|
2000
|
|
|
Egiteko egitekotsuagorik
|
hura
baino...!
|
|
|
Baina Mattinekin nituen harremanetan, ni nintzen beti galtzeko, zeren, oratoria eserzizio haietan ere, oro har,
|
hura
baino trebeagoa nintzen arren, iduriz bainintzen trebeago: izan ere, gero, bizitza errealean, nik erabil nitzakeen mila hitzen aitzinean, Mattinek bakarra edo bakar batzuk erabiltzen zituen, guztiz mintzen nindutenak eta bere mihi ahalkegabeaz jaurtikitzen zizkidanak, ene hitzen kolpatzeko, desegiteko eta xehetzeko, nola okilak enborra, halako suertez, non azkenean bere hitz edo erran bakar hark ene argumentu guztiek baino gehiago balio izaiten baitzuen, nihaur haserretzen, jauzten eta enkoniatzen nintzelako, finean, ez hura...
|
|
|
Eta ni ere, paradoxa haren aitzinean, zurturik bezala geratu nintzen... Ordea, urteak aitzina doazkidan neurrian, ongi bai ongi ohitu behar izan dut paradoxa horretarat, zeren eritasunean eta zorigaiztoan ikasi baitut ezen badirela huts
|
hura
baino hutsagoak diren hutsak, espazioa ez ezik denbora bera ere eta bizitza bera ere bete dezaketenak eta betetzen dutenak. Baina ene arimak deus guti zekien orduan hartaz, zeren gazte bainintzen eta zeren gaztetasunaren indarra bainuen, hutsaren gainean jauzi egiteko...
|
|
|
Baina lehendik erran nizuke, benturaz, nola iragaiten genituen gauak osabak eta biok, ostatu edo benta bateko gela berean komunzki, nor bere ohean eta Arkimedes zoko batean, ene hainbat jokabideren ulertzeko inportant izan daitekeelakoan. Izan ere, osabak zurrunga egiteko ohitura zuen, eta, nahiz eta gehienetan ez nituen haren zurrungak aditzen, loak ni
|
hura
baino lehenago hartzen ninduelako eta behin loak hartuz gero nekez itzartzen nintzelako, halarik ere, guti batzuetan, astean behin edo, hura ni baino lehenago lokartzen zen, eta halakoetan ez nuen gozorik izaiten, zeren urduri jartzen bainintzen eta nekez hartzen ninduen loak eta nekez egiten nuen lo handik aitzina eta, egiten nuenean ere, urduri egiten nuen, eta urduriago jaikitzen nintzen, fine... Eta urduritasunak ezinegona ekartzen du, eta ezinegonak ez ohiko jokabidea...
|
|
|
Eta, euria goian behean ari zuela, mendi landetan bazkan ari ziren komarkako behi guztiak hurbildu ziren, halako batez, eliz ingururat. Behar ote zuten urbiaindarrek
|
hura
baino seinale garbiagorik, jakiteko ezen san Mamerto kendu behar zutela aldare nagusitik eta santa Klara jarri haren orde, nola egin baitzuten herritarrek handik egun gutirat, artisau bati santa Klararen iduria egiteko mandatua emaiten ziotela...?
|
|
|
Baina ez dakit, egia erran, penitentzia ere halakoa izanen ote den: izan ere, alde batetik, entzuna naiz halako meza bat baino gehiago, eta ohitua nago, halatan, haien soinuetarat, eta, bertzetik, bada
|
hura
baino musika ederragorik, batzuen ustetan, eta musika hori isiltasunarena da.
|
|
|
|
Hura
baino mementu zoriontsuagorik ene bizitzan...!
|
|
|
Ai, jaun André: hura zen fortuna gaixtoa hura, zeren oihaneko infernutik atera baikinen, bertze infernu batean sartzeko, zeina ez baitzen, itxura batean,
|
hura
baino tipiagoa! Izan ere, gordinak jan ondoren, lirinak nahi genituen Gorukik eta biok; aldiz, are gordinagoak jan behar izanen genituen handik gutirat.
|
|
|
Eta ene desesperantza are handiagoa egin zen presondegi hartarat eraman nindutenean, zeren iduritzen baitzitzaidan ezen hogei urteko kondenarekin nekez atera ahal izanen nintzela ni infernu hartarik bizirik, eta arinagoa izan zitekeela, ondorez, heriotza zigorra, bertze kondena
|
hura
baino... gogorragoa izan zitekeelako, zinez, apur bana hiltzea, bat batean hiltzea baino, exekuzione laster baten bitartez.
|
|
|
Baina, natorren oraingoz borroka haren abiapunturat eta abiapuntuko mementu hartarat, edo, hobeki, mementu
|
hura
baino lehenagokoetarat, zeinetan bakean bizi bainintzen neure buruarekin.
