|
2000
|
|
|
" Egge" rik ez duten esaldiak soilik erabiliko dituzu, hara! Ederki kostata, baina lortzen duzunean, beste arazotxo batzuei aurre egin beharrean zara, ordea, irakaslea" aggia" zarela
|
esaten
hasi delako, eta zure gurasoak alaitu ordez kezkatu egin direlako bere seme" erremerreak" hiztegi oso aberatsa duela jakitean. Zorionez, ikaskide berri batek aterako zaitu zulotik:
|
|
|
Goizeko laurak izan arren, atzoko gauzak gaur gertatu izan balira bezala idatzi banitu, goizean berandu samar jaiki garela
|
esanez
hasi behar nuke. Ez tapaki ez izara, elkarren alboan larrugorritan esnatu gara, Rubenek eskuin eskua nire ipurmasailetan pausatua zuela.
|
|
|
Hala bada, hartu egin zuen aparatoa. Hartu eta bertan baina, eten egin zen komunikazioa; eta hala ere, kableaz beste aldean baten bat zegoela aditzeko betarik izan zuen, menturaz hitz bat
|
esaten
hasi zena. Berak eskegi eta oso sarri berriz, atzera jo zuen.
|
|
2001
|
|
|
Adibidez: Pello untxi bihurtuko da,
|
esanez
hasten dut joko bat: helduek, «bai zera, nola bihurtuko da untxi!» erantzuten dute.
|
|
|
Une batez tristatu ere egin zen, baina etxera itzuliko zela pentsatu zuen berehala, eta han egongo zirela Maria eta Marcos, eta iluntzea helduko zela telebistaren aurrean. Freskatuko zuela orduan eta elkarri kontuak
|
esaten
hasiko zirela. Berriro piztu zen Lucas.
|
|
|
Erretratu hartako hura aitatzat hartzen zuen Goiok umetatik edo, hobeto esanda, osabaren irudia ematen zion bere aita ezezagunari. Erretratuak biziduna ematen zuen, gainera, eta Goioren begiek erretratuko haren begirakune artezarekin tope egiten zuten, mutil hura lauki barruan mugitzen hasiko zela eta edozer gauza
|
esaten
hasiko zela ematen baitzuen.
|
|
|
Jakintza ez da salbabidea, baina eskaintzen dizkigun dohainak tentagarriegiak dira haien ihesi ibiltzeko. Dohain horiek dira jakitea eta, jakitea aski ez dela, indarra edo, berriz
|
esaten
hasi den bezala, boterea. Teknika soilaren jabe egin garen euskaldunok itxura gaiztoko fabrikaz bete ditugu behinolako soro eta basoak.
|
|
|
Gezurrari egiaren eitea eman nahi diote historialariek, egiari asmazioarenitxura idazle sortzaileek. Uste dut Pablo Antoñanari entzuna dela, eta ez balitz ere, berdin balio lezake itzulinguru gisa, iragan urtean Nafarroako erdal letretan bizar handiko bi figurak beste koxka bat hazi direla
|
esaten
hasteko. Lehen erraldoi sendo ziren, orain sendoago, bai errekonozimendu sozialean, bai produkzio literarioan.
|
|
|
Alderdi sozialista da uneotan UPNren sostengu nagusia euskararen kontrakobo rrokan, eta banan banan eta alderdi gisa sozialistek duten ardura ere seinalatzen hasteko ordua bada. Eta UPNrenmende egotearen arrazoi sakonak ikertzen eta ozenki
|
esaten
hastekoa ere bai, edota mendetasun honetanDiariode Navarra k zerikusirik ba ote duen aztertzen.
|
|
|
biztanleak bertakoak edo inmigranteak diren, jainkoekin ahaidetuta dauden, atzeratutako edo goi mailako kultura baten partaide diren, garapen edo amaiera aldian aurkitzen diren. XVI. mendean zenbait espainol Urrezko Mende batean bizi direla
|
esaten
hasten direnean eta XIX. mendean gainbeheraz hitz egiten dutenean ez dira gauza beraz ari; eta ez da gauza bera ere, bere historiaren hasieran, Abrahamekin itunak ezartzerakoan, Yahverengatik askatua eta babestua izan den herri gisa bizitzea, edo K.a. VII. VI. mendeetan Jeremias profetak jainkoak baztertu dituelako egiten dituen intzirietan.
