|
2007
|
|
|
Ez da erraza hori zehazki zergatik gertatzen den
|
jakitea
; benetan jendeak zientziaren fruituak atsegin ez dituelako, edo zientzia eta teknologia komunitateak bere lanak gizarteratzeko behar adina ahalegin egiten ez duelako.
|
|
|
M. V.: Zaila da erantzuna
|
jakitea
, baina iruditzen zait ikertzaileek oso arduratsu jokatu zutela, eta adierazpen zuhurrak egin zituztela.
|
|
|
Horren haritik, nik uste dut oso garrantzitsua dela gizarte hezia izatea. Denok ez dugu biologia molekularrean adituak izan beharrik, baina informazioaren gizartean bizi gara, eta ezinbestekoa da aukeratzen
|
jakitea
, komunikabideetatik iristen zaigunarekin kritiko izaten jakitea.
|
|
|
Horren haritik, nik uste dut oso garrantzitsua dela gizarte hezia izatea. Denok ez dugu biologia molekularrean adituak izan beharrik, baina informazioaren gizartean bizi gara, eta ezinbestekoa da aukeratzen jakitea, komunikabideetatik iristen zaigunarekin kritiko izaten
|
jakitea
.
|
|
|
Kimikaren eta fisikaren munduan (eta, beraz, ingeniaritzan, farmazian eta abarretan ere bai), 0,1 miligramo baino askoz kantitate txikiagoekin egiten da lan. Horregatik da ezinbestekoa zehaztasun handiz
|
jakitea
zenbat den kilogramo bat.
|
|
|
Oso erabilgarria da
|
jakitea
zer dagoen horizontal, zer bertikal, norantz den gora eta norantz behera. Hori dakien makina bat ez da eroriko, ez bada nahita, informazioa propultsio sistemari transmitituz gero.
|
|
|
Liluratuta geratu nintzen erlatibitatearen teoriaren ondorioekin. Batez ere, harrigarria egin zitzaidan
|
jakitea
argiaren abiaduratik gertu mugituz gero denbora mantsotu egiten zela. Erabat harrituta nengoen.
|
|
|
Hala ere, urte askotako lan eta ahalegin horiek inplanteen epe luzeko funtzionaltasunean islatu diren ala ez
|
jakitea
funtsezkoa da. Zorionez, BTIk aurkeztutako emaitza positiboak ez daude askoren eskura:
|
|
|
Teknika oso sentikorra da; laginaren 0,2 miligramo baino gutxiago nahikoa da, lagin horretan erabili den aglutinatzailearen familia zein den zehazteko. Hala ere, ia ia ezinezkoa da, adibidez, orain dela 600 urte erabilitako aglutinatzailea zehazki zein den
|
jakitea
.
|
|
|
Aldez aurretik aski ezaguna zen tarteka animalia batzuk itotzen zirela, baina beharrezkoa zen
|
jakitea
arazoa zenbaterainokoa den. Horretarako, ahalik eta maizen ubideak begiratuko zituen lagun taldetxo bat antolatu genuen, eta horietan itota aurkitutakoa kontrolatu genuen.
|
|
|
Batzuek uste dute aspaldi gertatu zela, duela ehun mila urte, eta beste batzuek ez hain aspaldi, duela berrogeita hamar mila urte. Garaia zehazki
|
jakitea
zaila izango da, baina ikerketa batek erakutsi du ez zela oso aspaldi izan.
|
|
|
Dena den, antibiotikoak erabiltzen dituzte, aukera dagoenean behintzat. Hori lortzeko, ezinbestekoa da infekzioa garaiz detektatzea eta bakterioaren zein anduik eragin duen
|
jakitea
. Horretaz gain, infekzioa eragin duen anduiak dituen erresistentzien berri jakin behar da.
|
|
|
Proteinen funtzioa duten itxuraren eta egituraren araberakoa da; horregatik, garrantzitsua da
|
jakitea
zer egitura duten. Horretarako, ikertzaileek normalean izpiak erabiltzen dituzte.
|
|
|
Azken bi urteetan arrantzaleek ez dute ia antxoarik harrapatu, eta baliabide horren kudeaketaren inguruan hainbat eztabaida izan da. Itsasoan zenbat antxoa dagoen
|
jakitea
ezinbestekoa da kudeaketarako, eta, hori kalkulatzeko, AZTI Tecnaliako ikertzaileak antxoa gazteen bila atera ziren, beste behin ere, iazko udazkenean.
