|
2000
|
|
|
Politiko" zoli" honen irudikotz, gainera, euskaldunok beti mus jokoa erabiltzen dugu, hordago une guztietan botatzen, Madrilen dagoen botereari preseski,
|
jakin gabe
gure jokoak, Europan bezala, tutea izan lukeela. Madriletik datorren dena irentsi dezagun, alegia.
|
|
|
EBPN ez dago soilik goi mailakoen eskuetan, ez dago politika orokor baten baitan bakarrik, udaletako zinegotziek ere euren herrietan lan egin behar dute.
|
Badakigu
gu tartean gaudela eta artekari lana egiteko prest gaude.
|
|
|
Ez al dugu
|
jakin
gure hizkuntza, kultura erakargarri egiten?
|
|
|
Urola Kosta.
|
Bagenekien
gure biratxo honen hirugarren eta azken geldialdian oso bestelako egoera topatuko genuela. Batek baino gehiagok pentsatuko du zonalde horretako euskaldunen kopuru handiak ikusita (%75 ingurukoa da batez bestekoa) egiteko handirik ez dagoela eskoletako hizkuntz erabileran.
|
|
|
Txillardegiri irakurriz argi ulertugenuen elebitasunaren tranpa, gure egunotan ere oraindik Euskal Herrian argi ezdagoena, eta egunero entzuten ditugun diskurtso moduetan gehiegi argitu gabedagoena. Elebitasun edo eleaniztasun pertsonala eta elebakartasun soziala elkarrekinbateragarriak direla ikusten dudan modu berean, eleaniztasun kolektiboan oinarriturikoproiektuaren gezurra sumatzen dut argiro, eta hori benetan kezkatzen nauen arazoa da.Jakin
|
baitakit
gure herriaren (berr) eraikunta nazionaleko proiektuan argi ez dagoenpuntua dela, lurraldetasunaren eztabaida gero eta argiago dagoen arren. Lurraldetasunaren arazoa eta bertako hizkuntzaren arazoa txanpon beraren bi aurpegiak baitira, hizkuntzak bere lurraldea behar baitu.
|
|
|
Testu horretaraino iristeko Ministeritzan zer nolako lanketa egin zen ez
|
daki
gu, eta, geure artean, hiri eta herrietan agindua nola hartu eta bete zen ere ez. Parroko, apaiz eta fraideek nola saihestu ote zuten arriskua?
|
|
|
Gaurko euskaldunok
|
badakigu
gure arbasoek Herri askoz zabalagoa osatu zutela etakonkistatzaileek porrokatu eta mugatu egin gaituztela gaurko kaiolan. Bordeletik hasieta Garona ibaiaren aldetik Tolosaraino hedatzen zen Iparraldean.
|
|
|
Indoeuroparrak, ordea, ezbakarrik patriarkalak, baita militaristak eta konkistatzaileak izan dira. Euskal Herriarenkonkistatzaileak, musulmanak izan ezik, indoeuroparrak izan baitira, beharrezkoazaigu
|
jakitea
gu eta gure konkistatzaileen arteko kultur ezberdintasunak zertan diren.
|
|
|
–Ez da oso kotxe dotorea baina zerbitzu ederra egiten digu, esan zidan abadeak?.
|
Badakizu
gu pobreak garela...
|
|
|
zikinkeria noraino den onargarria, zergatik egun bakar batean bai eta bitan ez. Hori guztia destenorez eta itzulbiderik ez zegoela gogoratu zitzaidan, ordea, albistea
|
jakinda
gure amaren mutur beltzak piztu baitzidan etorria. Bizi erdia egiten dut erran gabearen damuak esetsirik.
|
|
|
Nik
|
banekien
gure aitaren hitz haiek" Borondateak, benetako bihotz isurtze denean, ez du neurririk" biribiltasun eder baten errainua eta odol hutsa zutela. Galduak nituela aitaren hitzak, alegia.
