|
2000
|
|
|
kritikoa izaki euskaldun askok ere ez dute gehiegi maite izan, ikusi bestela EAJ ko batzuen portaera berarekiko, bereziki, Estatu Batuetan «gerra hotza»ren garaian, «macartismo»a bere erpinean zegoenean. Oso interesgarria da
|
jakitea
euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen.
|
|
|
Baina gero gauzak oso bestela dira. Ez da Iparraldean euskara apapa badoala
|
jakitea
bakarrik. «Normaltasunaren esparruaren» barruan ere, zeharo urruti gaude kultura batek behar beharrezkoak dituen gutxieneko jarduera batzuetatik.
|
|
|
Blazquezek euskara ez
|
jakitea
deitoratu zenuten. Zu zeu ez zara euskara praktikatzeagatik nabarmendu ere.
|
|
|
NBEko Biztanleria Batzordeko zuzendari Chamiek dioenez, arazoa ez da 2050 urtean zenbat europar geratuko den
|
jakitea
, baizik eta haien lan gaitasuna zein izango den ezagutzea. Une honetan, Europako batez bestekoa erretiratu bakoitzeko 4 edo 5 langilekoa da; 50 urte barru erretiroa hartu duen bakoitzeko 2 langilekoa izango da, eta Espainiako Estatuan, 1,4koa bakarrik.
|
|
|
Orain txapela nork bereganatuko duen
|
jakitea
baino ez zaigu falta. Asier Otamendik azkenengo hirurak bere egin ditu, baina iaz Oihane Perea ezustekoa emateko zorian egon zen.
|
|
|
8.000 inguru biztanle dituen Lekeition gutxi dira euskaraz ez dakitenak. Dena den, saioren bat egiteko prest legokeen norbaitek euskaraz ez
|
jakitea
ez litzateke arazo izango, euskaldun baten laguntza edukiko luke-eta.
|
|
|
" Txikia zainduz handitu" da Laudio Ikastolak aurten zabaldu nahi duen mezua. Euskara zaintzea eta zabaltzea dute helburu, helduekin hasiz eta haurrei transmitituz gure ondorengoen
|
jakitea
ziurtatzeko.
|
|
|
Imanol Galfarsoro kideak esan digunez, zaila da Londresen eta Erresuma Batuan oro har zenbat euskaldun dagoen
|
jakitea
. " Hemengo euskaldun gehienak denboraldi baterako etortzen dira, ikasteko, lan egiteko edo atsedenaldia hartzeko asmoarekin.
|
|
|
Literaturaren barruan 3 edo 4 dibisioak dira, nork bere zelaian jokatzen dituenak, ez du asko ardura zer egiten duzun, txarregia edo onegia den... diluituta geratzen da taldean. Positiboa da, indibidualki ibili beharrean, batak bestearena irakurtzea, jendeak ez
|
jakitea
zer den zurea eta zer besteena, zein gordetzen den goitizen baten atzean... Sortzen den humusak etorkizuneko pare bat idazle bermatzen ditu.
|
|
|
" The Basque History of the World" honek, berriz, Renoko testuen mugak hautsi (EEBBetan baino ez dira zabaltzen) eta gure artean dibulgazioa izango duen liburua izatea lortu du. Beti da interesgarri besteek nola ikusten gaituzten
|
jakitea
. Guk geure buruak hobeki ezagutzeko modua da.
|
|
|
Nafarroako gizartea ez dago euskararen kontra eta badakite lan handia egin dutela errealitate hau aldatzeko; euskararen kontra jartzeko gezurra, iraina eta intoxikazioa erabili dituzte, bizi izan dugun kanpaina mediatikoan ikusi dugun bezala. Gizartean sakonki errotua dago hobe dela
|
jakitea
ez jakitea baino. Nafarroako errealitate elebiduna ukatu dute arlo kuantitatiboan oinarrituz, euskaldunekiko jarrera antidemokratiko eta intoleranteak erakutsiz, giza eskubideak ez baitaude erlazionaturik gizakien kantitatearekin, baizik eta gizaki izaerarekin.
|
|
|
Nafarroako gizartea ez dago euskararen kontra eta badakite lan handia egin dutela errealitate hau aldatzeko; euskararen kontra jartzeko gezurra, iraina eta intoxikazioa erabili dituzte, bizi izan dugun kanpaina mediatikoan ikusi dugun bezala. Gizartean sakonki errotua dago hobe dela jakitea ez
|
jakitea
baino. Nafarroako errealitate elebiduna ukatu dute arlo kuantitatiboan oinarrituz, euskaldunekiko jarrera antidemokratiko eta intoleranteak erakutsiz, giza eskubideak ez baitaude erlazionaturik gizakien kantitatearekin, baizik eta gizaki izaerarekin.
|
|
|
Duela urte batzuk Frantziako Gobernuak burututako Roques informeak nolabait arrazoi ematen die. Azterketa horrek droga desberdinen artean gizartean eragin negatiboena zeinek zuen, arriskutsuena zein zen
|
jakitea
zuen helburu. Emaitzak zioenez lehen postuan alkohola dago eta harengandik gertu tabakoa, droga legalak biak.
