2004
|
|
—galdetu nion. Burutik joana baineukan La Vachek Antiaju Berderi ematen zion izen
|
hura
, Eztenas.
|
|
Ostera isildu eta pentsakor geratu zen. Nire aldetik, egingo nizkion galderak, zergatik zioen
|
hura
, zein ziren Balantzategiko gauza arraroak, baina ez nintzen ezpainak mugitzera animatu. zegoen hainbeste galdera egitea, ez zen serioa.
|
|
Eta, hain zuzen, ia ordubete egon nintzen isilik eta lore kanposantuko hiru gurutzeei begira: Genovevaren gizona;
|
haren
lagun bat; haren beste lagun bat. Hiru lagun hilik.
|
|
Eta, hain zuzen, ia ordubete egon nintzen isilik eta lore kanposantuko hiru gurutzeei begira: Genovevaren gizona; haren lagun bat;
|
haren
beste lagun bat. Hiru lagun hilik.
|
|
Balantzategiko gerra, bukatua ote zegoen? La Vachek aipatzen zituen gauza arraroek ba al zeukaten zerikusirik baso
|
hartan
gertatutako fusilamenduekin. Bai, nahitaez eduki behar.
|
|
Ez nuen asmo
|
hura
betetzerik izan. Bat batean, nire gorputz osoan hotzikara sorraraziz, soinu bat iritsi zen kanposantu ttikiraino, eta aldarazi egin zidan galdera:
|
|
Eta bitarte horretan guztian, nire belarri jaioberri eta xamurrek hitz ederra besterik ez zuten entzuten: " Mo, zatoz mesedez alpapa hau probatzera, Mo, jar zaitez mesedez itzal
|
hartan
". Eguna joan eta eguna etorri, beti halaxe, beti aise eta erraz, morroiez inguratuta bezala.
|
|
Ukuilutik atariko belazeetara eta atariko belazeetatik ukuilura, horixe zen nire ibilbide guztia. Erantsita nengoen etxe
|
hartako
hormetara: eulia ezti potearen kristalari erantsita egoten den bezalaxe, berdin berdin.
|
|
Zer gertatzen zen zure buruarekin? Bada, bolada
|
hari
zegokionez, euliarena bezain kaskarra zela, ezertaz konturatzeko abildaderik ez zuena. Ez zen konturatzen, kasu, La Vacheri egiten ari nintzaion mespretxuaz.
|
|
Balantzategiko ugazaba andre Genovevak ez zuen bere barruan halako ugaritasunik, baizik eta bihotz bakarra, behiok batzuetan eramaten dugun zintzarri sendo horietako bat bezalakoa: bihotz bakarra eta
|
hura
oso sakonean gordea. Genovevaren zintzarriak ez zuen huskeriagatik soinurik aterako, ez zen lurraren dardar arin batekin larrituko.
|
|
Ordea, zerbaitek kolpe gogorren bat ematen bazion, orduan bere zintzarriak soinu latz eta iluna aterako zuen, zintzarria bera pitzatzeko gauza zena. Eta, hain zuzen ere, andre
|
haren
bihotzak pitzatua zirudien senarra eta beste bi lagunen fusilamendu hartaz geroz.
|
|
Ordea, zerbaitek kolpe gogorren bat ematen bazion, orduan bere zintzarriak soinu latz eta iluna aterako zuen, zintzarria bera pitzatzeko gauza zena. Eta, hain zuzen ere, andre haren bihotzak pitzatua zirudien senarra eta beste bi lagunen fusilamendu
|
hartaz
geroz.
|
|
Bazuen, hori bai, haranaren inguruko herrian bizi zen morroi zahar zaharra, guk Bizkarroker deitzen geniona, eta enkarguak eta beste zenbait lan arin egiten zizkiona. Ordea Bizkarrokerrek laguntza eskasa eman ziezaiokeen, zeren gizon
|
hark
, guk ematen genion ezizenak adierazi bezala, bere onenaz aurrera baitzirudien ordurako, eta sarritan goiza besterik ez baitzuen egiten lanean. Bere bizikleta hartu eta herrira joaten zen bazkaltzera, poliki poliki, erortzeko beldurrez...
|
|
Hala ematen zuela, diot, eta oso ondo esana dago, zeren morroi zaharrak ustekabe bat emango baitzigun behi guztioi, baita La Vacheri ere. Etxe
|
hartako
arrarotasunetako bat zen Bizkarroker. Bestea zen txakur eza, Balantzategin ez zegoela txakurrik.