|
|
|
Malo, malo, malo! Presidenteak berak ez
|
badakizki
gure lehen presidenteen izenak, gureak egin du! hasi da fiskala (T) espantuka.
|
|
|
Munstro horrek ba ei
|
daki
gure helbidea.
|
|
|
Haiek diruz ordaindu ezin, eta arto, gari, sagarrekin itzultzen zen etxera. Eta
|
jakinik
gure etxean elikagai eskasia nabarmenik ez zela, gerraoste hartan sarritan etortzen ziren eskaleak, jateko zerbaiten galdezka. Preso ohiak izaten ziren batez ere, kartzelatik irten eta etxera bidean zihoazenak.
|
|
2001
|
|
|
Noski, denetarikoak izango ziren, baina oso herentzi ona eman ziguten. Ez
|
dakit
guk, gure oinordekoei, horrelako izen ona emango diegun...
|
|
|
" Ondo
|
dakigu
gure arazoak berri berriak dirala. Egungo gizarteak bizi dituen bide gurutzeak sekula ez bezalakoak direla.
|
|
|
Julio Salinasek sartu zituen golik gehien, eta 8 sartu zituen; Jabik, berriz, 7 Guk jokoa defentsan oinarritzen dugu, gero kontraerasoan irteteko. Baina
|
jakinda
gure arma taldeko jokoa dela.
|
|
|
–Ez, Miren, ez... hik ez al
|
dakin
gu hona hi ikustera etortzen garela?
|
|
|
‘Nahikoa. Hemen inork ez
|
daki
gu ere umeak izan ginela... ’
|
|
|
Eta ez
|
dakit
gu ginen mutiko haiek honaino iritsi diren, baina gu bai, gu nolabait hantxe geratu ginen.
|
|
|
Eta gainerakoen gain, gorago eta barrenago, gure izaera osoa biltzen  eta barrentzen duen hizkuntza, barrengo mintzabeharrari hitz iturri luzea ematen diona. Hizkuntzaren guretzako balioa, berriz, zein gurea, zein ezin utzizkoa dugun ezin
|
jakin
gure artean bezala hildako ala bizitako ote dugun zalantzan gaudenean baizik.
|
|
|
Goizegi da dudarik gabe igaro berria dugun mende erdia aztertzeko eta epaitzeko, gerok ere, etsai nahiz aldeko, haren ume eta iloba baikara, orduko haizeak sortu zituen olatuetan baikabiltza igeri, nahiz eginahalean haiekin borroka ari. Ezin
|
jakin
guk, segurki behintzat, zer esango duten aldi hori urrutiagotik, haserre eta maitasunik gabe, ikusiko dutenek. Onik eta txarrik aurkituko dutela horrengan, hori bai, edozein alditan bezala.
|
|
|
badugula, aspaldidanik, gure artean harako Nafarroan genuen" osin ondargabe" haren antzeko zerbait, eta osin hori komunikabiderik ezak zabaldu eta sakondu duela. Gazteagoek, eta ez dira hain gazte, ez
|
dakite
gure berri (ez ote dut, bada, oraindik orain irakurri Pikabea Donostiatik ihesi joan zela? 9), eta zaharragoek ez dugu gazteagoen berririk ere jakin nahi, esaten eta egiten dutena okerreko aldetik hartzeko ez baldin bada. Badakigu, noski, nondik datorren elkar ezin aditu hori.
|
|
|
Goramenak entzun eta irakurri ditugu maiz aski: " Goi gorengo aldizkaria, goi mailakoa, bikaina, mardula, gaurkoa, eraginkorra..." al
|
dakigu
guk. Bai, galdegile maitea," pinpirina" ere deitu diote.
|
|
|
Erakutsiko genizkizuke zenbait, gure hitza aski ez bazenu. Harro  tzeko ere bada, eta harrotuko ginatekeen, ez
|
bageneki
gure arteko  goramen laudorioak, euskal sail honetakoak alegia, Minas del Rif-eko papera baino  beherago daudela.
