|
2000
|
|
|
ETAk berak sortu zuen esperantza berak zapuztu du. Ez da gure asmoa lehengo eszenatokiak errepikatzea baina ETAk
|
badaki
bere esku dagoela, neurri handi batean, hori areagotzea edo konpontzen joatea. ETAren inguruan bada halako harrokeria bat:
|
|
|
" Iparamerikarrak bere egoaldean bizi diran Herrien senidetasuna egokitera eziñezkoa du. Bai bait
|
dakite
bere ekonomi ta politika indarra zenbateraiño Herri hoien menpetasunean finkatua dagoen. Chile-ko politika giroak ere burruka nagusi horren txispristiñetatik ihes egiterik ez dauka.
|
|
|
Hizketatzaile trebeak ondo
|
daki
bere lengoaia egoera bakoitzari egokitzen. Eragozpenik handiena izan bide liteke, aldi berean gure mezua eskolagabe bati eta jakitun bati ulerraraztea.
|
|
|
Baina horrek ez zuen jada ezertarako ere balio: ordurako Txemak
|
bazekien
bere neskari buruzko pentsamendu baikor gehienak usteldu egiten zirela errealitatearen ukitu soilarekin, nola erditik ebakitako sagarrak kolore marroia hartzen duen airearen kontaktuan. Eta beraz absurdua bezain arriskutsua zen galdutako maitasunari buruz pentsamendu baikorrak izatea.
|
|
|
Badakit neu naizela aldatuta itzuliko dena, baina berdin dio noren erruz aldatu diren gauzak: Txemak egunero galdetuko dit noiz joango naizen pisura bizitzera, eta ondo
|
dakit
bere intentziorik onenarekin egiten duela. Bederatzi urte daramatzagu, eta urte hauetan intentzio onak baino ez dizkit eskaini.
|
|
|
Gaur batekin eta bihar bestearekin, horrela ibiltzen da Rocío, eta hau dena gutxi balitz, lau horietako birekin hitzartuta dauka ezkontza egun bana. Eta harritzeko motibo gehiago, Rocíok ez
|
baitaki
bere aita nor den. Bere ustez mexikarren bat izango da, Kalifornian beste asko legez beharbada modu ilegalean bizi dena.
|
|
|
Larregi pentsatzeak inoiz ez dio onik egin arduratzeko motiboren bat duenari, eta hori ondo baino hobeto
|
zekien
berak ere, baina zer egingo zuen ba. Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen.
|
|
|
Latina zekien —hala hola, murduskatzen bertzerik ez—, baita gramatikaren eta eskolastikaren funtsezko arauak ere, baina, handik harat, deus guti gehiago. Muga haien aitzinean, ordea, bazuen dohain bat, gizonen artean batere ohikoa ez dena, eta zen ezen
|
bazekiela
bere mailaren eta bere neurriaren berri, eta haren arauaz jokatzen zuela, itxurarik egin gabe. Gurasoak, izaitez, laborariak zituen, eta ez zen bere etorkia ezkutatzen ibiltzen; etxeko zamaria asto bat zuen, eta ez zen Kaligularen zaldiari beha bizi, bere asto hura ere kontsul noiz eginen ote zuten, halako moldez, non ez baitzuen zaldirik nahi izan, bai gurasoek eta bai aitona Nikolasek ere zaldi eder bat erregalatu nahi izan ziotenean, jende printzipalaren eredurat eta haien idurirat ibil zedin.
|
|
|
Eta ezetz erraiteko gogoa etorri zitzaidan, baina ez nintzen ausartu. Eta nik ez
|
dakit
bera ere oso pozik ote zegoen, zeren, eskaileretan goiti gindoazela ere, bere burua zuritu bertzerik ez baitzuen egin: " Zer uste du saindujale horrek, ni hain inozoa eta hain inozenta naizela?
|
|
|
Lutherorekin batean osabaren teleskopioa eraman zuten, zeren Ofizio Sainduak zinez
|
baitzekien
bere ofizioaren berri, jaun André!
|
|
|
Ez zen erantzunaren zain egoten. Nik banekien bazekiela galdetutako gauza guztien erantzuna, baina zer edo zertaz hitz egin behar zuen gurekin, eta edonori atsegin zaio
|
jakitea
bere gainetik dagoen batek bere arazoen berri dakiela eta kezkatu egiten dela. Gaur, egia esan, ezin dut horrelakorik jasan, baina orduan bertute zoragarri, gizon zuzenaren ispilu iruditzen zitzaidan erretorearen galdetu behar etengabea.