|
|
Ezta oilo, ardi edo txerririk ere, inolako abererik ez behiaz gainera. Eta arraroa zen halaber etxe
|
hartan
segan inork ez jakitea, ez Genovevak eta ez Bizkarrokerrek: biek ere oso antz gutxi zeukaten Pauline Bernardetterekin.
|
|
Bere agur batek poza ematen zigun egun osorako; bizkarrean txapaka eginez gero, berriz, saltoka hasteko gogoa. Eta gertatu zen andre sendo eta justu
|
hark
bere ondora deitu ninduela behin, esanez:
|
|
Nahikoa izan zen esaldi
|
hura
ni, munduko behirik zoriontsuena sentituz, erabat bere mendean jartzeko. Gaurko egunetik begiratuz, zer esango dugu, ez zela horrenbesterako, antzematen zela bolada hartan euli burua neukala.
|
|
Nahikoa izan zen esaldi hura ni, munduko behirik zoriontsuena sentituz, erabat bere mendean jartzeko. Gaurko egunetik begiratuz, zer esango dugu, ez zela horrenbesterako, antzematen zela bolada
|
hartan
euli burua neukala. Baina, jakina, garai bakoitzak berea du, eta konformatu beharra dago.
|
|
Gero eta nagiago, gero eta gozoago, La Vache nire laguna ia erabat joan zitzaidan burutik. Bera oso gutxitan azaltzen zen ukuilutik, Genovevak disko bat jartzen zuenean eta holako aldi berezietan, eta gurekin hitzik gurutzatu gabe betetzen zuen aldi
|
hura
. Altxa bere buru handia, eta mespretxuz begira egoten zitzaigun:
|
|
—Behi makala baino gauza makalagorik! —esaten zuen begirada
|
hark
.
|
|
Hasiera batean, mindu egiten nintzen bere portaera
|
harengatik
, zeren, orduan neukan euli buruarekin, mespretxua egiten zidala iruditzen baitzitzaidan, lagun txar txarra zela. Baina, jakina, gauzak zeharo kontrako aldera ziren.
|
|
Bai, neu nintzen lagun txarra, nahiz eta ni orduan ezertaz ez konturatu. Harrotuta bizi nintzen, laineza hartuta, eta jaio uneko desio
|
hura
," behia izango naiz baina ez nolanahikoa", betea iruditzen zitzaidan. Inondik ere, oso inuzentea nintzen garai hartan.
|
|
Harrotuta bizi nintzen, laineza hartuta, eta jaio uneko desio hura," behia izango naiz baina ez nolanahikoa", betea iruditzen zitzaidan. Inondik ere, oso inuzentea nintzen garai
|
hartan
.
|
|
Antiaju Berde eta errotako teilatuan ikusitako bi hortzaundi haiek aspaldi bateko pertsonaiak iruditzen zitzaizkidan, edo noizbaiteko amets gaizto batean azaldu bezala desagertutakoak; gerra kontuak, bukatua zegoen ala ez, Bizkarroker bezalako zaharren kontuak; inguruetako mendi batean erorita zegoen abioia edo kanposantu ttikiko gurutzeak, esanahi gabeko gauzak. Gaurko egunetik begiratuta, zera ikusten dut garbi, bizitzaren martxak modu
|
hartan
segitzera, galdu egingo nuela, erabat eta betikoz, La Vacheren adiskidetasuna, hasierako egunean bion artean sortutako konfiantza eta elkar ulertze hura.
|
|
Antiaju Berde eta errotako teilatuan ikusitako bi hortzaundi haiek aspaldi bateko pertsonaiak iruditzen zitzaizkidan, edo noizbaiteko amets gaizto batean azaldu bezala desagertutakoak; gerra kontuak, bukatua zegoen ala ez, Bizkarroker bezalako zaharren kontuak; inguruetako mendi batean erorita zegoen abioia edo kanposantu ttikiko gurutzeak, esanahi gabeko gauzak. Gaurko egunetik begiratuta, zera ikusten dut garbi, bizitzaren martxak modu hartan segitzera, galdu egingo nuela, erabat eta betikoz, La Vacheren adiskidetasuna, hasierako egunean bion artean sortutako konfiantza eta elkar ulertze
|
hura
.
