|
2000
|
|
|
Giro ezinago apropos horretan, bada, ekiten diote argitaletxekoek bi idazleen aurkezpenak egiteari. Kontent azaltzen dira haiek plazaratu berri dituzten bi liburuekin, eta
|
esan
ere esaten dute, bi idazleek ez dutela aurkezpenik merezi, eta bi liburu hauek zein bere jeneroan, jakina izugarriak direla, nolabaiteko mugarri, lubakietan bizi diren idazle gazteentzat ipar eta artizar eta ibilbide, eta amaitzeko esaten dute, emozioz beterik, bi liburu hauek biharko klasiko ez ezik, gaurko klasiko ere badirela jada, eta azkar ibiltzeko, bada, liburuok erosteko tenorean.
|
|
|
Giro ezinago apropos horretan, bada, ekiten diote argitaletxekoek bi idazleen aurkezpenak egiteari. Kontent azaltzen dira haiek plazaratu berri dituzten bi liburuekin, eta esan ere
|
esaten
dute, bi idazleek ez dutela aurkezpenik merezi, eta bi liburu hauek zein bere jeneroan, jakina izugarriak direla, nolabaiteko mugarri, lubakietan bizi diren idazle gazteentzat ipar eta artizar eta ibilbide, eta amaitzeko esaten dute, emozioz beterik, bi liburu hauek biharko klasiko ez ezik, gaurko klasiko ere badirela jada, eta azkar ibiltzeko, bada, liburuok erosteko tenorean.
|
|
|
Giro ezinago apropos horretan, bada, ekiten diote argitaletxekoek bi idazleen aurkezpenak egiteari. Kontent azaltzen dira haiek plazaratu berri dituzten bi liburuekin, eta esan ere esaten dute, bi idazleek ez dutela aurkezpenik merezi, eta bi liburu hauek zein bere jeneroan, jakina izugarriak direla, nolabaiteko mugarri, lubakietan bizi diren idazle gazteentzat ipar eta artizar eta ibilbide, eta amaitzeko
|
esaten
dute, emozioz beterik, bi liburu hauek biharko klasiko ez ezik, gaurko klasiko ere badirela jada, eta azkar ibiltzeko, bada, liburuok erosteko tenorean.
|
|
|
K. L. gazteak asko estimatzen dio keinu txiki hori, baina
|
esaten
dio itxaron dezala bere txanda, bai, itxaron dezala, asko eska  tzea ez bada. Eta, ziztu bizian, folioak irakurtzeari ekiten dio etengabe.
|
|
|
" jolasak, ingenioak, ironiak, subjetibitatea askatzen dute eta inkontsekuentziara bultzatzen". Alegia,
|
esan
nahian bezala asko duela liburuak jolasetik, jolasa delako askatasun osoa lortzeko era bakarra, eta jolasa delako, azken finean, paradisuaren ispilu. Eta bere teoria egiaztatze aldera, Nietzsche du orain:
|
|
|
Baina jende asko ez dago konforme planteamenduarekin, dagoeneko bi ordu pasatu baitira, dagoeneko joan baita eguerdia eta hasi baita jendea gosetzen, seko gosetzen; eta jendea ez dago batik bat
|
esandakoarekin
konforme, akademiko xaharra hil egin baita dardar gordinen artean, betiko esaldia ahoan lore zuela: " Jainkoak estutu bai, baina ez du sekula itotzen".
|
|
|
Bien bitartean, K. L. idazle gazteak berean jarrai  tzen du, sorgor eta itsu, ezer gertatuko ez balitz bezala.
|
Esaten
du: " Eta ez dezala irakurleak nire liburuan sosegurik bilatu, desosegua aurkituko baitu; zeren orrialde hauetan barrena ez baitabil heroirik edo irabazlerik, derrotaren armada baizik; bai, derrotaren armada eta patu idatziaren kontra borrokatzen den gizagaixoa...".
|
|
|
Entzule zital bat haserretu egin zaio Molinero poetari, eta
|
esan
dio: " Hormak, bai, hormak, militar kabroi hauek ezarri dizkigutenak".
