2000
|
|
Gauzak horrela, nahiz eta XX. mendea arte itsaso, ozeano edo ibaietako baliabideak amaiezinak zirelako ustea izan, egunez egun haztegietatiko arrain gehiago jaten dugu, askotan konturatu ere egin gabe, gure etxe eta jatetxeetan. Gai honen gaineko euskal estatistikarik ez dugu, baina Espainiako haztegi arrain produktoreen elkartearen (Apromar) datuen arabera, Espainiako etxe eta jatetxeetan jandako urraburu eta lupinen% 78 haztegietatikoa zen, 1990ean kopuru
|
hori
% 4koa baino ez zelarik. Antzekoak esan genitzake erreboilo, izokin eta antxoari buruz.
|
|
Abenduaren hasiera aldera argitaratu diren datuen arabera, azaroan, Bizkaiko Diputazioak Garbiker enpresaren bidez, 185.306 kilo ontzi bildu ditu 98 udalerritan. Bizkaian iraila izan zen bilketan errekorra jarri zuen hilabetea, baina azaroko bilketak errekor
|
hori
% 4an gainditu zuen. Beraz, batez beste biztanle bakoitzeko 500 gramo jaso dira.
|
|
Jurramendiko Mankomunitateak, aldiz, «compost» deritzon sistemaren bidez sailkatzen ditu gaiak. Materia organikoa hartzitu egiten da
|
hori
da «compost» eta bahe batzuetatik pasatzen da, plastikoa materia organikotik bereiziz.
|
|
Plazatan eta festetan gaia jartze
|
hori
ere berria da, gure garaian hasi zen. Eta hori txapelketak ekarri zuen.
|
|
Plazatan eta festetan gaia jartze hori ere berria da, gure garaian hasi zen. Eta
|
hori
txapelketak ekarri zuen. 59an kantatu genuen Gipuzkoako txapelketa, gero 60an Euskal Herrikoa, eta hortik kutsatu zen herri osora, eta handik aurrera hasi zen festetara bi bertsolari eraman eta norbait gaia jartzen.
|
|
edo neskalaguntza izan delako, edo xelebre bat delako... Bertsolariak, zein gaietan dagoen giro hura, hari heltzen dio,
|
hori
gaia da. Ateratzen jakin egin behar.
|
|
Tabernetako
|
hori
ikaragarri gustatzen zait. Garai batean tabernetakoa oso maitea zen, beste jolasbiderik ez zelako.
|
|
Garai batean tabernetakoa oso maitea zen, beste jolasbiderik ez zelako. Gaur
|
hori
ez dago, telebista dela edo beste mila gauza direla, tabernetan bertsorik ez da entzuten. Nik afalondo edo bazkalondokoak nahiago ditut.
|
|
Kristautasunak garai batetik hona hotzaldi handia izan du gizartean eta alde horretatik bertsolaritzan ere derrigor behar zuen hotzaldia, bertsolaritza gizarteari lotuta doalako. Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun
|
hori
etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea eragiteko.
|
|
Nik herri hizkuntza dut gogoko eta badakit, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala. Han eta hemen
|
hori
aitortzen didate eta dena ez da zurikeria izango.
|
|
Penagarria da euskaldun askok Eguberriak kartzelan pasa beharra eta bai kristautasunaren aldetik, bai gizatasunaren aldetik, presoak etxera ekartzea gauza handia izango litzateke Euskal Herriarentzat. Baina
|
hori
dena hala izanik ere, esan behar da herri bezala asko aurreratu dugula. Garai batean ez genituen nortasunak ere gurekin ditugu:
|
|
Bertako hizkuntza, munduko hainbat mintzaira gutxitu bezalaxe, hizkuntza nagusiak zanpatua desagertu zen. Egun, museo
|
hori
da Euskal Herriaz gelditzen den azken aztarna. Baina museo hau ez da nolanahikoa, bertan zenbait ezusteko gertatuko baita.
