|
2000
|
|
|
Romanones ek zeukan arrazoia: Monarkiako gehiengoaren ahotsa berarena zen, ez Cambo rena, nahiz eta honek Kongresuko egun
|
hartan
bizi izan zuen bere unepolitiko handienetako bat (Pabon 1952: I, 451).
|
|
|
Eta osaba Joanikot bere hutsune izugarri
|
harekin
bizi zen, nola edo nondik bete ez zekiela, libertatea gutiziatzen zuenez gero eta giro hertsi hartan ezin hegaldatu zenez gero. Eta bakarrik zegoen.
|
|
|
Eta, biharamunean, berriz, amari berari orro izugarri bat egin zion bertatik bertara eta ama hainbertzeraino izutu eta ikaratu zen, non aitak —ikusirik ama guztiz setatu zela eta erabaki zuela ezen ez zegoela prest
|
harekin
bizitzeko, abeldegiren batean edo bertze nonbait bakartzen ez bazuten bederen— oholezko txabola handi bat eginarazi baitzion zurginari, karratua eta handi handia, zeren eta ez baitzituen ahantziak, artean, tigre bezatzaileraren hitzak, noiz eta honek erran baitzion ezen ez zirela tigre suerte hartako tigreak kaiolaratu behar, tristetzen eta goibeltzen zirelako eta hiltzen zirelako.... Eta egin zuten, bada, etxe ondoan bertze txabola hura, egokitu zizkioten burdinazko lau leiho, eta hantxe sartu eta hertsi zuten.
|
|
|
Eta Joxe neskatxa indiar
|
harekin
bizitzen jarri, eta egun batean galdegin zidan:
|
|
|
Eta ene desesperantza are handiagoa egin zen presondegi hartarat eraman nindutenean, zeren iduritzen baitzitzaidan ezen hogei urteko kondenarekin nekez atera ahal izanen nintzela ni infernu
|
hartarik
bizirik, eta arinagoa izan zitekeela, ondorez, heriotza zigorra, bertze kondena hura baino... gogorragoa izan zitekeelako, zinez, apur bana hiltzea, bat batean hiltzea baino, exekuzione laster baten bitartez.
|
|
|
Eta, berant gabe, izuaren esperientzia latz
|
hura
bizi behar izan nuen, noiz eta, lotan nengoela, arratoi batek belarrian ausiki egin baitzidan. Ene espantua, jaun André...!
|
|
|
Ongi oroitzen dut, konparazione, nola, presondegian sartu aitzin, usna onekoa nintzen, eta nola, halatan, sartu berrian kiratsa aditzen nuen eta kiratsaren aditzeaz erraiak nahasten zitzaizkidan, artean sentikor nintzelako; ordea, handik denbora baterat, hainbertzeraino eratxiki zitzaidan kirats hura neure azalerat eta neure baitaren baitarat, non usaindu ere ez bainuen egiten, hain bihurtu zitzaidan usain hura ohiko eta azturazko. Zeren kirats hura baitzen ene egunorozko airea, eta kirats
|
hartarik
bizi beharra nuen, aire hartaz bertzerik ez balego bezala.
|
|
|
Eta, Utopia goiti eta Utopia beheiti —Utopia beti amets—, ideia
|
harekin
bizi zen, buruan bertzerik ez balu bezala, humore guztiak ere ideia haren erranetarat...
|
|
|
Eta ez nuen kontzientzian ezinegonik ez buruan buruhausterik izaiten, eta ez nintzen hargatik herstura hertsian bizi, zeren biak bainituen maisu eta irakasle, eta zeren irakaslearen erranetarat egoitea baitzen ikaslearen obligantza eta zeregina. Eta, komunionea egiten nuenean, gogoan izaiten nituen osabaren hitzak, hura ogi puska bat bertzerik ez zela, baina behin ogia ahoratuz gero, jaun Marcelek eman zidan kontseiluari jarraitzen nintzaion, eta kontseilu
|
haren arabera
bizitzen nituen neure baitan Kristoren oinazea eta Kristoren erresurrezionea.
|
|
|
Eta ezin fintkiago ohartu nintzen eta ezin zintkiago sentitu ezen huts egin nuela. ...kontzientzia gidatzen zuten hainbat printzipio eta arau irauliz hartarakotz, zeren eta neure bizitza zabaldu nahi bainuen eta neure libertaterako bidea hedatu; haatik, bortz sei urte haien ondoren, iragana zetorkidan berriro gainerat, bekatuaren presentzia itogarri harekin eta bere arau hertsi haiekin... eta bere har izugarri harekin, zeinak ausikika jaten baitzuen eta odolustutzen nihaurk denbora
|
hartan
bizi izan nuen edo nihaur bizi izan ninduen libertate ustezko hura.
