|
2000
|
|
|
Egia da eskuara ikasi dudala eta honek menturaz Juan Jose Ibarretxe bezalako bat baino gehiago erroztatzen nauela herri honetan, baina nahiz ingelesa ere dakidan, Shakespeare-ren obrak gogoko ditudan eta tea izugarri gustatzen zaidan, ez naiz nazionalitate ingelesekoa. Gainerat berriz, basko izaiteak deus ez dakarkit; aitzitik, eskuararen
|
jakiteak
nire bizitza osoa du inarrosi. Onerako, prefosta.
|
|
|
Kanpoko literaturan, García Márquez, Neruda, Cortazar, Carpentier, Dostoievski... Baina ez
|
dakit
nire liburuan horien arrastorik ageriko den. (Zabala, Juan Luis:
|
|
|
Ez naiz gehiago luzatuko, eta neure iritzia esaldi bakarrean laburbilduko dut: Txillardegik bere marka utzi digu askori. Ez
|
dakit
nik oraingo belaunaldi berrikoei utzidien, baina zalantzarik ez dut gure belaunaldiko euskaltzaleengan izugarrizko eraginaizan duela aitortzeko. Ez soilik ideiengatik, baita haren lanen irakurraldietan izandakoatseginagatik ere.
|
|
|
Edo bestela agian pentsatu zuen" koño, ba zergatik ez?", edo beharbada suposatu zuen ez zela hain txantxetakoa eta kanpotik (besteen begiradatik) argiago ikusten zela gure artean existitzen omen zen kimika berezia. Ez
|
dakit
nik ze arraio sartu zitzaion buruan, kontua da gau horretan (nahikoa hordituta, esan beharrik ez dago) bere ezpainen artean aurkitu nituela nireak. Ez dakit azaltzen momentu horretan pentsatu nuena, baina munduko irudi guztiak etorri zitzaizkidala esango nuke:
|
|
|
Baina itzul nadin aitaren erran hartarat: " Hori bakarrik falta zitzaiguan, familian bertze protestant bat izaitea!"
|
Banekien
nik, bai, nor zuen aitak gogoan, noiz eta hitz haiek xuxendu baitzizkidan; banekien, bai, jaun Esteban Etxegoienen gogaide egin nahi ninduela, familiako lehen luthertar eta ustez bakarrarena, zeinak, noiz eta jakin baitzuen ezen guztia galdua zegoela eta gaztelau tropek inguraturik zegoela, bere burua koldarki hil baitzuen, etsaiari buru egin beharrean, nola egin baitzioten bere bi anaiek, Pedrok... Eta halatan zen gure etxeko ardi beltz hura bi aldiz maradikatua:
|
|
|
Ostaturako bidean napolitar fina zela erran zigun, naturala eta egi egiazkoa, eta Donejakuerako bidean zihoala; eta guk ere geure berri eman genion, nafarrak ginela, eta lagun bat bisitatzeko asmotan etorri ginela Italiarat, Italian barrena bidaia bat egiten genuen bitartean, bide batez. Napolitarra bizkor mintzatzen zen, eta osabak piano, piano erraiten zion eta eni beha paratzen zen, ez
|
dakit
nik napolitarrari ulertzeko nituen zailtasunen berri zekielako, edo nihaur izan nintekeelako osabak berak izan zitzakeen zailtasunen desenkusa ezin hobea. Eta, hala, konbertsazione hartan sarturik geundela, ostaturat iritsi, hirurak mahai batean jarri; osabak, otorduetan ohi zuen bezala, Arkimedes bere alboan etzanarazi; eta osabak berak deitu zion ostalersari.
|
|
|
" Aita, berorrek apez nahi nau, baina..." Eta hurrengo urtean teologia ikasterat joaitekotan nintzena, Collège de France rat igorri nindian, hiru urte lehenago ene anaia zaharrarekin —hire aitarekin— egin zuen bezala, konprentsione ezin handiagoz erraiten zidala: " Bai,
|
banekian
nik aspaldi, buruan bertze kontu batzuk hituela..."
