|
2022
|
|
|
Hain zuzen, 1995ean inkesta bat egin genuen, Gilen Irigoin bunuztar kolaboratzaileak eraman zuena. Inkesta horrek helburutzat zaukan
|
jakitea
zertan genuen euskara Euskal Herrian –horretarako Siadeco institutuak egin ikerketa batean oinarritu ginen–, Herria astekariaren harpidedunak zein ziren eta ere zer zioten euskal astekari honetaz. Siadecok 16 urtetarik goitikoen datuak bildu zituen.
|
|
|
Jakin 58 baitira. Eta hain zuzen ere, nire ustea da Atarratzeko" frantximantek" nolabait gaizki bizitzen dutela egoeraren bilakaera hori, hots euskaraz
|
jakitea
beraiek ez daukaten zerbait gehiago dela eta ohartze horrek diela min egiten.
|
|
|
Alabaina, nik uste dut gaur badela garaia eta aukera, alderantzizkoaz gog orarazteko, hau da euskaraz
|
jakitea
dela erdaldunek ez daukaten zerbait gehiago. Euskaraz jakiteak aukera eta ahalik ematen duela Euskal Telebistari begiratzeko eta ulertzeko, Hego Euskal Herrikoekin harremanak edukitzeko eta, egia baita ere zenbait kasutan, lanpostu baten lortzeko.
|
|
|
Euskara estandarrak baliabidezko tresna bat baino gehiago izan luke, eta ez jendarte zehatz bati loturik egon. Damugarria da Nafarroako eskualde zonbai tetan bertako euskara bere berezitasunekin galtzea eta oraingo hiztunek batuaz baizik ez
|
jakitea
. Ez zen hori euskara estandarraren funtzioa.
|
|
|
Zail, oso zail. Hor inkestek gezurrak esaten dituzte, ez da posible, ez da jada Xiberoan herritarren %70ek euskara dakitela;
|
jakitea
, beharbada, bai, baina praktikatzen dutela behintzat ez. 14.000 xiberotarretatik euskara egunero bizi
|
|
|
Mauleren kasua, laburki aipatzeko lehendabizi, aurrenez ongi genekiena egiaztatu da tamalez, hau da mauletar denda jabe oso gutxik (bizpahiruk) dakiela euskaraz eta, hortaz, kanpaina horretan esku hartzea ezinezkoa zaiela. Alabaina, zin zinez ho ri pentsatzen dutenez ez bada ziurtatzen ahal ere, euskararik ez
|
jakitea
dolugarritzat daukate eta minez bizitzen dutela aitortu digute batzuek. Ikastea, haatik, oso neketsutzat ikusten dutela gaineratu digute, denbora eskasia ai tzakiatzat harturik, kasu gehienetan.
|
|
|
Aitzinsolasean lauzpabost egia agerian ematen zi tuen: ...euskara bat baizik ez dela eta euskalki bat besteak baino gehiago edo ho be ez dela; hamar hitzetarik zortzi, bederatzi ez bada, berdinak direla Euskal Herri osoan, ahoskatze ezberdinak direlarik, eta beste hitzak ikasteko di rela; euskara batua beharrezkoa dela euskaldunen artean elgar ulertzeko; eus karazko prentsa irakurtzeko zailtasunak badirela baina ikasi behar zela, frantsesez irakurtzen ez
|
jakitea
harrigarria litzatekeelarik...
|
|
|
Eüskarazko prentsarentako neke bat haboro bada, irakurten jakin beharrez... bena hori ere ez ote dea gütienezko gaüza bat bere mintzajea bizirik etxeki nahi düan popülü batentako? Frantsesez irakurten ez
|
jakitea
alabaderekoa lizate hanitxen ustez. Halaber behar leite izan eüskararen kasüan edo damügarriago orano, gure mintzajea denaz gainen.
|
|
|
Eta bestalde, Xiberoko zindikata edo botin goaren lagüngoari esker bürütü ahal izan günüan. Gure egitekoa zen lehenlehenik
|
jakitea
zoin ola eta zer balintzetan haütatü behar zen. Ahalaz, Bortüko güne ezbardinetan izan behar züela erabaki günüan (nahiz eta Ardane eta Pixta ez diren algarretarik hürrün).
|