2000
|
|
«gurean dugun
|
emakume
ahotsik politena, belus antzekoa dirudi»
|
|
Arantxa Urretabizkaia izatea, euskal
|
emakume
idazle bakarretakoa izatea hainbat urtetan... Zein harremana duzu zure pertsonaiarekin?
|
|
Suertatu nintzen talde baten barruan, eta taldearen barruan mirari bat suertatu zen, geroztik errepikatu ez dena: han denak ginen pertsonak, eta nik ez nuen sentitzen «Ni naiz
|
emakume
bakarra». Hori gero etorri zait.
|
|
Enpresen aldetik
|
emakume
pilotaria bultzatzeko ahaleginik nabari da?
|
|
Garai batean hasi ziren. 1917an Madrilen
|
emakume
raketistak zebiltzan. Kubaraino ere joan ziren.
|
|
Gaur egun ez litzateke hain arraroa izango
|
emakume
pilotari profesionalak izatea, beste kiroletan ere hala gertatzen da-eta. Mende hasieran baino errazago behintzat.
|
|
Kirol honen betiko irudia zaletasuna duen jende nagusiarena izan da. Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita
|
emakume
gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren emakume batzuk ere badiren. Kirol honetan aldaketak sartzeko jende berria sartu behar da.
|
|
Kirol honen betiko irudia zaletasuna duen jende nagusiarena izan da. Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita emakume gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren
|
emakume
batzuk ere badiren. Kirol honetan aldaketak sartzeko jende berria sartu behar da.
|
|
Irakurleari hainbat irain ezezagun egingo zaizkio. Seguruenik Bizkaian jakingo dute soilik
|
emakume
gizonzaleari arperi esaten zaiola. Zuberoan adimen gutxikoari ments esaten diotela ere ez du mundu guztiak jakingo.
|
|
Lana martxoaren 4an eta 5ean ikusi ahal izango da Saroben. Sarobeko zuzendari Kike Santiagok idatzi eta zuzendutako lan honetan
|
emakume
eta gizonaren rolak agerian geldituko dira ironiaz beterik. Opera tradizionalarekin hautsiz, «Emakumezko zapatak»en antzerkiak, kantuak, musikak eta zinemak bat egingo dute.
|
|
Imanol Laspiurren bizitza beste euskaltzale eta euskal herritar askoren ispilu izan da eta herri honetan izan diren gizon eta
|
emakume
askok jasan eta bizi izandakoaren erakusgarri.
|
|
...mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza
|
emakume
eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia emakumeek egina)
|
|
Bestetik, testu liburuetan ere nabaria da ezberdintasuna: Olaziregik aztertutako DBH 1eko testu liburu batean aipatutako 28 idazleetatik
|
emakume
bakarra ageri da.
|
|
Takoi fina dute
|
emakume
zapata hauek. Hasieratik erritmo pausatua du operak.
|
|
Isabel Alvarez bestalde, sinesgarri dago bere rolean, kantarako dituen dohaien erakustaldia dugu berea, etzanda dagoela ere doinu zailenak erdietsiz. Jainko kantarien teknika ona da, David Azurza kontratenorea mediku zurruteroa, Izaskun Arruabarrena altoa
|
emakume
lodia eta erizaina, Josu Lopez baritonoa erizaina eta Peio Mendizabal tenorea politiko gisa. Pertsonaien gogoetak eta lau jainkoen juzkuak ongi uztartzen dira.
|
|
Pertsonaien gogoetak eta lau jainkoen juzkuak ongi uztartzen dira. Pasarte gogoangarriak nabarmentzekotan politikariaren hitzaldia dugu, gehiengo osoaren kontzeptoa aldarrikatuz, edota protagonista birjintasunarekin tematua dagoela ikusita,
|
emakume
lodiak leka eta labanaren metafora maltzurki botatzen dionekoa. Dena den, azken txanpan, erresoluzioa zertxobait lausotua geratzen da.
|
|
Iruñeko Zaldiko Maldiko elkarteak ematen duen Lamien Urrezko Orrazia saria Osasuna futbol taldeko zuzendaritzak jaso zuen pasa den astean. Elkarte honek urtero banatzen du sari hau Nafarroan euskararen aldeko lanean nabarmendu diren gizon
|
emakume
, talde edo erakundeen artean. Aurtengoan kirol arlora zabaldu dute eta Osasunari egokitu zaio.
