|
2000
|
|
|
" Kultura" deitzen diote, badakite" Crongis" bat zer den eta zer bihurtzen den uretan bustitzen bada. Baina gero ez
|
dakizkite
beren herri inguruan dauden mendi eta ibaien izenak. Lehiara eta borrokara bultzatzen dituen gizartea ezin da ona izan.
|
|
|
Hau da historia honen bigarren une ardatza: handik aurrera elizbarrutiak etaapaiz erlijiosoek
|
bazekiten
beren Diozesi agintariaren arauak zeintzuk ziren, etahoriei, eta ez besteri, zor zieten beren menpekotasuna. Zalantzarik gabe, Gobernukosektore jakin baten eta militarren agindupetik at, eliz barneko burujabetasuna berreskuratu nahi izan zuen Lauzurikak, frankismoaren barnean hurbilen zituen indarpolitikoen babesa segurtatuz, pentsa daitekeenez.
|
|
2001
|
|
|
Horien gainean finkatzen dira familiaren gorabehera eta joan etorri guztiak. Neskatxen aitek horrela jokatu zuten eta
|
badakite
beren alaben senarrek gauza bera egingo dutela.
|
|
|
Zer dela-eta ezinikusi hori? Zurrundurik bezala ageri dira âbesteak Piarres galdu beharrean, bere burua hondatu beharrean Piarresâ, ez
|
dakite
beren erraiak urratzen besterik. Ez da gogo giro aldakor xotilik.
|
|
|
Berak aurkitu omen zuen, itzulinguru larriekin egia esan, gure herriaren egiazko bide zuzena. Jende gutxik zekien, ordea, eta hori
|
zekitenek
berek ez zekiten orain jakin uste dugun arabera. Arana Goiriren aitzindari izan genuela Garate jaunak erakutsi izan du, entzule irakurleak harrimenez eta espantuz betetzen zituelarik.
|
|
2002
|
|
|
Larrua jotzean amoranteak, zalantzan, Ez
|
dakite
beren desirak ordenatzen. Bortxaz besarkatzen dira, elkarri Min eginez, haginkatu egiten dituzte Ezpainak, eta samindurik daude Laztanka eta mosuka.
|
|
|
Zerga esleipenaren sistemaren erreforma 1999koa izan arren, zergadun askok ez
|
dakite
beren zergen %0, 52 Elizari eman diezaioketela eta beste %0, 52 gizarte proiektuak finantzatzeko. Horrela azaltzen dute Gizarte Ekintzako GKEek espainiarren %30en abstentzioa, eta Errenta Aitorpenean “helburu sozialak” laukia markatzera gonbidatzen dituzte.
|
|
|
Espainiako gazteek ez
|
dakite
beren adinerako eta altuerarako pisu egokia zein den, eta, beraz, gehiago amore eman dezakete argiago egotera bultzatzen dituen modako presio sozialen aurrean, “Siete días médico” aldizkarian argitaratutako ikertzaile valentziarrek egindako azterlan baten arabera. Nerabe batzuek elikadura murrizketak ezartzen dituzte beharrik gabe, eta lan hau adierazi du.
|
|
2003
|
|
|
Gurasoek badakite psikologoak arazo bat ebatz diezaiekeela harenera joten dutenean,
|
badakite
beren seme alabei eta berei ere jokaera positiboa lortzen laguntzen diela.
|
|
|
Beste sei milioik biziki gaizki zerabilten nazioaren mintzaira. Eta doi doia hiru milioik ongi ahoskatzen zuten eta izkiriatzen
|
zekiten
beren frantsesa. Horra zergatik apez abertzaleak txosten berezia aurkezten zuen Legebiltzarrari:
|
|
|
Gelditzen zitzaizkion esperantza bakarrak peko zolarat erortzen senditu zituen.
|
Bazekien
beren amaren sustengua gabe ez zutela ezer lortuko. Besteen errana aplikatu zuten ezer erran gabe.
|
|
|
Damianek ez
|
daki
berez atera zaion ala Lupe Latasak eraman duen horretara. Ez daki nola amaitu duten berriro bere etxean.
|
|
2004
|
|
|
Kontsumitzaileen elkarteak kautelazko etetea eskatzen du; izan ere, “prozesua amaitu eta publizitatearekin jarraituko balu, energia berdea kontratatzen duten engainatutako pertsonen kopurua handituz joango litzateke pixkanaka”. OCUren iritziz, komeni da erabiltzaileek
|
jakitea
beren ezaugarriengatik elektrizitatea (korronte alternoan) ezin dela metatu eta gero saldu egin behar dela, gainera garraioan murrizketak izaten baititu. Horregatik, azpimarratu du praktikan kontsumitzaile gehienentzat “ezinezkoa” dela jasotzen duten energia “berdea” dela bermatzea, ezintasun fisikoa nahiz merkatuaren beraren egitura dela eta.
|
|
|
Nik uste dut su etenarekin herritarrek irabazten dutela. Kataluniako herritarrek orain
|
badakite
beraien lurraldean ez dela inolako erasorik egongo eta gutxienez bakea izango dutela.
|
|
2005
|
|
|
Ez
|
dakit
berak entretenitzen diren.
