|
2000
|
|
|
—Zer nahi duk, jaun inkisidorea honat ekartzea, eta hi sutan erretzea, orain dela urte batzuk Lapurdiko sorgin haiek bezala?
|
Hori
bakarrik falta zitzaiguan, familian bertze protestant bat izaitea! Hobe duk, bai, birao iduriko horren ez errepikatzea, zeren nihaurk jaurtikiko haut, bertzenaz, olako sutarat!
|
|
|
Baina itzul nadin aitaren erran hartarat: "
|
Hori
bakarrik falta zitzaiguan, familian bertze protestant bat izaitea!" Banekien nik, bai, nor zuen aitak gogoan, noiz eta hitz haiek xuxendu baitzizkidan; banekien, bai, jaun Esteban Etxegoienen gogaide egin nahi ninduela, familiako lehen luthertar eta ustez bakarrarena, zeinak, noiz eta jakin baitzuen ezen guztia galdua zegoela eta gaztelau tropek inguraturik zegoela, bere burua koldarki hil b... Eta halatan zen gure etxeko ardi beltz hura bi aldiz maradikatua:
|
|
2001
|
|
|
Ez ote da irten.
|
Hori
bakarrik faltako litzateke, beldurtu da, behingoz eraztuna ematera ausartu naizenean.
|
|
2002
|
|
|
Ez dugu elkar ezagutzen. Naturaltasunez hartuko gaituzte
|
hori
bakarrik falta genuen! bat Corellakoa, bestea Tuterako alde zaharrekoa, Magdalena auzokoa bestea... Gainera, bost axola gutaz esango dutena.
|
|
2003
|
|
|
Hain gustora ikusi zaitut. Behatza ahuan sartzia,
|
hori
bakarrik falta sihaskako umia izateko.
|
|
2005
|
|
|
Burutik zaude ala?
|
Hori
bakarrik falta zitzaidan, etxean mantala eta janzten hastea, lagunek marikoitzat har nazaten?!
|
|
2006
|
|
|
Medikuarengana berandu helduko da.
|
Hori
bakarrik falta zitzaion.
|
|
|
Lehen ere topera nenbilen baina ezberdina zen, orain zerbaitek krak egin dit barruan eta inoiz baino sentiberago nago gainera. Eta txarrena da orain arte indarra eman didan izekori ere eztanda egin diola denak, eta
|
hori
bakarrik falta genuela. Denari bueltak ematen ari naiz, Maite.
|
|
|
Ama herriko farora eraman.
|
Hori
bakarrik falta zitzaion agendan eginbeharren artean idazteko: Luisa Izagirre herriko farora eraman.
|
|
2008
|
|
|
mesfidantza —" kulturala" esan dezagun— etorri berriekiko. "
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun" moduko bat. Desagertzeko arriskuan dagoen hizkuntza eta kultura gutxitu bateko kideez ari naiz, egoera horren kontzientzia argia duten euskaldunez; askotan beren eskubideak ez dira errespetatzen eta behin eta berriz eskubide horien defentsan jarduten dute:
|
|
2009
|
|
|
–Ez dizut zer barkaturik:
|
hori
bakarrik falta zitzaigun?! –Adak.
|
|
|
–
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun! –esan zuen Reginak, zeina, erratza berriro goraturik, halaxe mintzatu baitzen jarraian?:
|
|
|
aitaren horrelako jarrera batek, hasteko, bere errua onartzera behartzen zuelako. Domingori sekulako zaplaztekoa eman ez zion, bada, auzi haren kontura, mutilak etxean fantasma bat nahi zuela esan zionean!?, baita semeari barkamena eskatzera ere, ondorioz:
|
hori
bakarrik falta zitzaion Nazariori, semeari barkamena eskatzen ibiltzea, hura gehiago harrotzeko?! Ez eta ez:
|
|
|
–
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun: zu ere Domingo bezala hastea!
