2000
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez
|
dakit
zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
Baina orain oso berandu da, eta gainera hortxe dabilkit Rocío orain ere ez
|
dakit
zer esaten. Hobe dut, hortaz, esaten ari zaidanari kasu pittin bat egitea.
|
|
–Ez
|
dakit
zer esan. Normalean animo hitzak neuk entzuten ditut...
|
|
—Ongi duk, seme... baina
|
badakik
zer dioen erran zahar zuhurrak: bakoizari berea, zuzenbidea —eta, gurutzea eskurat emaiten zidala, orduan ere irri egin zidan:
|
|
Futxo! Ez
|
dakit
zer esan eta, excusez moi, benetan, baina gutxienez zurekin berba egin ahal izango banu. Baina ez duzu erantzuten eta ez dakit zelan jokatu.
|
|
Aipatu d (it) udan beste esperientziaz (esperientziez) —erabateko ziurtasunaren esperientziaz— gauza bera esan daiteke. Ohizko bizitzan guztiok
|
dakigu
zer esan nahi duen salbu egoteak. Nire bulegoan salbu nago, autobusak ni harrapatu ezinean.
|
|
Azken atalak Wittgensteinen eta gaurko filosofiaren arteko erlazioa finkatzen du. Liburuan zehar, egileek
|
badakite
zer esaten duten. Horrexegatik liburu pertsonala da irakurlearen onurako.
|
2001
|
|
' Aita, gerrara joan behar dut'. ' Baiña, seme, bai al
|
dakizu
zer esaten duzun. Gerran jende asko iltzen da.
|
|
(Maitemindu aurpegiz)
|
Badakit
zer esango didazun.
|
|
(Bere burua defendituz.)
|
Badakit
zer esango didazun. Itzuli egin behar dudala, lapurreta dela bestela?
|
|
ANTON, MIREN, LEIRE, MARISA eta JOXEPA mahai berean dauden eserita, kartaren atzean izkutatzen dira. Deseroso samarra da egoera, inork ez
|
daki
zer esan.
|
|
c. Ez
|
dakit
zer esan.
|
|
Abelio ez da bere ondoan zaudela ohartu eta ez
|
dakizu
zer esan konturatu dadin, zorionez, bat batean begirada altxatu du. Zirrara bat sumatu duzu gorputz osoan.
|
|
Guapoa ez ezik majoa ere bazen Pantxo.
|
Bazekien
zer esan, nola esan... Nabari zitzaion emakumeak konkistatzea atsegin zuela eta sedukzioaz ikasitako asko eta asko praktikan jarri zituen nirekin.
|
|
Bere burua nola zuritu behar du ordea Anartzen aurrean? Ez
|
daki
zer esan, nondik hasi. Nola azaldu denek argitutzat ematen duten heriotza bat bere kontura ikertzen ari dela?
|
|
Zur eta lur geratu dira gainontzekoak. Fernandok sarri izaten ditu horrelako istorio xelebreak kontatzeko, baina gaurkoarekin inork ez
|
daki
zer esan. Petrilean jarraitu dute, pentsatzen bezala.
|
|
‘Ez
|
dakit
zer esan nahi duen, nik lagunak inpresionatzeko erabiltzen dut... Ozono begiratu nuen hiztegian, azken orduko mozkor guztiek galdetzen dutelako zer den ozonoa.
|
|
Eta giroa leuna izango da, erdiluna, lasaia, aproposa hitz egiteko, baina istantean ez
|
dakizue
zer esan, ez Maribelek ez zeuk. Iragandako denbora guztia, egun atalak, urte zatiak, mende birrinak, distantziak, dena derrepentean bien arteko aire estuan pausatuko balitz bezala.
|
|
‘Euskaraz ikasi dugu, baina egia esan hizkera hermetiko lez erabili dugu beti.
|
Badakizu
zer esan nahi dudan hermetikoa diodanean. Barrutik ez solidorik ez fluidorik ez ateratzeko moduan ixten dena da hermetikoa... ’
|
|
Baina artean ez
|
nekien
zer esan nahi zuen iraultza hitzak, eta hil hitza zentzu zinematografikoan besterik ez nuen ulertzen.