|
|
Kezka
|
hori
taularatzearen kariaz, Txalo Ekoizpenak, Itturri Kulturgintza Zerbitzuak eta Hika antzerki taldeak indar eta gogoetak elkarturik, lan hau apailatu dute. Agurtzane Intxaurraga eta Ritxi Lizartzaren ideia batean oinarritua, herri honen arazo zahar bati buruzko gogoeta eragiteko sortu da.
|
|
Gazteak hostajeari luzeago eusten dio, neguko hotza eta ilunpearekin deman, harro. ere izango da, noski; etsi ezinik urteoro larru bizitu eta negu guztia belarriak bilduta, otzan, mihura tortokak bizkarrean trufaka hilabeteak igarotzera behartzen duen negu
|
hori
ezagutzeko ahalegina izango da, bai, gaztearen eutsi behar hori. Heldu eta azalean neguak pilatu ahala, kemenean etsi, adimena jantzi edo zahartzen delako hostajea lehenxeago botatzera jarriko da.
|
|
Gazteak hostajeari luzeago eusten dio, neguko hotza eta ilunpearekin deman, harro. ere izango da, noski; etsi ezinik urteoro larru bizitu eta negu guztia belarriak bilduta, otzan, mihura tortokak bizkarrean trufaka hilabeteak igarotzera behartzen duen negu hori ezagutzeko ahalegina izango da, bai, gaztearen eutsi behar
|
hori
. Heldu eta azalean neguak pilatu ahala, kemenean etsi, adimena jantzi edo zahartzen delako hostajea lehenxeago botatzera jarriko da.
|
|
Jendea audientziekin mozkortua dago. (...) Askotan, gehiegitan, entzuten dut publikoak
|
hori
eskatzen duela. Baina beste galdera bat egin behar da:
|
|
EUSKO Legebiltzarreko parlamentariek dagoen erretirorik handiena eskuratzeko eskubidea izango dute bi legealditan zehar parlamentario badira. Besteak beste,
|
hori
da Legebiltzarrak onartu berri duen Politikarien Estatutuak indarrean jarriko duena. EHk ezik, gainerako alderdi guztiek baiezkoa eman diote proposamenari.
|
|
Lehio batetik ezkutatzen ari den eguzkiari so dago gazte bat. Ikusten ditu haurtzaro eta nerabezaroa eguzki
|
hori
bezala joaten zaizkiola. Eta lehenagoko garai zein sentimenduak gogoratzen ditu.
|
|
Jai nagusitan, printzearen jaiotzan, erregearen bisitan, zen protokolozko dantza nagusia. Koldo Lizarraldek aspaldian zuen buruan ideia
|
hori
, eta urteak eman ditu bere lana borobiltzen. Europa, Euskal Herria eta Elgoibarko datuak biltzen ditu.
|
|
Egin dezagun gibelera. Nola izan zen bilakabide
|
hori
–
|
|
Joanes Borda eta biok kantuz aritzen ginen han hemenka, lagunartean, etxean. Halako batean jende aitzinean kantatzeko urrats tipi
|
hori
eman genuen, ausartu ginen nolazpait. Ostatuetan lehenik, eta eszenario baten gainean geroago.
|
|
Kalitatezko gauzak egiteko kantura emana bizi behar da, profesionalizatu. Berzaitzek bazuen
|
hori
, ez guk ez naski.
|
|
Eta bistan da, hura ez genuen gustuko inola ere. Guk
|
hori
ez genuen eta ez dugu sekula sinistu izan. Guk beti sinistu izan dugu tokian tokiko lanean.
|
|
Guk beti sinistu izan dugu tokian tokiko lanean. Eta
|
hori
abestu dugu. Afrikan sortuak izan bagina ere, antzean kantatuko genuen.
|
|
Afarian zirenek erraten ziguten lastima zitekeela abesti horiek galtzea. Guk biltzea nahi dute berriz, kantu horiek ez galtzeko, oroitzapen bezala atxikitzeko, eta
|
hori
da egin dugun gauza bakarra. Baina lagunartean, eta afari giroan.
