|
2000
|
|
|
Diario de Navarra tik hor ari izan zaigu Ollarra, oilarkeriak egin nahirik, baina oilandaren gisa. Batetik, Lingua Navarrorum euskara ez zela sinestarazi nahian eta, bestetik, egunkari
|
horretan
euskara batuaren aurka gipuzkera eta inoiz bizkaierazko artikuluei leku eginaz. Ohartzen ez delako, edo ohartu nahi ez duelako, Euskaltzaindiaren gomendiozko euskara batuak nafarreran duela bere muina, euskalkiz inoren muinik izatekotan.
|
|
|
Jendea, bestalde, baserritik hirietaratzen hasi zen, ikastolak sortu eta gizarteak gure herriko kultura eta balioez sentiberatasun handiagoa hartu izan du.
|
Horrek
euskara batua ekarri digu, irakaskuntzan, komunikabideetan eta, gaur egun, administrazioan ere gero eta sentitzenago den premiari erantzun nahirik. Eta beharrizan objektibo horiexetan datza oraingo saioak izan duen arrakasta.
|
|
2008
|
|
|
Egoera zail
|
horretan
Euskara Batua nola sendotu ahal izan zen ulertzeko, gutxienik ere lau arrazoi izan behar ditugu kontuan: a) hizkuntzalari handi bat, Koldo Mitxelena, izan zela gidaria; b) Mitxelenaren inguruan, euskaltzain talde langile eta esanekoa elkartu zela; c) talde horrek gertatutako egitasmoa bultzatzeko prest, irakasle, idazle, kazetari eta euskaltzale multzo hazia osatu zela; d), eta hauxe denetan esanguratsuena?
|
|
2011
|
|
|
Euskaltzaindiak 10 urteko epea eman zion bere buruari Arantzazuko biltzarreko erabakiak berresteko edo erabat gaitzesteko. Tarte
|
horretan
Euskara Batua errotzen zen ala ez ikusiko zen. Azkenean, euskararen batasunaren berrikuspen biltzarra Bergaran burutu zen 1978an, Koldo Eleizalderen mendeurrenaren ospakizunarekin batera318 Villasantek Bergarako biltzarraren sarrera ekitaldian zera aitortu zuen:
|
|
2013
|
|
|
Azaroaren 3an, Durangoko 3 Azoka zela eta Euskaltzaindiak bere bilera burutu zuen Gerediagaren egoitza zen Astolako etxean. Lekuona euskaltzainburuak zuzendutako batzar
|
horretan
euskara batuaren oinarriak onartu ziren ofizialki. Azaroaren 3an, 45 urte beteko dira euskararen batasunerako trena abiatu zela.
|
|
|
Gure datuek tokian tokiko aldaerekiko balorazio positiboa erakusten dute, eta hori hizkuntzaren benetakotasunaren balioari (ingelesez" authenticity" Bucholz 2003; Woolard 2008) ematen zaioan garrantziagatik dela interpretatu da: askorentzat tokian tokiko aldaerak dira benetakoak direnak, eta
|
horrek
euskara batuari baino legitimitate handiagoa ematen die. Ondorioz, badirudi tokian tokiko aldaera bat erabiltzeak legitimitatea ematen diola hiztunari, hiztun onak bezala antzematen dira.
|
|
2014
|
|
|
idazleek beren lanak egiteko euskal eredu batua behar bazu ten ere, gure jende tradizionalen kultura maila apala eta euskal analfabetismoa kontuan izanda, bistan da arrazoi huts
|
horregatik
euskara batuak ez zukeela hain urte gutxitan lortuko izan duen arrakasta handia. Baina hizkuntza batuaren jaiotzarekin batera, beste mugimendu batzuk ere sortu ziren, aurrera egiteko euska ra estandarraren premia zutenak, horiek, bizirik irauteko, euskara batua nahitaezkoa zuten eta.
|
|
|
Ohar gisa esan dezagun: ematen du
|
horrek
euskara batuarekin ez duela zer ikusirik, baina ez da horrela. Lehenean ezezkoan daudenak, gerokoan ere berdin.
|
|
2015
|
|
|
men dîk, artôk, semêk, aingerûk). Horixe zen nik etxetik nekarren hizkuntza; eta
|
horri
euskara batuak behar zituen kategoriak erantsi nizkionean, gramatika nire kasako bat asmatu nuen, non singularreko eta pluraleko mugatuak zeuden batetik, eta singularreko eta pluraleko mugagabeak ere bai bestetik, eskema honekintxe:
|
|
|
Desberdina izango zatekeelakoan nago galdera horren ordez, euskaltasunaren ezaugarri nagusiaz itaundu izan balitz. Dudarik ez dut kasu
|
horretan
euskarak batuko zukeena adostasun gehiena. Baina, agerian horrela iragarri arren, euskal nazionalismoak ez du bakarrik defendatzen hizkuntzan oinarritutako naziorik.