|
|
|
Jaun Marcelek mahai baten inguruan emaiten zuen eskola, eta bera alde batean paratzen zen, ni bertzean; eta nahi izaiten zuen, bertzalde, nik hitz egitea eta ene zalantzen azaltzea eta guztian parte hartzea, kasik berdinetik berdinerat ariko bagina bezala; eta zuka mintzatzen ginen, eta ez zuen boza goratzeko ohiturarik. ...arra ipinarazi zuen, oholtza baten gainean —oholtza baten gainean, bai, jaun André! —, ene behakoa beheiti goitikoa izan zedin beti ere, eta jakin nezan nor zen nor, eta hargatik eginarazten zidan, amaren kontsentimenduarekin, berorika ere, gela hartan geunden bitartean; eta bera zen, bertzalde, eskola haietan kasik beti mintzatzen zena, ozentki, halako tailuz non neke eta gaitz baitzen
|
jakitea
enekin ari zenetz, edo bere buruari aditzen ari zitzaionetz.
|
|
|
|
BANEKIEN
nik osaba ez zela igande hartan mezarat joanen, meza hura Monteverdiren musikaz lagundurik bazen ere, eta, hala, hari eman beharreko arrazoinetan pentsatzen hasten nintzela, harekin izan nezakeen solasa imajinatu nuen:
|
|
|
Eta, kaperaren isilean, amaren hitzak oroitu nituen berriro, neure apez izaiteko asmoa erakutsi nionean: "
|
Banekien
nik ezen Jainkoak azkenean adituko zidala", eta iduritu zitzaidan ezen munduaren perfetasuna eta munduaren akasgabetasuna ukitu nuela, zeren amaren nahi ezkutua eta enea, eta haren otoitza eta ene erabakia, esfera baten bi zatiak bezalakoak baitziren, neurriz eta tamainaz bat zetozenak, haren arima eta ene arima bezalaxe, istant hartan. Eta istant haren istantekotasunak betikotasunerako bidean jarri ninduen, denbora bere baitarik jalgi izan balitz bezala.
|
|
|
—Sosega zaitez, seme.
|
Badakit
nik ere zer den imajinazinoa, eta badakit ezen imajinazinoak gal gaitzakeela. Eta segur nago ezen ni ez nintzela horretan zu baino gutiago izan.
|
|
|
Orain artean agertu ez badizut ere,
|
banekien
nik, bai, nor zen Uduxa: don Fidel Urdanburu zen, Iruñako nafar hura, bere esklabo indiarrak ezin okerrago tratatzen zituena, halako suertez, non hauek, ordainean, izen indiar harekin —zeina baitzen spiritu gaizkinen gaizkina, indiar haien sinesteen arabera— bataiatu baitzuten nagusi eta jaun bihozgabea.
|
|
|
Erran dizut, halaber, nola, ene silogismo ausart hartan, neure menbro korporalak aipatuz joan nintzen, zangoetarik hasi eta begietaraino, justifikatzeko ezen ez nuela komunionerik egin nahi, eta zer begitarte jarri zidan bitarte hartan don Frantziskok, ez
|
nekien
nik haserreak edo harridurak eraginik, edo bi sentimenduek baterat. Handik aitzinakoak zuhaurk imajina ditzakezu:
|
|
|
Ordea, aitonak ezentzuna egiten zion, edo bertze gauza bat entzuten zion, agian, zeren aitonak tabako gehiago eskatzen baitzion edo katoliko eta protestantei buruzko bertze errepuesta hura emaiten zion... edo errepuesta haren azken bi hitzak, hobeki: " Ipurdian zuloa!", hizketan gero eta gehiago nekatzen zelako, benturaz, edo auskalo zergatik, zeren zer
|
dakit
nik zer gertatzen zen aitonaren buruan...
|
|
|
Ordea, deusetan aitzinatu baino lehen, derradan ezen, Mattinek Ubarneko damen kontu hura aipatu zuenean, amari behatu niola nik... eta haren behako urrunean halako nahigabea eta halako oinazea igarri niola, igarri eta irakurri. Ongi
|
nekien
nik nahigabe eta oinaze haren berri, zeren eta gogoan bainuen gurasoen isilpeko solasaldi hura —eta solas hartarik, dama damatxoen bertze fabore haiek, bereziki: hiru hitz haiek, bai, burmuinetan ereinikako hiru hazi balira bezala, erein orduko hozituak, bihituak eta landare indartsu bihurtuak—, egun batzuk lehenago aditu niena!
