|
2000
|
|
|
Beste kontu bat litzateke ETAren jardun armatua luzatuko balitz, orduan bai, atzera pausoa saihestezina litzateke. Ez gaitezen engaina, mundu guztiak
|
daki
hori.
|
|
|
Aretxabaletan eredu bat proposatu da «Aretxagazeta»rako, baina gero zer gertatzen da? Eredu hori aplikatu behar dutenek, kazetariek, ez
|
dakitela
hori. Beste herri aldizkari batean honakoa ateratzen zen:
|
|
|
esaten, baina
|
badaki
hori bere
|
|
|
Ez
|
nekien
hori esan nuenik, baina bai. Gaur egun literaturak oihartzun gehiago dauka mamia baino.
|
|
|
inondik inora. Txarrena da, ETAk
|
badakiela
hori horrela dela, bazekiela honek ekarriko zituen ondorioak, eta hala ere egin egin duela. Txarrena den moduan, ETAk eta ezker abertzale soziologiko osoak lotuta jarraitzen dutela eta lehenak egindakoak bigarrenean zuzen zuzenean eragiten duela.
|
|
|
EAJren orekarako egoera hau luzatzea ere ez da erosoa izango, eta ona ere ez seguruenik, baina hauteskundeei begira polarizazio horrek abertzale askoren botoa eman diezaioke; jeltzaleek
|
badakite
hori eta ondo baliatzen ari dira. EA ere ahalegin berdinean ari da, eta Nafarroan bereziki izan dezake bere uzta, EHko batzuk bozkatzera badoaz behintzat.
|
|
|
Hego Amerikan gaindi" El florido pensil" en hiru hilabeteko biratik itzulita, parada ederra izan dute orain Kike Diaz de Rada eta Jose Ramon Soroizek, Tim Tooney pianojolearen larruan sartzeko." Testua aktore eta zuzendari batentzat idatzi dut. Ez
|
dakit
hori aski ote den antzezlan bat dela esateko, baina ezezkoan nago. Emaitza antzezlan eta ozenki kontatzeko testu baten erdibidean dagoela deritzot.
|
|
|
Maiz askotan esan ohi dugu ez genu keela nahi geure seme alabek geuk eginditugun hutsegite berak egitea. Eta horri helduz, leherrenak egiten ditugu bizitzakoadin
|
jakin
hori erabidetzen, ohartzeke adin horretan inprobisazioa, aurkikuntza, ausardia, nor izatearen eta identifika tzearen abentura direla nagusi.
|
|
|
Baina mehatxuren baten zurrumurrua zabaldu da gure artean, hitzaldiak bonba mehatxua jaso duela, alegia. Eta jendea hasi da esaten protestante putakumeen errua zela, gaur euren egun seinalatua zela (artean ez
|
bainekien
hori ere, nahiz eta famatuak izan" orangista" izeneko talde horiek gaurko egunez egiten dituzten desfile eta alarde harroak), eta Ipar Irlandan istilu larriak izan direla gaur, eta gauean larriagoak izango direla seguruenera. Bitxiena da Errepublikan ere, alegia Hegoaldean, zenbait ekintza txiki burutu omen dituztela txerri lealistek aurten; garrantzirik gabekoak, bai, baina han hemenka izua hedatu dutenak.
|
|
|
Ez dakit, pixka bat artifiziala iruditu zait, turista estatubatuarren neurrira eginikoa. Eta
|
badakit
hori ez dela bilatzen ari naizen Irlanda esmeralda, nire gidaren azaleko paisaia ez dudala inguru horretan aurkituko. Hala ere, inguru hau zerbait desberdina da, itsasoa usaindu daiteke eta nonahi daude zohikatza ateratzeko zuloak.
|
|
|
–Ulertzen dut. Guri ere arraroa egiten zaigu, ez
|
dakit
hori den hitzik egokiena baina. Ez hainbeste hasierako kolpean, baina orain badirudi entzuten dudan guztiak Eiderrekin duela zerikusia.