|
|
Udazkena zen bankete
|
hartara
aurreneko aldiz hots egin zidatenean. Basoan nengoen beste behiekin bertako orbel bigunaren gainean etzanda, eta bat batean Genoveva eta Bizkarroker azaldu zitzaizkigun txistuka eta oihu eginez:
|
|
—zakartu zen Bidani. Nahiz eta normalean halako zipotza ez izan, une
|
hartan
urduri zegoen bankete usainagatik, bankete hura norentzat izango zen jakiteko irrikatzen. Beharbada bera bezalako gorrientzat izango zen, beharbada ni edo La Vache bezalako beltzentzat.
|
|
—zakartu zen Bidani. Nahiz eta normalean halako zipotza ez izan, une hartan urduri zegoen bankete usainagatik, bankete
|
hura
norentzat izango zen jakiteko irrikatzen. Beharbada bera bezalako gorrientzat izango zen, beharbada ni edo La Vache bezalako beltzentzat.
|
|
Min eman zidan Bidaniri hitz haiek entzuteak, baina hain nengoen makalduta garai
|
hartan
, hain nintzen euli buru, non ez bainuen ahoa zabaltzekorik ere egin. Lotsagarria benetan, oraindik ere damuz betetzen nauen portaera.
|
|
Egun
|
hartan
, Pauline Bernardettek komentuan sekula egiterik ez dagoen gauza bat egin zuen, ateak zabaldu eta gure lorategian sartzen utzi kanpoko jendeari. Sei neska mutil ziren, motxila eta botadunak, komentuaren arkupetan azaldu eta beren mendi denda zabaltzeko baimena eskatu zutenak.
|
|
Pauline Bernardettek duda egin zuen. Buruak ezetz esaten zion, ezin zituela desobeditu komentuko erregelak, eta gainera ez zela hainbesterako, inguruetan ez zegoela hainbeste mendi, Altzuruku bera ere ez zela urruti gelditzen; baina bere bihotz guztiek, bere hamar txintxarriek, kontrakoa esaten zioten, babesa emateko mesede eskean etorritako jende
|
hari
.
|
|
Tartean, garrasiak ere egiten zituzten. Zenbat denbora zuen komentuko Ama Superiorak buila
|
harekin
esnatzeko. Horixe nuen kezka.
|
|
—hots egin zuen Rubiok. Taldeko beste neska mutilei izugarrizko grazia egin zien ateraldi
|
hark
.
|
|
Ordu arte hain harroxko ibilitako Rubio
|
hura
ilundu egin zen une horretan. Bere lagunak buruz motzak bezala, bera zikina zen, simaurra.
|
|
Pauline Bernardette hala tratatzea ezin zen ametitu. Ezin nion lagun
|
hari
huts egin behin batez, euli buruarekin nenbilen garaian, La Vacheri huts egin nion bezala.
|
|
Txabolatik ateratzen ikusi ninduenean, moja ttikiak puskatutako botila haietako bat hartu eta gizontxo portatu nahi izan zuen, erakutsi bere lagunei noraino zen ausart. Amenazu egin zidan botila puska
|
harekin
.
|
|
Makurtu nuen burua, aurreratu nituen adarrak, eta besoa hautsi nion bi lekutatik. Jakina, tartean pasa ziren gauza gehiago ere, entzun ziren lorategi
|
hartan
nireak ez ziren makina bat marru, baina denak esatea ez du merezi.
|
|
Eta abistu luze eta fin bat egin zuen. Oso trebea zen andre
|
hura
abistu egiten, diskoetan entzundako piezak ere jotzen zituen aldian behin.
|
|
Nire aldetik, ikusi mugimendu
|
hura
eta pizten hasi nintzen, nire euli buruak eragindako ergeltasunetik ateratzen. La Vachek gerrari buruz esandakoa etorri zitzaidan gogora; eta errotan biltzen zen Antiaju Berderen talde hura, eta behioi ematen zizkiguten banketeena.
|
|
Nire aldetik, ikusi mugimendu hura eta pizten hasi nintzen, nire euli buruak eragindako ergeltasunetik ateratzen. La Vachek gerrari buruz esandakoa etorri zitzaidan gogora; eta errotan biltzen zen Antiaju Berderen talde
|
hura
, eta behioi ematen zizkiguten banketeena.
