|
2000
|
|
|
Martin Azpilkueta(), Doktor Nabarro bezala ezagutzen dena dugu beste gizon gogoangarri bat. Aurrekoarekin lotuz, Salamancan Aita Vitoriaren hitzaldietara joaten zen eta bere ekintza eta lanetan
|
haren
eragina nabari du.
|
|
|
iritsi baino lehentxoago izan genuen geure belaunaldikoek haren izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena, zer esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan, ene ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile berriaren ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara
|
hura
eragin zutenak; han egon zen bera. Aski niretzat.
|
|
|
Halarik ere, derradan ezen esperientza hartarik ere ez nintzela esku hutsik jalgi, zeren, logika guztien arabera iguriki zitekeen bezala, kolpe
|
haren
eraginaz, kolpetik ikasi bainuen ikasi beharrekoa, lezione bakar ezin emankorrago hartan, eta deliberatu nuela, handik harat, ezen zuhurra izan behar nuela, azeriak bezala, zeinak, badu ere bere biloa erakusten, ez baitu bere asmorik biluzten, eta entseiatu beharra nuela, halatan, baldin inguruko giroa ez banuen aldeko, mihiaren bridatzerat eta arrazoinbide eta ateraldi bitxi haien ezkutatzerat e...
|
|
|
Eta, Villagrandeko dukearen aipatze hutsak betartean irri
|
hura
eragiten ziola eta irri hura are zabalago egiten zuela, erran zigun:
|
|
|
Eta ni ere haiekin nindoan hatsarrean, baina maite nuen osaba, bertzalde, eta bihotz bihotzez maite nuen gainerat, bizia zelako eta ezin originalagoa, eta sekeretu bat genuelako, are gehiago lotzen gintuena... Eta maitasun sentimendu
|
hark
eraginik edo, ahalketu nintzen, halako batean, hura bakarrik uzteagatik eta harengan ez sinesteagatik. Eta gelditu, eta gibela egin nuen isilik eta emeki, latzikaraturik artean.
|
|
|
Eta, erran hura apaindu nahian, jakinik ezen ama osaba Joanikoten kontra zebilela orduko eta, ondorez, osabaren eskutik eta
|
haren
eraginetik urrun nahi ninduela, eratxiki nuen:
|
|
|
Baina bada bizitzan epe bat eta aro bat, zeinean haurra apurka gizontzen den, eta bertze aterbe batzuk bilatzen dituen, ohartu ere gabe batzuetan, baina baita ongi oharturik ere bertzeetan, nola izan baitzen ene kasua. Eta, hala, osabak jauregiko ziegetarat ustekabeko bisita hura egin zidanean, ene baitan zerbait hautsi, eta haustura hark marra hura eta zigilu
|
hura
eragin zizkidan denboraren bidean, aditzerat emaiten zidatenak ezen epe bat akabatu eta bertze bat hasterat zihoakidala. Eta bi aro haien arteko muga eta zedarria sekeretu bat zen, osaba Joanikotek jakinarazi zidana!
|
|
|
Zeren baitzirudien ezen etxe hura hainbat gelaz osatua zegoela eta hainbat korridorez, eta batzuen eta bertzeen artean barren leiho haiek zeudela, erridau edo errezel batzuek estaliak... bezeroei jateko, edateko edo bertze edozein zerbitzu eskaini ahal izaiteko diskrezione osoz, Mignonek erran zidanez, eransten zuelarik: " Baina munduan diren trabailari onest guztiek bezala, trabailua ongi eginez gero eskatuko ditugu guk ere eskatu beharrekoak, ongi baderitzozu..." Eta Mignonek biluztu eta solastu, biak baterat egiten zituen, eta nik ez nekien zerk nindukan liluratuago, haren gorputzak edo haren mintzamoldeak, gorputz
|
hark
eragiten zidan sukarrak edo haren hitzen egokitasunak... Eta ezpainak belarrian jarri, eta ezpainez ez ezik hitzez ere pot egiten zidala, biluztu ondoren erran zidan:
|
|
|
Erran dizut, izan ere, nola ibili nintzen egun hartan, desiraren albardak karga karga eginik, imajinazinoaren labe gero eta beroagoan iduri lizun bati bertze bat zerraiola; eta nola, nengoen puntuan nengoela, otso gose sabel uzkur bat bainintzen, golos eta lamiti, Mignonen gorputza haginkatzeko prestik, zeren haren haragi giharrak bildots batenak izan baitzitezkeen, edo oreinkumearenak bezain samur, uxter eta sasoal, hala, iduri lizun haietarik bakoitzak iratzartzen zizkidan apur bat nerbioak, sutzen zidan apur bat odola, ernarazten eta kilikarazten zizkidan apur bat burmuinak, berretzen eta emendatzen zizkidan neure gizonezkotasun ustezkoari zegozkion humoreak, ene izter arteko poltsatxoetarat biltzen zirenak, iduri bakoitzari humore xorta bat balegokio bezala... harik eta, iduriz iduri eta xortaz xorta, neure gizonezkotasunaren poltsatxoak lehertzeko puntuan sumatu nituen arte, ubideari gainez egiterat doakion uholdearen gisarat. Eta are gehiago kilikatu ninduen, gelan sartu bezain sarri Mignonek ezpainetan eman zidàn musu luze hark —marrubiak edo mugurdiak ote ziren ezpain haien fruituak, jaun André? —, zeinak hatsaren estualdi
|
hura
eragin baitzidan. Eta Mi gnon ohean etzan zen, eta nik, neure buruaren jabe ez nintzela, haren gainerat egin nuen, herstura hertsi hartan ezin dorpeago...