|
|
|
Zeren, beldurraren eta ahalkearen aitzinean eta bertze jendeen aitzinean, etsai handiak justifika baikaitzake; eta hala eta halatan, benetako etsaia baino etsaiagoa den bertze etsai bat sortzen eta asmatzen dugula —gezurrezkoa, beti ere—, ez ote gaitu fikzioak meneratzen, finean? Ezagun ditugu munduan ipuinak eta historiak asmatzen dituzten skribatzaile sonatuak, nola Boccaccio edo Cervantes, baina ez al zaizu iduritzen, jaun André, ezen nekez ediren daitekeela Berceokoaren don Bildur
|
hura
baino asmatzaile joriagorik eta emankorragorik. Honetan eta hartan eta bertze mila gauzatan egon naiteke dudos, baina horretan ez dut dudarik.
|
|
|
Egia erran, nihaur bakarrik betetzekotan ninduan, lehenengotik, asmo hori, baina, noiz eta jakinarazi bainion Maddaleni ezen ez nindoala Alpujarretarat, bataz, zaharra nintzelako eta zaharturik nengoelako halako erabaki baten hartzeko, eta, berriz bertzea,
|
hura
baino aterabide duinagotzat jotzen nuelako Lutheroren mendekatzea eta, hartarakotz, kanoikada batez gure etxeko arrano inperialaren ehizatzea; eta, noiz eta jakinarazi bainion, halaber, ezen, haren ondotik, edabe gozo baten hartzekotan nintzela, Ofizio Saindukoek bizirik atrapa ez nintzaten eta berriro azpira, hark ihardetsi zidaan: " Berorrek hori erabaki badu, nik ere hori eginen dut".
|
|
|
Konparaziorako, lau hilabete lehenago Josurenean egin nuen lur hartzea ez zen hamazazpi urtetako
|
hura
baino itxurosoagoa izan. Astebete zen Kristinak etxeko atea erakutsi zidanetik, eta bertze hainbertze denbora nire ezkonbizitzaren naufragiotik salbaturiko puskak Zabalguneko pentsiotzar bateko gelatzarrean metaturik zeutzala.
|
|
|
Ahal bezala berreskuratu nuen sosegua; itsuari erreparatu nion, bere amarekin maitagarri horien ipuin bat irakurtzen zuen umeari, eta bikote gazteari; surik antigualenak asebetetzen zituzten haiek, ahalkerik gabe, oihanetako piztien gisa, gordelekuan edota herioaren sastrakan begiak elkar aurkitzeko beldurrik gabe. ...tuko lukeen moduan, emoziorik gabe, eta mutila, zeina ni baino gazteagoa baitzen eta era berean ederki burusoildua, gogor saiatzen zen maiteñoaren eskakizunak betetzen, jubilatu urrezko txarteldun talde bati zeharka begiratzen zien bitartean; haiek, era berean, zeharka begiratzen zioten mutilari, eta pentsatzen zuten beraiek askoz ere ederkiago beteko zuketela neskatoaren erregua, mutil ezjakin
|
hark
baino; ezen, ordurako, mutila beste ezpain batzuk ari baitzen jaten, nahastuta, beste ezpain gozo eta petalo irekien antzeko batzuk. Eta halaxe, bada, Schubert bukatu zen, eta kanpora begiratzeari utzi nion, nire baitara begiratzeko; bakarrik nengoen eta ene buruari zuhurtasun osoz azaldu behar nion zergatik ahoskatu nuen konplot hitza, zergatik kanporatu nuen izen beldurgarri hura, esku anonimo batek idatzia zirudiena eta, hala ere, hain ankerra eta hurbila egiten zitzaidana.
|
|
|
Migelek bazekien nire asmoa bereganatzen, eta ikaragarri pozten nintzen hori lortzen zuen bakoitzean. Beti
|
hura
baino ahulago izan naizelako edo. Oso ongi eutsi dio anaia zaharragoa izateari.
|
|
|
Errekadista, bestalde, ezkondua zegoen eta bi seme zituen: Joseba, eta
|
hura
baino gazteagoa den Dabid..... Eta inortxok ere ezer ez zekienez, bizitza halakoxea izan eta, denboraren poderioz, Joseba eta Karmelo harremanetan hasi ziren.
|
|
|
Mailuaren sinboloaren bitartez, euskal poesia autokontzientziara iristen da, bere burua definitzen ausartzen da. Aitor dezadan, niretzat behintzat, harako" etorkizunez beteriko arma" kurtsi samar
|
hura
baino bortitz eta baliagarriagoa egiten zaidala bere biluzian, edozein joera literario hautatuagatik.
|
|
|
Bertan, ezkerrean, beheko sua, sofa bat; fondoan, fogoien aldean, sodiozko lanpara bat sabaian; handik eskumara, erdi erdian kristal bat zuela, ate zarratu bat. Eskuman ere, ate
|
hura
baino bere alderaxeago, beheko suaz beste aldean, mahai sendo, luze bat zegoen; haren izkina batean, paretaren kontra, emakume zahar bat eserita zegoen; Xani begira baina, Xanek: " Gabon", esan zionean, hark ez zuen enteratu zen seinalerik eman.