|
|
|
Ez dakit Batasuneko bozemaileek zer dakiten eta zer ez ETAren erabakiez, baina garbi dagoena zera da: ez dutela nahi beste inork
|
jakitea
beraiek dakitena eta are gutxiago norbaitek aurre hartzea gai honetan. Batasunaren aldetik badago, normala da bestalde, ETAren eskutik etor daitezkeen berri onak monopolizatzeko eta ahalik eta errenta eta protagonismo gehien lortzeko jarrera ezkutaezina.
|
|
|
Irakeko gerla dela, presoak direla, soldatak direla, zahar arrandak direla, ikusten ditugu jendeak elgarretaratzen herriko plazan, deputatuaren bulego aitzinean, karriketan ibiltzen moda berriko prozesionetan... Hamarretarik bederatzitan
|
badakite
beren urratsak ez duela ondoriorik izanen. Badu 40 urte euskal departamendu baten gibeletik gabiltzala.
|
|
|
Izan ere, kontsumoaren arloko araudiaren% 100 betetzen duten 18 enpresa gehienak Kataluniako kapitalekoak dira edo autonomia erkidego horretan dute egoitza soziala. Enric Aloy ACCko zuzendariaren arabera, horren arrazoia da “enpresa katalan gehienek
|
badakitela
beren betebeharra” hizkuntza politikaren arloan; gainerakoek, berriz, “ezjakintasuna” edo bere kontratuak “mota eta ordenagailu bidezkoa” direla argudiatzen dute. Hala ere, Aloyk zehaztu du hori “ez dela aitzakiarik” araudia ez betetzeko.
|
|
|
Euskara kontuan handik hona asko aldatu dira gauzak, onerako. Nik uste oraingo gurasoek badakitela euskara ez
|
jakitea
beren seme alabentzat kaltegarria dela. Orduan ezertarako ez zuela balio eta errazki uzten zen bazterrean.
|
|
2006
|
|
|
Atxiloketa arbitrarioak, torturak, paramilitarren lur okupazio ilegalak, hizkuntza eskubideen urraketak... Ekintza hauen aurrean indigenek ez
|
dakite
beraien burua nola defendatu, eta guregana jotzen dute. Salaketa hauek kudeatzen saiatzen gara eta epaitegietara jotzen dugu.
|
|
|
|
badakitelarik
beraien ordua ere hurbil dela.
|
|
|
Bera ere itsasoarekin haserre balego bezala. Eta ez
|
dakit
beraien artean handik aurrera zer gertatu zen, baina gogoratzen dut zure amak ez zuela German ikusi nahi. Garai hartan gauero entzuten nuen bere negarra alboko ohetik, eta noizbehinka Germanen izena aitatzen zuen ametsetan.
|
|
|
|
baleki
berez sendatzen,
|
|
|
|
baleki
berez sendatzen,
|
|
|
Hartan ari ginela, etorri zen Mandi, Anselmoren anaia, tipo lasai lasai bat. Jakin zuenean zertaz ari ginen, esan zigun berak ere aditu zuela salerosi haien berri, baina, bere ustez, horretarako haraino joan beharrik ez genuela, hemen ere
|
bazekiela
berak bazegoela halako elizako aldarean inork zaintzen ez zuen gurutze barroko balio handiko bat. Hala ere, berak uste, gaur egun arte trafikoa baino animaliena errazagoa eta berdin etekin handikoa dela:
|
|
|
Jakina, maindireko letra txukun horiek teilatu gaineko gizonak idatzi ote dituen edo beste batek idatzi dizkion jakiteko, egunkariak aurreko egunean albistea eman zuenean esaten zuena baino gehiago jakin behar da. Eta nik
|
badakit
berak idatzita direla. Etxeko teilatuko bizkar gainean eseririk, hanka bakoitza isurialde banatan luzatzen duen ero itxurako gizon hori, nire anaia baita.
|
|
|
– Zaindari horiek! –dio–, ez
|
dakite
beren lana taxuz egiten, ez dute trebakuntzarik, polizia izana naiz, badakit zer diodan, holakoetan entrenatua naiz ni.
|
|
2007
|
|
|
Askotan ez dira gai izaten horren izena esateko ere (Jahoda, 1962; Piaget eta Weil, 1951), eta, esan dezaketenean, izen horren adieratik ulertzen dutena oso nahasia da (Jahoda 1963a, 1964). 5 urte dituztenetikaurrera, gehienek
|
badakite
beren herrialdearen izena. Jahoda k (1963a, 1964), adibidez, Glasgowen 6 urtetik 11 urtera bitarteko haurrekin egindako ikerketabatean, egiaztatu zuen haurrek (txikienek ere) Eskozia hitza ezagutzen zutela.
|
|
|
6 urtekoen% 83k eta 10 eta 14 urteko guztiekondo erantzun zioten galderari. Adin bakoitzeko haur gehienek ere(% 73k,% 83keta% 95ek, hurrenez hurren)
|
bazekiten
beren herrialdea Europa baino txikiagoazela. Ostera, 6 urteko haur gehienek ez zekiten Europako beste edozein herrialderen izenik; 10 urtekoek, lauzpabost, eta 14 urtekoek, 6 edo 7, batez beste.