|
|
|
Bai, ez begiratu horrela. Badakit Teresari hori esan niola, eta
|
banekien
berak lehenago edo geroago jakitun jarriko zintuela. Baina, egia esan, zu konbentzitzeko trikimailu bat besterik ez zen izan aitortu dit ezpainetan artean irri maliziotsua erakusten zidala.
|
|
|
Gure taldekooi afaria prestatzea ez zegokigunez, kanpineko garbigailuetara joan naiz arropa zikinarekin. Eta oso berezia izan da han Karmelo bakarrik zegoelako, eta nik
|
badakidalako
bera zertan dabilen eta berak badakielako ni nola nagoen.
|
|
|
Bizitzaren ibilbide malkartsu honetan, beraren presentzia makila gisa edo akuilu, edo makulu sentitzen dut: aurrera begiratzera behartzen nau eta
|
badakit
berarengan berma fida naitekeela. Horrexegatik desiratzen dut haren bisita laster nire jauregi honetan.....
|
|
|
Behinik behin ongi nagoela esateko deituko nioke eta niregatik ez arduratzeko (baldin eta arduratua badago; guztiarekin, New Yorken ez bezala, orain ez nuke nahi bera hemen nire bila azaltzea). Baina, esan bezala, ez diot deitu eta, beraz, ezin bada
|
jakin
bera zer moduz dagoen. Teresak, Dabid bihotzera tiro egin zidan gansterra dela oroitarazi dit (noski, Chicagon nagoelako esango zuen hori); berak ez dauka hori zertan oroitarazi, nik hainbeste badakit, baina aldi berean ezin dut ahantzi elkarrekin igaro ditugun urteak, urte gehienbat atseginak.
|
|
|
Ikusi dugu Vienako Zirkuluak konduktismoak bezala azaltzen zituela egoera mentalak, hau da, portaerez edo prozesu fisiologikoez mintzatuz. Ildo honetan, nornahik mina sentitzen duela
|
jakiteko
bere portaera behatzen dugu —keinuak, oihuak, mota guztietako neurketa medikoak, etab.— Eta portaera hori da mina osatzen duena. Jarrera honekin, Zirkulukoek solipsismoa arbuiatzea lortu nahi zuten —ni eta nire egoera mentalak existitzen gara—, beste gizabanakoen portaera behatuz beren egoera mentalak ere existitzen direla aditzera emanez.
|
|
|
Ez baituzu ulertuko. Ez
|
dakizu
bere gaiaren berri. Baina, agian, honen berri badakizu, liburuaren zentzua etikoa baita.
|
|
|
Zer gertatzen zitzaidan adierazi nion. Espainolez
|
bazekiela
berak, erantzun zidan, eta kontatu niona egia ez izatera, berehala moztu egingo zidala telefono komunikazioa. Familiari esaten ari nintzaiona entzuten geratuko zen ofiziala.
|
|
2001
|
|
|
Eta nik uste albistegiak behar bada ez dituela orduak zainduko orain bezala: informazio guztia beti ordu
|
jakin
berean eman beharrean, albistegia edozein ordutan izango da. Albistea gertatzen den unean, dagoen programa eten, albistea eman, eta programarekin jarraituko da.
|
|
|
Oraingoan, Leire, Ledea, Zangoza eta Irunberri bisitatuko ditugu. Horrez gain, pare bat mirari natural ere gehitu behar ditugu, naturak ere bai
|
baitaki
bere" harresiak" sortzen: Irunberri eta Arbaiungo zintzurrak, milioika urteko lanaren osteko mirari naturalak.Harresi naturalak
|
|
|
Nola esango diozu Nafar Errioxako bati, aragoarrekin beste inorekin baino harreman gehiago dituenean, euskalduna dela? Ez
|
daki
bere izenen jatorririk, ez toponimiarik... Kultura eta ezagutza arazoa da.
|
|
|
edozein unetan hilko naute. Norbaitek bere lana zintzoa denaren kontzientzia duenean eta
|
badakienean
bere konpromiso politikoak eraman duela arrisku maila horretara, bi jarrera ditu: «honaino iritsi naiz» esan, edo borrokatzen jarraitzea.
|
|
|
Entzuketa da beste batekin elkartu ondoren sortzen den lehen jarrera. Bestalde, haurrak esateko asko dute eta eskolan
|
badakite
bere gauzarik eta pentsamendurik hoberenak eta tentsioak adierazteko aukera izango dutela aniztasunaren bidez.
|
|
|
Igandea, eskizofrenia askoren jatorria da. Jakina denez eskizofrenia, nortasunaren bikoiztasunean datza; baina pertsona gaixoak, zeren eskizofrenia gaitza dugu, ez
|
daki
bere burua bikoitza denik. Klaroago izate arren, esanen dut eskizofrenia sozial hau, alienazio gisa bat dela.