|
|
|
Goiz Argik bezala, tabloide formatua baino apur bat formatu txikiagoa zeukan (baina hark baino zortzi orrialde gehiago ere bai); horrez gain, Goiz Argin bezala, Anaitasunaren azalean, marrazki bat lagun zuela, editorial gisako testua agertu ohi zen. Barruan, alfabetatze liburuen iragarkien aldamenean (iragarkiok, bide batez esatearren, aldizkari
|
horrek
euskara batuaren eta helduen euskalduntze alfabetatzearen alde egiten zuen apustu garbiaren isla grafikoa ziren), sinaturiko iritzi artikulua (batzuetan azalekoaren segida) paratu ohi zuten. Ondoren, honako sailok:
|
|
2017
|
|
|
Ahozko jatorrenari eutsi eta idatziari kasurik egin nahi ez dion jende askori gertatu zaio, gai tekniko bati buruz idatzi nahi izan duela, eta ez dela kapaz izan, nahiz eta gaia ondo ezagutu. Eta, orduan, zein da euskaldun
|
horren
euskara batua. Erdara.
|
|
2018
|
|
|
Euskaltzaindiaren Biltzarra ere urte berean ospatu zen Arantzazun. Bietan ere euskararen etorkizuna izan zen eztabaidagai nagusi, eta ildo
|
horretan
euskara batuaren hastapen horietan izandako auziak ditu Torrealdaik aipagai. Jakin ere urte honetan berean sortu zen Arantzazun, inprentako lehen alearen ostean, 1961ean debekatua izan zena, 1964a bitarte.
|
|
2019
|
|
|
Oro har, helburua zen erantzunen bidez ulertzea nola euskara batua onartu den Ipar Euskal Herrian, zein neurritan, balizko zailtasunak zein diren. Inkestatuari ulertarazi behar zion inkestaren egilea (Euskaltzaindiaren lantalde bat) lurralde
|
horretan
euskara batuaren papera bakarrik baikorra ez dela entzuteko prestik zela. Arauzaleek, normazaleek eta kontrakoek, euskara batuaren zaleek, euskara batuaren aurkakoek, euskalkien zaleek edo bi euskal erregistroen arteko bizikidetza orekatu eta baikorra ikusten zutenek beren ikusmoldea azal zezaketen.
|
|
|
Jende batzuk batua hastio dute, beste zenbaitek ez baitezpada baina ez dute pratikatzen, ez ahozkoan, are gutiago idatzizkoan". Inkestatu
|
horrek
euskara batuaren ez ezagutzearen bi ondorio ezkor azaltzen ditu: " Iparraldeko anitzek ez dute (ongi) konprenitzen, bereziki ikastolan edo eskolan euskara ikasi ez duten horiek.
|
|
2021
|
|
|
Euskaltzaindiaren Hiztegian (webgünean 2020/08/08an kontsültatürik), 2.803 hitz badira Ipar. llaburdürarekin (Iparraldea), 57 Lap. llaburdürarekin (lapurtera), 50 BNaf. llaburdürarekin (behe nafarrera) eta 359 Zub. laburdurarekin (zuberera/ xiberotarra). Ordüan 39.292 sarreratarik, 3.269 iparraldekoak dira eta horietan xiberotarraren hitz propioak 359 Erran nahi dü xiberotar hitz
|
horik
euskara batuaren parte direla. Euskaltzaindiak publikatü düan Orotariko Euskal Hiztegia ren 16 tomoetan(), mentez mente eüskaraz izkiribatürik diren libürü eta esküizkribü haboroenen lexikoa sartürik eta sailkatürik da, garai eta eüskalki ezbardinetakoa.
|
|
|
5 Jakina, euskara estandarrean arruntean erabiltzen ez badira ere, horrek ez du esan nahi Gure alabari txoratu egin zaio eta gisa
|
horretakoek
euskara batuan tokirik ez dutenik. Ikus Salaburu 1994 eta 2018.
|
|
2022
|
|
|
" Euskaltzaindiaren izenean, Txomin Peillen euskaltzain zena nahi nuke gogoratu, eskertu nahi nuke eta laudatu ere. Eta
|
hori
euskara batuaz eginen dut.
|
|
2023
|
|
|
Elementaren itzala luze luzea da, Hernanitik Urdatxera, errepidez 160 bat kilometro: aro bidaiariak bere artean pentsatu du ele
|
hori
euskara batuan erabili beharrekoa dela, bazter frankotan aditzen baita. Elementak elementa, euri ttipiak ere izaten dira ardura Santa Grazi aldean, bereziki behe lainoen eraginez.
|