|
2000
|
|
|
Euskal erotikaren lehortea ez da hain nabaria herri literaturaren emaitzei erreparatuz gero. Eta heldu zaizkigun kantu, bertso eta esaerek
|
hori
erakusten dute bederen. Hala ere, Elexpuruk argitu digunez,«
|
|
|
Anai arreben artean bera eta Donibane Lohizunen mediku izandako Jean anaia izan ziren euskal sena ukan zuten bakarrak. Eta duela 60 urte atxikimendu
|
hori
erakustea ez zen arrunt normala. Diru eskasiak baino bizi grinak eraginda, sorlekua utzi eta Argentinara emigratu zuen.
|
|
|
Aritzeko eta lanerako dugun esparru bakarra hori da, baina EHk ezin du esparru hori bete, bide politikoak bakarrik defenditzen dituela esanez. Garbi dago ezker abertzale osoak ez duela jarrera
|
hori
erakusten, ezker abertzaleko kide batzuek esparru hori landu nahi dute.
|
|
|
Gure begietan gelditzen dena, hala ere, zenbakien isla baino gehiago irudiarenaizan ohi da. Irudikapen faltsua da aurreko mapa
|
horrek
erakusten duena: batetik, hori ikusita, Iparra handiagoa dela uste dugu; eta, bestetik, uste dugu Europabera dela Munduaren erdigunea.
|
|
|
Izan ere, gauza bat garbi dago: marañon ek gerla irabazi izan balute, gaur egun ez lirateke traidoreak izanen, eta
|
horrek
erakusten digu ezen hitzak eta ideiak baino eraginkorragoak direla, ondikotz, armak, zeren arma bidez gerla irabazten duenak erabakitzen baitu hitzaren norabidea, erabakitzen du nor den traidorea eta nor ez...
|
|
|
—Uste duk heure trofeo
|
hori
erakusteko modukoa dela. Ez dik ahalkerik emaiten...?
|
|
|
Izan ere, ez al da berdintsu eta orobatsu gertatzen gizonen harremanetan ere, haien esplikatzeko eta ulertzeko aldi berean jo behar izaiten dugularik gorrotorat eta amoriorat, bekaitzerat eta eskuzabaltasunerat, harrokeriarat eta umiltasunerat, kolerarat eta otzantasunerat, eta gainerako pasione eta grinetarat, zeren eta lehen behakoak eskain diezazkigukeen esplikazione guztiak motzak eta laburrak gerta baitakizkiguke, behako hori, lehena izaiteagatik, xumea bezain xaloa izan daitekeenez gero, azalekoa, sinplea eta hutsala? Eta ez al digu
|
horrek
erakusten ezen, lehenaren ondotik, bigarren behakoa ere guztiz beharrezkoa zaigula, zeren jaidura eta pasione guztien konbinazionetik zabalago eta sakonago esplika baitezakegu sentimenduen mundua, baita kolore bakarreko sentimendu ustezkoak ere, nola liburuan barrena behin baino gehiagotan aipatu eta erakutsi izan dizudan, hainbat etsenplutan?
|
|
|
Goizean goiz hurbildu nintzen ni herriko gartzelarat, non bezperatik baitzegoen preso osaba, hiru guardiak begiratua, eta norat ez baitzitekeen nehor ere sar. Gero, noiz eta urkabea zegoen plazarat joan bainintzen, oholezko tribuna bat begiztatu nuen, Inkisizionearen hainbat estandartek presiditua eta apaindua, lauki beltzen erdian beren gurutze
|
horiak
erakusten zituztela; tribunaren eskuinetarat, berriz, urkabea zegoen, eta ezkerretarat, urkabearen aitzinean, egur meta bat, gurutze batez koroatua... eta, haiek ikustean, guztiz aztoratu nintzen. Hainbertze lan eta hainbertze aparailu, heresea bakarra baizik ez zenean...!
|
|
|
Oro har, bai afalorduan bai afalondoan, bazkaritan baino hobeki sentitu naiz, baina gaur berriro ere atera da hizpidera Clinton eta Lewinskyren arteko kontua (harrigarria zait Dan gidariak gai
|
horrekiko
erakusten duen eta grina), eta halabeharrez gogoa Dabidengana joan zait. Bidailagunek, gero eta sutsuago, Espainiako politikari ezagun batzuen izenak eta aferak ere dantzatu dituzte, baina gure taldearen txanda zenez, nik gaur atseginez hartu dut mahaia jaso, eta harrikoa egitearen ardura (hartara burua beste nonbait izan nezakeen).
|
|
|
Bere euskaltasunari zentzu bat ematen dion gazteria bat da, zinez, Muskildikoa, eta Xiberoko Botzaren egonleku berria ikuskatzerat etorriko zaretenok, muskildiar gazte horien esku hartze oso handiaz gogoratuko zaretelakoan nago. Bisitaldi
|
horretan
erakutsiko dizuete, ziur aski, emanaldiak jendaurrean egiteko gela handia. Hau izango da Xiberoko Botzaren egoitza berriaren ekarpen handienetatik bat, saioak jende aurrean egingo diren gela honek lotura are sendoagoa egingo baitu irratiaren eta haren entzuleen artean.
|
|
|
Nik —eta nik ez dut sinesten jainko dei genezakeen gizakirik/ gizakiaz gaindikorik dagoenik inon— esaten badut: " jainkoen haserrearen beldur naiz",
|
horrek
erakusten du horren bidez zerbait esan nahi dezakedala, edo sinesmen horrekin beharrezko harremanik ez duen sentimendu bati adierazpena eman nahi diezaiokedala.
|
|
|
Hortaz argi dago horrela begiratzen dugunean, mirarizkoa dena desagertzen dela; bestela, hitz honekin bakarrik esan nahi dugu zientziak oraindik ez duela gertakari bat azaldu eta honen aurrean huts egin dugula sistema zientifiko batean gertakari hau besteekin biltzerakoan.