|
|
|
beste parametro psikologiko batzuen mende egotea, muturreko egoerak muturreraino eraman eta ematear zegoèn pausoaren ondorioak ez neurtzera bultzatu balu bezala; esan nahi baita martiri izateko ere prest zegoela, menturaz, kinka larri hartan, zer,. Biba Jainkoa!? oihukatzen hilko balitz??, bere burua martirien zerrendan behin ere ikusi izan ez zuen arren, harrizko edo brontzezko estatuaren bat egingo ote zioten plaza publiko batean noizbait, orbetarren arrastoak gizaldiz gizaldi iraun zezan??, beldurraren mende zegoen arren beldurra mende balu bezala; izan ere, estalinista fanatiko koldar hark ez zuen azpiratuko, ez horixe,
|
hori
bakarrik falta zitzaion?!; behin esaten hasita, gainera, merezi zuèn zerbait esango zion, jakina, plazera ausardiaren mailakoa gerta zekion:
|
|
|
Lehen gogo gutxi nuen kalera irteteko, eta hori esan zidanetik erabaki nuen ez nintzela gehiago aterako.
|
Hori
bakarrik falta zitzaidan, kalera gurpildun aulkian irtetea, eta mezetara aulkiarekin sartzea, Mirarik bultzatuta, eta han Carmenek gupidazko begirada botatzea. Besterik ez nuen behar.
|
|
|
Ondoan? beste Victoria
|
hori
bakarrik falta zaidak.
|
|
|
koldar itxura hartzen zion, ausaz, esaera zaharraren arabera, txakur zaunkariak ausikirik ez, arestian ere hartan gelditu baitzen haren jarduna, auzirik gabeko zaunka hutsean: ...Jainkoa!" oihukatzen hilko balitz? –, bere burua martirien zerrendan behin ere ikusi izan ez zuen arren –harrizko edo brontzezko estatuaren bat egingo ote zioten plaza publiko batean noizbait, orbetarren arrastoak gizaldiz gizaldi iraun zezan? –, beldurraren mende zegoen arren beldurra mende balu bezala; izan ere, estalinista fanatiko koldar hark ez zuen azpiratuko, ez horixe,
|
hori
bakarrik falta zitzaion...!; behin esaten hasita, gainera, merezi zuèn zerbait esango zion, jakina, plazera ausardiaren mailakoa gerta zekion:
|
|
|
ez hitzez, haatik, aitak eta amak ezin baitzuten, aitak batez ere, era nabarmen hartan semeari arrazoia eman, Nazariok bere buruari hamaika aldiz aitortu behar izan bazion ere, bestalde, haur itxuragabea fantasma baino okerragoa zela... aitaren horrelako jarrera batek, hasteko, bere errua onartzera behartzen zuelako –Domingori sekulako zaplaztekoa eman ez zion, bada, auzi haren kontura, mutilak etxean fantasma bat nahi zuela esan zionean! –, baita semeari barkamena eskatzera ere, ondorioz:
|
hori
bakarrik falta zitzaion Nazariori, semeari barkamena eskatzen ibiltzea, hura gehiago harrotzeko...! Ez eta ez:
|
|
|
–Ez dizut zer barkaturik:
|
hori
bakarrik falta zitzaigun...! –Adak.
|
|
2010
|
|
|
–Zertarako nahi dut Ama Birjina agertzea, agertzen bazait ulertuko ez badiot??; amak istantean esan zion Ama Birjinak munduko hizkuntza guztiak zekizkiela, eta bazekiela bakoitzari nola agertu, andere prestuei andere prestu bezala eta neskame ezjakinei neskame ezjakin bezala: ?
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun!?, erantsi zuen; baina Primik burua ezker eskuin mugitzen segitu zuen, eta gure amak ez zuen etsi: –Okerrenean, gogoratu Mendekoste egunean gertatua, apostoluek munduko hizkuntza guztiak jakin zituztenean goi isurizko jakiteaz?, por ciencia infusa?
|
|
|
Ingurumen Sailak gure lurzorua 500 urtetan uholde gainazala dela esanez txosten bat atera zuen, eta eraikitzeko lurzoruaren azalera irrigarria zehazten zuen.
|
Hori
bakarrik falta genuen!
|
|
|
" Zertarako nahi dut Ama Birjina agertzea, agertzen bazait ulertuko ez badiot?"; amak istantean esan zion Ama Birjinak munduko hizkuntza guztiak zekizkiela, eta bazekiela bakoitzari nola agertu, andere prestuei andere prestu bezala eta neskame ezjakinei neskame ezjakin bezala: "
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun!", erantsi zuen; baina Primik burua ezker eskuin mugitzen segitu zuen, eta gure amak ez zuen etsi: " Okerrenean, gogoratu Mendekoste egunean gertatua, apostoluek munduko hizkuntza guztiak jakin zituztenean goi isurizko jakiteaz —‘por ciencia infusa’ esan zuen amak, askotan erabiltzen zuèn esapidean—, Espiritu Santuak haiei suzko mihiak bidali ahala"; euskara ongi ikastea kostatzen ari zitzaidan —liburuak eta baliabideak ere gutxi nituen, gaurko egunean dauden posibilitateekin konparatuta—, eta hauxe zen kontua:
|
|
2012
|
|
|
" Barkamena eskatzea, guk, errepresioaren biktimak!