|
|
|
—Anitz gauza
|
zekizkiat
nik, hik ez dakizkianak.
|
|
|
Ai, jaun André, deus ere ez
|
nekien
nik amorioaz, baina zin degizut ezen istant haietan pentsu haiek guztiak iragan zitzaizkidala burutik...!
|
|
|
—Esker mila, Joanes, ene etxerat etortzeagatik, zeren, desiratzen den bakardadea ona den bezala, eta
|
bazekiat
nik zerbait horretaz, desiratzen ez dena ez... eta ni bakarregi nagok azken aldi honetan —eta, malkoen xukatzeko, eskua begietarat zeramala, eratxiki zuen—: Baina jakin ezak ezen bertzeek markatua nagoela eta etxe honetarat sartzen dena ere markatua dagoela, eta hori ere neurtu huke, beharbada...
|
|
|
Izan ere, denbora hartan, buru buruan sarturik nituen zure hitz haiek, jaun André, noiz eta kontseilatzen baitzenizkidan, atsegintasunaz denaz bezainbatean, neurria eta moderazionea, zeren plazerrarekin itsutzen zenak edireiten baitzuen, finean, desplazerra. Ordea, zer
|
nekien
nik plazerraz. Deus ez!
|
|
|
Ez galdetu marka.
|
Badakizu
nire autoarenaz ere ez naizela oroitzen. Baduzu erratekorik kamioneta berde zahar luzexka batez?
|
|
|
hartu nukeen, irrigarri ez gelditzekotan, baina begi motzek eta Ximurra buruz buru izateak beranduxko luzarazi zidaten eskua. Makurtu eta solairu gaineko moketatik bildu baino lehen
|
banekien
nire betaurreko sofrituak zirela. Lehiaz eta aldi berean aierukor jantzi nuen opari pozoitsua.
|
|
|
Haien argitalpena hogeita lau orduz geroratuz gero, zaharreriak jotzen ditu, eta zaharreriarekin batean heriotzak, hots, albiste izaeraren galerak. Bertzeren berri ez
|
dakit
nik; ene lanean, egunean egunekoa da nagusi. Horrela irakatsi ziguten fakultatean eta, ez idurian ere, horrela izaki, gutiz gehienik.
|
|
|
senitartekoak, ahaideak, helbideak, denak ongi zeuden. Adio, Eugenio, entzun uste nion esaten zidala irribarrez albaitariak kalean gora zihoala, ez
|
dakit
niri edo argazkian azaltzen zen zenduari. Sor eta gor gelditu nintzen une batez.
|
|
|
Eta haien eskakizun intimoez eta nire erantzun puruez? Zer
|
zekiten
nitaz. Eta orduantxe konturatu nintzen:
|
|
|
Eztula egin nuen halako batean: beldurtu, eta denek
|
zekiten
nire dardararen berri. Ziur nintzen.
|
|
|
Ohean, burukoaren azpian, nirekin egin zuen lo. Beno, nik ez nuen lo handirik egin, baina, tira!, ongi
|
nekien
nire lagunik handiena izango zela. Hurrengo goizean, igandea zen, eta mezetarako prestatzen ari ginen guztiak;" Andre Madalen ikasi behar duzu aste honetan", esan zidan aitak, eta bizarra mozten jarraitu zuen.
|
|
|
Baina urrutitik begiratzen nion auto hari. Anaiaren beldur nintzen, eta
|
banekien
nik noiz ukituko zegoela hura, bere jabetasuna adierazteko.
|
|
|
Migelek
|
bazekien
nire asmoa bereganatzen, eta ikaragarri pozten nintzen hori lortzen zuen bakoitzean. Beti hura baino ahulago izan naizelako edo.
|
|
|
Banuen zuri barkamena eskatzeko gogoa, Rakel, éxcusez moi, baina zuk inork baino hobeto
|
dakizu
nik ezin niola Dabidi ezezkorik eman. Lâamour, les amoreux...
|
|
|
esan dit, begiak itxi, eta irriño bat egiten saiatzearekin batera. Dabid dela eta,
|
jakizu
niretzat kolpe handia izan dela bera hemen ikustea. Bere onetik irtenda egon behar du egin duena egiteko.
