|
2000
|
|
|
Egia esan, guztiok onartu genuen. Eta inori ez zitzaion iruditzen etikoa ombudsman batek bere eskualdean birizik zirauten hizkuntzak ez
|
jakitea
. Lehen lehenik, administrazioaren aurrean, hiritarren eskubideak gorde behar zituenarentzat nahitaezkoa iruditzen zitzaigun bertako hizkuntzak ezagutze hori.
|
|
|
Ez zekien egin behar ote zuen. Hobe zen Eiderri buruz gehiago ez
|
jakitea
. Ahaztu egin behar zuen, ahaztu.
|
|
|
Eta inoiz izarren bati zure izena jarri badiot, barkatu mesedez. Agian kontsolagarri izango zaizu
|
jakitea
ez dudala pitorik gogoratzen, zeruko zein izar ote den horrela bataiatu nuena. Izar koitadua.
|
|
|
Hiru irlandarrek txundiduraz begiratu zioten Txemari, txakur bat arraunean ikusten duenak bezala, eta Clay bibotedunak hartu zuen berriro hitza: " Mozkorti bi hauek badakite, eta ez zait ardura beste batek ere
|
jakitea
. Hara, my basque fellow, nik emaztearen arropak janzten ditut askotan.
|
|
|
Baina erran beharra dut ezen, hatsarrean bederen, haserre ediren nuela osaba Joanikot... hain haserre, non ez baitzion kasurik ere egin eskuan nekarkion presentari: ...ituen, zeinak baitziren Arkimedesenak, osabak Akilesen ondotik izan zuen orarenak; eta Arkimedesenganat hurbiltzean, oharturik ezen sugegorri batekin ari zela, lurrean bizpahiru urratserat zegoen makila bat jaso, txakurra baztertu, eta lauzpabortz kolpez akabatu nuen narrastia; eta eskuan hartu, eta osabarenganat egin nuen, disekzioren bat edo egiteko asmotan, zeren osabak atsegin izaiten baitzuen
|
jakitea
eta guri erakustea zer nolakoak ziren animaliak barrendik eta zer organo zeuzkaten —hemen bihotza, hor gibela, han giltzurrunak—, lupa bat eskuan.
|
|
|
Baina ez al da egia, halaber, ezen beti duela hitzen bat korapilo bakoitzeko, eta hala edireiten duela haien laxatzeko modua eta manera? Eta, ote da bizitza bertzerik, bidean sortzen diren korapiloak laxatzen
|
jakitea
baizik. Eta ez al da, bertzalde, don Frantzisko ene aita spirituala eta ene lagun mina... eta konfiantzazko gizona, beraz?
|
|
|
Jaun Marcelek mahai baten inguruan emaiten zuen eskola, eta bera alde batean paratzen zen, ni bertzean; eta nahi izaiten zuen, bertzalde, nik hitz egitea eta ene zalantzen azaltzea eta guztian parte hartzea, kasik berdinetik berdinerat ariko bagina bezala; eta zuka mintzatzen ginen, eta ez zuen boza goratzeko ohiturarik. ...arra ipinarazi zuen, oholtza baten gainean —oholtza baten gainean, bai, jaun André! —, ene behakoa beheiti goitikoa izan zedin beti ere, eta jakin nezan nor zen nor, eta hargatik eginarazten zidan, amaren kontsentimenduarekin, berorika ere, gela hartan geunden bitartean; eta bera zen, bertzalde, eskola haietan kasik beti mintzatzen zena, ozentki, halako tailuz non neke eta gaitz baitzen
|
jakitea
enekin ari zenetz, edo bere buruari aditzen ari zitzaionetz.
|
|
|
Mattin ere, Villagrandeko dukearen palazioan hiru urte eskas egin ondoren, etxean genuen; edo, xeheroago eta zehatzago erraitearren, gure etxean aitaren berrogeita hamargarren urtebetetzeko festa ospatu zenetik genuen Mattin etxean —erran behar ote dizut, jaun André, ezen nehoiz ez bezala ikusi nuela Mattin nigarretan, noiz eta, festaren ondotik, Villagrandeko dukearen semea Madrilerat itzuli baitzen, Mattin Urbiainen utzirik? —, zeren aitak nahi baitzuen, alde batetik, Mattin negozioen munduan gero eta gehiago sartzea eta trebatzea, eta hargatik erraiten zion: " Seme, hik ere badaukak zer ikasirik negozioen mundutik, zeren, biharko egunean markes izanen bahaiz ere, eta, halatan, trabailuaren neketan higatuko ez bahaiz ere, ez zaik gaizki etorriko
|
jakitea
zein diren diruaren bideak, heure ondasunen hobeki enplegatu ahal izaiteko", eta hargatik ere zuen donejoanetarako prestaturik eta istalgaraturik bidaia bat, harat eta honat; eta nahi zuen, bertzetik, bidaia hura egin baino lehen familiakoak elkarrekin egoitea, zeren hura ere ez baitzen egunoroz egin genezakeen gauza, aitaren etengabeko bidaiekin eta anaiak Madrilen egin izan zituen egonaldi...
