|
2000
|
|
|
Kristinari bere ekarri arruntean ederraren oparia erregutu nion zehar begiz.
|
Haren
aho itxiaren paretaren kontra egin zuen talka nire eskari isilak. Nik baizik ez bide nuen solasa hiltzera ez uzteko nahikeria.
|
|
|
Kaskoa jarlekuaren azpiko kofretxoan sartzen ari zen motorraren gidaria. Handik zerbait atera eta txiskero baten sugarrak argitu zuen
|
haren
aho ingurua. Neronek ireki nion atea.
|
|
|
Astero astero hutsik gabe hara zen, Emilio delako baten mintzaldietara.
|
Haren
ahotik zer miresgarri klase ateratzen zen ez zidan inoiz zuzen argitu, baina morroiak isurtzen omen zuen" barne bakea" aski zuen, nonbait, gogoa asebetetzeko. Kristina kosmosarekin bat egin beharraz kalakatzen zitzaidan, urtebete lehenago burgesia azpiratzeaz bezain sutsu.
|
|
|
gixon burusoil bat, ni baino adinduagoa, molde zaharreko bizartegi bateko enplegatuaren itxura zuena.
|
Haren
ahotik ziren hasperenik ozenenak ateratzen. Kemena nondik edo handik bilduz, eztul idor batzuk egin nituen, adiskide zenduaren aitaamei nire agerpenaz ohartarazi beharrez.
|
|
|
Gerri biluzi hori inguratzera zihoazen nire beso dardartiak haren esku fermuek geldiarazi baino geroago, niregandik bereizi baino are geroago, ni sukaldean bakarrik utzi baino hagitzez geroago ere,
|
haren
ahoaren mendazko zaporea eraman nuen neurean.
|
|
|
Unai karrus karrus beti. Mastekatze biziaren soinuak baizik ez ziren
|
haren
aho betetik ateratzen.
|
|
|
Lehenbiziko musua pub eko atarian berean eman genion elkarri. Ginebraren eta tabakoaren keru lehorraren gibelean, berritasunaren gozotasun hezea gordetzen zuen
|
haren
ahoak, gaztetasunaren bizitasun zalua haren mihiak. Erran bezala, ez zen luze haren etxeko atariraino, baina ordu laurden baino gehiagoko bidea izan genuen, hainbertze aldiz berredan nuen-eta ezpain haragitsu horiek irekitzen zidaten iturritik.
|
|
|
atsegin dut nire izena
|
haren
ahotan entzutea; uste baino esku zailduagoekin (kasualitatez, aita arotza du eta sarritan laguntzen dio aroztegiko lanetan) ematen dizkidan laztanak atsegin ditut, eta haren eskuen zuritasuna, eta ni laztantzen nauen bitartean nire izena ezin leunago xuxurlatzea.
|
|
2001
|
|
|
Begietan ea beldurrik ikusten zion jakin nahian bezala gerturatu zitzaion Oscar Juliari. Baina neskak eskuak mutilaren masailean jarri zituen eta
|
haren
ahoa jan zuen, xomorroak amorantea hil aurretik azkenekoz musukatuko duen antzera.
|
|
|
sagardoaren prezioaz kezkatzen zen, izatekotan ere. Eta ez zen
|
haren
ahotik gorroto itsua mintzatzen, beste bertsoak ederki adierazten duen bezala:
|
|
2002
|
|
|
|
Haren
aho mihietan, ítz zakar bi entzuten zituan, zorigaitzez maizegi, ugazaba dohakabeak. Itz atsekabegarri ta minbera haiek, hauetxek ziran:
|
|
|
Saskibaloiko jokalariak imitatuz, hiru bat metrora zeukan paperontzira bota zuen. Ordea, ez zuen
|
haren
aho zabalean sartzen asmatu. Pilota, paperontziaren goiko ertzean jo, eta pare bat jauzi egin ondoren, alboko lankidearen oinetan gelditu zen.
|
|
2003
|
|
|
Gabilondoren berbetak, esaterako, Gatikakoa islatu nahi du. Seme alabek esanda, badakigu hango lekuko bat lagun izan zuela
|
haren
ahoan ipinitako berbakizunak hizkera aldetik finkatzen.