|
|
|
Kode bidezko neurketan, sateliteak, seinaleaz gain, uhin maiztasun jakin batean modulatutako kode bat bidaltzen du. Kode horren korrelazio bidez jakin daiteke seinaleak hargailura iristeko zenbat denbora behar duen; eta datu hori argiaren abiadurarekin biderkatuz, satelitearen eta hargailuaren arteko distantzia
|
jakitea
lortzen da. Distantzia neurketa horri pseudodistantzia deitzen zaio.
|
|
|
Halere, oztopo garrantzitsu bat dauka fase bidezko neurketak. Hargailura iristen den seinalean uhin desfasearen berri oso erraz jakin daitekeen arren, ziklo kopuru osoa
|
jakitea
ez da hain erraza. Ziklo anbiguotasunaren arazoa deitzen zaio horri.
|
|
|
Segmentu hori satelite seinalea jasotzeko hargailua duen edozein erabiltzailek osatzen du. Hargailuak sateliteen seinalea jasotakoan, posible da erabiltzailearen kokapena
|
jakitea
.
|
|
2008
|
|
|
Betidanik erakarri naute asko fisikako gaiek. Gustuko nuen
|
jakitea
gauzek nola eta zergatik funtzionatzen duten modu batera edo bestera. Betidanik izan dut horren grina.
|
|
|
Alegia, uste da ezpurutasunak izan ohi direla urrearen magnetismo horren erantzule. Oraingoan, berriz, EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko ikertzaile taldeak eta Japoniako eta Australiako ikertzaile taldeak urrearen magnetismoaren jatorria zein den
|
jakitea
lortu dute.
|
|
|
Botika bat hartzerako, ezinbestekoa izan litzateke
|
jakitea
gizonek eta emakumeek berdin erantzuten ote dioten tratamendu jakin bati, botiken eragina aldatzen ote den hileko zikloarekin batera nahiz menopausia izan ondotik, hormona artifizialen tratamenduek (bai antisorgailuek bai menopausiaren sintomei aurre egiteko hartzen direnek) inolako eraginik ote duten, eta botikak emakume haurdunei nahiz umekiei eragiten ote dien.
|
|
|
Horregatik da, hain zuzen ere, ezinbestekoa desberdintasunik dagoen edo ez
|
jakitea
. Ez litzateke onargarria izango eraginak orokortzea.
|
|
|
Gehienetan ez da probatu ere egiten haurdunekin botikek zer eragin duten umekietan. Jakina, probatzea arrisku handia da, baina ez probatzeak eragiten du ez
|
jakitea
zer botika erabil daitezkeen emakume haurdunen eritasunak tratatzeko eta zein ez. Hortaz, haurdunaldian zehar emakumeei ez diete ia botikarik ematen, eta, ematen dizkietenean, batzuetan ez dute jakiten umekian eraginik izango ote duten.
|
|
|
Pennsylvaniako ikertzaileen esanean, bizkarroiak ostalaria nola aurkitzen duen
|
jakitea
baliagarria izan daiteke hari aurre egiteko. Tomate landareekin hainbat proba egin ondoren, ikusi dute tomateak askatzen dituen substantzia lurrunkor batzuk detektatzen dituela.
|
|
|
Horregatik, kondizio horiek eta zenbat denbora pasatu den kontuan hartuta, materiala zein egoeratan zegoen
|
jakitea
komeni zen, eskulturarentzat arriskurik balego erremedio egokiren bat garaiz aplikatu ahal izateko.
|
|
|
Edonola ere, erresberatrolaren ahalmen terapeutikoaz eztabaidatzeko, jakietan zer kontzentrazio duen jakiteak ez du ezertarako balio. Jaki horiek hartu ostean odolean zer kontzentrazio lortzen diren
|
jakitea
da benetan garrantzitsua. Azkenekoarekin loturik, boluntario osasuntsuekin egindako ikerketa batean, ahotik hartutako 25 miligramo erresberatrolen xurgapena aztertu zen.
|
|
|
Proiektuaren alde teknikoaz Usurbilgo GBLHIko Energia Berriztagarrien Zentroa arduratzen ari da, Xabier Esteban Alonsoren bitartez. Hark azaldu digu lehen lana egungo egoeraren berri
|
jakitea
izan dela; beraz, herritarrei plana azaldu eta diagnostikoa egiteari ekin zioten.
|
|
|
Nolanahi ere, ikertzaileek ez dakite zehatz mehatz zein zen orduko atmosferaren konposizioa, dauden aztarna ahulak kontrajarriak baitira batzuetan. Atmosferaren konposizioa
|
jakitea
, ordea, ezinbestekoa da bizia nola sortu zen argitzeko. Urteak dituzte galdera horri erantzuteko; aitzitik, badakite biziak nola eraldatu duen planeta.
|
|
|
Interesgarria da galdera. Garrantzitsua da
|
jakitea
ura ez dela gatazka iturri; alderantziz, ura beti izan da elkarlanerako iturri. Beti egon dira akordio gehiago desadostasunak baino.