|
|
|
BIZI berri baterat jaio nahi nuen eta erabakia nuen guztiz, zeren eta ohartzen bainintzen, neure buruari so eginik, ezen neure kontzientzia hertsiaren menerat bizi izan nintzela ordu arte, eta hertsikeriak bizitzaren azken zokorat eraman ninduela, eta zoko
|
hartan
bizi izan nintzela, gogoa ere herdoiltzen hasi zitzaidan arte; ordea, nik ez nuen zokoan zetzan altzairu herdoildua izan nahi, baina altzairu distiratsua, nonahi den eta noiznahi den erabil daitekeena; eta ez nuen erabiltzen ez den harria ere izan nahi, zeren harri erabili gabeak ez baitu goroldioa baizik biltzen. Eta kontzientziaren baitan ostataturik nuen harra nahi nuen ostikatu eta handik igorri, zeren eta har penatzaile eta zehatzaile hark ez baitzuen enetzat, urte luzeetan, hitz gozorik izan, gaixto nintzenean gaixto nintzelako eta on nintzenean hobe ez nintzelako...
|
|
|
atezainak berea eta nirea jokatzen zituen, gidoi bereko osagai bakar. Berriz ere zerbait erran nahi izan nuen, eta berriz ere
|
hura
biziagoa izan mihia dantzatzen.
|
|
|
Amak Ordiziarako trena hartu zuen, eta nik Donostiara. Penaz eta minez zegoen ama berarekin etxeratu nahi izan ez nuelako, baina nik ezin nuen aitaorde harekin eta giro
|
hartan
bizi.
|
|
2001
|
|
|
Itsasbazter
|
hartan
bizi izan zen hau, eta hori, eta bestea. Herritxo zokoratu hartan hazi ginen apur bat edo asko, derrepentean edo oso astiro, oker edo artez, eta etorkizuna geure iragana lakoa izango zela uste genuen batzuetan, denborarekin orain garen bezain urrunak eta desordukoak izango ginenik egundo susmatu gabe.
|
|
|
Lehoiari isatsa zapaldu, eta,
|
hura
bizirik edo hilik dagoen jakin nahiaren unean, zein eskasa den gizakia, zein bat eta bera denbora eta espazioa, zein lausoa eta hil edo bizikoa errealitatearen eta ametsaren arteko muga.
|
|
|
Chede hortarat heltzen laguntzeko, esku menean ukanen duzue Petain Marechalaren bizia. Haren potreta etche guzietan sarthua den bezala, sar dadila ere denetan
|
haren
bizia. Nor da Petain?
|
|
|
Une hartan agian hitz gozoren bat xuxurlatu behar nion belarri ertzera; edo, zergatik ez, grinaz besarkatu, musukatu... Egun hartan neska
|
hark
bizia arriskuan jarriko zuen eta ni hantxe nengoen, berari begira mozolo bat bezala, zer egin edo zer esan ez nekiela. Hogeita batgarren mendeko heroia neu!
|
|
2002
|
|
|
1983ko maskarada mistoan eta 1992ko emakumeen maskaradan aritu zirenek lagundu diote aurtengoari. Pertsonaiak eta hari nagusia orduko berberak dira gaur ere, orain hamar urteko une
|
hura
bizitzera goaz, baina belaunaldi berriaren soinetan. Gure alboan, aitona aurpegiak ezagutu nahian dabil, galdezka:
|
|
|
Lertxundiren kasuan, bidaia, batez ere, bidaia literarioa da. Ez litzateke zaila eredu estetikoen bila dabilen marrazkilari horren eta autoreak garai
|
hartan
bizi zuen egoeraren artean paralelismoa antzematea.
|
|
|
Espainiako Gizarte Segurantzaren Idazkaritza Nagusiak 1984an eman zuen ebazpenaren indarrez, ezkontide izan gabe ere, eskubidearen titularrarekin bizi den pertsonari eta honen seme alabei osasun asistentzia bermatu zitzaien, baldin eta, legez onuradun izan aurreko urte osoan gutxienez eta etenik gabe,
|
haren lepotik
bizi izan direla frogatzen badute.
|
|
|
Etxebizitza bateko maizterra hiltzen bada, zer gertatzen da kontratuarekin? Alokairu kontratua errentariaren ezkontideari edo ondorengoei,
|
harekin
bizi den pertsonari edo hildakoarekin hirugarren ahaidetasun maila duen edozein senideri eman dakieke, errentari gisa duen lekua hartzeko. Horretarako, beharrezkoa da hildakoaren heriotza eta harekin lotzen dituen familia begizta egiaztatzea.
|
|
|
«Noizbehinkako kasuak, kimu txikiak, segur aski ez lirateke errepikatuko, esaterako, iaz Murtzian bizi izandakoak edo Alcalá de Henaresen (Madril) bizi izandakoak. Kontrol neurriak martxan jartzen hasi ahala, kasuak gutxitu egingo dira, baina urte askoan
|
harekin
bizitzen ikasi da». Iritzi berekoa da Emilio Bouza doktorea, Gregorio Marañón Ospitaleko Mikrobiologia eta Gaixotasun Infekziosoen Zerbitzuko burua, Madril:
|
|
|
Nazio Batuek atzo gogorarazi zien Johannesburg eko Goi bilerako ordezkariei mundua garapen jasangarritik “ahaztu” egin daitekeela hies epidemia geldiarazten ez badu, eta 2020 baino lehen 68 milioi pertsona garaiz hilko dituela, atzo aurkeztutako txosten baten arabera. NBEk adierazi zuenez, GIBa prebenitu egin daiteke, baita
|
harekin
bizi ere, gaixotasunaren aurka borrokatzeko dirua, gobernuen borondatea eta munduko gizartearen bultzada besterik ez da behar. Goi bilerako laugarren egunean sortu zen biltzarreko gai nagusietako bat.