|
|
|
Zenbat miresten nuen
|
esaten
hasi nintzen. Carbayok aztertzen ninduen, isilik, esaten uzten zidan, partez asperturik bailegoen, partez nire ñimiñokeriak, nire xelebrekeriak libertituko bailuen.
|
|
2002
|
|
|
Bere lagun izandako idazle zahar batzuk ezagutzeko aukera izan nuen, eta haiek ziotenez, Bergamin, ia hiltzear zegoenean ere, Donostiako kaleetatik neska eder bat ikusiz gero, hari begira gelditu eta gauzak
|
esaten
hasten zitzaion. Oso emakumezalea zen.
|
|
|
ba... daukezanak eta... ixildu nadin! Zera... mutilen gorabeherak
|
esaten
hasteko, neskatilen konturik entzun gura ezbadozu, mutil zahar geratuko zareala esango deutsut.
|
|
|
Gizena eta titi haundia Ceres bera da Bakorekin, sudurzapala Silena, Satira emea, ezpaintsua musu lorea. Honelako guztiak
|
esaten
hastekotan, ez genuke sekula amaituko. Baina demagun zeuk nahi bezain aurpegi ederra daukala eta Venusen xarma lohadar guztietatik dariola:
|
|
|
Jarrera hark ni erosteko gogoak kendu zizkien inguruko guztiei, astorik gaiztoena nintzela etsita. Orduan, aldarrilaria, garrasi batean aritua baitzen bere lepa zainak eten beharrean ahotsa urratzeraino, barregarrikeriak
|
esaten
hasi zen nire bizkarretik.
|
|
|
Zientzialariek garrantzi handiko pausotzat jotzen dute karraskari eredu berri hori lortzea —Adrian Bird, Eskozian, eta Rudolf Jaenisch, Bostonen, esaterako—, eta arratoiak gene akastunarekin garatzea, «MECP2»ren biologia xehetasun handiagoz aztertu ahal izango baita. «Argi dago gene horrek, gizakiaren eta saguaren X kromosomaren beso luzearen muturrean dagoenak, zeregin garrantzitsua duela nerbio sistemaren garapenean, etapa erabakigarri batean, non neskek eta mutilek esertzen ikasten baitute edo lehen hitzak
|
esaten
hasten baitira», azaldu du Zogick doktoreak. Zientzialari horien hurrengo urratsa gene hori kodetzen duen proteinak garunaren funtzioari nola eragiten dion aztertzea da, garapenaren oinarrizko etapa batean.
|
|
|
Ez zuen pasatu. Eta orduan halaxe
|
esaten
hasi zitzaidan:
|
|
|
Bide zuzenetik jo nuen erantzuterakoan, itzulinguruka ibili gabe. Neure artean pentsatu nuen ezin nintzaiola semeari gezurrak edo neronek sinesten ez nituen egiak
|
esaten
hasi, Aitita zeruan dago eta horrelakoak, adibidez. Hiruzpalau ordu paseak ziren jada, berria jakin genuenetik; hala ere, niri ahotsa pitzatu zitzaidan hura berriro aipatzean.
|
|
|
Baina ezer
|
esaten
hastea alferrikakoa delakoan, irriño baten imintzioa eginez, masaila jartzen diot agur eske. Musu ematen dit.
|
|
|
Beste ertzain bat hurbildu, eta zerbait
|
esaten
hasten zaio belarrira. Egokiera balia  tzen dut hildakoa datzan aldera zeharka begiratzeko.
|
|
|
Azken orduan erabaki dut. Bilbokoaren ostean lotsa ematen zidan harekiko buruz burukoa –bizkarra lurrera makurtuta zakuari heldu zion– Eta gauzak
|
esaten
hasita, hona beste bat. Irabazi besterik ez nuela egin behar esan zenidan, eta garaikurra etxera ekarri.
|
|
2003
|
|
|
Zoroa euren artera sartu eta danai begi begira, deadarka
|
esaten
hasi zan: " Jaungoikoa nora joan dan?
|
|
|
Ikusi be egin ninduzun bart, jantzita daukozun azpikogonea jantzi neutsunean. Bai, begiak zabaldu zenduzan eta ulertzeko gai izan ez nintzan zer edo zer
|
esaten
hasi zinan... Lasai, zengozan egoeran normalena ezer ez gogoratzea da.