|
|
Hik badakik hor barruan daukaana —esan zion ukuiluko atea zabalduz. Inbitazioa onartu eta barrura sartu zen La Vache, eta haren atzetik abiatu ginen beste sei beltzok; guretzat baitzen egun
|
hartako
banketea, ez gorrienzat. Baldin eta Bidanik edo beste gorriren batek sartzekoa egiten bazuen, Bizkarrokerrek makilazo bat ematen zion beste alde batera bidaliaz.
|
|
Garai
|
hartan
, orain baino errazago obeditzen nion barruko Setatsuari, eta, atetik kenduz, behi gorrien aldera joan nintzen.
|
|
—Ez, ttiki, hi ukuilu barrura —esan zidan Genovevak, behi gorriak harriz hesitutako belaze borobilera zuzentzen zituen bitartean. Beraz, leku
|
hartan
ixten zituzten ukuiluan gelditu ezin zirenak. Alde batera, harrigarria ere iruditzen zitzaidan, zeren normalki ez baitziguten belaze borobilera pasatzen uzten, ezta belarra oso hazia zegoenean ere.
|
|
Gaurko egunetik begiratuta, bizitzak ematen duen esperientziarekin, ez nuke banketetzat hartuko egun
|
hartan
Balantzategin egin genuen jatea. Azken batean, pentsua besterik ez zen, aldian behin Chevrolet kamioi batek zakutan ekartzen zuena.
|
|
Baina, jakina, ordu hartan guk behiok ia ez genuen jaki kanpotarrik ezagutzen, eta pentsua gauza berria iruditzen zitzaigun. Lau gurpilen gainean ibiltzen zen Chevrolet
|
hura
bezain berria, bide batez esanda, zeren motorrak ere arraroak baitziren gure haranean. La Vachek aipatzen zuen abioi erori harena, eta kitto, beste motor arrastorik ez inguruetan.
|
|
Lau gurpilen gainean ibiltzen zen Chevrolet hura bezain berria, bide batez esanda, zeren motorrak ere arraroak baitziren gure haranean. La Vachek aipatzen zuen abioi erori
|
harena
, eta kitto, beste motor arrastorik ez inguruetan.
|
|
Nire lehen banketeko egun
|
hartan
, oso gustura egon nintzen. Eta ez bakarrik jan kontuagatik, baita Genovevak salan jartzen zituen diskoengatik ere.
|
|
Baina, nahiz den dena lasai egon, nire barruko Setatsuak kezka zeukan. Ez zuen pentsu bankete
|
harena
konprenitzen, eta urduritasuna ematen zion horrek.
|
|
—entzun nuen garbi garbi, eta harritu ere egin nintzen. Ahots
|
hura
Bizkarroker morroi zaharrarena zen. Zer egiten zuen ordu hartan Balantzategin?
|
|
Benetako behi izan nahi nuen nik ere, ahalik eta gehiena bereizi makaldadetik, berriro elkartu La Vache behin bateko lagunarekin; baina behi makalen taldetik berarenganaino zegoen ibilera ez zen xamurra, baizik eta desertuan egin beharrekoa. Eta desertu
|
hark
, nire kasuan, izena zuen: Bakardade.
|
|
"
|
Hura
bai izan zela egun tristia enetako, Mo. Lehen infernua, orain infernua eta erdi.
|
|
" Irringarri duzu hori, Polinañi, nik badiakizut maite nuzula". Eta nik ezetz, eta
|
harek
baietz. Orduan nire kanberan giltzez zerra eta handik haboro ez elkhitzeko xedea hartu nizun.
|
|
Zergatik ez zara inguruak miatzen hasten? Zergatik ez duzu bilatzen La Vachek aipatutako abioi erori
|
hura
–".
|
|
Abioi eroriaren bila haranean gora eta behera nenbilela, sekula ez bezala sentitu nintzen, eta eskerrak ematen nituen ukuilua eta behi makalak begi aurretik kenduak nituelako. Udazkenaren erdi aldera harkaitz batzuetara iritsi eta abioia ikusi nuenean, berriz, oso ideia ona iruditu zitzaidan
|
haren
hego hautsi baten ondoan etzatea, gerrari buruz pentsatzen, han eroritako pilotoarengan pentsatzen, edozein gauzatan pentsatzen. Ez neukan presarik ezertarako.
|
|
Eta biderik ez badago, horrek esan nahi du nahi adina bide daukagula. Zergatik ez gara bihar harako gailur
|
hartara
joaten. Gustura pasako nituzke egun batzuk hango sastrakan.
