|
2000
|
|
|
Donostian jaiotako honek txikitatik erakutsi baitzuen bere nortasuna edonoren aurrean eta ondorioak alde batera baztertuz. Ume zelarik Zurriolako eskolan maistra kastilanoa suertatu eta Salegi euskaraz mintzatzen zen eta gazteleraz oso gaizki hitz egiten zuela hasi omen zitzaien maistra
|
hura
esanez basatiak zirela ez zekitelako Cervantesen hizkuntzan hitz egiten... eta Salegi umeak orduan pupitreko tintontzia hartu eta bota egin zion. Maistrak Aldamar kaleko lotu egin zuen eta Jesukristo bezala gurutzatuta utzi zigor gisan.
|
|
|
Behin Euskadi Irratian grabatu nituen kantu batzuk, eta bere iritzia eskatu nion Pello Zabalari, musika ezagutza handia duela-eta, kritika bat egiteko. Eta
|
hark
esan zidan bitxikeria polita zela, eta merezi zuela.
|
|
|
idazle bizkaitarrek idatzi dezatela batuaz, batua euren altxorretik aberastuz eta gainerako euskalkiek gauza bera. Zuri, Josune, ondarrutar
|
hark
esaten dizunean: «zure batua ondo ulertzen dut», arrazoi du, zure bizkaiera batuagoa delako.
|
|
|
Garai
|
hartakoen
esana da «lanari ez zaiola beldurrik eduki behar»...
|
|
|
Pilotan jokatzen ari zarela jendeak aholku asko ematen dizkizu, bai Martin Ezkurrak, baita kalean jendeak ere. Bai, ni burugogorra naiz, baina askotan konturatzen zara zuk daukazun irudipen horrekin gauzak ez direla ondo ateratzen, eta orduan oroitzen zara
|
hark
esandakoarekin. Eta Martin Ezkurrarekin hori gertatu izan zait, entzun bai, kasurik egin ez eta gero berak esandakoa egitera behartua egotea.
|
|
|
Ezin esan, beraz, Louis Armstrong jazz musikaria oso oker zegoenik" marihuana whiskya baino ehun aldiz hobea" zela esan zuenean. Eta ezin esan, hala ere, erabat zuzena denik
|
hark
esandakoa. Kalamuaren erabilera terapeutikoaren inguruan zehaztasuna lortzeko asko ikertu baita
|
|
|
Halere liburuari hasiera ematen dion" Irakurtzailearentzako abisua" hitzaurreak aditzera ematen du itxaropentsuagoa den oreka berreskuratze saioan ari dela poeta bere baitan: " euskal poesia itsasoaren eta lurraren mugaldeko marinel ostatu bat legez imajinatu nahi nuke, eta bertan eseri, ezen eta gu pirata ingeles
|
hark
esan zezakeen bezala tolerantziarako eta taberna batetan edateko jaio gara." (9 or.)
|
|
|
Julio Urkixok bildu zituen bere lanak, sarrera eta oharrez osaturik argitaratzeko (ikus Obras vascongadas del Doctor Labortano Joannes D. Etcheberri, 1712 Paris, 1907), norengan aurki genitzakeen giza eskubideen alderako iritziak. Esate baterako, Lapurdiko Biltzarrari idatzi zion gomendiozko gutun
|
hartan
zioen: –Mundu hau bada bere oinean badago, mantentzen bada, legeak egiten badira, nori bere zuzena begiratzen bazaio, jakintasuna, eta eskolak irakasten, eta ikasten badira, eta guztien gainetik baldin salbatzen bagara; ontasun eta fagore hauk guztiak heldu zaizkigu mintzotik eta hitz egitetik?.
|
|
|
Justo Garate zenak eman zizkigun horren berriak bere lan batean. Ikus,. El anillo escolar en la proscripción del euskera?, Bol. de la Real Sociedad Vascongada de los Amigos del País aldizkariaren XXVIII, 1972, 174 orrialdean, liburuxka
|
hartan
zioenaren zatirik garrantzitsuenak zuzen jasoaz.
|
|
|
Euskaldunonikuspegitik, baina ondradu. Beste
|
hark
zioen moduan, argumentuak aintzat hartuz.Argumentuak aintzat hartzea, filosofian bederen, argumentuak hartzea baita; hartzea eta lantzea, buztinezko irudiak bailiren.
|
|
|
Izenburu honen pean biltzen ditu Peirce-k silogismo edo argudioei buruz ditueniritziak.
|
Hark
dioenez, silogismo edo argudio guztiak hiru kategoriakoak izan daitezke: induktibo, deduktibo edo abduktiboak.
