|
2000
|
|
|
Marginalia (Elkar, Donostia 1988) liburuak Edgar Alan Poeren liburu baten izenburutik hartzen du izena eta
|
hark
bezala, genero aldetik sail ugaritan banatu beharrekoak izango liratekeen testuak biltzen ditu. Liburuaren kontrazalean dioenez, 1987an idatziriko saio laburrak biltzen dira liburu honetan, Argian argitaratuak zituen" Bazterrekoak" izeneko atalak bilduz.
|
|
|
Agian Jorge Luis Borgesen ipuinen bilduma baten Narraciones (Cátedra 1980) edizioaren izen bera darama Joseba Sarrionandiaren Narrazioak liburu honek. Marcos Ricardo Barnatánek eginiko edizio
|
hark
bezala, J. Sarrionandiak tankera ezberdineko narrazioen bilduma osatu zuen, oharrez horniturik. Baliteke izenburu antzekotasuna liburuaren barruan dauden Borgesi eginiko omenaldietako bat gehiago izatea.
|
|
|
Nire ustez, beharbada Larramendiren iritzien berri zerbait bazekien. Horregatik,
|
hark
bezala, bere azkenetariko bertso batean hara zer zioen:
|
|
|
Eta erran zidan: " Joanes, ni protestant nauk, etxeko ardi galdu
|
hura
bezala: jaun Esteban Etxegoien bezala, bai..." Aditu nionean ezen protestant zela, arras zabaldu zitzaizkidan begiak, harriduraren harriduraz, eta halako ezinegona jaundu eta nagusitu zitzaidan, zeren eta protestantismoa aipatzea izurria aipatzea bezalakoa baitzen gure aurkientza hartan.
|
|
|
Eta ez uste ezen zigortze kontu haietan hasberri inorant bat nintzela, edo ibili nintzela ipuineko nobizio
|
hura
bezala, bere burua gau eta egun zigortzen omen zuena baina azkenean ordenatik egotzi omen zutena, ardilarru bat zigortzen zuelako, bere burua zigortu orde...! Zeren ez bainengoen ni sasoin hartan ipuinetarako, ez neure buruaren engainatzeko, eta zeren prestik eta gerturik bainengoen, halatan, ene jokamolde hartaz trufa zitezkeèn estudianteen soei eta haien erran merranei buru egiteko, baldin zirkunstantziek hartarat baninderamaten...
|
|
|
Baina, don Kixote ko apezarekin baino gehiago, Sancho Panzarekin konparatu nahi nizuke don Frantzisko, arestian bezala, eta, horrela, derradan ezen, don Ki xote Mantxa koa ren ezkutariak bezala, gure apezak ere bere astoa zuela, eta,
|
hark
bezala ere, bere ateraldi zorrotzak zituela, erran komunez eta errefrauez hornituak eta errekaitatuak; baina, aldiz, frankoago eta eskuzabalago zen eta, zuenarekin kontentatzen zelarik, aitzurraren berdin nahian dabilen jorraia ez bezala, ez zuen beregainezko eta ezinezko insulekin amesten: erran nahi baita ezen gehiago bizi zela eliztarrei beha bere buruari baino, ebanjelioko parabolako artzain onaren molderat.
|
|
|
Eta azkenean
|
hura
bezala hasi nintzen ni ere, zalantzak zetozkidanean: " Erromak erraiten duen bezala..." Ordea, zalantza ez zen Erromak erran zezakeena, baina ene baitan gertatzen zena, zeren kanpoan ikusten dugun soka korapilorik gabea bihur bailiteke gure barrenean mila korapiloko, eta zeren ez bainintzen, artean, neure buruaren jabe.
|
|
|
—Martin, hik eginen al huke Joanikotek egin duena... eta jaitsiko al hintzateke,
|
hura
bezala, Pagabasoko leizerat?
|
|
|
Osabaren zozo
|
hura
bezala...
|
|
|
Eta, nola ene gaitza frantses eta napolitarren artean baitzebilen, bururatu zitzaidan, lehenik, ene balizko sendatzearen ordainean, Donejakuerako bidea egitea, Napolitik hasi eta Frantzian barrena, bertze napolitar gitarra jole
|
hark
bezala... edo konfesore batenganat jotzea, hark delibera zezan ene bekatuaren penitentzia eta ordaina...
|
|
|
Eta Maddalenen eskua Probidentziaren eskua duk, eta hura ere gozoa duk... eta ene eskuak haren eskuan hartuko dik atseden. Eta aitona Nikolasen heriotza oroitzen diat eta ez nikek
|
hura
bezala hil nahi, ohean oihuka... Eta, aizak, aitona Nikolas aipatu diadanez gero, jakin nahi al duk ezen hargatik erosi nuela han Bolognan Dioskoridesen liburua, animaliei buruzko bertze tratatu hura bazterrerat uzten nuela?