|
|
|
|
Esaten
dute: " Orain akordatzen naiz, bai, honantz nentorrela, korrika eta presaka, eta kalean jende gutxi bezala, zera, esate baterako ia inor ez, eta auto gutxi, bai, ohi denerako oso gutxi, eta semaforoak eta argiak itzaliak bezala, eta dendak eta banketxeak erdi ilunpetan ez dakit, gaur jai-eguna edo greba eguna balitz bezala, baina, klaro, gaur osteguna da eta ez da nik dakidala gaur inon grebarik...
|
|
|
Eta jarraian, beste pentsakizun izugarri bat: " Untxiak bezalaxe bai, ongi
|
esan
duk... Ze, ongi begiratuta, hementxe biltzen baitira herri honetako burmuinik argienak, eta ez duk oso azkarra izan behar jakiteko dirutza ikaragarria eskainiko lukeela edozein herrialde atzeratuk geure burmuinen truke.
|
|
|
Zeharo haserretuta jaiki da bere aulkitik idazle errealista.
|
Esaten
du: " Baina zuek erotu zarete, gizonak!
|
|
|
" Bada, bai, nik bazakiat bizitza zer den: bizitza, adiskideok, tonbola bat, ton ton tonbola bat duk; eta oinazeari buruz
|
esango
dizuet, zera, oinazeak orduak luze dituela, hara!".
|
|
|
K.L. idaz  le gazteak, oraindik mahaiburuan eserita, azken egunetan hamaika aldiz errepikatu duen esaldia irakurri du, irribarre eroriz: " Bukatzeko, jaun adiskideak, nire liburua bi hitz dotoretan laburbildu banu, hauxe
|
esango
nuke: nire liburua soineko bat da, egunerokotasunaren absurduan ehundua, ironia sotilaren urrezko hariz josia, eta jolasa du titare, injenioa anteojo, trajedia gerriko, eta ezustea andere lirainaren gorputz...
|
|
|
Non dira senideak eta lagunak? Nola
|
esaten
ote diote orain amodioari. Nor ausartuko da atea igarotzera?
|
|
|
Zer egin behar dudan ongi jakin gabe, autotik irteten naiz arnasestuka. Atzetik datozkidan autoak geldiarazi nahi nituzke, bazterrera daitezela
|
esan
. Zein arrazoi edo aitzakia dela medio, ordea?
|
|
|
Denak beren lekuetan zeuden, eserita, gertaturikoa haien arazoa ez balitz bezala, burukoikeria bete betean. Zigarro bat piztu nuen eta itsu batek
|
esan
zuen: " Zer gertatzen da?, zer gertatzen da?".
|
|
|
Ezagunak zaizkidan keinuz etsipen urduriz,
|
esango
nuke, nire buruari azalpen bat ematera nindoan, eta orduantxe Schubert entzun nuen. Laster batean ezagutu nuen; samin sakon hornidura gabeko batek jakinarazi zidan bakarrik nengoela.
|
|
|
Eta halaxe, bada, Schubert bukatu zen, eta kanpora begiratzeari utzi nion, nire baitara begiratzeko; bakarrik nengoen eta ene buruari zuhurtasun osoz azaldu behar nion zergatik ahoskatu nuen konplot hitza, zergatik kanporatu nuen izen beldurgarri hura, esku anonimo batek idatzia zirudiena eta, hala ere, hain ankerra eta hurbila egiten zitzaidana. Eseri egin nintzen; hegazkin batek zeru ubela zulatu zuen, eta ikuskizun hark uharte huts baten erdian abandonatuta dagoen naufragoaren modura sentiarazi ninduen, zergatik
|
esaten
asmatuko ez banu ere. Beste zigarro bat piztu nuen, eta une hartantxe itsuak ahots lakarrez errepikatu zuen:
|
|
|
gerrikoa kendu eta hogeita hamar edo berrogei bat aldiz astindu nuen; amorrurik gabe baina irmoki, buruan nahiz soin adarretan. Ez zen behin bakarrik ere kexatu, ez zuen txintik ere
|
esan
, eta asper asper eginda utzi nion zigorketari, itsuak astinduarekin gozatu zuen edo ez guztiz argitu gabe, baina; zalantzak, bestalde, nahikoa alditxartu ninduen, egia esan behar baldin bada.