|
|
|
Bidaia hura, ustez, oso hegoaldetik eta itsasontzi txikietan egin zuten. Oso zaila da haien berri
|
jakitea
, baina oso litekeena da Ozeano Barean bizi diren indigenek ederki jakitea nola egin ekialderako bidaia. Historialariek uste dute Urdanetak berak Filipinetako indigenekin harremana izan zuela, eta nabigazioari buruz hitz egin zutela Loaysaren espedizioan.
|
|
|
Bidaia hura, ustez, oso hegoaldetik eta itsasontzi txikietan egin zuten. Oso zaila da haien berri jakitea, baina oso litekeena da Ozeano Barean bizi diren indigenek ederki
|
jakitea
nola egin ekialderako bidaia. Historialariek uste dute Urdanetak berak Filipinetako indigenekin harremana izan zuela, eta nabigazioari buruz hitz egin zutela Loaysaren espedizioan.
|
|
|
Erraza da
|
jakitea
noiz detektatu den existitzen den partikula bat, baina oso zaila da erabakitzea partikula hori ez dela existitzen, ez dutelako detektatu. Ez badute detektatzen, pentsa liteke esperimentua hobetuta baietz, azalduko dela.
|
|
|
Eta, beste alde batetik, oinarrizko zientziaren aldetik ere joko handia ematen duelako. Hain zuzen ere, gure ikerketaren muina izan da
|
jakitea
nola kontrola edo nola induzi daitekeen kiralitatea alde batera edo bestera. Erronka bat da, azken batean.
|
|
|
Zatika zatika giza genoma osoa irakurri zuten letraz letra. Baina, genoma osoa zatitu eta zati horiek guztiak irakurtzea gauza bat da, eta bestea, gero zati horiek zein ordenatan elkartu behar diren
|
jakitea
.
|
|
|
Horrek Pirinioetan tenperaturak ohi baino altuagoak eta prezipitazioak txikiagoak izatea ekarri duela uste dute. Horren eraginez, glaziarrak gero eta azkarrago ari dira galtzen, baina zaila da
|
jakitea
zenbaterainokoa den giza jardueraren eragina.
|
|
|
Beraz, konposizio periodiko horretatik magnetorresistentzia erraldoia nola uler dezakegun asmatzen saiatu behar dugu orain. Izan ere, hori
|
jakitea
garrantzitsua izan liteke 1988an aurkitu genituen sistemak ez bezalako GMR sistemen mekanismoa ulertzeko.
|
|
|
Batzuetan, argi dago antzeko ezaugarriak dituzten izakiek ez dutela harremanik, beste ezaugarri asko desberdinak dituztelako. Baina, beste batzuetan, ez da erraza ezaugarri batzuek jatorri bera duten edo ez
|
jakitea
, eta, ezaugarri horiek filogenia eraikitzeko erabiltzen badira, elkarrengandik urrun dauden taldeak gertu daudela pentsa daiteke.
|
|
|
Hala, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskariz, Aranzadi Zientzi Elkarteak landarearen kartografia zehatza egin du. Izan ere, edozein neurri hartzerako, ezinbestekoa da zehatz
|
jakitea
non eta zenbat dagoen, denean eta asko dagoela jakitea ez baita nahikoa.
|
|
|
Hala, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskariz, Aranzadi Zientzi Elkarteak landarearen kartografia zehatza egin du. Izan ere, edozein neurri hartzerako, ezinbestekoa da zehatz jakitea non eta zenbat dagoen, denean eta asko dagoela
|
jakitea
ez baita nahikoa.
|
|
|
Gliomak erauzteko arazo nagusietako bat tumorea garun ehun osasuntsutik bereizteko zailtasuna da; non ebaki behar den
|
jakitea
, alegia. Baina Walter Stummer ek zuzendutako Alemaniako neurokirurgialari talde batek arazo hori konpontzen duen teknika berri bat garatu zuen.
|
|
|
Garai batean, uste zen algoritmo genetikoek ez zutela funtzionatzen funtzio horiekin, baina orain ikusten dugu batzuekin baietz eta beste batzuekin ezetz. Zaila da zergatik
|
jakitea
, eta gure taldean justu horretan aritzen gara; saiatzen gara argitzen zer ezaugarrik egiten duten funtzio bat algoritmo genetikoen bidez optimizatzen zaila izatea. Eta dagoeneko aurkitu ditugu batzuk.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, normalean, sarritan joan behar izaten dute mendira ikustera animaliak non dauden eta kontrolatzera. Horrenbestez, helburua da animaliak denbora guztian non dauden
|
jakitea
, abeltzainen lana errazteko.
