|
2000
|
|
|
Erraitekotan egon nintzen: " Hik irakatsi behar didak orain nolakoak diren tigrearen atzaparkadak...?", baina
|
jakinik
ezen ez nuela konbentzituko, eta jakinik, hala berean, eri eta urduri zegoela, sosegurik gabe, etxerantz abiatu ginen... Eta jauregirat iritsi, eta gurasoak kanpoko jarlekuan ediren genituen, lorategiari beha, zeren eta, martxoko egun bat zen arren, eguzki baitzen eta, eta giro epela zegoen.
|
|
|
Ez al dakizu nolakoa den? Eta ez al
|
dakizu
ezen ez dagoela anaia bide batetik eramaiterik eta hura behartzerik, zeren aurkako bidetik joanen baitzaizu?" Eta amak: " Ai, Maddalenentzat dituen begiak Emilianirentzat balitu...!"; eta, hasperen baten ondotik boza beheratzen zuela, erran zuen:
|
|
|
Ez nuen luzaroan iguriki behar izan
|
jakiteko
ezen ez zitzaidala gezurrez mintzatu baina egi egiaz, jaun André!
|
|
|
—Atzo ezpata uretarat jaurtiki eta gaur bertze belaskeria horrekin hatorkit? Bada,
|
jakin
ezak ez dudala onartzen eta ez diadala horretarako baimenik emaiten, nola emanen ez bainioke koldar beldur jario bati...!
|
|
|
Izan ere, hasteko, ba al
|
dakizu
ezen ez nuela Antonio bere Donostiako etxean aurkitu. Eta, galdetu nionean bere bizilagun bati non egon zitekeen, hark ihar detsi zidan ezen portuan egonen zela kasik segur, bainu bat hartzen, nola baitzen haren ohitura.
|
|
|
Eta zer gurdiz mintzo haiz hi, bakezko gurdiaz...? Ordea, ez ote
|
dakik
ezen ez dagoela bakea ezartzerik ezpatarik ezean.... Eta ez ote dakik, berdinzki, ezen ezpata bat gutiagorekin nekez egin ahal izanen diegula buru peril guztiei, zeren, baldin jende guztiek erran digutena egia bada, munduan diren ezpata guztiak ere guti izan daitezkeen...?
|
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai,
|
badakit
ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin behar dut nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean?... Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
Jauregiaren aitzinean bazegoen menditik xuxenean zetorren iturri bat, gure osaba Bernabek egokitu zuena, hartarako pareta bat eraikiz eta paretan lehoi buru bat ipiniz, ahoa zabalik zuena, nondik ateratzen baitzen ura zurrusta hotsandi batean, aska errektangular zabal samar baterat isurtzeko. ...rezko belauntzitxoekin, edo eskuekin plisti plasta, eta, jakina, nola laurak ere ez baikinen geldi egoiteko mutilak, hala hasten ginen elkarri kilika, zirika eta zipriztinka... baita borrokan ere handik gutirat, anaiak anaien kontra beti ere —Markos eta Fabian, Mattin eta bion kontra—, harik eta, mila oihu eta bertze hainbat irriren artean, laurok uretan blai akabatzen genuen arte, jakin
|
genekien arren
ezen ez amak eta ez osaba izebek zutela hura laket eta hargatik debekatu zigutela elkar bustitzen ibiltzea, erraiten zutelako ezen ura azal xuloetarik sartu eta eragin gaixtoa izan zezakeela gure humoreen funtzionamenduan, nola baita medikuen eta bertze anitz jakintsuren sinestea egun ere. Ordea, borroka haiek, arestian erran bezala, mila oihu eta bertze hainbat irriren artekoak izaiten ziren, eta horrek ederki erakusten dizu ezen gehiago zutela idurizkotik zinezkotik baino.
|
|
|
—Ez ahantz, ama, ezen bihar berean izan nintekeela jauregiko jauna, ezkonduko banintz, jauregiko herederoa nihaur naizenez... Bai, badakit ezen zuk ere zeure usufrutuzko eskubideak dituzula eta eskubide horien arabera jauregian bizi ahal izanen zinatekeela, baina
|
jakizu
ezen ez zenukeela enekin onik izanen...
|
|
|
Eta bertze zerbait ere erran nahi dizut: ama deitu izan dizut orain artean, baina
|
jakizu
ezen ez zaitudala amatzat hartzen ez amaordetzat, hemendik aitzina!
|
|
2005
|
|
|
Baina hi erdi beltza haiz... erdia baizik.
|
Jakin
ezak ez huela hatz bakar bat higituko ni artzain ibili naizen mortuetan, ez rattlesnake edo koioteengatik, baina four corner aldean beltzak ez direlako maite. Lanean elkarrekin jarri gintuzten arte, nik halaber ez nizkian beltzak biziki estimatzen.