|
|
|
gerrikoa kendu eta hogeita hamar edo berrogei bat aldiz astindu nuen; amorrurik gabe baina irmoki, buruan nahiz soin adarretan. Ez zen behin bakarrik ere kexatu, ez zuen txintik ere esan, eta asper asper eginda utzi nion zigorketari, itsuak astinduarekin gozatu zuen edo ez guztiz argitu gabe, baina; zalantzak, bestalde, nahikoa alditxartu ninduen, egia
|
esan
behar baldin bada.
|
|
|
Ez al nuen akaso haren lastoz  ko bihotza ikusi? Ez al nuen, menturaz, nik neuk
|
esan
panpinari berari esan ere harriduraz ikuskatzailea mamu harrigarri bat zela. Zergatik txulatu zizkigun txartelak bost aldiz?
|
|
|
Ez al nuen akaso haren lastoz  ko bihotza ikusi? Ez al nuen, menturaz, nik neuk esan panpinari berari
|
esan
ere harriduraz ikuskatzailea mamu harrigarri bat zela. Zergatik txulatu zizkigun txartelak bost aldiz?
|
|
|
Ba ote zekiten tren hura ez zihoala inora? Zergatik
|
esan
zidan txartel saltzaileak zeina, izan ere, ez baitzen betikoa, beste bat baizik, garaiagoa eta lotsagabeagoa eta libertinoagoa inondik ere, nik ordura arte sekula ikusi ez nuena bidaia on bat izan nezala, ez baninduen ezagutzen. Gizalege hutsez?
|
|
|
erabili zuen tonu guztiz zinikoak ez zuen zalantzabiderik uzten:
|
esaten
ari zitzaidan: " ez dakik nora hoan, tonto halakoa; hauxe izango duk hire azken bidaia".
|
|
|
Barre karkara luze azantzatsu bat izan zen, egiazkoa ia, neurosi puntu batez zipriztidua. Ez nuen, ordea, ezer lortu; ez zen bidaiari bakar bat ere hunkitu, inork ez zuen jarreraz aldatu, inor ez zen gogaitu, inork ez zuen txintik ere
|
esan
. Ondo ederki zeukaten ikasita gidoia, eta inor ez zegoen inprobisatzeko prest.
|
|
|
Gorrotoak begiak itsutzen zizkidan. Berriro, Debekatuta erretzea
|
zioen
kartelaren azpian jarri, eta zigarro bat piztu nuen metro erdiko sugarrez. Itsuak, munduko ostia txar guztiarekin, esan zuen orduan:
|
|
|
Berriro, Debekatuta erretzea zioen kartelaren azpian jarri, eta zigarro bat piztu nuen metro erdiko sugarrez. Itsuak, munduko ostia txar guztiarekin,
|
esan
zuen orduan: " Zer gertatzen da?, zer gertatzen da?".
|
|
|
Barkatuko zait ahalkea. Nolanahi ere,
|
esan
nahi nuke kabalen munduarekin zerikusi gehiago ikusten diodala terapia modu horri, medikuntzarekin baino. Konforme nago psikiatrarekin.
|
|
|
Aski dut horrekin. Rimbaudek
|
esan
zuen ez dakiguna terriblea izanen dela akaso. Egia.
|
|
|
Niretzat arazo bakarra ura zen. Ura kantitate handitan,
|
esan
nahi dut. Eta hala, bada, hasi nintzen neure kasa, ezkutuan (lagunengandik ezkutuan, batik bat), lehen saiotxoak egiten.
|
|
|
Ondorio horretara iritsi gara doktorea eta biok saio ugariren buruan. Eta konforme nagoela
|
esan
dudala uste dut. Uste dut esan dudala; uste dut konforme nagoela.
|
|
|
Eta konforme nagoela esan dudala uste dut. Uste dut
|
esan
dudala; uste dut konforme nagoela. Dena den, plazer iturri bilakatu zait buruhaustea.
|
|
|
Autoz igo ginen klinikara, burrundara batean, hari gustatzen zaion moduan. Ongi portatuko zela
|
esan
zidan. Katarroa, eztula, belarriko mina; ez; bost urteko errebisioa tokatzen zitzaion.
