|
2017
|
|
|
Eraginak hartu eta 5 minutura agertzen dira eta 1 ordu iraungo dute. Eragin horiek oso aldakorrak dira kontsumitzaile batetik bestera eta, gainera, ezinezkoa da aldez aurretik
|
jakitea
zer eragin agertuko diren. Gaindosiaren ondorioz, logura, hipotonia, buruko mina eta nahasmena agertuko dira.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ezer gutxi dakigu sare horiek duten eraginari buruz IA jasaten duten emakumeen heriotza tasan eta bihotzekoa artatzeko prozesuan (4, 5). Ikerketa honen helburua da MIA jasaten duten gizonezkoen eta emakumezkoen arreta antzekoa den
|
jakitea
, lehen harreman medikotik (LHM) itxitako arteria zabaldu arte.? –
|
|
|
Iskemia denbora luze hori izan daiteke emakumeek egoera hemodinamiko kaxkarragoarekin aurkeztearen arduraduna; izan ere, emakumezko gutxiago azaldu zen KILLIP 1 egoeran ospitalean(% 89,3 vs% 94,4). Zaila da atzerapen horren arrazoia zein den
|
jakitea
, IAk jasandako emakumeen artean egindako ikerketa batek dioenaren arabera, arrazoi nagusiak hauek dira: sintomak bihotzekoarenak ez zirela pentsatzea eta azkenean IA ez bazen, hipokondriakotzat hartzearen beldurra (15).
|
|
2018
|
|
|
Nahiz eta estres kronikoaren eta depresioaren arteko lotura frogatzen duen ebidentzi kliniko zabala egon, oraindik ezezaguna da depresiodun gaixoetan ikusi diren kortisol maila altuek gaitza eragiten duten ala gaitzaren ondoriozko produktuak diren. Hori dela-eta, garrantzitsua da HPA ardatzaren hiperaktibitate eta/ edo kortisol maila altuek depresioa eragin dezaketen
|
jakitea
, eta hala izatekotan, zer mekanismoren bidez gertatzen den. Horren harira, azken urteetan glukokortikoideen kontzentrazio altuek gaixo deprimituen sistema immunean eragin ditzaketen asalduretara begira daude zientzialariak.
|
|
|
Ostera, gaixoen ezagutza mailaren inguruan ez dago publikatuta lan askorik. Horregatik, interesgarria izango litzateke nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta beren patologien inguruan duten ezagutza nolakoa den
|
jakitea
; bestetik, ezagutza hori beren egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez jakitea garrantzitsua da, etorkizunean emaitza horien arabera interbentzio programa eraginkorragoak diseinatu ahal izateko.
|
|
|
Ostera, gaixoen ezagutza mailaren inguruan ez dago publikatuta lan askorik. Horregatik, interesgarria izango litzateke nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta beren patologien inguruan duten ezagutza nolakoa den jakitea; bestetik, ezagutza hori beren egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez
|
jakitea
garrantzitsua da, etorkizunean emaitza horien arabera interbentzio programa eraginkorragoak diseinatu ahal izateko.
|
|
|
Eta janari mota horrek, obesitateari dagokionez, paper garrantzitsua hartzen du (19). Bigarrena izan daiteke gazteek ezagutza edo informazio handiagoa izatea eta hobeto
|
jakitea
zer den elikadura ona, bai eta beren jatekoarekin kritikoagoak izatea ere.? –
|
|
2019
|
|
|
kontrolatzen ez diren nahasketa faktoreak; datuen kalitateari buruzko zalantzak; emaitzen zehaztasuna eta fidagarritasuna (informazio eta aukeratze isurien arriskua); argitaratze alborapena; analisi egokiak eta metodologia aproposak egin ditzaketen adituen falta; onartutako metodologia estandarizatu baten falta;, data mining?: datu meatzaritzaren arriskua (analisiak eta analisiak egitea, nahi diren emaitzak lortu arte); medikamentuak benetan hartzen ari diren ez
|
jakitea
; diseinuak eta ateratako emaitzen kalitateari buruzko zalantzak; pribatutasunaren eta segurtasunaren babesari buruzko zalantzak, osasun datuak erabiltzerakoan.