|
|
|
—Ez al litzateke hagitzez ere hobea zure nagusiak gai honi buruz izan dezakeen iritziaren berri
|
jakitea
, deusetan hasi baino lehen, zeren hura ez baita Avilakoa eta, dakizun bezala, giristandadean ere mundu guztia ez da erlikien aldeko itsu.... Edo, ez ote duzu pentsatu zer gertatuko litzatekeen, baldin zure nagusia akort ez balego eta iraintzat hartuko balu zure asmo ona, hain gai minberan...?
|
|
|
Zer gertatuko litzaiguke, baldin gure arrazoinak edirenen balu ezen gure erremedioek ez dutela erremediorik, eta hori dela egiaren egia erremediorik gabea? Horregatik erran ote zuen amak ezen hobe zela egiarik ez
|
jakitea
, zeren superstizioneak zulo horiek estal baititzake, eta arrazoinak, aldiz, ez, eta arrazoinaren argiak zulo ilun handiago baterat garamatzala edo eraman gaitzakeela, azken finean?
|
|
|
Albiste kitzikagarria zen Ximurra nitaz jelosturik ibili ahal izan zela
|
jakitea
. Azken asteetan, sobera ere izana nintzen sentipen horren uztarpean, harengatik ordea.
|
|
|
Pena bakarra nuen: SARAGUETA ALDAZ, EDUARDO JESUS izenburuko" karpetan" zer zioen ez
|
jakitea
.
|
|
|
Eta hirugarrena, hobe. Lagunei zenbateraino itxoinarazi
|
jakitea
zen koxka. Hamar minutu, barkagarri.
|
|
|
Gauzak erdi merdi ulertu eta atxiloturik geundela uste zuen gaixoak. Hala ere, nire idurikoz, gustatu eta guzti egin zitzaion, giltzapean bai, baina gutienez elkarrekin ginela
|
jakitea
.
|
|
|
—Gauza handia da, hain gazterik, makurraldien alderdi positiboei antzematen
|
jakitea
!
|
|
|
Laket nuen semea nitaz arrandiatzen zela
|
jakitea
, baina ez hain zuzen horregatik.
|
|
|
—Hazi diok... Eta zertan hazi,
|
jakitea
sobera ez bada?
|
|
|
Ttipi, hogeitaka urte lehenago, azalean" S" handi kiribilduaz apainduriko karpetan, SARAGUETA ALDAZ, EDUARDO JESUS izenburuko atala bere ganberan altxatzen zukeena. Astebete lehenago, lasaigarria zitzaidakeen hemendik aitzina nire bizi puskak inork bilduko ez zituela
|
jakitea
, ez paperera, ez garaien araberako bertze euskarrietara. Orain, bilketaria aienatu eta metatze lan konpultsibo horren azken pagua ailegaturik, lagun bat baino areago galdu nuela sentitzen nuen.
|
|
2001
|
|
|
Galderak arrapaladan iristen zitzaizkidan. Zalantzek min egiten zidaten ahoan eta
|
jakitea
beharrezko nuen. Zauria sendatzeko, erre arren, beharrezkoa den alkohola bezala.
|
|
|
Guztira 5 milioik dute hiesa Indian. Zenbat zuzen
|
jakitea
zail da, oraindik ere osasun ikerketa askorik ez baita. Dena dela, Thailandian baino gehiago.
|
|
|
El Cantonés. Salmahaian igeltsuzko dragoia dago, ahotik darion gorria sua ala mihia den zaila delarik
|
jakitea
. Dendari txino mehe hori babesteko beharbada.
|
|
2002
|
|
|
Komeni da
|
jakitea
Medusa zela hiru munstro haietatik Pertseok zauritu eta hil zezakeen bakarra, besteei ezin baitzien ez lepoa moztu, ez kalterik txikiena egin; ezta munduko ezpatarik hoberenarekin eta zorrotzenarekin ere.