|
|
2001
|
|
|
1985eko San Fermin egun
|
hura
baino lehen, beste bitan ere agertu zen Sarrionandia astekarian, baina oraingoan elkarrizketatu gisara. 1984an L. Txaho presoak elkarrizketatu zuen iurretarra eta, ARGIAn egin zitzaion azken elkarrizketa, Korrika 4 eko Prentsa Bulegoak sinatzen zuena, urtebete geroago argitaratu zen, 1985eko maiatzaren bukaeran, Martuteneko espetxeko ihesa baino hilabete lehenago
|
|
|
Ondoren, astebetez edo, trantsizioko esnea ekoizten du ama erditu berriak: horitza baino hits eta urtsuagoa,
|
hark
baino gantz, laktosa, bitamina hidrosolugarri eta kaloria gehiago dauzka oraingoak.
|
|
|
Forrua jarri behar bada, berriro egin behar da eragiketa. Ondoren, oihal nagusiaren gainean jartzen da,
|
hura
baino 15 bat zentimetro beherago gera dadin, uhina ezkutatzeko burualdea egiteko. Ondoren, bi piezen alboak josi behar dira, alde bakoitzaren behealdean 20 zentimetro inguru irekita uzteko.
|
|
|
No no ez urduri bat baino ez zait irten erantzun gisa, erabat ustekabean harrapatuta, eta atera azaltzeko txakurtxo migainluzedun pijama urdin zulatu
|
hura
baino zerbait gehiago jantzi ez izanaz damutu naiz berehala. Gauzak nola diren.
|
|
|
Adimen aberatsa behar gizonak horren antzeko burutapen bat  izateko! Horrelakorik behin bederen izan duena lasai hil daiteke, esan baitezake harako
|
hark
baino eskubide hobez: Non omnis moriar.
|
|
|
Medikurik ez nuke hemen aipatu ere nahi. Medikuak, sasimedikuak, enplasteroak eta petrikiloak maizegi hartu dira ahotan azkenaldi honetan, batetik, eta gora begira nago beti, bestetik, ea noiz mugituko den buruaren gainean Garate jaunak, Damoklesen harako
|
hura
baino zorrotzago, ipini didan ezpata.
|
|
|
Ez noski gure euskara Homeroren grekoa bezain zaharra delako. Gure euskara, baita Etxeparerena ere,
|
hura
baino bi mila urte baino gehiagoz gazteagoa da, Homero, inoiz jaio bada. Etxepare baino bi mila urtez lehenago jaio zen bezala.
|
|
|
Ez dator Zaitegi aurkeztera" Platonâen hirur arpegi" deritzan aitzin  solasean, nolabait ere Platon aurkeztera baizik. Aurkezpen premia gehiago izaki honek gure artean beste
|
hark
baino. Platonen egoera agertzen digu bertan politikari, mistikari eta izateari buruz, berak erabili ohi duen euskara labur, trinko eta landuan.
|
|
|
Plan honek dakarren lanaren handia zaila da neurtzen, baina diogun duela hamar urteko Elkartearen aurrekontua 6 bider handitu dela orain arte, eta aurton eskuartean darabiltzagun perspektibekin, aurrekontu hori hamar bider handiago bihur daitekeela duela 10 urte geneukan
|
hura
baino. Adibide bi baino ez jartzeko, eskola programa(" Idazleak ikastetxean") eta solasaldiekin(" Idazleekin solasean") bakarrik gure aurrekontua izugarri handitu da, batetik eta bestetik joan den urtean guztira 430 bat ekitaldi egin baitziren Euskal Herri osoan zehar.
|
|
|
–Nik biharko Euskadi
|
haren alde
baino ez dut jokatzen –mailukatu zidan, infernuko zazpigarren zirkuluko piztia izugarria bailitzan.
|
|
2002
|
|
|
Norbaitek erakusten baldin badit ez helburua horretan bat gatoz eta baizik eta horretara hurbiltzeko beste bide bat... Baionan eta Ablitasen aldi berean hauteskundeak egiteko proposamen
|
hura
baino zerbait errealistagoa du. Hemen gureganatu behar ditugu jendeen borondateak.
|
|
|
Irigoienek berak adierazi izan du bere eleberrian landa giroko nobela, karlistaldietan zentratutako nobela historikoa eta euskal kulturaz zenbait antropologok egindako interpretazioak batu nahi izan dituela. Poliedroaren hostoak hartan kontatutakoaren haritik, lan honek beste
|
hark
baino hobeto nobelatzen du Euskal Herriko mundu mitikoa.
|
|
|
Par. Bainan tipitasuna bateren osotasunean heda ba dadi, hunen puntu guztietaz banaturik, bataren berdin dateke; eta bildu ba deza,
|
hura
baino handiago dateke.
|
|
|
Par. Hunelatan, ordea, zaharrago da zerbeiteri buruz zaharrago bilhakatzen zen zerbait
|
hura
baino. Orain, erragun:
|
|
|
Eta elhe hunen araura, bata eztateke bertze zerak baino zaharrago ez gazteago izan, ez eta hauk ere bata baino zaharrago edo gazteago. Bertzalde, lehengo elheari gagozelarik, bata, garaitiko gauzak baino gazteago eta zaharrago lizateke, eta hauk
|
hura
baino zaharrago eta gazteago.