|
|
|
Ilunpean geunden eta ezin nituen ondo ikusi. Erditik kentzeko eta baketan uzteko esan nien, baina hauek ez zidaten kasurik egiten eta zentzu gabeko gauzak
|
esaten
hasi ziren:
|
|
|
|
Esaten
hasi ziren andreak orduan ume hura eskolatu behar zela, ezin zela egun osoan kaletik ibili. Konforme zeuden arkitektoaren gurasoak, baina esan zuten dirua zela problema, eta dirua ez zela problema esan zuen andreetako batek.
|
|
|
Ni ez naiz idazlea eta ezin nitzake juzga sorkuntzak dituen arazoak, baina Monikak pitin bat esajeratu egiten zuela iruditzen zitzaidan. Ni etxean egonik ezin zezakeela lerro bakar ere idatzi
|
esaten
hasi zen," balio duen lerro bakar bat ez behinik behin" zehaztu ohi zuen, eta arraro begiratzen zidan, gorrotoarekin ez nuke esango baina bai ni errudun sentiarazteko moduan. Ni bi urte lehenago beste norbaitekin nahastuko banindu bezala begiratzen zidaneko garaiekin gogoratzen nintzen eta askotan, etsiturik, alde egiten nuen itzuli bat egitera.
|
|
|
Haur batzuk dabiltza dindanean burdinazko kateei eskutxoekin helduta, zaintzaileek eguneko lehen zigarroaz gozatzen duten bitartean. Ez du arriskuaren zantzurik sumatu emazteari kargu hartu eta esan beharrekoak
|
esaten
hasi zaionean, ez eta ere poltsa zimurretik esku dardaratiz pistola beltza atera dionean ere. Esajerazio bat iruditu zaio, gehiegikeria guztiz femenino bat, gauzak bere onetik atera gabe ere aski arazo baitituzte beren artean.
|
|
|
Erabaki okerra izan zela halako etxe handia eta urruna erosi izana. Bai, bazekiela berak eskatuta hartu zutela erabakia, baina, zer nahi duzu, Damian, gezurra
|
esaten
hastea. Hobe zutela hura saldu eta etxebizitza bat hartzea Donostiako zentro aldean.
|
|
|
Entzun duk, bada, horrexetara etorri nauk eta. Neu ere harritu egin ninduan Jaione lehenengo aldiz halako gauzak
|
esaten
hasi zitzaidanean, baina aitortzen diat zain egoten nintzela gero harekin noiz elkartuko. Hark zer berri kontatuko.
|
|
|
–Hasiera polita eman zion Mallonak helegiteari; Gerra Kontseilukoak gezurra zirela
|
esanez
hastea ere!
|
|
2004
|
|
|
Megafoniatik zerbait
|
esaten
hasi dira. Ez dugu jendearen gora!
|
|
|
Eta kanariarra eta biok, haiekin, egunero egunero, 7.30ak arte. Eta jendea
|
esaten
hasi zen: " Maistra hauek diferenteak dituk!".
|
|
|
–Joana, urrutiegi zoaz, neska. Sutzen ari zara eta gauza mingarriak
|
esaten
hasi zara. Hitzak ez du inoiz haserretzeko izan behar, barruak lasaitzeko, espiritua goxatzeko baizik.
|
|
|
baldin eta euskaldunok hizkuntza eta kultura politika totalitario bat egiteko biderik aukeratuko bagenu ere, politika arbuiagarri hori gure etxean egingo genuke, ez besterenean, espainolek eta frantsesek egin duten moduan. Beraz, dena
|
esaten
hasita, esan genuke, Arregiren ideologiak demokraziaren izenean legitimatzen duen hizkuntza politika erdaldunek besteren etxean egindakoa dela, orain guk hori bera egiteko zilegitasunik ez badugu ere geurean.
|
|
|
Rockero izarrek. Gabon Donostia?
|
esanda
hasten dituzte kontzertuak. Aita Santuak behin. Zorionak?
|
|
|
Lantegiko sindikatuekin zuen harremanak beti ematen zion Alejandrori barneko albisteak besteek baino lehenago jakiteko aukera, eta informazioa edukitze horrek paparra puzten zion; notiziak jakitera ematen zituenean batez ere, eta hauek esateko era ere ez zen edonolakoa. Gauzak erdizka
|
esaten
hasten zen beti. Eta galderaren zain geratzen zen ondoren.
|
|
|
JUAN BAUTISTA BENGOETXEA aratatsuak ia beti bezala, XX. mendeko hausnarke taren enfant terrible asko
|
esaten
hasi da behin eta berriro kultura eta gogoeta filosofikoa maldan behera doala.1 Kulturaren endekapena hain da sakona ezen, esaten dute, edo goitik behera birmoldatu egiten baita edo pisua kentzen baitu gainetik, batez ere pisu ustelduena. Eta bitxia bada ere, kulturaren pisu ustel hori, kutsako rrena, maltzurra, hain zuzen filosofia bera dela diote.