|
|
Ez dakit, James. Ez
|
dakit
zer esan...
|
|
E (seko haserre):
|
Badakit
zer esan didazun, bai. Ez naiz tontoa!
|
|
E: Ez
|
dakit
zer esan, Loiola... Pentsatu egin nuke.
|
|
L: Ez
|
dakit
zer esan, Eduardo... Pentsatu egin nuke.
|
|
E:
|
Badakit
zer esan didazun, bai! Ez naiz inozoa!
|
|
Lasai, maitea.
|
Badakit
zer esan behar didazun.
|
|
Bederatzi, bederatzi egun. Kontuek baietz diote. Andreak ez
|
daki
zer esan, baina. Gona askatu eta behera jaitsi du.
|
|
Ez
|
dakit
zer esan. Garai batean bertsolari saioetara joaten nintzen.
|
|
Zu, lon, azken hauetako bat zara, zu Homerok hartzen zaitu. Norbaitek beste olerkari baten pasarteren bat abesten duen bakoitzean, loak hartzen zaitu eta ez
|
dakizu
zer esan; baina norbaitek olerkari haren kantu bat abestu orduko, esnatu eta zure bihotza pozez saltoka hasten da, esateko gauza asko dituzularik. Izan ere, Homerori buruz diozuna ez baita teknika edo arteren batek erakutsia, dohain jainkotiar bati esker eta jainkoren batek hartua egonik esandakoa baizik.
|
|
Uste dut kapitulua hemen moztea dela egokiena –azaldu zuen Berlusgoñik–; gure laguna iritsi da enperadorearengana, hots, abisatu beharreko pertsonarengana, hori garbi gelditzen da; hortik aurrera ez dugu zertan
|
jakinik
zer esan dioten elkarri: elipsia.
|
|
Laurogeita hamar urteko andre xahar xarmangarria da. Ba al
|
dakizu
zer esan duen izterreko zuloa ikusi duenean. Tokioko egunsentia bezalakoxea zela.
|
2002
|
|
«Accion Mutante»ri buruz, adibidez, ez
|
dakit
zer esan. Lehengo egunean DVDn ikusteko aukera izan nuen eta oso txarra iruditu zitzaidan.
|
|
Inozoa naizelakoan, disumulu gabe askatzen dituzte gisa honetako esaldiak.
|
Badakit
zer esan gura duten. Ez dut nahi.
|
|
–gogorik gabeko irribarrea egin zuen Julenek– Ez dakit. Ez
|
dakit
zer esan nahi duzun.
|
|
Mutil harengana joateko bultza egiten zion. Pizturiko odolaren mintzaira entzuten hasia zen berriro, eta
|
bazekien
zer esan nahi zuen horrek: grinak zirikatutako itsualdia; arriskua.
|
|
Sinetsi ezinik. Ez
|
nekien
zer esan, ez nekien zer egin. Goiz osoan sonanbulu bat bezala ibili nintzen.
|
|
–Ba al
|
dakizu
zer esan didan amak, esan diodanean hartua nuela zurekin bizitzeko erabakia. Esan dit:
|
|
Noraezean geratu nintzen, une batez. Ez
|
bainekien
zer esan, eta alferrikakoa baitzen emakume harekin eztabaida teologikoetan sartzea. Begirunez esan nion:
|
|
Behin horrelako aukera edukita, zera, zuetaz ere hitz egin nion hari, jakina. Eta iritzia eskatu nionean, ba al
|
dakizu
zer esan zidan. Bada, hauxe:
|
|
–Gizon emakume haiek parapentean ikusi genituèn egunaren biharamunean, Kosme Urrutiari komentatu nion, eta ba al
|
dakizu
zer esan zidan. Lehengusu bat duela, Iñigo, mendizale amorratua, eskalatzen ere ibili izan dena.
|
|
–Ba al
|
dakizu
zer esan didan gaur Ekainek ikastolan. Erraldoi berekoia antzeztu genukeela.
|
|
Aho zabalik utzi ninduen, noraezean,
|
jakin gabe
zer esan. Eta Pantxike, orduan, halaxe mintzatu zitzaidan:
|
|
Ez duk inor bizi, ez. Ez
|
zekiat
zer esan. Ustekabean harrapatu nauk.