|
|
|
, beste muturra behar bagenu bezala. Guztiak dena
|
jakitea
eskura dugula sinistaraziz, ezerk esplikazio eta argibiderik ez duela sinistuko bagenu bezala. Gizartea nahiko aldakor badela eta, oraina aski mugikor badela eta gure mundu sinbolikoari ez mugitzeko eskatuko balitzaio bezala.
|
|
|
Oso jatorri mistoak dira. Ia ez
|
jakitea
operatiboagoa izaten dela esango nuke, hobeto jokatzen duzulako. Inkonszientea martxan jartzen dizun horretatik ateratzen da sormen guztia.
|
|
|
...ehartzen ez duen gizarte mugimendurik ez badago" eta, bere ustez," bankuen Europari, moneta bakarraren Europari, Europa polizial eta zigortzaileari oso aurreratua jadanik eta Europa militarrari benetako Europa sozial batez aurre egin nahi diotenen arazo nagusia helburu hori lortzeko behar diren indarrak nola mobilizatu behar diren eta mobilizazio lan horri ekiteko nori eskatu behar zaion
|
jakitea
da".
|
|
|
Negoziazio batean norberak bere proiektuaren defentsa ondo egitea bezain garrantzitsua da norberaren mugak non dauden
|
jakitea
. Nik ez baditut aurreikusten besteen mugak, alferrik ibiliko naiz kontu kontari.
|
|
|
Orain arteko pausoa euskalduntzea izan da, baina orain gogorrena trebatze lana da. Gauza bat euskaraz
|
jakitea
da eta beste bat txosten juridiko bat euskaraz egiteko gai izatea, jasotako prestakuntza guztia erdarazkoa izan baldin bada. Euskara lan hizkuntza ere bihurtzea, poliki poliki irabazi beharreko esparrua da.
|
|
|
Ez dugu inertziaren poderioz jarraituko. Agur esaten
|
jakitea
garrantzitsua da". Joxe Ripiau laukotearen buru Iñigo Muguruzaren hitzak dira, eta ez gaur goizean esandakoak.
|
|
|
Irrati lizentziak 10 urtetarako luzatu ziren, eta berriztatze nahia epe hori baino hiru hilabete lehenago eskatu behar zen. Orain, lizentziadunek urrats horiek jarraitu dituzten
|
jakitea
falta da, eta, horretarako, Ezker Batuak galdera luzatu dio Gobernuari.
|
|
|
Zer eskatzen dio Euskalerriak pertsonari aho betean GIZONA deitzeko? Nor izatea, askatasuna erabiltzen
|
jakitea
, erantzunkizun osoz bizitzako jokabideak aukeratzea eta erabakitzea, burrukan iraunkor eta trebe izatea, buruz eta arrazoiz jokatzea, izketan eta entzuten jakitea, lan egitea, gizartekoi eta erri maite azaltzea. (...)
|
|
|
Zer eskatzen dio Euskalerriak pertsonari aho betean GIZONA deitzeko? Nor izatea, askatasuna erabiltzen jakitea, erantzunkizun osoz bizitzako jokabideak aukeratzea eta erabakitzea, burrukan iraunkor eta trebe izatea, buruz eta arrazoiz jokatzea, izketan eta entzuten
|
jakitea
, lan egitea, gizartekoi eta erri maite azaltzea. (...)
|
|
|
Garbi da abertzaleen jarrera politikoak neurri txikiagoan egin duela aitzinera, gizarteak euskararekiko erakutsi duen atxikimendua baino. Hau zergatik gertatu den
|
jakitea
garrantzitsua litzateke: identitate sakon baten nahiaren isla, edo denok berdintzeko joera duen etorkizun globalean izakera edo begirada propioa izateko, edo abizen, toponimo eta historia hurbilez beterik oraindikan dugun paisaiarekin bat egiteko... edozein arrazore dela gizartea aitzinago ibili baita gu baino.
|
|
|
Erzillaren lana zehazteko datu bat
|
jakitea
komeni da: Federiko Krutwigek sortu eta gidatzen zuen Jakintza Baitha taldeko kidea dela (edo zela; ez dakit sortzailea hilez geroztik taldeak jarraitzen duen); horrek gutxienez hizkuntza modu jakin bat hautatzera eraman du:
|
|
|
Egia esan, guztiok onartu genuen. Eta inori ez zitzaion iruditzen etikoa ombudsman batek bere eskualdean birizik zirauten hizkuntzak ez
|
jakitea
. Lehen lehenik, administrazioaren aurrean, hiritarren eskubideak gorde behar zituenarentzat nahitaezkoa iruditzen zitzaigun bertako hizkuntzak ezagutze hori.
|
|
|
Hizkuntza bat ikasten ari garenean normala da hainbatetan arazotxoak aurkitzea: hitz bat nola esaten den ez
|
jakitea
, ondokoek ulertzen ez duten zerbait esatea, hitz egiten digunari ondo ez ulertzea, desanimatzea.... Eta hori bezain normala izaten da arazotxo horiei buelta ematea; hori, ordea, ez dugu denok modu berean egiten:
|
|
|
Hedabideen azterketarako abiapuntua ez da berbera, egunkaria erosi egin behardelako eta mundu guztiak egunkariak irakurtzeko ohiturarik ez duelako eta, aldiz, telebista eta irratia ia unibertsalak eta dohanekoak kontsidera ditzakegulako. Hala ere, liburu honetan, informaziobide hauetan igortzen diren mezuak eta errealitatea ulertzekoproposamenak egiten direnez, audientziaren portaera nolakoa den
|
jakitea
komenigarriada oso.