|
|
2005
|
|
|
Bai. Euskal egoerara egokitu dudan testu hori Gombrowiczena da, eta, Gombrowiczekin batera,
|
esaten
hasi beharra dago: ez da batere on, ez osasungarri aberria ezkutu gisa baliatzea mundutik bereizteko; ez da on ezta osasungarri ere ez kulturarentzat, ez aberriarentzat berarentzat ere, eta irakurleak uler bitza bai kultura bai aberria nahi duen eran.
|
|
|
Baina aste batzuk lehenago Txiki eta Otaegi fusilatzeko denbora eman zion «urtetako bakea eman duen Buruzagia»ri. Trantsizio politikoa abiatu zen orduan eta Zeruko ARGIA berria euskal gizarteak urtetan isildutakoak ozen eta garbi
|
esaten
hasi zen: Presoak kalera!
|
|
|
Erregistratzaileen Elkargoaren Gobernu batzak berehala eman behar
|
dio
hasitako espedienteen berri Zuzendaritza Nagusiari, bai eta berak ezagutzen dituen egitateen berri ere, baldin eta horiek diziplina arau hausteak ekar baditzakete, eta, batzaren ustetan, Zuzendaritzak badu zehapenon gaineko eskumena.
|
|
|
–Zerbait gertaaa?? ?
|
esaten
hasi zitzaion Kontxi alabari, aho zabalik geratzen zela,, aaa, luze hartan harrapatuta, izotzak hartua iduri.
|
|
|
Zortasuna zer den
|
esaten
hasteko, eraikin asko zergapetuta daude horiekin eta ez dakigu. Zortasunaren terminoa ondoko finkaren jabeari, haren ordez aritzeko, finja edo higiezin baten jabeak duen eskubidea da.
|
|
|
" Iparraldeko euskaltzale aipagarrienetarikoa bezala definitu izan da",
|
esanaz
hasten da
|
|
|
Naroak galdegile begiratu dio. Ez du ahaztu Amets
|
esaten
hasi dena eta doinuan erraz igarri dio esateko zailtasuna. Zerbait ez doa ondo (hori ez da berria baina).
|
|
|
Egun haietan, ziurrenik nirekin zertaz hitz egin ez zekielako, Monikak Mateo ikusi zuela hiletetan esan zidan. Irribarretsu
|
esaten
hasi zitzaidan eta, nik irribarre egiten ez nuela ikustean, serioago jarri zen bera ere.
|
|
|
Agurrik ere esan gabe joan zinelako haserre egon naizela
|
esanez
hasi nuke beharbada, eta horrexegatik ez naizela zurekin lehenago harremanetan jarri, baina ez litzateke egia izango. Ez, hori baino gehiago ezagutzen nauzu eta ez naiz horretan eroriko.
|
|
|
Eta nor topatuko eta zuen aitite Julian. Eta Londresen ere
|
esaten
hasi ziren, ebanista handi bat topatu zutela eurek eta konpetizioa egin behar zela bien artean. Periodikoetan ere esan zuten, hangoetan.
|
|
|
Ikusi ditugu armiarma asko, matxinsalto bi, kakarraldo asko. Eta Dolfo eta Ismael
|
esaten
hasi dira matxinsaltoen belarriak ez direla ikusten, ze igual pentsatu dute matxinsaltoen belarriak eta pertsonen belarriak berdinak direla, eta protestatzen hasi dira, matxinsaltoen belarriak ikusi nahi zituztelako eurek. Matxinsaltoen belarriak hanketan daudelako.
|
|
|
Joan beharra geneukan; jaiki, eta agur
|
esaten
hasi ginen.
|
|
|
Hura izan zen zalaparta! Errektoreak deitu zidan bere aurrera eta oso haserre txantajista nintzela
|
esaten
hasi zitzaidan. Kataluniarra zen, jatorra oso, baina gure probl emak ez zituen ulertzen.
|
|
|
Tomas danbolindariari
|
esaten
hasi naiz, Senpek izokin harrigarri bat eman zidala azter nezan, metalez kargatutako izokin ezinezko bat. Berari ez horrelakorik aipatzeko erantzun dit.