|
|
Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada. Funtsean, gure nahia
|
hori
izan zen, eta hori da egun ere bai. Beraz, zentzu horretan, ez nuke Guk taldea bukatutzat emanen.
|
|
Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada. Funtsean, gure nahia hori izan zen, eta
|
hori
da egun ere bai. Beraz, zentzu horretan, ez nuke Guk taldea bukatutzat emanen.
|
|
Baigorriko gaualdi horretan ari ginelarik garai hartako giro hura berritu genuen eta giro
|
hori
triste bezala hatzeman nuen; arrenkuraz edo. Gure adineko lagun batek erraiten zidan duela 30 urte euskara bukatua zela Iparraldean.
|
|
Maulen ere sentitzen al duzu gazteen aldetiko aitzinatze
|
hori
–
|
|
Hain ongi egin dituk horiek oro, ezen eta Larrañe herriko auzapeza den Marzelek duela gutti ez baitzuen sinetsi nahi Manexa hintzela. Beretzako sortzez baino gizon tipitto
|
hori
, hi heu ez zian xiberotarra baizik izaiten ahal.
|
|
«Muzin egin diegu filmak eta kanpotik egindako saioak sartzeko eskaintzei,
|
hori
ez baita gure betebeharra»
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer esan dezakeen, izan ere,
|
hori
su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
Hau da Goio Garaialderen lehen diskoa, eta orain artean ez du kantu propiorik asmatu, beti jo izan baititu lagunartean eskatu izan dizkioten kantuak. Eta
|
hori
da disko bitxi honek ekartzen diguna, kanturako eta festarako giroa. Oroitzapen askoren iturri diren herri musikako abesti mitikoen bilketa egiten du.
|
|
Beti izan dut
|
hori
egiteko kapritxoa, baina beti kezka izan dut ondo joko ote dudan, edo merezi al duen armonikaz bakarrik disko bat grabatzea... Behin Euskadi Irratian grabatu nituen kantu batzuk, eta bere iritzia eskatu nion Pello Zabalari, musika ezagutza handia duela-eta, kritika bat egiteko.
|
|
Hasiera hasieratik pentsatu izan dut ETAk egin zuen gogoeta borroka armatua betirako uztearena izan zela, eta erabakia ere, ziurrenik, neurri handi batean oso bideratua zegoela ildo bere horretan. Beste gauza bat da erabaki
|
hori
formalki hartzearena eta publikoki adieraztea. Hori beste kontu bat da, zeren garai batean Txiki Benegasek esan ohi zuen bezala «si algun dia toman la decision de dejarlo, habra que ver como se viste el muñeco».
|
|
Hori beste kontu bat da, zeren garai batean Txiki Benegasek esan ohi zuen bezala «si algun dia toman la decision de dejarlo, habra que ver como se viste el muñeco». Kasu honetan, badirudi erabakiaren eszenifikazioa ETAk prozesu politikoaren garapenari lotu diola, eta, beraz, eskema
|
hori
aldatzen ez den neurrian, erakunde armatuaren desagerpena inkognita baten munduan mantenduko da.
|
|
Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla. Eten eta inboluzio horren adierazle dira su etena apurtzeko erabakia, espainiar hauteskudeen aurrean ETAk eta HBko zenbait sektorek ezarri duten abstentzioaren aldeko zentzurik gabeko jarrera
|
hori
, eta hilabete guzti hauetan modu lotsagabe eta etengabean ezagutu dugun kale istiluen presentzia instrumentala.
|
|
Zein dira onenak? Gipuzkoako Diputazioko arduradun Ignacio Javier Larrañagak azaldu digunez bi irizpide jarraitu dira aukeraketa
|
hori
egiteko. Batetik, baserritarraren nahia hartu da kontuan eta bestetik, sagardogilearena.