|
|
|
erran beharrik ez dizut ezen azken erran hartan trufaz bezala aritu zitzaigula, eskarniozko irria ezpainetan; haatik, begien hertsireki batean irritik beltzurirat egiten zuela eta ezpata bularraren aitzinean dantzatzen zigula, erran zigun: " Haragizko bekatua egiten ari zinetela, alegia!" Eta, hartaraz gero, sermoi batean aritu zitzaigun, lizun gaixto batzuk ginela eta merezia genuela hura guztia, zeren bekatuaren ahalke ez zenak ahalketu behar izaiten baitzuen azkenean behin eta birritan, guk mementu
|
hartan
bezala; eta erran zigun, halaber, ezen, guztiarekin ere, ezin urosagoak ginela, zeren eta hura ez baitzen ohiko sarealdi haietarik bat, gobernariek aldian behin manatzen zutena, hiria jende lohi lizunaz garbitzeko, eta gartzelaldi jendetsu batekin akabatzen zena. Eta, ai, nola desiratu nuen orduan ere ezinezkoa, jaun An dré!
|
|
|
Nahi ote nuen galdetu gabe ezarri zuen bertze bat nire eskuan, edalontzi erdizka hustuarekin batean.
|
Hark
bezala egin nuen, eskutik ahora zorroratu.
|
|
|
Oilarrak, beraz, ez zuen kukurruku egin, nire hirugarren ukoa adituta. Alabaina, harako Jondoni Petri edo San Pedro
|
hura
bezala nengoen, aitzineko erromatar betaurrekobelzdun eta irri egilearen parean.
|
|
|
Espiritua, arima, psikea, pathosa, zalantzarik psikaliptikoena, teklatxo bat sakatuta konponduko da. Jada ez da beharrezkoa, Diogenes zahar ero
|
hura
bezala, suziri baten laguntzaz benetako gizonaren bila ibiltzea. Benetako gizona ez da existitzen; are gutxiago oraindik benetako emakumea.
|
|
|
beste poeta bat. Badakit Rikardo Arregik ezagutzen zuela Montoiaren lana, eta ez bera bezala gasteiztarra delako, baizik eta
|
hura
bezala irakurle handia delako. Arregi oso kontzientea da malkoa, alegia, lirika, oso landua dagoela, gai eternalek —heriotzak, maitasunak, maitasun ezak... — eragindako komunleku handi bat besterik ez dela.
|
|
|
Hiltzeko ez zela sekula orduan bezain ondo prestatua izango argudiatu omen zuen. Nire teoriak dio Lauaxeta García Lorcaz maiteminduta zegoela eta, haren heriotza gogoan, gogo onez onartu zuela hark izandakoaren pareko patua,
|
hark
bezala jasotzea bekokian aintzaren muna. Maitasunez hil zen Lauaxeta, eta ez aberriaren eta Jaungoikoaren maitasun hutsez.
|
|
2001
|
|
|
Neure buruan konfiantza behar diat, pentsatu du, hori duk dena. Lehengoan plazan ikusi nuen haur
|
hark
bezala, oroitu da. Nahiz eta saiakeran amildu.
|
|
|
Eta Goienkaleko mamuak gogoratu nituen eta, leihoan, ni ere mamua nintzen. Inguruan gertatzen zenaren lekukoa, zakil monumentaleko gizon sufrituaren moduan, barrikaren ahotik burua atera eta mundua erdi harriturik eta erdi burloi erdikusten zuen
|
hura
bezala.
|
|
|
Harrituta utzi nau euskaldun naturala esan didanean, bere burua euskaldun artifizialtzat balu bezala. Natural horrek ume salbaiak ekarri dizkit gogora, basoan hizkuntzarik eta kulturarik gabe haziak, Aveyrongo
|
hura
bezala, eta pentsatu dut naturari kontrastea kulturak egiten diola.
|
|
|
Manifestu Komunistaren azaleko Karl Marx hura Euzkadi euskaldunen aberria dela esan zuen eta barrote atearen bestaldetik begiratzen zigun Sabino Arana alpargatadunaren eitekoa egiten zitzaigun. Bizardunak ziren biak, La propriété c’est le vol esan zuen Pierre Joseph Proudhon bezala, eta pegatinetako Che Guevara bezala, eta manifestazioan Goienkale eta Zeharkale izkinan airera panfletoak bota zituen gazte
|
hura
bezala.