|
|
|
Jabeak errietan eman dio, eta orduantxe ere
|
haren alde
bizia emango luke; ez du mendekua ezagutzen, eta jasan dituen irainak, bizkarrean balaku batzuk egin baiko, ahaztu egiten ditu.
|
|
|
Esan dit: ‘Atzo ezagutu huen mutil hori, eta dagoeneko
|
harekin
bizitzen jarri haiz.... Ai, Sara, ez dun eskarmenturik hartzen...
|
|
|
Baina, geunden tokian geundela –Pantxike gure egoera onartzeko puntuan–, beste batzuk ziren koordenadak. Eta talaia berri hartatik Pantxikeren bihotz handiaz eta
|
haren
bizi indarraz goza genezakeen Sarak eta biok, baita haren txispa handiaz ere, ama alaben arteko liskarra berbideratzeko gai banintzen. Zer esaten zuen baino inportanteagoa baitzen, ausaz, nola esaten zituen gauzak bihotz handiko emakume egoskor hark.
|
|
|
Eta Sarak bihotzez eskertzen zion otartekoa, hari musu bat emanez. Ordea, nola erreakzionatuko zuen amak, Sarak esan ziezaionean Alpujarretara zihoala, ez Sergio bisitatzera, baina
|
harekin
bizitzera. Beldur zen Sara, jakin bazekielako amak hainbat gairi buruzko ikuspegi ezin zurrunagoa zuela.
|
|
|
Haren itzala, ordea, txakurren pasadizoak erakusten zuena baino handiagoa zela hausnartu nuen jarraian; hots, ez zela anekdota hutsal batzuetara mugatzen, baizik Don Beldurren erresuma guztira luzatzen zela, bertan bizi ginenok samurtasunez gerizatu eta babestuz. Une hartan, ohean etzanda ilunpetan, sabaira begira geldi geldi, eta bizia baino hila nirudiela, aititari buruz zerbait jakitera iritsi nintzela errezelatu nuen, alegia bera ere seguruenik erresuma
|
hartan
bizi izan zela denbora guztian.
|
|
|
Ezin zuen nire bikotekidea bezalako jende ezkorra eraman pozik bizitzeko motibo guztiak izan arren, bizitzaren bihurguneren batean zoritxarra zain egongo dela pentsatzen duen jende klase hori. Disgustu handia hartu zuen
|
harekin
bizitzen jarri nintzenean, baina ez zidan sekula hitz erdirik esan, harik eta banatu ginen arte. " Badakizu?
|
|
|
Nirekin ari zen mutilak txakurtegi deitu zuena, berriz, ez zen ardi txabola erdi erori bat baino: bertan, drogazale
|
hura
bizi zen, hiruzpalau txakurrekin. Handik itzulingurua eginda pasatzen ginen, mendira joaten ginenetan.
|
|
|
Baina printzipio zintzo horren atzean, estetikarekin zerikusi gutxi duen alde ezkutu bat omen zegoen, Txikierdi ikusi ere ezin zuen jendeak asmo gaiztoz esaten zuenaren arabera: narrazio liburu pare bat argitaratu zuen, antza, komuna
|
hartan
bizi izan zen garaian. Liburuek ez zuten ez arrakasta komertzialik ez oihartzun kritikorik izan.
|
|
2003
|
|
|
Tamalez ez zuten diskorik grabatu. Mixel Ducauk dioen bezala mundu" zaila" zen hura eta ezin ziren
|
harekin
bizi.
|
|
|
Antza denez, oso gustura sentitu zen emakume hau Mexikon, bizitasun eta sormenezko urteak izan ziren erbesteko haiek berarentzat. Ez hala Juan Jose Domenchinarentzat, ordea, herriminak jota iraun omen zuen gizon
|
hark
bizirik, Espainiara noiz itzuliko zain, azkenean bere ametsetik urrun hiltzeko, 1959an, Ernestinaren bihotza erdibituz. Geroztik Jainkoarengana itzuli zuen bere barrena, inoiz baino gehiago.
|
|
|
Ez jakon ikasteko gogo berorik falta, ez horixe! Baina
|
haren ondoan
bizi ginanok ondo baino hobeto dakigu zelango aldasgora gogorra egin jakozan hemengo goi mailako estudio sakonak, lehenengo urteetan batez be. Danean bera zana eta berak eukan dana emoten ohituta egoan Mikel gau ikasleari iruntsi ezina egiten jakon holango ikasketa zehatz sakonak ganora handi barik egin beharra, ezetarako astimodu barik, beste ardura ta arazo guztiak ganean zituala.
|
|
|
Baina Joxepe Lepamotzek hautsi zituen markak, inork hautsi bazituen, eta ekar dezadan hona haren historia, giro estu haren adierazgarri izanen delakoan. Kasu patologiko bat da, baina diktadura
|
haren azpian
bizi izan ginen guztiok sentitu izan gara noizbait, maila batean edo bestean, Joxepe Lepamotz.