|
|
|
Begiak ireki ireki egin, eta begitartea guztiz ubeltzen hasi zitzaion. Ez zuen, hala ere, txintik
|
esaten
. Zer egin jakin ezean, sabai aldera begiratu nuen atzera; orduan konturatu nintzen:
|
|
|
Fontaineri guztiz ezezaguna zaio gizon hura, baina erakutsi zioten argazkiko bera da dudarik gabe. Gizon etorri berriak eta Fontainek hitzik
|
esan
gabe trukatzen dituzte maleta eta karpeta: batean dirua dago; bestean, marrazki eder batzuk, aerolitoak izenburupean, eta, hauen tartean, aspaldi desagertu ziren plano haiek.
|
|
|
Denbora pasa, orduan. Ni ere bai, egia
|
esan
. Eta, izan ere, baloia?
|
|
|
Nik: (Hura besarkatuz) Etzazu
|
esan
! Onuzki!
|
|
|
Zeruaren amildegian berdeak ikusten zaizkit begiak,
|
esan
ohi zuen William Lang paraxutistak, hegazkinetik jauzi egin aurretik. Errezo moduko bat zen, amuletoa.
|
|
|
William Langek, ordea, marroiak zituen begiak, ez berdeak. Zergatik
|
esaten
zuen orduan berdeak ikusten zitzaizkiola begiak. Arrazoi asko leudeke itaun horri taxuzko erantzun bat emateko, baina nork berak aurki beza gustukuen lukeena, nik ez dut-eta sekretu hori argituko.
|
|
|
Ba al dago gudurik urdin goi ederrean? Zer dela eta zer dela, galdetu ala ez, buruaz
|
dioena
bai eta buztanaz ezetz? (ahatea).
|
|
|
Baina utz ditzadan burubide hauek; Will Langekin ari nintzen. Eta zer
|
esan
dezaket nik, bada, William Langez, neuk gizon hura sekula ikusi ez banuen. Ezer handirik ez.
|
|
|
Inork ezin dezake
|
esan
zenbat urte dituen, ez baitaki noiz hilko den. Poeta handi bati irakurri berria nion esaldia behin eta berriz errepikatuz nindoan, stadiumera iritsi nintzenean.
|
|
|
Iragarkiek azaltzen zutenez, meeting handi bat ospatzen zen. Edo, zuzenago
|
esateko
, ospatua zen; zeren, jada ilunabarra zelarik (baina artean ere argiak, han hemenka, urrekoloreko albainuak barreiatzen zituelarik), jenderik gehiena joana baitzen, frogarik interesgarrienak ikusi eta gero, pentsatzen dut. Harmailetan ikusle gutxi topatu izanak ere aurrera egitera bultzatu ninduen, eta halaxe eseri nintzen, bada.
|
|
|
Bikote baten ondoan eseri nintzen. Mutikoak
|
esan
zion neskatoari jaits zedila bere begietatik. Gizagaixoa, pentsatu nuen nire kabutan, hori esaten duenak oinaze esanezinetarako prestatu behar du bere burua.
|
|
|
Mutikoak esan zion neskatoari jaits zedila bere begietatik. Gizagaixoa, pentsatu nuen nire kabutan, hori
|
esaten
duenak oinaze esanezinetarako prestatu behar du bere burua. Baina neskatoa isilik gelditu zen.
|
|
|
jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez eraman... (ez dakit nola azaldu, gauzak adimenarentzat azkarregi gertatzen dira beti), tira, gauza da xabalina zelaira erori arteraino (ez besteak bezain urrun, bai besteak baino azkarrago eta parabolikoago) ez ginela jabetu, zera, inor ez zela jabetu (jaurtitzaileak jauzi txikiak egiten baitzituen artean, edo besoak gora eta behera altxatzen) jaurtitzaileak burua galdu zuenaz, edo, zuzenago
|
esateko
, xabalinak burua erauzi zionaz; hain garbi, hain zorrozki erauzi ere, non propio egin zuela pentsa  tzeko bide eman baitzien adituei nola forentseei; alegia, ez zela istripu bat izan, ongi eta luzaroan saiaturiko jaurtiketa bat baizik. Nik, nolanahi ere, ez nuen ikusleen asaldura edo izualdi edo erruki berantiar harekin bat egin; ez.