|
|
|
Baina gorpu bati hortza sartzeko indarra izan duenak ez du inoiz
|
hura
baino okela gozoagorik jan. Eta ez ibili galdetzen edo pentsatzen hain krimen izugarrian lehenengo haginkada hartu zuenari gustatu zitzaion ala ez:
|
|
|
Halere, honek, jasotako ondarea bailitzan, aitarengandik zetorkion erromatarren kontrako gorrotoari hain sendo eutsi zion, non arima bera ere
|
hura
baino lehenago galdu izango baitzukeen; izan ere, sorterritik kanporatua izan eta atzerritarren laguntzaren beharrean zegoela ere, sekula ez zuen burutik kendu erromatarrekin gudukatzea. Filipo ez aipatzearren, Hanibalek urrutitik erromatarren etsai bihurtu zuena berau, garai hauetan Antioko zen zegoenik eta erregerik boteretsuena, honi borrokarako hain grina handia eragin zion ezen Itsaso Gorritik Italiari gerra egiten ahalegindu baitzen.
|
|
|
Zuloa aurkitu zuten hura babesten zuen alanbre artean, eta zimenduetan ezkutatu zituzten traste guztiak. Zein leku
|
hura
baino seguruago?
|
|
|
gerra galdu zuelako nahi izaten baitzuen, hain zuzen ere, gerra egin, nola edo hala. Eta ez zuen hartarako lagun hoberik osaba
|
hura
baino. Ongi oroitzen dut nola gu ere –aita, ama, arreba eta laurok–, geure aitaren bidetik, aitaren anaiaren etxera joaten hasi ginen, hara Altzara, sanmartzialetan, baita nola aitak noiznahi egiten zizkigun gerrari buruzko iruzkinak ere, bazkalondoren edo afalondoren, pattar pixka batek lagundurik errazago.
|
|
|
Eguerdiko mutxikina, ordea, ez zen jada ezer. Neu ere zer nintzen mutxikin galdu
|
hura
baino gehiago?
|
|
|
Horregatik, hona hemen, isilune tapitutik atereak, nire tesi pertsonalak euskararen egoeraren zenbait punturi buruzkoak, ele zuritzera bezala emanak. Nireak, euskararen bizigai izan daitezen,
|
harenak
baino pixka bat luzeagoak izango dira, zuzenean emanak sigi sagan eta andarka ibili gabe, baina murritzagoak ere kopuru aldetik, hola zu bezalako irakurle gaztea asperrak eraman ez dezan.
|
|
|
Hori esateko ere, zeren zure inguruko batzuek uste baitute Francoren garaian bizi ginen bezalatsu bizi garela egun. Eta hori ez da inola ere egia: orain garai
|
hartan
baino auto gehiago dago, eta handiagoak, indartsuagoak eta politagoak dira. Eta erabiltzen ditugun txaketak ere askoz ere dotoreagoak dira.
|
|
2003
|
|
|
Baina telefono hotsa etorri zen hausnarketok etetera, ikaraldiak bihotza ia bertan gelditzen ziola. Beraren egitekoa
|
hura
baino ez balitz bezala, berehala isildu zen, eta handik segundo pare batera amaren ahotsa entzun zuten.
|
|
|
Baina, egia erran, ez da bakarra izan Frantziako Iraultza. Eta
|
hura
baino lehentxeago, 1776an, beste iraultza bat gertatu zen Ipar Ameriketan, Ingalaterrako erregearen aurka jazarri zirelarik haren koloniak eta beregaintasuna hartu zutelarik.
|
|
|
Horrela errepidean oinarritutako garraio sistema bultzatzen jarraitzeak ekarditzakeen eragozpen eta mugak aintzakotzat hartu behar dira. Errepidezkoazpiegiturak gainerakoen eta, bereziki, trenbidearen aurrean duen abantailanagusia
|
hura
baino askoz ere potentzialtasun egituratzaileagoa duela da, baina kontrako aldean kostu sozial eta ingurumenezko kostu altuagoak izateaz gain ezin ahaztu daiteke gaur egun agertzen diren kongestio arazoakdirela eta, eta horiei aurre egiteko errepide azpiegitura hedatzeak dakartzanezintasunen ondorioz, beren eraginkortasuna izugarri mugatzen dela.
|
|
|
Karmelo Landak hartu zuen hitza hurrengo astean105 Haren ustez, pozgarria zen ikustea UEUren helburuen inguruan adostasun zabala zegoela, bereziki «UPVk ez bezalako helburuak betetzen dituela UEUk,
|
hura
baino urrunago doala, euskara hutsez egiten dela, ikasle irakasle harreman herrikoiak ezartzen dituela». EHU, ordea, ez zen euskal gizartearen agerpena, Espainiako Estatuaren erakundea baino.
|
|
|
Bizi behar den etxebizitzaren kasuan (ohiko etxebizitza), fiskalitateak aukera ematen du etxebizitza erosteagatik eta are berritzeengatik ere kenketa batzuk egiteko, halako moldez non, zeharka, Ogasunak etxebizitza erosten laguntzen baitu, kenketa honekin
|
hura gabe
baino gutxiago ordaintzen baita. Alde hori lagungarria izango da bankuari zor zaiona hobeto ordaintzeko.