|
|
|
Aspaldion euskarak aurrera egin badu, neurri handiz, euskara batuagatik izan da, eta hori ongisko
|
dakite
gure hizkuntzaren etsaiek. Hor dira, adibide garbiz, Jaime Ignacio del Burgoren hitzak," A los nacionalistas no les intereBestalde, euskara batuari erantsi nahi zaion" artif izial" kutsu horrek, bidezkoa ez izateaz gainera —bai baitirudi euskalkiz mintzo diren analfabeto guztiak hiztun eredugarriak direla—, aspaldiko salatzaile nagusiaren hitzez," Ma rteko euskara" delako etiketak, mesede baino kalte handiagoa egiten du, Jose Ignacio Perez Iglesiasek, EHUko euskara errektoreorde ohiak zuhurki salatu duenez, horrek, azken buruan, euskaldun berriak erdaraz egitera gonbidatzen dituelako, hainbeste nekez ikasi duten euskara baztertuz, eta, bide batez euskara ikasteko inolako ahaleginik egin nahi ez dutenen zabarkeria eta alfertasuna xuritzen duelako.
|
|
|
Lau miliar ardi baino gehiago kontatu ditut barda bilkuratik landa, logaitz nintzela, Testamentu Zaharreko, Itun Berriko, Apostoluen Aktetako eta Jondone Joanesen Apokalipsiko orrialdeen lur hutsetan. Bibliako ardiak ez
|
dakit
gureen irudikoak zirenez, baina argi da Abraham, Melkisede, Isaak, Jakob, Noe, Matusalem edo Moises haien zaintzera ez zirela erraz heltzen: beti artzain bila eta ezinbestean, bat, trebea etorriko zela iragartzen.
|
|
|
Gezurra badirudi ere lagun minak zituan. Gaizkile haiek
|
bazekiten
gu bertan garbitzea oso arriskutsu izango zitzaiela; izan ere, inoiz Nekrasovek horren aditzea izan balu, arratoiak balira bezala larrutuko zitian. Hortaz, ez zitean beste aukerarik.
|
|
2002
|
|
|
Alde batetik ezagutzen naute pertsona bezala, ezagutzen gaituzte, eta naturaltasunez onartzen gaituzte; baina beste aldetik telebista eta komunikabideen eragina hor dago, eta gurekiko jendea nahastuta dagoela esango nuke: ez
|
dakite
gure" rolloa" nondik dabilen," los vascos" hauek zer nahi duten, iritzi faltsuak zabaltzen dira... Trantsizioko urteetan" vienen los vascos que nos van a quitar la tierra" zabaldu nahi izan zuten.
|
|
|
Amaitzeko, Ionesco ren antzerki lanean bezala, umezurtz ugari dabil kaleetan autore baten bila, baina zibila behar du izan, anitza gure gizarte konplexua ikusita eta ez nahikunde eta borondate hutsean oinarrituta. Nire adiskide batek aspaldi esan zidan: «Nireak datozela eta, ez
|
dakit
gureetarikoa naizen». Euskal nazionalismoaren etorkizuna jokoan dago
|
|
|
Beno, estatu kontzeptuaren inguruan nahasmen handia dago gaur egun. Ez
|
dakit
guk euskaldun gisa termino hau erabili genukeen, beharbada ez! Estatu nazioa edo nazio estatua, beharbada, nazio anitza terminoaz osatu eta zehaztu genuke.
|
|
|
EZ
|
dakit
gure psikologoak gai izango ziren Euskadiren azterketa psikologikoa bukatzeko baina lagun batek esan zidan moduan bere oporretatik Euskadira bueltatzerakoan «herri triste bat ematen dik». Biktimismoa izango da edo beste zerbait... baina politikaren zarata guztien azpitik, gure bihotza, euskaldunon bihotza triste dago
|
|
|
Gazte jendearen artean asko igo da era guztietako drogak kontsumitzen dituztenen kopurua, aurreko astean ikusi genuen bezala. Baina benetan ba ote
|
dakite
gure gazteek zer nolako kalteak dakartzaten hain sarritan kontsumitzen dituzten substantzia horiek?