|
|
|
Bart lo gutxi egin arren, gaurko eserialdi eta geldotasunaren eraginez, beldur naiz ez ote zaidan gaua basamortu amaigabea bihurtuko. Bestalde, gainerako bidaiariek burua hotelaren afera horretan izango duten bitartean,
|
badakit
niri gogoa norengana joango zaidan. Lo egin ezinik, amorrazioa sentituko dut Dabid Loti Ederra baino lokartuago dagoela imajinatzean, izan ere hark egundo ez baitu arazorik izan lo egiteko (nik dakidala, lapurretarena gertatu, eta ondoko egunetan bakarrik ibili zen loezak joa), ezta egiaz tiro egin zidan gauean ere; gau hartan garbi asko iritsi zitzaizkidan gonbidatuen gelatik haren zurrunga hotsak.
|
|
|
Allô, Dabid? Lehendik ere zalantza handiak nituen, baina benetan ez
|
dakit
nire zelatek hemendik aurrera zentzurik ote duten. Zer esatea gura duzu?
|
|
|
Izen hori esatean eskuekin berriro komatxoak marraztu ditu airean, eta begietara so eginez jarraitu du, eta hari fideltasun handia diogula. Estherrek ez
|
daki
ni heterosexuala naizela...
|
|
|
Nik pozik egin diot irribarre, eta pozik egingo nioke beste aitorpen andana bat (esango nuke, zor ere, zor diodala; baina beharbada nire egoera azaltzeko aukera hain hurbil ikusteak beldurtu egin nau; beharbada ezkondua naizela
|
jakiteak
niregandik uxatu egin dezake; ez dakit), baina ordurako nahikoa genuela pentsatu, eta, hizpidea epaiketara lerratu aurretik, Adela eta Estheren turismo sexualarena kontatu diot, gain gainetik, Luisekin izan dituzten egonaldiak jardunaldiak aipatu gabe. Gero, ordea, luze hitz egin dugu atzoko ezusteko epaiketa saioaz, eta lekuko sorpresarekin batera, Adelak sortu zuen ezinegona eta zalantza giroa aipatu dugu.
|
|
|
Ez txarto hartu, baina giro honetan halakoak sortzea ez da harritzekoa. Dâailleurs,
|
jakizu
ni Dan eta taldeko beste neska batekin, Adelarekin, geratu nintzela, erogailu horietara igo gabe. Adela hori dela eta ez dela, eta barre apur bat egin dezazun, ez dakit ba nire atzetik ez ote dabilen:
|
|
|
pentsatu dut bidaia hau uste baino askoz nekagarriagoa dela eta ez
|
dakidala
nire GMI a nola egongo den (fardelak egunero garraiatu beharra, dendak egunero muntatu eta jaso beharra, otorduak prestatu beharra...).
|
|
|
Ezagutzen nauzu, eta
|
badakizu
ni ez naizela uztarpean bizitzeko jaio, ez naizela maitasun domestiko horien zalea alegia aitortu zidan Patxik kafearen tenorean. Hala ere, jakin dezazun diotsut:
|
|
|
Eta zuei ere, herri tribunaleko kide guztioi, zuen kontzientziak pixka bat aztertu, eta barka dezazuela eskatzen dizuet. Baina barkatuko ez bazenute ere,
|
jakizue
nik berriro ere" Maite zaitut" esango diodala, esa  ten dizudala, Bill esan du, malkoren bat agerian, Clintoni (X) tinko begira, eta horretarako berdin zaidala Etxe Zurian edo txabolarik baztertuenean egon.