|
|
|
Eta eguzkia atera zen, eta, ateri zegoen arren, eguzkiarekin batera sortu zen zeru lurrak zinez uztartu zituèn ostadarra! Pelloren jarraitzaileek bizi zutèn eta sentitzen zutèn esperantza marko batean sartzeko modukoa zen, eta ostadar
|
hura
baino marko ederragorik...!
|
|
|
Soroetako Permin, Pazko eguna pasatuta gero, Azpila itzuli zen eta, Pello Oilarra hil zela jakin zuenean, don Esteberen Jainkoaren mendekutzat hartu zuen hura. Don Estebek esana zuen igande hartan zerbait ikaragarria gertatuko zela, eta ba al zen
|
hura
baino gauza ikaragarriagorik?
|
|
|
Penagarria argazkia. Askoz penagarriagoa, inondik ere, atxilotu zutenean Ina gixajoari galtzontzilotan atera zioten
|
hura
baino!
|
|
|
Miresmenezko keinuak eta haurride bixkarrekoak izan ziren; egia esateko, hura eta
|
hura
baino gehiago ere merezi zuen gizon hark. Haren hitzek muin gordeenak ukitu zizkiguten.
|
|
|
Definizio soziokultural honen arabera, nazioa giza taldea da, eta definizio hori gizakiarentzat" hobea" da beste edozein baino, batez ere Estatu modernoaren kontzeptuan oinarrituriko
|
hura
baino. Baina azken definizio hori gehiago erabiltzen da, eta ez dago erabat bazterturik presio ekonomikoak, sozialak edo militarrak erabiltzea.
|
|
|
Eta flautista ez ala? Eta
|
hura
baino askoz harrigarriago. Harek musika tresnen bidez liluratzen c zituen gizakiak ahoko indarraz, eta oraindik ere haren doinuak jotzen dituenak —Olinpok jotzen zituenak Marsiarenak direla baitiot, honek irakatsita.
|
|
|
Kuhnen ‘zientzialari normalduaren’ eta ‘ezohiko zientzialariaren’ artean uste dut maila asko tartekatzen direla; eta horrela izan behar du. Ikus dezagun Boltzmannen kasua;
|
hura
baino zientzialari handiago gutxi dago. Baina zaila da esatea bere handitasuna iraultza handiago bat hastean datzala, neurri handi batean Maxwellek egindakoarekin jarraitu baitzuen.
|
|
|
Ez zuen beste ezer eraman, berari eskainia zen kodize eder
|
hura
baino. Hura irakurtzen, hura ikasten eta hura gozatzen ematen zituen egunak.
|
|
|
atal baten eraso bortitzak eragiten zuen
|
hura
baino.
|
|
2004
|
|
|
Ekonomiaren inguruan egituratu zen hasierako zazpikotea eta ekonomiaren inguruan jarraitzen du egituratuta egungo 25eko taldea. Hasiera
|
hartan
baino askoz egitura politiko handiagoa da Europako Batasuna, zalantza barik, baina oraindik munduan bloke gisa funtzionatzeko ahultasuna ugari dituena.
|
|
|
Eta horrela zabiltza beti, sartu eta irten, sartu eta irten, badira tarte luzeagoak edo motzagoak, baina harbide bakoitza helmuga bat da, helmuga bat da sartzea, eta beste bat ateratzea. Zuk beti duzu gogoan bukaerako helmuga horren ideia, baina aldian aldian
|
hura
baino lehen dauden helmuga txiki horiek planteatuz joaten zara, eta gainditzen duzun helmuga bakoitza garaipen bat da. Nik uste PR dela indartsuenak irabazten duen lasterketa bakarra.
|
|
|
Olazaharko Koldoren adiskide kutun bat da Andoni,
|
hura
baino hiru urte gazteagoa. Gezala eraiki baino lehenagotik hemen bizi zen arrantzale baten semea da.
|
|
|
Pirata mitiko
|
hark
baino interes politiko eta militar handiagoak buruan, Holandako, Frantziako eta Ingalaterrako itsasontziek ere jo zioten erronka gotorlekuari mendeetan barrena; izan ere, Puerto Rico uhartearen kontrola eskuratuz gero, gainerako kolonia espainiarren ateak irekitzeko giltza ere lortuko zuten. Espainiako koroari ondasun neurrigabeak eskaintzen zizkioten herrialdeetako giltza horien artean, Mexikokoa eta Perukoa, esaterako.
|
|
|
Besoa, aurrealdean, mazoaren parekoa da, atzealdean, eta
|
hark
baino ehun konektibo ugariago dauka.
|
|
|
Baina, edonola ere, ez genuke ahantzi behar lege soziolinguistiko hau: hizkuntza hegemonikoa ez da nahitaez gehiengoaren hizkuntza, boterearen euskarri sozialak eta politikoak bere eskuko dituen
|
hura
baino. Bide batez, esan dezagun, minoria (k) hitzaren historia ideologia menderatzailearen sorkaria dela, izan ez baita inon gutxiengorik, dominazioaren logikak eragindako minorizazioa edo mintzaira gutxitua ez bada.