|
|
|
Hortik aurrera, jakina, zorigaitzaren dorrean gora, mailadiz mailadi. Hasteko, kolpe latz
|
haren
eraginez, ataxia sendaezin bat, zeinak" erregalo modura ekarri baitzidan gizon egiten nauen zer horri, barkatu, dale fuego eragiteko behar erreprimiezin bat, behar lotsagarri bat". Negar zotinka hasi zen aitorpen gogorraren ondoren, baina Caterpilar andrearen hitzek sosegu apur bat ekarri zioten:
|
|
|
Hala ere, oraindik maite zaitut"). Sortu zi  tzaidan amorrazio, egonezin, tristura eta auskalo zer gehiagoren sentimendu bulkada
|
haren
eraginez, ohetik jaiki behar izan nuen eta Dabid atzetik etorri zitzaidan, isatsa apaldua duen txakurraren antzera. Eztabaida salara lekuz aldatu, eta hantxe amaitu zen, handik gutxira, zuloaren eskultura jaurti, huts egin, eta kalera irten nahi nuela esan nionean.
|
|
|
Adin aitzinatuago batean, izpirituak kultura behar du. Bihotzaren lehen garatze horiek ere jagon behar dira, grinaren hasierako kimuak zuzendu eta zigortu, arrazoimenaren egoki zertu, sedukzio mota guztien aurrean babes egokia emanda; berba batez esateko, izadiaren zelatan egon,
|
haren
eraginak ez saihesteko eta harekin batera osatzeko beraren obra nagusia, horri lotuta, kide legez, onartzen baikaitu hark.
|
|
|
Halaxe jakinarazi zion behintzat gure aitonari. Gizon
|
haren
eraginez edo beste moduren batean, Ondarretako kartzelara eraman zuten aita. Itxuraz egoera hobeagoxera, fusilatzetik libre; nahiz eta kontu jakina den Ondarretako kartzelaren historia beltza.
|
|
|
– Nik ez hinduket salatuko, Goizeder –animatu nintzen esatera ikusmen
|
hark
eragindako harridura gainditu bezain laster– Nik ez ditinat zipaioak maite, ezta banketxeak ere. Eta –Lauaxeta seinalatuz– honengatik ez kezkatu, hau nirekin zagon.
|
|
|
titiak agerian zituen neska gazte ilehori baten koloretako argazkiak hartzen zuen oso osorik azal ikusgarri eta aztoragarri hura. Ikuspen bortitz
|
hark
eragindako barne asaldura pixka bat baretu zitzaionean egunkarietako hitzak irakurtzen hasi zen, nahasian, urduritasunak ez baitzion izenburu handietako esaldi nabarmenak ere osorik irakurtzeko betarik eta patxadarik uzten. Nahaste hartan, besteak baino meheago zen egunkari bati erreparatu zion bat batean, harrituta:
|
|
2001
|
|
|
1912ko abuztuaren 12an euskal kostaldea gogor astindu eta Bermeon 116 arrantzale ito zituen galernari buruzko eleberria da Paul Henri Capdeviellerena. Baina ekaitz izugarri
|
hark
eragin zituen hondamenak agertzeaz gain, sasoi hartan euskal kostaldeko herri batean ematen zen eguneroko bizimodua bere nobelan azaltzen ere saiatu zen egilea, hau da, amodia, klaseen arteko ezberdintasunak eta itsasoari lotuta bizi den jendearen pentsamolde berezia agertzen. «Bermeo la sauvage»z gain, «Fils de la Terre» (1908), «François eta Guadalupe.
|
|
|
Kontestu bikoitza hartu behar du kontuan hedabideek euskal gatazkaren, euskal gatazkarekin loturiko berrien tratamenduaren eta
|
haren
eraginaren aurrean jokatzen duten papera aztertuko duen metodologiak:
|
|
2002
|
|
|
Lizarra Garazi, tregua eta orduko giro
|
haren
eragina asko nabaritu al zen Erriberan?
|
|
|
Torturaren segimendua eta salaketa burutzen duten taldeek, tortura legezko bermearen urraketa sistematikotzat jotzen dute. Estatuak torturatzaileekiko inpunitatea bermatzen jarraitzen du, azken hogeita bost urteetan torturapean edo
|
haren
eraginez hildakoak asko izaki: Joxe Arregi, Esteban Muruetagoiena, Mikel Zabalza, Xabier Kalparsoro eta Gurutze Iantzi izan dira kasu entzutetsuenak.
|
|
|
X. Lete poetak Zeruko Argia aldizkarian (560, 73) argitaratu zuen kritika batean definitu zuen bezala, eleberriari poema baten intentsitate eta erritmoa darizkio. Autoreak protagonistaren haurtzaroa arakatzen du, eta
|
harengan
eragin handiena izan zuten bizipenen oroipenaren inguruan narrazioa egituratzen. Anaiarteko amodio gorrotozko harremana, bokazio erlijiosoa, sexu desira, eskolako bizipenak edo baserriko bizitza dira lehen pertsonan kontatutako narrazio intimista honen funtsezko gaiak.
|
|
|
Era berean, adierazi zuen epailea kasua Auzitegi Nazionalera bideratzen ari dela, zenbait autonomia erkidegotan eragina duela kontuan hartuta. Nolanahi ere, Pazientearen Defendatzaileak uste du Osasun Ministerioa bat datorrela konpainia farmazeutikoaren erantzukizunarekin; izan ere, haren iritziz, “botika hori erabiltzen utzi zuen, nahiz eta
|
haren
eragin kaltegarriak ezagutu”. Bestalde, Matilde Valentín Kongresuko Osasun Batzordean PSOEk izan zuen bozeramaileak kritikatu egin zituen Osasuna eta Europako Batasuneko gainerako herrialdeetako sendagai agentziak, zeribastatinaren gainean “kontrol zorrotza” egin ez zutelako.