|
|
|
Eta orain, don Justinianoren morroia zen, eta
|
harekin
bizi zen, jopu eta zerbitzari, garai batean don Esteberekin bezala.
|
|
|
Gizaseme hori heriotzatik salbatzen bada,
|
haren
biziak nirea zintzotuko du.
|
|
|
Zaude lasai, zaude lasai, kaka zaharra, zaude lasai, pentsatu zuen Damian Arrutik eta inori adiorik egin gabe hartu zuen maldan behera zihoan bidea, hiri aldera. Nahikoa zeukan egun
|
hartan
bizi izandakoarekin eta nahikoa zeukan une batetik bestera gainera etorriko zitzaion itolarriarekin. Hala ere, ez zegoen kexatzeko moduan.
|
|
|
Jo beraren amarengana, hark ni ez nau hartuko eta.
|
Harekin
bizi zen azkenekoz Jaione, berarekin mintzatu nintzenean. Handik hona izango dira sei hilabete, gutxienez.
|
|
|
emaztetxo bat hartuko duzu,
|
harekin
biziko zara.
|
|
|
senarra izango duzu,
|
harekin
biziko zara.
|
|
2004
|
|
|
Delta zelai famatuan, Guantanamon, 660 pertsona dauzkate atxilotuta eta horien egoera juridiko ilegal eta basatia gero eta gehiago aipatzen ari diren arren, gizon horiek zulo
|
hartan
bizi dutenaz kasik lekukotasunik ez zen orain arte. James Meek ek aldiz han eduki dituzten hiru gizon aurkitu eta aurkeztu dizkigu.
|
|
|
Mikel Zaratek ere parte hartu zuen Arestiren omenezko argitalpen horretan" Euskal Literaturaren Arrokeria" olerkitxoarekin. Jazoera
|
hura
bizi bizian, idazle lezamarrak, gogoan zeukan ore hori duda barik nobelaren II. kapitulua egosi zuenean, Ekidazuko Sorgin koban jartzen duen gazte taldearen akelarrea deskribatu zuenean. Akelarrearen ke sunda hori dario Ekidazuko sasiapaizek Txitxirri baserrian prestatzen duten meza beltzari ere.
|
|
|
Konpromiso ekonomikoaren truke, besoetakoaren bitartez, babesleak lotura bat ezartzen du
|
hura
bizi den lekuarekin, herrialdearen ezaugarriak ezagutzen ditu eta informazio puntuala jasotzen du eskualde txiroetan garapena ezartzeko zeregin zailaren aurrerapenei buruz.
|
|
|
Maizterraren heriotzak ez du zertan kontratuaren iraungitzea ekarri behar, izan ere kontratu horretan ondorengo pertsona hauek suboragatu daitezke: ...bizikidetasun aldia eskatuko da edo seme alabak elkarrekin izatea); heriotzaren orduan bere guraso agintearen edo tutoretza pean zeuden edo berarekin normalean heriotza aurretiko bi urtetan gutxienez bizi ziren seme alabak; eta azkenik, %65eko edo minusbaliotasun handiagoa sufrituz errentariarekin hirugarren mailako albo ahaidetasun erlazioa zuten pertsonak, heriotzaren aurretik bi urtez gutxienez
|
harekin
bizi izan zirenak.
|
|
|
Nik munduko errespetu guztiarekin tratatu dut Joana. Iratirekin bi kontu esan ditudalako ez noa
|
harekin
bizitzera. Nahiz eta Joana nire neska laguna izan, uste dut beste neska batzuekin hitz egin dezakedala.
|
|
|
Haren azpitaldea.
|
Harekikoan
bizi dena. Morroiak behar izaten du nagusia, ez alderantziz, eguneroko ogiarena konponduko badu.
|
|
|
izena dutelako ez dugu deduzitzen eskandinaviar edo anatoliar nazioak daudenik). Eta Erdi Aroan ez zegoen espainolik, ez bada zentzu geografiko soil batean (egun eskandinaviarrak aipa ditzakegun bezala, horregatik lurralde
|
hartan
bizi diren norvegiar, suediar, finlandiar edo laponiarrak gauza bera direla pentsatu gabe). –Espainiaren historia?
|
|
|
hitza gure eguneroko hiztegian sartu dugunetik hitza esanahiz hustu da etaedozertarako balio du (edo ezertarako ez). Hari mota horretako esapideak dira, hau filosofiarekin hartu behar duzu?,?
|
haren
bizi filosofia gustuko dut, eta antzeko beste asko.
|
|
|
Horietako askorentzat hautemanezinak dira, entzumen maila baxua dutelako. Gehienek gainditu egingo dute, edo
|
harekin
bizitzen ohituko dira. Baina pazienteen %10entzat, etengabeko zarata hori benetako arazoa da.