|
|
|
Eta bada abertzalea ez den euskaltzalerik ere. Garai bateko euskaldun fededun hura gaiztoa baldin bazen euskaldun fedegabeekin, gaur nagusi den euskaldun abertzale binomioa ez da
|
hura
baino zintzoagoa eta zuzenagoa abertzale sentitzen ez direnekiko edo abertzaletasuna bizitzeko modu atzerakoiekiko oso kritikoak diren euskaltzaleen aurrean?. 218
|
|
|
Lapurdin, Zuberoan, Gipuzkoan eta Nafarroan asko argitaratu ziren data hori baino lehenago, jada Lizarragaren 1572kotik hasita. Eta Urkijoren ustez, ba zitezkeen Bizkaian bertan gehiago ere
|
harenak
baino lehen argitaratuak.
|
|
|
Baina ez zen 1995 urtera arte izan, araudi nazional batek, indarrean zegoen arau sakabanatzearen aurrean —eta Erkidegoko Erregelamenduak zuzenean aplikatzeko aukeraren kalterik gabe—, xedapen bakar batean jaso zituen Espainiako ontziek arrantzatutako arrantza espezieentzat baimendutako gutxieneko neurriak, Kantauriko eta Ipar mendebaldeko kaletan eta Cádizko Golkoan, Mediterraneoko arrantzalekuan eta kaletan harrapatutako arrantza ontzientzat. Araudiaren arabera, arrain, krustazeo, molusku edo arrantzako beste edozein produktuk ez du eskatutako neurria, baldin eta bere neurriak
|
harenak
baino txikiagoak badira. Eskatutako neurria ez duten arrainak, krustazeoak, moluskuak edo arrantzako beste produktu batzuk ontzian atxikitzeko, transbordatzeko, lehorreratzeko, garraiatzeko, biltegiratzeko, saltzeko, erakusteko edo merkaturatzeko debekua urratzen dutenek, Estatuko Itsas Arrantzari buruzko Legean eta horiekin bat datozen gainerako xedapenetan ezarritako arau hauste eta zehapenei egin diete aurre, 60.000,00 eurorainoko isuna edo kanpoko salgaientzako zigor osagarriak ezartzen baitituzte.
|
|
|
Errepideko bihurgune bat hartu genuen eta gazteluaren beste bi dorreak ikusi genituen orduan: nagusia bezain garaiak ziren, baina
|
hura
baino lirainagoak. Txano borobil moduko arbelezko teilatu elurreztatu banaz estalita zeuden eta halako kutsu dotoreziazko bat eransten zioten eraikin bipilari.
|
|
|
Egia erran, Del Valle aspertzen hasia zen euskaldun barregarri haien harat honatei so emaniko lehenbiziko ordu erdia igaro orduko. Izan ere,
|
hura
baino jende aspergarriagorik ez zegoen munduan. Egoki janzten ziren, egoki mugitzen ziren eta egoki hitz egiten zuten:
|
|
|
Baina Ikek amets zabalagoak zituen. San Antonioko base hautseztatu
|
hura
baino askoz ere handiagoak. Betidanik izan zuen susmoa Patuak zerbait ekarriko ziola.
|
|
|
–Bizia zor dizudala uste dut –azaldu zion Josebari, besoa erakutsiz. Zauri
|
hura
baino askoz sari handiagoa egokitu behar zitzaion, berez, loteria ero hartan. Bazekien.
|
|
|
Burua ateratzen zidan, eta gelako liderra zen. Baina futbolean
|
hura
baino gehiago nintzen, eta hori ez zeraman ongi.
|
|
|
" Hirur peza/ Eta bospasei zerra/ azkenean/ puskatu haute/ Tzarra tzarra/ Tronzenezarekin"(" Haritza").
|
Hark
baino lehenago zuhaitz moztuaren irudia agertu zuten Gandiagak Hi ru gizon bakarkaliburuan, eta Lizardik" Zuhaitz etzana" olerkian, eta urrunago joanez, A. Machadoren" A un olmo viejo" olerkiarekin ere badu parekotasunik. Zuhaitzok badute, gainera, ezaugarri komun bat, alegia, ez direla alferrik sakrifikatuak izan.
|
|
|
Horretarako literatura, eta poesia bereziki (hori baita Manexek beti gogoan daukan generoa), tresnatzat edo armatzat hartuko ditu. Gabriel Arestik" poesia mailu bat da" zioen bezala, eta
|
hark
baino lehenago Gabriel Celayak" la poesa es un arma cargada de futuro" zioen bezala, Erdozaintziren poesia" borroka baten elea" da," bere buruaren jabe izan nahi duen herri langile baten elea" (HH, 16 or.)," xixta zorrotzak" dituena, zorrotza" harri zorroztua bezalakoa" (NPI, 54 or.).
|
|
|
Sokari heltzen zion gaztea entretenitua zegoela ikusiz, La Vachek bi pauso zuzen eman eta kolpea tira zion adar eskuinarekin, eta baita galtzetan tarratekoa egin ere. Eta egingo zion tarrateko
|
hura
baino zerbait gehiago baldin eta mutil gazteak sokari ondo eutsi izan ez balio.