|
|
|
Espainian, unibertsitate ikasketak dituzten emakumeen arteko tratu txarrak(% 8,9) nabarmen txikiagoak dira gainerako taldeetan baino.
|
Haren
eragina biktimaren hezkuntza mailaren alderantzizkoa da: goi mailako batxilergoko ikasketak edo horien baliokideak egin dituztenen% 11,4, oinarrizko batxilergoan geratu zirenen% 13,4, eta are gehiago, ikasketarik gabekoen% 13,6 edo lehen mailako titulazioa dutenen% 13,6, Emakumearen Institutuaren 2000ko datuen arabera.
|
|
|
Ur gezaren %60 ezin da erabili, non dagoen ikusita. Adibidez, Amazonas ibaiak munduko ur gezaren %15 hartzen du, eta Kongo ibaiak %3, 5, baina, nahiko gutxi bizi dira
|
haren
eragin eremuetan. Eskuragarri dagoen ur guztiaren %50 baino gehiago hartzen ari gara gizakiok, ureztatzeko batez ere, baina munduko populazioaren hazkundeak azkar handituko du eskaria, eta, ondorioz, ur geza gehigarria harrapatzeko teknologiak garestiak, zailak eta nahiko eraginkorrak izaten dira maiz.
|
|
|
Likidoak garaiz berritzen ez badira, bihotz maiztasuna eta gorputzaren tenperatura handitu egiten dira, eta buruko gaitasunari eragin diezaioke. Testuak ugalketari ere heltzen dio, adin horretan aztertzen hasten den gaitasunari, eta
|
haren
eragina ezin da saihestu: Espezialistaren esanean, «garrantzitsua da etorkizuneko gurasoek elikadura egokia izatea fetuaren elikadura gabeziak saihesteko».
|
|
|
Harik eta zerbait egitea bururatu zitzaidan arte. Zeren amak
|
hari
eragindako kaltea amak berak ezaba baitziezaiokeen eta neutraliza, bere jarrera aldatuz gero.
|
|
|
Umore oneko eta arin sentitzen nintzen, Bonheur parfait akatsik gabe jo eta gero. Abelen hilketa,
|
hark
eragindako erresumin  sarkorra, haren ondotik etorri zitzaizkidan ezuste eta une desatseginak... hura guztia gero eta urrutiago nuen; egunak pasatu ahala, dena ahanzten joango nintzen. " Ondo da, egin nuen hausnarketa, gainetik kendu behar ditut pentsamendu ilunok, gainetik kendu oroitzapen gogor horiek, ez naiz bizitza osoa gertakari berari bueltaka ibiliko.
|
|
|
U rte gutxi batzuk geroago Falo zantarralibu ruarenegileak nahiago izan zuen anonimatoan mantentzea bere izena, eta liburua promozionatzeko egin zitzaion elkarrizketan, aurpegia farola baten atzean ezkutatu zuen, liburu
|
hark
eragina edo eduki baitzezakeen bere lanpostuan (garai hartan jendaurrean agertzen zen kazetari ezaguna).
|
|
|
Esaldi batez, helburua Europa rekiko konbergentzia lortzea da... baita Informazio Gizartean ere. Plana, legez, Euskal Autonomia Erkidegoari bakarrik dagokion arren,
|
haren
eragina, izatez, Euskal Herri guztian zehar sumatuko da, sareak ez baitu langarik, ez merkatuak mugarik. Are gutxiago, daitezkeen langak eta mugak euskal merkatuak murriztarazi nahi izango dituen heinean.
|
|
2003
|
|
|
Erlaxazioa, yoga, psikoterapia eta antidepresiboak, jakina, ez dira arazo honen konponbideak. Sostengu psikologikoak lagun diezaieke gaixotasunaren sintomei, baina ez du deuseztatuko
|
hura
eragiten duen zera... Laneko baldintzak egokiak ez badira eta langileen osasunari eragiten badiote, laneko baldintza horietan eragin da, irakasleen ikasgelako autonomia handituz, baliabide materialak ugalduz eta zentroetan irakasleak aholkatzeko laguntzako beste profesional batzuk ipiniz, irakasleen administrazioarekiko eta gurasoekiko komunikazioa hobetuz, prestakuntza eta erreziklajea sustatuz, irakasleen atsedenaldiak hobeto gestionatuz edota, irakaskuntzako profesionalak motibatzeko, konpentsatzeko pizgarri ekonomiko eta profesionalei buruzko politika on bat indarrean jarriz
|
|
|
Behin hori eginda, hurrengo urratsa nazioarteko merkataritza (eta ezberdinen artekoa preseski) abian jartzea izan zen. Prozesu hori iragan mendehasieran bizkortu zen, baina baita 1929ko New Yorkeko burtsaren crash ospetsuharekin eten ere; hondamendi
|
hark
eraginda, kapitala nazioarteri mesfidantzazbegiratzen hasi eta bere baitara, estatuen barne mugetara bildu zen berriro.
|
|
|
“Zoonosiaren ondorio negatiboak zabalak dira.
|
Haren
eragin handiak morbilitatea eta heriotza tasa handia eragiten du, bai gizakietan bai animalietan”, nabarmendu du Rosesek. Adituaren esanetan, “eragin ekonomikoa eraginpeko eremuetan turismoa galtzean eta nazioarteko merkataritza murriztean islatzen da.