|
Horrek
erakusten du zentzurik gabekoa dela esatea" Zientziak frogatu du ez dela miraririk".
|
|
|
Erreketea izana baitzen Korta hori, eta erreketeek gurutzea eraman ohi zuten paparrean, edo Jesusen Bihotza.
|
Horrek
erakusten du zelakoa zen gerraosteko giroa, irabazleen harropuzkeria, gerra amaitu eta oso gerora ere. Edozein kakalardo izan arren, harro eta boteretsu agertzen zen irabazleen bandokoa zenean.
|
|
|
Hirian burdina zahar asko dago. Ez dugu, alajaina, lan faltarik oraingoz"; Xani bere kuadernoa erakutsi zion; hura zifrez beteta zegoen; antza,
|
horrek
erakusten zuen negozio prosperoa zutela; gero Belek obra batzuk erakutsi zizkion: " hor nire lehengusuak lan egiten du"; harroxko zegoen.
|
|
2001
|
|
|
Alderantziz da, oso dibertigarria da eta ustekabeko izate
|
hori
erakusten saiatzen gara gu.
|
|
|
(...) Zenbaitetanpertsona helduen artean eragiteak haurrengan ere eragina du. (...) Helduakeuskalduntzean eta alfabetatzean erabilera esparru berriak irabazteko gauzabagara,
|
horrekin
erakusten ari gara euskara ikastea ez dela alferrikakoahalegina. (...) Erabilera esparruak irabazi behar dira; modu honetanbakarrik kontzientzia ditzakegu gazteak».
|
|
|
Praktika horrek munduko merkataritzaren% 7 eta 5 artean eragiten du, eta hori konpontzeko, gizartea kontzientziatu behar da. Faltsifikazioen aurkako Mundu Elkarteak (Gacg) antolatutako Faltsifikazioen aurkako Nazioarteko Egunean atzo aurkeztu zen txosten
|
horrek
erakusten duenez, horrelako delituen urteko kostua 30 eta 50 bilioi pezeta bitartekoa da. Faltsifikazioak merkataritzaren maila guztiei eragiten die.
|
|
|
Aurkikuntza
|
horrek
erakusten du badirela zenbait gaixotasun eragiten dituzten faktore genetikoak.
|
|
|
Kontsulta gehien jasotzen dituzten enpresak Telefónica, El Corte Inglés, Sintel eta Gescartera dira.
|
Horrek
erakusten du herrialdeko enpresa talde handien erakarpena. Teknologia berrietan diharduten enpresen artean, hauek dira gehien kontsultatzen direnak:
|
|
|
Terra, MyAlert.com, Mas Interactiva, Microsoft Ibérica eta Recol Networks. Aipamen berezia merezi dute Rumasa, Club Atlético edo Gescartera enpresen informazio eskaera gero eta handiagoek, eta
|
horrek
erakusten du internautek finantza eskandaluetan duten interesa. Abian jarri zenetik, NoMeFio.com ek doako 4,3 milioi txosten orri eman ditu Espainiako 465.445 enpresari buruz.
|
|
|
Valentziako Erkidegoko Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) internautaren portaerari eta online erosketari buruz dituen pertzepzioei buruzko azterlan bat aurkeztu zuen atzo. Azterlan
|
horrek
erakusten du Espainian dauden Interneteko 7.000 erabiltzaileen %90ek ez duela inoiz erosketa bat egin Sarearen bidez. Erakundearen ordezkari José María Mateuren arabera, Espainiako internautek ez dute merkataritza elektronikoaren alde egiten, edozein erosketa egiteko orduan Interneten antzematen duten segurtasun faltagatik. Mateuk dioenez, segurtasun ezaren arrazoiak hauek dira:
|
|
|
Espainiako Bidezko Merkataritza (BM) oraindik Europako beste herrialde batzuen heldutasunetik urrun dagoen arren, hazkunde motel baina jarraitua izaten hasi da, eta
|
horrek
erakusten du aurten salmentak 1.000 milioi pezetatik gorakoak izango direla, 1993an 16 milioi inguru baitziren. Gaur egun, Espainian 31 elkarte daude, 100 profesional, 1.500 boluntario eta 62 saltoki iraunkor (1995ean 3 baino ez ziren), guztiak ere mota horretako merkataritzari eskainiak.
|
|
|
laugarren kamera, esate baterako, helikoptero batean. Eta laugarren kamera
|
horrek
erakutsi zion, hain zuzen, ziklisten tropela, goi goitik, muino bat igotzen, eta ezkerrean arbolak, berdeak eta okreak, eta eskuman hilerri bat, berdea eta okrea.
|
|
|
‘Gizajo horrek zortzi urte eman ditu gimnasia egiten, sakrifizioa egiten, prestatzen, orain bere gorputz perfektu
|
hori
erakusteko. Orain begira egiozu, egia da perfektua dela, gu gaizki eginon aurrean... ’
|
|
|
Hara arterainokoak ez baitziren beti izan esan ohi zuten bezain ustelak, ezta gerokoak ere zenbait sineskorrek eta gehiago lotsagabek aldarrikatu izan duten adina heldu zorituak.
|
Horrek
erakusten digu, premiarik bada, ez dela beti, nahi eta nahi ez, kaltegarri eta are galgarri harako zubigintza hura, aski nabarmena behin batean gure etxe inguruan. Ez du izan behar ere, diodan luzatu gabe, osasungarri eta salbagarri ezinbestearen ezinbestez.
|
|
|
Askok nahi dugun neurrikoa ez izanda ere, bistan da soziolinguistikoki euskara integrazio faktore izan dela, eta hala dela: euskaldunberrien kopuruak
|
hori
erakusten du, Deredua bere seme alabentzat aukeratzen dituzten gurasoek gauza bera erakusten dute.