|
|
|
Eta hura urduri eta sosegugabe ikusi nuelako edo bihozkada bat izan nuelako edo nik al dakit zergatik, kontua duk ezen mihiak labain egin zidala: ‘Gutun hura ez zen galdu, eta berorrek ongi
|
daki
hori! ’ Ustekabean harrapatu nian, hain ustekabean, non ihardesteko betarik gabe utzi bainuen. Eta, nik are aitzinago egiten nuela, hitzak aldapa beheiti, erran nioan:
|
|
|
Eta nik ez nian, bertzalde, Ubarneko etxeko heredero izan nahi, baina jainkotzat nituen Italiako pintore handien heredero, Rafaelena bere batez, aitari argi eta garbi adierazi nion bezala, bere denboran... Eta amak ere
|
bazekik
hori, zeren karta batean jakinarazi bainion hori guztia —eta, begiak urrunean galtzen zituela, malenkoniaren besoetan harturik bezala, erran zuen—: Bai, amagatik ezin gogarago itzuliko nindukek Urbiainerat... baina aitaren memoriak...
|
|
|
—Goikoak bakarrik
|
daki
hori —ihardetsi zidan, hatza zerurat beha ipintzen zuela— Purgatorioa lurrean iragaiten ariko da, beharbada, hil ondoren zerurat xuxen joan ahal izaiteko... —erran zidan gero, ni sosegatu nahian edo.
|
|
|
—Jainkoak bakarrik
|
zekik
hori, Pedro. Zeren, nork daki gaztetan hartu hinduen su hark hartuko ez ote hauen egunen batean berriro, eta mudaraziko ez ote duen hire pintura goiti beheiti...?
|
|
|
—Ongi da. Hitz eginen diot aita Bartolomeri, baina ez
|
dakit
horrek nehongo eraginik izanen ote duen. Halarik ere, jakizu ezen gaizki egiten duenak nola edo hala ordaindu behar izaiten duela, eta osabak egina ez zela nolanahikoa izan...
|
|
|
Nola ekarriak izan ginen, zer jukutria eta azpijoko erabili zituzten, aspaldian utzi nituen esanda. Bere kabuz, diruaren akuiluz, etorriko zenik ere izango zen apika; ez naiz ni horien artean zenbatzekoa, Jainkoak ongi
|
daki
hori edo jakingo luke, aspaldian hila ez balitz; era berean, dagoeneko ohartuta egongo da irakurlea Oinazeak orduak luze ditu programa ez zela programa arrunt bat; zerbait izatez gerotan, gehiago zela epai bat, non gonbidatuak eta irakurleak jakin behar luke gonbidatu hitz horri zein zentzu eman ez baitzuen defentsarako aukerarik txikiena ere, nire aurretik joan ziren gizagaixo guztien paraderoak... Baina epai bat zenik ere ez nuen bete betean uste; beste errezelo batzuk egiteko ere ikusten bainituen han hemenka arrazoiak, oraindik adierazi ezin dizkizudanak bestalde, baina denboraren joanak egia bihurtu zituenak nire begien argitan.
|
|
|
Edurnek ez zekien zer egin, ongi
|
dakit
hori. Batetik, ez zuen gurekin gaizki gelditu nahi.
|
|
|
Ez nuen behin ere horrelakorik egiten ikusi. Oso atsegin zitzaidan haren ile eroria, eta horregatik edo
|
dakit
horren berri.
|
|
|
Rakel neska xarmanta dela, bakarrik dagoela eta erokeria litzatekeela aukera hau alferrikaltzea, osterantzean bera plazer handiz arduratuko dela marrubizko izozki horrekikoak egiten (sic). Ez
|
dakit
hori esan behar nizun, baina dagoeneko esanda dago. Framingham en, Bostonetik hogeitaka kilometrora, arratsaldeko hirurak eta laurden.
|
|
|
Ez duzu sinetsiko, baina hilabete honetan ostera ere hasi naiz atzazalak jaten. Gainera, beharrean ibili, ibili naiz, baina kaskopelatu motel horren ondoan potrojorran jardun dut, eta
|
badakizu
hori onena dela pentsa eta pentsa egoteko. Eta a ze amorrazioa hartzen nuen etxera deitu, eta artean zure deia erantzungailuan ez bazegoen!
|
|
|
Ez dakit neure buruari noizbait barkatu ahal izango diodan, baina gaur Rakelen egunerokoa eskuratu dut! En plus, ez
|
dakit
hori zuretzat larregi izango ote den, nahiz eta susmoa dudan ezetz. Kontuak kontu, garbitzaileak korridoreetan zebiltzala ikusirik, koadernoa hartu, eta irentsi egin dut kanpoko kafetegi batean.