|
|
|
Zurekin... zurekin konfiantza dut. Eta
|
jakitea
gustatuko litzaidake...
|
|
|
Izan ere, zenbatetan ez ote dut hartu musika tresnaren bat jotzen ez
|
jakitea
gure garaiko eskoletako heziketaren hutsik eta porrotik handientzat...! Orduan ez baitzen behar bezala baloratzen musika.
|
|
2003
|
|
|
Kristaua hertsatzen duen grinarik saminena zer da? Ea indarraren erabiltzea zilegi ote den
|
jakitea
. Beharrik hor baitugu maitasunaren indarra! 2
|
|
|
Kuriosoa egiten zitzaion une hartaraino entziklopedia bera ikusi gabe zuela konturatzea; argazkietan ere ez zuen ikusi. Kuriosoa egiten zitzaion, esate baterako, azalaren kolorea ere ez
|
jakitea
edo izenaren azpiko marra antiestetiko haien berri ez izatea, entziklopedia haren bila hainbeste denbora eman ostean, entziklopediari buruz hainbeste hitz egin eta gero.
|
|
|
zuk idatzi duzu nobela baina ni naiz hor dagoena. Senarrak ez zekien, ezin zezakeen jakin, zaila baita orrialde sorta hanka artean estutuz begiak bilduta dagoen emakume batek zer pentsatzen duen
|
jakitea
. Berak abereekin lan egiten zuen edo, hobeto esanda, abereen psikologia ikertzen zuen eta ez zuen giza sentimendu korapilatsu guztiak zertan ulertu.
|
|
|
Pasatu dut Azpil, Bellavista, Antxoa, Errentegi eta Elizalde, egun on esan didate ikastolako neska mutikoek, berdin, beldurra ematen dit hitz honek, berdin, berdin eta beti berdin, zatiketak esplikatu (oso inportantea baita
|
jakitea
munduko ondasun guztietatik zer zati egokituko zaien, biharko egunean), ume bedeinkatuak, maite dut haien inozentzia eta maite ditut haien so garbiak... eta ez dakite, ez dakite haziz eta haziz joanen direla, erremediorik gabe, eta hil eginen direla egun batean, hau pentsatzen dudanean mila zatitan apurtzen zait bihotza, nola elkartu umeak eta heriotza, baina hobe da ezer ez pentsatzea, ez dut pe...
|
|
|
Derrepentean hitz egiten ikasi balu bezala, orain arte isildutako guztiak arrapaladan bota nahi ditu. Esatea bezain inportantea entzuten
|
jakitea
dela ikasi gabe dago oraindik. Birikak puztu ditut.
|
|
2004
|
|
|
Hasieratik garbi hitz egin eta kito. Ez banaiz zure gustukoa, hobe izango da hasieratik
|
jakitea
.
|
|
|
Hizkuntza arrotzaren ezarpenean erabili izan diren amarruen berri emango digu Txepetxek ondoren. Beste hizkuntza herriekiko harremanak mamitzeko ezinbestekoa dugu noski gurea ez den hizkuntza
|
jakitea
: bat, bi edo nahi direnak.
|
|
|
Arestiren esanetan euskaldun izatearen zer nolakoa ez da duda mudatan jartzeko auzia. Hain zuzen ere, euskaldun izatea, ez da soil soilik euskaraz
|
jakitea
, are gutxiago euskaraz nola edo hala jakitea, euskaraz bizitzea baizik. Beharrik, poetaren euskal sena oraindik ere aurrerago doa euskaltasunaren izaera eta adiera zentzu oso beteagoan mugarriztatu nahirik.
|
|
|
–(...) egia da munduko hizkuntzen erdiak baino gehiago ez direla bide normaletik ikasten, ez dela erakusten etxean. (...) Transmisio hori zergatik eteten den
|
jakitea
da arazoa. Aldagai ezberdinak daude, eta egoera bakoitzean gauza batzuek beste batzuek baino gehiago eragiten dute.
|
|
|
Besteak beste, Alizia Stürtze behin baino gehiagotan kezkatu du auzi honek. Eta ustea
|
jakitea
ez baldin bada, sar gaitezen ahalik eta barrenen, harra zurean bezala, jakite bide honetan barrena: –Globalizazioaz elkarrizketa, truke intelektuala, ideologikoa, kulturala... ulertzen bada, hori oso aberasgarria da, baita guretzat ere, Chomskyk dioen legez desberdintasuna baita dagoen gauzarik ederrena.
