|
2000
|
|
|
Egun bideragarritasun plangintza burutzen ari dira elkarlanean. Oraindik ez
|
dakite
non kokatuko den; hala ere, kokaleku posibleak ari dira aztertzen. Aukerak bi dira, Pasaiako Portuko La Herrera industrialdea edo Oiartzungo Ugaldetxo auzoko futbol zelaiko ingurua.
|
|
|
Nahiz eta batzuk literatura lau jainkoren eremua balitz bezala aurkeztu. Guk
|
badakigu
non gauden eta nora goazen. Besteak?
|
|
|
Umetan horrela hasten badira, zer esanik ez helduak direnean. Ez
|
dakit
non gauden, baina galbidetik gertu behintzat bai. Hala ere, ez dut uste telebista eta bideo kontsolek txotxongiloak eta gu sekula desagertaraziko gaituztenik, gure indarra benetakoak izatean datza-eta.
|
|
|
Bere biografia lausotua dago kontu honi dagokionez; batzuen esanetan," bon vivant" edo parrandazale porrokatua genuen Urrabieta. Besta" basati" baten ondoren desagertu eta inork ez
|
zekien
non zegoen. Hiltzat ere jo zuten, harik eta eliz bateko eskaileretan markesa batek ezagutu zuen arte; beste eskaleekin batera, listua zeriola, tontotua zegoen.
|
|
|
Berak ni footing egiteko konbentzitzen ez nauen bezala, niri kosta egiten zait berari irakurzaletasuna sartzea. Ez
|
dakit
non dagoen sekretua. Eta etorkizuna ilun ikusten dut; gero eta jende gehiago dago footing egiten duena eta gero eta gutxiago irakurtzen duena.
|
|
|
Elizak, jauregi, baseliza, gurutze eta armarri ugari zutik da oraindik, eta gure aseko dute. Marik
|
bazekien
non bizi.
|
|
|
" Jauna: nik ez
|
dakit
non dagoen egia, jaun Marcelek ote zuen edo osaba Joanikotek ote duen, edo aita Bartolomek, baina badakizu dagoen lekurat eginen nukeela, baldin non dagoen baneki, eta, bitartean, egin bedi..."
|
|
|
Baina badakik nolakoa den jendearen jokabidea, baita zenbait biograforena ere, sainduei buruz eta gizon handiei buruz ari direnean, eta nola haien egite handiak are handiagotzen dituzten eta exageratzen. Eta, baldin Galileorekin horrela hasten bagara, nork
|
daki
non akaba dezakegun: nork daki, bai, egunen batean norbaitek Mironen diskoboloa ikusi eta, pertsonak, lekuak eta denborak nahasturik, erranen ez ote duen:
|
|
|
Izan ere, Alessandro de Novara jauregirat heldu zen egun berean, amesgaizto bat izan nuen gauez, eta amesgaizto hark iratzarri ninduen. Ez dakit amets haren arrazoina ene ezinegona ote zen, bidaiaren kontu harekin urduri nengoelako, edo afalorduan izan genituen konbertsazioneak ote zeuden guztiaren azpian, zeren haietarik batean Alessandroren gidariak aditzerat emaiten baitzigun ezen bazirudiela egun batzuk lehenago bidelapurrek noble batzuen kotxea akometatu zutela, eta noble haietarik bat hil zutela ez
|
dakit
non, eta zeren ene ametsa guztiz haren idurikoa izan baitzen: Urbiaindik Donibanerat gindoazela osaba, Alessandro eta hirurok, bat batean bidelapur batzuk atera zitzaizkigun... eta, zalapartaren erdian tiro baten hotsa entzun, eta Alessandro lurrean ikusi nuen zerraldo, bekokian zulo bat zuela eta zulo hartarik odola zeriola.