|
|
|
Ez naiz inondik ere fio, horrexegatik, paper hauek izan dezaketen arrakastaz eta hori, lasaibide izanik, ezin daiteke negargarri izan. Nolanahi ere den, hemen agertzen zaigu berriz duela mende laurdena itzali zen beste munduko arima herratua, eta garai hartako eta garai
|
haren lekuko
bezala agertzen zaigu: lekuko bakar ez izateak ez dio inolaz ere lekukotasuna kentzen.
|
|
|
Erretorikari eta hitz jarioari lepoa bihurtzen saiatu zen beti Baroja. Ez zuen lan arina hartu erretorikari, harako herensuge
|
hari
bezala, lepoak moztu ahala sortzen baitzaizkio. Bere hizkera arrunta, nolanahi josia, ez da beharbada dirudien bezain erraz jaioa:
|
|
|
–Begira; gure ustez, beharrezkoa da kritika edozein herri ongi gobernatutan, harako Cervantesek aipatzen zuen lanbide
|
hura
bezala. Eta intsentsu ontziari eragitea ez da kritika.
|
|
|
Inoiz ere ez zuen ordura arte kazetaritza politikoak hain bortizki murriztu euskal gizartearen irudia gehiengo demokratikoaren eta gutxiengo banatuaren artean, nola 1997ko uztaileko egunen ondoko urtean zehar; inoiz ere ez zitzaion horren aho batez aitortu Barne Ministerioari protagonismo ia absolutua ETAren gaian; eta ordura arte inoiz ere ez zuten hedabideek hain bortizki satanizatu nazionalismoa, indarkeria antidemokratikoaren iturri gisa. Inoiz ez dira, garai
|
hartan
bezala, gatazkaren ikusgarritasunerako eta manipulaziorako komunikazio estrategiak hain sistematikoki eta hain elkar harturik erabili.
|
|
|
Ez zen berehalakoan jausi, mantsoki (samurkiro kasik) baizik. Dokumentalen batean ikusi nuen lantegi zahar bateko tximinia
|
hura
bezala. Dinamita lehertu eta azpia birrinduta eduki arren, nagikeriaz erori zen, naturari berari kontra egin nahi izan balio bezala.
|
|
2002
|
|
|
Gizonak esan izan balu beste zerbaiten antza zuela, jendeak ordutik beste forma batekoak imajinatuko lituzke OHEak. Kasu
|
hura
bezala, gainerako lehenengotariko kasuak ere esplikatuak izan dira, eta aldiz mitoak berdin jarraitzen du. Aditu batzuek diote, kasu guztiak esplikatuko balira ere, mitoak jarraitu egingo lukeela, sinesmenaren indarragatik, gustatu egiten zaigulako sinestea, zirraragarria zaigulako.
|
|
|
|
Hura
bezala, iturrien bila dabilen eta
|
|
|
Sofritzen duen
|
hura
bezala,
|
|
|
Eta zaurien ondoko indiferentzia, haiek orbainduta gero. Bikote
|
hura
bezala. Herritarren iritziz oso zoriontsuak omen ziren.
|
|
|
Ez bainuen ezer eranstekorik hark adierazi zidanari. Eta korapilo bat bainuen eztarrian,
|
hark
bezala.
|
|
|
Hiztuna naiz neurez, eta erraz jardun ohi dut hizketan, baita gaizki lo egin eta aldarte onean ez banago ere, egun
|
hartan
bezala. Txoferraren ondoko eserlekuan eserita, autoko leiho  tik ikusten nuen guztia kontatzen hasi nintzaion anaiari.
|
|
|
egun
|
hartan
bezala (ñirñirka zeudenan
|
|
|
liburu guztiak dira onak (edo, asko jota, eta ez askotan," batean kale, bestean bale" alternatiba topatuko dugu, batxilergoan egiten genituen lanetan bezalatsu). Eta, bestalde, hizkuntza, termino eta kategoria berberak erabiltzen dira oso maila ezberdineko liburuak kritikatzean; Discépoloren tango
|
hartan
bezala," Todo es igual; nada es mejor; lo mismo un burro que un gran profesor. (...) Qué falta de respeto, qué atropello a la razón; cualquiera es un señor, cualquiera es un ladrón".
|
|
|
Iaz 25 urte bete ziren Gasteizko Jazzaldiaren sorreraz. 2001 urtean ere 25 urte bete du ikastolaren aldeko Kilometroak jaialdiak, eta hasierako
|
hura
bezala, azkenengo hau ere Beasainen burutu da. Egin eta Deia egunkarien sorreraz ere 25 urte bete ziren orain gutxi, eta aurreko urtean 25 urte bete ziren Gabriel Aresti hil zenetik, gure poesia eta literatura hiritarraren erreferente ezinbestekoa.