|
|
|
Ez
|
dakite
nirekin zer egin
|
|
|
|
Jakinik
nik itsasertzera jo nahi nuela berak" bidaia ganorabako" deitzen zuen hartan, eta jakinik Arantxa eta Jean Louis gau hartan autoan Urruñaraino joatekoak zirela, gure mendi ibilaldia bat batean laburtzeko aukeraz jabetu eta, ni lozorro sakonean murgilduta nengoela baliatuta, Arantxari eta Jean Louisi gu Donostiaraino eramateko eskatu zien, han lagun bat bisitatzeko aukera izango genuela... Arantxak eta Jean Louisek ez zuten ezetzik esan, nahiz eta gu autoan sartzeak ekarriko zuen ondorioetako bat aurretik susmatzeko modukoa izan:
|
|
|
Egunkaria ko artikuluaren eta argazkiaren ebakina Lauaxetari erakusteko gogo bizia sentitu nuen. "
|
Bazakiat
nire ospea ez dela hirearekin konparatzekoa", esan nahi izango niokeen," baina denon beharra dik aberriak. Ez al zaik iruditzen?"
|
|
|
samin handikoa, suminezkoa ere bai. " Zuk", ekin zion," zer
|
dakizu
nitaz?". Bonifaziok ostera, jaramonik egiteke:
|
|
2001
|
|
|
Autobidearen eraikuntzaren aitzinean erabili izan dugun mezua inportantea izan da. Ez
|
dakit
ni azeria naizen, baina ageri da berak badakiela hori horrela izaten dela. Jakina, jendea halako afera handi batek zure gibelean arrenkuratua duzularik, normala da baliatzea, zentzu onean, jakina.
|
|
|
Zuzendari lanetan diharduten zenbait pertsonaia ezagutzen dut ere, lotsagarria da, ezaguna egiteko jendeak edozer egiten du. Nire kasuan, nik denetarik egin dut, muntaia, ekoiztu, zuzendu eta batez ere gidoiak idatzi, eta galdetzen badidazu, oraindik ez
|
dakit
nire burua gidoilaritzat daukadan. Zerbait izatekotan zinezaletu amorratua naiz, hori bai
|
|
|
(Radiografiarekin hizketan) Rosamunda, politta...
|
Banekien
nire metodoak ez zuela huts egin...
|
|
|
(MIRENi.) Ez egin erokeriarik, Miren.
|
Badakizu
ni prest nagoela zu edozein tokitara eramateko.
|
|
|
29 bueno ba/ familia ez
|
dakit
nik e/ dan e/ lekuik onena/ bueno ba esan
|
|
|
Begiak paperari (hain hur zegoen) gerturatu arren, etorkizunari (hain urrun zegoen) begira nengoen supituki. Azkenik, irakurri nuen paper zatia, baina orduan oraindik ez nekien zazpi hitz haiek zer esanahi eduki zezaketen; ez
|
nekien
nire eskuetako 44 letra haiek izenik gabeko biografia apalenaren lehenengo kapituluan azalduko zirela: Zure maitalea kale kantoiren batean aurkituko duzu.
|
|
|
–Eta ez berriz emakumea deitu, arren. Ondotxo
|
dakizu
nire izena Esther dela.
|
|
|
Arratoiok
|
badakite
nik ez diedala kalterik egingo eta lasai dabiltza dorreetatik lurrera erortzen diren hondakinak ahoratzen.
|
|
|
M (harri eta zur): Eta zuk nola
|
dakizu
ni ateoa naizela?
|
|
|
Lehen esan dut hau gertatzen dela gure hizkuntza txikia delako, esan dugun zentzuan, baina ez da hori bakarrik. Euskadi, eta berriz ere Euskadi diot, Euskal Herria ez esateagatik, eta inork inoiz nire gauzak irakurri edo entzun baldin baditu,
|
badaki
nik beti Euskal Herria sartzen dudala, eta ez Euskadi, baina hemen nahitaez Euskadi edo Euskadiren antzeko zerbait sartu behar da eta ez Euskal Herria, nahasketa sortuko ez baldin bada. Guk dakigun garaian, azken bi mila urte honetan, lehen esan dudan bezala, Euskadiko eremua osorik hartzen baldin badugu, eskualde hori ez da inoiz, bi mila urte horietatik gora nik ez dakit zer gertatzen zen?
|
|
|
6 Ez dut urteen buruan baizik jakin Donostiako Institutuan zenbait ikaskide (eta irakasleren bat) euskaldun zirenik. Ezta haiek, noski, ez
|
zekiten
ni euskalduna nintzenik (K.M.O.).