|
|
|
Badakik
zer esaten diadan, esan nion, burutik pasatu zitzaidan lehenengo gauza aditzera emanez.
|
|
Hilketaz ari zaidalakoan, irribarre errukarri batez begiratzen diot, baina ez diot eran  tzuten, ez
|
baitakit
zer esan. Izan ere, institutura joan naizenetik, bera iruditzen zait nirekin  arretatsu portatu den ia bakarra.
|
|
– Ez
|
dakit
zer esan diogun Inaxiri, eta Joxe Luisi, eta Eusebiari, eta...
|
2003
|
|
Ez dut uste T. S. Elliot pertsona atsegina zenik, edo Borges edo Cernuda bera, baina beren testuak ederrak dira, magikoak, onak. Gizartean integratua izate horrek ez
|
dakit
zer esan nahi duen. Poesia idazten duen pertsonak edozein pertsona bezala izan behar du, beste pertsonen aldamenean bizi.
|
|
Gizonek ixilik entzungo diote dana. Baina Inasi ezta ibili mundutik eta
|
eztaki
zer esan diteken eta zer gorde behar dan barruan ixilik. Gizon batek esan balu, orain erran duanak Zubiri mindu eta Txominen poza urtu eginen zukean.
|
|
Ateari pitin bat bultza egin eta pasillo hutsari begiratu nion. Une horretan Monika, esku batarekin bere bularrak maindirearekin estaliz eta beste eskua ahoan zuela bere gelatik atera izan balitz, ez nuen
|
jakingo
zer esan edo zer egin, berriro atea itxi eta ihes egitea ere pentsaturik nuen, Monikak ez ninduen hain erraz ezagutuko, begi zelatari bat baizik ez zuen ikusiko ate zirriztutik, oraindik garaiz nengoen atea pausatuki itxi eta itzultzeko, baina erabaki bat hartu eta kontrakoa egiteko inoiz izaten dugun adurrarekin zabaldu nuen atea, gainditu nuen muga, jarri nuen oin bat etxe barruan eta lasaiago ... gauzak bere lekuan zeuden, edo hormak gutxienez, aspaldian margotu gabeko horma gris zikinduak; marko pare baten hutsuneak nabari ziren, lauki argiago batzuk paperaren jatorrizko kolorea agerian utziz, aurreko jaberen batek inora eramanak, nik beti horrela ikusi nituen, ez lehen gauean, gau horretan Monikari jarraiki sartu nintzenean adiago bainengoen bere keinuei, aginduei edo esanei," hasi zaitez biluzten, segituan nator" esan zuenean, baina bai biharamunean, eguzkiaren argiak etxeko bi gelak eta, zeharka, pasilloa ere argitzen zituenean eta ni Monikak ukitzen zuen guztiaz, ez oheaz bakarrik, interesatzen hasia nengoenean.
|
|
–Ba al
|
dakizu
zer esaten zuen Kepak umetan. Bandoleroa izan nahi zuela, aberatsei dirua kendu eta pobreei emateko –esaten zidan amak etxean– Eta ez nauk harritzen:
|
|
Ez
|
dakit
zer esan. Harrituta nago.
|
|
Ez
|
nekien
zer esan. Erabat ahaztua neukan.
|
|
Josebak hori esan zizunean, ez
|
zekien
zer esaten zuen. Edo bestela norbaitek berotuko zion burua.
|
|
Eta horretaz orain ari dela ohartzen. Bai,
|
badakit
zer esan zizun eta zer deitu zizun, baina hala ere...
|
|
Ez dakit Euskaltzaindiak onartzen duen bereizkuntza hori, baina bost axola niri.
|
Badakit
zer diodan; badakit alde handia dagoela eskutitzetik gutunera. Hiztegiek sinonimotzat jotzen dituztela?
|
|
Garai batean ez
|
zenekien
zergatik esan behar zion kristo guztiari aita edo senarrik gabeko familia zela zuena, baina gero konturatu zinen horretaz harrotu egiten zela, auskalo zein kurrikulumaren parte esentziala  balitz bezala. " Hau Unai da, nire gizona", esaten zion edonori ezagutu berritan, eta besoak sorbaldetan jartzen zizkizun, estu estu, zenbateraino zineten familia perfektu bat erakutsi nahian.