|
|
|
Gure artean oraindik asko hitz egiten da etsaiez.
|
Hori
erakusteko testigantza batzuk jaso ditut, hain zuzen ere euskara gai dela. Segun eta zeinek hitz egin, euskararenetsaiak dira hizkuntz politikaren aurkariak, hizkuntz politikaren arduradunak eta beste asko.
|
|
|
Eta ez dut dudarik, ezta ere, gizadi osoa hoberantz, gorantz doala beti —nahiz eta olatuak/ gorabeherak izan— herrikide maitaleen eguneroko eraginari esker, gizakia maitagai goren, gaindiezin ezarriz gizartearen bizitzan eta arduran.
|
Hori
erakusten dute, adibidez, egin ditugun eta egiten ari garen aurrerabideak gizaki ororen onespenari, andrazkoen askatasunari, zaharren tratuari buruz eta abar. Gertaera, ekintza eta erakunde guztien kritika gero eta sakonago eta zabalagoek ere hori esan nahi dute:
|
|
|
[TI Ez da nabari perimetro konstantearekin laukizuzen batzuek azalera ezberdina ukan lezaketela. Hemen ikasleei berezitasun
|
hori
erakusten zaie perimetro bera duten bost laukizuzenekin.Ondorioz azaleraziko zaie perimetroa konstantea izanez, zabalera tipitzean azalera tipitzen dela eta handitzen luzera eta zabaleraren arteko diferentzia murriztean. Maximora heltzen da aldeak berdinak direlarik (lauki karratua}.
|
|
2002
|
|
|
oposizioak Legebiltzarra blokeatzeko, eta Jaurlaritzak aurrekontu bitxi hauek aurrera ateratzeko.
|
Horrek
erakutsi du Batasuna ez balego moduan aritzea fikzioa dela, behintzat honek erabakitzen badu. Gutxitan ez moduan, ezker abertzaleak amu parlamentarioari kosk egin dio, eta horrek eragina du.
|
|
|
Zinez harritu egin nintzen «funtzionario kontu» hura, zeinek eta Egañak gaizki hartzea.
|
Horrek
erakusten du ederki, gure artean zentzu kritikoa zenbat moteldu den. Galdera oso sinplea da: «Zein bertsolari ari da gaurko merkatuan, bere grinez libreki bertsotan?».
|
|
|
Hala eta guztiz ere, lurralde guztietan ikusten da, ezagutza tasak kontuan hartuta, erabilera handia dagoela.
|
Horrek
erakusten du euskararekiko leialtasuna oso handia dela. Hori da datu interesgarrienetakoa.
|
|
|
Alabaina, Frantzian, horrelako ikerketak oso sekretuak egoten dira eta ondorioz, erabaki guziak aitzinetik hartuak dira, gizartearekin inolako harremanik ukan gabe. Hemen, zorionez, ez da horrelakorik gertatu eta
|
horrek
erakustera ematen du, duela hamar urte Iparraldean abian ezarri ekimen publiko batzuek (Iparraldeko lurralde antolaketa eskema, Garapen kontseilua, Hautetsien kontseilua, …), hautetsien eta gizartearen arteko lan amankomunak lehenetsi dituztela.
|
|
|
Sail horretan sar daitezke Jean Etxepareren() Buruxkak (1910) kazetaritza kronika eta Berebilez (1934) kazetaritza erreportajea alde batetik, eta Ebaristo Bustintza" Kirikiño" ren() Abarrak (1918) eta Bigarren abarrak (1930) ipuin laburren bildumak. Kazetaritzan ziharduten idazleek lan eskerga egin zuten garai hartako egunkari eta aldizkarietan;
|
hori
erakutsi dute X. Altzibarren azterketek (1997) Kirikiñori dagokionez, eta P. Xarriton (1992) eta P. Urkizurenek (1995) Etxepareren eta Elissalderen kasuan, hurrenez hurren.
|
|
|
Gainera, zerbitzu jarduerek erabiltzen zituzten bitarteko inputen arteangehienak zerbitzuak ziren eta industria inputen erabilera oso urria zen (%32koaNafarroan eta %40koa EAEan). Azken elementu
|
horrek
erakusten du zerbitzusektorean industria jarduerek duten sarbidea arras eskasa dela.
|
|
|
Bertan, Hego Euskal Herriko zerbitzuetako sasoiz sasoiko enpleguaren aldakuntzak agertzen dira. Taula
|
horrek
erakusten duenez, zerbitzuetakoenplegu sorrera garrantzitsuenak bi sasoitan gertatu ziren euskal ekonomian: laurogeiko eta laurogeita hamarreko hamarkadetako bigarren zatietan. Leheneandesindustrializazioaren prozesua bere punturik gorenean zegoen, eta, ondorioz, zerbitzuetako presentzia zabaldu egin zen euskal ekonomian (9.1 eta 9.2 irudietanikusi dugun bezala).
|
|
|
Gogoan izan behar da ezen hamarkadaren erdian, 1996an alegia, merkatu kuota 1985ean baino apalagoa zela, eta, beraz, kuotaren aurrerakada batik bat1990eko bigarren erdian suertatu zela.
|
Horrek
erakusten du garai horretan euskalekonomiak mundukoaren batez bestekoa baino arinago egin zuela aitzina nazioarteratze prozesuan.
|
|
|
Berdinak izanik desberdinak bagara,
|
hori
erakutsiko duen curncMZumaren beharra daukagu. Euskaldunari berezko irakasgaiak eskaini behar zaizkio:
|
|
|
Ikusten denez, egintza mota horiek nabarmenki mailakaturik agertzen zaizkigu; norberak bere kokalekuan bere diziplina garatzeko egin ahal duen lanetik hasita, unibertsitateen arteko kultur sortzaile euskaldunen lankidetza eta talde osaketarekin jarraituz, gizarteko eztabaida publikoetan esku hartzera arte, jauziz beterikobidea dago.