|
|
|
Izan ere, pentsa dezagun ezen koadroko mutil hura zinez zela zuk amesten zenuen lehengusuarena, eta ez zure aitonarena; haatik, nola gauza bat den ametsa eta bertze bat errealitatea, hala, baldin begiak hertsaraziko balizkizute eta erranen balizute ezen haragi hezurrezko mutilaren aitzinean zaudela, ez al duzu uste ezen berehala zabalduko zenituzkeela begiak... baina baita handik gutirat hertsiko ere beharbada, damuturik, koadroak erakusten ez zizun akatsen bat igarriko zeniolako: orinen bat ez
|
dakit
non... edo atsegin ez zenukeen bertze zerbait, gorputzaren neurria, konparazione. Zeren, aulki batean jarria agertzen zen mutilak bertze itxura bat izan baitzezakeen zutik jartzerakoan, hagitzez ere eskasagoa, eta zeren konkorra ere izan baitzitekeen.
|
|
|
—Jauna, osaba Joanikotek erraiten du ezen fedeak salba gaitzakeela, eta, halatan, fede osoz natorkizu erraiterat ezen batzuetan ez
|
dakidala
non dagoen egia, non gezurra, baina arras egin nahi nukeela egiaren alderat, baldin non dagoen baneki; eta, batzuetan, galdua bezala sentitzen naiz, baina badakit ezen zure semetzat gaituzula, eta egunen batean argiren bat igorriko didazula, nola igorri baitzenion etxetik alde egin zuen parabolako seme xahutzaileari, etxerako bidean ipintzen zenuela. Eta nik ere guztiz nahi bainuke egiaren bidetik joan, zure betiko etxerat, amen.
|
|
|
A zer burrunba aditzen den! Ez
|
zakiat
non haizen ezta bakarrik hagoen ere, bai, ordea, norekin bukatuko duan gaurko gaua... Bai, jabetua nauk orduaz, baina aditu...
|
|
|
Zer abantaila dut nik, hortaz, arduragabeki aurrerantz dihoazenekiko? Nola
|
jakin
non eta zenbaterainokoak izango diren metaforaren ezuste mingarriak. Zer egin?
|
|
|
" Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak. Gu, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki, jakiten zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk,
|
jakiten
non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta batek daki...". Txaloak zaparradaka erori ziren patio gotikoko lorategi krabelin xuriz betean, eta guri, krak, zerbait hautsi zitzaigun bihotzean.
|
|
|
Madrilera joaten bazara,
|
badakizu
non gauzkazun Estherrek, niri. Ah, eta etxera itzuli bezain laster, behar bezalako otordu bat egin.
|
|
|
Egundoko sagu pila zegoen enfermeriako bazterretan. Nik ez
|
dakit
non ezkutatzen ziren eta nola konpontzen ziren, baina arratsaldetan eta iluntzetan alde guztietatik agertzen ziren saguak. Hormak ez ziren guztiz lauak, pikordunak baino, eta horman gora armairu gainera, ohe gainetara eta edozein tokitara heltzen ziren.
|
|
|
Ez ziren munduko parajerik ikusgarri eta miragarrienak, baina ezagunak eta maiteak nituen oso. " Eguraldia beti eta berez da ederra", nuen irakurria nonbait, ez
|
nekien
non," eta gisa berean beti eta berez da ederra planeta osoko paraje oro ere han inoiz ezer sentitu duen inor bizi deino." Guztizko gogaide ninduen hori idatzi zuenak. Gustura sentitu nintzen, biziberrituta, zuhaitz guztiak eta ur guztiak entzuten, Margak bere gutunean agindurik zidan bezala.
|
|
|
1937an hila zen, gogoan zituen Gasteizko hilerriko fusilamenduko xehetasunak. Orain, ezerezetik bat batean jalgia, ezkutuko indar batek heriotzaren ilunpeetatik biziaren argira itsumustuan erauzia, plaza bateko bankuan eserita berpiztu berria zen, gerra aurreko traje dotorez jantzita, gorbatadun eta betaurrekodun, baina fusilatu zutenean aurpegia estaltzen zion bizarraren aztarrenik gabe; eta ez
|
zekien
non eta noiz berpiztua zen, zein herritan eta zein urtetan, ez zekien noiz arte, eta, batez ere, ez zekien zertarako.