|
|
|
Beste gauza askoren artean teknika honen bidez nobelaren eta errealitatearen arteko harremanaz egiten digu galde autoreak. Egileak
|
badaki
bere nobelan pertsonaia" errealak" aipatzen baditu nolabaiteko muga batez, ezintasun batez idazten duela: pertsonaia ezagun hauetaz" gezur" handiak esaten baditu irakurlea segituan ohartuko da, eta idazleak hasiera batean pertsonaia horri egotzi nahi zizkion tasun eta gertaerez ahaztu egingo da.
|
|
|
Baina, hala ere, bakarrik dagoenak desiratu egiten du, nahiz eta
|
jakin
bere asmoak ez direla beteko:
|
|
|
Ez baita erraz pausatzen bidaiaren bihotza, ez baitu bihotzean urruntzeko grina baino,
|
jakin arren
bere historiak ez duela bukaerarik, heriotzak mugatuko duela bere mugimendua.
|
|
|
Urrats bat emanda, joera horren azpian jarrera disidente bat ere badagoelauler genezake. Esan nahi baita, idazleak
|
badaki
bere abotsa inguruko errealitateankokatuz gero, kontu handiz ibili duela blagan ez erortzeko, zarataren etaespektakuluaren zibilizazioan integratuta ez geratzeko. Hartara, inguruko errealitateari bizkarra emanez, isilduz, muzin egiten dio errealitate horri.
|
|
|
Maitasuna eraikitzen ari ziren soldaduak ziren, eta oheratu aurretik Mariaren adats luze beltza orrazten zuenean arreba Mireiaz akordatzen zen Ales, eta haren Barbie higuingarriaz. Pozik zegoen,
|
bazekielako
bere andrakila benetakoa zela, eta bere ondoan izango zuela bizitza osoan.
|
|
|
Reth Buttler ek Scarlett O’Hara ri esandako esaldia maiz errepikatu izan zion Oscarrek.
|
Bazekielako
bere musuak beste inorenak baino gogokoagoak zituela. Bazekielako musu bakar batez, mingainaren zaporea eta listuaren umeltasuna sentitzeaz bat, klitoria ere lanbrotzen zitzaiola, ihintzaz estaltzen.
|
|
|
Bazekielako musu bakar batez, mingainaren zaporea eta listuaren umeltasuna sentitzeaz bat, klitoria ere lanbrotzen zitzaiola, ihintzaz estaltzen.
|
Bazekielako
bere ezpainak desio zituela, ez beste inorenak. Bazekielako eztarriko hari meheen artean itota ere, behin eta berriz lagako ziola mingaina sabeleraino sartzen.
|
|
|
Neskatila gustura zegoen eta ez zen ohartu begira ari nintzaiola. Neu lotsatu nintzen eta ez nion ezer esan, baina inbidia pixka bat sentitu nuen, gure Danielak, hain txikia izanik,
|
bazekielako
bere gorputzarekin jolasten eta nik, edadeagatik esperientziaduna izan behar banuen ere, oraindik ez nuelako sexuaren plazerrik sentitu.
|
|
|
Armendarizek apartamentua soilik bere izenean jartzeko asmoa zuela alegia. Hori
|
jakitekotan
bere amak jakingo baitu. Ezta.
|
|
|
Ilagares. Horretan ere gainontzeko mozkortietatik bereizten
|
daki
bere burua.
|
|
|
Baina hori
|
bazekien
berak. Eta Felipe preso zegoela ere bai.
|
|
|
Orozko gogoan beti, baina Orozkora itzultzen ez zen egundo ausartu. Sakonean, eta beldurraren forman,
|
bazekien
bere gaztaroko eta ametsetako Orozkorik ez zegoela jadanik. Euskal Herrira itzuli balitz mendi handiak txikituta, erreka garbiak zikinduta, errepideak desbideratuta aurkituko zituen, bere gogoko aberriaz bestelakoa dena.
|
|
|
Francisco Javier Larrea, berriz, totelka hasi zen eta ez zuen
|
jakin
bere aitaren ofizioa definitzen, edo ez zuen baserritarra zela esan nahi, eta ea zer egiten zuen adierazteko esan zitzaionean barre zantzoka lehertu ginen denak, beste zeregin batzuen artean, abereak gobernatzen zituela erantzun zuelako:
|
|
|
Jesuitaren bat ere aipatu dugu eta Aita Kardaberaz aipa dezagun.