|
|
|
Beraz, ostia, buelta etxera. Egindako bidea atzera egin, eta ezkaratzeko atearen parez pare gelditu nintzen, giltzak, giltzak
|
esanez
. Aurkitu nuen halako batean giltzari zilarrezkoa, eta hara non ikusten dudan orduantxe, atearen markoan txintxetaz josia (horretarako propio kortxo bat dagoen arren), zera bat, eskela bat.
|
|
|
senitartekoak, ahaideak, helbideak, denak ongi zeuden. Adio, Eugenio, entzun uste nion
|
esaten
zidala irribarrez albaitariak kalean gora zihoala, ez dakit niri edo argazkian azaltzen zen zenduari. Sor eta gor gelditu nintzen une batez.
|
|
|
Argazkiko neu horrek finko finko begiratzen zidan, ez dakit errukiz ala ondamuz. Kabroi alaena
|
esan
, eta eskela kendu nuen kortxotik. Ezkaratzearen epeltasunera barneratu nintzen lasterka, soraio, eta han lasaitasun amini bat sentitu nuen, hain ezaguna nuen usainaren babesera.
|
|
|
Barre egin nion neure umore bretonianoari. Eta zer
|
esaten
zaio ezkara  tzean topatzen duzun auzo zendu ibiltariari. Irribarre egin nuen berriz ere, baina hatzen dardarizo nabarmenek beste zerbait adierazten zuten, nik neure buruari ezkutatu nahi niona.
|
|
|
Pentsamendua alderrai nerabilen, batetik bestera ziztu bizian, ezin sosegaturik. Tira, motel, txorakeria batengatik horrela deskontrolatzea ere,
|
esan
nion neure buruari, sabel arnasaldi batzuk saiatzen nituelarik. Baina, alferrik.
|
|
|
Atzo hil zen, istripuz, Elizaren Bedeinkapenak jaso ondoren. Ez da posible,
|
esan
nuen nire baitarako ezin gehiago urduri. Gauzak argitzen hasi beharra neukan.
|
|
|
Bai, mesedez, Eugenio Feuerrekin hitz egin nahi nuke; oi, barka, jauna, baina Feuer jauna atzo hil zen; nola?; bai, jauna, auto batek harrapatu zuen Abenidan eta seko utzi zuen... Negar zotinka hasi zitzaidan Rosita, eta asko sentitzen dut doi doi
|
esanik
moztu nuen deia. Atzera egunkaria hartu, eta gertakarien sailera jo nuen.
|
|
|
Ez nazala beldurrak jan. Beldurrari aurre egin behar zaio,
|
esaten
zuen gure yoga maisuak. Ez dakit, ordea, beldur nintzen ala itolarri hits batek estutzen ninduen itsutzeraino.
|
|
|
Badakit. Nik ez dut hori
|
esan
nahi, ordea; nik esan nahi dudana da zalantza egiteko zio pisuzkoak ditudala, ez baitut beste inor ezagutzen niri gertatu zaidan zorigaitzaren parekoa gertatu zaionik. Ez, ez dut ezagutzen.
|
|
|
Badakit. Nik ez dut hori esan nahi, ordea; nik
|
esan
nahi dudana da zalantza egiteko zio pisuzkoak ditudala, ez baitut beste inor ezagutzen niri gertatu zaidan zorigaitzaren parekoa gertatu zaionik. Ez, ez dut ezagutzen.
|
|
|
Estreinakoa kamioi baten azan  tzak eragotzi zidan, baina hurrengo mezu errepikatuak argi eta garbi entzun ahal izan nituen. Zera
|
esaten
zidan kutxazainaren ahots metalikoak, bazela T. n ni baino ederrago bat. Harridura eta irribarre urduria nahasi ziren ene baitan.
|
|
|
Harridura eta irribarre urduria nahasi ziren ene baitan. " Eta niri zer", pentsatu nuen nire kabutan, kutxazainak
|
esaten
zidana sinetsi ez ezik, asko inporta zitzaidalako. Hankek ihes egin nahi zuten, baina hatzek, oharkabean bezala, agindutako eragiketa burutu zuten sekulako abailaz.