|
|
2003
|
|
|
Burua beso gainean zeukala eta besoa mahai gainean, boligrafoari haginka egiten zion. Ederra zen, agian Ainhize baino emakumeago, baina ez zuen
|
hark
bezala zaintzen janzkera; eta, noski, ez zen hura bezain ausarta eta irtirina. Askorentzat Karmeleren gorputza askoz ere gozoagoa zatekeen, soinekoak hobeto aukeratuko balitu.
|
|
|
Izan ere, Ipar Euskal Herrian, Hegoaldean ez bezala, euskarazko narratibak idazteko asmoz segitzen zen. Sarako eskolakoak, itxura batean Leizarragaren bidea jarraitzen zuten,
|
hark
bezala euskarazko narratiba bat idatzi nahi baitzuten. Eta ildo horretan, Joxe Azurmendi ikertzaileak, Hegoaldeko apologistak (Garibai, Poza, Etxabe,...) eta Iparraldeko euskal idazle humanistak (Sarako Eskolakoak eta haien ildokoak) bereizi ditu.
|
|
|
–Romain zen bere izena, Romain Gary, eta
|
hura
bezala, frantziar idazle ospetsua bezala jantzita ibili ohi zen, jendeari arretarik jarri gabe, esaldiren bat ezpainetan zuela, drama txiki baten antzezpena entseatzen ari den aktore baten moduan. Jendeak begiratu hutsarekin zekien idazle bat, idazle handi bat zela, zuek izan ezik.
|
|
|
Egunean hiruzpalau ordu ematen omen zituen haren idazlanak aztertzen eta interneten aurkitutako hari buruzko aipamen eta entseguak pilaturik omen zituen etxean. Idazle suitzarrarekin lortu zuen identifikazioari esker,
|
hark
bezala idatzi omen zezakeen honetaz edo hartaz.
|
|
|
Psikologo ezagun batek bere artikuluan zioenez, besteren nortasunaz jabetze hori ohikoa da artista gazte askorengan. Kasu batzuetan, miresten duen ereduaren nortasuna" irentsi" egiten omen du gazteak, sugetzarrak beste abere bat irensten duen bezala, eta miresten duen izaki hori barruan duela egin omen dezake aldi luze bat,
|
hark
bezala idatziz edo pintatuz, hark bezala hitz eginez edo pentsatuz. Nortasun eratorria ez dute jeneralean bereganatzen, eta irentsi duten bezalaxe kanpora omen dezakete egun batez bere osotasunean.
|
|
|
Psikologo ezagun batek bere artikuluan zioenez, besteren nortasunaz jabetze hori ohikoa da artista gazte askorengan. Kasu batzuetan, miresten duen ereduaren nortasuna" irentsi" egiten omen du gazteak, sugetzarrak beste abere bat irensten duen bezala, eta miresten duen izaki hori barruan duela egin omen dezake aldi luze bat, hark bezala idatziz edo pintatuz,
|
hark
bezala hitz eginez edo pentsatuz. Nortasun eratorria ez dute jeneralean bereganatzen, eta irentsi duten bezalaxe kanpora omen dezakete egun batez bere osotasunean.
|
|
|
–esan ohi zidan orduan Monikak, edo aurpegiratzen zidan, hobeto esanda, bere Max Frisch maitearen nobela magalean itxiz, nirearekin pozik ikusten ninduenean, asko miresten ditudan egileak irribarre maltzurrak eginez irakurtzeko ohitura baitut," hi haiz hi" esanez bezala edo" ez zagok hi bezalakorik", buruari eraginez, errepikatuz. Dagoeneko ez ninduen, noski, hasiera
|
hartan
bezala, Frischekin alderatzen, dagoeneko ez zidan edozein motibogatik" Frischek ere horixe esango zukeen" eta horrelakorik gogora ekartzen, eta dagoeneko ez zen maitekiro, ziraun baten antzera, Barthesen eta bion artean, niri irakurketa galarazi gabe, triangelu bateko maitalearen gisan, isilka eta emeki limurtzen. Niregana hurbildu beharrean, Frischen nobela itxia besaulkian utzi eta ezer esan gabe bere langelan sartu ohi zen eta orduak egiten zituen handik atera gabe, abiarazi ezinik zuen testuarekin.
|
|
|
Ohitura hura baitzuen maisuak, bere ikasleen familiak bisitatzekoa. Edo ikasleoi banaka deitzen zigun, eskolako orduetatik kanpo, gurekin buruz buru elkarrizketatzeko, han gela barruan, edo eskola inguruan paseo bat eginez, egun
|
hartan
bezala, azkeneko orduan frantseseko klasea eman ondoren. Baigorrikoa baitzuen Patxik aita, Azpila ezkondu bazen ere gero, eta hala nahi izaten baitzuen maisuak frantses pixka bat ere ikas genezan.