|
|
|
Hori ez zigun inork esan. Urte batzuk lehenago Iru zen tokiaren izena, baina Aurelio beti nire tabernan hau, nire tabernan hura ibiltzen zenez, jendea El bar de Aurelio
|
esaten
hasi zen. Handik gutxira, Riverren kartelak inprimatzen zituzten moldiztegian El bar de Aurelio jarri zuten eta, bezeroek eskatuta, Maritxuk izena aldatu zuen.
|
|
|
Suso Reynovo ezetz
|
esaten
hasi zen, behar bezala bete zuela bere txanda, baina inor ez zitzaion adostu, nabarmenagoa egin zen denon koldarkeria. Nork agindu behar zion isiltzeko, denei etorria zitzaien Susori lotako uzkerraren antzera irten zitzaion uko faltsu hura, horrelakoak gara.
|
|
2006
|
|
|
Pentsatzen dudana esan barik, lagunei itaundu izan diet antzerako neurgailurik erabiltzen ote duten, kontzienteki ala ez. Erantzun zailekoa dela diote eta, handik denborara, zer ez duten atsegin
|
esaten
hasten dira: harrokeria, enpatia falta, faltsukeria, nagusikeria eta jarrera bortitzak, besteak beste.
|
|
|
Titulu guztiak buruan zeuzkan. Titulu bat
|
esaten
hasten zinen eta esaten bukatu baino lehen esango zizun bageneukan ala ez. Orduan, ez ordenagailu eta ez ezer, jakina.
|
|
|
Krisia gainditzeko lanean ari dira hiru aktore nagusiak: PSOE, Batasuna eta EAJ, orain arte binakako bilerekin, baina laster hasiko ei dira hirunakakoekin Vocentokoek
|
diote
hasi direla. Alderdi politikoen Mahaiaren eraketak gaindituko ei luke krisia eta badirudi hori posible izango dela urte bukaerarako.
|
|
|
Manchesterreko deserrotu guztiak astindu zenituen, eta ez beti dantzalekuan. Hiru hilabete pasatu zenituen Manchesterren gona usainean, hiri puta honetan ez dago zereginik
|
esaten
hasi zinen arte, Londresera joan nuke. Ez nago oso ziur.
|
|
|
Jaka eskuetan neukan ezagutzen dut leku italiano bat esatearekin batera. Veronicaren perfumea pozoia bailitzan atera zintudan bulego hartatik, eta eskaileretan behera mmmm, ez dago batere gaizki
|
esaten
hasi zinenean, mutil laguna dauka esateko gogoari eutsi nion. Gezurra zen, eta gezurra esateko neure buruan ikusten nuen prestasunak larritu ninduen.
|
|
|
Mamu horiek erruki didate eta begi zorrotzekin apuntatzen dute niri ahazten zaidan guztia. Gau hartan" txikitan telebista asko ikusten nuen"
|
esanaz
hasi zenuen.
|
|
|
dama zuriez eta mamu beltzez, herensuge zorion banatzaileez eta arima galdu tripazainez, maitale zentzugabeez eta hildako gorpujaleez... eta ez eguneroko bizitza ziruditen kontakizun arruntak, eguneroko errealitatearen antza zuten istorio indarrik gabeko haiek. Zahartzaroko gaitzak jota zegoela
|
esaten
hasi ziren, burua galtzen hasia...
|
|
|
Eta olerkia buruz
|
esaten
hasi zen, bere ahots mehearekin. Katalin ez zegoen amore emateko:
|
|
|
Eta zer egin behar du Marlenek? Konpartimenduko beste gizonak bezain ausarta dela
|
esaten
hasi eta bere burua zuritzen ari delakoan gizonezkoen irri gaiztoak eragin. Ez, ez.
|
|
|
Halatan, berarekin nahas ez nintzaten, sarritan neu izaten nintzen irakasleari gordinkeriak
|
esaten
hasten zena. Ez nuen une batez ere arima ustel bat nintzela pentsatzen.
|
|
|
Hitz haien kontra egitea zen nire obligazioa, baina ez nekien zer esan. Eta zerbait
|
esaten
hasita, zer. Neu ere Hermann bezalakoa nin  tzela?