|
|
|
Hilekoaren aurreko sindromea obulaziotik hilerokoraino agertzen diren sintoma fisiko eta psikikoen multzoa da. Sindrome horrek emakumeen %40ri eragiten dio, eta emakumearen ohiko jarduera oztopatzen du eta nabarmen hondatzen du
|
haren
bizi kalitatea. José Luis Doval Condek, Ourenseko Ospitale Konplexuko ginekologoak, azaldu duenez, “sintomak maizago eta gogorrago gertatzen dira egunak igaro ahala, eta intentsitate maximora iristen dira aldia hasi aurreko egunean”.
|
|
|
Atapuercako Burgosko mendilerroko aztarnategiko Hezurren Leizetik ateratako aztarnen azterketa batek erakutsi duenez, duela 350.000 urte inguru
|
hartan
bizi izan ziren Homo heidelbergensisek gurearen antzeko belarria zuten. Datuak lagundu egiten du hominido horiek hitz egin zezaketelako ideia indartzen.
|
|
|
Behin etxean, fruituak osasuntsu badaude, gorde egiten dira giro tenperaturako egunetan egoera ezin hobean. Barietateak daude
|
haren
bizi indarra astebete edo bi aste igaro ondoren agortzen da; beste batzuek 6 hilabetez edo gehiagoz irautea. Gorde nahi badira 5 aste, hobe da plastikozko poltsa batean sartzea eta zipriztintzea astero, urarekin.
|
|
|
|
Haren
bizi funtzioak zilbor hestearen bidezko ebakuntzan mantendu ziren.
|
|
|
Urrutian, marinel bakarti baten kanta xumea aditzen zen; amaierarik gabeko kanta isila. Kai aldean, antxeta batzuk begizta zitezkeen, inguru
|
hartako
bizi seinale bakarrak zirela oharturik elkarri mokoka. Tarteka, uhin bat arroken kontra lehertzera ausartzen zen baina gehienek itsasoaren dantza monotonoa jarraitzen zuten; bare bare.
|
|
|
Beldurra sortu zen. Oubronek fusila prestatu zuen, eta astiro astiro hurbildu zen lubakira, lurrean botatako itzal
|
hura
bizirik ote zegoen ala itzal hila zen. Eta topatu zuen Wehrmacht eko soldadu aleman bat, zaurituta eta arma barik.
|
|
|
Orain ere batzuetan, baina lehen maizago. Orain gobernuko kideek ez dute batzarrik egiten Di Ruggeroren etxean, baina garai batean, diotenez, bazeuden asteburu batzuk jasanezinak zirenak, ze igual pisu handiko agintariak etortzen ziren Di Ruggerorenera, eta Ponte a Ema kotxe beltzez betetzen zen, eta
|
hura
bizi izan zutenek diote ezin zela paseatu erreka bazterretik poliziek hiru bider geratu barik.
|
|
|
Karrika mortu zegoen. Une batez pentsatu nuen nahiko tristea izanen zela karrika hits eta huts
|
hartan
bizitzea.
|
|
|
Sartu zenean, SSen uniforme beltza zeramala ikusi nuen.
|
Harekin
bizi nintzenetik lehenbiziko aldia zen arropa haiekin ikusten nuela. Antza zenez, kontu handia hartu zuen gizonak ni ez mintzeko.
|
|
|
–Iraultza guztiak dira bortitzak –eten zidan– Eta garai hartan alderdi gehienek erabiltzen zuten indarra beren arerio politikoen aurka. Modu bakarra zen egoera nahasi
|
hartan
bizirik irauteko. Dena den, ordurako asko eta asko hasiak ginen indarkeriaz nazkatzen.
|
|
|
Municheko St. Michael Strasseko etxe malapartatu
|
hartan
bizira itzuli zenean halaxe erran zion bularreko zauria sendatzen zion doktore adineko hari: akabo betiko abenturak eta balentriak.
|
|
|
Berlindiko agindu berrien zain, Hansek Gochoki zelatatzen jarraitzea erabaki zuen. Bitartean, Oskar delako
|
hura
bizi omen zen baserriaren inguruetan gelditu zen Del Valle. Zain.
|
|
|
Hasperen egin nuen: zalantza izugarri
|
harekin
bizi nuen.
|
|
|
Ezer gertatu izan ez balitz bezala. Ez dakit, nigan seinaleren bat ikusi behar zuela iruditzen zitzaidan, egun
|
hartan
bizitako infernuak utzitako arrasto salatariren bat. Baina, antza zenez, nire masaileko harramazkadei ere ez zien erreparatu emakume onbera hark.
|
|
|
Hala, bada, zortzi bederatzi urte nituela, beste eszena
|
hura
bizitzea egokitu zitzaidan, uste baino arrasto sakonagoa utzi zidana, hala esan zidan behintzat lehengoan mediku psikiatrak.
|
|
|
1932 urtean sortu zen Esp ritaldizkariak, Mounier eta ideologia ezberdinetako hainbat pentsalari eta filosoforeneskutik, gizarteak garai
|
hartan
bizi zuen ekonomi eta espiritu krisiari, egituren eta gizakiaren krisiari erantzun bat bilatzen zion. Aldarrikatzen zuten pertsonalismoak pertsonaren eta mundu berrian desagertzear ziren printzipioen eta balioen babesa eskatzen zuen.