|
|
|
Eta orduan ez zekiat zer sentitu nuen, barru osoa jiratu zitzaidala: bai, nik ere maisutza ikasiko nian, haurrak eta umeak maitasunean eta libertatean hazteko eta hezteko, Gandhiz mintzatu zitzaidan gazte
|
hark
bezala.
|
|
|
Esklaboak. Hari" bai" esan behar zaio beti, eta
|
hark
bezala pentsatu. Bestela, fuera.
|
|
|
Neskak txabolan beheko surik ote zegoen galdetu behar zuen, horixe zen-eta bere kezka nagusia, baina elurra botatzen hasi duenetik hotzagatik nahikoa kexatu dela iruditu zaio, eta arduratsu azaldu nahi izan du lagunaren begietara,
|
hura
bezala erne eta atezuan dabilela erakuste aldera. Mutilak, berriz, kikiltasun eta mesfidantza zantzuak ikusi uste ditu neskak esandako horretan, baina ez du estu hartu nahi izan, beste garaietan ez bezala.
|
|
|
Arren neska, zure ezkerreko matela luza iezaiozu orain, zaflako galanta eskuinekoan bildu ondoan! Egizu miresten duzun aramear
|
hark
bezala...
|
|
|
Txakurrak jendeak izan zitezkeena? Pariserako bidaian zehar zigarroak edo aldizkariak eskaintzen zizkioten, osagarriaz kezkatzen zitzaizkiola noiztenka, Otsabideko euskalkiz mintzo zitzaion adineko jendarme
|
hura
bezala.
|
|
|
iraun duen palindromo
|
hura
bezala,
|
|
|
denetarako erabiltzen den keinu
|
hura
bezala,
|
|
2004
|
|
|
Aitak minbizia zuen. Ez dut
|
hura
bezala hil nahi, bi urtez sufritzen egonda. Hortaz, zer egin bizitzarekin?
|
|
|
Ezin oharkabean utzi Orreaga-rekin dituen antzekotasunak.
|
Hura
bezala, Agintza testu laburra da, bata zortzi puntutan banatuta eta bestea bederatzitan. Orreaga-ren hasiera honakoa da:
|
|
|
Emakume hura alarguna zen eta Estrella zuen izena.
|
Harenak
bezala besteenak, paper zaharretatik atera daitezkeen datu biografiko guztiak eskaintzen dira liburu interesgarrian.
|
|
|
Euskal hiri horretako alderdi zahar bustian barrena, bere mingain gorri eta guzti, zihoan txakur bakartiari ebatsitako
|
hura
bezala.
|
|
|
Gaur legea alde izanagatik idekitzen ez diren klase elebidunak idekiko direla mirakuluz bezala, Konstituzioaren bigarren artikulua aldatuko delarik? Euskaraz axola izpirik ez duten horiek denak konbertituko ote ditu egunetik biharrera deszentralizazioak, Jondoni Paulo Damaseko argi
|
hark
bezala. Ala deszentralizazio, konstituzio, departamendu, lurraldetasun, euskararen kontseilu, Garapen Kontseilu, MOP (bai horiek denak baditugu, beste nehork ez bezala!
|
|
|
TxiHardegi bezain idazle oparoa dugu Joxe Azurrnendi (1941).
|
Hura
bezala kultureragileaz gainera liburu askoren cgilea da: Manifestu atzeratua{ 1969), Kultura proletariaaz{ 1973).
|
|
|
Kostaldeko hainbat herritan bezala jaietako ospakizun eta jokuek harreman estua dute itsasoarekin. Mareak direla eta inoiz ezusteren bat izan da, altzadak egin gabe geratu ziren urte
|
hartan
bezala, mareak gora behar beste egin ez zuelako. Beharrezkoa da beraz taulak arretaz aztertzea jaiak ondo antolatzekotan.
|
|
|
Aitaren esanetan, ordea, nire jokoak Garrincharenaren antz handiagoa zuen, Pelerenarena baino.
|
Hura
bezala, gainera, nintzen, ilehoria banintzen ere, hura ez bezala.
|
|
|
Pentsa daitekeen bezala, euskal kulturari eta intelektualei buruz esandako guztiak ez zuen harrera berdina izan irakurle guztien artean. Baziren
|
hura
bezala pentsatzen zutenak, alegia, euskal kultura egoera larrian zegoela eta horren indartzearen aldeko ekimen zuzenak burutu behar zirelakoan zeudenak. Baina baziren, bestetik ere, lanean gogor jardun ziren eta ziharduten euskaltzale zaharrak, horrelako adierazpenekin beren lana gutxietsia ikusten zutenak.