|
|
|
Gero, galtzak jaisten hasi nintzen, haiek ere berdin, astiro eta batere erreparorik gabe. Lagunen begietan distira lizuna umotu zen, hitz eta birao lohi zikinak
|
esaten
hasi ziren. Galtzak belaunetaraino jaitsirik, ipurdia erakutsi nion Sebastiani:
|
|
|
Ea zer zen mitinetara joatea, ea zer Hitlerren Gaztediko egintza guztietan parte hartzea. Reichtag en antza zuela politikak, oso ederra kanpotik baina zimentarriak lokatzetan zituena, hori eta antzekoak
|
esaten
hasi zitzaidan ama.
|
|
|
Bihotzeko abaildurak arintzeko ez baitago irudimena bidaiatzen jartzea bezalakorik, hainbat hiriren izen durunditsuak
|
esaten
hasi nintzen mentalki: Marseilla, Lisboa, Porto Alegre, Valparaiso...
|
|
|
Nik ordu arte gehien maite nuenaren etsaia izateagatik. Horretaz jabetzean sentitu nituenak kontatzeko, logikak agintzen duena
|
esaten
hasi nuke: lotsa sentitu nuela, edo nazka, edo hutsune sekulakoa nire barrenean.
|
|
|
Ez larritu, signora, ustezko saltzaileak. Udaberriko ekai  tzok zalaparta handikoak izaten dira, maitale jeloskor bat burura etorritako guztia
|
esaten
hasten denean bezalakoak, baina arrisku handirik gabeak. Quattro nocci piccoli in un sacco grande.
|
|
|
Zer barkatua eduki behar horretarako! Eta ez nintzen ni
|
esaten
hasiko nora joaten nin  tzen San Inazion uste nindutenean. Eta ez pentsa barkamena behar zuen ezertan aritzen nintzenik.
|
|
|
Stalinen jarduna babestu eta hedatzearren; terrorearen beharraz mintzo zen orduan. Stalin hil ostean, marxismoa mendebaldean gauzatu dela
|
esaten
hasiko zen, Sobiet Batasunean XIX. mendeko kapitalismoa indarrean zegoen bitartean. Historia odolak mugiarazten duela pentsatzeari ez zion ordea inoiz utzi.
|
|
|
Entrebista bati begira,
|
esaten
hasi da monitorea, hitzak kontuz eta finki hautatu behar dira...
|
|
2007
|
|
|
zientzialariak 2004tik ari dira kala ixteko eskatzen, harrapaketak 1987ko 10.000 tonetatik gaur eguneko 3.200 tonetara jaitsi baitira. Zigala kopurua ere murriztu egin da; 2002an zientzialariak zigalaren arrantza debekatzea komeni dela
|
esaten
hasi ziren arren, oraindik ere jarraitzen dute zigala harrapatzen.
|
|
|
Esango nuke Artzeren esaldi famatuak askoren kontzientziak marduldu dituela, baina zalantza daukat esanak zenbat kalte egin ote dion erabilerari. Aski da irakasle ezatsegin bat" hizkuntza bat ez da galtzen…"
|
esaten
hastea euskararen elkarteak beste bazkide bat galtzeko. Orduan, gazteari erdaraz mintzatzen utzi behar zaio?
|
|
|
Hunkitu egin nau, Angel. Ez naiz hemen gurasokeriaz Angel jaio zenean ni zertan nenbilen
|
esaten
hasiko. Bego, beraz.
|
|
|
batetik, kanpokoek gure kontra ezarritako arrazismo batzuetan ageri besteetan disimulatuaren erruz: ezjakin, basati, kaiku... zer ez ote digute esan mendeetako menderakuntza etengabean; hori esatea bera badirudi ez dagoela modan, ez dela komeni, baina egiak
|
esaten
hasiz gero hori ere jarri da mahai gainean; eta, egia osoa esateko, euskaldunaren kontrako arrazismo zikinena eta tristeena gelditzen zaigu: euskaldunak berak egindakoa; herri kolonizatuetako autogorrotoaren mekanismoa geureganatuta, euskalduna lotsatu egin da bere euskalduntasunaz, kaka zaharra iruditu izan zaio bere kultura, hutsaren hurrengoa bere herriaren ondarea; eta euskaldun hori, kanpotarren kulturaz apur bat janzten hasi denean, bera bihurtu da, maiz aski, bere kideen trufatzaile nagusi.
|
|
|
Hankak arrastaka joan zen berriro egongelara. Egurrezko aulkia hartu eta aitari kanpora zihoala
|
esaten
hasi zen. Aitak isiltzeko esan zion, ordea, xakean jolasteko isiltasuna behar zela, isiltasun oso osoa.
|
|
|
Koilaratxoa zeure ahora eraman eta mmm ze goxoa?