|
|
|
Zenbat bider ez ote genduan ikusi, umetxo giñalarik ere, gaur aren omenez lerro maitari auek egingo genituala buruak eman gabe? Zer
|
genekian
guk Altunaren berri, orduan?
|
|
|
Ai, Basotx, Basotx...! Inork ez zuen
|
jakin
gure baso eta mendietarantz etortzeko gogoa noiz agertu zuen. Urteak dira...
|
|
|
Izan ere, zenbatetan ez ote dut hartu musika tresnaren bat jotzen ez
|
jakitea
gure garaiko eskoletako heziketaren hutsik eta porrotik handientzat...! Orduan ez baitzen behar bezala baloratzen musika.
|
|
|
San Diegotik alde egin genuenean,
|
bagenekien
gure bidaiaren etapa bat amaitzen zela, eta beste berri bati irekitzen genizkiola ateak. Izan ere, Kaliforniako kostaldea, itsasoa, hondartzak eta hiri handiak atzean uzten genituen; aurrerantzean, basamortua, autobide bakarti eta amaiezinak, Estatu Batuetako hegoaldeko herri txiki lasaiak izango ziren nagusi.
|
|
2003
|
|
|
|
Badakit
gure egungo erronka zein den, eta erronka oraina eta etorkizuna da, ez historia. Baina etorkizunari begira herri bezala indartsuago izateko oroitzapenaren berreskurapena garrantzitsua da, hori izan da nire asmoa.
|
|
|
Gure esparrua murriztu nahi dute, ezer egin ez dezagun. Haiek
|
badakite
guk ezin dugula bitarteko ekonomikorik gabe Alardea antolatu, gu gutxiengoa gara eta ez dugu bitarkekorik». Bidasoaldeko Emakumeek diote ez dutela espaziorik ez eskubiderik gutxiengoa direlako.
|
|
|
hortik ibili behar dutenek eta herriko askok biziki eskertuko dute.
|
Badakigu
gure orografia nolakoa den, eta ulergarria da hemen edozein errepidek, kasurik onenean ere, aurreko egoeran aldaketa nabarmenak eragitea. Hain zuzen, horrexegatik saiatu genuke gauzak txukun egiten.
|
|
|
zer diran oinaz eta ganboatar barriak; zenbat odol errugabe ixurtzen dan gure kale ta bideetan, anaien arteko gorrotoz; zenbateraino sartu dan herritar askoren bihotzetan bildurra, etsipena, etorkizunaren aurrean itxaropenik eza.
|
Badaki
gure herri maite honek zer dan gazteen eta gurasoen arteko alkar aitu ta konpondu ezina; zer, lanik ezak dakarzan buruhausteak eta larriminak.
|
|
|
zerrenda horretan euskerazko eleizlibururik banakaren bat baino ez zala agertzen. Hutsune hori zergaitik ete zan
|
jakin
gurean, eskutitz bat egin ei eutsan San Martin adiskideari, eta baita honek erantzun garbia emon be: berak ez zituala holako liburuak bere listan sartzen, baina ez aintzat hartzen ez zitualako, horren ardurea beste norbaitek hartu ebalako baino...
|
|
|
Gauza itsusiok, ostera, ez doguz geure inguruan bakarrik: norberen bihotzaren barri dakianak, ondotxu
|
daki
gure ezereza, pekatua, grina zitala, ustela... Horrelango ordu garratzetan, bai gozagarri jakula geure bihotzeko begiok zeruko Amaren edertasunera jiratea, eta Beroni, guztiz harriturik pozez beterik be bai! Gabirel goi aingeruak, Jaungoikoaren partez, ezarriko berbak barriro zuzendu:
|
|
|
Oso handia, behintzat, Irakurgaiak izeneko liburutzar hori. Ez
|
dakit
gure artean horren liburu handirik aspaldion argitaratu izan danik...
|
|
|
" Bertso berriak kanteta kanta dabil giputx bat kalean, ta zer dakarren
|
jakin
gureak ez nau ni itxiten bakean...".