|
Badakizue
bere euskal lan guztiak argitaratuak daudela; ezin dezaket esan lehen bezala aski merke argitaratuak daudenik15, baina argitaratuak daude Retanarenean eta badute aurretik aita Leon Lopetegi  jesuitaren aurkezpen bat eta hor Aita Lopetegik oso ongi azaltzen du zergatik ez zen aita Kardaberazen San Ignacioren bicitza16 hemezortzigarren mendean agertu, joan den mendean baizik, segur aski Aita Aran... Zergatik ez zen agertu hemezortzigarrenean?
|
|
|
Hizkuntzak nola hurbil eta urrun gaitzakeen ikusteko, aski da, eta hobe, linguistika ez ezik, hizkuntzak ez jakitea. Hizkuntza noraino den lokarri eta bereizgarri, izan ere, inork baino hobeki
|
daki
bere bizilekuan egiten denaz baliatzeko gauza ez den ezjakinak.
|
|
|
Arrazoi pixka bat bazuen egileak lehen zatiaren inoxokeriaz ari zenean. Haurtzaroko ametsetan âtroxatan bezalaâ bildua zebilen Leturia, ez
|
zekien
bere buruaren berri. Horrelatsu gu, gaztetango irudiei ederre  tsirik bageunden.
|
|
|
Bestetik, norbanakoari hizkuntza bat
|
jakiteak
berari buruzko irudi positiboagoa eman diezaioke. Gainera, frogatua dagoela ematen du hizkuntza baten ezagupenak beste hizkuntza batzuenak ere erraztu egiten dituela.
|
|
|
lon. Jakin ezazu ongi, Sokrates, ez
|
dakidala
berak ez dakien gauza bat bera ere.
|
|
|
Bere idealismoaren saihestu ezinezko ondorioetara helduz gero, gizaki bakoitza bakan, bakar, bere ‘arrazoimenean’ betiko espetxeratuta bizi dela baietsi luke, beste gizakien berri ez lukeelako ezer benetakoa jasoko, bere baitako zentzumenetan azaltzen diren fenomeno hutsen intuizioak baino. Gugandik kanpo dagoena ezin badugu
|
jakin
beragan denez(" nur als Erscheinung, nicht aber nach dem, was es an sich selbst ist" 75), ezin dugu jakin beste gizakiengan zer dagoen edo zer diren. Baina Kantek bazekien beste gizakien gogoen berri, gorputzen fenomenologiatik harantzagokoa.
|
|
|
Ez genekien gauza handirik agente garrantzizko horri buruz, baina bai bi gauza funtsezko: bagenekien KAOSeko agente garrantzizko horrek itsuki maite zuela piku mermelada, batetik, eta
|
bagenekien
bere listuaren ADNko nukleotidoen sekuentzia zifratua. Hauxe izan zen prestatu nuen plana:
|
|
2002
|
|
|
Maialen Zubeldia oso idazle gaztea dugu eta, hala ere, bizitzaren alderik ankerrena gupida gabe agertzen
|
daki
bere idazlanetan, Desclee De Brouwer argitaletxeak plazaratutako «Justizia nire esku» liburuan bildurik dauden bost ipuinek agerian uzten duten bezala. Hamabost urte zituela irabazi zuen Maialen Zubeldiak lehen aldiz Resurreccion Maria Azkue saria, «Etxe madarikatua» deritzan kontakizunarekin, Bizkaiko kostaldean lekututako herri txiki batean gertatzen diren hilketa misteriotsuek jasotako erantzuna agertzen duen ipuinarekin.
|
|
|
Edo berdin, Nikolas II.a Errusiako azken enperadorearen eta familiaren karroaren lasterrari. Lasterra bai, enperadoreak
|
baitzekien
bere aurka, populu xehearen umeak oldartzeko prest zirela; heriotzarekin ordainduko zutela bazekiten arren; Alejandro II.a bere aitonarekin nihilista gazte batzuek saiatu eta beste zenbait kargudunekin lortu zuten bezala, ganibetaz edo lehergailuz. Funtsean Ekaterinburgon, 1918ko egun batez fusilatu zituzten bera eta bere segidakoak, iraultzaileek.
|
|
|
Lehen bien lana hirugarrena itotzea da. PPk ere
|
badaki
bere benetako etsaia EAJ dela, zeren alderdi honek irauten duen artean abertzaletasunak etorkizuna du. Inoiz EAJ ahultzen bada, Bizkaian duen presentzia elektorala galtzen badu, gureak egin du...