|
esaten
hasi zara, begiak itxita. Oier zuri begira dago.
|
|
|
Felix Ospitalek idatzitako eskutitza, Donibane Lohitzune, 1934ko martxoaren 16a (Pierre La, tteri zuzenduriko eskutitza dela suposa genezake, zeren eta Cher Monsieur lAbbé
|
esanez
hasten baita). Bertan Félix Ospitalek adierazi zuen arazoak edukiko zituela jendaurrean euskalzale bezala agertzekotan; aurreko urtean André bere anaiak agertu zuen gauza bera, jadanik aipatu dugun bezala.
|
|
|
Beraz, pertsonengan oinarritutako proiektu bat garela
|
esanez
hasi naiz etagure sekretua pertsonengan dagoela esanez bukatuko dut.
|
|
|
Zeren eta enpresetan kontzeptu eta modu batzuk barneratu ditugu, izateko modu bat. Eta, beraz,, desikasi, egin behar dugu eta haurrek gauzak azaltzeko daukaten soiltasun horretara itzuli.«Nire enpresak hainbeste diru irabazi du»
|
esanez
hasi dugu, argi eta garbigauzak azalduz, eta «kontuan izan ezazu diru horretatik zati hau ingurumenproiektuak egiteko erabili dugula, beste zati hau, berriz, lan-taldearen prestakuntzarako inbertituko dugula...». Baliteke horixe izatea bideetako bat, hau da, askozere komunikazio hurbilagoa egitea.
|
|
|
Hain zuzen ere, ez dizu esango euskararen normalizaziosoziala egungo egoera honetatik zenbat argi urtera dagoen, gauzek zenbat aldatubehar duten euskaldunok erdaldunak bizi diren egoeran bizi ahal izateko. Normalizazio kontzeptuak inplikatzen duen berdintasuna eta demokrazia egoera kontuanhartu ordez, orain dela hogei urte nola
|
geunden
esaten hasiko zaizu. Euskarakeskuratu berri dituen erabilera eremuak aipatuko dizkizu banaka banaka.
|
|
|
Larunbatean Lekeition korrituko dut distantzia motzean, datozen asteetan nire gorputzaldia ahalik eta gehien aprobetxatzen saiatuko naiz Euskal Herriko frogetan, agian uztail erdira arte. Gogoa ezetz
|
esaten
hasten denean geratuko naiz, beroarekin batera segur aski.
|
|
|
–Ni... ?
|
esaten
hasi zen, baina agurearen esku imintzio batek isilarazi zuen. Pianoaren melodiari ari zen segitzen.
|
|
|
Bada, neurtzeko ere, teknikoki tresnak garatzen ari diren arren, bilatzaileetan hitz kopurua, hizkuntz hautapena nabigatzaile, software eta bestelako tresnetan, eskakizunak, gune jakin batzuen bisita kopuruak... hori guztia zehaztea eta identifikatzen hastea falta zaigula uste dut. Zenbat gara galdera horri erantzuten hasi genuke, edonon edonoiz eta mundu mailako estatistiketan,
|
esaten
hasten hasi dugulako. Izango bagara.
|
|
|
Zentzuzkoago eta zuhurrago da beti ezer ez esatea eta batek bere burua zehaztugabeko isiltasunaren atzean ezkutatzea. Edo, bestela, batek ikusten badu —behin hitz egiten hasi eta gero— besteak ez duela berarekin bat egiten, orduan hobe da hasitako hizketa konpromisorik gabeko zerbaitetara zuzentzea eta, egiaz,
|
esaten
hasitakoa esan nahi ez zelako itxura ematea. Antzeko zerbait —elkarrizketarako abiapuntuaren porrota— gertatzen da, ere, norbaiti gehiegi galdetzen zaionean eta horrek egiazko erantzun erabakigarria ematen ez duenean, hain zuzen galdetzen duenarekiko konfiantza nahikoa ez duelako.
|
|
|
Tolosa jaunaren maitale izateari utzi diola
|
esaten
hasi direnean, enpresa osoan hedatu dira bere lepotik egindako txantxak. Zurrumurruen harira, etorriberria enpresatik kaleratzeko abagunea ikusi du Tolosa jaunak.
|
|
|
Gure Edurneren bizilagun hori. Edurne bere nagusiaren, Iñaki Tolosa delako horren maitalea zela
|
esaten
hasi zirenean, zurrumurrua bizilagun guztiei kontatu zien atso nazkagarri hori.