|
|
|
Eta haur denboran aitaren besoen irrikaz ibiltzen nintzen bezala, ez ote nintzen inpentsan Danen besoetan abailduko. Baina, zorionez edo zorigaitzez, ez zen halakorik gertatu (batek daki Danek nola interpretatuko zuen keinu hori, batek
|
daki
horren ondoren zer gerta zitekeen), nire bihotza ez zen gehiago nahaspilatu, eta Danek esan zidan:
|
|
|
|
Bazekien
hori Wittgensteinek. Arestian aipatutako gutunean, Tractatus aren zentzu nagusia ez zegoela idatzita esaten du.
|
|
|
Otoitzak bazenekizkiela eta abar erakutsi behar zen, baina nik otoitzik ez nekien bat bera ere. Ezkonduko gintuen abadeak
|
bazekien
horretan ez nenbilela sobrante. Ikasi egin behar nituela esaten zidan berak, nik ezetz.
|
|
|
" Ez dut egundaino hauteman gaixtaginik ibili dela gauaz mendian. Gu iduri, behartsu batzu dira beti hor dabiltzanak." Hark
|
bazekien
horretaz, artzaina izaki maiz egin baitzuen lo mendian. " Beraz, Xalbadorri jarraituz, argi zaudek bi gauza", egin nuen neure kautan:
|
|
|
Pena sentitu zuen aurreko bizitzan idatzi gabe utzitako poesia guztiagatik.
|
Bazekien
horrek ez zuela erremediorik, berpiztu ondoko bizitza berrian guztiz ezindua sentitzen baitzen poesiarako. Poesiak, itxura zenez, bere unea zuen; gero kito.
|
|
|
Herri zintzo baten askatasun deunaz ari nintzan. Zuk
|
badakizu
hori, ez eizuz kontuak nahas.
|
|
|
Premina handi barik, egia esan. Ez
|
dakit
horrek zer interes izan daikeen inorentzat, hara!
|
|
|
60 urte ziren fusilatu zutela. Orain
|
bazekien
hori.
|
|
2001
|
|
|
" Emakumeak jakin, badaki". Zer da emakumeak hain ondo
|
dakien
hori?
|
|
|
|
Badakit
horrek gizonak kezkatzen dituela baina ni ez. Askotan entzuten ditut Lourdes Oiñederra kritikatzen, esanez sari asko irabazi dituela emakumea delako.
|
|
|
Terminologiaren arazoa handia da, Iñaki Bastarrikaren ustez. Izan ere,, arrantzaleek, bizkaitarrek adibidez, asko
|
dakite
horri buruz, baina ez dira alfabetatuak, eta gero itzulpen hutsak diren terminologia arrotza zaie. Adibide ugari aipatzen ditu:
|
|
|
Egia da, ez daude bi frontoi berdin, eta zaharren artean denek daukate nonbait akats txikiren bat, botea hemen edo han egin bote normala egitea eragozten duena; bertan ibiltzen direnek ezagutzen dute hori eta jokatzeko orduan erabili egiten dute, noski. Anoetako pilotalekuak esaterako azpian aparkalekua du; pilotariek
|
badakite
hori, eta azpiko habeak bilatzen dituzte pilota bideratzerakoan, habe baten gainean bote egin ala beste nonbaiten bote egin pilotaren mugimendua oso ezberdina izango delako.
|
|
|
Baina belizismoak politikagintzaren ahulezia adierazten du, alegia, arazoen egiazko konponbideari ekiteko ezina. Gure herriak ongi
|
daki
hori, eta ozenki adieraziko du, berriro ere hitza ematea tokatzen zaionean
|
|
|
«Oi zer eskasa atera den!». Nik
|
banekien
hori, baina... ahal genuena baino gehiago ezin egin. Borondatezko kolaborazio dezente zegoen, eta eskerrak horri.
|
|
|
(Oso harro)
|
Banekien
hori zela botoia.
|
|
|
(TOMASi.) Doan egin daitekeenagatik miloi bat dólar ordaindu, Tomas. Ez
|
nekien
horren desesperatuta zeundenik.
|
|
|
Nola
|
dakizu
hori?
|
|
|
Multinazionaletan gogotik egiten da lana. Ez al
|
dakizue
hori?
|
|
|
Ez. Seguruenik, oinarrizko mailako ikasleak zailtasunak ditu H2n jarduteko.Autonomoa da eta ez du laguntza handirik behar jarduteko, baina erosotasun puntua falta du, eta bere hizkera ez da komunitate euskaldunak normaltzat duena; eta ikasleak berak ere
|
badaki
hori.