|
|
|
Baina litekeena da; agian irribarre pikaro bat egingo zuen. Nik ez nion, berriz
|
diot
, halakorik ikusi. Harritzarra aise jaso zuen gerri pareraino, amen batean; behin hantxe eroso ipini zuelarik, hamalau txortaldi jo zizkion segidan, su eta fu, begiak zuri zuri, mihia hortzartean dantzari, espasmodikoki.
|
|
|
Hori denek
|
esaten
dute, hori denei esango diezu.
|
|
|
Hori denek esaten dute, hori denei
|
esango
diezu.
|
|
|
Zer
|
diozu
–Zer dirudizu?
|
|
|
Ezinezkoa,
|
esango
nuke nik.
|
|
|
Etzazula
|
esan
! Hortaz, ezagutzen ninduzun!
|
|
|
Aristotelesek
|
zioen
naturan den oro materiaz eta formaz osatua dagoela.
|
|
|
Zergatik
|
diozu
hori?
|
|
|
Min egiteko
|
esaten
didazu hori.
|
|
|
Hori ere gogorapen soil gisa
|
esan
didazu, jakina.
|
|
|
Hori
|
esan
ohi da, bai.
|
|
|
Beraz, umorea da zure besoak, edo umoreak dira zure besoa; edo besodun zinenean umoregabea zinen, edo zer arraio
|
esan
nahi didazu, Smart?
|
|
|
Akonplexatu bat,
|
esan
nahi duzu.
|
|
|
Gauza bat, Townsend doktorea: zergatik
|
esan
nahi dio loretxoak umeari aska nazazu?
|
|
|
Gauza bat, Townsend doktorea: zergatik esan nahi
|
dio
loretxoak umeari aska nazazu?
|
|
|
Ohikoa den, normala, jakin nahi duzu. Bada, ez nizuke
|
esaten
jakingo. Baina, ikus dezagun:
|
|
|
Eta
|
esango
banizu geldotasuna soilik dela mugimendua, zer erantzungo neukezuke?
|
|
|
Ezin
|
esango
dugu" neronek tirako nizkin", ezta, Henrik?
|
|
|
...ak eskaini zizkiguten opari gisa, zernahi  tarako, igurtzirako edo, hizketarako edo, zernahitarako; ez geunden gu, ordea, (psikologikoki) hartarakoxe, eta arroxakoloreko ezpain haiei begiratze hutsarekin konformatu ginen gonbidatu (gizonezko) guztiok, halabeharrez; ezen sasoiko egotera, dios!, jango baikenizkien neskato putapertxent paregabe haiei begiak eta ezpainak eta gaztaina beroak ere hala
|
esan
baledi; horren ordez, azafatek atzera soineko urdin ilunak eta buruko txuri beltzak jantzi zituztelarik, bost milioi bana eman zizkiguten aurrez telefonoz agindu bezala, bost kilo garbi, aginduko zi  tzaiguna betetzeagatik.
|
|
|
Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera, gure begien aurrean, beldurrezko filmetan gertatu ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak; gu iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela. Badaezpada ere, prestu hurbildu gin  tzaizkion lau gizasemeok, eta hil aginean zen gizajoak hala eskatuta,
|
esan
liteke, bada buruan lau kolpe latz lehor eman genizkion zoruaren kontra, adeitsu asko, eta, aireari (eta bizitzari) azken ostikada haserretua joz, Borge jaunak herio betikoa besarkatu zuen azkenik eta sofrikario erantsirik gabe. Gero, errespetuz, begi itsuak itxi genizkion eta brageta lotu.
|
|
|
Negar batean banatu genituen zenduaren diruak. Gonbidatuetako batek
|
esan
zuen orduan: " Aurrerantzean, gure begiak ipurtargi izango ditu, artizar, itsas faro eternitatearen bidezidor terraltsuetan".