|
|
|
" lepoa moztuko zigutek"; Xanek perplejitatez begiratu ziola, Garik, beti boz apalki: " mantenimendukoak responsabilizatu nahi gaitiztek orain, gertatu denaz; eta Leo, gure jefea, ez
|
zakiat
non deabru sartu den... Hi berriz, arropak ez dituk oso bustiak, nora sartu haiz?".
|
|
|
Harrezkeroztik... esamesa franko: Henri hemen, Henri han, Henri ez
|
zakiat
non... Aspaldi ez dela, lagun batek seguru esan zidaan, auzoan ikusi zuela; zitekeena, noski.
|
|
|
Konkorrak barre karkara batzuk egin zituen, bere karkasa osoari eraginez. " Hobea dik anaiak", esan zuen," hark ez
|
jakitea
non den... Egoera ez zagok brometarako".
|
|
2001
|
|
|
Ekainaren 27an, asteartez, batailoi berezi bat etorri zen Ospitalepera eta xuxen joan zen makien etxeetara.
|
Bazekiten
non ziren. 21 pertsona atxilotu zituzten.
|
|
|
Gorliz Plentziako jarraipen naturala da, herri bakarra bailiran, eta batak bestea jotzen daudenez, ez
|
dakigu
non amaitzen den bat eta hasten den bestea (hondartzan berdin gertatzen da). Herri batik bat turistikoa, jende gehien erakartzen duena bertako hondartza luze eta atsegina da, baina herriaren barnean ere badago zer ikusi:
|
|
|
«Ordea, diru asko jokatzen duenak segurutik nahi du egin eta irabazten ez badu, hurrengo egunean esamesak zabaltzen hasten dira: ez
|
dakiela
non nor ikusi duela gauean tratua egiten, norbaitek arraunlari bat erosi duela, arraunlari batek tongo egin duela». Jendeak jokatzen badu diru asko duelako da, eta, irabazi edo galdu, isilean pasatzen da.
|
|
|
Garaiz bidali behar ziren lan guztiak. Hitzez hitz neurtuta bidaltzen nizkien, bestela ez baitziren gai
|
jakiteko
non moztu zezaketen ere!
|
|
|
Muxu bat ematen saiatuko da JOXEPAri, baina honek atzera egiten du norbait ikusiko ote duen beldurrez. JOXEPAk ez
|
daki
non utzi loreak eta atarian dauden gainontzekoekin uzten ditu.
|
|
|
AGUSTINek ez
|
daki
non sartu ogitartekoa, patrikan sartzen du, patxaroso dabil. JOXEPAk besotik heltzen du.
|
|
|
ANGELAk ez
|
daki
non sartu.
|
|
|
Aldatzeko beldurra dutenek hain zuzen. (Hatz bat lurrera zuzenduz.) Eta
|
badakizue
non amaitzen duten aldatzeko beldurra dutenek?
|
|
|
TOMASek ez
|
daki
non sartu.
|
|
|
Lucas ezagutu aurretik, Marcosek ez zekien munduan zortzimilako hamalau mendi zeudela. Ez
|
zekien
non zegoen Katmandu. Ez zekien Annapurna zer zenik ere.
|
|
|
Ur irakinetan jarritako karramarro bat bezala sentitzen zara eta zeure buruari zin egiten diozu ez zarela berriro museo handi batera sartuko. Zaindaria etorriko da komunetik orduan eta eskatuko dizu kentzeko mesedez eskua Napoleonen sudurretik eta zuk barkatzeko esango diozu eta azalduko diozu ondoezik zaudela eta ez
|
dakizula
non zauden ere.
|
|
|
–Ez
|
dakiela
non baina mina daukala. Eta hotza.
|
|
|
‘Ez
|
dakizu
non bizi den? ’
|
|
|
‘Lasai egon,
|
badakigu
non zaudeten... ’
|
|
|
Eta ile kizkurrari ile izurra esaten omen diote ez
|
dakit
non. Izurra izurtu:
|
|
|
Euskal testuak oso urriak dira eta halaz guztiz oraindik badira asko eta asko, esateko moduan, inork ezagutzen ez dituenak, argitaratuak ez daudelako, edota argitaratuak baldin badaude, ez
|
dakigulako
non aurki daitezkeen.