|
|
|
Baionako Suprefetari ala Pirinio Altlantikoetako Kontseilu Nagusiko lehendakariari esaten zieten, ordezkatzen zituzten erakundeek ez bazituzten euskara sustatzeko egitasmoak babesten eta laguntzen, hego Euskal Herriko instituzioak eginkizun hori betetzeko prest zeudela. Negoziaketa prozesuan, ipar Euskal Herriko eragileek baliabide hori erabiltzen
|
zekiten
beraien beharren arabera.
|
|
|
Esango dizu, igual, izotzetako hartz zuri denak ezkerrak direla, eskuinarekin ezin dutela deus, edo koalek ez dituztela eukalipto hostoak baizik jaten ahal, edo xixare harrak lehertu egiten direla plazerez emearengana hurbiltzen direnean. Esango dizkizu mila gauza halako, eta holakoetan galdetzen diot nola litekeen antzeko kontuak
|
jakitea
berak, egun santu osoan Villanublan sartuta badago, egun bat bera ere ez atsedenerako, eta telebistaren hotsa beti kenduta baldin badauka. Ezen pentsa bailiteke bazkalondoko dokumental horietan ikasitako gauzak direla horiek denak, baina Josetxok ez du inoiz bolumenik jartzen telebista aparailu arraio horretan, Tourraren garaian izan ezean.
|
|
|
Eta emazteak, ez ziren tinta, marrazki edo grabatze egiteko gai? Histuaren jotzen ez ote
|
zakiten
beren lagun arrak bezala?
|
|
2008
|
|
|
Gainera, hautagaitzaren kokalekua oso kalitate eskasekoa da ikuspuntu geologiko batetik. Baina urte asko daramatzate honetan, eta ongi
|
dakite
beren burua saltzen.
|
|
|
eta, batzuetan gazte batek edo gazteago batek zaharrak baino hobeki erantzun dit eta osoki eskola gabea ez zait orainarte sekulan baliatu, ez baitute ulertzen zer nahi duzun eta ez
|
baitakite
beren hiztegi hibridoan euskara eta erdara beti ongi bereizten. Gero aurkitu behar pazentziako berriemailea eta euskara ongi ahoskatzen duena.
|
|
|
Baina kargutu bere motibazio nagusia praktikoa zela («el prejucio que se seguía a la instrucción doctrinal»), eta batez ere euskaldun elebakarren egoerari aurkitu nahi ziola irtenbidea («el modo de instruir convenientemente en el catecismo a los que ignoren la lengua castellana»). Euskaldun izanik gaztelania ere
|
bazekitenei
beren ama hizkuntzan ez irakastearen inposaketagatik ez zen kezka berezirik aipatzen. Gainera ezin esan daiteke Eliza oso ausart ageri zenik estatuaren arau linguistiko honi aurre egiteko:
|
|
|
«cada vez me siento más euskalduny menos euskeriano ó euzkotar»115 Hola, hiztegian publiko egindako ikuspegi horrekin, kritika egiten zien euskara
|
jakin gabe
beren euskalduntasun «arrazialaz» harrotu zitezkeen herritarrei («Vascos «modernistas», impropiamente tales»), eredu biologikoari linguistikoa kontrajarriz. Azkuek euskara ez zekiten Bilboko loba kutunei beraiei ere egiten zien zirika116:
|
|
|
Ez
|
zekiten
beren aurrezkiak inbertsio banku horretan zeudenik
|
|
|
Hauek beti oso koherenteak dira: inork ez
|
daki
beren portaeren zioa, ez dago inolako arrazoirik egiten dutena ulertzeko... ergelak dira eta kito.
|
|
|
ETArekin lotura izatea egotzi die epaileak, eta guztiak inkomunikatzeko agindu du. Ondorioz, atxilotuen senideek ez
|
dakite
beren haiek non dauden. Horietako batzuk miaketetara eraman dituztenean ikusi dituzte, eta bat ospitalera eraman dutela jakin dute.
|
|
|
Zergatik idazten duen galdetu eta askotxok erantzuten dute" beharra" dela eta" idatzi beharra" omen daukatela. Ederki
|
dakite
beren behar hori (ez edozeinena) jan beharraren edo jo beharraren pare jartzen. Ezin esan gauza den bezala:
|
|
2009
|
|
|
Lider askok, arrakasta lortzen duten pertsona askok ez
|
dakite
beren emozioak kontrolatzen, malguak ez direlako.
|
|
|
Deigarria da beste datu bat. AHT beren udalerrietatik igarotzea aurreikusia dagoela badakiten galdetuta, proiektuak kaltetuko dituen udalerrietako biztanleen herenek baino gehiagok(% 35) ez du horren berririk, eta bostetik hiruk(% 62) adierazi dute ez
|
dakitela
beren udalerrian zein izango den trenaren ibilbidea;% 19k adierazi du ezagutzen dutela beren udalerriko zein tokitatik igaroko den AHT, eta beste% 19k gutxi gorabeherako ideia bat badutela. AHTren proiektuaren inguruko ezagutzarik eza oraindik handiagoa da hiriburuetan udalerrietan baino.