|
|
|
Egunkari desberdinek kaleratzen dituzten ale bakoitza zenbat jendek irakurtzenduen
|
jakitea
interesgarria izaten da, euskarri horren penetrazioa eta proiekzio sozialaneurtzean. Hala ere, datu honek bi desbideraketa dakartza berez:
|
|
|
Geure ikerketa honetan helburu hori izan dugu: ETBren albiste saioetan miatuz, egiten den Euskal Herriaren definizioa eta errepresentazioa nolakoak diren
|
jakitea
hainzuzen.
|
|
|
Geure ikerketan, hiru maila hauetako lehen biei egingo diegu kasu. Izan ere, ETBren albistegietan aurkezten zaizkigun gaiak, pertsonaiak eta hauen bidezzedarriztatzen den Euskal Herria nolakoa den
|
jakitea
da gure nahia.
|
|
|
Zaila da
|
jakitea
, irrati/ telebista sisteman zerbitzu publikoko irizpideak zehaztu etahoriek bestelako irizpide komertzial eta teknologikoekin batera garatzeko, azaldutakoarau, instituzio, betebehar eta prozedurek etorkizunean izango duten eraginkortasuna.Hori bai, horretarako nekez aurkituko da Europako beste inongo lurraldetan, antzekoegitura juridiko konplexu eta, itxuraz behintzat, osatuagorik. Hala eta guztiz ere, sistemaren azken bi hamarkadetako bilakaerak erakusten du ezen, erregulazioa eragile ekonomiko, politiko, teknologiko eta sozialak ordenatzeko mekanismo gisa uler badaitekeere, horien menpe dagoen zerbait ere badela, indar harremanen arabera interes batzukedo besteak babesten dituena.
|
|
|
Jakina, dibertsitate politikoak badu bere isla hedabide desberdinek euskalerrealitate nazionalari eman dioten lurralde trataeran. Horixe dugu orain erronka, alegia, lurralde marka bakoitzaren atzetik, irakurketa mapalizatu bakoitzaren atzetikzer eta nor dagoen
|
jakitea
.
|
|
|
Kolektibitateen harreman sozialak etaerakunde politikoen joko administratibo eta militarrek markak eta mugak maiz aldatudituzte lekuz; horiek gaur hemen egotea eta bihar hara eramatea, bai historia zaharreanbai garaikidean sarritan ikusi dugun afera da. Horretan azpimarragarria da
|
jakitea
, ezenkolektibitate sozialen gainean eraikitzen diren entitate politiko eta administratiboekezartzen dituztela normalean marka lerroaren definizioak; eta, ez entitate politiko etaadministratibo horiek zerbitzatzen omen dituzten herriek berek. Markatze etamugatze lan horretan, berebiziko rola jokatu dute mapek gizateriaren historian.
|
|
|
–Paziente batentzat bere gatazken jatorria
|
jakitea
bezain garrantzitsua da gorputz jarduerari esker bere buruaren pertzepzioa berrezartzea.?
|
|
|
–Gestalt Terapian funtsezkoena da
|
jakitea
, ez hitzezkoa beti dela hitzezkoabaino garrantzitsuagoa. Hitzek gezurra diote eta zuritu egiten dute; gorputzarenposturak, ahotsa eta ez hitzezko jokaerak beti egiazkoak dira?. 24
|
|
|
Bizitzaren emaitzapreziatuena da, gizakiari nolakotasuna ematen diona. Beti ere komeni zaigu kultur datueta emaitzetatik sentimenduak bereizten
|
jakitea
, ideologia biribil eta sukartsuek berenjokaldietan erabil ez gaitzaten. Haurra txikitan ezin bereiziz dabil aita amak esana alaegiatik datorkiona.
|
|
|
Haurra txikitan ezin bereiziz dabil aita amak esana alaegiatik datorkiona. Heldutasun seinalea da biak bereizten
|
jakitea
.
|
|
|
XVI. mendean gertaturiko Nafarroako konkistari buruz asko hitz egin baita, konkista hori zer historia girotan egin zen
|
jakitea
egoki iruditu zait. Urte haietanespainiarrek Ameriketako indioei. El Requerimiento?
|
|
|
Harritzekoa da kulturen, hizkuntzen eta gizarte erlazioekiko ekologiaz nola ez den gehiago hitz egiten. Hala ere, interesgarria da
|
jakitea
, Herder-ek, XVIII. mendearen amaieran, gaurko naturaren ekologistak baino askozlehenago, kulturen eta hizkuntzen ekologiari hasiera eman ziola.
|
|
|
Garrantzizkotzat jotzen dut euskaldunok zer borroketan ari garen
|
jakitea
: harrapakaritza, injustizia guztiak beraz?
|
|
|
eta, basati? hitzak erantsi zizkigutela
|
jakitea
ez da harritzekoa.Azpimarragarri da, romanitas, en edukien artean (latina, toga, legea, erlijioa eta, paxromanaren, mende izatearen onartzea), azken honek armaz konkistaturiko inperioarenzabalkundea onartzea eskatzen zuela.