|
|
|
Bistakoa da Kalamidadeen liburua edozer izan daitekeela, nobela konbetzionala izan ezik. Narratzailea bera ere etengabe ari da ironizatzen liburuaren idazkeraz, eta ez du zalantzarik egiten" kritiko jakintsuen" aipamenak egitean, ongi
|
baitaki
bera ere kritikatu egingo dutela" historiaurrekoak" esaten dien zenbait teknika eta estrategia narratibo erabiltzeagatik. Horren guztiaren ondorioz, nobela hari baten garapena izan beharrean, egoera groteskoz osatutako multzo bihurtzen da.
|
|
|
Peru da eleberriaren protagonista narratzailea, eta larri kezkatuta bizi da denboraren iragate geldiezinagatik. Heideggerrek baieztatutakoaren haritik, historian Peru ezin da bere existentziaren jabe izan, jakin
|
baitaki
bere bizitza finitutasunak markatuta dagoela (ik. Heideggerrek gizakiaz egiten duen baieztapena, hots, gizakia heriorako izakia dela).
|
|
|
Ez dakigu norena dan. Ez
|
dakigu
bere izenik be.
|
|
|
Zerualdean laiñoak laiño ikusten dituzun arren, ba dakizu, Joxe, ziur asko
|
jakin
bere, odeiak urratu ostean, eguzkiak ezin izango dituala bere argia ta beroa ukatu.
|
|
|
Vicente Ferrer, erakunde bizi bat izateaz gain, gizon hiztuna da, lasaitasuna transmititzen duena eta
|
badaki
bere sinesmen etiko sendoak (erantzukizuna gizartearena da, baina egiten dudanak nahikoa arrazoi eta gehiago dauka bizi guztia dedikatzeko ere) nola helarazi; praktikotasunean erroturiko jakinduria batean oinarrituta egiten du.
|
|
|
Pertseo gazte zalu eta indartsua bihurtu baino lehenago ezagutu zituen ama semeak Polidektes erregeak. Bazekien bi arrotzak kutxa hauskor batean iritsi zirela uharteko hondartzara, eta
|
bazekien
bere anaia arrantzaleak zaintzen zituela. Eta ez zegoen sobera alai horrekin.
|
|
|
Hedabideak dira iritzi giroa zein den ikusteko publikoak duen baliabiderik garrantzitsuena. Pertsonak ezin du
|
jakin
bere begien aurrean gertatzen denaz aparteko ezer, baldin eta kontatzen ez badiote. Kontalari paper hori hedabideek berenganatu dute; eta lekukoa ez den testuingurutik aparteko errealitatearen berri hedabideen bitartez bereganatzen du gizakiak.
|
|
|
Botereak, besteen komunikazioen zaintzaile izateaz gain, bere burua aurkeztu ohi du komunikatzaile gisa, beste guztien gainetik. Botereak
|
badaki
bere hedabideak sortzen eta saritzen; baita bere gustukoak ez direnak zigortzen ere.
|
|
|
Bigarren liburua K.a. 24 eta 19 urteak bitartean idatzia da. Ez
|
dakigu
berak argitaratu zuen ala ez. Lehen liburuko ametsetako maitasun goxoa mingarri bihurtzen da hemengo sei poemetatik hirutan.
|
|
|
Ezer gutxi
|
dakigu
bere bizitzari buruz. Oso goiz hasi omen zen antzerki munduan, aktore gisa ziurrenik, baina komediak idazten hasi zenean erdietsi zuen ospea.
|
|
|
Hiru hilabete haiek goxoan iragan zituen neskatxak, baina beldurrez ikaran zen: Max egun ba tzuen buruan askatua izanen zela
|
jakiteak
berak...
|
|
|
Amak erantzun zion ez zela ezer, dena eginen zuela beretako,
|
jakinez
bere alaba bakarra zela, eta nehor baino gehiago maite zuelako.
|
|
|
Josu R k
|
bazekien
bere aitak zer nahi zuen, baina ezjakinarena egiten saiatu zen:
|
|
|
Santosek esandakoaz gogoratu zen, gizon hura berataz maiteminduta ote zegoen susmoarena, eta halakorik ez zela
|
bazekien arren
bere buruaren eragingarri bezala benetakotzat jo zuen hipotesia. Jaiki eta gizonaren beso iletsuan atximurkada maitekorra egin zion.
|
|
|
Mentxuk antzeman uste izan zuen Joseluk eutsi egin ziola probokazioari, zetorkion erreakzio berezkoari.
|
Bazekien
bere jolasok gertu zutela krudelkeria, eta maite zituen hargatik.
|
|
|
Ospitalea birrindurik zegoen. Ofizial bati galdetu zion ea gaixoen biziak errespetatu zituzten, eta hark sorbaldak goratu zituen, zer
|
zekien
berak. Soldadu nazionalak sartu zirenean ez zegoen inortxo ere.