|
|
Badakizue, bultzada hobea hartzeko atzerapauso horietako bat izan da. Ez
|
dakit
zer esango zuketen Barandiaranek, Estornesek edo Satrustegik Corpas medikuaren asmoak eta ekinak ezagutu balituzte, baina hil ziren horiek guztiak, eta gaur egun ahots kritiko gutxi gelditzen da.
|
|
Horiek eta gehiago ere bai.
|
Badakik
zer dioen makina izkribuko hamabigarren arrazoiak?
|
2004
|
|
Nathan izeneko hark ere bai. Ez
|
nekien
zer esan, zer pentsatu; bertan geratu ala kanpora irten. Eta bat batean, nitaz gehiago jakin behar nuela pentsatu nuen.
|
|
–Beno, Irati, ez
|
dakit
zer esan, neska. Ez nuen uste hain lantzatua zinenik.
|
|
–Ez
|
dakit
zer esan, Aitor. Begira, nik ez dizut kalterik egin nahi, inolaz ere...
|
|
–Bueno, Aitor, nik uste diat, esaten dituan guztiak hala badira... Egia esan, ez
|
zekiat
zer esan, baina azkenean...
|
|
hots, egitura politikoaren luze zabalak gorabehera, egitura horren baitan dautzan herri nortasunen autonomia ahalmena baita kontua. Ez
|
dakit
zer esan, baina Europatik ezer jaio bada, Nazio estatu totalitarioen tradizio nazionalista zurrupatzailea jaio dela esan eta berresan dugu lan honetan zehar orain arte. Orain, berriz, Europako hizkuntza eta kultura deseginak berpiztu nahi dituela dio zenbaitek.
|
|
Euskarazkoan ere horrelatsu gertatuko ote zaigu? Ez
|
dakit
zer esan. Egia esateko, badaude hori egiaztatuko luketen zantzu nabarmen batzuk gurean ere.
|
|
Hizkuntzak erabiltzen diren neurrian bakarrik ikasten direlako tesia ontzat hartuta, batek ez
|
daki
zer esan horrelako proposamenen aurrean. Eskola aroaren amaieran euskaraz ere gaitasun komunikatibo itxurazkorik eskaini nahi duen heziera elebidunean lekurik ba ote du A ereduak?
|
|
Ee? Ba, horrela bat batean, ez
|
dakit
zer esan.
|
|
Ez zuen ezer esan ohi kontu haren inguruan, batik bat gerra bukatu zenetik. Gelako zenbaitek
|
bazekiten
zer esan nahi zuen Einsteinek Werner eredu gisa proposatzean.
|
|
–Ba al
|
dakizu
zer esan didan mediku psikiatrak? –esan nion, Ernioko gurutzera iritsi ginenean– Zera... guztiek zuk bezala tratatu izan banindute, ez nintzela umetatik izan naizen tirano txiki handia izango.
|
|
Eta maite zaituen neurrian, bere kezkak ditu... Ba al
|
dakizu
zer esan zidan aurreko batean?
|
|
Ondo asko gogoratzen zara, bai! Eta ba al
|
dakizu
zer esaten dizudan. Bada, mendea aurrera doala, zu ere aurrera zoazela, den dena aurrera doala, eta ezin zarela mundu honetatik behi arruntak bezala joan.
|
|
Hemen ez al dago ba ardorik? ’.. Ba al
|
dakik
zer esan zidan? ‘Esnea, aitona, zuk esnea edan behar duzu! ’ Me caguen...
|
|
Handik hiru hilabetera: Ezin zela, hausten zuela... konjunto arkitektonikoa, ez
|
dakit
zer esan zuten. Denon patrimonioa, holako xelebrekeriaren bat.