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun!". Eta bai, hori ere eskas da, eta irtenbide bat nahi bada hori ere asumitu da, urrats politiko eta moral ausartak egokienak baitira estatua makurtzeko.
|
|
2013
|
|
|
–Bueno, bueno?
|
Hori
bakarrik falta dinagu, Maider! Txoratu egin haiz, ala?
|
|
|
Eta masaileko bat eman zion Pedrori.
|
Hori
bakarrik falta zaigun etxe honetan: neska boxeolari bat edukitzea?!
|
|
|
Ezta pentsatu ere!
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun?! Izan ere, horrela joaten dira gobernuko diruak, aita, eta hori oso serioa da.
|
|
|
–Ez, don Zeledonio, ezta pentsatu ere! Gaur goizean berandu etorri naiz, eta
|
hori
bakarrik falta zitzaidan??. Hura kontatuko zion, bai?
|
|
|
–Ezta pentsatu ere, don Zeledonio! Gaur goizean berandu etorri naiz, eta
|
hori
bakarrik falta zitzaidan?
|
|
|
Ezta pentsatu ere!
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun...! Izan ere, horrela joaten dira gobernuko diruak, aita, eta hori oso serioa da.
|
|
|
–Ezta pentsatu ere, don Zeledonio! Gaur goizean berandu etorri naiz, eta
|
hori
bakarrik falta zitzaidan...
|
|
|
" Ez, don Zeledonio, ezta pentsatu ere! Gaur goizean berandu etorri naiz, eta
|
hori
bakarrik falta zitzaidan...". Hura kontatuko zion, bai... baita kontakizunari ekiteko sarrerako esaldiarekin asmatu ere:
|
|
|
Eta masaileko bat eman zion Pedrori.
|
Hori
bakarrik falta zaigun etxe honetan: neska boxeolari bat edukitzea...!
|
|
2015
|
|
|
Kezkatuta begiratu zien Errek, bolantea askatu gabe.
|
Hori
bakarrik falta zitzaion eguna borobiltzeko. Kotxea txakur gonbitoz zipriztintzea.
|
|
|
Burua lurrera okertu nuen, lotsagorrituta.
|
Hori
bakarrik falta zitzaidan.
|
|
|
–Hara, hara!
|
Hori
bakarrik falta zitzaizun, gogor jartzea. Eta?
|
|
|
Hanka
|
hori
bakarrik falta da Ez dut joan nahi kartzelara!
|
|
2017
|
|
|
–Ez dizuet nire bizitza pribatuari buruz ezer kontatu behar.
|
Hori
bakarrik falta zitzaidan!
|
|
2018
|
|
|
Bukatu al duk? esan zion Hodeik
|
Hori
bakarrik falta zitzaigun orain, sekta batekin topo egitea.
|
|
|
Nirekin hitz egin nahi badu, egon dadila lasai.
|
Hori
bakarrik falta zait: Herritik irten eta herritar batekin hitz egin behar.
|
|
|
Ezinezko ametsa da, ordea. Neuzkan eginkizun guztiekin
|
hori
bakarrik falta zitzaidan, kontserbatorioan sartzea! Hortaz, musika entzutearekin konformatzen naiz; orduak ematen ditut horretan.
|
|
2019
|
|
|
Zure aita etxera eraman.
|
Hori
bakarrik falta zitzaizun. Aita etxean edukitzea.
|
|
|
eta ez gu, txoropitoa! Guk nahi dugun izena jartzen diogu geure txakurrari, Josetxo edo Agapito,
|
hori
bakarrik falta zitzaigun?! –bota zion Txefek.
|
|
2022
|
|
|
Ea neska laguntzetan nola portatzen garen, ea eskua gehiegi luzatzen diegun, ea inoiz indarra erabiltzera iritsi garen eta beste hainbat konturen peskizan habilela esan zidak.
|
Hori
bakarrik falta genian. Unibertsitateko ikasle mukizu batek erakutsi behar al ziguk guri neska batekin gaudenean zer egin behar dugun?
|