|
|
Segitu egin nion begiratuari: bost basurde ikusi nituen berak arestian aipatutako sastraka
|
hartatik
ateratzen. Errezkadan zihoazen, arin eta zuzen, bost senide bezala.
|
|
Beraz, isildu egin nintzen. Baina, aurrerantzean, gogoan izan nuen bere erreakzio
|
hura
, denborarekin hartuz joango zen portaeraren lehen seinalea.
|
|
Eta zer erranen duzu gertatu zela, Mo? Bada, sutara bota niala ezpal itsusi eta ezdeus
|
hura
, eta uste gabe koloriñotako karrak sortu zirela hartatik. Erraiteko, mihi batek blu argia zizun, elizattoan dugun Andre Dena Mariaren mantuak duen kolorekoa.
|
|
Egia handia da Pauline Bernardettek egun
|
hartan
adierazi zidana, neronek ikusi nuen garbi asko mendi mendian pasatako bolada hartan. Hasiera batean, luze egiten zitzaidan denbora, eta ahal izan guztietan freskura zeukan txoko bat aurkitu eta bertan gelditzen nintzen lotan.
|
|
Egia handia da Pauline Bernardettek egun hartan adierazi zidana, neronek ikusi nuen garbi asko mendi mendian pasatako bolada
|
hartan
. Hasiera batean, luze egiten zitzaidan denbora, eta ahal izan guztietan freskura zeukan txoko bat aurkitu eta bertan gelditzen nintzen lotan.
|
|
Uda joan eta iraileko eguzki goxoa etorri zenerako, ordea, hasia nengoen bizimodu berriaren kolorinetako garrak ikusten. Eta su ttiki
|
hark
, zotzarenak Bernardette bezala, harrapatu egin ninduen. Hartan, eta traba bat kolpetik desegin izan balitz bezala, Denboraren Gurpila gozo gozo jiratzen hasi zen:
|
|
Nik ondo konprenitzen nuen hori. Nik bere egonezin
|
hura
izan banu, auskalo zer jokaera maltzur hartuko nuen... Konprenitu edo ez konprenitu, ordea, han irauten zuten suaren mihi beltzek, eta gero eta beltzago, gainera.
|
|
Jakina, horrek ezin zuen iraun. Azken batean, ez zen zuzena, ez zen justiziakoa, desberdintasun handia zegoen kontu
|
hartan
, zeren berak pagatzen ez zuen prezioa pagatu beharra baineukan laguntasunagatik. Nik ez nion ezer eskatzen laguna izateagatik, bakarrik horixe bera, laguna izatea; berak, berriz, laguna izatea eta umiltasun gehiegizkoa eskatzen zidan.
|
|
Bere barne borroka areagotuz zihoan, areagotuz eta okertuz bere behitasunaren kalterako. Azkenean, udazken
|
hura
pasa eta neguan ondo sartuta geundenean, bataila zahar hura erabaki egingo zen azkenez. La Vache basurdeen taldera pasako zen, eta gure harremana —bigarren tiratu haren ondorioz— etena geldituko zen betiko.
|
|
Bere barne borroka areagotuz zihoan, areagotuz eta okertuz bere behitasunaren kalterako. Azkenean, udazken hura pasa eta neguan ondo sartuta geundenean, bataila zahar
|
hura
erabaki egingo zen azkenez. La Vache basurdeen taldera pasako zen, eta gure harremana —bigarren tiratu haren ondorioz— etena geldituko zen betiko.
|
|
Azkenean, udazken hura pasa eta neguan ondo sartuta geundenean, bataila zahar hura erabaki egingo zen azkenez. La Vache basurdeen taldera pasako zen, eta gure harremana —bigarren tiratu
|
haren
ondorioz— etena geldituko zen betiko.
|
|
Hotzagatik kobazulo batean sartu ginen egunean gertatu zen. Sartu eta segituan ohartu nintzen, norbaitek hartua zigula aurrea, beste animaliaren bat zegoela babes
|
hartan
. Aurreratu nintzen hobeto ikusteko, eta hantxe zeuden:
|
|
Bat batean baretu eta usainka hasi zen berarekin. Eta aurreneko
|
hark
egindakoa, beste laurek berritu zuten. Azkenean, lekua egin eta basurde bezala onartu zuten La Vache.