|
|
|
1 Hizkuntza bat ikasi nahi duenak, kultura
|
jakin
horrek ezarritako legeen araberaaukeratu behar ditu formak, benetako gaitasun komunikatiboa eskuratuko badu.Kultura bakoitzak hainbat forma ahalbideratzen ditu mezuak sortzeko, eta bestebatzuk kulturalki ezegokiak dira. Kulturen arteko kontaktuak interferentziaksortzen ditu, eta hizkuntzan ikusten badira ere, hizkuntzaren eta kulturaren artekolotura norabide bikoitzekoa izaki, interferentzia linguistikoek kultura edukienaldaketak sor ditzakete.
|
|
|
Eta horrekin batera, nagia sartzen zait... ze, idazten badut, berriro esplikatu dut, emakume modura zergatik idazten dudan, eta zergatikdiren nire pertsonaiak emakumeak eta zergatik irakurtzen duten emakumeekgizonezkoek baino gehiago... Nik ez
|
dakit
hori guztiaz. Nik dakidan gauza bakarrada, emakume izaera gauza batean antzeman dudala idazle naizenetik:
|
|
|
Ez zuela hilerrira joan nahi esan zion Lucasek Mariari, nekatuta zegoela eta olinpiadak ikusi nahi zituela telebistan eta, astirik izanez gero, Annapurnako espedizioaren artikulua irakurriko zuela aldizkarian, erdia falta zitzaiola. Gero azaldu zion larri zebilela espedizio-kide bat eta atzera egiteko esan ziotela lagunek eta ekaitza hur zegoela Annapurna aldean, zeruari begira
|
zekitela
hori espediziokoek eta euren minutuko 120 taupadei galdetuta ere bai.
|
|
|
Koxkortzen denean, gizonezkoak Sheela liluratzen saiatuko dira. Gurasoek
|
badakite
hori. Babesle bat izan dezan, beharbada ezagutzen ez duen mutiko batekin ezkontaraziko dute.
|
|
|
Holako beherakoekin ohituta dago hango jendea. Erizainek
|
badakite
horren berri. Eskura dituzte beharrezko botikak.
|
|
|
Amaginarrebak harriturik esan zion: " Ba al
|
dakizu
horren ordaina bizitza osoan espetxean egon beharra edo hiltzea izango duzula?". Sinestezina bada ere, Manjulak ez zekien.
|
|
|
Liburua ikasleren bati ematen zion eta, bakoitzak pasarte bat irakurri behar zuen eta ikaslez ikasle pasatzen zen liburua. Liburuaren 67 orrialdean, eta denok
|
genekien
hori, ehun pezetako billetea uzten zuen, billetearen ertza liburu bazterrean igartzen zela.
|
|
|
Kaleko kontu gehienak ez dira sinesgarriak izaten. Uste nuen
|
bazenekiela
hori.
|
|
|
Hor agertzen diren idazlan askok ez dutela euskal lorategi batean sarrerarik izango? Egileek ere
|
badakite
hori, noski. Badakite, ordea, hori baino gehiago dena:
|
|
|
Irabazleen korapiloa askatzeari nekezago deritzat. Ugari izan ziren, baina, beste guztien gain, irabazle bakar bat gelditu zen, jaun eta buruzagi. Â
|
Bazekien
horrek, buruzagitza gordeko bazuen, besteren interesen zerbi  tzari bihurtu zuela: zerbitzari, baina neurri jakin batean.
|
|
|
Orduko zenbait, gehienak agian, ikusi ditut gero, oraintsuago, baita arestian ere, eta ez zait maizenik iruditu  halako alde bortitza dagoenik egungo egunean burua hotzago (baita  noraezean jantziago ere, urdintzetik zuritzera pasa den neurrian) duen kritikoagandik orduko kaxkarinago harengana.
|
Badakit
hori ez dela aski, guztiz oker pentsa eta senti baitezakete biok, lehengoak eta gaurkoak.
|
|
|
Gu, ordea, eta are gehiago gazteagoak,
|
jakite
horretan haziak gara, oraingo hirietan bizi garenak, fabrikaz inguratuak. Gehienik piztu gaituen poesia ere ez da antzinakoa, ezta ere horren irudira ondu zen XVI XVII. mendeetakoa:
|
|
|
Leku berezia du aspaldian Jon Etxaidekok euskal idazleen artean, edozeinek ikus dezakeen bezala. Euskaraz egungo egunean inork gutxik bezala dakielako eta
|
jakite
hori, jakite hutsa ez ezik, mintzatzen jakitea delako. Gazteegia dugu, zorionez, irakasle eta gidari izendatzeko:
|
|
|
nagusiagorik, ez bizi oinarriei atxikiagorik. Axular batek
|
bazekien
hori, eta ez zen gelditu iragaitzaz bederen adierazi gabe.