|
|
|
Euren etxeko euskerea landu ta sakontzeko egin ei eben liburu hau, Gasteizko Seminarioan ikaskide zirala. Behin Manuel Lekuonari erakutsi eutsoen, beronen eretxia
|
jakin
gurean. Eta Lekuonak, beste barik, ondo egoala eta argiratzeko esan.
|
|
|
" Gure Aita" gaz batera, ez ete da" Eskerrik asko, Jauna" gaurko eleiz kantarik erabiliena? Zenbatek ete
|
daki
gure herrian Mikel erdi gaixoaren oihartzun biziak joten dituala gure gogo bihotzak, hori ta horren antzeko kantu barriok kantatzean?
|
|
|
" Gu nor bagira, biozdunak bagara, ez dugu jakin bearrik Euskera polita dela, ederra, mamiduna, aberatsa dela; asko (nahiko) dugu
|
jakitea
gurea dela. Euskera maite dugula adierazteko ez da bide bat baizik (baino):
|
|
|
Fraide xaharrak erraiten zidan bestalde, berak ere zerbait
|
bazekiela
gure itsas bazterraz, irakurri berri zuen Claude Farrèren liburu bati esker, eta gure herriaren eta gure ohituren jakinean zela aita Pierre Lhanden hitzaldi xume bat entzuna zuelakotz.
|
|
|
Eta gero, gutien eta tipien oihua entzun ondoan, bortizkeriaren neurria hartzen ere
|
bazekien
gure adiskideak: ez baita indarkeria ekintzaren mailan sartzen alabaina, baina bai, gure dema, desafio, apustu, erronka, zeingehiagoka guztiak iduri ikusgarriaren ordenan gelditzen.
|
|
|
Leopoldo Marechal, Aldolfo Bioy Casares eta Manuel Mujika Lainez izan omen ziren asmatzaileak, eta Borges bera ez omen zen izan asmazioa sinetsarazi zigun aktore on bat baizik. " Nork
|
daki
gu ere ez ote garen asmazioren baten biktima. Nork ziurtatzen du gaur ehortzi eta omenduko dugun Romain Gary hori pertsonaia apokriforen bat ez dela?
|
|
|
–Bai. Eta ba al
|
dakik
gure azpian lurperaturik dagoela. Baina ez beldurtu...
|
|
|
Tamalez, historia osoa dago bortizkeriaz betea... Zer ote
|
dakite
gutaz eskuak" garbi" erakusten dituzten espainolek... Zer dakite...
|
|
|
|
Badakit
gure koadrilan lagun gehiago gaudela, baina orain arteko eskutitzak nik idatziak dira. Beharbada, taldearen barruan lagunenak ginelako.
|
|
|
Zuk
|
badakizu
gure harremana ez zela azalekoa, arina, koadrilako guztiekin izan dezakezuna. Gure harremana oso zen estua:
|
|
|
Zure Haritz delako horrek ba al
|
zekien
gure bileraren berri. Zuk esango zenion zerbait?
|
|
|
Ni betiko orduetan betiko lekuetan nabil, baina ez zaitut inoiz inon ikusten. Nik ere
|
badakit
gure hurrengo elkarrizketa gogorra izango dela hasieran, horregatik ari naiz eskutitzen bitartez saiatzen, baina honela ere ez baduzu nahi... Denborak min asko senda ditzake, baina norberak ere zerbait egin behar du, zuk ere zerbait egin behar duzu.
|
|
|
Arrazoi handia duzu, aita. Ongi
|
dakigu
guk horren berri esan zuen errukitsu Martinak.
|
|
|
Uste oker bezain faltsua zen euskara ikasi eta
|
jakitearekin
gure hizkuntza salbu egongo zela; hizkuntz berreskurapena eta normalizazioa berez etorriko zirela. Planteamenduho rren sorreran ezjakintasun izugarria zegoen, gaur egun hizkuntz normalkuntzaz ari garen guztiok ondo dakigunbezala.