|
|
|
Baina beti ere neurriz. Zeren,
|
hark
zioen bezala, bi ziren oratoria eta eskritura onaren ezaugarriak: neurria eta distira, distira eta neurria.
|
|
|
Eta politikari hark ekitaldi
|
hartan
esandako gezur galanten antzekoak esan zituen Clintonek ere, epaitegian bekadunarekikoa atsekabeturik ukatu zuenean. Baina abokatu defendatzaileak, Idoiak alegia, Clintoni (Xavier) gezurra esatearen arrazoia zein zen galdegin dionean, honi ere ez zaio zuribiderik falta izan.
|
|
|
Esan zuen Freuden ikerlana" ikerketa estetikoa" zela. ...ela bere lanei buruz orokorrean, kasu askotan galde daitekeelako esaten duena zein neurritan den" hipotesi" bat eta zein neurritan den gertakari bat irudikatzeko modu on bat —auzi honi buruz esan zuen Freud bera ere maiz ez dagoela ziur— Esan zuen, adibidez, Freudek nahaste bat sortu zuela zeure barrearen zergatia jakitearen eta barrea eragiten dizun arrazoia jakitearen artean,
|
hark
esaten duena zientzia dela ematen duelako, baina benetan" irudikapen miragarri" bat besterik ez baita. Azken puntu hau ere azaldu zuen hauxe esanez:
|
|
|
1982an, Carabanchelen geundela, Egineko kazetari
|
hari
esan nion: kalean jendeak, gazteek batez ere, borrokan jarraituz gero, guk eutsiko geniola barruan.
|
|
|
Ikastolan irakasle bat izan genian Lauaxetazalea oso.
|
Hark
esaten zian Lizardi baino poeta hobea zela Lauaxeta, baina bizkaitarra izateagatik zegoela Lizardi baino ahaztuago eta gutxietsiago. Niri, dena dela, berdin zitzaidaan bata zein bestea.
|
|
|
ateratzeko etxetik eta pertsonak sartu behar diren bezala sartzeko! Buruan kolpe bat jo ziotean, gero Henriren gela azpikoz goiti jarri zitean, paper eta zinta batzuk hartuta joan zituan; eta, handik bi hiru egunera osaba Eusebio etorri zuan,
|
hark
esan ziguan, ondo eta toki seguruan zela Henri, geroztik ama gau ta egun begira zegoan, ordu orduoro irratiko boletinak aditzen zitian, bat hil zutela hemen, bi detenitu zituztela han... Eta, Henri etorri zen beste hartan, bada, amak:
|
|
|
Bestalde, aspaldi idatzi gabe zegoen eta, letra eskerga, txit makurra, txit eskasa egiten ari zen. Kableaz bestaldekoari polikiago esateko eskatuko zion, baldin eta hartarako betarik utzi balio;
|
hark
esan eta esan, Xanek hitzak arras osatu gabe,, letraz letra idazten.
|
|
|
Hark jendea eramaten zian-eta.
|
Hark
esan zian: autonomia da gure bidea, eta...
|
|
2001
|
|
|
Arrazoiak soberan zituen horretarako, antza. Izan ere, lehen orrialde laudoriotsu
|
hartan
esaten zuenez," nork esan orain amar hamabost urte, olako gazte taldea gure herri zaharra jasotzen asi behar zuela. Nork uste zezakeen, oinbeste neska mutillek bide zabalari utziaz estuari eldu behar ziotenik?
|
|
|
Bere buruaz beste egin beharra izan zuen. Delako Freud, Vienako bizardun
|
harek
zioenez, gizon orok luke bere amarenganako haragizko gutizia, eta hortatik iragan ez den gizonik ez omen da egundaino sortu. Freudez gero," Ediporen Konplejua" sikologo guztiek jaso eta onarturik dute.
|
|
|
Bistan da, orduan ez zegoen modan liposukzioaren zera, eta agian masaje eta abarrena ere gutxi. Horrela bada, ez da erabat harritzekoa
|
hark
zioena: " Hondartzan, gorputza da nagusi.
|
|
|
|
Hark
zioenez, Euskal Herriko mugaz harantz guraso jendea beldurrez airean zegoen" gazte jendeak gero eta gehiago erabiltzen" zituelako"' atxis',' marijuana',' anfetaminak',' eroina',' L.S.D.' direlakoak". Zorionez, ez zirudien gaztedi horrek arazorik zuenik edariarekin, alkohola ez baitzuen Olaldek inon aipatzen.