|
|
Jelly Roll Morton blues gizona esaterako, norgehiagoka hasiko zaio. Inoiz lehorreratu ez den arren, badaki nolakoa den Parisko Point Neuf zubitik" Bateau Mouche" ak (untziak) pasatzen ikusten egotea.Bederatziehunentzat
|
emakume
bat ezagutu, ezkondu eta seme alabak munduratzearen plana ez da batere kilikagarria. Berak dioen moduan" nire mundua pianoaren teklak dira"," ni ezin naiz munduaz jabetu tekla gehiegi dituelako" eta" mundua teklatu bat da non bakarrik Jaungoikoak jotzen duen".
|
|
Baina sexualitate kontzeptua askoz ere zabalagoa da. Sexualitatea
|
emakume
edo gizon bezala munduan egoteko modu bat da, eta sexu harremanak alderdi bat baino ez dira.
|
|
\ ZER egin behar du herri honek, Aznar eta Jospin gobernuek bahituta dauzkaten 98 gizon eta
|
emakume
askatzeko. Legez aske behar zutenak, zergatik dauzkate preso?
|
|
" Jamilia" k nobela honetan eragin handia izan du pertsonaien osakeran. Helena da liburuaren beste sinboloa, Homeroren" Iliada" n azaltzen den
|
emakume
ederra. Bi sinbolo horiek dira nobelaren euskarria.
|
|
Hirugarren faktorea harreman homo bisexualak dira, (%7). Odol transfusioengatik ala
|
emakume
kutsatuen seme alaba izateagatiko kasuak minimoak dira.
|
|
Antzerki munduan hain
|
emakume
zuzendari gutxi egotean, xelebrea sentitzen al zara?
|
|
Zergatik ez da emakumerik ikusten orkestra zuzendari gisa? Behin
|
emakume
bat batutarekin ikusi eta zur eta lur geratu nintzen
|
|
Madrila joan, gure proposamena egin eta hara non, baiezkoa eman zigun. Ondo moldatu ginen,
|
emakume
apala eta irekia da. Jakinaren gainean zegoen Manolitoren liburuak gehien irakurtzen diren tokia Bilbo dela.
|
|
Oraindik gehiago Apartheid eta borroka etnikoak sustatzen dituzten artean,
|
emakume
eta gazteen eskubideak zapaltzen dituzte.
|
|
Gero, azpigeneroetara joz (eta generoen sailkapena gustatzen ez bazaigu, azpigeneroena are gutxiago), badago genero bat, genero" femeninoa", oso modan jartzen ari dena zoritxarrez. Eta zoritxarrez diot, ez gero eta
|
emakume
idazle gehiago dagoelako, baizik azpigenero bezala hartzen delako, eta politikoki zuzena delako hori bultzatzea. Ni ere, printzipioz, ez nago ados generokako sailkapenarekin.
|
|
Orduan, Euskal Herrian egon zitekeen bizitzen lehen gizakia. Bestalde, On Joxe Mielekin lanean ari ginela aurkitu genuen 1966an Arrasateko Lezetxiki kobazuloan
|
emakume
gazte baten beso hezur oso zaharra. Orduan ikusi genuen Erdiko Paleolitoko geruzaren azpian zegoela, Behe Paleolitokoa izan zitekeela.
|
|
Hala ere, gaitzaren gaia azaletik baino ez da ukituko. " Ziurrenera bi aktoreentzako lana da, gizon eta
|
emakume
batentzat, alegia. Hirugarren bat ere sar liteke".
|
|
Hain zuzen, obraren eszenaratze eta musikaren ardura hartu dute herriko kultur eta kirol elkarte ezberdinetako kideek. Aste santutik uztaila bitartean hor aritu dira herriko hankapaluak, elementu hegalariak, kaxarranka, estudiantina, txaranga, abesbatza, txalaparta, bertsolariak eta
|
emakume
taldea, nork bere eginkizuna duela. Horiez gain, 25 lagun inguruk antzezle gisa jardungo dute.