|
|
|
Tractatus a eta Etikari buruzko hitzaldia izkiriatu zituena(), batetik, eta geroztikako obrak idatzi zituena, Ikerketa filosofikoak bereziki(), bestetik. Marxengan suertatu zen harako" haustura epistemologiko"
|
hura
bezala, Wittgensteinengan ere pentsamolde haustura sakon bat agitu zen, Tractatus a argitara eman eta handik hamar hamabost bat urtetara. Ez da falta izan Wittgensteinen hiru pentsamolde ezberdinez hitz egin duenik.
|
|
|
Behi beltzok ukuiluan bilduta geunden berriro, eta, urduriegi pentsua jaten hasteko, aurrean neukan leiho saiateratik begiratzeari ekin nion, eta arreta guztiarekin begiratzeari gainera, handik ikus nezakeen laino basoan ideiaren bat aurkitu nahiz edo. Eta begiak leiho
|
hartan
bezala, etxe inguruko hotsetan neuzkan belarriak: goiko salan ari zen piano diskoa entzuten nuen, teilatutik etxe atarira erortzen zen uraren txirraia entzuten nuen.
|
|
2005
|
|
|
Ez. Edo, beste egile
|
hark
bezala, bere liburuan, Everything goes (Dena doa). Horrek ez du errealitatean oinarririk.
|
|
|
han erre bildoxkiak ez ote zukeen ene labekoaren gostu bera? Munduko emazte pollitena hartu zuen, beltzarana Iparragirrek aipatu
|
hura
bezala. Edanago eta egarriago, horrelako andereari zoakion etxea eraiki Kortsikan 24 milioi eurotan.
|
|
|
Hori erran didanari doakionaz ez da dudarik bere praktikaren araberako teoria zuela. Beste zenbatek ez dute
|
hark
bezala egiten, erraten ez badute ere. Kontseilariz inguratuak dira, bainan kontseilu emateko bakarrik.
|
|
|
Argi gera bedi, kontu honetan guztian, amona Kontxi izan zela hitz haiek esan zituena eta ez liburu honen egilea, honek ez bailuke
|
hark
bezala bukatu nahi, inola ere. Non?
|
|
|
Kale zaratatsuak utzita, bakartietara abiatu ginen, mintzatu gabe, urruti, oso urruti bata bestearengandik, nor bere pentsamenduetan murgilduta. Asunto hark gure artean geratzen zen argi ahula betiko ilunduko ote zuen galdetzen nion neure buruari, edo, agian, ordurako amatatuta zegoen eta nora ezean genbiltzan biok, itzalpetan, hiriko inguru
|
hartan
bezala.
|
|
|
Haurra base ball makila ukaldika zitzikatuko zuten segur aski. Gatazka bereziki gogorra suertatu zen gau
|
hartan
bezala: Yves hilotz zen Poternako baratzearen kantoi batean eta beste laurak tunelaren azpian metatuak zeuden, izuak xurgatu kukumixa.
|
|
|
Kontua da beti hala egiten zuela ezagutu nuen egunetik. Nire kontrako bidetik etorri eta lotsatuta kanelazko kapeluen bila, hasiera
|
hartan
bezala herabe, edo, arratseko muxuen bila, Vistula ertzean elkarrekin oinez ibiltzen hasi ginen hartan, edo azken aldiz, frontera eraman ninduen trena abiatu eta ni agurtu ninduenean ere, eskuinerantz jiratzen zuen berak lepoa beti.
|
|
|
Eta ezinaz. Eta adiskidetasunaz, hileta
|
hartan
bezala. Eta ea heriotzan paradisurik zegoen.
|
|
2006
|
|
|
Frantsesa ukitu dit Angelek frantses hizkuntza erran nahi baita, eta, antzinako Villon
|
hari
bezala, dama aspaldikoen oroitzapena egitean sortu zitzaion galdera bera etorri zait niri ere gogora: « Mais ou sont les neiges d' antan?».
|
|
|
1944an, II. Mundu Gerla amaiera bidean abiatua zegoenhartan. Eta Sasiak ere begiak baditik
|
hark
bezala, balio zuen gure orainaren ispilutako. Sortu, ez zen xede horrekin sortu.
|
|
|
Kopetatik izerdi tantak jausten zaizkiola. Eta,
|
hark
bezala, inguruko guztiei lasai, badakit gidatzen eta, esanez ikusi du bere burua. Baina azken bihurgunea aldapan gora dago.
|
|
|
Inurria. Ipuin zahar
|
hartan
bezala: txirrita eta txindurria.