|
|
|
Internauta batzuek oso ondo dakite nola funtzionatzen duen Sareak, baina gehienek ez. Google bezalako bilaketa motorren, Youtube bezalako eduki plataformen edo Facebook bezalako sare sozialen erabiltzaile hutsak direnek ezjakintasun maila handia dute horrelako teknologien erabileran, eta ez
|
dakite
beren datu pertsonalak babesteko sor ditzaketen arriskuez. Herritar gehienek maiz erabiltzen dituzte baliabide horiek, baina ez dira ezagutzen eta ez dira jabetzen zer arrisku ekar ditzaketen.
|
|
|
Onartzen dute gero eta gehiago
|
dakitela
beren mekanismo patologikoei eta mekanismo horiek eteteko bideei buruz.
|
|
|
Pfizer Fundazioak egindako azterlan batek sare sozialen erabileran gazteek dituzten ohiturak aztertu ditu. Ondorioen arabera, gurasoen %40k ez
|
daki
beren seme alabek kontu pertsonala dutela plataforma zibernetiko horietako batean. Datu horrek adierazten du helduek ez dutela kontrolatzen gazteek Interneten duten erabilera.
|
|
|
Apirilaren 23an jende askok liburu bat izan zuen esku artean. Ez
|
dakigu
berendako gorde ote zuten, ala saltokian utzi zuten berriz. Agian erosi egin zuten eta zuk jaso zenuen opari.
|
|
|
Beste kasu askotan, gaixotasuna kartzelan garatzen da, heriotza zigorrera kondenatuta dauden pertsonek ez dutelako beren balizko exekuzioaren data ezagutzen eta kartzelatze baldintza gogorrak jasaten dituztelako, presoak isolamendu erregimen zorrotz batean bizi baitira. Egunero esnatzen direnean ez
|
dakite
beren azken eguna izango den edo ez, eta egoera hori urteetan eta baita hamarkadetan ere luza daiteke.
|
|
|
Mariori adierazi zionez, goizean Pellok Caritasera deitu zuen telefonoz, Banco de Vizcayan egundoko iskanbila sortu zela esateko. Letra eta dokumentu batzuk desagertu omen ziren, eta Mariok bakarrik omen
|
zekien
beraien berri. Kontu hark absurdua zirudien erabat.
|
|
|
alimaleko haize baldarrak albo banatatik astindua joz. Hego zakarrak
|
badaki
berekin duela aldaizea: mendebala tentetzeko joera.
|
|
2010
|
|
|
Nekazariarekin parekatzen du: garia landu nahi duenak lurra prestatzen du, ongarritu, ureztatu... baina behin hazia ereinda, nekazariak
|
badaki
berez etorriko dela landarea," horretarako aurreprogramatuta dago". Ikasleen ondoan egoten dira hezitzaileak, baina ikasleek erabakitzen dute zer eta nola egin, euren artean adostutako arauak jarraituz.
|
|
|
Gerora, kafe hartara joan ziren haiek denak ni bezain analfabeto zirela konturatu nintzen, denak analfabeto, kargu hartu zidan hura izan ezik. Izkiriatzaile lanak egiten zituen, irakurtzen eta idazten ez
|
zekitenek
beraien maitaleei mezuak bidaltzeko. Kontua da harako izkiriatzailearekin baketu nintzela eta bera hasi zitzaidala irakurtzen eta idazten irakasten.
|
|
|
ABEL. Bai, baina
|
badakizu
berez nahiago genuela negozioa familian geratzea. Eta banketxeak azken momentuan eman zigun kreditua.
|
|
|
kolorea, 14 dolarreko prezioa du eta, besteak beste, oinarrizko funtzionalitateak, SMSak bidaltzeko eta jasotzeko funtzioak, irratia, linterna, alarma, erlojua, argazki kamera eta MP3 erreproduzitzailea. Operadoreek babesten dituzte Munduko erreferentziazko operadore handiek
|
badakite
beren merkatu berrietan sartzea prezioen araberakoa da mugikorrak saltzen direnez, beraiek izatea erabaki dute espekulazioak saihesteko kostuak ezarri eta fabrikatzen dituztenak. Vodafonek Vodafone izeneko modelo bat diseinatu du.
|
|
|
Zer da? gomendagarria da lehendik dauden antzeko beste profil batzuk bilatzea on line ingurunea, profesionalek nola lan egiten duten
|
jakiteko
beren nortasuna kudeatzen dute. Ez dago gehiago inposatzea nahi den irudia kudeatzeko eta kontrolatzeko oinarrizko jarraibide batzuk lanbide ingurunean on line ematea, efektua ez sortzeko kontrakoa.
|
|
|
Zeharka, balioak eskolako irakasgai eta irakasgai guztietan daude. Bestalde, guraso askok ezin dute edo ez
|
dakite
beren hezitzaile lana betetzen. Denbora faltak, norberaren krisiak edo balio okerrek seme alaben garapen morala eragotz dezakete.
|
|
|
“Hemen euskaraz hitz egin ondoren kanpora atera eta gaztelaniaz hasten naiz askotan.
|
Badakit
beraientzat errazagoa dela gazteleraz egitea eta automatikoki aldatzen dut hizkuntza. Pixkanaka ohitura hori kendu eta beraiekin euskaraz aritzeko ohitura hartzea da helburua”.