|
|
2007
|
|
|
Ikerketa horiei esker identifikatu dira pertsonak errealitatea sailkatzeko, interpretatzeko eta ordenatzeko erabiltzen dituen kontzeptuak eta egitura antolatzailea. Hala, haurrek hainbat errealitate sozialen inguruan zer
|
dakiten
ez ezik, ezagutza hori garapen aro bakoitzean nola antolatzen duten ere badakigu. Bainaoraindik ez dakigu zein diren ezagutza hori bereganatzea eta garatzea ahalbidetzenduten prozesu eta mekanismo sozialak.
|
|
|
“Ondo saltzen” ikastea Bizitza honetan bezala, elkarrizketaren unea planifikatu eta prestatu behar da. Zenbat irabazi nahi den
|
jakitea
ez ezik, bere buruarengan erabateko konfiantza izatea ere garrantzitsua da, eta konfiantza hori solaskideari, kasu honetan nagusiari, transmititzeko gai izatea. Ez dugu inprobisazioa alde batera utzi behar, eta gogoan izan proposamena serioa izatea nahi badugu ondo planifikatuta eta hobeto azalduta egon behar duela.
|
|
2008
|
|
|
Nazariok, beraz, bazekien Beñardoren portaeraren berri.
|
Jakin
ez ezik, kargu hartu ere egin zion, gainera, behin edo behin, azken urteko gabonetan, esate baterako:
|
|
|
Nazariok, beraz, bazekien Beñardoren portaeraren berri.
|
Jakin
ez ezik, kargu hartu ere egin zion, gainera, behin edo behin... azken urteko gabonetan, esate baterako:
|
|
2009
|
|
|
Abertzaletasunaren diskurtsoak balio du abertzaleak euskarari lotzeko, euskaraz
|
dakitenak
ez ezik baita euskaraz ez dakiten abertzaleak ere, abertzaletasunaren proiektu politiko ezberdinen osagai funtsezkotzat onartzen dutelako. Lotura hau ez da gutxiestekoa, bereziki abertzaleak Euskadin asko direla kontuan harturik.
|
|
|
Badakigu gauza bat dela euskaraz jakitea eta bestea euskaraz hitz egitea, eta horretan, geroago ikusiko dugunez, bada arduraz zeri erreparaturik; baina erabili ere lehen baino gehiago erabiltzen da, eta zenbait gune geografiko eta funtzionaletan asko erabiltzen da. Herritarrek, euskaraz
|
dakitenek
ez ezik ez dakiten askok ere bai, estimu handitan dute euskara. Nola ulertu, bestela, milaka guraso erdaldun elebakarrek partez edo osorik euskarazko irakaskuntzaren aukera egin izana beren seme alabentzako?
|
|
2011
|
|
|
Irakurleak, oro har, edozein idazkera bitarteko, irakurtzen
|
jakin
ez ezik, zirkulazio arau batzuk ere bete behar izan ohi ditu, nahiz oharkabean, liburuan sartu eta barruan ibili ahal izateko. Esate baterako, txineraz ez dute hitzen artean tarterik uzten eta badirudi, leihoz leiho, karakterez karaktere bereganatzen dutela izkribua; gurean, aldiz, soka bihurri baten antza dauka hitz bakoitzak eta testuak berak ere, eta ematen du askatu beharra dagoela ulertu ahal izateko.
|
|
2012
|
|
|
Erraza da interes esparrua estaltzen duen erakundea aurkitzea eta hari buruz ikertzea. Ekintza hori sentsibilizazioaren esparruan kokatzen da, eta, erakunde bati buruz gehiago
|
jakiteko
ez ezik, GKE bati laguntzeko edo laguntzeko unean irizpide handiagoa izateko aukera ere ematen du. Laguntzari dagokionez, zenbait GKEk Internet bidezko babesa bultzatzen dute, eta, beraz, erraza da zenbait kausarekin konpromisoa hartzea.
|
|
2014
|
|
|
Orduan berak, une batez begiratu egin zidan, eta begirada berriro errepidean jarri ostean jarraitu zuen hizketan?. Entzutea, hori baino ez diat eskatzen, baina
|
jakin
ezak ez hagoela ezertara behartuta. Lasai egon haiteke, eta ni urduritzen hasi nintzen.
|
|
|
Helburu orokorrak ere aldatu egin zituzten: ordura arte ezagutza zuten helburu, euskara ikastea edo irakastea, alegia; aurrerantzean, ordea, erabilera lehenetsi zuten, hizkuntzak
|
jakiteko
ez ezik, erabiltzeko direla jakinik. Euskara interes politikoen gainetik jarri behar zutela erabaki zuten, funtsezko gaia hori baitzen:
|
|
2015
|
|
|
Nafarroako Kutxak laguntza hori dibertsifikatu egin zuen. Nafarroako enpresaburu
|
jakinei
ez ezik, tokiko eraikuntza enpresekin ere negozioa egin zuen. Aragoi izan zen eredu horren adibide garbiena.