|
|
|
Usuago  erabili da han euskara zeregin horretan, aise usuago, hemen baino. Nire adineko jendeak eta zaharragoak, zaharragorik gelditzen baldin bada, ongi
|
dakite
hori horrela dela.
|
|
|
Zerorrek ere
|
badakizu
hori nik bezain ondo edo hobeto. Zein izango dira, ba?
|
|
|
Gaur egun pertsona baten diagnostiko medikoa egiten den legez, etorkizunean pertsonaren genoma osoa irakurriko da. Medikuak gai izango dira gaitza diagnostikatzeko eta pertsona
|
jakin
horrentzako egokituriko tratamendu partikularizatua agintzeko.
|
|
|
Edo bestela esanda, niri asko gustatuko litzaidake, esate baterako, aeronautikak azken ehun urteetan izan dituen aurrerapausoak erakutsiko lituzkeen erakusketa bat; Wright anaien lehen abioi hartatik Concordera eta radarr arentzat ikustezinak diren abioietara kontzeptu estetikoak nola aldatuz joan diren ikustea, politak iruditzen baitzaizkit abioiak. Baina ez
|
dakit
horretarako dagoen Guggenheim Bilbao museoa. Edo hobe genukeen horrelako erakusketak Industria sailaren esku uztea.
|
|
|
Balentria horren izena filosofia da. Horregatik, Platon itzal egin diezaioketen lehiakideen begirale arduratsua da; asko zegoen jokoan, eta berak
|
bazekien
hori. Lehiakide horiek, nagusiki, artisauak, politikariak (hizlariak eta sofistak), militarrak eta olerkariak ziren.
|
|
|
Adimenez ezjakintsu den maitagogoak ez ditu ongiago/ gaizkiago erabiltzen bere ahalmenak eta hauen emaitzak, jakintsuenak baino. Hobeto esan, batek
|
daki
hori!
|
|
|
|
Badakit
hori
|
|
|
– Gure lapurrak ezin osatuko du sekula loreen formula; baina berak ez
|
daki
hori, noski: horixe dugu aldekoa.
|
|
|
Bere rolean ezin egokiago sarturik zegoen, egokiegi akaso. Bazuen zerbait bihotzik gogorrena urtzeko modukoa eta bazekien
|
jakin
horretaz baliatzen.
|
|
|
Gure aita zenarekiko fideltasuna aurrena, nire buruarekikoa hurrena. Ba al
|
dakizu
horretaz ezer Markos jauna?
|
|
2002
|
|
|
Herri minez bizi ziren Argentinaraino iritsitako euskaldunok, espero zuten aurrerabiderik ez zuten aurkituko askok, beste zenbait sos batzuk eginda itzuli zen sorterrira (Hernanin bezala beste zenbait herritan diren Buenos Aires auzoetako jendeek
|
badakite
horren berri), eta denentzako ere urte eta egoera latzak bizi zituen Euskal Herritik alde egiteko ihesbide ere bazen.
|
|
|
Beraz, denbora, dirua, pazientzia eta gogo handia behar dira ume bat etxera ekartzeko. Henrike Eguzkitzak ederki
|
daki
hori, Ume Alaiako kide guztiak bezalaxe, bera ere haur adoptatuen guraso baita. Haizea eta Itxasok 7 eta 5 urte dituzte orain.
|
|
|
Ahalegina egin behar da ezberdintasunek sortzen duten gogortasuna eta sektakeria baztertzeko. Badakit zatiketak gertatzen direnean anaia izandakoa etsai bihurtzen dela askotan, baina esperientziaz
|
badakigu
hori epeltzen joaten dela eta adiskidetze prozesuak sortzen direla. Baina egun arazo honez gain badugu beste bat:
|
|
|
Izan ere, herri txiki erdaldunetan euskaldunak %5etik behera direnetan alegia, euskararik ez dela egiten kontatzen duzue, baina 500 biztanletik beherakoak baztertzean gune euskaldunenetako herri oso euskaldunak ere ezabatzen dira. Ez
|
dakit
horrek aurreko neurketekiko aldaketa esanguratsurik eragin dezakeen. Metodologiari buruzko beste galdera bat:
|
|
|
Baina armada errusiarrak bere soldaduei ematen dien tratuaren testigantzak ere badira. Adinagatik behartutako soldaduek holako gerra kolonialetan (Aljeriara bidali zituzten euskaldunek
|
badakite
horren berri) beren papera izaten dute: eliteko tropek «garbitu» nahi dituzten eremuen inguruko bideak blokatu, lurraldearen kontrola segurtatu, eskorta lanak egin...