|
|
|
Hiru edizio atera ziren eta ia lau mila ale saldu. Ez
|
dakit
berez gertatu zen ala egin genuen aurkezpen lanagatik izan zen. Egia esan, argitaratu baino lehenago ere hitz egin zen eleberriaz.
|
|
|
Gaur, zorionez, jesuiten bizitzetan ez dago gehiago, halako gogorkeria edo penitentzien antzekorik. Gaur egungo nobizioak ere
|
badakite
beren bokazioa ez dela nolanahikoa, eta ezinbestekoa dela horretarako ongi prestatzea. Ohikoa da gaurko nobizioen artean, adibidez, eritegi edo espetxeetara joatea, eta etxeko lan guztiak egitea.
|
|
|
Izan ere, badakite hor gauzkatela biok beraien ondoan, eta beti edukiko gaituztela. Are,
|
badakite
beraien gurasoek elkar maite dutela oraindik ere. Nolabait.
|
|
2011
|
|
|
|
Bazekiten
beraien akzio eremuak bost polizia talde ezberdin dituela, horrek polizia talde ezberdinen arteko lankidetzan eragin ditzakeen zailtasunekin.
|
|
|
Halakoa baitzen zure ama, Satur, ez
|
dakit
berez halakoa zelako, edo horrela ohitu zutelako, edo bizitzak halakoxea egin zuelako?
|
|
|
Ez nintzen hitz egitera ausartu bigarren plateraren amaierara arte, barre algarak edozein aukera aprobetxatuko luke alaben aurpegietan lehertzeko, ahoa urez beterik doministiku egitea bezala, hain zen irrigarria antzerki hura. Hain gutxi
|
zekiten
beren gurasoen bizikidetza paktu oinarrizko eta isilak zein ziren! Bainuetxean errazago izango zen dudarik gabe.
|
|
|
Ba al
|
dakigu
berez nongoak diren itsaski hauek: abakandoa, otarraina, zigala, izkira?
|
|
|
Etxe aseguruen arloan, zenbait ikerketak ondorioztatu dute aseguratuen erdiek baino gehiagok ez dakitela kontratatuta dituzten estaldurak. Askok ez
|
dakite
beren polizek laguntza informatikoa jasotzen dutela, hau da, konputagailuarekin dituzten arazoak konpontzen dituen aditu baten laguntza eska dezaketela. Gaur egun, erabiltzaileek gehien erabiltzen duten estalduretako bat izan daiteke, Interneten eta teknologia berrien gorakada dela eta.
|
|
|
Urte osoan, Mediterraneoan edo Marokoko kaletan arrantzatutako antxoak bezalako kala beroagoetatik datozen antxoak badaude ere, antxoen zaporea desberdina da, leunagoa. Dietetikaren eta osasunaren ikuspuntutik, mediku kardiologoek eta dietista nutrizionistek antxoak eta beste arrain urdin batzuk kontsumitzea gomendatzen dute,
|
jakinik
beren osaera koipetsua dela eta omega gantz azidotan aberatsa dela, horiek kontsumitzeak gaixotasun baskular eta koronarioei aurrea hartzen laguntzen duela.
|
|
|
Aholkua: erabiltzaile gehienek ez
|
dakite
beren bankuak kobratu egin diezaiekeela transferentzia bat jasotzeagatik. Espainiako Bankuaren 8/ 1990 Zirkularraren arabera, erakundeak behartuta daude beren zerbitzuetan aplikatzen dituzten gehienezko tarifak erakunde ikuskatzaileari jakinaraztera eta, aplikatu baino bi hilabete lehenago, gutxienez, prezioen edozein aldaketa beren bulegoetan argitaratzera.
|
|
|
Zehaztu zuen gaur egun 200 gramoko txahal xerra bat jaten duen pertsona bakoitzeko 1.000 litro ur erabiliko direla. Halaber, adierazi zuen “haragia kontsumitzen duten europar gehienek ez
|
dakitela
beren elikadurak 2.000 – 5.000 litro ur gastatzen dituela pertsonako eta eguneko. Ildo horretatik, “etorkizunean” elikagai bakoitzak bere aztarna hidrikoa izatea nahi izan zuen, jatetxean haragi parrillada bat eskatzen duen familia batek, adibidez, erantsitako etiketa bat eman diezaien zerbitzariak.
|
|
|
“Seme alabak zaintzen uzten dituzte, baina, normalean, ez dute eskatzen modu batera edo bestera hezteko; beraz, aitona amonek ez dakite zer egin behar duten”, adierazi du Megíasek. Hori dela eta, aitona amonek ez
|
dakite
beren hezkuntza irizpideak, gurasoenak edo adingabeen gurasoekin lan hori adostea. Seme alabak hezteaz arduratzen diren aiton amona askotan gertatzen den itomen sentsazioa saihesteko, lanak “berezkoa dena aldarrikatzeko beharra” defendatzen du, hala nola, gozamenez bilobekin harremanetan jartzeko eskubidea, eta ez soilik haiek zaintzeko, eta “mugak ezartzeko beharra”, beste jarduera batzuk egiteko denbora propioa izateko.
|
|
|
Fernandok eta Isabelek, errege erregina katoliko izenez ezagunagoak,
|
bazekiten
beren izenean konkistatu ziren lurretan esklaboak, afrikarrak izan edo bertako biztanleak izan, lanerako erabiltzen zirela.