|
|
|
PPk eta PSOEk plazaratua zuten mezua arras bestelakoa zen: indar abertzaleak autogobernutik kentzea, horien tokian indar espainolistak ezartzeko, beren antieuskalduntasuna konstituzionalismo, demokrazia, tolerantzia eta ez
|
dakit
nik zenbat adjektibo gehiagorekin apaindurik. Horretarako, gainera, ohiko propagandaz gainera, etorkinak bertoko jendearen aurka jartzeko era guztietako azpijokoak ere erabili zituzten, haiez espainiar kolonoak balira bezala baliatuz, behialako lerrouxismo zitalenarenmaltzurkeria osoaz.
|
|
|
herri jendea konbentzitzen dut, eta bertso zaharrak esatera eta kantatzera, eta baita idaztera ere ekarri dut. Baina jende eskolatua ez
|
dakit
nire esanetara jartzen. Nire errua izango da.
|
|
|
Ez da hori.
|
Badakit
nik errealitate osoa ez dela islatzen hemen. Etxekoak ez daudela errurik gabe.
|
|
|
Esan izan da" intelektual organikoak" direla euskal gaiez idatzi eta idatzi ari direnak. Ez
|
dakit
nik, denak ez behintzat. Baleren Bakaikoak hauetako batzuk majo astindu zituen Argia n, intelektual organikotzat joz (Argia, 1998.05.24).
|
|
|
Erasooi dagokienez, berriz, nik uste dut intrantsigenteago izan behar genukeela euskara ideologia jakin batekin identifikatu nahi dutenekin. Ho rtik gora zer egin dezakegun ez
|
dakit
nik, zenbaiti euskara guztion ondare dela ulertarazteko, hori ulertu baino nahiago baitute, antza, euskara ideologia jakin batekin lotuta dagoela diotenei sinetsi, eta lasai bizi.
|
|
|
" Begira ezazu Bitoriano Gandiagarena izan zen estola hau; ikus ezazu Aita Villasantek bere eskuaz ukitu zuen Hamabi Apostoluen postala; uki ezazu aita Kandido Zubizarretak oparian eman zidan salakota; hauek ikusirik ez duzu zalantzarik ñimiñoenik ere izango zuregana bidali nautenen nortasunaz denaz bezainbatean; eta zuk zeuk baiezta dezakezunez beste inork baino hobeki, nire amuleto hauek egiazkoak dira, hots, autentikoak, benetakoak. Hortaz, horrenbestez
|
badakizu
nire asmoak onak direla eta nire gogoak bat egiten duela zure orain arteko bizitza oparo eta joria gidatu duten printzipioekin". Baina, jakina, lehen Aita Zaindarien Gazteluko ziega zaintzen zuena lotzeko estola erabili bainuen, eta gero antropofagoekin izandako gorabeheren ondorioz, hori esatea ezinezkoa zen.
|
|
|
Ni kultura motz bateko ordezkari erudizio laburrekoa naiz: zer
|
dakit
nik heroiez eta traidoreez. Ezer ere ez.
|
|
|
Sentimendu kontrajarriak nituen berarekiko. Zalantza egin nuen –izan ere, ez
|
nekien
nitaz gogoratuko zen–, eta Carbayok ere, hasiera batean, ez ikusia egin zuen. Azkenean biok konturatu ginen alferrik zela komediarekin segitzea, elkarren ondoan egonda, eta, batez ere, gatzontzia nire mahaian izanda.
|
|
|
Laorga, Saenz de Oiza, Oteiza, Txillida, Basterretxea, Eulate, Muñoz... Harrigarri samarra da, zati bakoitza nork egin duen hain erraz jakiten den toki batean, inork ez
|
jakitea
nire egilea (nire egile materiala, biologikoa) zein izan zen. Kontuak kontu, zozomikote eta tenporekin bueltaka zebilen fraide batek ikusi omen ninduen aurrena, elizako ate ondoan, saskitxo batean.
|
|
|
Zakurretako bat gainean nuen eta eskuburdinak jarri nahi zizkidan. Azken indar pizarrak hankaz atea jotzeko erabili nituen;
|
jakinez
nire helburua ez nuela inoiz lortuko.
|
|
|
Zaindariak begi errezelotsuez begiratzen zidan; urduriegi nengoen oharkabean pasatzeko.