|
|
|
Baina zelularen biologiaren konplexutasuna ulertzeko zelulan ZER adierazten den
|
jakitea
ez da nahikoa, NOLA eta ZENBAT adierazten den ere jakitea ezinbestekoa baita. Hain zuzen, geneen adierazpena kontrolatzen duten bi mekanismo nagusiak DNA genomikotik RNArako transkripzioaeta RNAtik proteinarako itzulpenadira.
|
|
|
Baina zelularen biologiaren konplexutasuna ulertzeko zelulan ZER adierazten den jakitea ez da nahikoa, NOLA eta ZENBAT adierazten den ere
|
jakitea
ezinbestekoa baita. Hain zuzen, geneen adierazpena kontrolatzen duten bi mekanismo nagusiak DNA genomikotik RNArako transkripzioaeta RNAtik proteinarako itzulpenadira.
|
|
|
Dena den, ariketa fisikoak, datuek argi erakusten dutenez, onura gehiago ditu ondorio txarrak baino (4). Baina ondorio kaltegarriak ere badituenez, merezi du
|
jakitea
zehatz mehatz zein diren. Oro har ez dira larriak izaten, baina bai kontuan hartu beharrekoak.
|
|
|
Bihotzeko gaitz horietako gehienak susma edo identifika daitezke atsedenean egindako hamabi deribazioko EKG batean (15). Beraz, lasterketa aurreko azterketetan oinarrizkoa da, ohiko datuez gain, historia kliniko, aurrekari familiar eta pertsonal, eta azterketa fisiko?, EKGa ere eskatzea eta hori interpretatzen
|
jakitea
. Izan ere, aurreratu dugunez, horrek hainbat berezitasun izan ditzake, ariketa fisikoak kirolarien bihotzean eragindako aldaketa fisiologikoen ondorioz.
|
|
|
Izan ere, aurreratu dugunez, horrek hainbat berezitasun izan ditzake, ariketa fisikoak kirolarien bihotzean eragindako aldaketa fisiologikoen ondorioz. Eta garrantzi handia du EKGa interpretatuko duen medikuak atzematen
|
jakitea
zein aldaketa diren kezkagarri. Europako Kardiologia Elkarteak, 2015 urtean aurkeztutako kontsentsuan, garrantzi handikotzat jotzen du EKGa interpretatzerakoan kontuan izatea kirolariaren adina, sexua, arraza, entrenamendu mota eta intentsitatea eta kirol aurrekariak (16).
|
|
|
Zainketa aringarri pediatrikoetan, Piagetek haurren garapen kognitiboaren inguruan azaldutako teoria tresna garrantzitsu bilakatzen da (24). Izan ere, ezinbestekoa da erizainak haurraren pentsatzeko prozesua ulertzen
|
jakitea
. Horrela, gaixo pediatriko bakoitzaren egoerara egokituz, eraginkorrak izango diren komunikazio teknika edo jarduera egokiak aukeratu ahal izateko (16, 24).
|
|
2020
|
|
|
Hauek dira konpetentziak:: arazoei era egokian aurre egiten
|
jakitea
, erlazio egokiak sortzen ikastea eta, batez ere, euren ongizate psikologiko zein soziala mantentzea. Bestalde, erresilientziak gizarteari dakarkion onura goraipatzen dute adituek, gizabanakoengan izan dezakeen onuraren gainetik (Cefai C. eta Cooper P., 2009).
|
|
|
Jazarpena ez da soilik erasotzaileen eta biktimaren arteko kontu bat, jazarpen egoera gehienetan ikaskide talde bat egoten delako. Funtsezkoa da lekuko diren ikaskideek nola erreakzionatze duten
|
jakitea
, horrek baldintzatuko baitu jazarritako haurra nola sentitu den, baita jazarpen egoeraren bilakaera eta iraupena ere.