|
|
|
Ez da erraza, ez, euskararen egoera zehatz mehatz zertan den
|
jakitea
, darabiltzagun parametro ezberdinei darien argazkia ez baita bat eta bera. Bizi ditugun edo bizi gaituzten zentzumenen mirabe garenez, erlatiboa da halakoaren egoerari buruz egiten dugun hausnarketa.
|
|
|
Arestiren esanetan euskaldun izatearen zer nolakoa ez da duda mudatan jartzeko auzia. Hain zuzen ere, euskaldun izatea, ez da soil soilik euskaraz jakitea, are gutxiago euskaraz nola edo hala
|
jakitea
, euskaraz bizitzea baizik. Beharrik, poetaren euskal sena oraindik ere aurrerago doa euskaltasunaren izaera eta adiera zentzu oso beteagoan mugarriztatu nahirik.
|
|
|
–Bi komunitate linguistikoen eskubideak zaintzea da Euskal Herriaren, nola estatuen betebeharra. Legeak erdara
|
jakitea
inposatzen du. Ordain demokratikoan, maila berean inposatu eta ahalbidetuko da euskal herritarrek euskara jakitea.
|
|
|
Legeak erdara jakitea inposatzen du. Ordain demokratikoan, maila berean inposatu eta ahalbidetuko da euskal herritarrek euskara
|
jakitea
. Erdarak ofizialak badira, hala behar du euskarak Euskal Herri osoan, honen ezagutza ziurtatuz arrazoizko epe batean, diskriminazio positibo neurriak tarteko, mendetako inposizioen ordain.
|
|
|
Ondoren izango dugu betarik kulturaren euskal izaria xehatzeko. Zilegi bekit, beraz, kulturaz ari garenean gogoan zer dugun argitzeko aurrelan hau egitea, beste hamaika hitzen kasuan bezala, oinarrizko eskakizuna baita gogoeta jardunean pentsamenduaren tresnatzat darabiltzagun hitzen mamia zertaz osatua dagoen
|
jakitea
. Euskal osagaiaren mamia buruhauste korapilatsuen sorburua baldin badugu, kultura terminoaren adiera zehazteak ere lanak ematen dizkigu, lanak ematen dizkigunez.693
|
|
|
Euskalduna euskaraz bizi den hura baizik ezin da izan, bizitzea, besteak beste, gizarte komunikazioaren jardunean mintzaira bat edo bestea erabiltzea delako, ez soilik komunikazio kode horren alderdi formalak eta ezaugarriak
|
jakitea
. Begi bistakoa denez, mintzaira bat jakiteko egiten den jarduna bera ere gizarte ekintza da noski, baina baldintza bat bete behar du nahitaez eginkizun eratzailea izateko:
|
|
|
Euskal hiztunen hazkunde liluragarria hitzetik hortzera darabilenak hobe luke, hobe lukeenez, euskararen egungo erabileraren nolakoa pixka bat aztertuko balu. Hobe luke, hain zuzen, gorago aipatu dugun zilborrestearen papera betetzen duen mintzaira zein den
|
jakitea
. Horrela, izan ere, ohartuko bailitzateke erdararen erabilerak hiztunaren giza atal guztiak eratzeko balio duen bitartean, euskararenak ez duela, oro har, halakorik mamitzen.
|
|
|
Bourhis aditu gisa. Tolosarrak esango dio gauza bat dela hizkuntza
|
jakitea
eta bestea erabiltzea. Galdetuko dio Quebecen frantsesa ikasi ondoren erabiltzen al duten kanpotik bertaratzen direnek.
|
|
|
Egin dezagun kontu, izan ere, euskalduna eta espainola sentitzen dela dioenak sentierarik ondratuena izango balu ere, horrek ez lukeela bere joka bide praktikoan ondorio operatibo eraginkorrik izango euskaltasunari dagokionez. Bitasunaren dinamika asimetrian funtsaturik egotea da horren arrazoia, eta bost axola jarrera inkestetan jendeak zer aitortzen duen
|
jakitea
. Ele eta kultura bitasunaren dinamika egiazki bi identitate horien ezpalekoa izateko, bi herrien antolamendu nazionalak ezaugarri simetrikoak dituen botere harremanetan oinarriturik egon behar baitu.