|
|
|
Indoeuroparrak, ordea, ezbakarrik patriarkalak, baita militaristak eta konkistatzaileak izan dira. Euskal Herriarenkonkistatzaileak, musulmanak izan ezik, indoeuroparrak izan baitira, beharrezkoazaigu
|
jakitea
gu eta gure konkistatzaileen arteko kultur ezberdintasunak zertan diren.
|
|
|
Gaur egun, teknikari esker ahalgarri da
|
jakitea
, irrati emandegi batek une jakin batean dituen entzuleak zenbat diren; horretarako detektagailu elektroniko sofistikatuak erabiltzen dira. Eta aparatu horien bitartez lortutako kopuruak direla-eta, irratia aztertzen dutenek honako ondorio hau atera dute:
|
|
|
Horretarako, zerrenda bat egin behar du eta agendan apuntatu, berarentzat informazio iturri primarioak izan daitezkeen jende eta erakundeen helbideak eskuragarri edukitzeko. Telefonoak, posta elektronikoaren zenbakia eta helbidea zein diren
|
jakitea
mesedegarri izanen zaigu, eta denboraren poderioz altxor txikia bihurtu ere bai. Iturri primario batzuk honako erakunde hauetako langileak izan daitezke:
|
|
|
Albiste iturri hau, tamalez, nahiko bazterturik dago hainbat irratitan. Beste irratiek ematen dituzten albisteak jasotzea, konpetentziak zer dioen
|
jakitea
, irratilari profesional guztien gogoan izan litzatekeen arren, erredaktore askok ukatu egiten dute hedabide lehiakideak informazio iturri izan daitezkeenik. Hala ere, argi dago irratilaria ezin dela gertakari guztien gainean informaturik egon, beti egongo baita zerbait itzuriko zaiona.
|
|
|
Konpetentzian dauden edo lehiakide diren irratiak entzuteaz gain, telebistako kanal ezberdinetatik zeren berri ematen den
|
jakitea
ere garrantzitsua izan daiteke irratilarientzat. Sarri askotan ikusleen kutxa deritzonaz baliatu behar dugu ezinbestez, albiste batzuk eman ahal izateko edo horien segimendua egiteko.
|
|
|
Ez zekien egin behar ote zuen. Hobe zen Eiderri buruz gehiago ez
|
jakitea
. Ahaztu egin behar zuen, ahaztu.
|
|
|
Eta inoiz izarren bati zure izena jarri badiot, barkatu mesedez. Agian kontsolagarri izango zaizu
|
jakitea
ez dudala pitorik gogoratzen, zeruko zein izar ote den horrela bataiatu nuena. Izar koitadua.
|
|
|
Hiru irlandarrek txundiduraz begiratu zioten Txemari, txakur bat arraunean ikusten duenak bezala, eta Clay bibotedunak hartu zuen berriro hitza: " Mozkorti bi hauek badakite, eta ez zait ardura beste batek ere
|
jakitea
. Hara, my basque fellow, nik emaztearen arropak janzten ditut askotan.
|
|
|
Baina erran beharra dut ezen, hatsarrean bederen, haserre ediren nuela osaba Joanikot... hain haserre, non ez baitzion kasurik ere egin eskuan nekarkion presentari: ...ituen, zeinak baitziren Arkimedesenak, osabak Akilesen ondotik izan zuen orarenak; eta Arkimedesenganat hurbiltzean, oharturik ezen sugegorri batekin ari zela, lurrean bizpahiru urratserat zegoen makila bat jaso, txakurra baztertu, eta lauzpabortz kolpez akabatu nuen narrastia; eta eskuan hartu, eta osabarenganat egin nuen, disekzioren bat edo egiteko asmotan, zeren osabak atsegin izaiten baitzuen
|
jakitea
eta guri erakustea zer nolakoak ziren animaliak barrendik eta zer organo zeuzkaten —hemen bihotza, hor gibela, han giltzurrunak—, lupa bat eskuan.
|
|
|
Baina ez al da egia, halaber, ezen beti duela hitzen bat korapilo bakoitzeko, eta hala edireiten duela haien laxatzeko modua eta manera? Eta, ote da bizitza bertzerik, bidean sortzen diren korapiloak laxatzen
|
jakitea
baizik. Eta ez al da, bertzalde, don Frantzisko ene aita spirituala eta ene lagun mina... eta konfiantzazko gizona, beraz?
|
|
|
Jaun Marcelek mahai baten inguruan emaiten zuen eskola, eta bera alde batean paratzen zen, ni bertzean; eta nahi izaiten zuen, bertzalde, nik hitz egitea eta ene zalantzen azaltzea eta guztian parte hartzea, kasik berdinetik berdinerat ariko bagina bezala; eta zuka mintzatzen ginen, eta ez zuen boza goratzeko ohiturarik. ...arra ipinarazi zuen, oholtza baten gainean —oholtza baten gainean, bai, jaun André! —, ene behakoa beheiti goitikoa izan zedin beti ere, eta jakin nezan nor zen nor, eta hargatik eginarazten zidan, amaren kontsentimenduarekin, berorika ere, gela hartan geunden bitartean; eta bera zen, bertzalde, eskola haietan kasik beti mintzatzen zena, ozentki, halako tailuz non neke eta gaitz baitzen
|
jakitea
enekin ari zenetz, edo bere buruari aditzen ari zitzaionetz.