|
|
2021
|
|
|
Izan ere, oso garrantzitsua da etorkizuneko medikuek
|
jakitea
gaixotasunaren atzean alderdi gehiago badirela, hau da, desberdintasun sozialak osasunarekin zerikusia duela eta ditugun baliabideak ez direla soilik preskribatzen diren medikamentuak, baizik eta testuingurua, familia, sare sanitarioa eta osasunerako prebentzio eta promozioko politikak ere kontuan hartu behar direla. Gaixotasunaz gain, pertsona bera artatzeko gaitasuna eskuratzeko pausoak eskaintzen dira hiru kapitulutan banatuta:
|
|
|
Ildo beretik, medikuntza edo osasungintza osotasunean gaixoarekin zuzenki lotutako lan esparrua bada ere, hots, gizakiekin harreman zuzena duena, EHUko Medikuntzako graduan eskaintzen diren ikasgaien artean, urriak dira humanismoarekin lotutako gaiak. Esaterako, askotan esparru desberdinetan aipatu izan da mediku on bat izateko hoberena asko
|
jakitea
, eguneratua egotea eta punta puntako berrikuntzetan jantzia egotea dela. Eta ikasleek zein profesionalek ez diote garrantzirik ematen
|
|
|
Hala ere, adineko pertsonen erorketak gutxitzera bideratuta dagoen ariketa fisikoak zer nolako ezaugarriak izan behar dituen ez dago argi. Bestalde, ariketa programa eraginkorrenak zeintzuk diren
|
jakitea
oso interesgarria gerta dakieke pertsona nagusien erorketa arriskuak gutxitzeko lan egiten duten adituei, zahar etxeetako arduradunei, etab. Beraz, lan honen helburua da berrikuspen sistematiko bat egitea pertsonen erorketa intzidentzian eta arrisku faktoreetan osagai anitzeko ariketa programek duten eraginaren inguruan.
|
|
2022
|
|
|
Osasun Mentaleko Zentroan zerrenda jaso ondoren telefonoz kontaktatzea zen gizarte langileon lehenengo pausoa. Geure burua aurkeztu ondoren, informazio bilketa bat egin genuen, bertan, bere oinarrizko beharrak asetzeko laguntza al zuten
|
jakitea
zen helburua. Ondoren, akzio plan bat adosten zen pertsonarekin, ondoko gakoekin:
|
|
|
apurka apurka transformatzen eta osatzen baita ezagutza. Eta halako egoera batean hori zabaltzen
|
jakitea
garrantzitsua da.
|
|
|
Osasun Mentaleko Zentroan zerrenda jaso ondoren telefonoz kontaktatzea zen gizarte langileon lehenengo pausoa. Geure burua aurkeztu ondoren, informazio bilketa bat egin genuen, bertan, bere oinarrizko beharrak asetzeko laguntza al zuten
|
jakitea
zen helburua. Ondoren, akzio plan bat adosten zen pertsonarekin, ondoko gakoekin:
|
|
|
Elebitasuna aztertzea hizkuntzalari askoren xede bilakatu da berriki; konturatu baikara bi hizkuntza (edo gehiago)
|
jakitea
ez dela salbuespen egoera bat munduko gizarteetan. Alderantziz:
|
|
|
Alderantziz: gurean bezala, munduko gizarte gehienetan bi hizkuntza
|
jakitea
ohikoa da. Euskaldun guztiok bi hizkuntza (gutxienez) ikasi eta erabiltzen ditugu gure eguneroko bizitzan.
|
|
|
Antsietateak maila esanguratsuak gainditzen dituenean, emozioen kontrol kognitiboa goitik behera murriztu dezake: joera kognitiboak okertu eta funtzio exekutiboak hondatu. Jarrerasendoa garatzea eta presiopean arrazoizko erabakiak hartzea BAME en formakuntzaren helburuetako bat bada, erabilgarria litzateke
|
jakitea
ea antsietate ertain edo larriak ahalegin horiek zapuzten ote dituen; bereziki, ez dagoelako estrategiarik egoiliarren formazioaren hasieran edo formazio prozesuan zehar arrisku faktore horiek bahetzeko.