|
|
|
" Hizkuntza da poesiaren materiala, hitzen artesaua da poeta, lengoaiako esploradorea, idazmoldeen iraultzailea[...]. Poetaren eginbidea, Stephane Mallarmé
|
harek
esan zuenez, tribuaren hitzei zentzu garbiago bat ematea da. Zentzu garbiagoa, osoagoa, irekiagoa, hitzen bidez kontzentziaren eta munduaren artean erlazio aproposagoak sortzeko.
|
|
|
Hego Afrikari Egiaren Batzordea antolatu zen delituak agerian jartzeko, baina ez errudunak epaitzeko.
|
Haren
esanetan, bakea eta akordioa justiziaren gainean eraiki behar dira, ez bestela. Baina amnistia onartu egin zen, Mandela jakintsuak egoera hartan beste irtenbiderik ikusten ez omen zuelako.
|
|
|
Dena dela, delitu ekonomikoak ere zigortu egin lirateke.
|
Haren
esanetan, ezin ditugu begiak itxi Afrikako pobrezia ikaragarriaren aurrean. Hainbeste jende goseak hiltzen eta zenbait agintari eta lider eztitan, bilioika dolar handik atera eta Mendebaldeko bankuetan sartzen, hori ez al da ba genozidioa?
|
|
|
Eta hori ari da epaitzen Pillay andrea.
|
Hark
dioenez, ez zen tutsien aurkako hutuen ustekabeko mendekua izan, bat batean sortua. Munduan hori horrela zabaldu bada ere, epaiketan besterik azaltzen da.
|
|
|
3 Hau esan eta
|
hura
esan nahi (Etxaldetarrak): bideo pasartean agertzendiren esapideek edo esaldi jakinek betetzen duten funtzioa aztertzen dabatik bat.
|
|
|
Baina ez, azken finean hobe horrela, konturatu da bat batean, beste
|
hark
esan zuen bezala beti puntu batean finko dagoen ordulariak abantaila bat baitu: ziur daki behintzat egunean bitan erabateko arrazoia izango duela.
|
|
|
kaka eta kaka gehiago. Ustel kiratsa Danimarkan, beste
|
hark
esan zuen bezala. Ohituta gaudek ordea eta hori duk txarrena, ezin dugula bizi gure hileroko biolentzia faxista+ erantzun hipokrita+ kontraerantzun hipokrita+ debaldeko krispazio dosirik gabe.
|
|
|
Ohitu egin naiz modu honetan bizitzen, zango bat galdu eta makuluekin ibiltzera ohitzen den pertsona bezala. Agian minak ez dira betiko eta denborak sendatzen du dena, Itoizen kanta
|
hark
zioen moduan. Agian.
|
|
|
‘Clint Eastwoodek pelikula
|
hartan
esan zuen bezala esanda, ustea ipurdia bezalakoa da, bakoitzak du berea... ’
|
|
|
Honatx nazi nazkagarri bat! Inporta zait asko niri zerri
|
hark
esaten zuena! (Kopatxoa kolpetik hustuz):
|
|
|
G (metxeroaz pipa piztuz, gizalege handiz): Ba, Kantekin jarraituz,
|
hark
esaten zuen arteak oro duela libre, jasoena eta perbertitzaileena; oro, sentimendu bat izan ezik...
|
|
|
Irten argi berrira!". Eta
|
hark
esan bezala, berrogeita hamalau lagun berpiztu ginen eta argi berrira irten.
|
|
|
Neska pentsakor: egia bazen gizon
|
hark
zioena berehala aberastuko zen eta, beraz, azkarrago jarri ahal izango zuen bere ametsetako arropa postua hiriko azokan.
|
|
|
Sarraskirik aski bazegoen gerra ondoan piztia hegazti harrapariek bere gose ase ezina pixkaren bat berdin zezaten. Eta buruzagitza bakarraren mendeko ziren bitartean,
|
haren
esaneko mirabe isil, borroka bidez eskura zituen irabazkinak bake moduz parti zitzakeen, nagusi bezain morroi neskame  zituenak elkarren lehian, elkarri mokoka, Goikoa salbu, zebiltzaino.
|
|
|
Segur dakidana besterik da: ez Eleizalderen, ez neronen, ez
|
hark
dioen bezala horretaz, beste hizkuntzei begiralditxo bat emanaz, noizean behin bederen pentsatu duenaren ustez, ezin dezakeela iraun gure hizkuntzak oraingo heinean, bakoitzaren" amaren hizkuntza" delarik, ama horiek gehiegi direlako eta desberdinegiak dituzten mintzaerak.