|
|
|
Euskal Herrian, lehenengo aldiz egin da zientzia eta teknologiaren pertzepzio eta iritzi bilketa. Azterketa Elhuyar Laborategia proiektutik abiatu zen; kultura zientifikoak gizartean zer leku betetzen duen
|
jakitea
, eztabaidatzea eta komunikatzea helburu duen proiektutik. Lan hori egiteko, Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabinetearekin aritu gara elkarlanean.
|
|
|
Erregeletan oinarritutakoek ere eman zuten berea, eta pixka bat trabatuta gelditu ziren. Beraz, nik uste dut orain erronka dela erregelak testuetatik ikastea, eta corpusetatik saiatzea erregela haiek nola edo hala ikasi eta kontrastatzen, eta
|
jakitea
zer ikasi duen ondo eta zer gaizki.
|
|
|
Ez dirudi ezer txarrik dagoenik bateriak birziklatzeko prozesuan, baina benetan zaila suertatu zaigu prozesu horiei izen abizenak jartzea, alegia, non egiten diren
|
jakitea
. Europan, 40 enpresatan baino ez dituzte birziklatzen pilak eta bateriak, Europako Bateria Eramangarrien Elkartearen (EPBA) arabera.
|
|
|
Hortaz, garrantzitsua da
|
jakitea
zergatik, janarien aukera inoiz baino handiagoa izanda, hain gaizki elikatzen diren asko eta asko. Alegia, zergatik hautatzen dituzten janari batzuk, eta ez haiek baino osasungarriagoak diren beste batzuk.
|
|
|
Beste faktore batzuen eragina errazagoa da azaltzen; adibidez, gaurko bizimoduarekin lotuta daudenak. Hor daude, besteak beste, janariak erosteko eta prestatzeko denbora falta, janariak nola prestatu ez
|
jakitea
, saltoki handien nagusitasuna, jatorduak bakarrik egitea eta ez senideekin edo lagunekin batera...
|
|
|
Mutazioaren benetako jatorria non dagoen, eta munduko beste puntu batzuetan zenbat aldiz agertu den
|
jakitea
beste kontu bat da. Ikerketaren beste zati batean, Espainiako, Italiako eta Alemaniako kasu batzuk aztertu zituzten.
|
|
2010
|
|
|
motibazioa, depresioa duten edo ez, infartuak zer eremu kaltetu dituen... Ikertzaileentzat funtsezkoa da
|
jakitea
zergatik etorri diren bere onera lortu duten horiek. Horrekin, metodologia findu nahi dute, azkenean merkaturatzeko moduko produktu bat diseinatzeko.
|
|
|
Hori izan da zientzialarien erronka: egitura hori zein den
|
jakitea
. SEM mikroskopio elektroniko baten bitartez aurkitu dute, eta zuntz batzuk egin dituzte egitura horrekin.
|
|
|
Nolanahi ere, itsas hondoen ezaugarriak
|
jakitea
funtsezkoa da habitaten banaketa ezagutu eta aurreikusteko. Bestalde, indarrean dagoen legeriari jarraiki, ezinbestekoa da itsas hondoen eta habitaten karakterizazio morfologikoa egitea, haiek babestu eta kudeatzeko beharrezko neurriak hartu ahal izateko.
|
|
|
Alde horretatik, beraz, nahikoa prebisiblea litzateke
|
jakitea
darwinismoak arrakasta askoz handiagoa eduki izan zuela Euskal Herritik kanpoko euskaldunen artean Euskal Herriko giro itogarri eta obskurantistan bizi zirenen artean baino. Horrela planteatuta azalpenak eskematikoegia dela badirudien arren, era horretara uler ditzakegu, kasurako, Armand David bat, edota, Jose Aretxabaleta bat.
|
|
|
zeharo subertsiboa, beraz, orduko Lotilandian, eta 1910ean argitaratu bazen ere, izatez lehenago bahituta eta gero zentsuratuta egon da 70 urtez. Horiek horrela, ez da harritzekoa izango bigarren libururako Etxepare xuhurragoa izan zela
|
jakitea
. Beribilez izenekoak egun beteko bidaia kontatzen digu, Kanbotik abiatu eta Loiolora, atzera ere Kanbora itzultzeko.
|
|
|
Behin beharrezko informazio guztia dutenean, eta zehatz mehatz ezagutzen dituztenean motor molekularrei buruz ezagutu beharreko guztiak, errazagoa izango da motorren kontrako botikak garatzea. Zailena sistema jakin baten makineria ezagutzea da, alegia,
|
jakitea
nola funtzionatzen duen maila molekularrean dio Cesar Martinek, EHUko sail bereko beste kide batek. Gero, informazio hori izanda, erraza da sistema deuseztatzeko bideak bilatzea.