|
|
|
Ez nintzatekeen ausartuko. Edadeko senarrei oso mingarria egiten zaie
|
jakitea
beren emakumeek noiz eta nola ekin zioten haiek gabe mundua pentsatzeari. Mundua unibertsoaren erdigunea ez zela Aita Santuari esateko lanak izan bazituzten, nik teleskopioarekin ikusi nuena sinesteko lanak zeuzkan senarrak.
|
|
|
Baina hori gutxi balitz, banku horretatik diru asko eta asko atera da Italiako eskuineko alderdiak finantzatzeko, baita Nikaraguako Somozaren diktadura finantzatzeko ere. Eta, bukatu zuen Giovannik, hori guztia gutxi balitz,
|
badakigu
beren planetan zerbait okertuz gero Espainia frankistaren gobernuaren berme eta babes guztia daukatela, Stefano bera Carrero Blancorekin elkartu da eta akordio horretara iritsi dira
|
|
|
Baina isiltasunari eustea aukeratu nuen. Gizon elekoiztu hark, zebilen penitentzia eternaletik,
|
zekiena
berez kontatuko zidan esperantzarekin, menturaz. Ez zirudien horretarako aldartean.
|
|
2012
|
|
|
Zozketatuko duten Athleticeko baloia ofiziala izango den ala ez eztabaidatu, zozketako txartel kopurua, prezioa eta diseinua zehaztu, txosnako edarien eskaria egin, partiduak jokatuko dituzten futbol eta eskubaloi taldeen entrenatzaileekin hitz egin, eta helarazi beharreko gonbidapenak prestatu. Zereginen zerrenda luzea den arren,
|
badakite
beraien ahaleginak merezitako saria izango duela, izan ere, lortutako dirua Yaruquies Riobambako (Ekuador) ikasleen premiak asetzeko erabiliko dute.
|
|
|
Ondo gogoan ditut rapsodia haietako baten hitzak. Harexek eragin zidan beharbada zirrararik sarkorrena, Usher kantuan ari zela, orduantxe sumatu bainuen aurreneko aldiz, hitzen esanahiak estali nahi zuen isuri mistikoan, ederki asko
|
zekiela
berak hain gora ipinitako arrazoimena zabuka hasia zela bere tronuan. «Jauregi sorgindua» zuten bertsoek izena, eta horrela zioten gutxi gorabehera:
|
|
|
Kontuan izanik, Blefuscuko Gortetik zenbait enbaxadore iritsi zirela bakea eskatzera Maiestatearen Gortera, eta Flestrin horrek, traidore maltzur legez, lagundu, adore eman, mesede egin eta dibertitu egin zituela aipaturiko enbaxadoreak, nahiz eta
|
bazekien
berak azken aldian Maiestate Inperialaren etsai amorratua zen eta Maiestatearen aurka gerra deklaratuan zegoen Printzearen zerbitzari zirela haiek.
|
|
|
[...]. Euskarazko kalitateko literatura guztia espainierara berehala itzultzen bada, azken urteotan egiten ari den bezala, euskal idazleak bitartekaritzat espainiera hartzen badu beti, euskal literatura espainolaren apendizea izateko tendentzia indartuko dugula iruditzen zait, eta orduan ez
|
dakit
berez euskarazkoa den biblioteka horniduratarako edo zertarako geratuko den (Sarrionandia 2002: 333).
|
|
|
Beraz, ironia interpretatzeko muina edo giltza esatariak norentzakoaz duen aurresuposizio horretan dago; hau da, esatariak jakin
|
badaki
berak buruan duen norentzako horrek baduela (edo izan behar duela) testuinguruko informazio pragmatiko esanguratsuenaren edo errelebantearen berri:
|
|
|
Aitzitik, beste ekonomia egitura batzuek ez dute
|
jakin
beren burua defendatzen.Herrialde batzuek beren produkzio gaitasuna pixkanaka hondoratzen utzi dute, zorrak pilatzeko tranparekin beren burua engainatuz. Pixkanaka, finantza arlokopresio taldeen estrategien menpe utzi dituzte ekonomia politikak, alderik ez dagobalizko ezker eskuin jarreren artean?.
|
|
|
estres bera sortzen da”, azpimarratu du Marcelo Cando albaitariak. “Txakur txatuen jabe gehienek
|
badakite
beren maskota gehiegi berotzen ari dela. Hala ere, gutxik dakite zakurrak bere arnasketa indartzean bere arnasbideak pixkanaka kolapsatzeko gai dela.
|
|
|
“Arazoa da gazte horiek ez dituztela komunikazio eta ebazpen trebetasunak garatzen eta ez dutela beren buruarengan konfiantzarik. Jendaurrean hitz egiteko beldurra dute, ez
|
dakite
beren hitzaldia antolatzen eta ingeles maila oso baxua dute”, esan zuen Nuria Vidalek, lanbide eskolako irakasleak. Alde horretatik, gaineratu zuen “landa ingurunetik abiatzen direla, zailtasun ekonomiko handiak dituztela eta etxean ezin dietela lagundu kasta altuko mutilekin egiten duten bezala”.