|
|
Baserritarren eta sagardogileen nahiak kontuan hartu behar dira, eta era berean, sagardotarako sagar onenak aukeratu behar dira eta ez da hain erraza dena ongi egitea. Adibidez, batzuetan sagarrondorik emaritsuena ez da sagardotarako onena, baina baserritarrak
|
hori
landatu nahiko du.
|
|
Galdu ziren mota haiek ordea, beharbada bazituzten gen interesgarri batzuk gaur egun ere baliagarriak izan zitezkeenak. Egoera
|
hori
ikusita baserritarrengana jo behar izan zuten galdutzat emandako arto motak errekuperatzeko". Sagar motekin ez dute hori gertatzerik nahi, hau da, sagar motak babestuko dira ez beti osotasunean erabiltzeko baizik eta geneak aprobetxatzeko.
|
|
Egoera hori ikusita baserritarrengana jo behar izan zuten galdutzat emandako arto motak errekuperatzeko". Sagar motekin ez dute
|
hori
gertatzerik nahi, hau da, sagar motak babestuko dira ez beti osotasunean erabiltzeko baizik eta geneak aprobetxatzeko.
|
|
Esaten dutenez," Armada Invencible" deitu zitzaioneko eta" Salvador" izena zuen itsasontzi batek, Normandiako itsasertzean hondoa jo zuen. " Salvador" izen
|
hori
, urteen poderioz," Calvados" bilakatu zen eta orduz gero, izen horrekin ezagutzen dugu sagarrarekin egiten den pattar hau. Gure artean, ez da denbora asko lantzen hasi zirela eta sagardoz izenez ari da bere bidea egiten.
|
|
Egungo erakundeak eta etorkizuna eraikitze aldera eratu beharrekoak baliatu gura ditu EHk aurrera begira eta, apustu horretan, egungoetan abertzaleak nagusi izatea da helburua. Jaurlaritzan behintzat islatuta dago gehiengo
|
hori
eta horri eutsi zaio handik edo hemendik.
|
|
Beste kontu bat litzateke ETAren jardun armatua luzatuko balitz, orduan bai, atzera pausoa saihestezina litzateke. Ez gaitezen engaina, mundu guztiak daki
|
hori
.
|
|
Orain arte nagusiki indar abertzaleen mugimenduek desblokeatu dituzte bideak eta aurrerantzean ere hala izango bide da. Abertzaletasunaren aurrean pareta izatea izan da PP eta PSOEren orain arteko funtzioa eta, gatazkaren konponbidearekiko bien arteko desberdintasunak desberdintasun,
|
hori
izaten jarraituko dute; «Ermuako izpirituaren itzulera»ri luzatutako gorespenak dira horren erakusgarri.
|
|
Baina hemen, gainditu beharreko joera ugari dago oraindik eta ekimen erraldoietarako greba orokor bat
|
hori
da eta baztertua luke kontsentsu horretatik ateratzen den edozerk. Greba orokorra gizarte batek duen protesta erakusle sendoenetakoa da seguruenik, eta aurrera egiteko tresna ere izan daiteke, arrakastatsua den neurrian; gizartearen gehiengoak lan egiteari uzten ez badio, ostera, agitazio politikorako tresna bihurtzen da baina ez da greba orokor bat.
|
|
Dagoeneko, hauteskundeen ondorenera biltzen dira begirada gehienak, Madrilen PPk, PSOEk eta indar nazionalistek CiUk eta EAJk zer egingo duten ikusteko. Euskal gizartearen etorkizuna egituratzeko garrantzitsuena Euskal Herrian egin da,
|
hori
egi borobila da, zalantzarik ez. Baina Madrila eta Parisera begiratu dela ere bai; begiratu, ibili, negoziatu eta behar den guztia.