|
|
|
Halere, jakina da euskal lurralde askotan jatorrizko talde soziokultural euskaldun irmorik ez dirauela. Alderantziz, euskaltzale orok ondo baino hobeto
|
daki
gure hizkuntzaz hazteko eta bizitzeko eremu erdaldunak zabalak direla. Halako egoeretan beste mekanismo batzuek funtzionatzen dute:
|
|
|
Ederki ezagutzen zitian gizonak.
|
Bazekian
gure berri. Egiazki, ordea, barne barnetik ezagutzen gintian, geure ametsik isilpekoenen albiste ere bazian Jaionek.
|
|
2004
|
|
|
|
Bagenekien
guk Perez Iglesias jauna egokiro euskaltzalea dela esan daitekeena. Eta" euskal nazioaren erakundetzean" benetako Euskal Unibertsitatea funtsezkotzat daukan pertsona bati buruz, abertzalea dela esan daiteke eta esan behar da.
|
|
|
Eta nik diot: «Ez
|
dakit
guk su asko edo gutxi dugun ere, ez dakit badugun ere».
|
|
|
Ez da izan ez, eta ez dakit, bada, zergatik. Guk
|
badakigu
gure buruari barre egiten, baina negar egiten ba ote dakigu. Jakin behar genuke bada.
|
|
|
Arraza? Denok
|
dakigu
gure geroko Euskal Herriari ezin diogula arraza eman. Erlijioa?
|
|
|
Iturri zuzenen azterketa ondo bideratzeko, bestalde, irakasleak ere prestaketa ona izan behar du, ikasleen gaitasunei egokituriko ariketak egiteko, eta haien irakurketa eta interpretazio lana egoki orientatzeko. Ez
|
dakit
gure hezkuntza horretarako aski prestaturik dagoen, irakasle guztiek ez baitute Goihenetxek zuen esperientzia iturri zuzenen analisian. Izatez hezkuntza zentru gehienetan ikasleak ebaluatzeko orduan bertan, kontzeptuei, hots eduki teorikoei balio handiagoa ematen zaie prozedurei baino.
|
|
|
Simerlyk genetikoki eraldatutako saguak erabili zituen, obesitatearen garapenean garunak duen eragina eta leptinaren eginkizuna zehazteko. Lehenago ere
|
bagenekien
gure organismoko gantz ehunetako leptina maila funtsezkoa zela jateko bulkada ulertzeko: zenbat eta leptina maila handiagoa, orduan eta gose sentsazio txikiagoa.
|
|
|
Floresen 840.000 urteko tresna litikoak aurkitu dira. Baina ez
|
dakigu
gure arbasoek eta urruneko ahaide honek aurpegiak ikusi ote zituzten, gure espeziea Floresen egon zela frogatzen duten lehen frogak duela 11.000 urtekoak baitira. Etorkizunerako erronka Floresko gizakiaren aurkikuntzak kontu interesgarri bat planteatzen du orain:
|
|
|
Orain, orain bai,
|
badakit
gure helmuga zein den: lasaitasuna, bakea da aitak eta biok itxaropenez bilatzen dugun urruneko helmuga.
|
|
|
Horixe ez dakit, ba! Nik ez
|
dakit
gure mutikoak telebista zer begirekin ikusiko duen. Guk urruneko gauza izan genuen beti, baina gurea txiki txikitatik ohitu da aita telebistan ikusten.
|
|
|
Eta ez esan gure arteko istillu auek baño gogorragorik ere badugula. Guziok
|
dakigu
gure etsaiak zein diran. Baña geure arteko batasuna lortzen ez ba dugu, etsairik izan edo ez izan, kalte besterik ez diogu geronek emango gure euskera aulduari, eta alperrik izango da gure etsaiak aipatzea.