|
|
|
Aitzinatze hori, gehienez ere, gure herriarekin batean aitzinatzeko asmotan izan da. Eskubiderik banu horrenbestetarako, harako Martà ren
|
hura
esango nuke:
|
|
|
Ez behin ere Etxaidek iruzur egin diolako: ez ditu
|
haren
esanak, erraztasuna dela eta, itzulinguruka aldatzen. Bada, ordea, barojazaleek maite duten zerbait, gogoetak, hitzak eta esaerak baino barrenago datzan zerbait (lurrin arina bezain iheskorra, egia), eta zerbait hori, dena den, ez da beti ageri itzulpenean.
|
|
|
Zaitegi zalantzan edo, kezkati, aurkitzen dut liburu honetan, ohi ez bezala, honek edo
|
hark
dioena dela eta. Bere hitzez esateko" Bururik ez ta txapela nai, ari omen naiz urliaren iritzian, eta bururik eztuenak txapel bearrik ez omen".
|
|
|
Guk, euskaldunok, eskurik ez, orduan, eta Erromako edozein Monsignorek bai?
|
Hark
esaten duena âeta euskaldunok jakin behar ez dugunaâ lege ote, hark esan duelako, euskaldunontzat. Argi geldi bedi, ene uste apalez, buruz eta zentzuz jokatu zuela Erromak auzi horretan, Aita Mokoroaz beste gidaririk izan zuelako beharbada.
|
|
|
Guk, euskaldunok, eskurik ez, orduan, eta Erromako edozein Monsignorek bai? Hark esaten duena âeta euskaldunok jakin behar ez dugunaâ lege ote,
|
hark
esan duelako, euskaldunontzat. Argi geldi bedi, ene uste apalez, buruz eta zentzuz jokatu zuela Erromak auzi horretan, Aita Mokoroaz beste gidaririk izan zuelako beharbada.
|
|
|
Berbalapiko haren ondoan, eta
|
haren
esanetan, geldituz gero ez nuela sekula Mitxoleta topatuko egin zitzaidan susmo. Hori guztia oso ongi dago, baina liburua bukatzerako Amazoniako zuhaitz guztiak moztuko dituzte, esan nion Berlusgoñiri, neu nintzela egoeraren jabe konpreniaraziz, eta nik nahi dudana Mitxoleta aurkitzea da.
|
|
2002
|
|
|
Psikiatra horrek nirekin egin zuena kontaezina da. Gogoratzen naiz nola psikiatra
|
hark
esan zidan: " Ze pena, Albisu.
|
|
|
Hori ere asko matizatu daitekeela uste dut. Unescok enkargatutako txosten
|
hark
dioenez, euskararen biziraupena ez dago bermaturik. Ni ziur nago belaun honetan euskararen egoera aurreko belaunean baino askoz hobea dela, horretan ez dut zalantza izpirik.
|
|
|
Gainera ez ziguten hurrengo egunekoa irakurtzen uzten, egunean egunekoa. Zein egunetan bizi ginen ere
|
hark
esaten baitzuen.
|
|
|
Bosgarren atala zen, agi denean, zabalena, eta bertan «aztarnategi hoietan azaldu diren 59 mueten azterketa egiten dut». Jakina, atal horren xehetasunetan luzatzen zen Jesus Altuna bera ere, baina lekurik ezak bultzata, Marzelino Aizpuruak
|
hari buruz
zioena baino ez dugu jaso. Hau da, honakoa:
|
|
|
Baina txoriak ihes egiten ekiela be, jakin ba ekian. Horraitio, baserritar patxaratsu
|
haren
esan koipeak, zarrada biguna egiten eutsien barruan mutikoari, lur samurrean euri zaparrada maminak egin ohi dauan antzera.
|
|
|
Lirika bigunaren arloan dituan olerkietan giro gozo samurrean atonduak direana nabari da, maitetasun dardarea, berenez agertu ohi dana, irakurleak errez ta gogotsu beragandu leikeana. Berbarako
|
haren
esate hau: "... bada, ezta inoiz gogoa/ maiteantzat ilten".
|
|
|
Eta Pertseok, jakin nahi zuen
|
hura
esan bezain laster, errespetu handiarekin, begia hiru ahizpetako baten begi zuloan jarri zuen. Gero, eskerrik beroenak eman zizkien hirurei, hain adeitsu izan zirelako, eta, joan aurretik, agurtu egin zituen.