|
|
|
akrilikoz egina dago. Forma erdiesferikoa duenez, eguzki argiaren aprobetxamendua optimizatzen du eguneko une guztietan,
|
hari
eragiten dioten angeluaren aldaketetatik harago. Gainera, sabaiaren gaineko ebaketa zirkularrak euri uraren eta beste objektu batzuen (adarrak, zuhaitzen hostoak eta beste zikinkeria batzuk) zirkulazioa errazten du, drainatzeari eragin diezaioketenak eta, denboraren poderioz, ihesak, iragazteak edo itoginak eragin ditzaketenak.
|
|
|
Ilun eta zaharkiturik geratuko litzateke, hala ere, Domaten ahalegina, gerorako ondoriorik gabekoa izan balitz. Maiz sarri goraipatu da
|
haren
eragina, XIX. mendeko kodegintzaren bidean. Askok uste dutenaren aurka, Domaten lana zuzenbidearen kutsukoa da; ez, menturaz, politikaren sundakoa, zuzenbide publikoari bere lanaren bigarren zatia eskaintzen badio ere.
|
|
|
–Denbora batez ez genuen jakin hilik zen ala preso hartua zuten –nik, pasadizo
|
hark
eragin zidan erredura erabat sendatu barik nuela oharturik– Batzuek bizirik zela eta preso hartu zutela esaten zuten. Baina nork jakin?
|
|
|
|
hark
eraginik ez izatea gure erabakietan.
|
|
|
|
Haren
eragina zabalagoa da.
|
|
2004
|
|
|
|
Haren
eragin maila argi ez dagoenean elektromioneurografiara jo daiteke, nerbio eroapena zuzena den, motelduta edo ezabatuta dagoen esaten baitu.
|
|
|
Larruazalaren gainaldeko geruza (epidermisa) kaltetzen dute izpi hauek eta oso litekeena da
|
haren
eragin kaltegarria begiek ere nozitzea.
|
|
|
Baina aldaketa horren aitzin gibelak aletu aurretik, bestetara baino lehen, goazen hastapenetara bertara. Udako Euskal Unibertsitatea jaio berria genuen, eta erditze
|
hark
eragindako eztabaidaren testuinguruan kokatu behar ditugu Jesus Mari Larrazabalen ohar hauek: –Denok, ia denok, Euskal Unibertsitatea exijitzen dugu.
|
|
|
Koltza olioaren ondorioz hil ziren pertsonen eta bizirik iraun zuten beste batzuen gazura konparatzean, proteina familia bat da. Istripua gertatu zenean, ez zegoen
|
hura
eragin zuten arrazoiak zehatz mehatz identifikatzeko beharrezko tresnarik. Orain, IDIBAPSeko adituek lan bat argitaratu dute Proteomics aldizkarian.
|
|
|
Zarranzek zuzendutako taldeak hirugarren mutazioa aurkitu du.' Parkinsona da desordena neurologiko konplexuenetako bat. James Parkinson sendagile britainiarrak deskribatu zuen lehen aldiz gaixotasuna 1817an, baina haren jatorria,
|
hura
eragiten duen arrazoia, ia bi mende geroago ere misterioa da. Genetikaren eta biologia molekularraren arloetan berriki egin diren aurrerapenei esker, Parkinsonen forma batzuetan herentziazko faktore baten presentzia identifikatu ahal izan da.
|
|
|
Entzima horrek urdaileko urinen ordezko gisa jarduten du, digestioak hobetzen ditu eta kitina estalkia suntsitzen du, hesteetako parasitoak organismotik kanporatzen baitira.
|
Haren
eragin arazgarriak, diuretikoa den aldetik, eragin onuragarria du gernuaren bidez toxinak kanporatzeko, Corominen iritziz, “eta horrela lagundu egiten die giltzurrunean, maskurian eta prostatan arazoak dituztenei”. Era berean, fruta horren eragin antioxidatzaileak erradikal askeen aurka egiten du, “gaixotasun kronikoei aurre egin eta bizitza luzera hobetzen baitu”, dio.
|
|
|
edari alkoholdunen taldean, ardo beltzaz gain edo garagardoak eragin antioxidatzaileko substantziak ditu; bai, ordea, substantzia horiek ardo zurian eta cavan ere badaude substantziak. Zehazki, kavak konposatu fenolikoak ditu, forma sinergikoa du, eta, beraz,
|
haren
eragin antioxidatzailea indartu egiten da. Konposatuak edari horretan nagusi diren fenolikoak azidoetatik eratorriak dira zinamikoak, besteak beste, azido kafeikoa.
|
|
|
Heisenbergek mahaigaineratu zuen mundu tentsio
|
haren
eragina, azkenean ahoa zabaldu zuenean:
|
|
|
Gizon gehiago ageri zen, paseoan bakarka edo arbolen kontra bermaturik, segizioarenganako jakin minik gabe, iruditu zitzaion Fermini, arreta beste zerbaitetan bailuten. Arraroa egin zitzaion egunsentian figura haien bakarka ibiltze
|
hark
eragiten zuen giro ezkutu eta ia klandestinoa, segizioak garraiatzen zuen isiltasunak areagotua. Soilguneko lehen lerroko zuhaitzez harantz, gizon haietako bat, galtza bakeroak eta zamarra gorria, besteek ez bezala arreta emanik, haien bidea egiten ari zela iruditu zitzaion.
|
|
|
Eta Carlosek barre baino ez zuen egiten atzean utzitako
|
hark
eragiten ziona algararekin ezkutatu nahiko balu bezala.