|
|
Trantsizio garaiak bizi ditu euskal gizarteak, eremu askotan gainera, baina ezin uka denbora dela trantsizio
|
hori
behar legez burutzeko. Denbora hori kudeatzeko buru hoztasuna eta erantzukizuna izango dira balorerik preziatuenak datozen hilabeteetan
|
|
Trantsizio garaiak bizi ditu euskal gizarteak, eremu askotan gainera, baina ezin uka denbora dela trantsizio hori behar legez burutzeko. Denbora
|
hori
kudeatzeko buru hoztasuna eta erantzukizuna izango dira balorerik preziatuenak datozen hilabeteetan
|
|
Gipuzkoako bati ez diot behin ere entzun telebistako saio bat ez duela ulertzen. Goiti jota izan daiteke oso teknikoa izatea, baina
|
hori
alfabetatzen eta ikasketa mailarekin lotzen da. Beste leku batzuetan, ostera, euskara hori ez dela ulertzen esaten da, eta batasunean lekurik izan ez duten muturrekin egin behar da ahalegina batez ere.
|
|
Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian, alor estrategikoen artean badago Gorputz Plangintza deitzen den atal bat eta han, bai diagnostikoa bai neurriak lantzen direnean, aipatzen dira euskalkiak. Indarguneetan, euskararen jatortasuna eta bizitasuna euskalkietan dagoela esaten da, eta
|
hori
zaindu eta jaso egin behar dela. Ahuleziei dagokienez, hemen aipatu diren zenbait gauza esaten da, adibidez, formalak diren esparruetan sortu direla eta horrek ez duela jarraipenik beste erabilera esparru batzuetan.
|
|
Azkenean euskara bera da kontua. Euskara eta euskalkiak euskara dira biak eta perspektiba
|
hori
ez da galdu behar. Hori zertzeko, berak zera proposatzen du, eta ni ados nago:
|
|
Euskara
|
hori
jasoa da, baina
|
|
Beraiei irakatsi zaien hizkuntz eredua idatzizkoa delako eta honek lagunen artean ibiltzeko balio ez duenez, erdarara jotzen dute. Ahozko hizkuntza lantzea, beraz, edozein lekurako da inportantea, baina Bizkaian, Nafarroan, Iparraldean, ahozko
|
hori
ateratzen denean, hor dator euskalkiaren arazoa.
|
|
Ados nago Koldok esandakoarekin, idatzirako eredua landu da eta ahozkoa gehiegi ez; egia da, eskolara doazen haurrek eredu formala badakite baina ez dira gai gauza bat euskaraz txukun kontatzeko erdarara jo gabe, hogeita hamar bider latigoa gaizki erabiliz... Donostian behintzat
|
hori
nabarmena da, ez dakit herri txikiagoetan horrela den.
|
|
Euskalkiek bizitasuna eta jatortasuna besterik ez diote ematen batuari. Euskara batuak irautea nahi badugu, bizitasunez eta erraztasunez jantzi behar dugu eta
|
hori
euskalki guztietatik jaso behar du. Ez da erraza euskalkien lekua zein behar duen izan adostea baina horren inguruan, zaratarik atera barik, diskurtso bat eraikitzen joan behar dugu apurka.
|
|
Koldo, zuk aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko hizkuntza irakatsi zaielako baina, nik dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez ere bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da. Ni ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze
|
hori
bera gertatzen da beste herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
Baina
|
hori
nola egiten da euskalkia etxetik ateratzen ez baduzu. Neure buruari sarritan galdetzen diot jende aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut askok izaten ditugula halako kezkak.
|
|
Neure buruari sarritan galdetzen diot jende aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut askok izaten ditugula halako kezkak. Azkenean, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen,
|
hori
bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz. Hori erabaki nuenetik, kalean ondarrutar eta markinar askok esan didate,
|
|
eskola, komunikabideak saio batzuetan besteetan baino gehiago eta beste zenbait gune. Eskolan berezkoa da eredu formal
|
hori
hartzea; kontua da, Josunek esan duen bezala, ume askorentzat eskolako eredua besterik ez dagoela, eredu formal hori besterik ez dutela ezagutzen. Hor ikusi litzateke, eskolan bertan edo eskolatik kanpo antolatzen diren jardueratan euskalkia nola bultzatu; jakina, herri eta ibar batzuetan erraza da eta Bilbo baten nekezago izango da.