|
|
|
" Lau urteko plan bat egin eta alderdi politikoak eta bi udalak aurrerapausoak ematea bultzatu behar ditugu. Dena den,
|
badakigu
hori zaila dela, politika kontuak sartzen baitira jokoan. Eta denok ezagutzen dugu elkar...".
|
|
|
Batetik umea bera, eta bestetik bere ingurunea. Ume
|
jakin
horri erreparatu behar zaio, zer trebetasun dituen landuenak eta zeintzuk gehiago garatu beharrekoak, nortasun aldetik zer premia dituen, zein zaletasun dituen. Haur hori bere gurasoek ezagutzen dute inork baino hobeto.
|
|
|
Hasteko, gaur egun jostailuak kasik data
|
jakin
horretan bakarrik oparitzen dira, eta berez ez dago garairik jostailuentzat. Jostailuak eta jolasa edozein unetan oparitu, jaso, eman daitezke.
|
|
|
Ba
|
zekian
hori Soniak, eta hala ibili omen zan gaztezaroko urte txuri gorri haietan, mutillen bihotzetan zulogiñen pipia zurean antzo.
|
|
|
Kalitate handiko ehunak erdi dohainik eros daitezkeela agertu nahi izan du merkatuak, baina edonork
|
daki
hori ezinezkoa dela.
|
|
|
Nolanahi ere, gailetatxoen erabilgarritasunik handiena web
|
jakin
horretan internautaren pasahitza metatzeko unean agertzen da: era horretan, erabiltzailea sartzen den bakoitzean bere burua ezagutarazteko lana aurreztu egiten dio eta, de facto, berarentzat edukia pertsonalizatzen duten hamaika orritarako ateak zabaltzen dituzten pasaporte txiki antzeko bihurtzen zaizkio.
|
|
|
Berotzen bada, zutik jartzen da, gure lana txalotu egiten du, meritua aitortu egiten dizu eta, garrantzitsuena, badaki une
|
jakin
horretan antzeztu denaren protagonista dela.
|
|
|
Naturarako Mundu Batasunak ekoturismoa honela definitu du: ...rdura osoz eta istilurik sortzeke, area naturalak bisitatuz eta bidaiak eginez, lekuan lekuko erakarpen naturalak (bertako paisaia, berezko flora eta fauna) ez ezik, bertan kausi daitezkeen orainaldi eta iraganeko era guztietako adierazpen kulturalak aintzat hartu, ikertu eta horretan gozatzeko xedea du, esandako elementuen kontserbazioa sustatuz, ingurune eta kulturan eragin apala izanez eta toki
|
jakin
horri dagokion populazioaren mesedetarako garapen sozio-ekonomikoa eraginez.
|
|
|
GEO diseinatu duenak erreferentzi materiala hutsik entregatzeko obligazioa du eta, horrekin batera, kontzentrazio ezagunekin eginiko nahaskiak, sekuentzia interesgarriekin batera, PCR teknologia oinarri duten sistemek txertaturiko genearen eta berarekin sartu direnen sekuentziez xehekapeneko informazioa jaso behar baitute, gene
|
jakin
horren detekzioa garatu ahal izateko.
|
|
|
Telefono mugikor batetik mezu labur bat bidali duen edonork (are gehiago, WAP baliatuz Interneten barrena ibilia bada)
|
daki
horren aparatu txikian idaztea ikaragarri mantsoa dela.
|
|
|
Gure edo bakoitzaren unibertsitatearen hizkuntza politika hamarminututan aurkeztea eskatu digute saio honetakooi. Hortaz, Euskal HerrikoUnibertsitatean gauza jakina da, eta zuen artean gehienok
|
badakizue
hori?, Euskal Herriko Unibertsitatearen hizkuntza politika Euskal Herriko Unibertsitatearen izaerak berak markatzen duela, hau da, unibertsitate publikoa izateak, eta, beraz, unibertsitate horrek euskal gizartearena eta euskal gizartearentzakoa izanbehar duela. Euskal gizartearen unibertsitate publikoa izanda, bada, Euskal HerrikoUnibertsitateak elebiduna izan behar du, gizarteak bezala, eta elebitasunean dagoEuskal Heniko Uniberlsilateuren helburua eta hizkuntza eredua.