|
|
2005
|
|
|
9 hilabetetik aurrera, eskuz atzeman dezakeen guztia da jostailua eta
|
harengan
eragin dezakeela konturatzen denean, ekintza behin eta berriz errepikatzen du.
|
|
|
Zergatik pertsona batzuek ezinezkoa dute dieta bete,
|
haren
eraginak nabaritu arte?
|
|
|
Porrotaren ondorioen garrantzia eskolaren esparrutik at hedatu da eta herrialde garatu guztietan dago maila batean edo bestean zabalduta, hori dela eta, hezitzaile eta gurasoen erakunde eta elkarteek interes handia agertu dute gaiarekiko
|
haren
eraginak arintze aldera.
|
|
|
Lurrikaren tamaina neurtzeko erabiltzen den eskala ezagunena, zalantzarik gabe, Richter-en magnitude eskala da. Lurrikara baten magnitudeak ez du harreman zuzenik
|
haren
eragin suntsitzailearekin. Herri edo hiri hurbilenetik 2.000 km-ra kokatutako 8 magnitudeko lurrikara batek ez du segur aski hildakorik edo kalte ekonomiko handirik sortuko, baina aldiz, hiri handi batetik gertu sortutako 6 magnitudeko beste batek kalte izugarriak sor ditzake.
|
|
|
Han ibili ziren asmo egokiak gora eta behera, ahalik eta gehien zehaztu behar zirela hurrengo urtea probetxuzkoa izango bazen; apuntatzea ere komenigarria omen zen, gero ez ahazteko... Ditxosozko programa
|
hark
eragina izan zuen nigan, asmo biribil eta sendo batek bahitu baininduen apurka apurka: aldatu egin nahi nuen.
|
|
|
Pausoren baten hotsa sumatu uste izan zuten, baina erronka infantil itxurako
|
hark
eragin lehen momentuko inertzia hutsa izan zen, inor ez zen zutitu, inork ez zuen Losada fusilatzen ikusi nahi, alferrik jo zuen ziztuak, eta Falangekoek kapilauaren laguntzaren bila alde egin zutenean ere gaseztaturiko troparen antzo gelditu ziren jesarririk hirugarreneko petralak eta bigarreneko txatxuak, lanbroa jantegiko lurrun hotz, xardeak koilarak labanatxoak min hartzeraino estutuz beren ... Baina Barbeitok irri erori bat ageri zuen zigarro itzalia kentzea ahantzita zeukan ezpainetan, Dopazo tristetasun akigarri batek zeukan mukertuta," Vladimir Ilich" errepikatzen zuen ahapean, Aldazek mahaiko xikinen artxipielagoan zeukan galdua behakoa, menturaz hankagorri lotsabako hark mastarakoan egin zion tuaren imintzioa gogoan.
|
|
2006
|
|
|
Gerokoa abentura bat izan da niretzat. Tartean gidari Oteiza ere izan genuen,
|
haren
eraginez musika beste modu batera ikusi eta ulertzen hasi ginen. Eta bat batean Mauriziok jotzen zuena ez zen gauza zaharra, biharko gauza bat bilakatzen zen.
|
|
|
Europan ez ginen ohartu ziurrenik Ameriketan bertan ere ez munduak urte gutxitan bostetik bat biztanle galdu zituela, Mendebaldeko hemisferioan. Bostehun urte pasa eta orain ari gara Colon izeneko tsunami
|
hark
eragindako kalteen neurriaz jabetzen.
|
|
|
Jakina da Lehen Mundu Gerrako gudu zelaietako borroketan parte hartu behar izan zuten gazteen artean gerra
|
hark
eragin zuen triskantza. Milaka eta milakaren heriotza edota betirako elbarri gelditu behar izana.
|
|
|
Eta azkenean, beste arrazoi eta argudio guziak arakatu ondoren, ondorio batera ailegatu nintzen: Lurdesengatik,
|
haren
eraginez eta bultzadaz hasi nintzela kantuan; haren xarma pertsonalak erakartzen ninduelako eta haren iritzi baikorrak beti suspertu izan ninduelako, bai eta neure buruarekiko unerik ukakorrenetan ere. Hasieran, bere alboan egon ahal izateko modurik aproposena zen.
|
|
|
Baina ez dut uste taldea horregatik desegin zenik, nahiz eta. Larraizko gau? famatu eta idiota
|
hark
eragina eduki. Orduan politika sartu zen tartean, modurik txarrenean.
|
|
|
...esanahia, eta Naiara aldeko adibide bati jarraituz, XI. mendearen bukaerarako lur marjinal bat dena kolonizaziotik sortua, lursail arrunt izatera igarotzen da (eta esanahi hori hartuko du ere), populazio hazkundearekin lanketak hazi egiten direlako eta bazterreko lurrak gunearen parte ere bihurtuz eta dena bat eginez; horrez gain, J. A. García de Cortázar ek, definitzen du jaun baten mendean eta
|
haren
eragin eta aginduz bere mendekoek kolektiboki landutako lurra dela, jabego eskubideengatik (García de Cortázar, 1980: 121), horregatik gero prestazio feudalak nahiz lur motak hartuko du landua izan zen moduaren izena.
|
|
|
Urdinaren konbinazioak logelan Gela batean urdin bizia sartu nahi izanez gero, gainazal txikitan jartzea komeni da: koadro bat horman, kuxin baten edo biren zorroa, cenefa bat edo lerro gutxi batzuk gortinetan, etab. Bestela, urdina berez tonu hotza izan arren,
|
haren
eragina kolore beroagoetara hurbilduko da, hala nola gorrira edo horira. Urdina leku eta objektu askotan egon daiteke, hala nola gortinetan, oheko arropetan, altzarietan eta apaingarrietan.