|
|
|
Biharamunean, dutxan zutunik, Galderrek nekez ikusi zituen bere oinak behatzak atzazalak. Garagardoak
|
bazekien
bere lana ongi betetzen. Ispilu borobilak betzuloak erakutsi zizkion.
|
|
|
Caponen ustea zen bera zela hiruretan lasaien zebilena, bai
|
baitzekien
bere egunkaria faxisten gustukoa zela. Gainera, Marriot ez zen urrun ibiliko.
|
|
2003
|
|
|
Erronkak zein diren
|
jakitea
bera ere ez da gutxi...
|
|
|
Homosexuala izan arren bere egiazko izatea normaltasunez bizitzeko gauza ez den gizon baten erabaki tristea azaltzen du aipatu. Gizon horrek ez du inolaz ere nahi gizarteak
|
jakiterik
bere sexukoek erakartzen dutela. Iruditzen zaio, adibidez, etxean garbi agertuko balu homosexuala dela, bere ama hil egingo litzatekeela disgustuarekin.
|
|
|
mikrobioak hiltzeko antibiotikoak hartzen dituzte, inflamazio hori benetan elikagai batekiko jasanezintasunak sortu duenean, esaterako animali esnearekiko jasanezintasunak.
|
Jakina
bere zorne jarioetan bakteriak daudela. Elikadura intoxikazio baten poderioz pneumonia toxikoa izan zutenei ere, biriketako sekrezioetan mikoplasma bakteria detektatu zieten.
|
|
|
Gehienez ere eskailera buruan, edo etxebizitzako atarian. Eta gu zortzi bizilagun baino ez ginen, baina hala ere, ezer gutxi
|
nekien
berari buruz, Mari Carmeni buruz, duela gutxi zendu zen emakume hari buruz. Ia ezer ez, igogailua jarri ziguten egunetik aurrera.
|
|
|
18 Bide batez gogora dezagun, aurrerago aipatuko ditugun Kurloiak eta El vasco de hoy liburuetako marrazki guztiak eta ugariak dira batez ere bigarren honetan bere bereak dituela. lanetan ere berdin moldatzen zela adierazi digu alargunak, denetarik baitzekien egiten. Eta ez
|
zekiena
bere kabuz ikasten zuen. Autodidakta peto petoa, beraz.
|
|
|
Haitz zorrotzen puntak eta zugaitzen adarrak zast zast zast igarotzen zitzaizkion ondotik eta oratu ezinik, bera gero ta arinago sartzen zan gelditu gabe lur azpitik munduaren bihotzera buruz. Alde batetik
|
bazekian
berak dana gezurra zana, hantxe bertan oratzen baizituan izarak eta ohea, baina ezin zuan kendu burutik leize sakonetik behera erortzeak ematen zion bildurra, eta etsituta saiatzen zan adarren bati oratzen.
|
|
|
Argitutako rektangulu bat zaintzen du. Ezta Iziartxuren leihokoa,
|
badaki
berak eztagoena alde hartan bere maitearen geläa. Leiho hau Fernando ta Inasiren gelakoa da.
|
|
|
Gutariko bakotxak berak
|
daki
bere buruaren eta bizimoduaren barri eta, horregaitik, bakotxak eskubide osoa dauka, San Antonioren bitartez Jaungoikoari otoitzean bere preminak agertzeko. Guk geuk be, guztiok bat eginda, alkarren alde otoitz egingo dogu eleizkizun honetan.
|
|
|
Nahiago izango leuke berak holakorik ez aitatutea, aitatu beharrik ez eukitea. Eta bardin dinotsuet neuk be orain; baina Aita Santuak, gauzea ikusten dauan lez agertuten deusku, eta inok baino hobeto
|
daki
berak Eleizearen barri. Arrisku handi bat ikusten dau gaur egunean, han horhemen:
|
|
|
ereille gaiztoetan dago azaro txarra, eta gero uzta soilla ta utsa. Alabañan gutxik
|
daki
bere jayeterriko euskeraren erdia, eta alperrak diraden bezala, ez dute ikasi nai geiago, ta eztie nai beren buruai atsekaberik eman. Baña onetatik zer gertatzen da?
|
|
|
Beste alde batetik,
|
baekian
berak askozaz be erosoago zala beretzat talde itxi baten itsu itsuan sartu eta lan egitea (alderdi bateko zein bestekoa izan talde hori), edota jokabide zehatz baten barruan. Baina gauzak ez zituan beti horren argi ikusten, egiaren aberastasunak han eta hemen aurkitzen zituan, eta, horregaitik, bere askatasuna ez eutsan inongo talderi ez erakunderi salduko.