|
|
|
Antzinako kontu zahar bat iruditzen zitzaidan niri hura, aitona amonek baserria bere eskuz egin zutenekoa, edo Único testigo filmeko amish komunitate
|
hura
bezala, mailu, iltze eta zerraz etxea altxatzen. Gaizkak hobeto pentsatuta zeuzkan gauzak, hala ere:
|
|
|
Tira, ez osotara anaiak –horrenbertze bagenekien– Horrek halako osagarritasun bat ematen zion gure harremanari. Estefaniari ama erraten nion,
|
hark
bezala, eta horrek ate batzuk irekitzen zizkidan gazteluko sukaldean, soldaduen bastizetan edo, erran gabe doa, Abaurretarrenean berean. Gileni, berriz, nire itzala izateak sarbidea ematen zion dorrean.
|
|
|
Umbertok ba ote zuen Nerinak gauero egiten zizkidan bisiten susmorik, ezin esan dezaket. Beharbada izango zuen errezeloren bat, eta beharbada horregatik jarri zion Ernesto bere nobelako protagonistari,
|
hura
bezala neu ere" gaur bat probatu, bihar beste bat dastatu" nenbilelakoan. Nolanahi ere, ez genuen sekula gai hori atera, eta aurrera egin baino lehen, esan dezadan garbi:
|
|
|
Jesukristo bere apostoluekin bezala ibiltzen ginen pediatra harekin erietxean gora eta behera. Hura bezalakoa izan nahi nuen,
|
hark
bezala lan egin. Miresmen hark nirekin jarraitu du ondorengo geltoki guztietan ere.
|
|
|
• menoj (menos), bat bateko bulkada izango litzateke, giza abereak nekez mendera dezakeena9, borroka oldarra, esaterako. Suarekin parekatzen da, maiz,
|
hura
bezala pizten eta itzaltzen baita10.
|
|
|
Lehen baino pixka bat garaiagoa eta pixka bat gizonduagoa neukan gorputza. Hemezortzi urteko mutiko batena zen, izan ere; ez hamabost urteko mutil koxkor batena, aurreko bizialdian nire gogoari kasu egiten zion
|
hura
bezala.
|
|
|
–esan zidan– Haluzinazioak hik ere? Allen Ginsberg
|
hark
bezala. Ezagutzen duk?
|
|
2007
|
|
|
Karduaren bestengusua da orburua (alkatxofa edo artixota), Cynara cardunculus ssp. scolymus.
|
Hura
bezala hotzak beratzen du hau ere eta beratutako jakien esentzia gero jango dugun lorean pilatuta topatuko du ahosabaiak.
|
|
|
horra nire Werner. Bidean beste lagun batzuk ezagutu izan balitu, beste Werner bat izango zen adibidez, botiken trafikantea, Graham Greenen nobela
|
hartan
bezala eta nobela ere beste bat izango zen.
|
|
|
Voltaire-k legez, baina haren aurretik, Montesquieu-k ere historia unibertsalaren barneeneko arrazoia atzeman nahi du, historia politiko juridikoan175 Eta,
|
hark
bezala berriro (baina harengandik menpegabeki, zerk ere kontzeptu horren aktualitatea une hartan adierazten baitu), izpirituan atzematen dizu historiaren interpretazio razionalerako giltza, De l, esprit des lois (1748). Voltaire baino razionalista estriktoago, bordelesak gizarteen fisika newtondar antzeko bat paratu nahi du, historiaren mekanika bat:
|
|
|
Eskuari heldu eta ahotik urrundu dio. Xabierren eskuaren berotasuna nabaritzean, epeltasun hori sabelean sentitu nahiko lukeela pentsatu du, gau
|
hartan
bezala.
|
|
|
Xabierrek gau
|
hartan
bezala begiratu diola iruditu zaio. Aspaldian ez zion inork horrela begiratzen.
|
|
|
Voltaire-k legez, baina haren aurretik, Montesquieu-k ere historia unibertsalaren barneneko arrazioa atzeman nahi du, historia politiko juridikoan berak. Eta,
|
hark
bezala berriro (baina harengandik menpegabeki, zerk ere kontzeptu horren aktualitatea une hartan adierazten baitu), izpirituan aurkitzen dizu historiaren interpretazio razionalerako giltza, De l, esprit des lois (1748). Voltaire baino razionalista estriktoago, bordelesak gizarteen fisika newtondar antzeko bat paratu nahi du, historiaren mekanika bat:
|
|
|
Lisak ordea ez zion azken hori aditu. Aurretik esandakoa zebilen buruan jira eta bira, zaldiko maldiko
|
hura
bezala. Buruan tiro egin...
|
|
|
Erbesteak hartu zuen ahalegin honetan aurrea. Erbesteak orokorrean baino gizon eta lagun talde batek, Euzko Gogoa n Zaitegi baita lehenengo, eta
|
hura
bezala, batez ere Lagunditik ateratako jende eskolatua (Orixe, Andima, Argarate, etab.) 21.