|
|
|
Udaberrian, ingurumen polen maila handiak lan bajen ehuneko handia eragiten du, eta
|
haren
eraginekiko sentikorrak diren pertsonen bizi kalitatea nabarmen hondatzen du. Arnas alergiaren adierazle nagusia da, gure herrialdean hamar pertsonatik bati eragiten dion osasun arazo larria.
|
|
|
Orain dela 40 urte ia ezezaguna zen, azaleko minbizia gure errutinaren beste elementu bat bihurtu da,
|
haren
eragina, hain zuzen. Gero eta maizago, 100.000 biztanletik 11k jasaten dute Espainian, Minbiziaren aurkako Espainiako Elkartearen kalkuluen arabera, eta, gainera, kopuru horrek hazten jarraitzea aurreikusten du.
|
|
|
Petrolio gordinaren prezio handiak ikatzari itzul diezaioke duela urte batzuetako protagonismoa, nahiz eta
|
haren
eragin kutsatzaileak kontrolatu diren.
|
|
|
Klima aldaketak eragina izan dezake edateko uraren eskuragarritasunean, elikagaien ekoizpenean, osasunean eta ingurumenean, eta milioika pertsona gosez egongo dira, dokumentuan azpimarratzen duenez. Sternek AEBetako Katrina urakanaren efektuarekin alderatu zuen
|
haren
eragina. iaz, baina “askotan areagotuta”, baita 2003an Europan izandako bero boladarekin ere. Azterlan horren arabera, 200 milioi pertsona inguru izan daitezke lehortearen edo uholdeen biktima.
|
|
|
Oriolek ez zuen nahi, eguerdiko patatak amaituko omen zituen. Latari egozten diot errua, baina beharbada ez zen
|
haren
eragina bakarrik izan: baliteke aurretik edukitzea nik xomorroa barruan, eta hainbat gaitzen ondorioz gorputza ahuldua.
|
|
|
Oraindik ez didazu kontatu nire hitz haiek entzutean zer sentitu zenuen. Ba al dakizu?, bolada batean uste izan dut nire burutazio
|
hartan
eragin handia izan zutela Zamorako birramonaren hitz haiek, garbantzuak beratzen jartzeko garbitzen aritzen zinen gau guztietan zuk errepikatzen zenizkidan hitz haiek: " Garbantzuak, ona izateko, atsoaren aurpegia eta okin andrearen ipurdia izan behar du".
|
|
|
Baina ohar
|
hark
eragindako gazi gozoak gazi gozo, estimutan nituen herr Öchlerren eskolak: eredu klasikoak imitatzen jartzen gintuen; Olinpoko jainko gailentzat zeukan Goethe; buruz errezitatzen zizkigun eta buruz ikasarazten Hölderlin en hainbat balada, Novalis en hainbat himno.
|
|
|
Portua utzi eta hiri barnera abiatu nintzen bizi bizi. Bora haizeak hartua zuen hiri osoa ere, eta
|
haren
eragina sekulakoa zen kale batetik besterako kantoietan.
|
|
|
Francok hildakoak pizterik eta
|
hark
eragindako suntsiketak lehengoratzerik ez daudenez, gutxienez itzul ditzatela Salamancako Artxiboko paperak. Esparru horretan bai baitago zer edo zer konpontzerik.
|
|
|
Eta, hain zuzen, hitzen esale (muon rhthr) ona bihurtzeko modua izango zen aristokrata gaztearentzat poesia heroikoa buruz ikastea107;
|
haren bidez
eragiten zen pertsuasioa, lortzen ziren beharrezkoak ziren efektuak entzulearengan108: Aristotelesek ongi bildu zuenez109, une bakoitzari zegozkion pasarteak ongi aukeratuz.
|
|
2007
|
|
|
Ziur aski.
|
Haren
eragina eta beste batzuena ere, bizi izan balira. Batzuek beren bizia luzatu ahal izan balute, mugimendu horretan gauzak beste era batera joan zitezkeela?
|
|
|
Inkomunikazioa, dena den, gaixotasun larria da. Gizaki multzo batean krisi osoak edota hausturak eman daitezke inkomunikazioaren ondorioz, eta denon bistakoa da zein nolako eszenategi tristeak sortzen ari diren
|
haren
eraginez, gerrak barne, noski. Informazio jarioak ez du bermatzen harreman osasuntsua, inondik ere.
|
|
|
Hala ere, erabili dira beste izen batzuk. Gipuzkoa eta Nafarroan
|
haren
eraginez Gau Eskolak, Bizkaian Alfabetatze Kanpainak, Alfabetatze Euskalduntze Kanpainak... Orain arte beste batzuk entzuten dira; Euskal Eskolak, Euskaltegiak.
|
|
|
Ez gara sartuko ikustera, hau dena nola konkretatzen den zuzenbidearen teoriako atal bakoitzean (zuzenbidearen iturriak, etab.). Eskola Historikoa bera historian kokatze aldera,
|
haren
eraginaren handia, gure egun hauetaraxe arte. González Vicen ek, arlo juridikoan hark ezarri bide dituen bi puntuotan biltzen du:
|
|
|
alde batera utziko dugula, baina ahaztu ezin dela egin235; 5) Herrien Psikologiako Eskola, gaingiroki baino ez duguna ukituko (M. Lazarus eta H. Steinthal ek sortua, W. Wundt ek birreratua),
|
haren
eragina den arren, ene ustean, zuzenean edo zeharka gureganainotsu zinez heldu dena (Menéndez Pelayo, Unamuno, Baroja, Ortega). Azkenik, 6) ikuskatxo bat emanen diogu, völkisch?