|
|
|
Zilarbizik esandako kontu haiek ez ziruditen oso zentzuzkoak, baina Pertseok, ordurako, konfiantza osoa zuen bere adiskidearengan, eta ziurtzat jo zituen
|
hark
esanak.
|
|
|
Kokatu ezin zituzten emanaldi horien existentziaren lekukotasuna dago La Gaceta del Norte egunkarian 1925eko urtarrilaren 16an argitaratutako entzule baten gutunean. Entzule
|
hark
zioenez, gauean honakoa entzun zuen: «Ume eder bat tal y como se canta en Donostia (sic) y el Guernicaco Arbola (sic.)».
|
|
|
Ez du haren antzekorik egiten. Eta
|
harentzat
diodana zeuretzat ere badiot, Mizion, zeuk utzi zenion alferrik galtzen.
|
|
|
Zeregin sakratu honetan ziharduenean galdetu zidan ea nahiko nukeen berarekin kanpamendura joan. Nik gustora baietza eman eta eramateko dudarik izan ez zezan erreguka hasi nintzaionean
|
hark
esan zuen: «Eramango zaitut, baldin eta eskatuko dizudana betetzea agintzen badidazu».
|
|
|
Esterilitatearen aurkako tratamenduak, guztien eskura eta osasun sistema publikoaren kontura. Hori iragarri zuen atzo Valentzian Osasun ministroak, eta
|
hark
esan zuen Osasun Sistema Nazionalaren Koordinazioari eta Kalitateari buruzko Legeak (Gobernua prestatzen ari da) antzutasunaren aurkako tratamenduak aurreikusten dituela. Arazo horrek 800.000 bikote baino gehiagori eragiten die Espainian, “OSNren oinarrizko prestazio gisa”.
|
|
|
Bartzelonako merkatuetan, efektuak ez dira hain etsigarriak, dio Josep Maria Moreyk, Bartzelonako Arrainen Xehetasunen Gremioko gerenteak eta Kataluniako Arrain Merkatarien Elkarteko koordinatzaileak.
|
Hark
dioenez, Madrileko merkatuak Bartzelonakoak baino mendekotasun handiagoa du Galiziarekin, La Vanguardiak jakinarazi duenez.
|
|
|
Iñakik labean sartzerakoan papera sakelean lerratu eta azieta itzuli zion. Urriak 5 Hitz
|
hark
zioenez, astebete barru. Eguna finkatua zen.
|
|
|
Eta hala, txistearena esan nionean, besagainak altxatu zituen Sarak, keinu
|
harekin
esan nahi balit bezala alferrik nenbilela. Edo berdin zitzaiola.
|
|
|
Baina,
|
hura
esan orduko, laino trinko batek hartu zuen Sararen soa berriro. Laino izoztu batek.
|
|
|
Urduri baitzegoen Sara. Eta ahotsak ere huts egin zion, bere" nahi baldin baduzu"
|
hura
esan zidanean: " nahi baldin badu u uzu", alegia.
|
|
|
nik bete nezakeelako, apika, berak bete ezin izan zuen ametsa, soldadutza egitekoa eta soldadu on bat izatekoa: gudari on bat, alegia; eta hargatik ere ilundu zitzaion betartea irri egin orduko, keinu
|
harekin
esan nahi balit bezala: " Baina zertan nabilek orain ere, beste ezinezko baten atzetik...?
|
|
|
Mesfidantzazko keinua egin zidan,
|
harekin
esan nahi balit bezala alferrik nenbilela. Bazkalondoren, egongelako sofan eseri ginen.
|
|
|
horregatik egin zuen ihes, hain zuzen ere, Alpujarretara, Euskal Herriak bizi zuen normaltasunarekin –ofizialarekin eta ez hain ofizialarekin ere– gogaiturik zegoelako, eta beste bizimodu bat nahi zuelako; eta horregatik ere zen Sara ni baino kontzienteagoa hartaz guztiaz. Garaitsu
|
hartan
esan zidan, hain zuzen ere:
|
|
|
Eta Sergio eta Sara irritsu batzuk erakusten zituèn argazki handi bat zuen oroigarri, gurasoen etxeko egongelan jarria, huraxe balitz bezala, halaber, haien aurkako argudio behin betikoa: " Horra hor, aita, eta horra hor, ama, zorionaren irudia, egutegi batean erakusteko modukoa...!"; baina Karmele gurasoei halako zerbaitekin ateratzen zitzaienean, amak muturra okertzen zuen, keinu
|
harekin
esan nahi balu bezala," hori ezinezkoa dun, ikusiko dun nola okertzen diren, halako batean, gauzak...", aita isilik geratzen zen bitartean, beti bezala.