|
|
Ikusmina piztu du Zuberoan Pier Paul Berzaitz muskildiarrak idatzi pastoralak,
|
emakume
bati eskainitako lehena baita duela 20 urte Etxahun Iruriren" Iparragirre" pastorala Urdiñarben egin zenez geroztik. " Hura ere ez zen sobera ongi hartua izan, baina Etxahun Iruri egilea aitzineko urtean hil zelako edo, pastoralean emakumeak kargua hartzea errespetatu zen", kontatu digu Berzaitzek.
|
|
Espainiako gerra zibilean zehar, Iparraldeko burgesiaren jokamoldea biziki kaltegarria izan zen Errepublikarentzat. Horren aitzinean, Maddalen oldartu eta Francoren makurkeria salatzeko" Begirale" euskal
|
emakume
abertzaleen taldea sortu zuen. Bere bizi hondarrean, irakaskuntza alorrean aritu zen, euskara irakasten eta berak idatzi antzezlanak haurrekin lantzen.
|
|
Aurrerapenaren izenean zementua nonahi jarriz zenbait leku eder eta ohitura desagertzen ari dira eta. Gai hori mamitzeko,
|
emakume
baten inguruko istorioa asmatu du Mikel Elortzak. Garbitokia izanik sasoi ezberdinei lotura ematen diena, hiru agerralditan banatuko da obra, emakumearen gaztarotik gaur egun arte, alegia, garbitokia biribilune bat egiteko suntsitzen duten arte.
|
|
Kalamudiako (Cannabisaren Ikerketarako Elkartea) kide Martin Barriusok esan digunez, elkartera kontsulta terapeutikoa egitera hurbildu zen lehena horrelako kasu bat izan zen. Kimioterapian zegoen
|
emakume
hori kalamua ahotik hartzen hasi eta ondorioak baikorrak izan omen ziren. Egun erabat frogatua eta onartua dago marihuanaren efektu hau.
|
|
Pertsonen Trafikoa eta Prostituzioaren Esplotazioa Desegiteko 1949ko Konbentzioaren berrikuspena ere eskatzen dute, NBEko Batzar Nagusiak (1996) emakumeen eta haurren trafikoaren eta
|
emakume
etorkinen aurkako bortxakeriaren inguruan ebatsitakoa bete eta erantsi ahal izateko bertan. Halaber, estatuek Nazioarteko Auzitegi Penalaren Jurisdikzioa onar dezatela eta, bereziki, bortxakeria eta sexu indarkeria gerrako krimen eta gizadiaren aurkako krimen gisa definitzen dituzten xedapenak sinatzeko eskatzen dute.
|
|
Estatu guztiek desarmerako politikak erabaki eta jardunean jar ditzatela eskatzen dute, bai ohiko armei dagokienez eta bai arma nuklear, biologiko eta kimikoei dagokienez. Baita pertsonen aurkako minen Konbentzioa berretsi dezatela eta herrialde guztiek hitza eman dezatela bakearen alde jokatzeko, armen trafikoa eta legezko nahiz legez kanpoko salmenta desagertarazteko eta gerra gaitzetsi eta arbuiatzeko, biztanle zibil guztien eta, bereziki,
|
emakume
, haur eta adinekoen aurkako bortxakeria kolektibo nagusi gisa.
|
|
" Woody Allenek txiste bat kontatzen du' Annie Hall' filmaren hasieran: bi
|
emakume
daude bainuetxe batean eta batak besteari esaten dio: ' Zein txarra den ematen diguten janaria!'.
|
|
Bertaratuko diren kideen adinaren batez bestekoa 41,73 urtekoa da, eta horiek 11,65 urteko antzinatasuna dute. 35 urtetik beherako 186 ordezkari izango dira (%24, 46); eta 175
|
emakume
(%23, 78). Bi biltzarretan esku hartu duten ordezkariak 207 dira (%28, 12) eta ordezkari berriak 322 (%43, 76).
|
|
DAIMAKHAKAN Aznach izeneko txetxeniar
|
emakume
talde bat Euskal Herrira gonbidatu du Euskal Kultur Erakundeak, joan den astean Uztaritzen agertutakoaren arabera. Abenduaren 11tik 18a arte izango dira bertan hainbat kultur ekitaldi eskainiz.
|
|
Euria gogotik ari du eta lasterka sartu gara Basauriko Arizko Ikastolan. Pasiloetan
|
emakume
bat topatu eta idazkaritza non den galdetu diogu. Ez duela ulertzen erantzun digu gazteleraz eta ez da harritzekoa; Basaurin %94 inguru erdalduna da.