|
|
eskola, komunikabideak saio batzuetan besteetan baino gehiago eta beste zenbait gune. Eskolan berezkoa da eredu formal hori hartzea; kontua da, Josunek esan duen bezala, ume askorentzat eskolako eredua besterik ez dagoela, eredu formal
|
hori
besterik ez dutela ezagutzen. Hor ikusi litzateke, eskolan bertan edo eskolatik kanpo antolatzen diren jardueratan euskalkia nola bultzatu; jakina, herri eta ibar batzuetan erraza da eta Bilbo baten nekezago izango da.
|
|
Hor ikusi litzateke, eskolan bertan edo eskolatik kanpo antolatzen diren jardueratan euskalkia nola bultzatu; jakina, herri eta ibar batzuetan erraza da eta Bilbo baten nekezago izango da. Ahalegina egin da begirale eta beste aktore gehiagorekin handik eta hemendik gai
|
hori
bultzatzeko.
|
|
Nire ustez, idatzizkoak ere ez dira denak berdinak eta euskalkiek badute lekurik idatzian ere. Esate baterako, Miren Agur Meabe idazleari entzun diodanez, idatzi behar duenaren arabera, berez bizkaiera ateratzen zaio eta berak berezkotasun
|
hori
errespetatu egin behar duela idazterakoan ere. Edo ez dakit zergatik ez diren atera behar ipuinen batzuk bizkaieraz, etxean gurasoek umeei irakurtzeko; edo herri aldizkarietan zerbait, edo akaso eleberri batean, sormenerako euskalkiak ere garrantzitsuak direlako.
|
|
Zer leku idatzian, aipatu duzu, eta
|
hori
zer eredu erabiltzea da. Guk zer idatzi behar dugu,
|
|
Ez dut uste. Euskalkia herri aldizkarietan idaztearen alde egin denean horrela egin da, eta nik ez dut uste
|
hori
ondo dagoenik.
|
|
eta horrelakoekin zer egin. Idazteak badauka minimo bat eta
|
hori
osorik idaztea da; beti da
|
|
Zergatik? Eredu
|
hori
jasoagoa delako, berak horri batua edo bizkaiera jasoa deituko dio eta oso ondo ulertuko du. Hizkuntz normalizazioa ez da
|
|
Edozein modutan, ez dago araurik, batuan bezala, aipatzen ari zareten berbak nola idatzi behar diren zehazteko. Nola egin behar da
|
hori
–
|
|
|
hori
esango du.
|
|
Alfonso Irigoien zenak prestatu zuen aditzerako eredu batua hezkuntza sailak eskatuta. Lexikoan bakoitzak berea du, hor egon daitezke azpieuskalkietan dauden hitz bereziak, baina horiek erakustea besterik ez da, eta arazo bakarra da forma
|
hori
justu nola idazten den. Jakina, bizkaieraz ari garen honek, berdin balio du gainerako euskalkiendako.
|
|
Beharbada fonetismora hurbildu gara, distantzia handia dagoelako 40 urtetik gorako jendearekin, horiek eskolatuta daudelako baina ez euskaraz. Herri aldizkarietan joera izan da esaten direnetara ahalik eta gehien hurbiltzea horrela errazago irakurtzen dutelako, baina
|
hori
ez da horrela.
|
|
Ez da
|
hori
bakarrik. Ez da kontuan hartzen elizaren jarduera, adibidez, hor dagoela.
|
|
Aretxabaletan eredu bat proposatu da «Aretxagazeta»rako, baina gero zer gertatzen da? Eredu
|
hori
aplikatu behar dutenek, kazetariek, ez dakitela hori. Beste herri aldizkari batean honakoa ateratzen zen:
|
|
Aretxabaletan eredu bat proposatu da «Aretxagazeta»rako, baina gero zer gertatzen da? Eredu hori aplikatu behar dutenek, kazetariek, ez dakitela
|
hori
. Beste herri aldizkari batean honakoa ateratzen zen:
|
|
Edozein modutan,
|
hori
ere nahiko normala da, orain hasi dira erabiltzen euskalkiak eta horrelako gauzak gertatzea normala da. Euskara batuarekin ere egon ziren halakoak.