|
|
|
Derioko Seminarioan noiz eta zelan sartu zan euskerea irakaskintzan. Egia esan, Adolfo Arejitak, behinolako nire ikasle argiak, nahikoa zehatz azaldu euskun hori1; baina gaztea da Adolfo gure aldean, eta ezin berak ondo eta zehatz
|
jakin
bere aurreko konturik.
|
|
|
Lurreko itxaropenok ez dabe euren baliorik galduten, irabazi baino, gure sinismenak irakatsita dakigulako gizonak borondate onez hartutako nekerik ez dala alperrik galtzen Jaunagan. (Ederrak benetan San Pauloren berbok eta
|
baekian
berak munduko nekeen barri! 1 Kor. 15, 18).
|
|
|
askatasuna ala morrontza, aurrerapidea ala atzerakizuna, anaitasuna ala gorrotoa hautatzeko bidea zabalzabalik dauko gaurko gizonak. Gizonak ondo
|
daki
bere eskuan daukala, berak sortutako indarrak artez erabiltea, eta baita indarron menpeko eta azpian izatea". (GS, 9).
|
|
|
Hasieratik jakin behar da bakotxak zer leku bete behar dauen. Orain badakit lausengaria zein den klase osoa barreka jarrita,
|
bazekien
bere aldeko puntu batzuk irabazirik zeuzkala, eta bere lana bukatu behar zuen, orain jakin daigun nork esaten dituen zelebrekeriak.
|
|
|
Baina nigaitik... ezelan be ez, notakaitik ez bada gero gerriaren gora-beherakoak areagotu zituen, grinatsu. Ez
|
dakit
berak etxetik kanpora zer egiten dauan, baina berak hau baleki..., lehenengo zeu hilko zindukez.
|
|
|
Dena dela, Unaxek ez arduratzeko eskatu zion, guztia bere eskuetan uzteko.
|
Bazekien
berak bidezidorrak ere erabiltzen, antza. Ainhize guztiz kilikatzen zuen, bere gizona, beragatik arauz kanpo jokatzeko ere prest zegoela sumatzeak.
|
|
|
Pertsona eraginkorrak
|
badaki
bere ahalmenak kudeatzen, helburu bakoitzari zor zaizkion denbora eta baliabideak eskainiz, lortu nahi duena erdiesteko
|
|
|
Uruguaiko Txandan, Iparraldeko herrialdeak kexu agertu ziren hegoaldekoherrialdeek Patente eta Jabego Intelektualaren inguruko legedirik ez zutenezIparraldeko ondasunak lotsarik gabe eta inongo mugarik gabe kopiatzen zituztela, jarraian kopiak nazioartean merkaturatuz, markarik gabe prezio askoz txikiagoan, jatorrizko ondasunen salmentei kalte eginez. Txandaren emaitza bakarra zelaaprobetxatuz eta
|
jakinik
bertatik merkataritza mailan arauak ezarri eta betearazteko gaitasuna izango duen erakundea abiatuko zela, merkataritzari lotutako gai gisasartu zuten hitzarmen orokorraren baitan. Horrela, Merkataritzari Lotutako JabegoIntelektualari Buruzko Hitzarmena sartu zen txandaren azken emaitzan.
|
|
|
Xabier Isasi UEUko zuzendariak azaldu zuen lanaren premia, eta behin eta berriz eskatu zidan eginkizunaren ardura har nezan.
|
Badakit
bere hasierako nahia ez dudala bete, berak UEUren historia osoa aztertzea nahi zuelako, baina urrats garrantzitsua eman dugulakoan nago; eta bere zuzendari garaia arakatzen duenak, lortutako beste gauza askoren artean, gure erakundearen historiaren azterketa sakona bultzatu zuela nabarmenduko du. Nekane Intxaurtzak, UEUren argitalpenen arduradunak, eta Ane Sarasuak, UEUren Idazkari Nagusiak, ez dituzte merezi nire kontura izan dituzten disgustuak, epeak epe.
|
|
|
Hori dela eta, jardunaldi honen helburua familien ezaugarri tipologikoak eta alkoholarekin duten lotura ebaluatzea da, esparru horretan prebentzio estrategiak bultzatzeko. “Populazioaren %10ek arriskua edaten duela kalkulatzen da, eta ez
|
daki
bere osasuna arriskuan jartzen ari dela”, gehitu zuen. “Arrisku kontsumoa” asteko 28 kontsumiziotik gora edaten denean ezartzen da, gizonezkoetan, eta 17 emakumezkoetan, hau da, edalontzi bat ardo edo garagardo bat eta bi kontsumiziotik gora, graduazio handiko edarietan.