|
Horrek
erakusten digu hainbat inplikazio maila duela aukeran euskalakademikoak, eta puntu desberdinetan koka dezakeela bere burua, eta zeregina, unibertsitatetik gizartera doan ibilbide horretan. Izan ere, unibertsitatearen eta gizartearen arteko harremanen auziari inoiz era sinplifikatuan ezin heldu izan bazaio, are gutxiago egin daiteke hori gurean.
|
|
|
Ahozkoaren generoa den heinean eta, aldi berean, hizkuntzaren idatzizkoalderdiarekin lotura estuan egoteak izaera bikoitza eta berezia ematen dio. bere
|
horretan
erakusteak balioa du berez. Horrez gain, hizkuntzaren bestealderdi batzuen irakaspenari ere onurarik ekar lekiokeela uste dugu.
|
|
|
Proposamena honako hau da: herritarrari pertsona publiko bat baloratzeko eskatzen zaionean, herritar inkestatuak oso kontuan izaten du hedabideetan une horretan hitzetik hortzera erabiltzen den modako gaiaren aurrean baloratu beharreko pertsonaia
|
horrek
erakutsi duen jarrera. Alegia, baldin eta modako gaia terrorismoa bada, inkestatuak oso kontuan izaten ei du pertsonaia horrek esfera publikoan gai horri buruz izan dituen azken interbentzioak.
|
|
|
Iragartzen dena, produktua? bere erabilpen kontestuan ikusten da, eta testuinguru
|
horretan
erakusten du bere egokitasun erabilgarria. Adibidez, autoen iragarki batean, erabilerraztasunaz zein segurtasunaz aritzea da produktuaren praktikotasuna gogora ekartzea.
|
|
|
Askatasunerako bidea, dena naturala eta galkorra dela jakinez, erlijioak gainditu eta grinarik eta arimaren kezkarik gabeko bizitza soila bilatzea da.
|
Horretarako
erakutsi nahi du hausnarketaren bitartez eta teoria atomikoaren laguntzaz norberak aurki lezakeela, berak eskaintzen dituen ildoak jarraituta, denaren azalpen naturala, jainkorik gabea. Azkenean, Izadiaren edertasunaren eta handitasunaren gorazarrea da eskaintzen zaiguna.
|
|
|
Azterketa horren arabera, segurtasun gailu horrek% 20 murrizten du lesio hilgarriak izateko aukera, bai gidariarentzat, bai aurreko eskuineko eserlekuko bidaiariarentzat. RACEren arabera, Alemaniako Automobilisten Elkarteak (ADAC) eta Alemaniako Aseguru Konpainien Batasunak (GDV) koordinatutako txosten
|
horrek
erakusten du airbagaren onurek erraz konpentsatzen dituztela garrantzi txikiagoko beste arrisku batzuk, hala nola erredurak edo aldi baterako entzumen galerak. Hala ere, beharrezkotzat jotzen du ibilgailuen atxikipen sistemetan hobekuntzak sartzea, hala nola airbagaren estalkiak edo estalkiak berriz jartzea, irekitzean erabiltzaileekin zuzeneko inpakturik izan ez dadin, edo gas sorgailu hibridoak erabiliz gasen irteera tenperatura murriztea.
|
|
|
Hala adierazten du EBko nekazaritzari buruzko 2001eko balantzeak, Europako Batzordeak aurkeztu duenak. Txosten
|
horrek
erakusten du, zerealei dagokienez, baldintza meteorologikoak, oro har, ez zirela onak izan, eta estatu kide gehienetan murriztu egin zela produktu horien uzta. Aurreko urtean baino %4 gehiago kontsumitu zen.
|
|
|
Elena Stoyanova bulgariarrak (duela hamarkada bat, 31 urte Espainian bizi zen) goi mailako ikasketak egin zituen, hainbat hizkuntza menderatu zituen eta interpretatzaile eta itzultzaile gisa esperientzia izan zuen. “Diario del miedo” liburuan, senar emazteen arteko tratu txarren infernuari buruzko testigantza eman zuen, lehen pertsonan, eta, beste hainbatek bezala,
|
horrek
erakusten du zentzugabekeriak ez dituela gizarte klaseak eta errenta mailak ulertzen. Hala ere, zenbat eta hezituago egon, eta, batez ere, zenbat eta autosufizienteagoa izan ekonomia arloan, orduan eta aukera gehiago ditu trago mikatz horretatik ondo ateratzeko; errazagoa zaio bere arazoa diagnostikatzea, eta, batez ere, tratu txarrak ematen dituenarekin duen lotura hausteko aukera handiagoa du, jakinaren gainean baitago bere burua nahikoa dela mantentzeko.
|
|
|
Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) egindako azterlan baten arabera, espainiarren ia %90ek kafeina kontsumitu ohi du. Azterlan
|
horrek
erakusten du Espainian kafe kontsumoa EBko beste herrialde batzuetan baino txikiagoa dela, eta, aldiz, kola freskagarrien zaleak direla. OCUk, beste kontsumitzaile erakunde batzuekin batera, inkesta bat egin du 15 eta 74 urte bitarteko 5.000 europarren artean (Espainia, Belgika, Frantzia, Italia eta Portugal), kafeina kontsumitzeak dituen ondorioei buruzko ikerketa baten esparruan.
|
|
|
“Akuikulturak balio elikagarri handiko elikagaiak ematen dizkie nekazariei, nekazaritzan eta akuikulturan dihardutenei”.
|
Horrek
erakusten du helburuetako bat arrainkumeen hazkuntza sustatzea izan behar duela, NBEren erakundeak dioenez. Horixe izango da gai nagusia, apirilaren 18tik 22ra, Pekinen (Txina) egingo den Beijing International Convention Centren, gobernuarteko erakundeen, Nazio Batuen erakundeen eta nazioarteko gobernuz kanpoko erakundeen ordezkariek.