|
|
|
Ondo dakie horren barri bermiotar askok. Kantatzeko be aparteko gozotasuna eukan eta euskal kantak liluragarri bihurtzen ziran
|
haren
ahoan. Gazteegi zala eta gitxien uste genduanean hil jakun gure Gotzon, baina ez bere euskalzaletasuna eta herri hizkerea erabilteko trebetasuna ondo eta hainbat lekutan erakutsi barik.
|
|
|
Lore ireki berriaren usaina gela osotik hedatu zen, odolarenarekin batera. Ondo zekien mina sentitu zuela,
|
haren
ahotik kexarik irten ez bazuen ere. Gorputz biak izerditan, izarak aspalditik behearen gainean, bien ibilbide zoroek jaurtirik, bata bestearen ondoan zeutzan, eztiro eztiro, biak gertatuagatik pozik, zoriontsu.
|
|
|
Gizon mozkotea zen don Kosme, eta gizen gizena, berrehun libratik gora bai, upel bat iduri.
|
Haren
ahoak apropos egina zirudien arkumea edo antxumea ahokada batez irensteko.
|
|
|
Oskarrek ez zuen Rakel ukitu. Ez zuen
|
haren
ahoa musukatu. Ez zituen masailak laztandu.
|
|
|
Bizitza osoa pasatuko zukeela haien albiste txikienik gabe ere. Berdin zatekeela gizon
|
haren
ahotik perretxiko edo nabigantza hitzak irtengo balira, zomorro kontuen ordez. Futitzen dela eulien gaiaz, baina ez horrela eulizaleaz.
|
|
|
Ahots perfektua. Hitz perfektuak
|
haren
ahotik.
|
|
|
Eta harritu egin zen Damian. Berak beste irudi bat espero baitzuen polizia
|
haren
ahotik: karta gaztelu bat, elur bola bat.
|
|
|
|
haren
ahoaren itxi ezina,
|
|
2004
|
|
|
Egoera nola dagoen ikusita sortu dira" 10 minutuen plataforma" izenekoa bezalako ekimenak, hain garrantzitsua den medikua/ gaixoa harreman hori modurik erosoenean eta baliagarrienean egin dadin saiatzen dena: garai bateko harreman paternalistaren ordez »mediku orojakilea mahaiaren alde batean, eta
|
haren
ahotik entzundako jerga teknizismoz betea aditzean ezer gutxi ulertzen duen gaixo" beldurtua" bestean», elkar konfiantzan eta informazio trukean oinarritutako harremana lortu nahiko lukeena.
|
|
|
Konorterik gabe baldin badago, jar iezaiozu lepoa zuzen, ireki
|
haren
ahoa eta atera iezaiozu mingaina kontu handiz; ondoren, atera ahotik airearen pasabidea eragotz dezakeen guztia.
|
|
|
Hark ilea belarri atzera samurtasunez eraman dionean, hondartzara heltzean zituen kezka guztiak hegan atera zaizkio sabeletik. Baina Xabierren ahotik atera berri diren hitz dardartiek eta bekainak zimurtzeko erakutsi duen erak,
|
haren
ahoa eskuekin estaltzeko gogoa eragin diote Paulari eta aurrekoa antzerkia zela erakutsi. Benetan zerbait gertatzen zaiola argi geratu da orain, eta hitzek egin dioten zauriagatik izango ez balitz Paula harro sentituko litzateke, asmatu egin duelako.
|
|
|
Etxerako bidean doa. Bere begietan hiriko argien distira islatzen da baina Mirenek ez ditu hauek ikusten, Andresen ezpainen irudia baizik, eta
|
haren
ahoaren zaporea dastatu nahi izango balu bezala, mingaina pasatu du ezpainetatik.
|
|
|
Eta, futbola asko gustatzen zitzaionez gero, futbolari buruzko ipuinak asmatzen zizkidan.
|
Haren
ahotik, baita aitarenetik ere, ikasi nituen futbolari handien izenak: Di Stefano eta Kubala, Puskas eta Kopa, Eusebio eta Pele, Mauri eta Maguregi, Gaztelu eta Ontoria.