|
|
Norbait gizaseme edo
|
emakume
dala adierazteko" pertsona eta kristaua" itzak erabiltzen ditugu. Au da, alako ez dala gauza soil edo abere uts bat bakarrik, adierazteko pertsona dala, kristau dala esan oi dugu.
|
|
" Emakume idazle bati galdetu egiten zaionean (eta beti galdetzen zaio, alajaina!) ea
|
emakume
literatura egiten duen, erantzuna sarritan izaten da' ez da existitzen emakume ala gizon literatura, literatura ona ala txarra baizik'. Eta erantzunak ez dio gaiari heltzen.
|
|
" Emakume idazle bati galdetu egiten zaionean (eta beti galdetzen zaio, alajaina!) ea emakume literatura egiten duen, erantzuna sarritan izaten da' ez da existitzen
|
emakume
ala gizon literatura, literatura ona ala txarra baizik'. Eta erantzunak ez dio gaiari heltzen.
|
|
Eta erantzunak ez dio gaiari heltzen. (...) Literatura onaren aldeko aldarrikapena egitean, eta
|
emakume
literatura ukatu nahi izatean, zeharka, literatura txarra eta emakumeena identifikatu egiten ditu erantzunak. Baina, ona edo txarra, ba al dago emakume literaturarik?".
|
|
(...) Literatura onaren aldeko aldarrikapena egitean, eta emakume literatura ukatu nahi izatean, zeharka, literatura txarra eta emakumeena identifikatu egiten ditu erantzunak. Baina, ona edo txarra, ba al dago
|
emakume
literaturarik?".
|
|
Emakume gazte honek ere, aspaldiko bere maitaleak bezala, Axun du izena. Honela, bi
|
emakume
hauek senideak direla ohartuko da, eta Axun iraganeko maitearen lekua betetzen joango da. Istorioa aurrera joan ahala, gertatu behar dena berehala igarri egiten da, izan ere, Udazkena eleberrian bezala, ez dago ezustekorik.
|
|
Gorrindoren lehen eleberrian,
|
emakume
sentitzen den gizon baten istorioa kontatzen zaigu. Honela, honek dituen lotsak gainditzeko igaro beharreko bidea azaltzen digu.
|
|
Lourdes Oñederrak Donostiatik Europa erdialdeko hiri batera ihesi doan
|
emakume
baten barne mundua aurkezten digu. Izan ere, nolabaiteko ilusioaren bila bere ohiko bizimodutik alde egiten du Teresak, baina, ezin izango du ilusio eza gainditu, bizitzaren aurrean duen nekea gainditu.
|
|
Rikarteren lehen liburu honetan tramari dagokionez elkarrekin harremanik ez duten bi narrazio luze eskaintzen zaizkigun arren, desioa da ipuinon ardatza. Batetik, Rakel Beaumont narrazioan gizon jaio eta emakumea izan nahi duen pertsonaia baten gorabeherak kontatzen dira (luzeraren aldetik eleberritzat har daitekeena); bestetik, Apopiloetxea kontakizunean esistitzen ez den
|
emakume
batekin maitemindurik dagoen gizon bat aurkezten zaigu. Javier Rojoren ustez, Rakel Beaumont kontakizunari erromantizismo handia dario.
|
|
Hala ere, ezberdintasunak ere azpimarratu zituen: Parkerren eleberrian emakumeak galtzaile irteten baziren ere," Arantxa Iturberenean, berriz,
|
emakume
guztiak ez dira galtzaile irteten. Hemen badago irabazle irteten denik, nahiz eta munduaren aurrean bakarrik izan irabazle eta ez bere barnean." (Egunkaria VII)
|
|
seme kuttun izendatu eta holako... Bere herrian dagoelarik, behin maite izandako
|
emakume
batekin topo egiten du, Gretekin hain zuzen (Greta Garboren omenez noski), eta hari, hain zuzen, bere bizitzako gorabeherak kontatzen dizkio. (El Diario Vasco VI)
|
|
Ondorioz, datozen liburu hauetan ikusi ahal izango dugunez, pertsonaia arruntei jazotzen zaizkien gertaera eta pasadizo arruntak kontatzen zaizkigu: gizon
|
emakume
batzuen bizitzaren hainbat une ezberdin. Askotan pertsonaia hauek droga, alkoholarekin arazoak dituzte eta bere inguruari ilusiorik gabe begiratzen diote:
|
|
Luis XII.aren ordenantza hura baztertzearen ondoriozko gertakaririk beltzena Bordelen ezagutu zen 1609 urtean. Pierre Lancre epaile zelarik, frantsesik ez zekiten ehunen bat euskaldun
|
emakume
sorgintzat epaitzean. Ulertzen ez zuten hizkuntzan zigorpeturik:
|
|
1 artikulua. Gizon
|
emakume
guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute.