|
|
|
Hala ere, bere lan asko ez zituen argitaratzen, ez eta inori kontatzen ere. Inporta zitzaion bakarra
|
jakitea
zen, ez bazekiela erakustea. James Clerk Maxwell fisikariak 1874an Cavendishen argitaratu gabeko idatziak irakurtzeko aukera izan zuenean, zur eta lur gelditu zen.
|
|
2011
|
|
|
Lan hori historialarientzat ez ezik, biologoentzat ere interesgarria da, zeta naturalak izan ditzakeen aplikazioengatik. Adibidez, medikuntzan aplikatzeko, garrantzitsua da
|
jakitea
zeta nola eta zer abiaduratan degradatzen den.
|
|
|
Informatika sistemak eta teknologia berriak baliatuz, eta, girokonpasak bezala satelite konpasak ere benetako norabidea ematen duela kontuan izanik, seinale horiek diskriminatu egin ditugu, eta orratz magnetikoaren desbideraketan errorea ehunenetan
|
jakitea
lortu dugu, azpimarratzen du Martinezek.
|
|
|
Azkenik, beharrezkoa zuten
|
jakitea
non eta zer indarrez zapaltzen duen surflariak, eta datu horiek lortzeko presio sentsoreak jarri dituzte. Sentsore horien guztien datuak kontrolatzeko ordenagailu bat ere badu oholak, bateria bat, eta WiFi antena bat, datuak ordenagailu batera bidaltzeko.
|
|
|
Helburuen artean, oholaren puntu kritikoen mapa egitea nabarmentzen du Esnaolak; hau da, maniobra bakoitzean zer puntuk funtzionatzen duten ezagutzea. Informazio horrekin, espero dute
|
jakitea
zer material komeni den erabiltzea oholaren eremu bakoitzean. Hori iraultza txiki bat izango litzateke, orain ez baita horrelakorik egiten, esan du Esnaolak.
|
|
|
oro har, zenbat eta zurrunago eta zenbat eta apurketa gutxiago egon gorputzean, tentsio gehiago pilatzeko aukera du, eta, hortaz, lurrikara handiagoak eragiteko. Baina lurrazala oso heterogeneoa da, eta, hortaz, zaila da zenbat tentsio metatzeko gai den
|
jakitea
.
|
|
|
Arrazoirik oinarrizkoena zientziaren jatorrian dagoen bera da: gehiago
|
jakitea
. Gure ondoko planetaren kasuan, inplikazioa berehalakoa da, badakigulako ura duela:
|
|
|
Horrez gain, Goi Paleolitoko ikertzailea ere bada Rios; izan ere, oso garrantzitsua iruditzen zaio neandertalak desagertu ondoren zer gertatu zen
|
jakitea
, neandertalei buruzko informazioa behar bezala interpretatzeko. Dioenez, hasieratik, neandertalak beti gurekin alderatu ditugu; alderaketa horretatik ateratako ondorioak dira neandertalez dugun ikuspegiaren oinarria.
|
|
|
Besteak beste, hondoko mikrouhin erradiazioa (CMB) aztertu nahi dute, inflazioa ulertzeko. Unibertsoa izugarri azkar hedatu zen garaiari deitzen zaio inflazioa, eta, hura ezagututa, materia noiz sortu zen eta nola banatu zen
|
jakitea
espero dute.
|
|
|
Kontzeptu proba bezala ere oso garrantzitsua iruditzen zait. Alegia, zoragarria da
|
jakitea
teknologia hori erabil daitekeela, kontrolatu, karakterizatu eta erreproduzi daitekeela. Litekeena da beste espezie batzuei transferitzea.
|
|
|
Azkenik, ikuspegi mugatua ematen dute, elikagaiak zer duen neurtzen baitute, baina ez zer falta duen. Adibidez, fruta eta barazki gehienek ebaluazio positiboa jasotzen dute sistema gehienetan, baina agian kontsumitzaileen interesekoa izan daiteke
|
jakitea
normalean proteina gutxi izaten dutela. Aldiz, nahikoa da osagai gaitzesgarri bat egotea elikagaiak ebazpen orokor negatiboa jasotzeko.
|
|
|
Eta dieta horietan guztietan, esnekiak, landare olioak, zerealak, frutak, barazkiak, bai eta beste elikagai asko ere izan daitezke egokiak, bakoitza bere neurrian, beti ere. Nutrizio profilak (semaforoak barne) orientagarri izan daitezke, baina ezinbestekoa da
|
jakitea
nola kokatu elikagaiak norberaren dietan.