|
|
|
Nahiz eta bere amak abisatua zuen amatxi oso zorrotza zela, ohar horrek Oya ustekabean harrapatu zuen.
|
Bazekien
bere aitaren amak ez zituela jasaten emazte modernoak. Beretzat gizonen errespetatzeko, etxeko andere on baten izaiteko, senarrak erraiten zuen guztia egin behar zen, gorputz guztia estali behar zen bezala.
|
|
|
Nahiz eta erakaslea ez oso goxoa izan berarekin, Oya ri berdin zitzaion zeren eta
|
bazekien
bere gelan bera bezalako neska bat bazela eta espero zuen honen ezagutza eginen zuela.
|
|
|
Eta erlauntza galtzen zutenak ezin ziren belardietara sartu, belarra erretzen zutelako pauso bakoitzean. Silvestreri entzunda
|
zekiela
berak.
|
|
|
Egia da, ordea, 1913 arte inork ez
|
zekiela
bere prosaren kalitateagatik ‘Proventzako poeta’ deitzen ziotenaren azkenaren berri. Touchagueseko herritarrek oxigeno faltagatik hil zela esaten zuten, Everest igotzen ari zela, eta Cornu irakaslea ere uste horren alde agertzen da arestian aipatu dugun" Albert Mezigueren bidaiak eta abenturak" liburuari egindako hitzaurrean.
|
|
|
Niri behinik behin on egiten zidan. Ez dut bolada horretan adinako ibilirik inoiz egin eta, pitin bat akiturik berriro etxera abiatzen nintzelarik, marinel itsasoan galduak portuko faroari bezala begiratzen nion gure etxearen itzal ilunean Monika lanean ari zen leihoko argiari, eta beharbada niri itxoiten egongo zela pentsatzea gustatzen zitzaidan, nahiz eta
|
banekien
bere nobelaren lehen lerroei begira egongo zela. Etxera iritsi eta lapur baten antzera sartzen nintzen eta txintik esan gabe esertzen nintzen egongelako nire besaulkian, libururen bat eskuetan nuela, baina Monikak azkar asko sumatzen ninduen, ikaragarria zen horretan, gai baitzen kafetegi zaratatsuetan mahaietan eserita zeuden bikoteen elkarrizketak jarraitzeko.
|
|
|
Txominek bazekien platerarena, eta bazekien ohearena, baina ez
|
zekien
berak kanpoan pasatutako ordu guztien kontaduria eramateko ohitura hartua zuela amak, ordu bakoitza orri batean markatuz: martxoaren lehen egunaren goizeko zortziak ziren semea etxetik irten zenean, eta geroztik hantxe aritu da Nekane, orduak seinalatzen, marra bat beste bati darraiola; zenbaketa errazago egitearren, hamargarren marra atzeraka okertu zuen, berdin hogeigarrenarekin eta hogeita hamargarrenarekin ere; maiatzaren hogeita hamarrean marraztu du azkena:
|
|
|
Ikaratua nago, eta
|
badaki
berak ere.
|
|
|
Egia esan, nire proposamena hain azkar onartzeak harritu egin ninduen. Anak bazekien niretzat ez zela batere erraza Greta bazter batean lagatzea,
|
bazekien
bera edo manikia aukeratzea ez zela zilegi. Eta maite ninduen.
|
|
|
Blancak primeran
|
daki
bere dohainak erabiltzen eta errebisore jendea puska batean bere departamenduan atxikitzen. Eta nik, bien bitartean, lana aisa eta lasai demonio egiten ahal dut.
|
|
|
Nik orain
|
badakit
berak bazekiela. Plazan ez nuen informazio baliagarri askorik lortuko.
|
|
|
Pentsakor. Eta
|
badaki
beragatik dela. Nekatuta dago aita.
|
|
|
Xuhur fama dauka bere lagunen artean. Eta
|
badaki
bere bizkarrean askotan txantxetan aritzen direla kontu horrekin. Xuhurra nor eta bera, Atotxara Reala ikustera joatea ia ia bizio bakarra duena.
|
|
|
Argi zegoen neska hordagoka ari zela, azken egunetako adar-jotzeek utzitako sumindura berdindu nahirik edo. Jonek
|
bazekien
berari zegokiola lan hura egitea, Mikelek, jada nahiko erreta buruzagien iritziz, gutxiagotan agertzeko aholkua jaso berria zuen-eta. Oraindik ez daki nolatan eman ote zion Idoiari ametoa.
|
|
|
Tori paperak. Baina
|
bazekien
bere baitan ordua iritsi zitzaiola. Behar ordua preseski.
|