|
|
|
Beti agertzen den adibide bat aipatzeko, Santxo de Elsoren Dotrina Iruñean agertu zenetik alerik gelditu bada, ez
|
dakigu
non dagoen. Orain badiote Madrileko handizki nafar batzuen etxean ote dagoen, ez dakit egia den ala ez, eta egia balitz ere, nola, ni oker ez baldin banago, ez dagoen inolako eskubiderik pertsona bati bere ondasun bezala duen liburu bat agerrarazteko edo agertzera behartzeko, gorde nahi baldin badu gordeko du, berak atera nahi duen arte.
|
|
|
Ba, ez
|
dakit
non ikasia zuen ebanjelioa ederki irakatsi zigun zenbaiti, arraioak ez badu. Hasi ginen jende bila, mordoxka polita bildu arte, izenak eta markak buruz ikasten eta geure saiotxoak ahal genezakeen lekuan (Zumardi handiko indigaztainen azpian eta) egiten.
|
|
|
Esate baterako, ez
|
dakit
non ikasi duen U. jaunak zer nahi dugun euskaltzain garelakook. Ez dut uste gure barrena, Jainkoak bezala, irakurtzen duenik eta ez du esaten zein dokumentutan azaldu dugun" euskal ioskera bera gainazpikatu ta itzulipurdikatzeko" borondate hori.
|
|
|
Senarra edateari eman zen anartean. Haurrarekin bakarrik gelditzen nintzen apartamentuan, ene aita eta amen esku ukaldia ukan ez banu ez
|
dakit
non nintzakeen gaur egun. Hala ere, noizbehinka, temesta pastilla bat zintzurreratzen dut oraino zainen lasaitzeko, senargaiaren aiduru nagoela adibidez.
|
|
|
Ez
|
dakigu
non
|
|
2002
|
|
|
HORRELAKO galderak eginez ia txantxetan ari naizen norbait galdezka azaldu baino lehen errealitatera jaitsiko naiz. Esango diot baietz,
|
badakidala
non bizi naizen, badakidala ETA hor dagoela, izugarrizko ahalmenarekin dena kutsatzeko, geure arteko harremanak usteltzeko, badakidala alderdi horietako batzuk abertzaleak direla eta besteak ez, eta zoritxarrez marra hori gaindiezina bihurtu dela hainbat jenderentzat. Gure errealitatearen marrazkia osatu bitartean, beste gauza ilun asko esango nioke.
|
|
|
«El Diario Vasco»k «El Correo»k baino jarrera duinago bat erakutsi izan zuela diosku, «Horrek duen konnotazioarekin, jakina. Bakoitzak
|
badaki
non ari den. Sorzabalen kasuan, Guardia Zibilak Iratxek burutu omen zituen balizko delituak filtratu zituen prentsara.
|
|
|
Hemengo jendeak ez daki Xoldo magalean laku bat dagoenik ere. Zuk
|
badakizu
non dagoen. Eta non dagoen jakitea da bista onaren sekreturik handiena.
|
|
|
Aurrekoetan elkarrekin joan ginen EA eta EAJ fronte komun batean egitarau komun bat lortu genuelako. Eta izugarri pozik gaude, ez
|
dakit
non egongo ginatekeen gaur egun horrela egin izan ez balitz, EAJk guk aurkeztutako proposamena onartu zuelako izan baita posible hau guztia. Duela bederatzi urte gauza beragatik joan ginen gu kalera.
|
|
|
Maniobra zaila da benetan, jendea ez da erraz sartzen merkatuan, ez du pauso hori erraz ematen, jendeak ez du literatura arazo gisa bizi nahi inork ez daki ondo zergatik. Jendeari maila bateko literatura arazoz kargaturiko literatura dela iruditzen zaio, hori ikuspegi desegoki bat da, ez
|
dakit
non sortua. Ziur asko uste horrek asko zor dio garai bateko esperimentuei, azaren truke porru dezente sartu zaigu urte luzeetan, ez bakarrik euskaraz, erdaraz ere bai; irakurlearengan kontrako sentsazio bat utzi zuen, maila horretako literatura zaila ote den sentsazioa n
|
|
|
Baina, har dezagun kazetaritza lan bat eskaintzen digutela: ez
|
dakigu
non, nola eta zergatik gertatu den zerbait eta badauzkazu zortzi hilabete hori ikertzeko eta erreportaje bat egiteko. Hori beste kazetaritza lan mota da.