|
|
|
Atzo hasi zen topaketa, eta helburua da itsas biologo, ekologista eta arrantza industriako ordezkariak biltzea, oskolik gabeko itsas dortoka bakarrak bizirik iraungo dutela bermatzeko bitartekoak bilatzeko. Filadelfiako Drexel Unibertsitateko ikertzaile James Spotilak dioenez, Ozeano Bareko itsas dortoken kopuruak behera egin du, eta
|
horrek
erakusten du duela urte asko desagertu dela animalia populazioa. Haren desagerpena XIX. mendean Ipar Amerikan bisontea desagertzea bezain bizkorra da ia.
|
|
|
Almonacid de Zoritatik 5 kilometrora dago zentro hori, eta azterketa medikoak egin zizkieten, erradiazio maila neurtzeko. Zaharrena “Protesta ekintza baketsu
|
horrek
erakusten du zentral nuklearrak segurtasuna bermatu ezin zaien instalazioak direla”, esan zuen Bravok, eta, harentzat, “zentral zahar horren egoera zaharkitua egiaztatu ahal izan da, itxi egin behar baita, haren bizitza luzatzea arduragabekeria handiena delako”. CSNko lehendakari María Teresa Estevanek atzo arratsaldean jakinarazi zuen zigor “garrantzitsua” ezarriko diola zentral nuklearrari, Greenpeaceko kideak bere instalazioetan sartzeagatik.
|
|
|
Malagako 24 itsas estaziotan biltzen dira datuak, Cabo Pinoko, Malagako badiako eta Caleta de Vélezko kostaldeetan. Proiektu hori Kantauri Itsasoko eta Mediterraneoko Espainiako kostaldeko beste hiri batzuetan ere egiten da, “eta datuak oso antzekoak dira, eta
|
horrek
erakusten du Alborango itsasoko tenperaturaren igoera Lurraren berotze fenomeno globalaren ondorio dela”. Gainera, berotegi efektua ere Alborango itsasoko gazitasuna handitzen ari da.
|
|
|
Prezioak du eragin txikiena (%2) ”, esan zuen Vidalek. Azterketaren ondorioak bat datoz Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioaren “Kontsumoak Espainian 2001” txostenarekin; txosten
|
horrek
erakusten du esnea dela gure herrialdean gehien kontsumitzen den elikagaia (113 litro pertsonako eta urteko). Mercé Vidalen ustez, kontsumo hori ez zen nahikoa.
|
|
|
Garuneko anomalia biokimikoak eta desberdintasun anatomikoak ere hauteman dira, eta nabariagoak dira New Yorkeko Unibertsitatean berriki egindako azterketa zientifiko batean. Lan
|
horrek
erakutsi duenez, sindrome hori duten haurrek bolumen zerebral txikiagoa dute. Ondorioa garrantzitsua da, lan hori egin arte uste baitzen hiperaktiboek psikoestimulatzaileekin hartzen duten tratamenduagatik azal zitekeela bolumen desberdintasun hori.
|
|
|
Leihotik begiratuta, lehentxeago argia zeharka sartzen zen leiho horretatik begiratuta, ez da ezer ere ikusten, dena ilun baitago. Esango nuke euria ere egin duela,
|
hori
erakusten baitute ñir ñirka ikusten ditudan argi distiren islek. Moustakiren ahotsa entzuten dut berriz ere bozgorailutik urrunean, liburu hau idazten hasi naizenean entzuten nuen gisa, baina ez da gazte sentimentalaz ari:
|
|
|
Arratsaldean, aurreko egunean ezer gertatu ez balitz bezala mintzatu zitzaion Emma. Irribarreak
|
hori
erakutsi gura zuen behinik behin.
|
|
2003
|
|
|
Baina, elkarri entzutea eta errespetatzea posiblea dela ikusi dugu. Jarrera
|
hori
erakutsi nahi dugu, guztien planteamenduak aintzat hartzea posiblea dela. Jakina, guk proposatu lanak gehiago landu eta zehaztu behar dira.
|
|
|
Horregatik nire haurrak dauden eskolan proposamen bat egin dut: guraso boluntario batzuei dei egin diet, bai baitaude gurasoen artean batzuk kirol zenbait egin dituztenak eta gutxi gehiago ezagutzen dituztenak, kirol horrek iraungo duen hiru hilabetetan haurrekin ibil daitezen dakiten
|
hori
erakusteko. Bestela ohartzen zara, eskola batzuetan oso gaizki egiten ari dela lan hori, nahiz eta badauden ongi egiten dutenak.
|
|
|
Lodiak, asmatikoak, minbizia izan zutenak zeuden taldeetan. Alemaniako eredu
|
horrek
erakusten du, ezin duzula multzo berdinean jarri egundo kirolik egin ez duena, eta maila bateko aktibitate fisikoa egin dezakeena. Beraz, eraginkortasun maila ere neurtu egin behar da.
|
|
|
Eskuman, alboko etxean, letra gorri batzuk biztu ta itzali, biztu ta itzali, Muebles Decoración diote, baina Iziartxu dagoen tokitik eztira ikusten letra osoak, argi gorria biztu ta itzali, biztu ta itzali ikusten bada ere. Eskumatik datozela automobilek argi zuriak edo
|
horiak
erakusten dituzte, igaro ostean berriz argi gorri biziak.
|
|
|
Bere logelako moketan etzanda, esku bata telefonoan eta besteaz ilea kiribiltzen zebilela, sartzen ziren eguzki izpiei begietan jo zezaten uzten zien. Gaueko euri jasaren ostean, eguzkiak urtaro
|
horretan
erakuts dezakeen indar guztia zerabilen, eta ez zen makala, kanpoan benetan giro gozoa zegoen eta. Baina Ainhizek ezin jakin zezakeen ezer gaueko euriaz; bai, ostera, eguneko eguraldi zoragarri horrezaz.