|
|
|
Mattin ere, Villagrandeko dukearen palazioan hiru urte eskas egin ondoren, etxean genuen; edo, xeheroago eta zehatzago erraitearren, gure etxean aitaren berrogeita hamargarren urtebetetzeko festa ospatu zenetik genuen Mattin etxean —erran behar ote dizut, jaun André, ezen nehoiz ez bezala ikusi nuela Mattin nigarretan, noiz eta, festaren ondotik, Villagrandeko dukearen semea Madrilerat itzuli baitzen, Mattin Urbiainen utzirik? —, zeren aitak nahi baitzuen, alde batetik, Mattin negozioen munduan gero eta gehiago sartzea eta trebatzea, eta hargatik erraiten zion: " Seme, hik ere badaukak zer ikasirik negozioen mundutik, zeren, biharko egunean markes izanen bahaiz ere, eta, halatan, trabailuaren neketan higatuko ez bahaiz ere, ez zaik gaizki etorriko
|
jakitea
zein diren diruaren bideak, heure ondasunen hobeki enplegatu ahal izaiteko", eta hargatik ere zuen donejoanetarako prestaturik eta istalgaraturik bidaia bat, harat eta honat; eta nahi zuen, bertzetik, bidaia hura egin baino lehen familiakoak elkarrekin egoitea, zeren hura ere ez baitzen egunoroz egin genezakeen gauza, aitaren etengabeko bidaiekin eta anaiak Madrilen egin izan zituen egonaldi...
|
|
|
—Ez al litzateke hagitzez ere hobea zure nagusiak gai honi buruz izan dezakeen iritziaren berri
|
jakitea
, deusetan hasi baino lehen, zeren hura ez baita Avilakoa eta, dakizun bezala, giristandadean ere mundu guztia ez da erlikien aldeko itsu.... Edo, ez ote duzu pentsatu zer gertatuko litzatekeen, baldin zure nagusia akort ez balego eta iraintzat hartuko balu zure asmo ona, hain gai minberan...?
|
|
|
Zer gertatuko litzaiguke, baldin gure arrazoinak edirenen balu ezen gure erremedioek ez dutela erremediorik, eta hori dela egiaren egia erremediorik gabea? Horregatik erran ote zuen amak ezen hobe zela egiarik ez
|
jakitea
, zeren superstizioneak zulo horiek estal baititzake, eta arrazoinak, aldiz, ez, eta arrazoinaren argiak zulo ilun handiago baterat garamatzala edo eraman gaitzakeela, azken finean?
|
|
|
Albiste kitzikagarria zen Ximurra nitaz jelosturik ibili ahal izan zela
|
jakitea
. Azken asteetan, sobera ere izana nintzen sentipen horren uztarpean, harengatik ordea.
|
|
|
Pena bakarra nuen: SARAGUETA ALDAZ, EDUARDO JESUS izenburuko" karpetan" zer zioen ez
|
jakitea
.
|
|
|
Eta hirugarrena, hobe. Lagunei zenbateraino itxoinarazi
|
jakitea
zen koxka. Hamar minutu, barkagarri.
|
|
|
Gauzak erdi merdi ulertu eta atxiloturik geundela uste zuen gaixoak. Hala ere, nire idurikoz, gustatu eta guzti egin zitzaion, giltzapean bai, baina gutienez elkarrekin ginela
|
jakitea
.
|
|
|
—Gauza handia da, hain gazterik, makurraldien alderdi positiboei antzematen
|
jakitea
!
|
|
|
Laket nuen semea nitaz arrandiatzen zela
|
jakitea
, baina ez hain zuzen horregatik.
|
|
|
—Hazi diok... Eta zertan hazi,
|
jakitea
sobera ez bada?
|
|
|
Ttipi, hogeitaka urte lehenago, azalean" S" handi kiribilduaz apainduriko karpetan, SARAGUETA ALDAZ, EDUARDO JESUS izenburuko atala bere ganberan altxatzen zukeena. Astebete lehenago, lasaigarria zitzaidakeen hemendik aitzina nire bizi puskak inork bilduko ez zituela
|
jakitea
, ez paperera, ez garaien araberako bertze euskarrietara. Orain, bilketaria aienatu eta metatze lan konpultsibo horren azken pagua ailegaturik, lagun bat baino areago galdu nuela sentitzen nuen.
|
|
|
Crowla, hartxintxarrik txipristindu gabe. Asko dakienak, oro dakienak ez daki ezer, ez baitaki ez
|
jakitea
zer den. Eta ez dakiguna terrible izanen da agian, Rimbaud, edo agian ez dakiguna zoriona da.