|
|
|
Baina biderik egon arren, ez daedozein iristen jomugara. Joana zaigun XX. mendearen azken aldera campusezhornitu gara Euskal Herrian, baina ez
|
dakit
horrek aukerarik emango diguneuskaldunoi, mende berrian nahi genukeen goi mailako unibertsitategintzan.
|
|
|
Edozein herrik du bere hezkuntza sistema propioa sortzeko, eratzeko eta kudeatzeko eskubidea. Ez
|
dakigu
hori espresuki inongo nazioarteko aldarrikapenetanhorrela adierazita dagoen, baina, ez balego ere, gauza nabaria da, une batetikaurrera bere herri izatearekin bizitzea erabakitzen duen herri orok eskubide horiizan behar duela. Guk geuk inolako zalantzarik gabe aldarrikatzen dugu eskubidehori Euskal Herriarentzat, eta, gainera, aldi berean, eskubide horren aurkakoplanteamenduei zilegitasuna ukatzen diegu, zeren planteamendu horiek gureherriaren etorkizuna oztopatzen baitute, eta gure nortasunaz bizirautearen aurkakoeraso suntsitzaileak baitira.
|
|
|
Ezin uka euskararen didaktikan ahaleginhandia egin dela, bai hizkuntzaren kurrikulua zehazten eta bai didaktika arloan ere.Baina berrikuntzaren hastapenetan gaude oraindik. ...hezkuntzaren azkenerreformak (1989), ikuspuntu epistemologikotik begiratuta, ekarpen handiak eginbaditu ere, psikologiaren ezaugarri oso markatuak izatea leporatu izan zaio, osozentratuak ikaskuntza prozesu orokorretan?, diziplinaren didaktikaren kaltetan.Horrekin esan nahi dugu irakaste/ ikaste prozesuan irakasgai den objektuan (euskararen deskribapenean) ez dela arreta handirik jarri, nahiz eta
|
jakin
horren gaineanegiten direla ikaskuntzak, matematika irakatsi/ ikasten da, teknologia irakatsi/ ikasten da, hizkuntza irakatsi/ ikasten da...?. Eta horrek garrantzi handia du, badakigu-eta irakaste/ ikaste prozesuak harreman estuan daudela zientzia bakoitzaren izaerarekin, alegia, diziplinaren didaktika bakoitzak espezifikotasun handiakdituela:
|
|
|
Ahalegin hori aurrera eramateko saiorik eginez gero, frogatu da: modernizazioaren arriskuak unibertsalak direla, hots, toki jakin batean atzeman daitezkeela, baina ez direla toki
|
jakin
horretako jazoera hutsa.
|
|
|
Eta bitartean kanpoan utzi duen maitale negartiak atalburua lorez eta girlandaz jazten du eta atezango harroak lurrintzen, eta gizarajoak ateorrietan musuak inkaturik uzten ditu; onartua izanik, ostera, sudurrera letorkiokeen lehen bafadan, hanka egiteko arrazoi jatorrak bilatuko lituzke eta luzaz entseiaturiko elegia panpoxa behera letorke eta bere burua ergeltzat joko luke, maiteari hilkor bati dagokion baino gehiago esleitu diola ikusirik. Eta gure Venusek
|
badakite
hori; horrexegatik saiatzen dira euren bizitzaren eszena ostea ezkutatzen maitasunaren zerrendan katigatu nahi dituztenei; alferrik, ostera, zeure gogoan dena atera baitezakezu argitara eta barre haiek guztiak azter eta, bihotz onekoa bada eta ez gorrotobera, zeuk ere ez ikusi egin eta giza akatsak barka.
|
|
|
Izan ere, 07:00etatik 09:00etara, audientzia liderrak lau urtetik hamabi urtera bitarteko gazteak dira. Sonia Rodríguezek ondo
|
daki
hori.' Haren seme Enrikek bost urte ditu, eta egunero altxatzen da La 2 “TPH Club” saioko marrazki bizidunekin. “Asko gustatzen zaio ‘Tweenies’ ak ikustea gosaltzen eta eskolara joateko prestatzen ari den bitartean”, dio Soniak.