|
|
|
Mugimendu horiek guztiak ikusita, badirudi kontinente guztiak elkartu egingo direla lehorreko eremu erraldoi batean, Antartika bera izan ezik. Aditu batzuen arabera, horixe izango da Lurraren mapak etorkizunean izango duen itxura, nahiz eta ezinezkoa den
|
jakitea
noiz eta nola iritsiko den egoera hori.
|
|
2012
|
|
|
Bestetik, gizarteari lurrikarak zer diren eta lurrikaren aurrean zer egin erakutsi behar zaio, eta hori hezkuntzaren bitartez baino ezin da egin. Beharrezkoa da
|
jakitea
lurrak nola jokatzen duen, eta historia geologikoan zehar lurrikarak zein jarduera bolkanikoa normalak direla eta haiek ekiditeko ezer ezin dela egin. Hala ere, ildo honen aurka doa Espainiako hezkuntza ministroak esku artean darabilen hezkuntza plan berria.
|
|
|
Egiaren bilatzailea ez da antzinako jakintsuen lanak aztertu eta, bere izaera naturalari jarraiki, haietaz fidatzen dena, baizik eta haietan duen fedeaz susmatzen duena(...), eta argudio eta frogetara jotzen duena, eta ez pertsonek esandakoetara, pertsona era guztietako inperfekzioz eta hutsunez beterik baitago. Hala, zientzialarien idatziak aztertzen dituen gizonaren betebeharra da, egia
|
jakitea
helburu badu, irakurri duen guztiaren etsai egitea(...) eta alde guztietatik erasotzea.
|
|
|
Basakatuari (Felis silvestris) dagokionez, zailagoa da haren egoera zein den
|
jakitea
. Oso gutxi ezagutzen den espeziea da.
|
|
|
Arlo teknologiko honen atal bat kolorea
|
jakitea
da. Eginkizun ugaritan, koloreak garraiatzen duen informazioa behar beharrezkoa da:
|
|
|
Kolorea gizakien pertzepzioaren ezaugarri bat izanik, nola ikusten dugun aztertzen hasi ginen. Horretarako beharrezkoa zen
|
jakitea
gure ikusmen sistemaren lan egiteko era. Neurozientzia gure nerbio sistema aztertzen duen diziplina da, eta ikusmena sistema horren barruan dago.
|
|
|
Duela lau urte, oihartzun handi samarra izan zuen Nature zientzia aldizkariak egindako inkesta batek. Internet bidezko inkesta irekia zen, eta helburua zen
|
jakitea
parte hartzaileek kontsumitzen ote zuten substantziarik garunaren jarduera hobetzeko, alegia, ea smart drug ik hartzen zuten.
|
|
|
Itziar Laka EHUko hizkuntzalariak hizkuntzaren eta garunaren arteko erlazioa ikertzen du, eta, haren iritziz, Max Planckeko ikertzaileek egindako aurkikuntza garrantzitsua da. Haren hitzetan, ez da erraza izango
|
jakitea
zer lan egiten duen zehatz mehatz FOXP2 geneak, baina orain aurkeztu duten ikerketak itxura ona du. Hitz batean, oso lan interesgarria iruditu zaio.
|
|
|
Teorian, web semantikoarekin, makina gai da bertan dagoen informazio egituratua ulertzeko, hizkuntza ulertzeko beharrik gabe. Baina problema jakin batzuk ebazteko (erabiltzaileak lengoaia naturalean egindako galderak erantzuteko, adibidez), beharrezkoa da desanbiguazioa (galdera web semantikoko zein objektu konkreturi buruz den
|
jakitea
, edo zein propietate konkreturen ingurukoa). Edo testuetatik automatikoki web semantikoko eduki egituratua erauzi nahi bada, beharrezkoak dira hizkuntza teknologiak.
|
|
|
Eta substratu horretatik kanpora, airera, ateratzen direnean, esporak ekoizten dituzte. Onddoentzat oso garrantzitsua da airera atera diren ala ez
|
jakitea
, hazten jarraitu behar duen edo esporak egin behar dituen jakin behar baitu.
|
|
|
Hartzetan, oso erraza da ale bat arra ala emea den
|
jakitea
, baldin eta letaginak agertu badira, azaltzen du Aritza Villaluenga taldeko ikertzaileak. Arren eta emeen letaginek oso itxura ezberdina dute, bai goiko bai beheko matrailezurretakoek.
|
|
|
Adina
|
jakitea
zaila da. Haginen formari eta higadurari begiratuta kalkulatzen da.