|
|
|
Wittgensteinek eskatzen digun isiltasunak balio propedeutikorik ez ezik balio ontologiko eta are teologikorik ere badu. Ezen
|
haren
ahoan eta gogoan" mintza ezin daitekeena" bizitzaren zentzua da, mistiko dena, transzendentea. Isidoro Reguerak maisuki izkiriatu duenez:
|
|
|
Hutsa, Harakinen aurpegia. Uste izan zuen altxatu eta bila abiatuko zela, ekarrarazi eginen zuela, komando buruzagitasunak eman autoritatea erabiliko zuela, edo, makurrenen ere, azalpenen bat aterako zela
|
haren
ahotik; baina ez.
|
|
|
Ia salbatzaile baten moduan hartu zuten, ailegatzearekin bat inguratu baitzuten, eta
|
haren
aho txulora begira jarri.
|
|
2005
|
|
|
Ez zuen emaztea mindu nahi. Bazekien, momentu
|
hartan
ahoa irekiz gero, galtzekoak zituela.
|
|
|
Nire izenak aingeru batena zirudien
|
haren
ahoan. Auzoko haurren artean, inor gutxik deitzen zidan Joantxo, Herrenko bainuen izengoiti; izengoitiz deitze hori, hala ere, oso ohikoa zen gure artean, eta haur bakoitzak bere ezizena zeukan:
|
|
|
Halaxe itzali zen gu bion arteko sua, erresuminik gabe, eten tragikorik gabe, itzaliz doan argizari bat bezala. Oraindik ere, maiz gogoratzen dut hasierako Marisa hura,
|
haren
ahoko dasta, eta mingaina urtzen zait; gu bion artekoa amodio ezin hobea izan zen, eta ez dakit nolatan itzali zitzaigun, ez bat eta ez bi. Halakoetan, esan ohi dugu halakoxea dela bizitza, baina kontsolatzeko ahalegin horrek ez dio garraztasun poxi bat ere kentzen irentsi beharreko ozpinari.
|
|
|
Jada ez zela hilabete batzuk lehenagoko gizon adeitsua bera. Minez segitzen zuen, iduneko plastikozkoak eragotzi egiten zion mugimendurik txikiena ere, baina, hala ere, ustekabean burua jiratzen zuenean, biraoa irteten zen
|
haren
ahotik: " Oh putain!".
|
|
|
Gogoeta horietan husten zinen ospitaleko bakardadean. Lupe biluzten ikusten zenuen, Lupe zure gainean dantzari, zeure azpian preso, lau hankan jarritako zakur, zu
|
haren
ahoan, zeu haren gutiziak zurrupatzen... Horiexek ekartzen zizuten mesedea.
|
|
2006
|
|
|
Germanen begiak piztu egin ziren, bare ematen duen itsasoa bat batean pizten den bezala, eta bakean uzteko egin zion oihu. Luisak alkoholaren usaina hartu zien
|
haren
ahotik irtendako hitzei eta bat batean ezezagun batek hitz egiten ziola sentitu zuen. Mutila lasaitzen saiatu zen, baina txarrerako izan zen.
|
|
|
Haren berririk gabe hazten ari nintzen eta ez nuen gabesten. Migel Mailuren sortze sasikoaz xehetasun guztiak jakinen nituen luze gabe,
|
haren
ahotik entzunak. Nireaz, berriz, ez ninduen jakitun egin.
|
|
|
Mintzaera ere mudatu zitzaion. Birao eta juramentuak baitezpadakoetan baizik ez ziren jalgitzen
|
haren
ahotik. Otorduei lotu aitzin otoitz egiten zuen, debozioan sartua.
|
|
|
Migel Mailuk begiak zabal zabalik zituen. Murmur isil bat jalgitzen zen
|
haren
ahotik:
|
|
|
Nire larrian, minduarena egin nuen, baina ez nintzen zinez mindua.
|
Haren
ahoari tipula egosiaren usaina zerion; goroldio bustiarena, haren larruari.
|
|
|
Diana ez zen Ramona. Tipula egosirik ez
|
haren
ahoan, ezta goroldio bustirik ere haren larruan. Gerezia eta mahatsa, asuna eta belar pikatu berria biltzen zituen Dianak bere baitan.