|
|
|
hara iristen ziren erromesek ez zuten gauza handirik herrian egiteko. Gainera, konturatu nintzen askok Donejakue Bidea egiten dutela, baina ez
|
dakite
horretaz asko», azaldu zuen. Pugliesek bere etxean dituen liburu ugariak jendaurrean jartzea erabaki zuen eta, gainera, materiala eman duten hainbat elkarterekin harremanetan jarri zen.
|
|
|
Espainian, bi eta hiru milioi lagun artean. Afektatuen elkarteek oso ondo
|
dakite
horrek zer esan nahi duen: nahasmendua, ziurgabetasuna, desorientazioa.
|
|
|
Eta hori nahi zitenan leku hauek eraiki zituztenek –pixka bat agondu zen egurrezko bankuan. Eskuak buru atzean jarri zituen– Jainkoaren handitasuna harri bihurtua –burua astindu zuen, liluratuta bezala– Ez
|
zakinat
horregatik den. Baina bai izugarri tiratzen didala.
|
|
|
Kittolisek
|
badaki
horren berri. Badaki Felisa etxekoandreak zelako lanak izaten dituen bere oilo gizalegebakoekin.
|
|
|
Sararen ariman, ordea, hesiak eta hormak ziren nagusi, etsiaren eta beldurraren gainean eraikiak. Eta Karmelek
|
bazekien
hori, ahizpari egiten zizkion galderen aurrean noiznahi geratzen baitzitzaion hura mutu. Sarak isiltasuna baitzuen harresi, isiltasuna babestoki.
|
|
|
Bai,
|
badakit
hori! Baina joan egin nahi dut!
|
|
|
Ezin esan, ezin, hain ongi esaten
|
dakidan
hori.
|
|
|
Garai hartan(" denbora hartan" entzuten genuen meza nagusian, baina" denbora" deitzen badut badirudi orain dela bi mila urte gertatukoaz ari naizela eta hori ere soberaxko da), orain bezala, ederki saltzen ziren hiztegiak, gramatika osoak edo zatikakoak, eta aditzen koloretako paradigmak, baina, egun, gauzak aldatu dira pixka bat. Egun, erosleak aukerak egiten ditu, zuk
|
badakizu
hori, eta ez dizut hemen esan beharrik. Eta irakurleak zer esan ez, anitzez ere handiagoak, aski duzu ikustea zenbat liburu dauden etxean erosiak, eta zenbat irakurriak.
|
|
|
Bada, halako giroa zegoen hartan sortu zen, beste toki anitzetan gertatu zen gisa, Deustuko Unibertsitatean euskara ikasteko euskaltegia, eta arrakasta handia izan zuen. Neuk hartu nuelako haren ardura
|
dakit
hori ongi.
|
|
|
Beraz, nolakoa den bakoitza, hori bai, baina gerta liteke bere inguruko eskolako kideek baino ahalegin gutxiago behar izatea ikasketak duintasun pixka batekin aurrera eramateko. Eta ez
|
dakit
hori sobera ona den umearentzat. Ez dakit ona den norbait ohitzea, noiz eta hezkuntzako lehenbiziko urteetan, ingurukoek baino lan gutxiago egitera.
|
|
|
Zenbait kasutan, publikoan ere. Eta
|
badakit
horrek eztabaida sortzen duela. Zergatik?
|
|
|
Batzuek etxetik dakarte euskara, beste batzuek EGAk eman die hizkuntzaren jabetasuna. Batzuetan gertatzen da, gainera, halako bulego
|
jakin
horretan denak direla euskaldunak, denek dituztela sakelan euskara dakitela frogatzen duten agiriak. Uste dut, bestetik, batzuetan zinezko euskaltzaleak direla, maila hori bereganatu zutenean ez baitziren hartara bortxatuak izan.
|
|
|
Alegia, nor ez da konturatu bulego batera hurbildu eta hangoak erdaraz ari direla elkarren artean, eta zuri ere hasieran erdaraz egingo dizutela, nahiz eta eskatu bezain laster fierki euskararen gaitasun agiria aterako dizuten, batez ere oposizio batzuetan aurkezteko behar baldin badute? Gure burua engainatzen segi dezakegu, eta bulego publikoetan denek bere titulua besapean dutelako bulego hura euskaldundu dugula esan, baina ez
|
dakit
horrekin euskarak zinez aurrera egiten duen. Nahiz, hau ere esan behar da, euskarak aurrera egitekotan baldintza hori bete behar duen.
|