|
|
|
Nolanahi ere, ikasiaren eta erabileraren arteko tarte izugarria euskaltzale askoren kezka iturri izan da aspalditik: . Geurean ere Irlandan bezala gerta daiteke, dio Ibon Sarasolak?, alegia, jende guztiak euskaraz
|
jakitea
, gehiago edo gutxiago, baina gero inork ez hitz egitea. Hitz egiteari eman behar zaio garrantzia, ez jakiteari.
|
|
|
Oro har, euskararekin gertatzen dena errepikatzen da hemen ere. Gauza bat da euskaraz gai izatea,
|
jakitea
, eta beste bat erabiltzea. Gauza bat da euskaraz irakurtzen jakitea eta beste bat irakurtzea, euskarazko liburuak edo egunkariak erosi eta irakurtzea.
|
|
|
Gauza bat da euskaraz gai izatea, jakitea, eta beste bat erabiltzea. Gauza bat da euskaraz irakurtzen
|
jakitea
eta beste bat irakurtzea, euskarazko liburuak edo egunkariak erosi eta irakurtzea. Euskaraz hitz egiteko beste euskaldun bat behar duzu, talde euskaldun bat tokatu behar zaizu, eta hori zaila izan ohi da zenbait hizkuntza eremutan, baina irakurtzeko aski da egunkaria edo aldizkaria erostea; ez duzu beste inoren beharrik?. 648
|
|
|
Lan honetan behin eta birritan hizpide izan dugun auzigaira gatoz atzera ere: alegia, euskaldun izatea zer den, euskaraz
|
jakitea
ala euskaraz bizitzea (lan egitea, familia haztea, pentsatzea, idaztea...). Gure aldetik ez daukagu zalantzarik txikiena ere:
|
|
|
erdaraz izkiriatuz, erdal eskritore; euskaraz idatziz, euskal idazle. Garen gizaki mota gizarte ekintzen andanak egiten gaituenez, egiten dugun hori nola egiten dugun
|
jakitea
aski da, egiten dugun horrek nola egiten gaituen jakiteko, eta, azken batean, zer garen definitzeko.
|
|
|
bi hizkuntzetan eratu nahi den gisa horretako antolamendu soziolinguistikoan zer toki dagokio euskaldunari? Euskaraz bizi nahi duen euskaldunak, bizi nahi ez duena edota ahalegin handirik egiten ez duena ez baitakigu nola izan daitekeen euskaldun, euskaldun izatea ez delako zentzu hertsian euskara
|
jakitea
–ba al dauka aterabiderik egungo egunean?
|
|
|
Mintzabidearen bidezidorrak imajinatu ere egin ezin ditugun bihurgunez josiak daude. Eta ez da batere lan erraza etengabeko bihurgune horietan une oro nondik jo behar den
|
jakitea
. Jokoan dabiltzan gaitasun motak asko dira, izan ere; asko eta askotarikoak.
|
|
|
Mendeko hizkuntzaren (in) dependentzia mailak zer izan behar lukeen
|
jakitea
ez da gauza erraza noski, hizkuntza komunitatearen berritze ahalmenak non hasi eta non amaitzen diren jakin genukeelako. Mugarri antzeman zaila dugu hori.
|
|
|
Bata nahiz bestea, elkarrekikoan bakarrik dira gaitasun, faktore erabakitzailea, une oro, erabilera izanik. Erabilerarik gabeko hizkuntza trebakuntza izatez ezinezkoa da, hizkuntza
|
jakitea
ez delako gaitasun kognitibo hutsa, hura gaitasun pragmatikoaren eskuko denez gero.
|
|
|
Era berean, ez dago esan beharrik, idatzizko kultura gailendu zenetik ahozko hizkera hutsean bizi nahi duen herriak ez daukala zereginik egungo munduaren gizarte dinamikan. Orain, azkenik,
|
jakitea
falta zaigun gauza bakarra zera da: hizkuntza trebetasunen, mintzamena, entzumena, irakurmena, idazmena?
|
|
|
Horra kakoa. Herri batek edo presuna batek hizkuntza bat
|
jakitea
ez da deus, mintzabidetzat ez ba du. Hizkuntza bat hildakoren mintzabide billakatu denean, hizkuntza hilla da.
|
|
|
1824 ean Elizak (lutertarrak, noski) suomieraz mintzo ziran herrietara joateko suomieraz
|
jakitea
nahi ta ezkoa jarri zuen. Urte batzutan, beraz, suomitarrek beren hizkerako" artzain" ak izan zituzten leku guzietan.