|
|
|
Gipuzkoako kohortearen koordinatzailea da Jesus Mari Ibarluzea, eta, horren esanean, helburua da galdera honi erantzutea: Guk orain dugun kutsatzaile mailak badu eraginik haurren garapen fisikoan eta psikologikoan?; izan ere, kantitate handiak erabili ohi dira konposatuen toxikotasuna neurtzeko laborategiko probetan, baina ohiko kantitatean kaltegarriak diren
|
jakitea
da benetan interesatzen zaiguna. Horretarako, laborategiko esperimentuak hartu beharrean, bizitza errealeko laginak hartu behar dira, pertsonak eta bizi diren inguruneko laginak, alegia.
|
|
|
Oso urrutiko planeta nanoa da, eta, Eguzkitik urruntzen denean, atmosfera izoztu egiten zaio. Benetan inork ez daki nolakoa den Plutonen gainazala, baina litekeena da laster
|
jakitea
, 2016an NASAko New Horizon zunda Plutonera iritsiko baita.
|
|
2013
|
|
|
Azterketa egiteko, metodo matematiko bat, programazio lineala, erabili dute, eta beste aldagai batzuk ere nahastu dituzte, hala nola, sukaldean
|
jakitea
ala ez, dieta mediterraneoan edo asiarrean oinarrituta egotea, animalia jatorriko osagairik ez izatea (dieta beganoa)...
|
|
|
Beste gako bat janaria ondo aprobetxatzea da, ezer ez galtzea alferrik. Horretarako, Maulenek funtsezkotzat jotzen du sukaldean
|
jakitea
: " Izan ere, sukaldean trebeziarik ez duenak ez du jakingo zer egin aurreko jatordutik geratu diren hondarrekin, edo gutxietsitako jakiekin edo zatiekin, eta bota egingo ditu.
|
|
|
Horregatik da beharrezkoa sukaldean
|
jakitea
. Ez dauka zalantzarik:
|
|
|
" Edo zuk zeuk prestatzen duzu jatekoa, edo jaten ematen dizute". Norbera bere buruaren jabe izatearekin lotzen du sukaldean
|
jakitea
, beraz.
|
|
|
Ez dakigu zehatz mehatz. Badakigu zenbat dauden tratamenduan edo kontrolpean, baina litekeena da ohitura osasuntsuak dituen pertsona batek inoiz ez izatea arazorik tentsioarekin, eta, halako batean hartuz gero, tentsio altua duela
|
jakitea
. Bada, gauza bera gertatzen da beste asaldura eta gaixotasun askorekin ere".
|
|
2014
|
|
|
Baina entxufetik harago zer dagoen ikustea, nola funtzionatzen duen
|
jakitea
eta azken urteetan jasaten ari den eboluzioa aztertzea ere kontuan hartu beharreko gaia da.
|
|
|
Hainbat ekuazioren bidez posible da
|
jakitea
argazkietako bakoitza zein unetan atera den, eta atera den unean kamera non zegoen. Informazio horrekin lurrazaleko objektu guztien posizioa zehazten da.
|
|
|
Lanbide Heziketa moduan gure helburua ez da gailuak hegan jartzea. Garrantzitsuena da ikasleak
|
jakitea
zer nolako sentsoreak jar ditzakeen dronean, eta informazio horrekin zer egin dezakeen".
|
|
|
Jakin badakigu minbizi prozesuetan ezegonkortasun genetikoa gertatzen dela, eta, horren ondorioz, STR markatzaileen% 68ren genotipoa aldatzera irits daiteke (auzitegiko jardunean baliatu ohi dituzten markatzaileak). Horregatik, auzitegi ikerketa batean inplikatutako banako bat minbizi prozesuren bat pairatzen ari den
|
jakitea
garrantzitsua izan daiteke profil genetiko diskordanteak interpretatzeko, gerta daitekeelako profil horiek mosaizismoak eragindakoak izatea.
|
|
|
Eta baliteke horrela izatea, eta agian kimerismoa duten susmagarri gutxik egin die ihes akusazio bati, beren ahoko zelulen profil genetikoaren eta delituzko ekintza bateko aztarna biologikoen arteko diskordantziak direla eta. Nolanahi ere, komeni da
|
jakitea
jarduera gero eta ohikoagoek, hala nola hezur muineko transplantea edo in vitro ernalketa egitea, handitu egiten dutela kimerismoa izateko probabilitatea.
|
|
|
Oso zaila da
|
jakitea
zer egin seinale bakarra duzunean. Nekez konbentzituko duzu inor horrekin.
|
|
|
Izan ere, gaur egun, gazte asko karrera ikasteko garaira irits daitezke benetako informatikara hurbildu ere egin gabe. Informatika, izatez, ez baita ordenagailuak erabiltzen ikastea, horiek nola funtzionatzen duten ulertu eta menderatzea eta programatzen
|
jakitea
baizik. Egongo da pentsatuko duenik programatzea bizitzan ez zaiola baliagarria gertatuko ia inori, informatikara dedikatzen ez bada behintzat.