|
|
|
Eraman zuenean pozik hartu zuen, egoki iruditu zitzaion: " Behin edo beste kalean ikusi zuen Miren
|
hura
baino askozaz egokiago" esan zion.
|
|
2005
|
|
|
Frantzisko Xabierko ez zen Txinan sartu, eta lau mende geroago, Ixakak ez zuen Txina zapaldu behar izan, txinatarren artea ezagutu eta barneratzeko. Izenburuan genion, Xabier ez baita Xabiertxo, Xabiertxok bere txikitasunean, eta txinatar moldeak barneratuz, menturazale
|
hark
baino anitzez ere gehiago du zabaldu gure imaginarioa.
|
|
|
Ez ote daki, guk baino hobeki, zer den ongi eta zer ez guretzat?
|
Hura
baino gehiago ote gintezke. Nondik genuke jakitate hori?
|
|
|
Baitezpadakoa zaigu oroitzea ase eta lo, aski bada abendorako gizentzen den bortako bargoarentzat, gizonak besterik behar duela. Gaingsbourgek kantatzen zuen" sea, sex and sun"
|
hura
baino gehiago denik ere. Zenbaitek diote larrikiago (salbu suek eta!)" bronzer, bouffer, baiser, l" idéal des 3 B." Gizona ez da ogiz bizi bakarrik (Mt 4,4) beste goserik ere badu.
|
|
|
Ipod Nano laginak FireWire konexioa onartzen du: honakoa USB bezain hedatua ez dagoen arren,
|
hura
baino dezente azkarragoa da.
|
|
|
Hauek nire atzetik ibilitakoen antza ez badute, ni Michael Jackson baino beltzagoa naiz. Ez, hori ez,
|
hura
baino beltzagoa izatea ez da zaila. Eddie Murphy hobeto.
|
|
|
Nekane aurretik ikusten nuen, eta arriskuaren atzamarretatik hurbilago ni
|
hura
baino. Jakin mina tentazio handia izaki, atzera begiratu nuen eta, begi aurrean, pana berdedun galtzak atzeman nituen, kremailera irekita, eta handik txurten lodi eta tente bat kanpora begira, amorru bizian zetorren gizonaren oinkadaren erritmora batera eta bestera dantzan.
|
|
|
Ez zegoen besterik. Eskutitz
|
hura
baino ez. Aitonak dena erre zuen.
|
|
|
Ez zuen gutako inork sumatu. Aitonaren arreba baten eskutitz
|
hura
baino ez zegoen. Izekok erakutsi zidan, paper zaharrak atontzen ari zela.
|
|
2006
|
|
|
PSEren iraileko ekimenak zori hobea izan du 2000 urteko
|
hark
baino. Hirukoak aintzat hartu zuen sozialisten proposamena, eta Hezkuntza Sailari eskatu zion gaiaren inguruko azterketa egiteko, martxoan behin betiko proposamena aurkezte aldera.
|
|
|
Robert eta bere lankide Pascal Lorent banku baten gezurrezko hondoratzea ari ziren ikertzen Backes hurbildu zitzaienean. Baina berez handia zen eskandalu
|
hura
baino askoz gauza garrantzizkoago batekin egin zuten topo. Backesek Clearstreamen bezero guztien bankuak gehienbat zerrendak ekarri zizkien, eta kazetariak finantza lerro paralelo baten aurrean aurkitu ziren.
|
|
|
zorionez, izaera nazionala baino estimulu gehiago badira. 40ko, 50eko, 60ko eta 70eko hamarkadetan, Katalunian
|
hura
baino askoz estimulu indartsuagoak zeuden. Makien tradizioa 60ko hamarkada arte iritsi zen.
|
|
|
Udaleko iturrien arabera, biztanleko zazpi metro koadro berdegune dago Bilbon. Hiriak badauka hainbat parke Etxebarriaz besterik, eta horietan ezagunena, zalantza barik, Doña Casilda da, San Mames futbol zelaitik oso hurbil eta
|
hura
baino urte batzuk zaharragoa (1907koa da). Ahateen aintziratxoa eta musika emanalditarako erabiltzen den Pergola ditu gunerik esanguratsuenak.
|
|
|
Nire lehen nobelaxka
|
hura
baino hamar urte geroago plazaratu nuen Tigreehizan. Hark baino dinamita gehiago zekarren sotoan.
|
|
|
Nire lehen nobelaxka hura baino hamar urte geroago plazaratu nuen Tigreehizan.
|
Hark
baino dinamita gehiago zekarren sotoan. Eta hala ere, ez zuenkontrako girorik bildu, nik dakidala bederen.
|
|
|
Disko hartako abestietako baten hitzak Etiopiako erregearen hitzaldibatetik aterata zeuden. Inoiz ez nuen
|
hura
baino letra engaiatuagorik entzun. Honahemen euskarara itzulia:
|
|
|
Kant-ek Jainkoarengan etsi etsian zergatik sinesten zuen azaldu banu, Víctor Hugo-ren pasarte
|
hura
baino erreferentzia hoberik ez nuke aurkituko. Gogoan geratu zaidan bezala aipatuko dut, hara:
|
|
|
Menéndez Pelayo k ere ez baitu Volksgeist espainolaren monopolioa.