|
|
|
1894 arte, halere, Helsinki’ko Unibertsidadean irakasle izateko suomieraz
|
jakitea
ez zan beharrezkoa. Unibertsidadea, horrela, oraintsu arte, desnaziotartze putzu bat izan da.
|
|
|
Romanek ez zion erantzun. Egia esan, ziklistak handik pasatuko zirela
|
jakitea
ere ez zitzaion larregi inporta. Aitaren ideia izan zen Bidanira joatea eta, ondorioz, planak ere ez zion zirrara espezialik egiten.
|
|
|
–Asko
|
jakitea
da, ba –esan du Pablok, chiantiari begira.
|
|
|
Pistola metrailadore bat zuen eskuan. Ezinezkoa zirudien poliziak Weberrenean sartua nintzela
|
jakitea
, baina ez zegoen dudarik: hantxe ziren.
|
|
|
–Jakina, Weber standartenführerra da. Dena den –gehitu zuen kabuak, bat batean seriotuz–, hari buruzko erreportaje bat eginda izena ez
|
jakitea
...?
|
|
|
bazekien azkenean zer edo zer bururatuko zitzaiola. Del Valleren helburua Parsifalek SSetako handi mandi hartaz zer interes zuen
|
jakitea
zen. Horrek lagunduko baitzion euskalduna harrapatzen.
|
|
|
–Barkatu, standartenführer, baina zure izena eta helbidea besterik ez ziguten eman –erantzun zion espainiarrak. Eta, kopeta ilunduz," nola arraio nahi dik nik halakorik
|
jakitea
–", pentsatu zuen. Del Vallek sentitzen zuen bere senak zerbait erran nahi ziola gizon hari buruz.
|
|
|
Horrek guztiak, azken batean, ez zuen garrantzirik batere. Garrantzizko bakarra zen aldizkari haiek guztiak irakurrita ere ez zuela lortu argazkiko ofiziala nor zen
|
jakitea
. Okerrena, orain ez zekiela ikerketari segida nola eman.
|
|
|
Misterio hutsa zen, eta nik, gaueko ordu luze isil haietan, misterio haren inguruan ibili besterik ezin nuen egin, kutxa itxi bateko edukia asmatu nahi duenaren antzera. Baliteke ingelesek Weberren bizitza ikertu eta gaztetan Iruñean bizi izan zela
|
jakitea
. Hartaraino iritsi baldin baziren, ez zitzaien oso zail gertatuko beren gizona Iruñean ezkondu zela jakitea... baita bertan seme bat izan zuela ere.
|
|
|
Baliteke ingelesek Weberren bizitza ikertu eta gaztetan Iruñean bizi izan zela jakitea. Hartaraino iritsi baldin baziren, ez zitzaien oso zail gertatuko beren gizona Iruñean ezkondu zela
|
jakitea
... baita bertan seme bat izan zuela ere. Seme hari buruzko ikerketa soil batek Frantzian erbesteraturiko gudari malenkoniatsu harenganaino eramanen zituen.
|
|
|
Uste dut zerbait iluna susmatzen zenuela, sekula ez baitidazu galdetu pistolaz. Baina bada gauza bat zuk
|
jakitea
nahi dudana: nik ez nekien zu espiatzera bidaltzen nindutenik.
|
|
|
Askotan azpimarratu zioten hori: funtsezkoa zen
|
jakitea
Mireia Elosegik bilatzen zuena lortzen ote zuen. Ramírez kapitainaren ardurak saria izan zuen gau hartan.
|
|
|
–Barkatu, Werner. Badakit ez zaizula honen inguruan hitz egitea gustatzen, baina uste dut merezi duela
|
jakitea
. Gerra urteetan, uler daitekeenez, kezka handia zegoen Aliatuen artean.
|
|
|
Badakizu zer gertatuko zaizun hitz egiten ez baduzu, ezta? Ezer ez zenekiela erantzun zenien behin eta berriz eta benetan ez zenekien ezer, nahiz eta une haietan zerbait
|
jakitea
desiratu gizon haien gosea asetzeko. Eta ziegan arropaz aldatzeko prakak jaisten zenituen bakoitzean, ahalik eta lasterren estaltzen zenituen berriz, komisarian izter biluzien artean sentitu zenuen metalaren hoztasuna ez gogoratzeko.