|
2005
|
|
Letra hauek idazten ditudanean, asteleheneko 8ak jota dira eta ez dakit Ibarretxek, kanpainan zehar eta atzo ere esan bezala, Zapaterori deitu dion ala ez, baina horrela egin badu ez
|
dakit
zer esango dion. Ibarretxek hauteskunde hauek konbokatu zituenean, ez dut uste atzoko emaitzak espero zituenik, baina bozkek adierazten dutena kontuan hartu du.
|
|
Orain, gurekin partekatu dituzte oroitzapen horiek: " Orduko denboran denek
|
zekiten
zer esan gura zuten kanpai hots desberdinek, eta jaramon egiten zen gainera". Dei batzuk, gehienak, finkoak ziren mezatarakoa, orduak..., baina besteen kasuan jendeak abade edo kanpaijolearengana jotzen zuen lehenbizi, haiek informazioa lehenbailehen zabaldu zezaten.
|
|
" Goizeko ordu bietan". Nik ere zerbait esan behar eta egia bat kontatu nion," Atzo arrandegian bi mairu gazte zeuden nire aurrean txitxarro handi bat pagatzen, ba al
|
dakizu
zer esan zuen saltzaileak alde egin zutenean?". Ez zuen asmatzeko ahaleginik ere egin.
|
|
Leihatilakoak ez
|
daki
zer esan, zer egin. Erdibidean harrapatuta dago.
|
|
Herrian bada nire gainetik dagoen norbait, eta horrek salbatzen zaitu, bestela?
|
Badakizu
zer esan didan? –Estutu, baina ez urkatu?
|
|
Senarrari esan nionean ekialdeko filosofiari buruzko urte erdiko ikastaro batera apuntatu nahi nuela. Lehenik, muturra okertu zuen, eta gero,
|
badakizue
zer esan zidan. Ez nuela zertan konplikatu.
|
|
Baina berak ezin amore eman, eta azkenean diskutitzen hasi ginen. Eta
|
badakizue
zer esan zidan orduan. Pentsamendua gizonen kontua dela bereziki, eta edertasuna emakumeena:
|
|
Gau eta egun plantak egiten ibiltzeak ez baitu maitasunarekin zerikusirik, eta barruko urak ez baitu kanpora atera beharrik, aparretan galtzeko, eta, batean suhiari so egiten ziola eta bestean Teresari, honela bukatu zuen?:
|
Badakizue
zer esaten dizuedan. Azkenean, muxuka gastatuko duzuela haurra?!
|
|
–Txorakeria gutxiko emakume bat, Dolores Ibarruri izenekoa, meatzaria, langileen alde sutsu eta gartsu borrokatu zena, baita 1936ko gerran ere. Ba al
|
dakin
zer esaten zuen, e. Hobe dela zutik hiltzea belauniko bizitzea baino!
|
|
–Bai. Eta
|
badakizu
zer esaten dizudan. Aukera izanez gero, berriro jaioko nintzela emakume!
|
|
Era berean, erakundeek gomendatu dute “azalpenezko eta argizko” elezaharren ikurrekin batera joatea, eta ziurtatu dute etiketarik erabilgarrienak ez direla beti ulermen eta ospe handiena dutenak. Adibidez, galdaldiaren %50ek ezagutzen dute kontsumitzaileari gomendatzen dion bereizgarria, baina %6k bakarrik
|
daki
zer esan nahi duen. Besteak beste, etxetresna elektriko txikietan, ehunetan, gorputz higieneko produktuetan, garbigarrietan, paperean edo piletan gehien erabiltzen diren etiketa ekologikoen zerrenda sortu da.
|
|
Kontsumitzaileek gehigarriei buruz duten pertzepzioa da arriskutsuak izan daitezkeen substantziak direla eta industriak bereziki argiak ez diren xedeetarako erabiltzen dituela. Nahiz eta jakien etiketetan berariazko kodeekin agertzen diren, batez besteko kontsumitzaileak ez ditu
|
jakiten
zer esan nahi duen eta, oro har, batukariaren propietateak edo zein substantzia erabiltzen diren. Mesfidantzak, nolanahi ere, ez du esan nahi elikagaiak erabat baztertzen direnik, baina bai nolabaiteko prebentzioa.
|
|
Europarrek CE sinboloa ezagutzen dute, baina ez
|
dakite
zer esan nahi duen.