|
|
|
Igandeetako bazkari eta bazkalondoetan, honetaz edo hartaz mintzatuko zitzaidan, Katalinaz ere bai solasera etorriz gero. Alabaina, inoiz ez zen" hire ama" edo gisakorik
|
haren
ahotik aterako. Eta horrek berdin balio zuen Enekot Ezpondarendako.
|
|
|
Ez zen gainera Amikuzeko moldea Zalgizek bere izkribuetarako hautatua, ezta nik hobekienik ezagutzen nuen bertzea ere: Iruñeko karriketako larru apaintzaile eta zapataginena, Migel Mailuk bizi artean erabili eta nik
|
haren
ahotik ikasi nuena. Zalgizek" nafar moldea" erraten zuenean, Garazikoaz ari zen.
|
|
|
Ez batxilerrik, ez irakaslerik, ezta doktorerik ere. Ez da harritzekoa,
|
haren
ahotik entzun dituztenak entzunda. Hala ere, min eman dio.
|
|
|
Kokotsa dardarka zuen, halaxe jartzen zitzaion urduritzen zenean. Kontu
|
hura
ahotan hartu izanaren damu zen, bizpahiru esaldi lauso atera nizkion, baina ez Orainvilleko berririk, ez salbatutako lagunaren izenik, ez salbamenduari buruzko xehetasunik ere. Mahaitik jaiki zen komunerako aitzakian.
|
|
|
Nire ezezkoa prezioaren desadostasuntzat hartuko zuen, ezen ia erdira jaitsi baitzuen hasierako eskaria. Kare zaharrarena bezalako usaina zerion
|
haren
ahoari.
|
|
|
Eta hark berehala topatu zuen, meloi heldu ireki berrien antzera urtsua, bustia, gozoa. Meu coraçao... entzun zuen
|
haren
ahotik, meu coraçao... Orduantxe ulertu zuen Joxanek, neure bixotza... hiri arrotz hartan hainbat urte eman osteko benetako altxorra.
|
|
|
Hark kristoren aldaba zeukan, itzela zen hankarteko odoloste hura, eta inguruko neskazahar eta alargun guztiek erosketak etxera ekartzeko aitzakiaz mesede hartzen zuten, mesede eta plazerra... antxoak, barbarinak, bisiguak eta halakoak sukaldean utzi ostean txitxarro ezkutua bilatzen zioten Tomasito inozenteari... praketako botoiak askatu ostean aldabari laztan pare bat eman eta han hasten zen haren erreminta handitzen, tentetzen, harrotzen... eta Tomasitoren ezpainetan irribarre inozente bat, hura eskertuko balu bezala... hantxe, sukaldeko mahai gainean, arrain freskoaren usainaz, andreak gona jaso, kuleroak erantzi eta hankartean besarkatzen zuen Tomasitoren aldaba erraldoia... gero, txokolate ontza pare bat edota bestelako gozoki batzuk eman, baita Begoñako amabirjinaren postaltxoren bat ere, eta poz pozik alde egiten zuen...
|
Hura
ahoz aho zabaldu zen Bilbo osoan... Andre lizun haiek hiru, lau edo bost aldiz egunean eskatzen zioten mesedea, bigarren lan hura... eta Tomasito, idisko baten parekoa bazen ere, gero eta makalago ibiltzen hasi zen, indar barik, barrutik erabat hustuta...
|
|
2007
|
|
|
Gehiegi edaten duenean urdailetik ateratzen zaizkio hitzak. Eta bihotzerrea sortzen didate hitz horiek,
|
haren
ahotik urdaileko urinez zipriztinduta aterako balira bezala. Likido likatsu eta mingots batek bustiak.
|
|
|
Gaur ez, Oier, mesedez, pentsatu duzu, kokotsetik behera doakion ahia koilaratxoarekin berreskuratuz eta berriz ere
|
haren
ahora eramanez. Ireki ahoa, maitea, begira zein gauza gozoa prestatu dizun amatxok?