|
|
|
Kardiologoarengana eraman genuen.
|
Hark
esan zion:
|
|
|
Dei larria. Andereñoak bazekien, noski, Leireren egoeraren berri, eta
|
hark
esan zidan:
|
|
|
Hitz egin ahala, harrotuz joan zen Fernando, eta laineza hartutako ume baten jarioarekin mintzo zitzaion, barrenak etenda, arratsalde  guztia
|
hura
esateko gogoz baina esan ezinda igaro izan balu bezala. Horregatik ez zen konturatu, gainean izan zituen arte, izkinako bi gizon gazteak baxoerdia edan eta kanpora irteten ari zirela.
|
|
|
Pixkanaka pixkanaka neure burua sosegatzea lortu nuen. Semea, berriz,
|
hura
esan eta lo seko gelditu zitzaidan besoetan, nekeak bentzuturik. Nik artean denbora bat jarraitu nuen bere aldamenean hausnarrean.
|
|
|
Nahiago dik dudarik gabe zuen hiru alaba txiki horiekin geratu, ematen duten lanarekin, tertuliako txutxu mutxu gupidagabeak entzutea baino. " Liztorren habia", harako
|
hark
esango zukeen bezala.
|
|
|
Jende askok gorrotoa zion Pertiri, ezin zituen eta ez haren mingain zorrotza ez
|
hark
esaten zituenak eraman. Nik gorrotoa ez, baina haren jardunak entzuten ez nintzen eroso sentitzen.
|
|
|
Horregatik ere. Zuregatik ere bai, eta begiak argitu zitzaizkion;
|
hura
esateko aukerak lasaitu egin zuela ematen zuen. Elkarrekin pasatuko dugu goiza.
|
|
|
Haren gauza batzuek Perti gogorarazten zuten, mingainaren zorroztasunak batez ere, baina ezin zuten elkar ikusi, ez nuke jakingo esaten zergatik. Perti ez zen, Txikierdi bezala, egoera zailetan desagertzen, eta
|
hark
esaten zuena bat etortzen zen egiten zuenarekin. Agian horrexegatik ibiltzen ziren beti txakurra eta katua bezala.
|
|
|
Lehen Urratsak) argitara eman den lana da kontuan hartu behar den erreferentzia ia bakarra. Ez du balio hemen goiti eta beheiti omenka eta omenez ibiltzea, Euskaltzaindiak eta euskaltzainek hau edo
|
hura
esan edo egin dutelakoa edo arinki baieztatzen ibiltzea. Benetan gauzak nola gertatzen diren ikusi behar da.
|
|
|
Santa Barbaran Banana Boogaloo izeneko aterpe bat aurkitu genuen. Aterpea merkea zen; hori da
|
haren alde
esan dezakedan gauza bakarra. Logela batzuk bazituen, baina gune nagusia ohatzek betetzen zuten pabilioi moduko gela handi bat zen, eta honek kontzentrazio zelai itxura zemaion eraikinari.
|
|
|
Ez noa hemen horretan luzatzera. Sasoi
|
hartan
esan nuena, alegia, obrak mintzo direla, erabat frogatuta eta indartuta dago. Argitalpenen zerrenda luzea eta ikerketen hurrenkera mardula dira nire estakururik preziatuenak, horien xehetasunak luze zabal ematetik askatzen nautenak.
|
|
|
" Beste sorgin horrek menpeko edukiko ez balu", damu doinuz adierazi zuen koadrilako batek. Ingurukoak berotu egin ziren
|
haren
esanekin, eta Joseluk ikusi ahal izan zuen, oso labur ikusi ere, haietako batek atzamarrez narru jotze keinu nabarmena egin zuela. Hamaika anekdota harilkatu zituzten bata bestearen segidan, Begiristain maisua zela, sindikatua zela, Lola erizaina zela, eta batek aipatu ere egin zuen aspaldion ez zutela Santosen berririk izan, espero zutela arazorik ez edukitzea.
|
|
|
– Behin baten Luis Bolin Zomorro Baltza ikusi neban, non eta Santoñan. Cabañas kaporal putakume
|
harek
esan eustan. Labanea euki baneu samea moztuko neutsan.
|
|
2003
|
|
|
Jakina, urte horietan haurra prozesu handi batean dago. Eta gainera, euskal haurrak aztertzerakoan Vygotski errusiarra hartu dut nik kontuan, eta
|
hark
esaten du bi eratako kontzeptuak daudela: haurrak laguntza gabe, azkartzen doan heinean lortu ditzakeenak, eta beste batzuk, gidaritza pedagogikorik gabe lortzen ez direnak.