|
|
|
–Hasteko, ingelesek badakitelako euskaldunok ez dugula inolako azpiegiturarik Alemanian. Halaber, ederki
|
dakite
guk ez dugula inolako eskarmenturik Euzkadi eta Espainiako mugez haraindiko informazio lanetan. Bestalde, seguru nago bai Intelligence Servicek bai Deuxième Bureauk espioi mordoa daukatela Reich en sartuta.
|
|
|
" Ez diagu ezer egin, ez diagu ekintza bakarra ere egin, eta nik
|
bazekiat
gure kontaktua oraindik libre dagoela" murduskatu zion Harakinek ia belarriraino gerturaturik, larritasuna ahotsean. Gero Mireni begiratu zion esaten ari zenaz damuturik.
|
|
|
|
badakigu
gure hizkuntza
|
|
2005
|
|
|
Bangkoken, Madagaskarren, Beninen, edo Parisen formatuak izan, klub handi bat akademiako jokalariekin soilik osatuz gero, detonagailu batek bezala eragingo du. Izan ere,
|
badakit
gure egituretatik jokalariak aterako direla. Horientzat, lehen urrats bezala, hor dago Beveren.
|
|
|
Ez dut uste oraindik konfrontazio fase batean gaudenean, jarrera negoziatzaile zehatzetaz hitz egiten hastea egokia denik. Guk agertu nahi genuen etxeko lanak eginak ditugula, negoziaziorako prest gaudela, eta negoziazioan norbera berea ateratzen saiatzen bada ere, jakin
|
badakigula
guk ere mugitu dugula. Nelson Mandelak dioen bezala, etsai batekin bakea egin nahi baduzu etsai hori kide bihurtu behar duzu.
|
|
|
A!
|
Bageneki
guk ere, ezteietako zerbitzariei Mariak eman aholkua entzuten" Jesusek errana egizue!" (Jn 2,5)
|
|
|
Hain luze daramagun guduka horren xehetasunetan sartu gabe, egundai notik Iparraldearen historiak kezkatu duen Txillardegi adiskidearen ohoretan nahi nituzke orain hemen XX. mende honetako bi gertakari soil aipatu: lehe na 1919an, 14 gerlaren ondotik, Frantzia garaile handios atera zelarik; bigarrena, berriz, 1941ean, 40eko erauntsiaren ondorioz, Frantzia hura bera suntsitua ikusi genuelarik, bi gertakariak Iparraldean gertatuak, eta euskara guti
|
dakiten
gure historialariek, nik dakidala, ez bilduak.
|
|
|
Halere, badirudi Estatu espainoleko herriek guk baino beldur handiagoa izateko arrazoia dutela; izan ere, guk bideratua dugu artzaintza. Herri horietan, ordea, mugimenduak sortzen ari diren arren,
|
badakite
gu baino 20 urte atzerago doazela. Dena den, ametsa hor dago.
|
|
|
Zure lehengusua esperimentu baten prototipoa delakoan gaude. Ez
|
dakit
gure sarea zelan iritsi zen hori jakitera, agian kasualitatea izan zen Amets Urkorengana iristea, baina espero genuena zen: proiektu horren laborategiko sagua topatu, eta hau guztia zertan datzan ikertu ahal izatea.
|
|
|
–Eskubidea ditek
|
jakiteko
gure lana amaitu dela, baina aurrerantzean zer gertatuko den ez zakiagu. Aurrerantzean ez zakiagu ezer, beste mediku talde bat arduratuko dela baino.
|
|
|
–Pantyena ideia bikaina izan da –esan zuen Pelek– Horrela, nahiz eta zerbaitetaz konturatu, arrebak ez du
|
jakingo
gu izan garela.
|
|
|
Ez dira nahikoak Andderen hobentasunaren zurkaizteko.
|
Badakigu
guk, haren eskola eta besta lagunek, ez dela terrorista horiekin nehondik ere lotua: errugabea da...
|
|
|
Froga gogorrak jarri dizkigute eta frontean lagun askoren galera nozitu dugu.
|
Jakizu
gure ejertzitoaren eta neronen babes osoa duzula une latzotan, ausarta baitzen galdu dugun soldadua, zure semea.