|
|
|
Duela gutxi desagerrarazi nituen estuasunak bueltan sentitzen hasia naiz. Lanak itota ailegatu nintzen egun
|
hartan
bezala: Maria ere iritsi berria zen eta deblauki kontatu zidan bere maitalearena.
|
|
|
Sekulan ez nintzen, goiz
|
hartan
bezala, hain zalu eta erne jeiki, amak deitu ninduelarik — Eñaut... — jautzian ohetik ateratu, galtzerdi motxak trabeska ezarriz — ez, ez horiek ez, egun... — beste pare bat," igandetakoak" eman zauzkitalarik — badakik norat ari hizan egun, ez? — jaunzten nintuela ahal bezain laster, beldurrez ez nintzela aski fite preparatuko — ba, ama, merkaturat...
|
|
2008
|
|
|
saietera ondoan tiroz botatako piratak, Hunterrek eta Smollett kapitainak; eta horietatik aurreneko biak hilda bezalaxe zeuden; matxinatua, izan ere, sendagilearen bisturipean hil zen, eta Hunter, eginahal guztiak eginda ere, ez zen gehiago bere senera etorri mundu honetan. Bizirik iraun zuen egun osoan, arnasa hots handiz hartuz, gure etxeko bukanero zahar
|
hark
bezala odol kolpeak jo zuenean; baina bularreko hezurrak zanpatuta zeuzkan kolpearen poderioz, eta erortzean burezurra hautsia zuen. Gau hartan bertan, bada, zirkinik edo txintik gabe, bere Egilearekin elkartu zen.
|
|
|
Aditu al didazu? Hil, dagokizun tokira joateko, Bibliako beste
|
hura
bezala. Orain, tira, egin ahalegin bat.
|
|
|
Izeba Maritxuk eskuekin egin zuen keinu ahaztu
|
hura
bezala, keinu hau ere galtzear zegoela begitandu zitzaidan.
|
|
|
Nik behin ere entzun gabeko hainbat hitz esaten ditu osabak CDan, galdutako hiztegi bateko hitzak,, sakillu?
|
hura
bezala.
|
|
|
Euskaldun jendea oso goian zuen, Unamunok bezala. Eta,
|
hark
bezala, uste zuen ondo Espainiari euskal izaeraren igurtzi sakon bat; dena den, kulturari dagokionez, uste zuen euskara ez zegoela prestatuta kultura modernoaren erronkari aurre egiteko, eta horretan ere Unamunorekin bat zetorren. Honela dio han eta hemen maiz plazaratutako iritzietako batean:
|
|
|
Axolgabeaz> (150.o.) Gizona aldiz gorgonen pare hirur tzüntzür>
|
harek
bezala, hirurer nahi lüke batean ireintsarazi> ta bata ezina bazereitzo thapatzen laister doa mediketara zabaleraziteko.
|
|
|
45 Ohargarria da huts egin zutela ondoko garaietan ere teknè> delakoa lehenetsiz bestela ko jokabidea segitu zuten saio bakanek. Horrela, Etcheberriren ondotik, nehor guti ibili zen
|
hura
bezala ohiko joskeraren gainetik edo hura hautsiz kopla ontzen. Oihenartek ere arra kasta tipia izan zuen euskal neurbideen hertsiki eta zorrozki mugatzeko, hizkuntzaren arau morfo fonologikoek berenaz eskaini aukerak murriztu nahi izan zituelarik.
|
|
|
Lavigérie kardinal baionesaren harrera Itsas Armadari Algerren (RB 1, XI); kardinalaren letra (RB 3, XII). Nola,
|
hura
bezala, Errepublikari jartzeaz mintzo zen Annecyko apezpikua (RB 5, XII).
|
|
|
gogorarazi nahi zuen Donostian sortutako Akademia prozedura eta garantia batzuk segituz sortu zela, ez. Kirikiñok? bere kolkotik atera zuen Akademia sabindar
|
hura
bezala. Gainera baliteke. Ojarbidek?
|
|
|
Praktikan Eskualdunak Azkueren aldizkariek baino arrakasta handiagoa izan zuen, 8000 erosleraino bilduz 1935 aldera4 Hori izan zen gailurra, ordutik erosleak galduz joan baitzen. Funtsean esan liteke Eskualduna XIX. mendeko euskara idatzi eta irakurle ereduaren moldekoa izan zela, agerpen gailena, baina eredu
|
hura
bezala ezin iraun zezakeena luzaz. Izan ere, Eskualduna frantses nazionalizazioa osoki burutu arteko trantsizio prozesuan sortu zen:
|