|
|
|
Kategoria honetan, Wilkinson Extra II Precision laginaren buruaren zabalera txikiena da (9,8 milimetro):
|
horrek
erakusten du zergatik diharduen zehazkiago bibotean eta alderdi estuetan.
|
|
|
Aztertutako 100 etxeen batez bestekoa 5,67 euro da, eta
|
horrek
erakusten du agiriaren salneurria handitu egiten dela baldin eta zerbitzu pribatuetara jotzen badugu.
|
|
|
Inkesta honen arabera, espainiar hiritarren %12k bakarrik esaten dute organo emaileak direla eta, horien artean, hamarretik bederatzik egoera
|
hori
erakusten duen txartel ofiziala daukate.
|
|
|
Ahozko eta tokian tokiko memoria kolektibo txikiak albo batera utziz (norbere herriko gertaerenak, eskualde mailakoak, etab.), euskaldun gehienentzat iraganari buruzko kontakizun ezagun bakarra Elizak irakatsitakoa zen.
|
Hori
erakusten digute pastoralek. Antzespen herrikoi hauek (XVII. mendetik idatziz jasoak), jatorria Erdi Aroan zutela dirudi, Mendebaldeko Europan aski hedaturik zeuden drama liturgikoetan hain zuzen (frantsesez mystères deituriko haietan).
|
|
|
Gai bat nabarmentzekotan agiritegiei buruz emandako hitzaldi sorta aipatuko dugu. Bi izan ziren, ordea, ikastaro
|
horrek
erakutsitako ahuleziak; bata, sailaren behin behineko topagune izaera, bertan bildu zirenek ez zirelako gai izan lan-talde iraunkorra sortzeko. Alde horretatik, egokiagoa izango zen, Historia Ikastaroari buruz hitz egitea eta ez Historia Sailari buruz, baina ohiturak legea egiten duenez, Saila deitu zitzaien UEUko ikastaroak antolatzen zituzten pertsona edota taldeei eta hala jarraitu zitzaien deitzen.
|
|
|
Hori da indarrean den paradigma, eta, bistan denez, ez da jasangarria, inondikinora.
|
Hori
erakusten digute, besteak beste, bere itzalgune itzelek: immigrazio poltsa gero eta handiagoak, natura baliabideen agortzea, ekoizpen ereduen krisia (aheria, dioxinadun oilaskoak, behi eroak, txerri kutsatuak...), ondasunen banaketagero eta desorekatuagoa eta abar.
|
|
|
Hala ere, etiketek adierazten dute oliba olioaren ehunekoa %2koa dela eta, guztira, %33koa dela.
|
Horrek
erakusten du beste landare olio batzuk direla nagusi, patatak egiteko erabili direnak, eta ez oliba olioarekin, kontsumitzaileari sinetsarazi nahi zaion bezala. Ontzien atzealdean honako lema hau irakur daiteke:
|
|
|
Joachim Joseph adituak esan zuenez, “bideoaren irudi batek ke zutabe luze bat erakusten du, sute batek Amazoniako oihaneko eskualde batean su hartzen duenean, egun lainotsu batean”. “Irudi
|
horrek
erakusten du keak hodeiak sutearen inguruko eremuan disipatzen dituela, eta, horri esker, Lurraren zati horretara iristen diren eguzki izpien kopurua handitu daiteke”, erantsi zuen. Kamerak transbordadore espazialaren barruan grabatutako ehunekoetako bat da irudia, larunbatean amaituko den 16 eguneko misio zientifikoan.
|
|
|
Espainian ez dugu tradiziorik pasta Italian bezala egiteko; lan zehatza da hau, irina, ura eta, zaporetsuago egiteko, arrautza eta esnea aztoratzea. Antzinako Greziako garaiko napolitarrek pasta egiteko modu
|
hori
erakutsi zieten erromatarrei, eta horren froga historikoak geratzen dira. Arrautzak askoz geroago sartu ziren aberastera, baita tomatea, azenarioak edo espinakak ere.
|
|
|
Iaz, 1,15 milioi errenta aitorpen tramitatu ziren Sarearen bidez, hau da, 2001eko zifra (496.381) bikoiztu eta duela bi urtekoa (115.244) bider hamar egin zen. Alta Ganberan agertu zenean, Segarrak zehaztu zuen PFEZren aitorpen gehienak bulegoarenak ez diren ordutegietan aurkezten direla, eta
|
horrek
erakusten du Administrazioa herritarren zerbitzura egon behar dela 24 orduz. Hala, iazko aitorpenen erdiak baino gehiago “arratsaldez edo gauez” aurkeztu ziren, eta hamarren bat asteburuetan.
|
|
|
Onura horiek gorabehera, azken urteotan espezie hori Mediterraneo osoan dago erregresioan. WWF/ Adenak ezagutzera eman dituen datuen arabera, Espainiako itsasertzeko posidonia ozeanikoko belardien %78k aizke dentsitatea txikiagotu egiten dute, eta
|
horrek
erakusten du ia belardi guztietan erregresio orokorra dagoela. Erregresio horren arrazoietako bat da legez kanpoko arraste arrantza 50 metrotik beherako sakoneretan.
|
|
|
Gaur egun arte iritsi dira XI. mendeko idazkiak, bale haragia Baionako merkatura merkaturatzeko pribilegioa ematen zutenak.
|
Horrek
erakusten du garai hartan animalia horiek ehizatzea ohiko jarduera zela. Arrantza horren eragina laster nabaritu zen, eta euskal balea populazioak, helburu nagusia, murriztu egin ziren, eta euskaldunek beren jarduerak Kantabriara eta Galiziara zabaldu behar izan zituzten lehenik, eta Spitzberg, Groenlandia, Islandia eta Ternuara geroago.