|
|
|
Baina asteburu osoa eguzkitan etzanda pasa duen arren, gorri gorri jartzea baino ez du lortu. Bere aitari eskatzen dio laguntza, eta
|
hark
esaten dio neska beltzarekin hitz egitea duela onena. Horrela hasiko da neskato bien arteko adiskidetasuna.
|
|
|
Horregaitik, ni ez naz egon sekulan euskera batu baten aurka, baina bidea astiro, patxadaz eta kontuz egin behar zala uste izan dot beti. Pierre Lafittek Arantzazuko batzar
|
haretan
esan eban legez: " emeki emeki", astiro eta kontuz!
|
|
|
Eurak euren artean jarduten ebenean, azkarregi (niretzat!) ari ziren eta, ganera, erabilten zituezan zenbait hitz erabat ezezagunak egiten jatazan. Gogoan dot zelan behin, Iparragirreren" Ume eder bat" kanta ezaguna entzutean, ez neban ondo ulertzen harako" hitz erditxo bat
|
hari
esan gabe..." hori. Zergaitik?
|
|
|
Beraz, ez zekien non, baina kontzientzian ez zuen ziztatzen; haragian bertan, agian. Eta ziztada
|
hark
ziotsona: gai izango al haiz tximeletatxo honen bihotz indarberritua puskatzeko?
|
|
|
Unaxek ezer esan barik entzuten zion bere kafea nahaskiltzen zuela. Azkenean
|
hark
esandakoetarik hari jakin bati heldu zion, barnean gehien geratu zitzaionari, hain zuzen.
|
|
|
Patxi, haren lagun mina, zebilen batez ere urduri.
|
Haren
esanetan, larunbatetik ibili zen harekin hitz egin nahian, baina alperrik, ez ei zen modurik egon inon topatzeko. Larunbat egun osoa komisarian eman ei zuen, eta igandean batek daki non, etxean ez ei zuen inork telefonorik hartzen eta.
|
|
|
Dudarik gabe liburu aurkezpen batek formazko hainbat baldintzapen ezartzen ditu, eta Zaldua irakasleak liburu aipamena bertan egin ordez idatziz eta aldizkari batera bidaltzeko xedez egin izan balu beste era batetara taiutuko zukeen (era osoago eta zorrotzagoan ziurrenik). Hala ere, Kondairazuzentzen duten UEUko Historia Saileko kideen iritziz ekitaldi
|
hartan
esandakoak bere hartan publikatzeko modukoak dira, bereziki ondo egokitzen baitira Kondairaaldizkariak plazaratu nahi dituen zenbait auzitara: historiaren egungo estatus labainkorra zientzien artean, Euskal Herriko historiografiaren egoera, euskaraz historia lantzearen erronkak, etab. Izatez, urte batzuk lehenago, Iban Zaldua (Pruden Gartziarekin batera) antzeko auziez arduratu zen beste liburu batean (Historia:
|
|
|
I. B.: Zein dira esaldi ekologista famatu
|
hark
esaten zuena (globalki pentsatueta tokian tokikoa eragin) konbinatzeko irizpideak edo bideak. Izan ere, gauregun, globalizazio neoliberalaren aurkako mugimenduak mundu globalean etamaila lokalean pentsatu eta jardun behar duela kontuan izaniak, nola uztartzen dirabi betebehar horiek?
|
|
|
Nire harridurarako, psikologoa energia positibo eta negatiboez hasi zitzaidan mintzatzen, ez dakit zer motatako energia fluxuak aipatuz, modu batera edo bestera gorputzetik bideratzen zirenak eta giro berezietan edopertsona berezien artean batera eta bestera transmititzen zirenak. Zur eta lur geratunintzela esan behar dut, ni neu energiari buruzko gaiak lantzen ari bainintzen ikastaroan, eta nire ezagutza ez baitzetorren inola ere bat adiskide
|
hark
esaten zituenekin. Eta bera jo eta ke aurrera, ni isilaraziz.
|
|
|
Dena den, Bakaikoak ez zuen uste zuzendaritza berriak aldaketa asko ekarriko zuenik, hasieran behintzat.
|
Haren
esanetan, UEUren arazorik larriena egoera eko nomikoa zen eta, horrekin batera, kolokan zeuden sailak indartzea eta berriak sortzea. UEUren betebeharrak, aldiz, EHUko irakasleria euskalduntzea eta prestatzea ziren, era berean, Euskal Kulturarekin lotuta zeuden gaiak lantzea, unibertsitate ofizialak egiten ez zuena, antzerkilaritza, bertsolaritza eta musika adibidez?, eta ez errepikatzea unibertsitate ofizialen programak.