|
|
|
Koilaratxoa
|
haren
ahoan sartzen ahalegindu zara berriz, indar gehiago eginez oraingoan. Eta indar gehiegi egiten ari ez ote zaren pentsatu duzun momentuan bertan sartu da barrura.
|
|
|
–Eskerrik asko. . Sararen hitzak izotz kuboak balira bezala ateratzen dira
|
haren
ahotik. Azkenean atera zaio irribarretxoa, baina ez zaio larritasun aurpegia ezabatu.
|
|
|
Dir dir egiten dute haren begiek berriz, eta irribarre egin dizunean
|
haren
ahoan hortz zuri zuriak agertu dira eta hogei urte jausi zaizkio lurrera kolpean, eskuetatik labain egindako zerbeza botilak bezala. Orduan konturatu zara haren edertasunaz.
|
|
|
Berari bekoz beko begira jarri da, sudurretik sudurrera, sofa ondoan makurtuta.
|
Haren
aho arnasa usaindu ahal izan du hizketan hasi denean:
|
|
2008
|
|
|
Dogmaz ari delarik, Aita Sainduak ez du behin ere hutsik egiten, Espiritu Saindua baita
|
haren
ahotik mintzo dena. Gurean ere, nafar dogmaz mintzatzen hasi bezain fite, Miguel Sanzen espiritua jabetzen da Roberto Jimenez PSNko idazkariaren mingainaz eta, hortaz, hark zuzen eta egoki azaltzen du beti nafar esentzia ukiezinari dagokion guztia.
|
|
|
lurraren hotsik gabeko oihua izan zen, amorruaren sua zerion gaixoaren begirada basatiari?, errai erraietatik irten zitzaiona. Suak hartutako lurraren matxinada zen, bai, hura, eta suak eta lurrak
|
haren
ahotik mintzatu ziren, ondotik:
|
|
|
Horregatik, bolada batean, Nazariok noiznahi izaten zuen kontu
|
hura
ahotan?, karlistak 1872.ean bigarren aldiz matxinatu, Ollok bere hara eta honako sarraldiei ekin eta, egun haietako batean, orbetarren baserriaren paretik egin zuenean, Nazarioren aita bildu zitzaion, anaiaren turuta eskuan hartuta. Eta alferrikakoak izan ziren etxekoen protestak:
|
|
|
Ordurako buelta emana zioten kanoiari bere euskarriaren gainean, eta Hands,
|
haren
ahoaren ondoan zegoenez ziriarekin, beste guztiak baino ageriago geratzen zen. Hala ere, ez genuen zorterik izan, makurtu egin baitzen Trelawneyk tiroa bota zuen une berean, eta bala txistuka gainetik pasa eta beste lau haietako bat izan zen erori zena.
|
|
|
Aitorrek, lotsatuta, ezin esaldirik josi, hain da sakona emakume begibeltzaren begirada, hain da erabakitsua
|
haren
ahoaren keinu sentsuala. Ametsetan dagoela pentsatu du hark ezpainetan musu eman dionean.
|
|
|
–Orduak eman ditugu urrunetik zuri begira, kilometroak egin ditugu zure atzetik. Poztu egin dela esango nuke, azkenik, aurrez aurre aurkitu zaituelako, esan zuen emakumeak zakurraren lekuan jarrita edo
|
haren
ahotik hitz eginez. Zakurra ere eleberri bat idazten ari zela esatea bakarrik falta zitzaion.
|
|
|
103 Zentzu horretan Zalbideren lanak akats orokorren bat badu, zera da, batzuen eta besteen burutan zer dabilen sarriegi suposatzen du, gogoeta horiek nondik atera dituen edo zein iturritan oinarritzen diren zehatz aipatu gabe. Iturriak aldika agertzen ditu, baina ez honen edo
|
haren
ahotan jartzen dituen iritzi konkretuei dagozkien iturri zehatzak. Adibidez non esaten du Azkuek beldurra diola Hendaian aurrera atera den proposamenari?