|
|
|
Funtzio sinbolikoak ere, mintzamena agertzea ahalbidetzen du, eta, horrenbidez, umeak beste pertsona batzuekin informazioa trukatzeko gaitasuna garatzendu. Hala,
|
haren
eragin truke sozialak aberastu egiten dira, eta, horiekin batera, haurraren gizarte ezagutza ere.
|
|
|
Aro horretan, arauek eragin trukeak antolatzen dituzte, eta haurrak, beste pertsona batzuen rolakez ezik, jolasean parte hartzen duten jokalari guztien rolak ere bereganatzen ditu, eta bere jokabidea horien arabera arautzen du. Jolasaren eta partidaren bidez, umeak Beste Orokorra izeneko erkidego antolatuaren kontzeptua garatzen du.Beste Orokorrak gizartearen ikuspuntua islatzen du, eta,
|
haren
eraginez, pertsonakbere jokabidea sozialki adostutako arauei egokitzen die.
|
|
|
Gizakiaren naturari hiztuna izatea dagokio, zer ere baita bere esentzia, eta esentzialki den hiztun bezala pentsatzen du eta jarduten du. Hizkuntzak
|
harengan
eragina duela esatea, hura hizkuntzan geroz eta bere buruaren kontzienteago bilakatzen ari dela, esatea bezala da.
|
|
|
De l. Allemagne k lehen kapitulu global bat eskaintzen dio Kant-i (IIIe Partie, VI), hurrengoetan
|
haren
eragina zehaztuz joateko esparru ezberdinka (etika, estetika). Guztiaren azpian uste fundamental bat dago:
|
|
|
|
Haren
eragina bereziki handia da Gijonen, hautsaren akaroaren ondorioz.
|
|
|
132.000 milioi dolar; horietatik 92.000 baino ez dira medikazio kostuei dagozkienak (2002an argitaratutako American Diabetes Association en datuen arabera). Pycnogenola Pycnogenolek agente antidiabetiko gisa duen erabilgarritasuna egiaztatzeko, Hogger eta Schafer en artikuluak saiakuntza bat egin du, non te berdearen estraktuarekin eta akarboarekin (Bayer en Glucobay®) alderatu baitzen
|
haren
eragina. Helburua alfa glukosidasa inhibitzeko hautatutako hiru konposatu horietako bakoitzak duen gaitasuna neurtzea zen.
|
|
|
Bi orrien arteko loturak dira.
|
Haren
eragina disimulatzeko, hobe da zerrendak argi natural gehien datorren puntutik perpendikularrean jartzea. Horrela, junturak ez dira hain nabarmenak.
|
|
|
Lipotimiak izateko joera dutenek hidratazio egokia izan lukete, giro beroak saihestu eta mugimendu zakarrik ez egin. Lipotimia oso larria ez den arren, kasu batzuetan komeni da
|
hura
eragin duten arrazoiak aztertzea. Horietako batzuk garrantzitsuak dira.
|
|
|
Idorreriari aurre egiteko erremedio bat aurkitzeko,
|
hura
eragiten duten arrazoiak jakin behar dira.
|
|
|
Sektoreko aditu askok aipatzen dute joera hori. " Neurriak asmo ona izan arren, litekeena da
|
haren
eragina txikitzea, alokairu prezioen igoeragatik —dio Jesus Encinar Idealistako kontseilari delegatuak—; alokairuko etxebizitza berak ehizatzen diru gehiago badago, prezioa igotzea besterik ez da lortzen". Prezioen balizko gorakada saihesteko, Gobernuak ekimenekin osatuko ditu iragarritako neurriak, etxebizitzen jabeek beren etxe hutsak alokairu merkatura atera ditzaten, kalteak, kalteak, ez ordaintzeak eta etxegabetzeak direla-eta bermeak eskainiz.
|
|
|
Biriketako albo ondoriorik edo tiroide alteraziorik ez zen nabaritu. FA Fibrilazio aurikularra (FA) ohiko arazoa da, eta adinean aurrera egin ahala, areagotu egiten da
|
haren
eragina; populazio orokorrean %0, 4 da, eta 65 urtetik gorakoetan %5 inguru, eta 80 urtetik gorakoetan %30eko eragina izan dezake. Arritmia mota horren ezaugarri nagusia pultsuaren irregulartasuna da.
|
|
|
Inulina da osagai funtzional horietako bat, non ikerketa ugari egiten ari baitira. Substantzia hori zenbait landareren erreserbako karbohidratoa da, eta nutrizioan ezaguna da,
|
haren
eragin prebiotikoengatik. Litekeena da kontsumitzaileak prebiotikoei buruz zerbait entzun izana, nahiz eta ez jakin zehatz mehatz zer substantzia diren, zer elikagaitan dauden eta zer ondorio fisiologiko dituzten organismoan.
|
|
|
" Euskalkien hasieran antzinako guneetako bata mendebalean dago, Gasteizen.
|
Haren
eragin eremua Araba bertara, Bizkaira, Deba ibarrera, Errioxara eta, ahulago, Urolaldera zabaldu zen
|
|
|
Irribarre egiten zien Dionik ibai bazter hartatik, baietz, agureak esan bezala sala hartara eta une hartan propio etorria zela baieztatuz edo, argazkiaren zimurrak eta sepia nabarmena gorabehera. Lisak anabasa batean utzi zion sartzen irribarre
|
hark
eragindako oroitzapen zaparradari.