|
|
7 artikulua. Gizon
|
emakume
guztiak berdinak dira legearen aurrean eta denek dute, bereizkeriarik gabe, legezko babesa izateko eskubidea. Denek dute Adierazpen hau hausten duen edozein bereizkeriaren aurka eta bereizkeria horren eragileen aurka babes berbera izateko eskubidea.
|
|
–Pluralismoa? aldarrikatzen dutenen alderdikoa den Bizkaiko
|
emakume
batek esan zuenez, euskara ikastea zaila omen da eta gainera ez omen da hizkuntza erabilgarria(, el euskera, es difícil de aprender y de muy poca utilidad práctica?, bere hitzetan). Ez da konturatzen edo ezin da konturatu, euskaldunok Frantzia eta Espainiaren arteko muga igarotzeaz bat, anaikiro agertzen garela euskarari esker.
|
|
ONUren Giza Eskubideen lehen Artikuluak argi eta garbi dio: . Gizon
|
emakume
guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu beharra dute?.
|
|
eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi. Analistak ez daki, hots, ez duaurre juzgurik egiten, beste batekiko ezberdin zaren neurrian zuk behar duzunaz.Psikoanalista batek ez du
|
emakume
batek haurrak izan behar dituenentz aurre-juzgurik egiten, ez du homosexual bat nahitaez heterosexuala bilakatu behar izateariburuzko aurre-juzgurik egiten, ez du aurre-juzgurik egiten semea aita bezalakoaizatea hobea ote den jakiteari buruz,, nolako enborra halako ezpala, atsotitzarenarabera, edo semeak aitari kontra egin behar ote dion,, aita biltzaile, seme banatzaile?
|
|
Hasieran, bezeroak ametsetan agertzen diren pertsonaia eta gauzak deskribatzen ditu, alegia, ametsetan bere burua nola kokatzen duen eta agertzen direnpertsonaia edota gauzak ere nola ikusten dituen. Adibidez,, orain hormarengainean nago?,, menditik behera noa,
|
emakume
bat dago nire ondoan...?
|
|
–Gizon gazte, normal? bat
|
emakume
gazte, normal, batekin maitemintzen da.
|
|
Lehenengo eta behin Jone ikusten dut. Ez dut esango (mozkortuta ere ez), gizon handi guztien atzean
|
emakume
handia dagoela, hori ergelkeriahutsa delako. Nonbait egotekotan ez dago atzean, aurrean baizik.
|
|
Zer izan da existentzialismoa? Filosofia jakin bat baino gehiago, galdeketafilosofikoari ekiteko modu arrunt bat, erdigunean gizakiaren existentzia begiestenduena beti, gogoeta ororen oinarrizko datu konkretu artekogabea, inmediatoa, bezala.Abiapuntua gizon
|
emakume
konkretua da. Singularra.
|
|
–Jainkoaren egarria da gizonaren zorion mina.Zerbait Absolutu behar zuen nere bihotzak, Hartan atsedena eta atsegina edateko.Betetasuna behar nuen, osotasuna, gelditasun osoa, pake egiazkoa, egia hutsa, denetatikdena. Nola bete nintzake
|
emakume
gajo batek? (...) Nekez bete dezake mugadunsorkariak mugarik ez duen arrenkura?.
|
|
Pentsatzen dutarratsaldean lagunekin aterako naizela: noiz edo noiz oihu egingo dut, hitz egingo dut, aspaldian ikusi gabeko norbaiti diosala irribarrez egingo diot, helmuga ezagun gabekoohiko bidaiez arituko naiz
|
emakume
batekin, gizaseme bati berriz, lanaren nondiknorakoaz galdetuko diot. Enekori abesti hura eskatuko diot.