|
|
|
lurraren hotsik gabeko oihua izan zen –amorruaren sua zerion gaixoaren begirada basatiari–, errai erraietatik irten zitzaiona. Suak hartutako lurraren matxinada zen, bai, hura, eta suak eta lurrak
|
haren
ahotik mintzatu ziren, ondotik:
|
|
|
...n taberna ondoko gasolindegi zaharra itxi behar zutela, nik hari heldu nahi, eta Tomasi esan nion, alokairuan hartuko dugu, herriko batzuk etorriko dira behintzat, eta Tomasek niri, ez al digu lan gehiegi emango?, baina nik alde on hori zuela, nahi genuenean itxi, nahi genuenean zabaldu, uzteko nire esku, eta eskatu nion jotzeko mesedez Por soñar lo imposible, eta Tomasek gustura jo zuen, baina
|
haren
ahoko soinua gustatzen zitzaidan niri eta ez ahoa, haren ezpainak beti zeuden-eta lehorrak, eta harmonika jotzen hasten zenean, mingaina pasatzen zuen ezpainetatik behiek hausnar ondoko lerdeak kentzeko bezala, elkarrekin egoten ginen aldiro ahoko soinua ateratzen zuen patrikatik, eta begi keinu bat egiten zidan, eta gero beti jotzen zuen pieza bera, nik batzuetan lagundu ere egiten nion kantatuz...
|
|
2009
|
|
|
Ez da harritzekoa" Urdaibain giro apala" aurkitu duela adierazi izana Espainiako Estatuko egunkari bati, guri ezean. Gainerakoan, Jaurlaritza osoan momentuz nagusi den zuhurtzia mintzo da
|
haren
ahotik. Alfonso Cañok alderdi on bat ikusten dio behintzat German Alonsori:
|
|
|
koordinatzailea ez zen euskalduna, eta euskalduntzeprozesua planarekin batera (eta lankide askorekin batera) hasi zuen. Gaur egun asko eta asko dira
|
harekin
ahoz zein idatziz euskaraz komunikatzen direnak. Kontuan izanda, giza baliabideetako arduraduna dela, eragin handia izan du enpresa barruko harremanetan.
|
|
|
Nire aurpegian bilatu zuen eta, ezer ez aurkitzean, pegatinarekin kontzentratu zen. Ezpainak mugitu arren ez zen soinurik irten
|
haren
ahotik. Bizpahirutan irakurri zuen pegatina; gero, niregana burua jiratu eta:
|
|
|
subjektu modernoak gutxiena jasan ahal duena), edo Naturaren espresio gorena da bera, orduan Natura da beti, eta hura da arrazoimenean bezala gurarietan espresatzen duena.
|
Haren
ahotik Natura mintzo da, hortaz: horrela, espirituak eta Naturak bat egiten dute.
|
|
|
Egia da, bai, odola atera zidala. Egia, era berean, faltan botatzen dudala
|
haren
ahoaren bero ia itogarria. Berriz jarriko nioke sama, zatitu dezan, pentsatze hutsak odola hankartera bidaltzen dit, zorabiatzeko moduko abiaduran.
|
|
|
Koloreak bizitu zitzaizkidan nire izena
|
haren
ahoan entzun nuenean. Martiña.
|
|
|
Kalean norbaitekin gurutzatuz gero,, bai, ondo, eta zu?? esaten nion
|
hark
ahoa itxi orduko, eta igogailuan, eguraldi ona, bai?. Egia esan, mundu honetan, gehienetan, ez dago belarrien beharrik, nahikoa da memoriarekin eta ukondoekin.
|
|
|
Ez zekien Virginiak hitz
|
hura
ahotik irtenaraztea lortu zuen ala ez. Ez zuen aditzen.
|
|
|
Iritsi aurretik, zazpi urte zitueneko bere irudia zen neskatila
|
hark
ahoa zabaldu baino lehenago, asmatu zuen Arantxak norena zen itzal bat bezain isil bere ondotik igaro eta neska besarkatzen zuena: aita.
|
|
|
Perez ere falta zen. Eta ohitu egin ginen guztiok ezinezkoak ziren erronkak ez aditzera
|
haren
ahotik. Egun batetik bestera.