|
|
eta
|
hori
ez dela bekatu mortala. Xuxen apurka aberasten joan litzateke, batetik ahal denik eta gehien uztartzeko euskalkiak euskara batuan, kazetari gazteek euskalkien ekarria modu naturalean jaso dezaten, eta euskalki jasoa horrelako euskarri informatikoan gera dadin.
|
|
Goiti jota izan daiteke oso teknikoa izatea, baina hori alfabetatzen eta ikasketa mailarekin lotzen da. Beste leku batzuetan, ostera, euskara
|
hori
ez dela ulertzen esaten da, eta batasunean lekurik izan ez duten muturrekin egin behar da ahalegina batez ere.
|
|
Euskararen legean aipatzen da euskalkiaren garrantzia beti ere euskara batuaren kaltetan ez doanean, euskara batua delako Euskal Autonomi Erkidegoko hizkuntz ofizial amankomuna, eta hitz egiten den lekuetan zaindu egin behar direla. Lege batek
|
hori
baino askoz gehiago ezin du eman seguruenik, baina bidea ematen du legeak, adibidez mahai honetan aipatu ditugun guztiak aurrera eramateko eta gehiago ere bai. Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian, alor estrategikoen artean badago Gorputz Plangintza deitzen den atal bat eta han, bai diagnostikoa bai neurriak lantzen direnean, aipatzen dira euskalkiak.
|
|
a behar zuten hitzen zerrenda. 82an atera zen lege horrekin Pedro Miguel Etxenikeri behin baino gehiagotan entzun diot euskara batua ofizial egin zen; gero
|
hori
bat etorri zen eskolan euskarazko hiztunak lortzeko egin zen ahaleginarekin, ereduena eta abar. Beraz, administrazio zein irakaskuntzan estandarraren aldeko apustua egin zen.
|
|
Euskalkia bera abstrakzio bat da, bada herri euskara, azken finean herri batetik bestera aldatzen direlako kontrakzioak, entonazioak... eta
|
hori
ez euskararen kasuan bakarrik. Hori desagertuko da?
|
|
Ezagutu ditugun euskara hitz egiteko modu horietan akaso zer edo zer galduko da. Baina herri edo ibar bakoitzean egiten den
|
hori
, hori desagertzea oso zaila dela iruditzen zait. Espainolak gutxi gorabehera Cervantesen garaitik du estandarra, eta Zaragoza inguruetara joan eta hango erdara hitz egiteko modua desagertu egin da?
|
|
Ezagutu ditugun euskara hitz egiteko modu horietan akaso zer edo zer galduko da. Baina herri edo ibar bakoitzean egiten den hori,
|
hori
desagertzea oso zaila dela iruditzen zait. Espainolak gutxi gorabehera Cervantesen garaitik du estandarra, eta Zaragoza inguruetara joan eta hango erdara hitz egiteko modua desagertu egin da?
|
|
hitz egiten dutela diote. Euskaraz hitz egiten jarraitzen badugu, eta
|
hori
ezinbestekoa da euskarak iraun dezan, oso zaila da euskalkiak desagertuko direla esatea.
|
|
Berdin Hondarribikoarekin, eta alderantziz. Nik etxean ikusi dut
|
hori
aitarekin. Berak urteetan jaso izan du hori eta gauza asko ikasi.
|
|
Nik etxean ikusi dut hori aitarekin. Berak urteetan jaso izan du
|
hori
eta gauza asko ikasi. Aldiz, baserrian bizi izan dena beti isolatuago bizi izan da eta kaleko gunetik apur bat urrutiratuta dauden baserrietara hizkuntzan aldea dago.