|
Hark
baino lehen, berak hain gorroto zituen krausistek errotu bide dute Volksgeist espainolaren filosofia. Zientzia espainolaren polemikan" no es la ciencia española el auténtico tema de la polémica.
|
|
|
Islandiako uharte hotzetik abiatuta, Erik Gorriak eta bere marinel ausartek ozeano Atlantikoan mendebaldera egin zuten X. mendean, ordura arte Europako beste inork egin ez zuen bidea eginez. Aurkitu zuten uharteari –munduko uharterik handiena,
|
hura
baino handiagoei kontinente deitzen baitzaie– Groenlandia jarri zioten izena," lurralde berdea" beren hizkuntzan. Batek baino gehiagok esan izan du sarkasmoz betetako pertsona izan behar zuela Erik Gorriak –edo mundu maltzur honetako lehen publizistetako bat, agian– baina badirudi ez dela horrela; ez, behintzat, gauzak bere osotasunean ikusten baditugu.
|
|
|
Abuztuaren hondarretan, bada, ondoezik egon nintzen. Itotakoa topatu genuenean itsasoan blai egin izanak katarro eskasa ekarri zidan arren,
|
hura
baino irmoagoa izan zen Mirra galtzeko ikarak sorturiko larria.
|
|
|
Ez zait
|
hura
baino leku egokiagorik, politagorik, bururatu une horretan; memorian iltzatuta daramadan patioko iturri malapartatu horretatik ahalik eta gehien urruntzea izan da, ziurrenik, nire asmo kasik inkontzientea.
|
|
|
Hermannek ez zituen sekula oreka eta argitasuna galtzen. Taldeko gehienoi, justu kontrakoa gertatzen zitzaigun, eta garagardo eta snaps batzuk edan orduko,
|
hark
baino errazago galtzen genituen piura onaren neurriak. Hermann, ordea, ez nuen inoiz neurritasuna galduta ikusi.
|
|
|
Ganbara, ordea, nire beharren araberakoa zen, prezioa ere neurri neurrikoa zuen, eta ordu arte ikusitakoagatik, nekez topatuko nuen
|
hura
baino aukera hoberik. Txeraz begiratu nion emakumeari:
|
|
|
Imanol Urbieta dugu, arbola bedeinkatu
|
hura
baino areago, guztiz maitatua.
|
|
|
Ekintzaren emaitza objektiboa egilearengandik aldentzen da beti, eta sarritan
|
hark
baino luzaroago irauten du. Baina emaitza hori akatsik gabea, hots, unibertsala eta homogeneoa (ezin hedatuzkoa eta kontraesanik gabea) ez den heinean, amaikizun da bera ere, aldatu egiten baita.
|
|
|
Marinel hura, Candidaren gizona, berriro ikusi nuen, handik urtebetera, baina hilda, astelehen euritsu batean, La Najako arkupeetatik, noraezean, uretan bere aurpegia ikusten ez zuelako arduratuta... Eta zer gura dok?, esan nion, hi Pitxitxi futbolari txapeldun
|
hura
baino hilago hago, hire bila joango dozak laster batean, zergatik uste dok ez dagoela inor hire inguruan. Ondo baino hobeto dakitelako hilotz ibiltaria haizela, hire bila joango dozak, baina infernura betiko bidaltzeko... dagoeneko, La Palanca ondoan bizi den Soledad kubatar beltzaran harekin hasi dozak tratuan, halako edabe bat hiri emateko, tabernaren batean edo hor nonbait, eta, esan deuat, infernura bidaltzeko...
|
|
|
Mayflower haren irudiarekin jolasean nindoala, hilerri katolikoaren alboan igarotzean elurraren gainean ageri ziren banderatxoak, goizeko argitasun zilarrezkoan gorria odolezkoago eta zuria galduago. Egunen batean han sartu behar nuela erabakita neukan eta, zein hoberik
|
hura
baino. Han egin nezakeen gogoeta han.
|
|
|
Horrexegatik eskertu nuen mamada hitzaren zuzentasuna. Carson Cityn ez ei zegoen
|
hark
baino hobeto egiten zuenik, eta beti izaten zituen bezeroak zain, eta eurek hala ere harexekin nahi izaten zuten.
|
|
2007
|
|
|
Gipuzkoako Goierrin, herri txiki bateko jaietan, igande eguerdiz, lehenengo nire belarriek topo egin zuten herriko plazan erdara eta euskara txandakatuz ari zen aurkezlearekin. Herritar denek euskara ulertu ez ezik egin ere
|
hark
baino bikainago egiten zuten lekuan, bertako zein ari ote zen erdaraz ikustera hurbiltzean, nire begiek ezezagun batekin topo egin zuten. nafar euskaldunekin; aizkolari gipuzkoar euskaldunekin eta oilar poni ahari... dantzan zerabiltzan euskaldun arabartu batekin eta han bildu ziren herritar taldetxoarekin nire hizkuntzan aritu nintzen.
|