|
|
2005
|
|
|
–Hori beste gauza bat dun, Ines,. Goenkale, k ongi baino hobeto adierazten baitigu zer nolakoa den gure errealitatea, eta komunistaren lehen eginbeharra errealitatearen berri
|
jakitea
baita, mundua noizbait hankaz gora jartzeko. Ez nahastu niri gauzak.
|
|
|
Sistema formateatzeko baino balio ez duela utzitako morroia, hain zuzen ere. Erronkaren berotasunean, ahaztu egin zitzaion han ez zela zaila izango erasoak ze ordenagailutatik iristen ziren
|
jakitea
. Gainera, beti maite izan du Bill Gates-en teknologia ze erraz puska daitekeen erakustea.
|
|
|
Garaiz dabiltzala ikusita, presa barik lagundu die motxilekin, eta patxadaz gidatu ditu geltokirantz, atzera begiratu barik. Orpoz orpo badatozkie, hobe ez
|
jakitea
, urduriago jartzeko. Geltokian sartu eta han bai, bizkor joan da leihatilara txartelak eskatzera.
|
|
|
9:18 Madoka oraindik etxean egotea espero du, ez du Tetsuorenean bilatu nahi eta haren etxean du behar duen informazioa. Bost minuturen buruan noren laguntzarekin fida daitezkeen
|
jakitea
espero du.
|
|
|
–Zorterik onena opa dizuet. Egunen batean dena gura duzuen bezala amaitu dela
|
jakitea
espero dut.
|
|
|
Baina arratsalde hartan inoiz baino isilago egon nintzen. Itziar ari zen berriro lanean bere ahizpa etxera bidalita, eta Aratz eta biak beldur ziren galdetzeko, Monikak ziurrenik nahiago zuen zer gertatzen zitzaidan ez
|
jakitea
, eta Mateok medikuarengana joan beharra izan zuen Bilbora.
|
|
|
Mateo irten zenetik ez zen herrian bizi, horrek azaltzen zuen bertan inork ezer ez
|
jakitea
. Bilbon bizi zen, alokatuta; Durangoraino trena eta gero jatetxeraino autobusa hartu behar izaten zituen lantoki berrira heltzeko.
|
|
|
–Kontua, ez ikusiarena egiten
|
jakitea
da –esaten du Argiñek, erreginak.
|
|
|
Izeko Martinak esaten du hori, orratz beteranoena. Eta erraza da
|
jakitea
zeintzuk diren orratz beteranoak, ze apur bat ugertuta egoten dira. Batzuk apur bat eta beste batzuk asko.
|
|
|
Kuriosoa zen armairuaren kontua. Mateori kurioso egiten zitzaion aitite Julian apur bat anarkista zela
|
jakitea
. Horregatik zen ama Martina zen modukoa.
|
|
|
Mundu guztiak daki futbola, ze egun osoa egoten gara futbolean. Futbola
|
jakitea
ez da meritua. Mundu guztiak daki penaltia eta txartel horia eta kornerra.
|
|
|
Barruan" beratu" egin zutela esaten zen, nahiz eta berak ez zion inori kontatu zer egin zioten. Hobe ez
|
jakitea
. Gela hartatik abiatzen zen korridore bat hartu genuen.
|
|
2006
|
|
|
Ez nengoen ohituta, ez nekien norantz nindoan. Okerrena, nire gaixotasunak konponbiderik ez zuela
|
jakitea
izan zen.
|
|
|
Ahal nuenetik abiatu nintzen, literatur aldizkarietan eta jasotzen nituen erreferentziak kontuan hartuz. Gero, adinarekin, pentsatzen duzu ez legokeela gaizki alea eta lastoa bereizten
|
jakitea
, eta kultura klasiko baten oinarriak edukitzea ona litzatekeela.
|
|
|
Estatu Nazio horren apostoluek irri egiten dute nazionalismo periferikoen etnizismoaz. Bitartean Estatuak berak immigranteari, nor bezala ezagutu eta paperak emateko (partzuergo zibilerako), aurretik espainola
|
jakitea
, Espainian teilapea, lan kontratua, ordenamendu nazionalaren onarpena," integrazioa", galdatzen dio, h. d., nolabait partzuergo etnikoa, tribukoa izatea, haiek denak ez baitira nazioaren definizio tradizionaleko hizkuntza, lurralde, historia, tradizio komuntasun klasikoen aldaki modernoak baino.