|
Banekien
nire bizitza erabat aldatuko zela. Zaindariari begiratu nion.
|
|
2002
|
|
|
euskaldun gisa aritzea, hau da, kanariarrei euskaraz abestea edo kantua lantzea bertako kulturaren bidean: «Inork ez
|
zekien
nik abesten edo kantuak egiten nituela. Poeta kanariarren letrak musikatzea erabaki nuen».
|
|
|
Sabas... zuen mutila... ez
|
dakit
nik baina, itsasoak ondo ez dauala hartzen, esango neuke. Estimadu neukan arren, beste zeozer pentsa behar izango dozue.
|
|
|
Mutilen kontuak, neskatilenak, andrenak. Ba
|
dakit
nik...
|
|
|
Ba
|
dakit
nik; hango sartu urtena etenbakoa da, Bilboko zazpikaleetako tabernetakoa lez. Horraitino, urteten baino sartzen errezago.
|
|
|
Honeek biok ureztatze gelan, ba
|
dakit
nik... eta zeuk be bai.
|
|
|
Bai. Ez
|
dakit
nik guzurrik esaten. Agur, hurrengo bat arte.
|
|
|
Neska batek ez deutsoz edonori esaten arruko... Ba
|
dakit
nik. Orain, txirringa ganean... nora, Leon, domeketan?
|
|
|
jardetsi zidan berealakoan. Ba
|
dakizu
ni, itzeko gizona naizena...
|
|
|
Ba
|
dakit
nik...
|
|
|
Andik iru egunera, eta azkenengo uri orretatik idatzita ba" lego lez, jai aren azalpenak agertu zirian izparringi ezaun baten. Izpar orreik
|
eztakit
nik nungo seiluaz jota juan ziran, ezta bape eruan ezpa" eben be. Idazlia, barrija zan, antza.
|
|
|
Oholtxoek eurek
|
zekiten
ni gabe neskatilak baretzen
|
|
|
Su emango diot jauregiari, tereo zitala bertan kiskal dadin, edo bestela mihia eta begiak erauziko dizkiot, edo milaka kolpe emango dizkiot bere gorputz lotsagabetik arima kriminala ateratzeko. Oraindik ez
|
dakit
nire suminak zer erabakiko duen, baina edozein mendeku eredugarri hartzeko erabakita nago?.
|
|
|
Oholtxoek eurek
|
zekiten
ni gabe neskatilak baretzen
|
|
|
–Buf! Zer
|
dakit
nik! –barre egin zuen– Urrunetik baizik ez ditinat ikusi.
|
|
|
Hark beste mania bat zeukan. Zuregana etorriko zen eta besoekin zeure zango bati estu estu helduko zion, zuri laguntza eske edo ez
|
dakit
nik zer arraiorengatik, deabrua atzetik balu bezala.
|
|
|
Goizuetan Artsai neure ohearen azpian sartuko zen. Ni ninduen bere maitea, eta
|
bazekien
nik bera oso maite nuela.
|
|
|
Ez
|
dakit
nik nola ez nuen bizkarrezurra hautsi. Halere, Batek ez zuen ahuntza askatu eta eho egin zuen.
|
|
|
" Gotzon Garatek askatutako Batek ahuntza akabatu du". Gixajoak ez
|
zekien
ni New Yorken nengoela. Errua norbaiti leporatu behar.
|
|
|
Horregatik, ni agertzen nintzenean, haren poza!
|
Bazekien
ni beraren alde aterako nintzela. Maite maite ninduen Zigorrek.
|
|
|
Bitan, ordea, ihes egin zion. Hurrengoa
|
banekien
nik".
|
|
|
Frontoi ondoan, ordea, bazen Patxiri gorroto zion zakur handi bat.
|
Banekien
nik hori eta, gune hartan, besoetan hartzen nuen beti. Patxi pozik nire besoetan.
|
|
|
Bai, Txek
|
bazekien
nirekin libre ibiliko zela eta mendietan barna elkarrekin ibilaldi atsegingarriak egingo genituela.
|
|
|
Baina gertatu aurretik ere
|
banekien
nik Sararekin eta Sararengan zerbait diferentea aurkituko nuela. Bibrazio bat bezala sentitzen bainuen airean, ordu arte behin bakarrik sentitu nuena, Anerekin.