|
|
|
Espeltari gari basati ere esaten zaio, eta espeltaren landaketari buruzko lehen testigantzak K.a. 7.000 urtekoak dira.
|
Horrek
erakusten du zereal hori duela milurtekoak izan dela gizateriaren euskarri. Gaur egun kontsumitzen den gariaren familia handia sortzen duen zereala da.
|
|
|
Baina ikerketa berri batek guztiz kontrako emaitzak lortu ditu. Lan
|
horrek
erakusten du karbohidrato gutxiko erregimena duten paziente lodiek pisu gehiago galtzen dutela, eta emaitza hobeak dituztela zenbait neurketa kardiobaskularretan eta diabetesean, gantzak murrizten dituen dieta egiten dutenek baino. Ikerketa Department of Veterans Affairs (EE.
|
|
|
bata laburra eta bestea luzea. Lan
|
horrek
erakusten du bertsio laburrak estresaren aurrean zaurgarritasuna ematen duela, eta luzeak disfuntzio horren aurkako babesa bermatzen du. Gene horrek depresioaren aurkako borrokan duen paper zehatza argitu gabeko galdera da oraindik.
|
|
|
Gainerakoak hurrengo egunetan itzuliko dira ikasgeletara. Guztira 8.352.709 ikaslek, aurreko urtean baino 23.787 gehiagok, hartuko dute parte aurten Espainiako ikastetxeetako ikasgeletan, eta
|
horrek
erakusten du joan den ikasturtean hasi zen eskola errolda egonkortzeko joera. Hazkunde horren atzean, ministroak azaldu zuenez, atzerriko ikasleen kopurua gehitu egin da, eta azken urteetan jaiotza tasa pixka bat igo da, immigrazioari ere egozten baitzaio.
|
|
|
Ordainsari ertaineko langile batek 6,6 urteko soldata osoa behar du 90 metroko pisu bat erosteko, 2002ko prezioekin; 1997an, berriz, 4,1 urteko diru sarrerak izatea nahikoa izango zuen. Konparazio
|
horrek
erakusten du etxebizitza bat eskuratzeko ahalegina nabarmen handitu dela azken sei urteetan, metro karratu eraikiaren prezioa ia bikoiztu egin delako, eta soldatak, berriz, neurriz igo dira. Etxebizitzen soldaten eta prezioaren bilakaera konparatua da Aurrezki Kutxen Fundazioak (Funcas) gai horri buruzko monografiko batean argitaratzen duen lanetako bat.
|
|
|
Horrek zerikusia izan zuen janariak prestatzeaz arduratzen den cateringeko higiene praktika txarrekin. Adibide
|
horrek
erakusten du azken hiru urteetan noizbehinkakoa baino zerbait gehiago izan dela. 2000, 2001 eta 2003 urteetan, elikadura segurtasunaren arloan sentsibilizazio berezia izan da, baina ez da behatu agerraldi kopurua jaitsi denik, oro har, eta, bereziki, eskola jantokietan.
|
|
|
Alde horretatik, bizkarreko mina duten pertsonen %50ek baino gehiagok hernia diskala garatuko zutela kalkulatu zuten. Espainiari dagokionez, adituek adierazi zuten gure herrialdean urtean 3.400 ebakuntza inguru egiten direla gerrialdeko hernia diskalean, 20.000 laneguneko galerarekin, eta gainera erantsi zuten gerrialdeko minak 650.000 kontsulta eragiten dizkiela mediku orokorrei edo espezialistei, eta
|
horrek
erakusten duela hernia diskalaren kostu sozio-sanitarioa. Diskoaren endekapena Disko hernia ornogabearen endekapenak eragindako lesio edo anomalia bat da, zuntz eraztun periferiko batek eta erdiko nukleo mamitsu batek osatua.
|
|
|
Dena dela, justiziari men eginez, esan beharra dago Pichardon bizargin hau izan zela urte batzuk geroago Albert Mezigue esploratzaile handiari herriko plazan irudia jar ziezaioten lanik gehien egin zuena, udaletxeko zinegotziak konbentzituz.
|
Horrek
erakusten du gizakiaren benetako handitasuna beti nagusitzen zaiela txikikeriei.
|
|
|
Azpilgo Kaskora. Hori bai, gaur nekez ikusiko duk Luziferren hezurrik, eta
|
horrek
erakusten dik garai bateko azpildarrek asko erabili zutela, bai beren beharretarako eta bai beste herriekin izan zituzten trukeetan ere. Eta, jakina, lurraren erosioak eta mugimenduek izanen zitean horretan ere zerikusirik...
|
|
|
Ondoren, beste elekzio batzuk eginen dira".
|
Horrek
erakusten baitu noraino barneratua zuten antzinako azpildarrek demokraziaren kontzeptua. Alde horretatik, gainera, egiaztatua eta berretsia dago XVIII. mendean beren kargutik egotzi zituztela bi alkate:
|
|
|
Osasunak huts egin zion arte, Patxi izan genuen Azpilgo maisu, eta
|
horrek
erakusten du don Justiniano ez zela hura kargutik botatzera ausartu, neurri hura ere taktikoki komeni ez zitzaiolako. Hartarako beste bide bat aurkitu behar zuen, itxuratiagoa eta praktikoagoa.
|
|
|
Ziur nago, bestalde, nobela aspaldi irakurri zuèn edonork nobela bera irakurri duen sentipena izango duela, baldin eta edizio berri hau irakurtzen badu, eta hori oso inportantea iruditzen zait,
|
horrek
erakutsiko bailuke ez dizkizudala erroskilen zuloak erroskilen truke saldu, irakurle.