|
|
2008
|
|
|
Adibidez, monarkiarekin izugarri auto zentsuratzen naiz.
|
Esaten
hasita sekulakoak eta bi esango nituzke, baina gauzak dauden bezala...
|
|
|
Dominus aurrera, Felix en el arca, Ya no hay sielo, Regina satorren soinuan eta holan beste asko. Letaniak euskeraz
|
esaten
hasi ziranean batek baino gehiagok sentidu eban lehengo erretolikaren falta. Aukeran bera nahiago, nahiz eta ulertu ez.
|
|
|
Banator harira. Behin konfesetara joan eta pekatuak
|
esaten
hasi nintzan:
|
|
|
Hik ez didak sinetsiko, inork ez zidak sinesten, baina putakume horrek nirekin jolasten dik. Lehenengo jator agertzen duk elkarrizketan, asko hobetu dudala esanez; eta gero
|
esaten
hasten zaidak alferrik nabilela, ez naizela sekula hemendik aterako, berak duela nire askatasunaren giltza eta sarraila itxita dagoela betiko. Gauetan ere hitz egiten zidak, berak eta Elenak, ikusi duk erizain hori?
|
|
|
Dei ezazu berriro... ?
|
esaten
hasi bezain pronto konturatu zen inorekin hitz egiterik lortu gabe zeudela. Zalantzaz eta beldurrez bete zitzaizkion begiak Freddy Greeni.
|
|
|
Ez zuen jakin zer esan. Eta, zer edo zer
|
esaten
hasi zenean, ez zuen jakin nola esan.
|
|
|
Bera izan zen gelan sartu orduko, pertsianak jaitsi, argiak atondu eta presarren biluzten hasi zena; bera izan zen, ni desenkusa hitz batzuk
|
esaten
hasi nintzelarik, esku batarekin ahoa estali zidana, bestearekin soinean nituen botoi guztiak askatzen zizkidan bitartean, eta bera izan zen gaztetasunari bakarrik zilegi zaion bortizkeriarekin ohean etzanarazi eta mendean hartu ninduena. Ez dut esango nireak egin duenik, baina ez naiz lehengoa.
|
|
|
Lurrean bere maleta utzi eta metro batzuk egin zituen guregana. Takoidun zapaten gainean pausoa neurriz kanpo luzatuz etorri zen, baina bide erdian geratu eta, bere onetik irtenda nonbait, sekulakoak
|
esaten
hasi zen, hori pentsatu nuen behintzat nik, nahiz eta ez genion ezer entzuten; ezagutzen nuen nik bere hitz egiteko modu hura, zenbat eta gauzak esateko eragozpen handiagoa orduan eta gehiago mugitzen zituen eskuak, arazoak zituen oraindik gure hizkuntzan iraintzeko, edo beharbada bere hizkuntzan ari zitzaigun egundokoak esaten, jendeak harriturik begiratzen baitzion. Horrela egin zuen aldi bat eta, apaltzen hasia zela zirudienean, maleta bere horretan utzi eta ihesi abiatu zen.
|
|
|
Horixe zen
|
esaten
hasi eta zotinekin korapilaturik eztarrian itotzen zitzaioan esaldia. Begirune falta iruditu zitzaidan nik besoetan estutzen nuen bitartean beste batekin bizi izandako zoriona aipatzea, baina ezin nuen ezer egin, kapaz zen berriro negarrez hasteko, terrazako mahaiaren gainean mukiz bustitako paper multzo bat pilaturik genuen dagoeneko.
|
|
|
Zirrara eragin zidan nola bukatu zen elkarrizketa. Pako, agurtzerakoan, hasierako urteetan handik zehar ibiltzen ziren patroien izenak
|
esaten
hasi zen, futbol talde bateko alineazioa balitz bezala, gerra batera elkarrekin joandako soldaduak balira bezala. Banan banan esan zituen izenak.
|
|
|
LUKAS. (irribarrez) Hobe, ze bestela, zenbat maite naunan
|
esaten
hasiko haiz igual, eta eztun itxura.
|
|
|
Ordu batzuk lehenago, berriz, Clevelanden izan zen Bruce Springsteen abeslariarekin batera. «Lagunok, ofiziala da, egun bakarra geratzen zaio Amerikari aldaketarako»,
|
esanez
hasi zuen milaka lagun bildu zituzten mitina. «Bihar ezin dugu etxean geratu besoak gurutzatuta, bozkatzera joan behar dugu».
|