|
|
|
Guk, gorputzari bere horri begira, amen erantzun genuen, eta, diru kontaketarekin hasi aurretik, otoitz labur baina sentibera bat errezatu genion negar malkotan. Nik, etsiak jota,
|
esan
nuen: " Izatearen arintasun jasanezinak oro berdinduko gaitu, sasoi beteko nahiz elbarri, aberats nahiz pobre, zoriontsu nahiz dohakabe, azken argiaren zantzuan".
|
|
|
Seiko zortzikote bilbotarra patataka eta hitz txit itsusiekin bidali zuten. " Non da Trinitate Saindua!",
|
esan
zuten ikusleek. " Non dira hiru mosketeroak!".
|
|
|
Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste asko gordetzen du bere baitan, eta ez dago esaterik esperientziaren ahotsa da mintzo iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez duenik. Herriaren hitzak
|
dioen bezala
: " Itxaroten duenari, oro datorkio ordutsu, eta bere borondatera".
|
|
|
Borroka nahiak ez du arnas handirik, fruituak behar ditu, ahalik eta lasterren, indarrak baz  katuko baditu; gero noraeza dator, etsipena, gorrotoa; eta behin zirkuluaren baitan sartua, itxi egiten dira itzulbideak eta estutu sarezuloak. Bizitza,
|
esaten
den bezala, tonbola bat da, baina ez argiztatua eta koloretsua, iluna eta beltza baizik.
|
|
|
Horixe
|
esan
nion, estreinakoz hitza egokitu zitzaidanean, Edurtxo Caterpilarri: tonbola bat noski, baina bonbilla guztiak erreta dituena, itsusia, makurra eta jasanezina.
|
|
|
Lanak emango nizkion, ez ninduen hain erraz toreatuko. Alboan nuen gizasemea ere ez zetorren
|
esaten
ziguten orori men egiteko jarreran; sartu aurretik, aitortu zidan hark behartuta ekarri zutela, esate batera, programara; eta azkenean, biziko bazen, baiezkoa eman behar izan zuela, etorriko zela bost milioi ditxosozko haien truke. Nik ere aitorpen bera egin nuen.
|
|
|
Argi fokoek begiak itsutu zizkiguten, ez genuen asmatzen kameren aurrean zein jarrera hartu. Patxi Otsotzarmendiren hitzaurrea luzea izan zen, txuria eta biguna, morborik gabea; programaren xedea argi adierazi zuen, uste okerrerako biderik utzi gabe,
|
esanez
saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat, gure esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han bizitzaren laztasuna ez areagotua baina bai bere horretan azal zitekeelako, hau da, bere gordintasun guztian, e... " Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak.
|
|
|
Patxi Otsotzarmendiren hitzaurrea luzea izan zen, txuria eta biguna, morborik gabea; programaren xedea argi adierazi zuen, uste okerrerako biderik utzi gabe, esanez saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat, gure esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han bizitzaren laztasuna ez areagotua baina bai bere horretan azal zitekeelako, hau da, bere gordintasun guztian, eta auskalo. " Eta auskalo
|
esan
zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak. Gu, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki, jakiten zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk, jakiten non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta batek daki...".
|
|
|
Zergatik hil zenuen?". Emakumeak, lehen eraso ezustekoak txundituta, asmatu zuen
|
esaten
: " Ez, jauna, Deere jauna, nik asko maite nuen, nik ez nuen hil Jacques...".
|
|
|
Edurtxo Caterpilar tiento ibili zen: " Zergatik
|
diozu
hori, Alfredo. Maingua zarelako, akaso?...".
|
|
|
Maingua zarelako, akaso?...". Alfredo Iradierrek adeitsu asko azaldu zuen ez zuela hori
|
esan
maingua zelako, esateko modu bat besterik ez zela, metafora bat. " Bada, kasu honetan, metafora horrek ez du nahaspila besterik sortzen.
|
|
|
Maingua zarelako, akaso?...". Alfredo Iradierrek adeitsu asko azaldu zuen ez zuela hori esan maingua zelako,
|
esateko
modu bat besterik ez zela, metafora bat. " Bada, kasu honetan, metafora horrek ez du nahaspila besterik sortzen.