|
|
|
Sentimendu bat adierazteko, kontzeptu desberdinak erabiltzen dira kultura bakoitzean; horregatik da garrantzitsua
|
jakitea
nola erabiltzen diren kontzeptu horiek kultura eta hizkuntza bakoitzean.
|
|
|
Beraz, nahitaezkoa da sortzen diren diagnostiko eskalak, eremu, herrialde eta kultura desberdinetan balioztatzea. Sentimendu bat adierazteko, kontzeptu desberdinak erabiltzen dira kultura bakoitzean; horregatik da garrantzitsua
|
jakitea
nola erabiltzen diren kontzeptu horiek kultura eta hizkuntza bakoitzean. Adibidez, euskaraz, egonezina hitzaren bidez deskribatzen duguna bestela adierazten da beste herrialde batzuetan:
|
|
|
zuntzek norabide edo kokapen nahiko homogeneoa izatea, kuantitatiboki edo kualitatiboki ugariak izatea, eta zuntzen arteko zubien erresistentzia eta oparotasuna. Gainera, garrantzitsua da
|
jakitea
ezen, nahiz eta zuntzen arteko zubietan eragina duten faktoreak horien ezaugarri fisiko eta kimikoen menpe dauden (batez ere, hemizelulosa eta lignina) eta, horrekin batera, landarean duten kokapenaren araberakoak diren (Atchison & McGovern, 1987), ondoren gauzatzen diren prozesuek (zuritzea, fintzea, hezetasunean prentsatzea, kalandratzea edo gehigarriak gehitzea, besteak beste) lortzen den ...
|
|
|
Arrillagak azaldu duenez, zenbat kasu izan diren
|
jakitea
bezain garrantzitsua da infekzioak nola gertatu diren ezagutzea, horri esker jakiten baitute non jarri behar duten arreta berezia eta nola jokatu behar duten prebentzioan. Izan ere, lan epidemiologikoaz gain, prebentzio planak ere egiten dituzte Osakidetzako Hiesaren eta Sexu Transmisioko Infekzioen Planaren barruan, eta arlo klinikoan ere aritzen dira, ospitaleetako gaixotasun infekziosoen unitateetan egiten den lana koordinatzeaz arduratzen baitira.
|
|
|
Eta azaroaren 11an, 22 urte zituela, aurkeztu zituen bere emaitzak. Lawrencek proposatu zuen, batetik, Laueren taldeak lortutako emaitzak uhinak kristalaren plano atomikoetan islatzearen ondorio zirela; eta, bestetik, izpien difrakzioak emandako informazioarekin posible zela kristalen atomoak nola antolatuta dauden
|
jakitea
.
|
|
|
Herri txiki batean bizi zarenean, hizkuntza minorizatua duen herri batean, zaila da
|
jakitea
arlo espezializatuetako gogoeta kolektiboak egiteko masa kritikorik dagoen ala ez. Zalantza hori eduki genuen osasun zientzietako ikertzaile euskaldunak biltzea erabaki genuenean.
|
|
|
Herri txiki batean bizi zarenean, hizkuntza minorizatua duen herri batean, zaila da
|
jakitea
arlo espezializatuetako gogoeta kolektiboak egiteko masa kritikorik dagoen ala ez. Zalantza hori eduki genuen osasun zientzietako ikertzaile euskaldunak biltzea erabaki genuenean.
|
|
|
2012an, 3.210 infekzio berri jakinarazi ziren; 161 Euskadin. Gainera, banako batek ez
|
jakitea
eramaile dela arazo izugarria da; infektatu horiei, Espainian 45.000 inguru, leporatzen baitzaie birusaren transmisioaren parterik handiena.
|
|
|
Horrez gain, kolorearen balioa neurtu da, garau bakoitzean sortzen den bolumen hutsa (poro kopurua) kuantifikatu da, bai eta kafe garauek txigortzean jasaten duten pisu galera ere. Helburua da
|
jakitea
korrelaziorik ba ote dagoen tenperatura igotzearen ondorioz gertatzen diren aldaketa fisiko kimiko horien artean. Zenbait konposatu lurrunkorren (adibidez, 2,6 dimetilpirazina, 2,3 dimetilpirazina, 2 azetilfuranoa) hazkuntza, pisu galera eta kafe bihien barneko bolumen hutsaren balioa elkarrekin erlazionatuta daude, eta, aldi berean, kolore aldaketarekiko alderantziz proportzionalak dira, kolorea zenbat eta ilunagoa izan haren balioa batetik hurbilago baitago.
|