|
2001
|
|
|
Ofizialki ezer jakitera eman ez bada ere, Espainiako gobernua, patronala eta sindikatuak, erdi ezkutuka, lan arloko erreforma berri bat negoziatzen ari dira, eta erreforma horrek eragina izango du Hego Euskal Herriko langileengan, zeren, politikan ez ezik ekonomian eta
|
lan
arloan ere nahiko soberaniarik gabe jarraitzen denez, Euskal Herria Espainiako eta Frantziako gobernuen mende dago. Beraz, gauzatzen ari diren erreforma Espainiako gobernu, patronal eta sindikatuen esku dago.
|
|
2009
|
|
|
lelopean. Gogora ekarri zuten, halaber, sexuaren araberako lan banaketaren ondoriozkoa dela emakumeen diskriminazioa, eta
|
lan
arloan ere, indarkeria sexistak prekarietate egoeran dauden andreei gordintasun handiagoz eragiten diela.
|
|
2010
|
|
|
Euskal Herrian, halaber, aldaketa sozialak aldaketa politikoaren eskutik joan behar du. Gure etorkizuna maila ekonomiko, sozialean eta
|
lan
arloan ere erabakitzeko aukera emango digun aldaketa politikoarekin, hain zuzen ere.
|
|
2011
|
|
|
Gaitasun sozial eskasa du eta ez du lortzen bere gaitasunei dagokien kokapen sozialik. Haustura asko izaten ditu bizitzako arlo guztietan eta
|
lan
arloan ere bai. Bere buruarekin ongi sentitzen ez denean, acting out erako joera du.
|
|
|
keinua ez baita nahikoa; baina erdal merkatuetan jokatu nahi duenak batzuetan nahikotzat jotzen ditu bigarren tipoko izenak. Tipo hori da duda barik arruntena, ez soilik erdal inguru argietan, euskaldun zonalde edo
|
lan
arloetan ere halakoak demasekoak dira. Eta alde horretatik, ardura eta kezka sortzeko modukoak dira.
|
|
2013
|
|
|
Lesioek ez diote bere onena ematen utzi, 1992ko azaroaren 27an debutatu zuenetik. «Erremonteak aunitz eman dit, bai pertsonalki, bai kirol arloan, baita
|
lan
arloan ere. Bizitza erdia baino gehiago eman dut frontoian eta lesio aunitz izan ditut, momentu txarrak izan dira, baina nere barnean bazen zerbait hori gainditzera lagundu nauena, familiaren laguntzarekin… Lesio larriak izan dira, bi belaunetatik operatu ninduten, pubis osteopatiaren ondorioz urtebete egon nintzen aritu gabe eta duela lau urte sorbaldako tendoia hautsi nuen, guretako garrantzitsuena dena, eta denetatik aitzinera atera naiz, eta hor goitian mantendu naiz.
|
|
2014
|
|
|
Lehen ezin nuen kotxerik gidatu, adibidez, eta orain jada bai.
|
Lan
arloan ere orain arte ez dut problemarik izan. Baina lan bakoitzaren araberakoa da hori».
|
|
2015
|
|
|
Formula hori ez litzateke ohikoa izan behar. Euskal Herriak, beste herriek bezala, bere egiturak berritzea behar du, hezkuntzan, produkzioan eta
|
lan
arloan ere. Gazteria hemen errotzea behar dugu, atzerrira lan egitera eta bizitzera joan nahi dutenak errespetatuz.
|
|
2021
|
|
|
Krisiak
|
lan
arloan ere eragin nabarmena izan du. ELA sindikatuko kidea da Jone Bengoetxea, eta azaldu du egoera hau «sistema patriarkal, kapitalista eta arrazista batean oinarritzen den krisi sistematiko bat» dela, eta «genero arrakalak» eremu guztietan zabaltzen dituela.
|
|
|
Talde profesionala egonkortzeko aukera ematen digu, eta horrenbeste, era planifikatuagoan lan egiteko. Lehentasunezkoak diren beste
|
lan
arloak ere lantzeko ateak irekitzen dizkigu, jarrerarena kasu. Nafarroako Gobernua eta Gizarte mugimendu baten arteko elkarlanerako markoa definitzen du.
|
|
|
Iaz geroztik, gizartea goitik behera eraldatu du COVID, eta
|
lan
arloan ere eragin nabarmena izan du birusak. Eraldaketa horrek sustatu dituen oinarrizko hitz batzuk jaso dira Telelanaren oinarrizko lexikoan.
|
|
|
Gizartea goitik behera eraldatu du iaz geroztik COVID, eta
|
lan
arloan ere eragin nabarmena izan du birusak. Etxeratze aginduak langile asko behartu zituen lehen aldiz etxetik lan egitera, eta enpresek ere lana antolatzeko molde berrira egokitu behar izan zuten.
|
|
2022
|
|
|
Txostenean ondorioztatu dutenez, gizartean bezala,
|
lan
arloan ere nolabaiteko «paradoxa» gertatzen da: lan eremua LGTBI pertsonekin partekatzearen onarpen maila oso handia da —%95 ingurukoa—, baina eremu horretan antzematen dute herritarrek kolektiboaren aurkako bereizkeriarik «handiena».
|
|
|
|
Lan
arloan ere jarduera indibidualak eta kolektiboak sustatuko lirateke. Horiekin batera, baina, kontrol epidemiologikorako eta lanari lotutako patologiak kontrolatzeko osasun informazio sistema bat ere ezarriko litzateke.
|
|
|
Horrez gain, emakumeek ezin dute gizonekin batera lan egin, eta haur parkeak ere sexuen arabera bereizi dituzte.
|
Lan
arloan ere ate asko itxi dira emakumeentzat. Indarrean diren arauen arabera, gizonezkoek ezin duten alorretan soilik lan egin dezakete emakumeek, edo «gizonezkoen lanak» ez direnetan:
|
|
|
Gizartea amatasun eredu horretarako dago prestatuta. Ekonomian eta
|
lan
arloan ere eragiten zidan. Aukeratu behar nuela sentitzen nuen.
|
|
2023
|
|
|
Emakumeek, beraz, lan gehiago egin behar izaten dute,
|
lan
arloan ere batik bat haien esku gelditzen baitira zaintza lan gehienak. Bekadunei harrera egitea, lantaldeko kideen arteko gatazkak konpontzea eta akta jasotzea, adibidez, haiei egokitzen zaie.
|
|
|
Nik taldean 20 urte daramatzat, eta orain arte jendeak ia ez zekien nor nintzen ere.
|
Lan
arloan ere aldaketa handia izan da. Imanoli entrenamenduak prestatzen eta partidak gidatzen laguntzen nion, baina hau beste kontu bat da.
|
|
|
Gerra zibila eta gero agintzen jarri zen erregimen frankistak berarekin ekarri zuen, diktadura orotan gertatu ohi den bezala, estatuaren esku hartze handiagoa
|
lan
arloan ere. Hori gorabehera, argiro bereizi daitezkeen bi fase izan zituen erregimenak.
|
|
|
Bizkaiko Foru Aldundiko euskara zuzendari Xabier Arauzok euskara arlo sozioekonomikoan sustatzeak duen garrantzia azpimarratu zuen: “Inoizko baldintzarik onenak ditugu
|
lan
arloan ere euskararen presentzia eta erabilera handitzeko, bai profesionalen euskara gaitasunari dagokionez, bai eskuragarri dauden baliabideei dagokienez”. Azkenik, Hizkuntza Politikarako Sailburuorde Miren Dobaranek euskarak lantegietan “zokoratuta” ezin duela egon gaineratu zuen.
|