|
|
|
Ez
|
dakit
non gauden esan nion goraki.
|
|
|
Ai, ta egija! Amaren seme eta alabatan asko ikusi genduzan, egun orretan, baña" Amaren semia"
|
eztakit
nun arrano gelditu zan. Bijaramonerako mai ganekua ikasten edo...
|
|
|
Bai, jauna; egiñak ditut. Eta ez
|
dakit
nun ditudan.
|
|
|
Astero kasu berriak gertatzen dira eta oraindik ez
|
dakigu
non gauden, estatuan gaitzari buruzko informazio epidemiologikoa iazkoa baita, 2001ekoa.
|
|
|
–Ez daitezela zutaz trufatu, itxuretan ari dira eta, esan zion?. Hiru Emakume Urdin hauek, eta hauek bakarrik, esan diezazukete non aurkitu Ninfak, eta ez baduzu
|
jakiten
non dauden, ez dituzu aurkituko, eta aurkitzen ez badituzu, ez duzu inoiz aukerarik izango Medusaren sugezko ilajedun burua mozteko. Eutsi gogor, ez egin atzera, eta dena ongi amaituko da.
|
|
|
(?) Garaia dela uste dut, hiztun eta berriemalerik ez zaigu falta eta? Aralar (Gipuzkoa aldean Nafarroako diputazioak ezetz esan ez dezan), Aizkorri, Gorbea, Larrun eta ahal
|
dakit
non?, ahal diren antenatzarrik handienak jarri eta Euskal Herriko gaurko zazpi herrialdeak harrapatzen saiatuz, geuk emandako geure eritziak euskaraz, españolez eta frantsesez (%50 euskaraz, %25 españolez eta %25 frantsesez) geuk zabaltzeko eta ez bestek. Bestela nafar asko navarrista izango da, Iparraldean Parisa begiratuko dute eta beste hiruetakook Buenos Días España esanez esnatuko gara goizero6.
|
|
|
Sumintzen dituen desira hori ase nahi dute, Beren gaisotasun halabeharrezkoarentzat Erremediorik aurkitu ezinik: Ez bait
|
dakite
non ezkutatzen den Erresumintzen dituen zauri sekretua.
|
|
|
Analisten kabineteek egindako txostenen arabera, joan den azarokoak bezalako egoerak iragartzeko modukoak dira, salgai toxiko eta arriskutsuen itsas garraioaren ezaugarri diren jasandako arrisku baldintzak direla eta. Nolabait, denbora kontua besterik ez zen
|
jakitea
non eta noiz finkatu ziren, zorizko baldintzatzaileen edo ingurumen inguruabarren arabera. Galizian arrantza eta itsaski bilketa berreskuratzeko, kutsadurarik eza, inpaktu ekologikoa eta kontsumitzaileak bere segurtasuna probatu duen produktu batzuetan duen konfiantza hartuko dira kontuan.
|
|
|
Goizaldeko lehen eguzki printzek ahultasunez argitzen dute geltokia beirazko teilatua zeharkatuz. Ez
|
dakit
non nagoen, o: raindik esnatu berria naiz eta ezinezkoa zait argitasunez pentsatzea. Bagoia hutsik geratu da, eserita emandako orduen ostean, denak ere hankak luzatzeko dugun premia eserlekuen deserosotasuna salatzen hasi den seinale.
|
|
|
Gainera ez zegoen sua beste argirik inguruan, eta honek ez zuen, zeuden tokian behintzat, askorik argitzen. Ez
|
zekiten
non zeuden eta ezin zuten ezer askorik ikusi.
|
|
|
Nora zihoan Mirari? Berak ez zuen bide hura ezagutzen, eta lepoa jokatuko zukeen Mirarik ere ez
|
zekiela
non zebilen. Bide estua zen.
|
|
|
–Giltzak ezkutatu zitian. Baina nik
|
banekian
non gordetzen dituen ordezkoak.