|
|
|
Halaxe, bada, adierazi nahi dugu ez dakigula oso ziur eta ez du askorik inporta, ohartuko da irakurlea zer aldatu zitzaion lehenik Brown jaunari, ezker eskuko hatz txikiko azazkala, ala eskuin eskukoa; edota biak batera aldatu zitzaizkion, edo zein aldaketaz jabetu zen lehenago. Ez dakigu, era berean, zer eguraldi egiten zuen Brown jaunaren eskuan aldaketa txiki hura gertatu zen egunean, euria ari zuen ala eguzkia zegoen; badakigu, ordea, zein egun zen, eta hori jakinik, eguraldia ere nolakoa zen
|
jakitea
baino gauza errazagorik ez dago. Jar dezagun, beraz, egun euritsu bat zela, eta haizeak ere gogor astindu zituela hiriko tamarizak eta platanondoak, baina ez gingko bilobak, hiri hartan ez zegoe  lako gingko bilobarik.
|
|
|
Ez zen erantzunaren zain egoten. Nik banekien bazekiela galdetutako gauza guztien erantzuna, baina zer edo zertaz hitz egin behar zuen gurekin, eta edonori atsegin zaio
|
jakitea
bere gainetik dagoen batek bere arazoen berri dakiela eta kezkatu egiten dela. Gaur, egia esan, ezin dut horrelakorik jasan, baina orduan bertute zoragarri, gizon zuzenaren ispilu iruditzen zitzaidan erretorearen galdetu behar etengabea.
|
|
|
Esanak esan, pozten naiz behingoz zurekin eta ez traste madarikatu horrekin berba egiteaz. Hor zaudela
|
jakitea
, nire mezuak entzuten dituzula jakitea lagungarri gertatuko zait azken txanpari ekiteko. Bihar ere mezua, éxcusez moi, mezuak uzten saiatuko naiz.
|
|
|
Esanak esan, pozten naiz behingoz zurekin eta ez traste madarikatu horrekin berba egiteaz. Hor zaudela jakitea, nire mezuak entzuten dituzula
|
jakitea
lagungarri gertatuko zait azken txanpari ekiteko. Bihar ere mezua, éxcusez moi, mezuak uzten saiatuko naiz.
|
|
|
Bitxia da, bitxia denez, aldian aldiko telefono kabinaren ilaran Karmelo deika ikustea, eta hura ahoskatzen ari den hitzak laster zureak izango direla
|
jakitea
, eta norbera izatea hitz horien sujeta. Bitxia da, bitxia denez, haren deietan nirekiko erakusten duen berri ezaren aldean, ni urbizien pareko bilakaera azkar batean sentitzea, eta hark kanpotik ezin ikustea neure baitan zer nolako aldaketak gertatzen ari diren.
|
|
|
Handik berandu erretiratu ginen eta, Adela eta Estherrek donuts ei ekin bitartean gelan tar tar tar jarraitu zutenez, atzo ezin izan nuen ezer idatzi (zer edo zer argi baldin badut, horixe da: bikote gelakide honek nire bizi  tzaz ahalik eta gutxiena
|
jakitea
; aldiz, badirudi haiek ez dutela sekreturik eta, atzo, esate baterako, jakin ahal izan nuen Adelak ez duela oraindik apustua irabazi, eta Niagarako hartan jo zuen erasoan huts egin zuela: " Furgonetan bertan saiatu nintzen Dan xaramelatzen, baina kanpamendua bera bakarrik altxatzen tematu zen eta nire gizona ikustearekin etsi behar izan nuen.
|
|
|
esate baterako, behin Patxirekin Gasteizko Florida parkean izan nuen hitzordua: Patxik hango kristalezko tabernan zerbait hartzera gonbidatu ninduen, oso ederra bai  tzen, epeletan kafe bat hartu bitartean, kanpoan elurra nola ari zuen ikustea; eta, zer mila sorgin, ederra baitzen norbait zuregatik txora txora egina dagoela
|
jakitea
, eta emeki emeki lehen musua emateko nola makurtzen zaizun ohartzea, nahiz eta gero doi bat gogoz kontra zeure burua baztertuz erantzun (orduan nik ez nuen beste amodio baten beharrizanik sentitzen, baina atsegina gertatu zitzaidan Patxik nirekiko agertu zuen, nola esango nuke, miresmena?; Patxi haize bolada freskoa zitzaidan; berarekin barre egiten nuen, nire belarriek entzun nahi zutena esaten ... Hala ere, gero ez nintzen ausartu Dabidi egia esatera; ez dakit, haren erreakzioaren beldur izan nintzen eta, bestalde, argi neukan ez zela ezer gertatu eta, halaber, ez nuela Patxiren laguntasuna galdu nahi.
|
|
|
7 Interesgarria da, era berean, bere kontutik eta marxismo bidean abiatuz, Niko Marr hizkuntzalari georgiarra ere antzeko ondorioetara heldu zela
|
jakitea
, hau da, estadialismo famatura, luzaro, alderdi komunistaren laguntzarekin, SESBean ofizialki indarrean izan zen teoriara. Harik eta beste georgiar batek, Arnold Txikobavak, estadialismoak sobietar hizkuntz ikerketei zekarzkien ondorio negargarriak eta mendebaldeko ikerlariengandik gero eta aldenduagorik zebiltzala ikusita, Stalini elukubrazio horiek gaitzesteko baimena eskatu eta lortu arte bederen.