|
|
|
Eskegi ondoren, Anek Eguzkieneako leiho eta ate guztiak itxi zituen. Apur bat lasaitzen saiatzeko, pentsatu zuen ezinezkoa zela hiltzaileak bere helbidearen berri
|
jakitea
. Beharrik, artean ez zion inori ere erran.
|
|
|
–Baliteke aitonak buruz
|
jakitea
helbideak –putz egin zuen Anek– Edo nik agenda edo oharra bota izana. Edo Frantziako morroi hari sekula ez idatzia...
|
|
|
Eta biktimak ere ezin ziren ahaztu. Haien senideek egia
|
jakitea
merezi zuten.
|
|
|
–Villeneuvera joatea da hoberena. Gazteluaren jabeak aldatu arren, oso litekeena da lapurretari buruzko datuak
|
jakitea
. Itxuraz, munta handiko afera izan zen.
|
|
|
Bestalde, baina, beti entzun zuen desagerketa kasuetan familiek nahiago izaten zutela beren ahaideen patuaren berri jakin. Alegia, hobe zela senitartekoa hilda zegoela
|
jakitea
, etengabeko zalantzan bizitzea baino. Mendigoizale hilen familia eta adiskideek espedizio arriskutsuak antolatzen zituzten gorpuak berreskuratzeko.
|
|
|
Urrutiaren nortasun agiriko helbidean galdetuko zuen. Oso posible zen bertan ezer ere ez
|
jakitea
. Hala balitz, bertan behera utziko luke bilaketa.
|
|
|
argia zen, langilea, eta gustu ona zuen liburuak eta filmak aukeratzeko. Jakin min itzela zuen, eta munduan zer –eta, batik bat, zergatik– gertatzen zen
|
jakitea
atsegin zuen.
|
|
|
Horrek apur bat goibeltzen zuen Ane, baina bazekien mutil guztiak antzekoak zirela. Garrantzitsuena Jonek maite zuela
|
jakitea
zen. Egia zen mutilak ia sekula ez ziola halakorik erraten, baina Anek bere burua lasaitzen zuen:
|
|
|
Arraroa egiten zitzaion gizon hura inoiz haurra izan zela pentsatzea. Baina hantxe zuen, eta hunkigarria zitzaion hain ume ederra izan zela
|
jakitea
.
|
|
|
B: Bai, zer gertatuko den ez
|
jakitea
, zure bizitza alde batera edo bestera joango den.
|
|
|
Eskutitz haietako batean zenioen ea baimenik ematen nizun telefonoz deitzeko; lehendik ere bazenuen nire sakelakoaren zenbakia, ikasle fitxan bertan ipinia nuen, baina inoiz ez deitzeko bezainbateko zentzua eta delikadezia izan zenituen; egoera berrian, baina, premia sentitzen zenuen, eta nik kontrakorik adierazi ezean deitu egingo omen zenuen, halako egunetan halako ordutan. Abantaila handia, betiere, deia noiz izango zen
|
jakitea
: gogorik ez banuen, aski izango zen itzalita edukitzea.
|
|
|
Bere herriarentzat aurrerapen izugarria izango zela uste zuen: idazten
|
jakitea
, cherokeez idazten jakitea! Hori ametsa!
|
|
|
Bere herriarentzat aurrerapen izugarria izango zela uste zuen: idazten jakitea, cherokeez idazten
|
jakitea
! Hori ametsa!
|
|
|
Cromwelek bere inguruko jendea aukeratu zuen parlamentua osatzeko. Hautatutako gizon horien fanatismoa nolakoa zen sumatzeko, nahikoa da
|
jakitea
euren abizenak aldatu eta nolako izenak jarri zizkieten beren buruei: Ezekiel Hildakoenhezurrak, Jeremias Gorrotabekatua, Fedeanbetitinko, Jainkoagoretsi Tinkobiblian...
|
|
|
Baina zer egin haien kontra, inork kargu hartuz gero erregina Joanaren baimenaz ari zirela ihardesten bazuten? Aitatxi Migelendako on zen, beraz, halako sujetekin nola jokatu behar zuen
|
jakitea
. Nolanahi ere, ez zuten horregatik diputaziokide hautatu.
|
|
|
–Sarri bi urte izanen ditut hemen, Filibertorekin ezkondu nintzenetik. Bidaxuneko herrian ez bezala, gazteluan mutil, neskato eta soldaduen erdiak hala solasten dira elkarrekin, eta maite dut
|
jakitea
zer erraten duten. Mintzaira basa duzue, Satanendako ere traba izanen litzatekeena.
|