|
|
|
Langile bazter nahasleak, izan ere, krokodiloak bezalakoak agertzen zaizkit maiz, arrastaka dabiltzanak, ur zikinetan, eta aizu: behin burua
|
haren
ahoan sartzen baduzu, haginkada batez utziko zaitu bururik gabe, eta, argudio kultuago bat eransten zuela, gehitu zuen?. Ez baita kasualitatea piramideak faraoiek egin izana, behin edo behin esan izan dizut hori.
|
|
|
Reginak hartaz ohartu behar zuen, esanahiz betetako isilune haren ondotik Ernestinak burua makurtu baitzuen, keinu ia hautemanezin batean; Ernestinak burua makurtu ahala, baina, atzera egin zuen Reginak, damu aitorpena
|
haren
ahoan:
|
|
|
Baina bazkaltiar guztien artean, Nazarioren begietatik, bere koinata Bittorik erakusten zuen, itxurari zegokionez, betarterik aldatuena, izan zitekeen Bittori emakume sutsua zelako, bere burua (monarkiko ezagun baten alaba zen) antikomunistatzat zuena, halako eran, non koinatuaren hitzek sutu egin baitzuten, edo izan zitekeen borondatezko ahalegin bat egin zuelako, Domingok eragindako goragalea neutralizatu ziona, arnasaren erritmoa egokitu ondoren?, arestian hain zurbil ikusi zuena ikusi ez zuen, bada, Nazariok geroxeago musu gorri! Hala izango zen,
|
haren
ahotik oihu bat irten baitzen istant hartan, asaskalditik ere asko zuena, oihuak barne korapilo bat askatu balio bezala:
|
|
|
Adak ere irri bihurri bat egin zuen, adostasun baten isla izan zitekeena, nahiz eta, jarraian, zuhurtasuna mintzatu zen
|
haren
ahotik:
|
|
|
–Zeeer?! , esan zion amak, monosilabo
|
hura
ahotik atera zitzaiòn lehen garra balu bezala, barruan piztu berri zitzaiòn sutetik zetorkiona.
|
|
|
–Oilaskoak jan ditugu, eta orain oilandak falta: ni Lucienne eta Jeanetterekin joango naiz, eta hi Brigitterekin, batekin aski izango duk-eta, hasteko?, Domingok kolpe bortitz bat nabaritu zuen bihotzean, zer besterik nabari zezakeen, bada!?,
|
hura
ahotik ihesi atera balitzaio bezala, bat batean haur jaioberri babesgabe bat bezala sentitzen zela, biluzik, artean biluzik ez zegoen arren; eta gero ere, Brigittek gelara eraman zuenean, kandela bat eskuan, gela txiki merke bat zen, apaingarririk gabekoa, hormetako karea altxatua eta arropa zintzilikatzeko lau kako zituena, hormetako batean sartuak?, antzeko zerbait gertatu zitzaion, ausaz; izan... Domingoren begiratzeko modua, baina, ez zen begiratzeko modu aktibo bat, ez zituen begiak hara eta hona mugitzen, hona eta hara?, pasiboa baizik, bere begien eta begiek ikusten zutèn, ikusten ez zutèn??
|
|
|
Ni izoztuta bezala geratzen nintzen haren begiradarekin, baina begi haiek beti zeuden beste nonbaitera begira, Carmeni begiratzen zion Katuk.
|
Haren
aho alboko oreztari begira abesten zion: Ese lunar que tienes, cielito lindo, junto a la boca, no se lo des a nadie, cielito lindo, que a mí me toca?
|
|
|
Zilarrezkoa. Ez du sekula entzun abesten, baina hitz egiten duenean
|
haren
ahotik musika irteten dela pentsatu du, barnea lasaitzen dion melodia urrun bat, beraz ondo abestu behar duela. Etxera heldu eta ama lokartzean, kaskoak jarri ditu eta aspaldiko partez Sara Vaughanen diskoa entzun du.
|
|
|
Haren barrea gogoratzen dut, atzo entzun banu bezala gogoratzen dut haren barre zaratatsu eta eranskorra.
|
Haren
aho zabala eta orezta alboan, hitz baten gaineko tileta balitz bezala. Gogoratzen dut elizan, Don Basiliok meza eman bitartean, Carmen eta biok barreari ezin eutsita ibiltzen ginela.