|
|
|
Horrela, haurrendako liburutegiek haur eta gaztetxoendako liburu gehiago aukeratuko dituzte, eta eremu euskaldunean daudenek euskarazko liburu gehiago. Azken finean, esan dezakegu ereduak aukera bat dakarrela euskararentzat, baina teknikariek eta arduradunek etekina ateratzen
|
jakitea
, edo hala nahi izatea, besterik da.j
|
|
|
Interneten bidez katalogoen kontsulta munduko edozein tokitatik, etxetik, lanlekutik... egiterik dago; dokumentu bat existitzen dela eta eskuratzeko zein aukera dauden
|
jakitea
, berrikuntza nagusienetariko bat dela esango nuke.
|
|
|
Egun, lehen mundua deitzen diogun herrialde garatuetan noski, arazo nagusia ez da gizakiak irakurtzen ez
|
jakitea
, edo liburutegiak erabiltzeko eskubiderik ez izatea; egungo arazo nagusi bat informazio bolumenak sortzen du, hau da, informazio ugaritasuna da arazoa. Informazioz inguratuta bizi garen gizarte honetan arazoa dugu maiz, behar dugun informazio kopurua baino gehiago eskuratzen dugunean edo/ eta sarri behar dugun informazio hori falta dugunean.
|
|
|
Emakumeari buruzko ikuspegiak, kasu gehienetan gizonezkoek emanak. Gustavo de Maeztuk berak, bere lanean —bere bizitza sentimentalean sartzea ere, dudarik gabe, interesgarria gerta daiteke; baita bizi eta hiltzeko Lizarra zergatik aukeratu zuen
|
jakitea
ere— emakumeari emandako tratamendua berezia izan da. Ez bereziki maitagarria gertatu zaiolako emakumearen figura artistikoa; ez kontrakoarengatik ere.
|
|
|
Ez dezagun ahantz hurrengo puntua. Kontua ez da, oro har, dibortzioa ona den
|
jakitea
, baizik eta noraino den komenigarria, legeek hertsitzeko duten ahalmenaz baliaturik, berez aske den zerbait horretan eskua sartzea, batez ere, aintzat hartzen bada halako autuetan bihotzak eta sentimenduek dituzten pisua eta garrantzia.
|
|
|
Egoitza arloan zuzenbidea eta egitatea nahasian dira. Gizaki baten egiazko egoitza zein izan daitekeen zehazteko erregelak finkatu ditugu judizio ekintza eta bizitzaren joan etorri arruntetarako, oinarrizkoa baita halakoetan pertsona baten egoitza
|
jakitea
, berarengana iritsi beharrik baldin badago.
|
|
|
Eta enuntziatu hauek ezin zuten hutsik egin, ‘uste’ bat pribatua eta eztabaidaezina baita. Haatik, uste hori duenak ‘gorria orain eta hemen’ adierazpenari buruz mintzatzerakoan, adierazpen hau munduko zerbaiti ote dagokion ala ez
|
jakitea
beste gauza bat da. Jakina da ilusioak ez direla ez egiazkoak ezta faltsuak ere, baina hain zuzen horregatik daude ezagutza corpusetik at:
|
|
|
Ordezkapen honek —Newtonengandik Einsteinengana—, azken batez, teoria fisikoen jite ez apodiktikoa azaleratu zuen, eta judizio a priori sintetikoen existentzia kontuan ez hartzera eraman zuen filosofia. Matematikaren judizioen izaera nolakoa zen
|
jakitea
baino ez zen falta. Hauek Kantentzat, berriro ere, a priori sintetikoak ziren, baina Frege, Russell eta Whiteheadek erakutsi bezala, matematika logikaren gain era daiteke, eta logikaren enuntziatuak analitikoak direnez, baita ere matematikarenak.
|
|
|
Kemena eta indarra sumatzen zen nonahi. Hori banekien Venezuelan nengoen bitartean ere, baina gauza bat zen han egonik
|
jakitea
, eta bestea, arras ezberdina, Euskal Herrian bertan bizi izanik dastatzea. Franco hilik, hauteskunde eta gisakoen leihoa irekitzen ari zen.
|
|
|
|
jakitea
.
|
|
|
Ezker abertzalearen alde nengoen eta HBri ematen nion beti boza, baina gogorik eta grinarik gabe bizi nuen saltsa politiko guztia, astelehenean Espainiako Futbol Ligako emaitzak errepasatzen nituen axolagabekeria eta urruntasun berberaz. Pozgarria zen niretzat Realak irabazi egin zuela
|
jakitea
, eta, antzeko gisan, pozgarria zen HBk hauteskundeetan gora egin zuela jakitea ere. Ez zegoen alde handirik bi poz horien artean.
|
|
|
Ezker abertzalearen alde nengoen eta HBri ematen nion beti boza, baina gogorik eta grinarik gabe bizi nuen saltsa politiko guztia, astelehenean Espainiako Futbol Ligako emaitzak errepasatzen nituen axolagabekeria eta urruntasun berberaz. Pozgarria zen niretzat Realak irabazi egin zuela jakitea, eta, antzeko gisan, pozgarria zen HBk hauteskundeetan gora egin zuela
|
jakitea
ere. Ez zegoen alde handirik bi poz horien artean.
|
|
|
" Pakete bat?", esan zuen Garik, kokotsa luzatuz;" ideiarik ez"; gozo gozo buruari eraginez, apenasko irribarre batez: " nik gauza horietaz ezer ez
|
jakitea
nahiago nian. Nik Henri, bera lana zela ta auzora etorri eta, bertatik ezagutzen nian.