|
|
|
Edo leku zenbaitetan, eskas den elebitasunaren izenean, ikusgarri ederrak gutxietsiz? Errealitate mutilatu
|
horren
erakusteko metafora eta baliabide literario ugari daukagu; gaiaren bihotzetik ahalik urrunenen geratzen gara, erran beharra urtuz, gure ikusmolde pertsonala eman ez dezagun: irabazi arte!
|
|
|
Baita ia 60.000 bildu zituen bigarren Foroan ere, Irailaren 11ren ondoko lehen masa manifestazioan. Harrera on
|
horrek
erakusten du" bestelako mundu bat posible da" eslogana erretorika hutsa baino zerbait gehiago dela.°
|
|
|
Hiritarren baten izena" ostraka" gehienetan agertzen bazen, hiritik botatzen zuten hamar urtez. Hiritarrak atzerriratzeko sistema erraz eta azkar
|
horrek
erakusten du eklesiaren botere osoa eta arbitrarioa zenbait auzitan. Horrela uler daiteke sistema horren ondorioz zenbat botere lor zezakeen etsaien gainean eklesia bere nahietara makurtzen zekienak, oratoriaren teknikei esker, noski.
|
|
|
Beste batzuk, aitzitik, ez dira hain agerikoak, eta euren zehaztasuna aurkitzeko, ondorioak atera behar dira;
|
horrek
erakusten du legeok euren gaineko printzipioekin duten lotura. Bigarren mota horretako erregelak eta horiek aztertzeko beharrizana adibideen bitartez azalduko dira.
|
|
|
Muturreko aurkaratzea dago, hortaz, herri hark utzi zizkigun legeen ekitatearen eta ahalmen basati horren artean.
|
Horrek
erakusten du, besterik gabe, justiziaren iturburuak arrotzak zitzaizkiola, justizia bera ezagun izan arren; bada, gogor eraso zion lege basatien bidez printzipio horien espirituari. Izan ere, espiritu hori da, beste legeen justiziaeta ekitate oinarria.
|
|
|
19 Aurreko
|
horrek
erakusten du legeen ikerketa eta aplikazioa noraino den garrantzitsu eta, soka beretik ere, jarraikoak sailkatu: lehen, gai guztietan erkide diren erregelak; hurren, gai anitzetara heltzen direnak, baina ez guztietara, eta, azken, gai bakar bati dagozkionak; bestela, sarritan gertatzen den moduan, gai zehatz baten erregela berezia beste batera zabaltzea, bigarren horretan aplikagarria ez dela, gezurrezko izan daiteke.
|
|
|
zientziarentzako arriskua eta, egia esan, gure zibilizazioarentzat ere bai.
|
Horrek
erakusten du zergatik ikusten dudan hain garrantzizkoa Kuhnek zientziagintza mota horren existentzia azpimarratzea.
|
|
|
Bai, horixe pentsatu zuen Damianek eta, ADN froga, esan zuen ondoren ilunpean argia topatu izan balu bezala. ADN froga egin dakioke eta
|
horrek
erakutsiko dizue emakume hori, zati horiek guztiak, Jaione Lizartza deitzen zen emakume batenak direla. Nire emazte ohiarenak, alegia.
|
|
2004
|
|
|
Alta, Iparraldekoek »lapurtar, zuberotar, nahiz baxenafar izan» nafarrekin lotura errazago egiten dute gipuzkoarrekin baino, nahiz eta hizkuntza aldetik zailtasun gehiago izan.
|
Horrek
erakusten du Nafarroak, Erresuma independente izandako horrek berezko izaera eta pentsamolde bat sortu zuela. Iparraldeko bat joaten da Tafallara, lurralde mediterraneora, eta ordu bat pasatakoan moldatzen dira.
|
|
|
Idazkariak jarraian emango du erakutsitako testamentuaren klausulari edo klausulei buruzko lekukotza, horiek oroitidazkiari badagozkio; testamentua itzuliko zaio
|
hori
erakutsi duenari, eta azken horrek jasoagiria sinatuko du.
|
|
|
bai, badakit, aldaketarako tresnak izan behar genituzke indar politiko abertzaleak aitzindaritzaren suzia hartuta, baina testuinguru nazional larrutuak ez du, bestalde, ekimen ausartak mamitzeko aukera ikaragarririk ere eskaintzen. Nolanahi ere, ez da nire asmoa, ezta hurrik eman ere, abertzaletasunak alor
|
horretan
erakutsi duen zabarkeria zuritzen hastea, alderdi politikoen mirari ahalmenetan sobera ez sinesteko dei xume bat besterik ez zuen izan nahi adierazitakoak.
|
|
|
Bere seme alabak ikastolara bidali dituen belaunaldi ausartari buruzkoa da. Bat nator belaunaldi
|
horrek
erakutsi duen zentzu demokratikoa txalotzerakoan: bi hizkuntza eta kultura dituen gizarte molde batean bizi baldin bagara, joka dezagun premisa etiko eta politiko horren arabera.
|
|
|
Baina zer egin dezakegu haur gaztetxoen ahozko jarduna txukuntzeko? Ba al dago modurik ezer funtsezkorik egiteko hezkuntza sistemak gai
|
horretan
erakutsi duen ezintasuna erakutsita. Gazte jendeak euskarazko diskurtsoa taxuz egituratzeko gaitasunik ezaz kezkaturik, bertsolaritzaren estrategiak lantzeko saioetan ibiliak ditugu Joxerra Garzia eta Andoni Egaña.
|
|
|
Ez ote du
|
horrek
erakusten
|
|
|
Ez al digu
|
horrek
erakusten Nobitak Doraemon jauna estutzen duela?
|
|
|
Garrantzitsuena hemen ez dira beste agenteekindugun erlazioaren berezitasunak, ohiko zientzia ekonomikoan bezala, guk gure buruan edo gure izakian intererlazio horren bidez autoeraikitzen dugun nortasuna baizik. Navarroren El holograma social laneko portadan,
|
hori
erakusten duen GordonPasken irudia dator:
|