|
|
Kobazulo
|
hartatik
atera eta poliki poliki abiatu nintzen mendian barrena. Ez ordea, polikitasun hura, Setatsuari obeditu eta paseatzeko asmoa nuelako, baizik eta La Vacheren aldaketak indarge utzi berria ninduelako.
|
|
Basurdeak, berriz, kazkabar bizi bezala ikusten nituen. Bai, benetan eroria nengoen kontu
|
harekin
: hainbesteraino, non Setatsuak niri laguntzera etorri behar izan baitzuen.
|
|
—Ene lagun on ona —esan zidan harkaitz zuloan bizpahiru aste neramatzanean. Ordurako urtuta zeuden negu
|
hartako
azken elurrak— Barka ezazu esatea, baina aukeran sentituegia zara, belar ziri batek ere zauria egingo lizuke. Erotu zen zeharo zure lehengo lagun hura, eta harrezkero hementxe zaude, txoko honetan kuxkurtuta.
|
|
—errepetitu nuen nik. Gustatu egiten zitzaidan izen
|
hura
.
|
|
Eta egia zen. Gainerako guztia pixka bat gehiegizkoa iruditzen zitzaidan, baina urkatzearen kontu
|
hura
ez zegoen gaizki— Oso urruti gelditzen al dira India eta Pakistan? —galdetu nion, hortzaundiak gogoan.
|
|
Aspaldiko partez, obeditu egin nion Setatsuari, eta berde zeuden sailetara jo nuen. Udaberria hantxe zegoen, belar berde
|
haren azpian
.
|
|
—Bada Greziako heroi guztiek hartu zuten gerra
|
hartan
parte, bai Atenaseko Akilesek, bai Espartako Ajaxek, bai Patroklok eta bai gainerako denek. Troia izeneko hiria hartu nahi zuten.
|
|
Troia izeneko hiria hartu nahi zuten. Baina urtea joan eta urtea etorri, eta ezin zituzten hiri
|
hartako
murailak zeharkatu. Akilesek berak ere ezin izan zuen.
|
|
Bada egurrezko behi handi erraldoi bat eraiki, Troiako behia noski, eta bere barruan ezkutatu. Eta troiarrek, tramankulu
|
hura
ikusiz, zer egin dute?
|
|
—Bada, hirian sartu tramankulua, barruko gizon eta guzti. Izan ere, izugarri gustatzen zitzaien behi
|
haren
itxura. Jostailu moduko bat zela pentsatzen zuten.
|
|
Hori esatea zailagoa zen. Balantzategira behintzat ez, aldatuegia zegoen nire sorleku
|
hura
.
|
|
Azken horren buruan, berriz, bide sendo eta zabala abiatzen zen, herri bateraino zihoana. Non gertatu han ostatu, herri
|
hartan
bertan gelditzea erabaki nuen. Ez noski bere plaza edo kale nagusian, baizik eta erreka bazter goxo batean.
|
|
Nire aldetik, ez neukan kexarik: erreka bazter
|
hura
pagotxaz eta frantziberdez basitua zegoen, eta —mendiko belar mikatzen ondorenean— paradisua iruditzen zitzaidan bizitoki berria.
|
|
Gizon batek kantatu egiten zuen, eta ez oso gaizki, zirudienez. Entzun
|
hura
eta, hotzikaraz, Genovevarekin gogoratu nintzen, berak goiko salan jartzen zizkigun diskoekin: zenbat denbora musikarik entzuten ez nuela!
|
|
Eta bai, balkoiko gortinen artean bazegoen errainu edo itzal bat, nik —gizona baino urrutixeago nengoenez— ondo ikusi ahal nuena. Zoritxarrez, itzal
|
hark
ez zuen balkoia irekitzekorik egiten, eta gizonak ostera kantatzeko premia sentitzen zuen:
|
|
Eszena
|
hura
arratsero berritzen zen, eta arratsero izaten nintzen ni publikoaren artean. Eta balkoiko itzal hura ere han izaten zen.
|
|
Eszena hura arratsero berritzen zen, eta arratsero izaten nintzen ni publikoaren artean. Eta balkoiko itzal
|
hura
ere han izaten zen. Baina, nahiz gizon puskak behin ere baino bizkorrago eta sentituago kantatu zu zira zu ekhiaren paria, liliaren floria, itzalak ez zion amorerik ematen.