|
|
|
Aldaka zabalegiak disimulatzeko zeramatzan galtza beltzek orduko gona gorri eta leotardo marradunak ekarri zizkioten gogora. Gau
|
hartan
bizi izandako desio galduaren mina igo zitzaion zintzurrean gora. Pin pin txoria zozo astuna bilakatua zen.
|
|
|
Berehala ohartu nintzen Mirenek nirekin nahi zuela zer edo zer, beharbada niregana hurbiltzeko azkartasuna, edo dena utzi eta braust batean nola gerturatu zitzaidan. Ez ginen ia gu baino gelditzen; barreak egin genituen, nahiz eta hurrengo egunean herri
|
hartan
bizitzea erraza ez zitzaigula izan behar susmatu, goizeko bostak izanik, oraindik pertsianen atzetik kukuka egon zitezkeenak zio. Nik ez dakit zer den Iraultza baina, orduan, Iraultza egiten ari ginela uste genuen, uste baino gehiago, sentitu egiten genuen.
|
|
|
Desioaren sumin
|
harekin
bizitzen ikasi zuen Jexus Marik, tontorretan bukatzen ziren gorakada erasokorrei uraren jabalaz aurre egiten, txingar gori baten gisa irauten zuten beherakadei zelatan.
|
|
2005
|
|
|
Alvaro Gaston, Arabako Arraia Maeztuko apaiza da. Herriko bizitzan buru belarri dago sartuta eta inguru
|
hartara
bizitzera gerturatu diren familia berrien artean, oso jarrera desberdinak ikusten ditu. " Batzuk herriko bizitzan parte hartzeko asmo sendoarekin datoz eta horiek ez dute integraziorako inolako arazorik izaten.
|
|
|
Frantzia behere horietako apezgai bati galdetu diot nola ikusten zuen apezen geroa,
|
harek
biziko zuen gero hori. Ez zekiela aitortu dit.
|
|
|
Burgosko aztarnategi horretan, hogeita hamar bat eskeleto aurkitu zituzten adin eta sexu ezberdinetako gizabanakoen artean, hezurren leize ezagunean. Gainera, Atapuercako humero batek eman zuen Lezetxikiko hezurra heilbeharko gensi batekoa izan zitekeela ohartarazteko arrastoa; izan ere, ia “berdin berdinak” dira, eta Aranzadiko taldeak berretsi egin nahi du hori, aurtengo udan inguru berri batean egindako hondeaketen bidez. Izan ere, 150.000 urte inguruko geruzak aurkitu dituzte han, eta garai
|
hartan
bizi izan ziren prenandal horiek. Homo heildebigensiarekin zerikusia duten aurkikuntzez gain, Aranzadiko kideek neanderthalekin zerikusia duten beste batzuk ere aurkitu dituzte Lezetxikin; esate baterako, 70.000 eta 80.000 urte bitarteko hezur puntzoi bat, Arrizabalagak garrantzi handia eman ziona, duela gutxira arte uste baitzen giza espezie horrek ez zuela gaitasun aski hori egiteko.
|
|
|
18:42 Lemazainaren garunak konexioa eten du, hilda... Makinek
|
haren
bizi konstanteei eusten diete... Gordetzen zuena behintzat gure esku dago...
|
|
|
Eta ni beste zerbaitetaz konturatu nintzen: berak, Irantzuk, nire urtebetetze egunerako erabakita zeukan hondartzako etxearekin geldituko zela; berak ezin zuen bakarrik ordaindu, baina nik ezetz esan nionean ere argi esan zidan etxearekin jarraituko zuela, beraz, tipo hori ezagutzen zuen eta, nire ezetza sumatzen zuenez, lehendik zeukan pentsatuta nire ondotik alde egitea eta tipo
|
harekin
bizitzen jartzea, etxea bien artean ordaintzea. Ez zen nire egoskorkeriagatik izan; ez zen nire errua izan; ez nuen ezer galdu.
|
|
|
Buruak, ostera, probatu egin behar zuela. Esperientzia
|
hura
bizi beharra zuela. Bere burua proban jarri eta dendaria engainatzeko gai ote zen jakin nahi zuen.
|
|
|
Itziarrek bere ametsetako pertsonaia eta heroien artean kokatu zuen Juanjo, eta gauero,
|
harekin
bizitzen hasi zen. Ez zuen besterik behar.
|
|
|
Itziarri, Josebaren zorionak pena eman zion eta, poz faltsu
|
harekin
bizitzen jarraitu zuela pentsatuta, egia esatea deliberatu zuen:
|
|
|
Hurrengo hilabeteetan, maistra berriaren irudiak bete zuen nire gogoa; orain konturatzen naiz zer nolako irudi idealizatua osatu nuen nire barruan, baina infernu hartan zerugunea eskaini zidana ez nuen bada idealizatuko! Urte asko pasatu dira hartatik, eta, bizitzak garai hartako irudi gardena arrasto beltzez margotu badit ere, funtsean maistraren hasierako irudi
|
hark
bizirik dirau nigan, eta ez du galdu orduan eragin zidan zirrara garbiaren amiñirik ere. Amiñirik ere ez, gertatuak gertatu.