|
|
2016
|
|
|
Dronak badaude, badira pilotuak… eta konpontzaileak ere bai! Horiek erabiltzen
|
jakitea
ez ezik, matxurak nola konpondu ere jakin behar da. Horregatik, pilotuari lotutako lanbide bat dronak konpontzea da, eta irteerak ere izango ditu.
|
|
2017
|
|
|
ondasuntsua, eta
|
jakizu
ezen ez duela haurrik.
|
|
|
Nik hala nahi nuke, hala erabaki dut, gogo hartu dut; har ezazu, bada, zuk ere. Eta
|
jakizu
ezen ez dela hemendik aitzina halako egitekoz enekin zer gehiago mintzaturik, eta oraindanik nik haietaz adio esaten dizudala.
|
|
2018
|
|
|
Euskararen erabileran eredu gisa ere ikusia da. Hala, bertsolari izan nahi duenari eskatzen zaio, bertsotan
|
jakitea
ez ezik, bere euskararen gaineko diskurtso eta praktiken gaineko gogoeta bat.
|
|
|
Euskararen erabileran eredu gisa ere ikusia da. Hala, bertsolari izan nahi duenari eskatzen zaio, bertsotan
|
jakitea
ez ezik, bere euskararen gaineko diskurtso eta praktiken gaineko gogoeta bat.
|
|
|
Arauak bai, erabilera aukerak bai, erabaki estrukturalak bai, zalantzarik gabe; baina motibaziorik gabe alferrik dira arauak eta diruak. Gertuko etorkizunean oso garrantzitsua izango da motibazioak eragitea, euskaraz
|
jakitea
ez ezik euskara erabiltzea gizartearen iruditeria edo imajinarioan balio positibo eta prestigio bide gisa atxiki eta finkatu dadin.
|
|
2019
|
|
|
–Bada,
|
jakin
ezak ez dudala hiltzeko asmorik, erantzun zion suak hartutako Txefe itsu batek, esaldia errematatzeko su handiago batean sartzen zela?: Eta jakin ezak hi ni baino lehenago hilko haizela!
|
|
|
Hori horrela, zerbait esan edo adierazteko, esan behar den hori jakitea ez da nahikoa; ezagutzok adierazteko modua ere funtsezkoa da. Ondorioz, ikastea, Schneuwlyk (2009) dioen gisara, jakitea eta egiten
|
jakitea
ez ezik, esaten jakitea ere bada.
|
|
|
Aje makurra dugu hitzontziok:
|
dakigunaz
ez ezik, ez dakigunaz ere berba egiten dugu. Eta hala, hitzontzikeriak eramanda, errealitatea asmatzen eta berrasmatzen jarduten dugu, hangoa eta hemengoa nahasiz, hipotesi fantastikoak eraikiz.
|
|
|
Ez dakit jadanik esana dudan, baina aje makurra dugu hitzontziok:
|
dakigunaz
ez ezik, ez dakigunaz ere berba egiten dugu. Hondarribiko Zeledonez.
|
|
2021
|
|
|
42.19.2l Aipa dezagun, azkenik, oso arrunta ez den arren, zenbaitetan indarturik (ba rekin edo ez ekin) ageri dela adizki laguntzailea:
|
Jakin
ez ezen, irakurri ere badut oharrez (Larramendi);[...] aurki adituko dira eta gehienak dagoeneko aditzen ere badira (Larramendi).
|
|
|
Zuk eta zure ikasleek ere euskara baliatzen duzue elkarren artean ezagutzak eraikitzeko. Ikasleari zerbait deskribatzeko, laburtzeko, azaltzeko, arrazoitzeko, hipotesiak egiteko... eskatzen diozunean edukia
|
jakiteko
ez ezik komunikazio gaitasunak erabiltzeko ere eskatzen diozu; galderak elkarri egiten dizkiozunean, erantzunak emateko orduan... elkarrekintzan gauzatzen duzue berbaldia; hizkuntzaeta komunikazio gaitasunak erabiltzen dituzue, eta horretaz gain, ezagutzen garapenean (garapen kognitiboan) eragiten duzue. Nola aberastu dezakezu elkarren berbaldia?
|
|
2023
|
|
|
ba al dakigu ezer egin gabe egoten? Egonean egoten
|
jakitea
ez ezik, alhadurarik gabe ezer ez egitea da umetatik produktibitaterako hezten gaituzten egungo gizarte honek duen gainditu gabeko irakasgaia. Zer esango dute gainerakoek ezer egiten ez badut?
|