|
|
Kristalek diamantezko bi gau zai direla22nakarrezko estatuaren antzo,
|
emakume
fatalaren eite bitxi fina.23
|
|
Hori ezinbestekoa zen euskal komunitatea suspertzeko eta euskal sena duen herri izaerari eusteko. Ezinbesteko baldintza zen eta helburua lortu zen, indar abertzale moderatuei esker batez ere, Eusko Alderdi Jeltzale eta bere magaletik sortutako EAko gizon
|
emakume
politikariei esker.
|
|
Esnatu da gure gizona! –entzun zion zuriz jantzitako
|
emakume
bati– Zer moduz sentitzen zara, txapeldun hori?
|
|
Ordura arteko elkarrizketa osoa hiru hitz horietan laburbildu zuena Txemaren lagun berrietako bat izan zen, Legg, hiruretatik zaharrena. Koadrodun txapel bat zeukan jantzita, eta"
|
emakume
" hitza aipatzen zuenean laztan egiten zion mahai gaineko edalontzi luzeari. " Ez lizuke horrek buruhausterik sortu behar, motel.
|
|
Aurtengoan zirkua izango ziren. Gizon indartsua,
|
emakume
bizarduna, domatzailea, aurkezlea, pailazoak, malabaristak, lehoiak edo bala gizona. Gure mutikoari nano bufoia tokatu zitzaion.
|
|
Dohainik bidaiatzea maite dutenen, dugunon, merkatu bat ematen zuen Kilkennytik abiatuta Cashelera zihoan bide hark: gazte bat hemen, erosketak egiterakoan goiztiar ibilitako
|
emakume
edadetu bat harago, motxila handi bat bizkarrean zuen betaurrekodun despistatua urrunago. Ni azkenetakoa heldu naiz, baina hala ere beste gehienak baino lehenago irten naiz handik.
|
|
Agian hainbeste fijatu zen aspalditik ikusi gabeko hartan, non ez zuen beste inor ikusi kalean. Hori izango zen beharbada, baina zena zela ere, nahiko bakarrik sentitu zen
|
emakume
hura aurkitzean.
|
|
—Hi izarrei beha bizi haiz, eta ez ote dakik, bada, ezen
|
emakume
bakoitza konstelazio bat dela eta konstelazio bakoitzak bere denbora behar duela, izarrik ezkutuenen berri jakiteko.... Baina hik jakin huke Kasiopearen historia, zeren, oker ez banago, prezeptore jaun Marcelek kontatu baitzigun behin batean...
|
|
Eta halaxe egon nintzen egun osoan, eginkizun hura burutik kendu ezinik —iduri batek emaiten zidan bihotz, haatik: dukearen eta kondearen emazteek eta
|
emakume
haiek guztiek jarri behar zuten aurpegiak, sugea erakutsi bezain fite: nik hartu behar nuen orduan satisfazionea eta atsegina, baldin humoreak ohiz kanpoko neurrian nahastekatzen ez bazitzaizkidan, eta baldin, nahastekamenduaren ondorez, itsutzen ez banintzen eta burua galtzen, urduritasunaren urduritasunaz...! —, harik eta afal aitzinean osabarekin berriro bildu nintzen arte, hondar prestakuntzetan.
|
|
"... Badakizue ezen deabruak mila forma har ditzakeela, eta
|
emakume
baten iduripean ager daitekeela batean, herensuge batenean bertzean; edo katu beltzaren iduria har dezake gaur, eta bihar, berriz, txakur zuri baten gorputzean sar daiteke, hemen Urbiainen gertatu den bezala. Zeren Luthero hil zen, Jainkoak infernuratu zuen, eta orain harat eta honat dabilkigu hura, Luziferren legioekin deabru bihurturik eta jendea bereganatu nahirik.
|
|
Eta osaba hala zegoela, eta ni hari beha nengoela, begiak malkotan, gizon
|
emakume
odol gose haiek guztiak maradikatu nituen berriro behin, bi aldiz, mila aldiz... harik eta jendartetik emazteki bat aitzinatu zen arte: osabaganat zihoan lasterka eta hatsangaka, erdi nigarrez, eta, hura ikusi nuelarik, gibeletik iltki nintzen ni ere.