|
|
|
Hainbeste erakartzen ninduen, ezen egunero pasarteren bat irakurri behar izaten bainuen, bai eskolan, bai etxean. Buruz nekien hasiera ospetsua; liburu hura irakurtzean, Kixoteren etxean bizi nintzen, harekin eta Santxorekin irteten nintzen okerrak zuzentzera, erroten besoetatik zintzilik jartzen nintzen, bentan afaltzen nuen, irribarre egiten nion Dultzinea pottokari... mundu
|
hartan
bizi nintzen, protagonista nintzen, eta, han sarturik, dasta gozo bat igotzen zitzaidan sabelean gora, urdailean barrena, bihotzetik ahoraino. Eta zoriontsu nintzen.
|
|
|
Halako batean, hantxe agertu zen auzoan, patxada ederrean, Sanglas motor batean tar tar tar, eta gurasoek utzia zioten etxe erdi erorian jarri zen bizitzen. Ez zitzaion bururatu pintura azal bat ematea ere; bost axola hari zulo gero eta zikinago
|
hartan
bizitzea. Hori bai; bere Sanglas motorra garbi eta txukun edukitzen zuen beti.
|
|
|
Gau batean, Alberto ikusi nuen sartzen, apaiza; hasieran, ez zitzaidan arraroa iruditu, eskolako haurren ekintzak antolatzeko konturen batekin igoko zela pentsatu bainuen, nahiz eta normalagoa izan egunez eskolara bertara joatea, bi maistrekin hitz egitera. Beste maistra, hain zuzen, ez zen etxe
|
hartan
bizi; egunero kanpotik etortzen zen. Albertoren zati hura zaila zen puzzlean sartzeko, eta areago, itxaron eta itxaron, goizeko ordu bata jo zidalarik hantxe zelatan.
|
|
|
Baina horiek nire aieruak besterik ez dira; benetako arrazoiak Adelak berak ere ez ote zekizkien nago. Adimenak ez dit argitzen nolatan gerta zekiokeen halakorik Adelari, gure auzora gaxte gaxterik iritsi eta nire bizitza aldatu zuen maistra amatiarrari, ezen emakume
|
hura
bizi gogoz beterik zegoen hantxe agertu zitzaigularik bere inprenta kutxa freinetarrarekin, bere ipuinekin, gu tratatzeko modu adeitsu eta eztiarekin. Halakoxea zen nire auzora iritsi zen maistra.
|
|
|
– Zer? Ustel madarikatu
|
hura
bizirik?
|
|
2006
|
|
|
Harrizko zilindro moduko bat da eta bertan jartzen zituzten hildakoen gorpuak. Nahi gabe ere, heriotza festa
|
haren lekuko
bizia ahotan dabilkigu oraindik, zer esan nahi du bestela «zoaz pikutara!» esamoldeak?
|
|
|
Hala ere, hainbat egun pasa ondoren, orain dela gutxi, parkean, emakume batek bertako egunkari batetik lapurtutako orrialde bat eskuetan zuela, haragi multzo mugagabe hartako zein zatitxo zen kontatzen zien lagunei. Bihotza jarrita hitz egiten zien, ezpainetan irriz, goiz
|
hartan
bizitakoa berriro ere gogora ekarriz, egun hartan bezain grinatsu. Nola ez ba!
|
|
|
Esperientzia
|
hura
bizitzea izugarrizko katarsia izan zen niretzat, eta ondorio bat geratu zitzaidan behin betirako, suzko letrekin neure kontzientzian eta izate moralean idatzia: ez basakeriarik, ez torturarik, ez afusilamendurik, ez heriotza bortitzik, ez gerra zibilik.
|
|
|
Idatzi ote liteke gerraz
|
hura
bizi bizirik dagoela. Egin al daiteke fikziorik minakgizartea hartua duenean?
|
|
|
Isabel I.a (Madrigal de las Altas Torres, 1451 Medina del Campo, 1504), Gaztelako erregina(), Joan II.a Gaztelakoaren eta Isabel Portugalgoaren alaba, bere neba Alfontso hil zenean bere neborde Henrike IV.a Ziztorrak zuen koroaren oinordeko izendatu zuten 1468an Guisandoko itunaren bidez (bere alaba Joana Beltranena baztertuz); Fernandorekin ezkondu zenean 1469an Henrikeren haserrea lortu zuen eta oinordekotza kendu zion, baina 1474an hil zenean koroa hartu zuen Isabelek. Fernando II.a (Sos, 1452 Madrigalejo, Caceres 1516), Aragoiko erregea(), Gaztelako erregea(), Siziliakoa() eta Napolikoa(); Joan II.a Aragoikoa eta Nafarroakoaren eta Joana Henrikezen semea; 1469an Isabelekin ezkondu zen eta Gaztelako erregetzat aitortu zuten
|
hura
bizi artean (1475eko Segoviako itunaren bidez); Joana Beltranena deituak Gaztelako koroa eskuratu nahi zuenez, gerra zibila izan zen, zeinetan portugaldarrek parte hartu zuten Joanaren alde (Alfontso V.a Portugalgoa buru zutela), baina Isabelek garaitu zuen Fernandoren laguntzaz 1476an (Toron) eta 1479an Alcagobas eko bakea sinatu zuten Portugalekin (Albueran izandako garaipenaren ostean).... Urte hartan bertan, Joan II.a hil zen eta Aragoiko errege egin zuten Fernando.