|
|
|
Eta sorginak harrapatu nau, eta eraman nau hegan toki batera, ilun iluna. Nik ez
|
nekien
non nengoen, baina hura zen baso bat, itxi itxia, eta han ondoan zegoen sorginaren etxea. Orduan ikusi nituen beste neska mutil batzuk, ziren zazpi:
|
|
|
–Hemen nabilek neure penak kontatzen, hi ni baino okerrago egongo haizenean –eta, hasperen egin ondoren, erantsi zuen–: Ezertxo ere behar baduk,
|
badakik
non nagoen, Ander. Baldintzarik gabe.
|
|
|
–Zoaz!
|
Badakizu
non dagoen atea!
|
|
|
Hurrena, ordea, Trauko eta Txantoi txikiak esandakoak gogoratu, eta bestelako hausnarketa egin zuen. Ez, guardia zibilek ez
|
zekiten
non zegoen Manuel. Hirian zela, agian bai, baina non, zehazki, ez.
|
|
|
Hik ba al
|
dakik
non gelditzen den Martutene. Hori esatea ere!
|
|
|
– Ez, ez
|
zakinat
non, baina hemen nekez.
|
|
|
– Gerra Zibileko argazkiak bakarrik utzi ditik. Ez
|
zakiat
non dauden idatzi horiek.
|
|
2003
|
|
|
Kultura omen da gure altxorrik preziatuenetakoa, beste herri batzuengandik ezberdintzen gaituena. Baina kalera ateratzean, nahiz eta Bilbon izan, ala Madrilen, ala Parisen, sarritan ez dago
|
jakiterik
non zauden. Denok moda bera jarriatuz janzten dugu, denok amerikarren filmak ikusiz gozatzen dugu, denok behin eta berriro telebista piztu, eta munduko zoritxar eta injustizia guztiak irentsi ondoren, futbola ez beste askorik, aurkitzen dugu.
|
|
|
Euskal diasporan alderantziz da. Bestalde, euskal diasporak
|
badaki
non den Ama Lurra, Euskal Herria; armeniarrei dagokienez, hori ez da jakina, askoren Ama Lurra Turkia ekialdea baita egun eta hor ez dago armeniarrik gehiago, genozidioa izan baitzen eta diasporakoak ezin itzuli dira arbasoen etxera. Antolatzeari buruz, euskal diaspora egituratuago dago, izen emateak eta beste.
|
|
|
Niri gaurko egoera alde batetik tristea iruditzen zait, baina beste aldetik oso osasuntsua, oso sanoa pertsonarentzat.
|
Badakigu
non gauden eta zein den pertsonaren neurria. Izan ere, utopiek eta itxaropenak badute alde krudel bat, batez ere egiazkotzat jo genuena ez bada gertatzen.
|
|
|
Hainbeste izan dira fusilatuen inguruko deiak, azkenean Eusko Jaurlaritzak bulego bat ireki duela dei horiek guztiak jasotzeko, eta dagoeneko hirurehun bat dei jaso omen dituzte aipatu bulegoan, kasu batzuetan bere senideengatik galdetzeko, eta beste batzuetan isil isil memorian gordeta zeukaten datua emateko. «Nik
|
badakit
non dagoen hilobi bat», esaten zioten Aranzadiri, eta hark ekiten zion beharrezko ikerketari, batzuetan gorpuzkinak aurkituz, besteetan ez. Dena dela, lan horrek esparru berezi bat planteatzen zion Aranzadiri eta erabaki zuen 1936ko Gerra Zibilarekin lotuta zegoen batzorde bat osatzea.
|
|
|
Hau be polikopiaz egin genduan, Derioko Seminarioan bertan. Azala, sendoagoa jarri eutsien, ez
|
dakit
non. Apaingarriak eta argitaratzelana, P.M. Ojanguren abadegaiak egin eustazan.
|
|
|
Bai, arrebak ez zuen zertan beldur izan, kontzientzia ondo ehortzirik zegoen betiko. Beraz, ez
|
zekien
non, baina kontzientzian ez zuen ziztatzen; haragian bertan, agian. Eta ziztada hark ziotsona:
|
|
|
Halanda be zer edo zer ikasi gero, badaezpadan. Eta inoiz berba egiteko norbaiten bila bazabilz,
|
badakizu
non nagoan. Orain zoaz dibertitzen, sasoian zagoz eta.