|
|
Hor badago lan bat egiteko, baina norberak izan behar du interesa,
|
hori
ezinbestekoa da.
|
|
esaten, baina badaki
|
hori
bere
|
|
rekin identifikatzen. Non gauden kontuan hartuko balitz,
|
hori
bera besterik barik, aurrerapauso handia litzateke gaur egun dugunarekin konparatuta.
|
|
Zuk diozun sistemak berdin funtzionatzen du eredu euskaldunetan dabiltzan umeen guraso erdaldunekin. Hasierako kezka izaten da ezin izango diola lagundu umeari etxeko lanetan eta abar, eta gero ikusten du dakien apur
|
hori
nahikoa dela umeak hizkuntza hori garrantzitsua dela sentitzeko. Euskalkiekiko ere jarrera hori oso interesgarria da, prestigiodun pertsonak eta irakaslea prestigioduna da umearentzat euskalki horretan zerbait egiteak garrantzia ematen diolako umearen aurrean.
|
|
Zuk diozun sistemak berdin funtzionatzen du eredu euskaldunetan dabiltzan umeen guraso erdaldunekin. Hasierako kezka izaten da ezin izango diola lagundu umeari etxeko lanetan eta abar, eta gero ikusten du dakien apur hori nahikoa dela umeak hizkuntza
|
hori
garrantzitsua dela sentitzeko. Euskalkiekiko ere jarrera hori oso interesgarria da, prestigiodun pertsonak eta irakaslea prestigioduna da umearentzat euskalki horretan zerbait egiteak garrantzia ematen diolako umearen aurrean.
|
|
Hasierako kezka izaten da ezin izango diola lagundu umeari etxeko lanetan eta abar, eta gero ikusten du dakien apur hori nahikoa dela umeak hizkuntza hori garrantzitsua dela sentitzeko. Euskalkiekiko ere jarrera
|
hori
oso interesgarria da, prestigiodun pertsonak eta irakaslea prestigioduna da umearentzat euskalki horretan zerbait egiteak garrantzia ematen diolako umearen aurrean.
|
|
Sarritan gertatzen da
|
hori
, guk etxean erabiltzen dugunetik zenbait eta urrinago, hori da hobesten duguna. Euskara batuaren historia, 10 urteetan hori izan da.
|
|
Sarritan gertatzen da hori, guk etxean erabiltzen dugunetik zenbait eta urrinago,
|
hori
da hobesten duguna. Euskara batuaren historia, 10 urteetan hori izan da.
|
|
Sarritan gertatzen da hori, guk etxean erabiltzen dugunetik zenbait eta urrinago, hori da hobesten duguna. Euskara batuaren historia, 10 urteetan
|
hori
izan da. Hegoaldean eta zenbat eta mendebalderago, latzago.
|
|
Euskaltzaindian batzuetan agertzen da eztabaida
|
hori
: euskara batua zer da?
|
|
euskara batua zer da? Batzuentzat, euskalki guztietatik gauzak hartu eta
|
hori
testu batean erabiltzea da batua. Ni neu ez nator bat, hori naturaltasuna galtzea da.
|
|
Batzuentzat, euskalki guztietatik gauzak hartu eta hori testu batean erabiltzea da batua. Ni neu ez nator bat,
|
hori
naturaltasuna galtzea da.
|
|
Hori hemen gertatzen da, gaztelaniaz ez da
|
hori
gertatzen. Hemen gaztelaniaz arituko bagina nik sekula ez nuke esango:
|
|
Batuaren aldeko aukera dugu baina ahalik eta batu hurbilenekoa. Gure helburua
|
hori
da, eta ez dugu egiten, akatsak egiten ditugulako. Hurbileko batua, baina ona, hori da gure lehentasuna.
|
|
Gure helburua hori da, eta ez dugu egiten, akatsak egiten ditugulako. Hurbileko batua, baina ona,
|
hori
da gure lehentasuna.
|