|
|
Baina, nahiz gizon puskak behin ere baino bizkorrago eta sentituago kantatu zu zira zu ekhiaren paria, liliaren floria, itzalak ez zion amorerik ematen. Balkoi
|
hark
Troia ematen zuen, murailaz gordea eta zabalezina.
|
|
udako zerua, normalean hain urdin eta alaia, lainotu egin zen zeharo. Eta berak nozitu egin zuen kolpe
|
hura
. Aldatu egin zuen kanta bigarren aldiz, eta honako hitzok luzatu zizkion itzalari:
|
|
Udazken hasiera
|
hartako
egun haizetsu batean izan zen. Banenbilen hara eta honaka Haundiak kantatzen zuen balkoipe hartan, eta hor non norbait gainera erortzen zaidan.
|
|
Udazken hasiera hartako egun haizetsu batean izan zen. Banenbilen hara eta honaka Haundiak kantatzen zuen balkoipe
|
hartan
, eta hor non norbait gainera erortzen zaidan. Erori eta zankalatraba gelditu zitzaidan lepo inguruan.
|
|
Ez nekizun heben zinela —esan zidan eroritakoak. Balkoiko gortinen artean ikusitako itzal
|
hura
zen: neska polit eta moztaka bat, oso segalari onaren itxura zeukana.
|
|
Halatan, bizi guzian egonen gituzu elkarrekilan". Baina
|
harek
erraiten dizu ez dela ber gauza. Ez diakizut zerendako erraiten duen hori.
|
|
Baina, mundu honetako gauza gehienak bezalaxe, ilusioa zen nire hasierako asmo
|
hura
. Zeren, nahiz asko saiatu, lumak ez baitaki goldearen moduan aurreratzen, ez baitu memoriaren lurra xuxen eta zehazki harrotzen, baizik eta desordenan, baldarki, esan behar direnak hondoratuz eta esan behar ez direnak argitara ekarriz.
|
|
Barrutik hitz egiten didan Setatsu hori, zein ahots da zehazki? Zeren, nahiz Bernardettek Bidani behi zahar
|
hark
esaten zidan gauza bera esan, hots, mintzo hori nire Aingeru Guardakoarena dela, niri ezinezkoa egiten baitzait holakorik sinistea. Batzuetan pentsatzen dut ni neroni naizela, eta bi ahots ditudala, barrukoa eta kanpokoa.
|
|
Arnasa pittin bat hartu nuen
|
hura
entzutean.
|
|
Ordea, ez zen zuzen zuzen hala gertatu, zeren nik uste ez nuena jarri baitzitzaidan aurrean, edo zehatzago esateko, nik neure bizitza guztian ezagutu dudan pertsonarik etsaiena: Antiaju Berde izeneko
|
hura
.
|
|
Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat. Ordea ez nuen
|
hura
bakarrik ikusi. Ilargi, zeru eta mendi haiekin guztiekin batera, ni jaiotako harana ikusi nuen bere baso, belaze eta etxeekin; etxe bat errekaren ezkerraldean, beste bat eskuineko aldean, Balantzategi hurbilago, eta are eta hurbilago errota.
|
|
Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan. Bai egun
|
hartan
eta bai gero, halaxe ikusiko nuen beti, antiaju berde haiekin, begiak ezkutatuta.
|
|
Bistakoa zen hizketan ari zela, oso ahots zakarrez gainera, baina taxurik ez nion hartzen, ezinezkoa zitzaidan zer esaten ari zen jakitea. Zeharo harrituta nengoen, zer ote zen
|
hura
, zergatik ez ote nion gizon hari Setatsuari bezala ulertzen. Jakina, umea izan eta artean ez jakin munduan hizkuntza desberdin asko zeudenik.
|
|
Bistakoa zen hizketan ari zela, oso ahots zakarrez gainera, baina taxurik ez nion hartzen, ezinezkoa zitzaidan zer esaten ari zen jakitea. Zeharo harrituta nengoen, zer ote zen hura, zergatik ez ote nion gizon
|
hari
Setatsuari bezala ulertzen. Jakina, umea izan eta artean ez jakin munduan hizkuntza desberdin asko zeudenik.
|
|
Pauline Bernardette begi zabalik gelditu zen nire arrazoiak entzun zituenean, eta belauniko jarriko ninduela ere uste izan nuen. Baina horren ordez harat honat hasi zen komentuko lorategian, begi zabalik orduan ere, eta gutxienez ordu erdia pasa zuen modu
|
hartan
. Gero esan zuen:
|