|
|
Markos Kyprianou Europako Osasun eta Kontsumitzailearen Babeserako komisarioak atzo esan zuenez, Europako herritarren %61ek “CE” sinboloa ezagutzen du, nahiz eta gehienek ez
|
dakiten
zer esan nahi duen, hau da, produktu horrek Europako legeria aplikagarria betetzen duela. CE markak ziurtatzen du EBn saltzen diren produktuek, hala nola makinek, jostailuek, igogailuek, presio aparatuek, komunikazio ekipoek, etxetresna elektrikoek edo elikagaiek, Europako araudia betetzen dutela, eta, beraz, seguruak eta fidagarriak direla.
|
|
–Ez
|
dakit
zer esan.
|
|
Tetsuok esandakoaren arabera, Naroa dendara joango ei zen zuzenean, baina berak lehenago ikusi behar du, harekin hitz egin behar du, beste inor ondoan eduki barik. Ez
|
daki
zer esateko, baina hura ikusi eta mintzatzeko beharrak bultzatzen du. Nahikoa atseden hartuko zuen.
|
|
Ez
|
nekien
zer esan. Alargunak eta Manuelek izandako seme bakarra zen Mateo eta, nik Manuelen jatetxea utzi eta neure kabuz jarri nintzenean, hamabi urte lehenago, nirekin etorri zen, nire laguntzaile moduan.
|
|
Begira gelditu zitzaidan, baina nik ez
|
nekien
zer esan eta, hamar bat segundoz horrela egon ondoren, begirada jaitsi zuen.
|
|
Neskak zur eta lur. Ez
|
dakite
zer esan. Nora begiratu.
|
|
Eta parka ni honen motz geratzia... Hamazazpi urte t’erdiz itxaron dot momentu hau; eta orain
|
eztakit
zer esan... Baia aipamen berezi bat ein biot barruan geldittu direzan lagunen gomutan.
|
|
Nik ez
|
nekien
zer esan.
|
|
–Ba al
|
dakizu
zer diozun? –asaldatu zitzaidan Adela, esan nionean; ez zidan utzi nahi ezergatik ere arrisku hartan sartzen.
|
|
Sailak bere osoan unitateak galdu dituelarik eta narratibak irabazi, bistan da olerkiak, saioak eta enparauek jasan dutela jaitsiera hori. Ez
|
dakit
zer esan nahi duen honek, baina gauza onik ez.
|
|
Eta euskaraz hasi zitzaidan, eta gero haserretu egin zen aksionmanarekin ari nintzelako, eta begiratzeko esaten zidan. Baina
|
banekien
zer esan behar zuen. Azkenean esan nion berak ere ez zekiela, eta orduan gehiago haserretu zen.
|
|
Baina pasioa lore gaiztoa da.
|
Badakizu
zer esaten duten: Pas de roses sans épines!
|
|
Horregatik, Linok denak engainatu zituela iruditzen zaio oraindik ere komisarioari, bezatzaile sentibera hark benetan maite zuena Bruno zaharra zela," gorputz eta arima gara, anaiak bezala!", eta elkarrekin ikusten ditu biak oinez, Varaderoko malekoian eskutik helduta. ...eta Bruno Paulovarekin bistaratzen du, edo Bruno Paulovaren tutu gonarekin jantzita, eta banpiro bat Linori alkandorako botoiak erantzi eta hari lepoaren luzera osoa miazkatzen, edo Paulova anbienteko taberna batean berari odola zurrupatzen, edo banpiro bat karabana baten barruan errebolberrari, bere patuaren erruleta errusiarrari distira ateratzen, maite nau ez nau maite, petaloak kentzen("
|
badakizu
zer esaten duten: Pas de roses sans épines!"); eta igande gau horietan zinez, gorputz eta arima –giza gorputzarekin, zimino arimarekin– gorrotatzen du komisarioak bere ogibidea.
|
|
Kode zifratu bat ematen dik, batek
|
zakik
zer esan nahi duen.
|
|
Ez zion bere joera hura inori sekula aitortu.
|
Bazekien
zer esango zioten: zapata bat ez zela lanpara miragarri bat, alferrik zela hura igurztea.
|