|
|
|
Agiria asko zabaldu zen arren, ez zen erreakzio asko izan. Garaiko giroaren eta eztabaiden tankera ikusteko, Jesus Mari Larrazabalek egindako kritikak azalduko ditut90
|
Haren
esanetan, agiria arinegi idatzi zen eta egileek hutsune ideologiko esanguratsuak zituzten. Bi arrazoi horiek zenbait puntu oker edota zentzu anitzeko eragin zituzten.
|
|
|
Autore gehienek uste dute belarri irtenen arazoa ebakuntza kirurgiko baten bidez soilik konpon daitekeela; hala ere, abenduan, Estatu Batuetako Elkarte Medikoaren “Archives of Otolaryngology” aldizkariak artikulu bat argitaratu zuen, “Auri metodoaren” arrakasta frogatzen zuena, zeinak belarrien neurrira egindako klipa erabiltzen baitu eta deformazioa nabarmen hobetzen baitu. Belarri irtenen kontrako egoeran, garezurrari gehiegi itsatsita garatzen direnak (kriptotia), frogatuta dago tratamendu kontserbadoreen eraginkortasuna, Francisco Giraldoren arabera;
|
hark
dioenez, “kasu horien %70 ere zuzendu daitezke amek egindako luzatze ariketen bidez”.
|
|
|
Azaleko minbizia du, eta albaitariek ez dute uste hiru hilabete baino gehiago bizi daitekeenik. Halaxe iragarri zuen atzo Jordi Portabella zooko zuzendariak, eta
|
hark
esan zuen bere DNAren eta material genetikoaren laginak gordeko direla hil ondoren, baina “ez dute klonatuko”. Bere espeziean bakarra den animalia horren kaiolaren aurrean prentsaurreko bat egin zuen Portabellak.
|
|
|
–Permin, nik hemendik atera beharra dut, hil edo biziko kontu batekin. Zu, gelditu don Justinianorekin, eta izan zaitez
|
haren
esaneko, nire Jainkoa alde izan dezazun. Hala ere, datorren igandean, ez ezazu Azpilgo lurrik uki, ai bestela, ai bestela...!
|
|
|
Ama semeak bakarrik geratu dira berriro. Badu Txominek amari esateko zerbait pentsatua, baina ausartuko al da
|
hura
esatera. Eztarria lehor lehorra duela konturatu da, eta beste kopa bat xanpain hartu du; baina harekin nahikoa ez, eta beste bat hartu behar izan du.
|
|
|
Jainko hura bereganatzeko, berriz, giza lege bakarra bete behar zuen, don Estebek agindutakoa: don Justinianoren menera bizi, eta
|
haren
esanekoa izan, zintzo eta leial. Eta ongi bai ongi saiatu zen gizona!
|
|
|
Gainera, ama alabak bi dituk, lauko multzoa osatzeko beste bi falta, ijiji ajaja... Eta gaurko egunean, bestalde, baliabide eraginkorragoak ditiagu jendea menperatzeko", eta, bere buruari
|
hura
esan ahala, patrikatik mila pezetako diru papera aterako du, mukiak kentzeko. " Hau baino bitarteko hoberik...!", esanen du, eta, segidan, beste puru bat erreko du.
|
|
|
Ez dut ezertan pentsatzen, ezertan ere ez. Hartu ditut neure gauzak, baita aldizkaria ere, eta
|
haren
esana egin dut. Irten baino lehen zerbitzariari begiratu diot.
|
|
|
Horregatik idatzi dut, berandu bada ere –24 urte joan dira– ordukoa konpontzeko saio bat izan nahi lukeen hau. Lankide
|
hari
esango banizkio bezala saiatuko naiz gogoeta hauek paperean jartzen, hura aldean entzuten baneuka bezala.
|
|
|
Baboa.
|
Hura
esan eta biharamunean argazkia atera zitean. Kromagnon kalashnikov bati helduta, lelo lelo irribarretsu.
|
|
|
Iragana ahaztu nahi duena izenekin borrokatu ohi da batik bat, eta izen horrek oroitzapen mikatz askoak ekarri behar zizkion nahitaez.
|
Hura
esanda?" Juanan...", eskua ahotik pasatu zuen, egarrituta balego bezala edo, eta gaia aldatu zuen, xuabe xuabe, huskeriaren batekin ziurrenera.
|