|
|
|
15 Ministerioaren erabakiaren interpretazio politikoa bilatuz, bihurrikeria handirik gabe esan daiteke, Jakin, euskara hutsez ateratzen zen kultur aldizkari aurrerazalea, 1.000tik gora harpidedun zituena eta garai
|
hartan
eragin sozial eta kultural garrantzizkoa zuena, ez zela inola ere orduko Erregimenaren eta Ministerioaren gustukoa. Jakin en 21 zenbakiko artikulugileak argi dauka erabakiaren arrazoi politikoa:
|
|
|
Adibidez, hizkuntza gutxitu batean eragin faktorea zer den birdefinitu beharra dago, zeren eragin faktorea existitu existitzen da, baina desberdin. Ekologiarako lehen ikasliburuaren idazleek (Hiztegi modernorik gabe), 1977 urte
|
hartan
eragin handiko lana argitaratu zuten (Ekologia), baina ISBNrik ez duenez, mekanikoki Uniqualek baztertu egiten du.
|
|
2008
|
|
|
Hori penalizatzea da. Errepidea zigortzen ari gara dagoeneko, kostuen %97
|
hark
eragiten dituelako. Ni ados nago era horretako neurriekin, eta uste dut ezartzen hasiak direla.
|
|
|
1997ko Kilometroak en Latzen, Urtz eta Exkixurekin jo genuenean hasi zen. Talde horiek errespetatzen ditut, baina kontzertu
|
hark
eragina izan zuen nigan. Horrek eta txikitan entzuten nituen aitaren diskoek (Phil Collins, George Michael…), argitu zidaten hori ez nuela egin nahi.
|
|
|
Sintesi erabatekoa egiteko desioa. Nola ulertu, bestela, T.S. Eliot poeta bereganatzeko modua,
|
haren
eragina, bere poesigintzan txertatzeko modua. Armada derrotatuaren atzealdean jaio zen, aita kartzelan eduki zuen, fededuna ez zen, herrialde azpigaratu baten diktaduran hezitako langile etorkinen semeak bat egiten du, lehen aipatutako bizi zirkunstantzia guztiei dagokienez, antipodetan zegoen poetarekin," irudi hautsien multzo bat, zeinen gainera eguzkia abailtzen baita" baizik ez delako geratzen, agian.
|
|
|
Ez izur ez iruzur, zinez ona, leiala eta eskuzabala zan Julian, baina osasunak ez eutsan lagundu, Afrikan soldadutzan gaixotu eta gero. Hil ondoren idatzi neutsan bertso honek jasoten dau istripu
|
harek
eragin euskun samina:
|
|
|
Hain indartsua den energia ilun horri mamu energia deitzen diote.
|
Haren
eraginez kosmosa hainbeste heda daiteke, non ezagutzen ditugun egiturak deuseztatu egin baitaitezke.
|
|
|
–Jainkoa toki guztietan badago, zergatik ibili behar dugu toki batetik bestera?? galdetu zion noizbait bere sokako beste fraide bati, ez arrazoi gutxirekin, nahiz eta gero amore ematen zuen prozesioren bat egokitzen zitzaion bakoitzean, elizari zor ziòn obedientziagatik, bere jokabide
|
hartan
eragin bertsua izan zezaketen arren nola elizarekiko leialtasun agerikoak hala elizari berari ziòn ezkutuko beldurrak. Ahozko otoitzekin batera, mojek ordenaren erregelaren arabera kantatzen zituzten ordu liturgikoak, jakina?, otoitz mentalari ere bere garrantzia ematen zion:
|
|
|
Alde batera ustekabeko
|
haren
eragin etsigarriagatik, eta bestera Silverrek eta gaixorik zeudenek atseden har zezaten, taldeko guztiak eseri egin ziren maldaren gailurrera ailegatu orduko.
|
|
|
goian, aurreko gelan zeukan kofre handi hura zela, eta pentsamendu hura marinel hankamotzarenarekin nahastu izan zitzaidan amesgaiztoetan. Baina ordurako ez genion guk aspalditik batere arretarik eskaintzen kantari; gau hartan, Livesey doktoreari bakarrik zitzaion ezezaguna, eta konturatu nintzen ez zuela
|
harengan
eragin gozoa izan, haserre bezala altxatu baitzituen begiak, eta gero Taylor lorazain zaharrarekin hizketan jarraitu zuen erreumaren kontrako erremedio berri bati buruz. Bitartean, kapitaina alaitzen zihoan kantatu ahala, eta azkenean zartako bat eman zion aurrean zeukan mahaiari, gu denontzat esanahi bakarra zuen eran:
|
|
|
Silverrek esandakoa gogoratu nuen Altxor Uhartearen mendebaldeko kostalde guztian iparralderantz jotzen duen korronteari buruz; eta ikusirik, nire posizioagatik,
|
haren
eraginaren mende nengoela jadanik, nahiago izan nuen Bolinako Punta atzean utzi eta Basoen Muturrean lehorreratzen ahalegintzeko gorde indarrak, hark samurragoa baitzirudien.
|
|
|
eta hori bere lan eta eginkizunetan alde batetik bainan ere pilotariaren segidan. Hogei urte zituelarik hain zuzen, Frantzia guzia urratu zuen iparretik eta Zuberoko lurreraino, alemanek ezarri muga tzar
|
haren
eraginez,, ligne de démarcation, izendatu zutena, haatik markatzea ez aski, zinezko berexkuntza muga bat ere egin zuena gerla onda rreraino.
|