|
|
|
Halan eta guzti bere,
|
jakiteak
berez ezinbestean egitea ez dakarrela ikusita gagoz. Horrexegaitik dago premia euskerearen erabilerea sustaten jarraitzeko, alderdi publikoan nahi pribaduan.
|
|
|
Edo nork ez ditu irain horien aurrean izugarriak esan, kontrola galduz. Hauek guztiak eta gehiago egunerokotasunean gertatzen diren egoerak dira. Gauza da pertsona batzuek ez
|
dakitela
beraien burua defendatzen eta besteek gutxietsi ditzaten uzten dutela, errespetua galduz. Ez dakite limiterik jartzen eta ondorioz, beren jokaerarekin gaizki sentitzen dira, beraien auto-estima gutxituz.
|
|
|
jasotakoaz eraikitzen da eta eraikitzen du gizakiak. Eta, horrenbestez, afaltiar taldearen eraikineko osagai guztiak lotzen dituen porlana, Carlosek zioen bezala, elkarrekin hitz egitea eta elkarri entzutea da, inor gutxietsi gabe eta inoren iritziengatik mindu gabe (esan ohi da gizonezkoek ez
|
dakitela
beren gauzez mintzatzen elkarrekin; Luisek itxaropena dauka lantzean behin, zeharka bada ere, asmatzen dutela uste horren aurka egiten). Afarietara besteren bat gonbidatzeko aukera aipatzen zenean, Inasek beti jartzen zuen baldintza bera proposaturiko pertsona ezagutzen ez bazuen:
|
|
|
Nolanahi ere, argi da —eta berriz ere diot, aspalditik— euskararen erabilpena ikaragarri gutxitu dela eta gutxitzen jarraitzen duela etengabe. Eta hori, parte handi batean, euskaraz
|
dakitenek
beraiek ez dutelako beharrezkotzat ikusten euskaraz mintzatzea eta, gisa horretara, erdaldun jarrera batean ibiltzeak ez dielako inolako arazorik sortzen.
|
|
|
Irtenbide onena zela ados etorri gara kontaktua eta biok, hitzordu lekutik hona metroan, autobusean eta oinez izan dugun elkarrizketa txiroan, ez baitu segurtasun maila gutxienekoa izan dezakeen beste babes etxerik aurkitu hain epe laburrean. Etxe honek koskarik baduela ere
|
badakit
berak esanda, aspaldiko kontua omen da ordea, eta hirugarren zirkuluraino hedatu lukete ikerketa Renseignements Généraux eko zakurrek eta ez dirudi oraingoz orain nirekin interes berezia dutenik, zeren hala izan balitz ez nengoke etxe honetan kafe bat hartzen ilunpean eskerrak irten aurretik kafegailuaren botoiari sakatu besterik ez nuela egin behar esan didan, azukrerik gabe, hozkailuko argiar...
|
|
|
Herri borrokan gerrilla ongi integratuta aritzen denean, iraultzaileak ezin diezaioke justifikazioa ukatu. Beste gauza bat da gerrillaren biolentzia humanismo abstraktu soilaren aitzinean jujatzea, baina hemen justifikazio historikoari buruz ari gara. Alderantziz, gerrillaren eginkizunak herriaren indiferentzian edo kondenan gertatzen direnean, justifikazio posible bakarra gerrillarien ideologiak ematen dio, eta ongi
|
dakigu
berez zein ahul eta ezdeusa den edozein ideologia besteen heriotza zuritzeko.13
|
|
|
Nik ere ezagutu ditiat euskaldunak, 14eko gerlan! Ez
|
zakiat
beren herria maite zutenez, kantari ederrak zituan eta otoitz egileak ere! bainan badituk bakarrenak, ahoz behera edo pusketan, Marne-ko, ala Verdun eko gudu zilo iztiltsuetan geldituak!
|
|
2013
|
|
|
Beste gertuko" gizarte sariak" batzuk ere baditugu,
|
jakinda
beren eragina baduela euskararen alde, zenbait txapelketa edo sariketak irekiak direlako: 1) batzuk zuzenean euskaren gaiari buruzkoak, Maria Jose Azurmendi – Euskarak duen Framing Berri baten premia asetzeko proposamena Txostenari buruz hausnarketak
|
|
|
Aldiz, hautagaiak lehendik ere esperientzia pixka bat edo puska bat baldin badu lan munduan, lasai esan dezake orain zenbat irabazten ari den edo aurreko enpresan zenbat irabazi duen, baina zifrak gehiegi puztu gabe, enpresek
|
badakite-eta
beren arloan zer nolako soldatak izaten diren.
|
|
|
Orduan produktu desberdinak edo ditugu, ahalik eta jenderik gehienera iristeko. Eta azkena, atera berri dugun proiektua edo programa da hizkuntza trukearena, eta hasieran aprobetxatuz Iparraldea hemen gertu dagoela, aprobetxatu nahi genuen hemengo jendeari aukera eman frantsesa ikasteko, eta Iparraldeko jendeari,
|
jakinda
beraien interesa ere hemen egonda, euskararekiko dagoen harremana eta, ba aukera eman hemengo giro euskaldun batean murgiltzeko aukera ematea. Eta beno hortik dator hizkuntza trukeen programa hau, euskara eta frantsesa maila hobetzeko.