|
|
|
Artrosiaren sintoma nagusia mina da, egoera aurreratuenetan nolabaiteko zurruntasun eta mugimenduen mugekin agertzen baita. “Hori eragozpen handia da pazientearen eguneroko bizitzarako, eta
|
haren
bizi kalitatea okertu egiten da”, dio Palacios doktoreak. Tratamenduari dagokionez, artrosia orain arte sendabiderik ez duen gaixotasuna da.
|
|
|
Takografo berriaren helburua kamioilarien atseden eta gidatze denborak kontrolatzea da, eta gaur egungo gailuak baino seguruagoa eta errazago kontrolatuko da. Unitate digital bat eta gidari txartel pertsonal bat izango ditu, eta
|
hura
bizi den estatu kideak eman du. Gainera, gidarien jarduerak automatikoki erregistratzeko eta informazioa urtebetez gordetzeko funtzioa du.
|
|
|
Tratatutako pazienteen %60an ez da beste krisirik sortu, eta %20an egoera hobetzea lortu da. Sendagaien tratamenduak gaixoaren hobekuntzarik lortzen ez duenean edo ondorio kaltegarriak jasanezinak direnean,
|
haren
bizi kalitatea izugarri ahultzen da. Orduan hartzen da kontuan aukera kirurgikoa.
|
|
|
Haurtzaroan diabetesa duten haurrek
|
harekin
bizitzen eta egoera bakoitzera egokitzen ikasi behar dute. Baina hazten ari dira, eta nerabezarora iristen dira; oso garai konplexua da, eta aurre egin behar dieten beste arazo batzuekin topo egiten dute.
|
|
|
" Eguzkienea", pentsatu zuen, ezinezkoa izen desegokiagorik asmatzea! Nekez sinesten ahal zuen aitona Matias etxe izugarri
|
hartan
bizi zenik. Hiru solairuko baserria erdi erorian zegoen.
|
|
|
Ez dakit zerk bultzatuko zuen lapurreta egitera, baina ez zait axola. Biktima zen, eta gu babesteko alde egin zuen kobazulo
|
hartan
bizitzera. Apurka apurka burua galtzera.
|
|
|
Jakin behar zuen aitona ez zela hiltzailea. Bestela ezinen litzakete etxe
|
hartan
bizi. Ezin izanen zuen bakerik izan.
|
|
|
Zenbaitetan, gela haiek garbitu bitartean, etxetik atera eta negarrari ematen zion. Ezinezkoa zen kobazulo
|
hartan
bizi izan zen gizajoari gorrotorik izatea. Egia zen gizon hark sekula ez zuela interesik ñimiñoena ere azaldu bera ezagutzeko.
|
|
|
guztiz maite izan zuela emaztea eta harekin maiteminduta jarraitzen zuela, nolabait ere. Geroztik ez dut interpretazio hura baztertu, baina posible iruditzen zait beste interpretazio bat ere, alegia, emakume
|
harekin
bizitzea izan zela bere aukera eta horri eusten ziola, baina, aldi berean, damu antzeko bat ere bazuela.
|
|
|
Grigori Yefimovitx hezurrak xehetuta eta erdi hilda utzi zuen. Etxera eraman zutenean –hilzorian, ataka
|
hartatik
bizirik ez zela aterako sinetsita– denbora luzez Herioren atzaparretatik ihes egin ezinik borrokan jardun zuen, sukarrak sortzen zizkion ameskerietan burua galduta. Gero, etxea utzi eta predikatzaile bilakatu zen, herriz herri eta etxez etxe eskean ibiltzen zena, zentzua betirako galdu zuen mamu zoro eta sukartsu baten antzera.
|
|
|
Horrek, nire ustez, balio berezia ematen dio Albert Pierrepointen bizitza eredugarriari, bere eginkizuna eta langintza herriarekiko betebehar batean oinarrituta egonik ere, ez baitzuen erakunde publiko baten babesean jartzeko eskatu, eta bokazioz betetako militantziaz egin baitzuen beti. Eta hori asko da, jakinik, gainera, ez zela langintza
|
hura
bizitzeko adina ematen duten horietakoa, ziurtasunik gabeko ofizioa zela –inoiz ezin jakin zenbat bezero izango zituen urtean–; halaz eta guztiz, horretatik bizi ezinik beste langintza osagarri batean lan egin behar izanik ere, bereari eutsi zion hainbeste urtez. Hori ez bada bokazioa!
|
|
|
Gizon txiki sendokotea zen. Bizarra trakets ebakitako aurpegi luzexka
|
hartan
bizi nabari zitzaizkion begiak, sudur kakotuaren gainean. Ardo beroa ekarri zigun, hotza astintzeko, eta kanelaz gozotua zela esan zigun Bernatek, harriduraz, hura urruneko ohitura zela eta.
|