|
|
Haurdunaldiaren gaitzaldiak? Ezta ere; neure egunetan ez dut
|
emakume
hezur berri sasoikoagorik ezagutu.
|
|
Erretzetik gelditu zen, eta niri etxean debekua ezarri. Nire jaiegun urrietan
|
emakume
tropa bat —" Taldea" oraingoan ere," Taldea" beti— gure etxe berriko sukaldean metatzen zen, betroiak bezain gizen, infusioak edan bitartean beren gizonak tar tar tar larrutzera. Kristinak haiekin egiten zituen goizak, arratsaldeak eta kasik ere gauak.
|
|
Disko zenbakiduna birarazirik, doinu metalikoaren nota bakarrak erasan zion berriz ere korridoreari. Charlyrenera deitzean bezalako
|
emakume
ahots atsegin uste lataratua ateraz gero zer mezu klase utzi —biraoa, laidoa, sarkasmoa— gogoan nerabilela, ezustean harrapatu ninduen bat bateko boz batek gibeletik.
|
|
Errietari lotzeko ahalik eta aukera gutien eman nahirik —laugarrena izanen zen, eta aski nuen
|
emakume
errietaz—, haren aurpegi ustekabetuari zirika aitzindu nintzaion.
|
|
Munduko
|
emakume
guztien aldeko topa proposatu nuen. Horren ondotik, neke handirik gabe altxatu ziren gure basoak Ttipi zenduaren oroimenez.
|
|
Ulertu ez ote zuen, Parisen 18 urtetan lagunok elkarrekin ikusitako filme pornografiko batez ari izan zitzaion. Bi gizonezko eta
|
emakume
bat, batera. Bat aitzinetik eta bertzea gibeletik, eta alderantziz.
|
|
Zerbitzari ezkibelaz aparte, bezero bakarra zegoen ni sartzean:
|
emakume
bat, txanpon makinarekin lehian. Aire ezaguna zuen, baina ez nuen irudipena frogatu ahal izan.
|
|
—Ikara ederra hartuko zuen, gainera,
|
emakume
gaixoak zerbitzugunekoa gertatuta, ezta?
|
|
Hobe horrela. Hemezortzi urtetan norberaren autoestimuari ez dio kalte handirik egiten porrot bat aitortzeak
|
emakume
aferetan. Berrogeiak hautsita, hondagarri gerta daiteke, buru nahiz gorputz.
|
|
hire eguneroko lanarekin aski huela, sekulako karga zela... agerian zelarik ergel bati adar puska baino gehiago gustatzen zitzaiala halako axiendaño ttitti ttentte ixter guriak eskolatzea. Nik, bederen, bekaizto gorrian egiten nitian uda guztiak, Kirol atalean beti
|
emakume
eskasean eta...
|
|
Gorputza berez itzulikatu zitzaidan oheko mutur batetik bertzera: boz logaletu hori ez zen Josurena,
|
emakume
batena baizik. Emakume gazte batena.
|
|
Hori, bistan da, gaueko ez dakit zenbatetik aitzina. Bazkalondoko ordu horietan, bi
|
emakume
zeuden mahai baten inguruan jarririk, ama alabak eitez, gizonetan aritzeko itxura handirik gabeak. Horiez gain, Ximurra bakar bakarrik, barra ondoan zutik eta mugikor urdin ñimiñoa eskutan.
|
|
Bazen gehiagorendako lekua, baina, astegunetan, ez omen zuten afari gehiagorik zerbitzatzen gaueko hamaiketatik goiti. Horrela azaldu, bederen, eztiki azaldu ere, kimono handiegi batean sartutako portzelanazko
|
emakume
ñimiño eta irribera batek. Salbuespen bat egiteak gure herrien arteko harremanei zenbateko onura ekarriko zien ulertaraztera saiatu nintzen, onez onean, baina hain hauskorra zirudienak harkaitz baten itxura hartu zuen:
|
|
Ez zen, hain segur ere, jarrerarik aproposena xarmatu nahi duzun neskaren aitzinean. Karrikaratzean,
|
emakume
kimonodunaren itxuraz egin nuen txiste errazak ez zion ihardespenik merezi izan Anari.