|
|
|
Hala ere, hainbat baliabide teknologikok adierazi dute aplikazio horiek ez daudela arriskutik salbuetsita; izan ere, hartzaileak irudiaren argazkia egin dezake eta gorde egin dezake, gero beste pertsona batzuekin partekatzeko. Berriz ere kontuan hartu behar da nerabe askok ez
|
dakitela
beren ekintzen ondorioen berri. Bestalde, aplikazio mota horiek ez dute programazio akatsik.
|
|
|
zientziak ikasleek nota hobea lortu dute aurreko bi kasuetan baino. Irakasgai honetan, Lehen Hezkuntzako ikasleek gehiago
|
dakite
beren buruaz (giza gorputzeko aparatuak), inguruaz (landareak eta animaliak) edo planetaz. Agian ez da errazena, baina bai interesgarrienetako bat:
|
|
|
Zer esango zenuke zure inguruan zeudenei buruz. Nik ondo ikusten nituen, nire aurrean hala egoteko ahalegina egiten zutelako. Baina orain zenbait gauza kontatu didate eta
|
badakit
beraientzat ez zela batere samurra izan. Pixkanaka egoerara ohituz joan zirela diote, inor halako egoera batera ohitu daitekeela esan badaiteke, behintzat.
|
|
|
Astrak kulturaren ikuspegi zabala lantzen du; pertsonen eta taldeen ahalmen sortzailea eta soziala dira bere oinarri eta helburu. Kulturaren ideia hau ez da mugatzen ekoizpen artistikora soilik; ekimen soziala, pentsamendu kritikoa eta esfera publikoaren demokratizazioa bilatzen duten ideien eta ekintzen hedapena ere barne hartzen du.Pasa den abenduan inauguratu zuten Astra eta hilabete gutxi hauetan zertan jardun diren
|
jakiteko
beraien webgunea (astragernika.net) kuxkuxean ibili naiz: drupal ikastaroa eman dute, bisita gidatuak antolatu dituzte, kopiloto izateko ikastaroa eskaini dute, era askotariko hitzaldiak egon dira, kontzertu eskaintza zabala, ipuin kontalariak haurrentzat, auzolanak antolatu dituzte, umeentzako pintura ikastaroak, erakusketak...
|
|
|
• Sarritan galdetu izan zaie ea zerbait
|
badakiten
beren jatorriaz. Galdera horri ezetz erantzuten diote denek.
|
|
2014
|
|
|
EPPK ren izenean hitz egiten dutenei buruz ari zara… Ezagutzen ditugun presoek ez dituzte halako pitokeriak esaten. Gurekin espetxean egon direnek oso ondo
|
dakite
beraien bizi baldintzak ez direla gure jarreragatik batere okertu. Zuerako espetxean berdintsu jarraitzen dute eta Kordobakoan dauden emakumeen bizi baldintzak ez dira batere aldatu.
|
|
|
Horregatik irabazi zuten.
|
Badakite
beraien maila zein den, eta jakitun dira ezinezkoa dela joaten diren txapelketara joaten direla berriz irabazteko aukera izatea. Eskatzen zaiena da txapelketa handi guztietarako sailkatzea, hori bai.
|
|
|
3) azkenik, ez nuke ahaztu behar ni baino zaharragoak direla, Y ren belaunaldikoak kasik (beti berdin, ez dut sekula ikasiko), eta, nahiz eta
|
badakigun
beren buruak engainatzeko saiakera patetiko bat besterik ez dela, zaharragoak direnez erremediorik gabe gehituko dute Bilbo jada ez dela lehen zena, oi ama lehen zena, beti matraka madarikatu horrekin marmarka, iragana beti hobea izan zelako faltsukeria horrekin bueltaka, egiatan batetik ikusmolde ezin arriskutsuago eta paralizatzailea makillatzeko aitzakia dena, alegia, aurrera egitea, zinez haz... Eta garai berria igarotzen lagunduko zietelakoan gurasoek/ eskolak/ masa komunikabideek xiringatutako formula magikoek ez dietela putzerako balio eta beraiek asmatu dutela propio zerbait beren buruentzat.
|
|
|
Arrebak esanda nekien, eta bestela ere gure artean behin baino gehiagotan komentatu izan zen, ordurako preskribatuak zituela egozten zizkiotenak, baita bigarren epaiketa egin aurretik ihes egitea bera ere, eta, hortaz, ez zeukala berez etorri ezinik. Lehenago etorri ez bazen, imajinatzen dut itzulera hori estatuaren legitimaziotzat hartzerik nahi ez zuelako izango zela, baita gainerako errefuxiatuekiko elkartasunez ere, denak itzuli ahal izan arte eustea eta hori dena; eta, horrez gainera, ezin baztertu atxiloketa berri baten aukera eta torturaren beldurra; egozteko deliturik ez izan arren, ondo asko
|
zekien
berak, baita guk denok ere, poliziak eskuak libre zeuzkala nahi zituen desmasiak egiteko, eta inor gutxi altxatuko zela bidegabekeria horren kontra. Betikoak, alegia:
|
|
|
Ez dira jabetzen norbait gogaitzen, kolpatzen edo nahasten dutenean. Ez
|
dakite
beren ekintzaren erritmoa bizkortzen edo moteltzen.
|