|
|
|
Gero, auzoko mobida batzuetan ibili gintuan... Bestela zer zebilen nik ez nekian ezer; zerbait ote zebilen... baina nondik nora, ez
|
jakitea
hobe... Bera gainera gauza horietarako oso reserbatua zuan.
|
|
|
" Ni?", esan zuen Xanek," no... moi...". Xanek ere ez zuen bere izenik esan nahi. Hala ere, arazorik handiena berak frantsesez ez
|
jakitea
zuen, hartara ez zituen emakumeak esan zituen beste zenbait hitz ulertu. Laster ageri zen solasak irtenbide gutxitxo zeukala.
|
|
|
Bestalde Lazaro lagun haietako bati espainolez ari zitzaion. Bazitekeen hark ez
|
jakitea
euskaraz. Ez zen, hala ere, probablea, haren kolorea, haren sudurra ikusirik.
|
|
|
Konkorrak barre karkara batzuk egin zituen, bere karkasa osoari eraginez. " Hobea dik anaiak", esan zuen," hark ez
|
jakitea
non den... Egoera ez zagok brometarako".
|
|
2001
|
|
|
Produktibitateak 1995etik 1998ra bitartean izan duen gorakadaren erdia baino gehiago aldakuntza teknologikoak hartutako abiadura biziaren ondorio izan da. Mandelek dioenez, zaila da arrisku kapitalari horko zer nolako zatia dagokion
|
jakitea
. Baina oso esanguratsua da, arrakasta izan duten teknologiako konpainia berri guztiek arrisku kapitalaren bidez edo burtsan lortu izana beren finantzaketa.
|
|
|
Eta, batez ere, bertako langileek, gaur egun 11.000 dira. Izan ere, ez da batere erraza Iberdrolarekin zer gertatuko den
|
jakitea
. Adituek diotenez, Iberdrolak oso aktibo garrantzitsuak ditu, Europako enpresa ugarirentzat desiragarri direnak.
|
|
|
Gaur egun ezkerrak aliantzak egitera jo du, eta Ezker Batua edo EH ez dira alderdi klasikoak. Hor askoz zailagoa da
|
jakitea
nor den ezkertiarra eta nor ez. Batez ere herritar aliantzak bilatzen dira kontuan hartuta ezkerra ez dagoela gaur egun bere mementorik onenean.
|
|
|
Era berean, ez dut uste horrek ezertarako baldintzatu behar gaituenik, baina horrela da, eta ondo dago
|
jakitea
, zeren eta kalean, istorio hori gaizki kontatzen da, euskaldunon espainolen kontrako gerra bat bezala, eta hori baino konplexuagoa izan zen.
|
|
|
Zer da liburu bat interpretatzen
|
jakitea
–
|
|
|
(...) Ikus dezagun, hasteko, zertan oinarritzen diren zorioneko bigarren iritzi horren aldekoak direnak. Bada, euskal gizartean badela euskaraz
|
jakitea
baino garrantzitsuago denik, Euskadi maitatzea eta horren alde borrokatzea, alegia. Euskal nortasuna, gainera, ez bide da euskaratik eratortzen.
|
|
|
Zazpi autonomia erkidegoek eta Justizia Ministerioak Justiziaren erreformarako akordioa onartu zuten duela bi aste. Horren arabera, euskara
|
jakitea
beharrezko izango da oraindik izendatu ez diren justizia esparruko hainbat lanpostu eskuratzeko. Justizia administrazioko beste zenbait lanpostutarako, ordea, euskara meritu gisa hartuko da.
|
|
|
Zurrumurruok eta gisakook, barrukoena baino kanpokoen interesakoa dela dio Ibarretxe lehendakariak. Zarata bada, ur jarioa zenbatekoa den
|
jakitea
, ordea, ez da samurra. Dirudienez, familia jeltzale guztiek intrerpretatu dute hauteskundeen emaitzak on egin diela.
|
|
|
Euskal Herriko talderik jendetsuenak, nahiz eta oraindik kopuruz oso handiak ez izan, 0,7 Plataformako kideen bidez aurtengo martxoan sortutako Kanpo zorra Indargabetzeko Hiritarren Sarearen ingurukoak dira. Ez da erraza mugimendu horietan zenbat euskaldun ibiliko den
|
jakitea
, baina ehunka batzuk badirela esan genezake. Espainiako Estatuaren barruan, mugimendu honek Katalunian izan du garapenik handiena, eta ondoren Madrilen, Andaluzian eta Asturiasen.
|
|
|
Kazetariak ez du prentsa oharrik kontrastatzen, eta beraz, politikariak nahi duenaz eta nahi duen bezala informatzen du. Garrantzitsua da pertsona horrek zer ezkutatzen duen
|
jakitea
. Informazioaren krimenik larriena jada ez baita manipulazioa, ezkutatzen dena baizik, informatzen ez den gaia.
|
|
|
(…) Alderdi txarrak bezain alderdi onik ba al du diborzioak? Zailla
|
jakitea
. Epaiketa sujetiboaren menpean dagoanez, ojetiboki erabakitzeko gauza larria benetan.
|