|
|
Ihia baino meheagoa, sudur luze hezurtsu baten jabe, pikorrak nabari kokots aldean. Karrikan guztiz
|
emakume
arruntek baizik ez naute agurtzen; pasaian kausitu eta" iepa!" erraten didatenetarik zen ate ondokoa ere. Ederki zegokion postontziko izena:
|
|
Ez dakit zenbatgarrena zuen esaldi beraren errepika. Hamar minutu lehenago, garabiak
|
emakume
hila lur gainean uzten zuen puntuan berean aterarazi ninduen kazetari saldotik," Eduardo, Eduardo Saragueta!" nire izena oihukatuz. Hamaika besarkada eta hamalau bizkarrekoren ondoan, ostatu batera herrestatu ninduen, zubitik labur.
|
|
—Eta Zabalgune zaharreko txaleten aldean ibiltzen zen
|
emakume
erdi eroari egin hiona. Nola zuen izena, Sagrario...?
|
|
Ez nuen gogoan
|
emakume
alkoholiko etxegabe horri zer putakeria egin nion hogeita hamar urte lehenago, eta ez nuen oroimena berritzeko inolako azkurerik.
|
|
" 948172381 zenbakira deitu duzu. Ez gaude etxean, baina mezuren bat utzi nahi baduzu, itxaron..." Hatz kolpe batez isilarazi nuen Ximurraren erantzungailu automatikoko
|
emakume
ahots konputerizatua. Abuztuko ortziral horretan arrosario bera aditzen nuen borzgarren edo seigarren aldia zen, eta erran beharrekoak jadanik erranak eta, okerrik ezean, grabatuak ziren nire lagunak entzuteko moduko lekuan.
|
|
Ordu erdiren buruan etxepean izanen gintuan eta jadanik otoitzean ari ninduan, garajean auzo berankorren batekin topo ez egiteko. Haien parean odolusten ari bahintz, tirita bat ere ez liketek eskainiko gutiz gehienek, baina beti gelditzen duk gizon edo
|
emakume
prestu horietarik, hi zamaturik ikusi orduko hire karga partekatu nahi duenik. Horretaz kezkatzeko paradarik ez nuela izanen ohartu nauk, aparkalekura atera eta gure autora hurbiltzean —eskuak dardaritu zitzaizkion— Irekita zegoan, eta hutsik maletategia.
|
|
Bertzelakoan, hamahiru urte ingurukoak ditut lehen lehenak eta, hamahiru urtetan, imajina izugarriak kaskoratzen zitzaizkidan, lo arinak lo astunari zainak erauzi ondoan, erdi amets erdi ernai egiten nituen goiz orenetan. Imajina horietarik lazgarrienean —zer eta apez bat, ostia kontsagratua landatzen
|
emakume
baten iztape beltzean— anabasten zitzaizkidan nire orduko bi obsesioak: sexua eta erlijioa.
|
|
Zuri beltzezko argazki bat. 18 urteko lau mutil gazte —gorputzak mehe, ileak handi eta pikorrak ugari—, adinean halako hiru izanen zituen
|
emakume
baten inguruan, portreta egin zen garaian ere desgaraiko gertatuko zen egongela jantziegi batean. Mutilak fardel ageri ziren, keinu eta espantuka.
|
|
Delako andderearen miresmena bere ilobarenganako harrigarria izan zitzaigun beti gainerako taldekideoi. Adineko
|
emakume
batek laket izan zitzakeen dohainen artean —prestutasuna, amultsutasuna, begirunea—, denetaz biluzik zen gure Ximurra, inor bazen-eta, zakarretan zakarrena eta plantagabeetan plantagabeena gure inguruko jende larri guztiekin. Xehetasun ñimiño batek, dena egiten zion barkagarri:
|
|
—Lehen aldia? —ihardetsi zidan, filmeko
|
emakume
ederraren doinu erdi harritu erdi sumindu berdintsuarekin.
|
|
Nik, bederen, ez nuen neska gora-nahia hain errukarri egiten. Togasek azaldu zidanez," Gure irakurleak oporretan" sail hunkigarri eta, ziotenez, arrakastatsurako elkarrizketa baten ondotik zebilen, nik proposatu bezala, Rosario gure gaztetako
|
emakume
oihukaria nondik edo handik harrapatzeko lehian. Agian nire bitartekorik gabe lortuko zuen, laguntza eskaini bainion horretarako.
|