|
|
|
Neska seko izututa dago. Eta nik
|
badakit
gure aita dela urtegiko hildakoa.
|
|
|
– Manoloren ipuin bana
|
zakiagu
guk.
|
|
2006
|
|
|
Baietz uste dut nik! Alegia,
|
jakitea
gure autogobernuaren jabe garela, ez al da ederra. Hara, Estatuari armadak ematen dio gorputza.
|
|
|
Landareek guri buruz ez dute ezer esango bai
|
baitakite
gutaz hitz egitea denbora alferrik galtzea dela. Nik beti esaten dut landareak guri barrez ari direla.
|
|
|
Pertsona klabea izan zen Irigoien urte horietan guztietan. Egindako lana gutxi balitz, urteetan batutako dokumentu, argazki eta abarrei esker, gehiago
|
dakigu
gure historiaren inguruan.
|
|
|
sorkuntzaren alorrean, euskal literaturan zerbait gertatu bada azken bi hamarkadetan periferia geografikoaren indartzea izan da, erdi gunearen kaltetan. Begian lausorik ez duenak
|
badaki
gure letra apalen gauza interesgarrienetariko batzuk, Donostialdean ez ezik, Bilbo inguruan eta Gasteizen gertatzen ari direla une hauetan. Orobat jakin Iruñea ez dela gehiago basamortu eta Baionan badirela berpizte zantzuak.
|
|
|
Nik hamalau urte neuzkan gerra hasi zenean. Gerra hasi baino lehen
|
genekien
guk gerra zetorrela, ze herriko abadea geneukan etxean. Hark periodikoa hartzen zuen egunero.
|
|
|
Interneten abantailetako bat mugak gainditzea da: "
|
Badakigu
gure mugez bestalde daudenek ere irakurtzen dutela Goiena.net. Seguruenez kanpoan dauden debagoiendarrak izango dira, baina ezin jakin.
|
|
|
Luze jarraitu genuen suaren inguruan. Beirasek ondo baino hobeto
|
zekizkien
gure ibilerak. Baita Pontedouroko jaunaren azkenak ere.
|
|
|
Amak erakutsita. Horregatik
|
zekien
gurea Beiras jaunak ere! Ez nintzen ezer gehiago galdetzera ausartu, orduan.
|
|
|
Ez da, hala ere, muturreko jokabide hori oso ohikoa izaten, eta normalean norbaitek esan arte ez dugu
|
jakiten
gure ondokoa filologoa dela. Esan ondoren, berriz, erreakzioak askotarikoak izaten dira.
|
|
|
Makulutzat hartu eta ya esta, horrekin errealitatea gordeko balitz bezala. Hombre, badakigu ez garela euskararen gramatikan distira handiko osagaiak,
|
badakigu
gu baino xarma handiagoko elementuak badirela, vale, aitortzen dugu. Baina makulu baino gehiago bagarela uste dugu, eta euskal gramatikan gure tokitxoa aldarrikatu nahi dugu
|
|
|
Urruti daukat haren oroitzapena.
|
Badakit
gure familiak ezaguna zuela eta familiaren izenean hasi nintzela harekin ikasten. Udaldi bakarra egin nuen Narbaizarekin.
|
|
|
Izan ere, gorrotatzen dugun jendeak ere moralki ongi joka dezake. Denok
|
dakigu
gure etsaiek ere moralki ongi joka dezaketela. Horregatik bereizi behar ditugu bi sentimendu horiek, gorrotoaren sentimendua eta sentimendu morala, hain zuzen ere.
|
|
|
Altzea emakumezko batek ehizatua dela
|
jakiteak
gugan eragin duen harriduraz pozik, tarte bat utzi digu, adakerak eskurik esku pasa diezazkiogun elkarri. Argazki kamerek lanari ekin diote.
|
|
|
Bo,
|
bazekien
gutaz nik ez nekien zerbait, Leonisena alegia, eta zerbait inportanteagoa ere. Gu, katolikoak!
|