|
|
|
Ez dakizu ze poza demostan zu ikusteak... Azkenean
|
badakit
non nagoan eta zer gertatu zan eta ohean jesarri zen buruari eutsiz. Zer da hori?
|
|
|
Haren esanetan, larunbatetik ibili zen harekin hitz egin nahian, baina alperrik, ez ei zen modurik egon inon topatzeko. Larunbat egun osoa komisarian eman ei zuen, eta igandean batek
|
daki
non, etxean ez ei zuen inork telefonorik hartzen eta.
|
|
|
Matildek, handitasuna maite zuenez, kanpotarrak hamabi hizkuntza hitz egiten zituela esan zuen, koma bat bera ere nahastu gabe –" Zazpi" Malcok– Oso oin handiak omen zituen; sudurra minuskuloa. Ulm etik deitzen zuen eta pentsioko eskaileretan ikusten zuten deitu eta gutxira, eta batek
|
daki
non dagoen Ulm. Anak sudur luzea zeukala esan zuen.
|
|
|
Autobusa hartu behar zuen Matiasek, hiritik hamazazpi kilometrora baitzegoen Idus. Hasi zen estaziotik ibiltzen, eta ematen zuen jaio aurretik
|
zekiela
non hartu behar zuen autobusa. Inpresio hori eman nahi zuen.
|
|
|
Gero esan zuen beste laurak ere koadro onak zirela, baina Taumanena historiako koadrorik onenetakoa zela. Eta intsektuek, kontrakoa badirudi ere,
|
badakitela
non dagoen kalitatea, eta Taumanen koadroa estali zutela. Zergatik?
|
|
|
Horixe pentsatu zuen. Izan ere, Matiasek Idus osoa ezagutzen ez zuen arren,
|
bazekien
non zegoen itsasoa. Kale batetik begiratu eta itsasoa ikusten zuen.
|
|
|
Sar zaitezke sotoetako komunetan, sar zaitezke autoen garajean eta hala ere zure izena entzuten da, kontzientziaren ausikia bezala, salatari: "
|
Badakigu
non zauden, ez duzu ezkutatu beharrik, egunero gabiltzanoi ere gertatzen zaigu batzuetan, hegaldi aurreko izua da, ez dago horren aurkako erremediorik, arnasa baretu eta hegazkinean sartzea besterik". Horregatik atera naiz hain presaka.
|
|
|
–Bozgorailuetatik nire hegaldia prest zegoela iragarri dutenean izutu egin naiz, beldur nintzen azafataren bat lehenik onez onean eta ertzainen bat gero mehatxuekin ez ote ziren nire bila etorriko, derrigorrean hegazkinean sartu eta hain arrotz egiten zitzaidan helmugako hirira bidaltzeko. Beldur nintzen, bozgorailuetatik ez ote ziren hasiko" Urlia bidaiaria, Urlia bidaiaria,
|
badakigu
non zauden, buka ezazu lehenbailehen edaten ari zaren whiskia eta agurtu ezazu musu labur batekin ezagutu berri duzun emakumea. Zure zain gaude hegazkin barruan, zure zain gaude".
|
|
|
Jendartearen gehiena pasiboa zen, eta gutxiengo baten sakrifizioa zeukan ikusgarri. Denok ere antzeko heziketa hartzen genuenez, ez
|
dakit
non dagoen zehazki zenbaitek alderik arriskutsuena aukeratzearen arrazoia. Norberaren ezaugarriak, beharbada.
|
|
|
Ez
|
dakit
non egon zitekeen muga, eta nahiago dut jakin gabe.
|
|
|
Une berean jabetu zen Rakel ez zegoela beraiekin. Avari galdetu zion ea ba ote
|
zekien
non zegoen, eta honek pista seinalatu zion. Hantxe, erdi erdian zegoen.
|
|
|
Oskar ere ez zen ohartzen manikia nintzela. Ez
|
genekien
non geunden. Hirian, hori bai.