|
|
|
Alfredo Iradierrek barkamena eskatu zuen. Gero, besamutur odoleztatua jarri zuen kameren argitara, eta
|
esan
zuen huraxe zela estigma, Jaunaren dei gozoa, eta saindu egingo zutela laster bere auzo  ko parrokian, Erromako baimen guztiekin. Eta hurrena, urdaiazpiko zaku batetik beso ustelgabea atera zuen, txan ta ta txan eginez, hamar urte atzera emazteak labanaz moztu zion beso berbera, bere bost hatz eta guzti.
|
|
|
Ez zion erantzunik eman. Han goitik, enbor lerdena eskuetan zut,
|
esan
zuen: " Hauxe izan da ene sumendia, laba honen indarrak ehundaka sabel, ezpain, tunel, sarobe ernaldu ditu, ene gogoz kontrara, diru apur batzuen truk.
|
|
|
Hurrengo gonbidatuak, Ana Morenak, lau, eta gainera panteista zen. Haptonomia atsegin zuen eta, gazte gaztetatik, baieztapen apodiktikoak
|
esaten
zituen, sekulako trebeziaz. Bere bizitzako beste aro batean, akaso amnesia txar batek jota, izaki ignaro bat ere izan omen zen.
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer
|
esango
, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustet...
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. ...tatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez,
|
esan
bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera eman nahi den kontakizunari.
|
|
|
Beti bezala esnatu zen Brown jauna goiz euritsu hartan, zortziak aldera, eta ezkongabea zenez eta bakarrik bizi zenez, inork ez zion
|
esan
azazkal haiek oso aldatuta zeuzkala, oso handituta, ez ziruditela, ez tamainaz ez formaz ez kolorez, bere eskuko azazkal berezkoak, azaz  kalordeak baizik; Brown jauna ere ez zen, noski, txikikeria hartaz jabetu, eta bulegoan ere, astelehena izaki, inork ez zion hitzik ere aipatu aldaketaz. Era berean, ez genuke ziurtasun osoz esaten jakingo baina badakizu baietz zenbat denbora igaro zen azazkalen aldaketatik azken eta erabateko itxuraldaketaraino; eman dezagun, hortaz, hilabete.
|
|
|
Beti bezala esnatu zen Brown jauna goiz euritsu hartan, zortziak aldera, eta ezkongabea zenez eta bakarrik bizi zenez, inork ez zion esan azazkal haiek oso aldatuta zeuzkala, oso handituta, ez ziruditela, ez tamainaz ez formaz ez kolorez, bere eskuko azazkal berezkoak, azaz  kalordeak baizik; Brown jauna ere ez zen, noski, txikikeria hartaz jabetu, eta bulegoan ere, astelehena izaki, inork ez zion hitzik ere aipatu aldaketaz. Era berean, ez genuke ziurtasun osoz
|
esaten
jakingo baina badakizu baietz zenbat denbora igaro zen azazkalen aldaketatik azken eta erabateko itxuraldaketaraino; eman dezagun, hortaz, hilabete. Apiril osoa.
|
|
|
Erabateko itxuraldaketa
|
esan
dugu, oker ez bagaude, baina ez dugu orain kolpetik adieraziko zertan zetzan aldaketa bitxia; epeka emango dugu horren berri, apurka apurka, hitz lasterraren harmoniara egokiturik, ez horrenbeste intrigari eustearren izan ere, kontakizun honetan, intriga ez baitago itxu  raldaketaren zernolakotasunean, beste zerbaitetan baizik, ezpada kontaeraren arnasa bere gradazio egokian ematearren. Beraz, eta on  tzat jo dugun apiril euritsuaren buruan, lehen aldaketa hatz txikietako azazkalena izan zen.
|
|
|
Bi azazkal txikiren aldaketak ez du, egia
|
esan
, ezer gaiztorik susmatzeko biderik eskaintzen, akaso, bere txikian, jabetu ere ez ginatekeelako egingo mudantzaz; eta, jabetuta ere, inork ez lioke aurkikuntzari aparteko garrantzirik emango, eta axaleko arrazoiren batekin lasaituko luke norberak bere burua segur aski; Brown jaunari, ordea, hamarrak aldatu zitzaizkion egun batetik bestera, edo, hobeto esateko, hogeiak: hatzetakoak zein behatzetakoak.
|