|
|
|
|
Banekien
nik ordurako Sararen eta haren amaren arteko harreman gaiztotuen berri. Banekien, konparazio batera, nola ama, bere garaian, Sararekin haserretu zen, azken honek, ezkontzeko puntuan zegoenean, Edu utzi zuelako, eta Sergiorekin hasi.
|
|
|
Ordurako
|
banekizkien
nik Sarak bizi izandakoak, bai Edurekin, bai Sergiorekin eta Emmanuelekin ere, Sarak berak kontaturik. Banekizkiela esan dut, baina gauza horiek ez dira inoiz jakiten, ez behintzat zehatz mehatz, nik uste, ezta norberari gertatzen zaizkionean ere.
|
|
|
Zergatik utzi behar nuen, atsegin banuen? Bai, ongitxo
|
nekien
nik, bizio hark bere ondorio gaiztoak izan zitzakeela, eta haiek iristean damu izango nintzela, baina ongitxo nekien, halaber, guztiak duela prezio bat bizitzan. Eta prezio hura ordaintzeko prest nengoen, bai bainekien, beste gauza batzuen artean, biriketako minbizia harrapatzeko probabilitate gehiago nituela.
|
|
|
–Hala ere, ez
|
nekien
nik senarra bigamoa nuenik...
|
|
|
Bai,
|
banekien
nik guztiz bestelakoa izan zela Yuri Gagarin errusiarraren esperientzia, Lurrari bira eman zion lehen astronautarena, hark ez baitzuen, antza, espazioan Jainkoaren arrastorik ikusi. Zenbat buru, hainbat aburu, orduan ere.
|
|
|
Ongitxo
|
nekien
nik orduan nor ziren naziak, aitak urtean behin ateratzen baitzizkigun paseatzera, hutsik egin gabe. Urriaren hamabian izaten zen.
|
|
|
Oker esan zidan, eta nik banekien. Bai
|
bainekien
nik orduko, natur zientzietan ikasitakoaren arabera," apendizitisa" zela termino zientifikoa. Eta berehala jakingo nuen beste hitz antzeko bat:
|
|
|
Ez zitzaizkien kalaka gaiak agortzen. Ez
|
dakit
ni nintzen guztiz jokoz kanpo nengoena, baina arlote hutsak, tuntun barregarri batzuk iruditu zitzaizkidan biak ala biak.
|
|
|
Oso petral jokatzen zuela kontra egiten ziotenekin, ezin zituela ikasleen guraso arduratuegien seme alabak begien aurrean ikusi. Ez
|
dakit
nire hitzak oso eraginkorrak izan ziren, baina kontua da aitak, pare bat madarikazio marmarka esan eta gero, azeleragailuari sakatu eta ni paseoan ibilitako parke ondoko errepidetik hartu zuela. Ibaiertzetik hiruzpalau minutu egin ondoren, erietxeetako zubitik muino batean gora hartu zuen autoak, bihurguneari bihurgune, kamino malkartsu batetik, eta ugalduz joan ziren pentzeak eta lursail landuak.
|
|
|
Zer diozue?
|
Badakizue
nik kontserbatoriora joan nahi dudala esaten diet ahal dudan naturaltasun handienaz.
|
|
|
Ez zait erantzuna heltzen, ez
|
dakit
nitaz ari diren. Dakidana da nolabaiteko atsegina sentitu dudala nitaz ari daitezkeela pentsatze hutsaz.
|
|
|
Zulo horrek
|
badaki
nire jaiotzako ordua,
|
|
|
Lertxundik, Epaltzak, Saizarbitoriak, Atxagak... eta datozen zenbait gazte berrik orrialde ederrak eman dituzte argitara, eta denak arroila berrira begira jarri gaituzte. Egun inoiz baino hobeki idazten da, nire ustez, euskaraz. Baina, diodan berriz ere, anitz gelditzen zaigu ikasteko oraindik Axular batengandik, esate baterako, nahiz hau esatea ez
|
dakidan
nik oso zuzena den politikoki, hemen ere denetarik baita. Euskaldun peto peto diren batzuek ez dute aparteko gogorik gure klasikoengana jotzeko.
|