|
|
|
Josebaren kontu hori, barkatu baina ez dizut deus ere sinisten. Hark
|
badaki
non bizi naizen eta non nabilen. Zuk aurkitu nauzun bezain erraz aurki nazake hark ere.
|
|
|
Une batez haren guztiaren errudun sentitu nintzen eta munduaren pisu astuna gainean sentitu nuen. Ez
|
nekien
non sartu eta nondik atera. Bakarrik, izugarri bakarrik hasi nintzen sentitzen bilera hartan.
|
|
|
Ba al
|
dakizu
non jarri dudan agendan neukan zure argazkia. Logelako ordulariaren ondoan.
|
|
|
Polizia sekretuko kideak zitezkeen gizonen otoizteko gutizia zeukan: eraman nazazue preso, nik baino hobekiago
|
dakizue
non dagoen Boz. Ez zuen hitzik harilkatu.
|
|
|
Erantzun argia zen hura, eta denei hala iruditu zitzaigun. Pentsamendutan jardun genuen hainbat segundoz, eta izuz beterik ohartu ginen inork ez
|
zekiela
non zeuden begiraleak, ezta ba ote zuten laguntza posturik  edo salbamendu txaluparik edo helikopterorik. Ezjakintasun hura neurri batean normala zen, batek ez baitu sekula interesik jartzen ustez behar izango ez duenaren berri jakiten.
|
|
|
Nafar gizartea ezagutzen dute, nafarraren psikologia ere bai, badute haren mekanismo mentalen berri.
|
Badakite
non jo, eta erakusten ari dira. Helburua gu 70eko hamarkadara itzularaztea baizik ez da, 30 urte hauetako lorpenak deuseztatuz.
|
|
|
zientzialari dogmatikoak eginkizun garrantzizkoa bete behar du. Errazegi makurtzen bagara kritikaren aurrean, sekula ez dugu
|
jakingo
non aurkitu gure teorien benetako indarra.
|
|
|
Ama alabak haserre ibiliak zirela eta orain damutu egiten zela Jaione hain estu hartu izanaz. Ez
|
zekiela
non zegoen, ez zekiela non egon zitekeen. Noizik eta behin bere senar ohiarekin, Damian Arruti izeneko alproja batekin, afaltzeko ohitura zeukala, hori baietz, baina ez zuela uste kalamitate haren etxera itzuliko zenik ostera bizitzera.
|
|
|
Ama alabak haserre ibiliak zirela eta orain damutu egiten zela Jaione hain estu hartu izanaz. Ez zekiela non zegoen, ez
|
zekiela
non egon zitekeen. Noizik eta behin bere senar ohiarekin, Damian Arruti izeneko alproja batekin, afaltzeko ohitura zeukala, hori baietz, baina ez zuela uste kalamitate haren etxera itzuliko zenik ostera bizitzera.
|
|
|
Ez daki ezer bere alabari buruz. Ez
|
daki
non dagoen. Ez daki non dabilen.
|
|
|
Ez daki non dagoen. Ez
|
daki
non dabilen. Ez daki zertan egiten duen lan.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, gerra hasi zenetik baketan bizi izan zen, ez baitzen Errepublikak Bilbora eroan behar zirela agindu zituenen zerrendakoa izan. Eta ezkutuan bizi arren, mundu guztiak
|
zekien
non zegoen ezkutaturik. Etxean!
|
|
|
Faxista sutsua izana huen gerra aurrean, Getxon. Baina ezetz
|
jakin
non sartu zen?
|
|
2004
|
|
|
Azken urteotan, duela hiru hamarkada Bidarrain hasi eta egun Baigorrin ospatzen den Ricard, barkatu, Nafarroaren Eguna sendi dugu hurbilenen. Baina, Baigorrin ez gara plazatik urrundu, ez
|
dakigu
non den Pantzoren Borda zaharra. Festak une oparoak bizi izan ditu, eta muga zilaturik ikusi genuen Elizondoko saioena egin zenean, baina, Europako dirua agortu zen, eta mugaz bi aldetakoen harremanaren ahula agerian geratu.
|