|
|
|
Bestalde, erantzuna eman dutenen tasa baxua eta parte hartzaileen galera aipagarria da. Galera horien zergatia edo erantzunik ezaren zergatia
|
jakitea
interesgarria suerta daiteke, are gehiago, desiragarritasun soziala ez dugulako neurtu.
|
|
2023
|
|
|
Osasun profesiotan eta, oro har, laguntza harremanetan aritzen garenok, kontuan hartu behar dugu errukiaz hitz egiten dugunean hiru norabidez ari garela hitz egiten: besteei errukia eskaintzea; besteengandik errukia jasotzen
|
jakitea
; eta autoerrukia gure buruari eskaintzeko gai izatea. Hiru norabide hauen arteko oreka bilatzea beharrezkoa dugu, erruki iraunkor bat garatzeko.
|
|
|
Behin ezgaitasun intelektualetik haratago narriadura kognitibo bat dagoela ikusiz gero, ezinbestekoa da narriadura kognitibo hori AGaren ondorio den
|
jakitea
edo ez. Horretarako eskuragarri diren diagnosirako tresnak erabili behar ditugu:
|
|
|
Zelula ama heldu horiek eraldaketa prozesu batean sartzen dira, mutazio genetikoen efektu konbinatuaren eta nitxo zelularraren perturbazioaren ondorioz. Beraz, zelula mota desberdinen portaera ulertzeko, ehun heldu osasuntsuetako zelula ama espezifikoek nola jokatzen duten
|
jakitea
egoera espezifikoetan homeostasiaren galera nola gertatzen den ezagutzea bezain garrantzitsua da.
|
|
|
Zentzu horretan, pazientearen ingurune hurbilak emandako gizarte laguntzak funtsezko eginkizuna betetzen du gaixotasunaren egokitzapen prozesuan eta tratamenduarekin zerikusia duten antsietateeta depresio mailen murrizketan (17). Hala ere, ikerketa batzuek diotenez, pazienteen zenbait premia, hala nola heriotzari aurre egitea, isolamendua gutxitzea edo erru sentimenduak kudeatzen
|
jakitea
, maiz ez dira asetzen (18). Urte batzuetatik hona, aipaturiko beharrak asetzeko helburuarekin berdinen arteko gizarte laguntzarako programa ezberdinak sortu dira.
|
|
|
Zelula ama heldu horiek eraldaketa prozesu batean sartzen dira, mutazio genetikoen efektu konbinatuaren eta nitxo zelularraren perturbazioaren ondorioz. Beraz, zelula mota desberdinen portaera ulertzeko, ehun heldu osasuntsuetako zelula ama espezifikoek nola jokatzen duten
|
jakitea
egoera espezifikoetan homeostasiaren galera nola gertatzen den ezagutzea bezain garrantzitsua da.
|
|
|
Behin ezgaitasun intelektualetik haratago narriadura kognitibo bat dagoela ikusiz gero, ezinbestekoa da narriadura kognitibo hori AGaren ondorio den
|
jakitea
edo ez. Horretarako eskuragarri diren diagnosirako tresnak erabili behar ditugu:
|
|
|
Zentzu horretan, pazientearen ingurune hurbilak emandako gizarte laguntzak funtsezko eginkizuna betetzen du gaixotasunaren egokitzapen prozesuan eta tratamenduarekin zerikusia duten antsietateeta depresio mailen murrizketan (17). Hala ere, ikerketa batzuek diotenez, pazienteen zenbait premia, hala nola heriotzari aurre egitea, isolamendua gutxitzea edo erru sentimenduak kudeatzen
|
jakitea
, maiz ez dira asetzen (18). Urte batzuetatik hona, aipaturiko beharrak asetzeko helburuarekin berdinen arteko gizarte laguntzarako programa ezberdinak sortu dira.
|