|
|
|
Pessac ezagutzen nuen, maleruski. Banekien
|
haren
ahotik ez nuela jakinen noren aginduz agertu zen segadaren tokira.
|
|
|
Nireak Ramona oroitarazi zidan:
|
haren
ahoari tipula egosiaren usaina zerion, baina ez goroldio bustiarena haren larruari, belar pikatu zaharrarena baizik. Etxekoandreak ganberatik eraman aitzin, denbora izan nuen haien eskuetan zilarrezko sos batzuk uzteko.
|
|
|
Gure arnegamenduaren egunetik ez zidan solasik ematen Frantziako erregina amak. Bitxi ere izan zitzaidan nire izena
|
haren
ahoan entzutea. Hitz goxoak eskainiagatik, arraitasun hori gezurtatzen zuen haren begitarte kolorez eta airez hormatuak.
|
|
|
Heriotzak jadanik harrapatu balu bezalako kiratsa zerion oraino Frantziako errege zenari. Belarria
|
haren
ahora hurbildu behar izan nuen. Bertzenaz ez nion konprenituko, hain apal mintzo baitzen.
|
|
|
Bera deitzen hasi zitzaidan, lehengusu?, bertze inor baino lehenago. Ez zen gezurrik
|
haren
ahoan.
|
|
|
Ez zuen, ezta ere, nire aitatxiren ahotan aditutako mintzamolde bera, Iruñeko jendeek ohi dutena. Inoiz entzun gabeko hitzak eta erranerak jalgitzen ziren
|
haren
ahotik. Zer erran, bertzalde, haren usainaz.
|
|
|
Zer erran, bertzalde, haren usainaz.
|
Haren
ahoak ez zuen tipula egosiaren kutsua, ezta haren larruak goroldio bustiarena ere, nire Ramona galduak bezala. Frantziako gorteko emakume gehienen gisan, lurrin egileen bezero zen Biktoria.
|
|
|
Hemen arazo deontologiko bat baino gehiago daude. Batetik, atxilotuainkomunikatuta dago, eta
|
haren
ahotan aitorpen bat jartzen ari zara, noren eskutik, eta Poliziaren eskutik. Beste jatorririk ezin baitu eduki informazio horrek.
|
|
|
Arrain haztegietan hazten den ibaietako arraina da, eta izozte metodo sofistikatuen bidez garraiatzen da. Panga metro bat luze da gutxi gorabehera, eta
|
haren
aho obalatuak marrazoarena gogorarazten du. Mekong ibaiaren deltan (Vietnam) lantzen da, nahiko merkea da eta etorkizun komertzial bikaina iragartzen zaio.
|
|
|
Mesachek zioenez, Mesachek kantatu zuenez... maiz entzuten nituen halakoak, baina ez zen sekula existitu. Pertsonaia bat da, jendeak debekatuta zegoena eta gaizki ikusita zegoena
|
haren
ahotan jarri eta esateko erabiltzen zuena. Oso tresna polita da, umorea lagun, beti dena kolokan jartzen dabilena.
|
|
|
Musulmanen jaiegunean egindako diskurtsoa, izan ere, Gazan emirerri islamiko bat aldarrikatzeko baliatu zuen Mussak. Aurpegia estalita eta armak eskutan zeuzkatela, bizkartzainez inguratuta agertu zen islamisten buruzagia; Hamasen aurkako kritika gogorrak entzun ziren
|
haren
ahotik, besteak beste, xaria lege islamikoa ezartzen ez duelako. Mussaren arabera, Hamasen gobernua, liberalegia?
|
|
|
Langile bazter nahasleak, izan ere, krokodiloak bezalakoak agertzen zaizkit maiz, arrastaka dabiltzanak, ur zikinetan, eta aizu: behin burua
|
haren
ahoan sartzen baduzu, haginkada batez utziko zaitu bururik gabe –eta, argudio kultuago bat eransten zuela, gehitu zuen– Ez baita kasualitatea piramideak faraoiek egin izana, behin edo behin esan izan dizut hori. Piramideak, izan ere, zerura apuntatzen du, gezi batek bezala... zerua baita faraoien lekua, mendekoena lurra den bezala.
|
|
|
Baina bazkaltiar guztien artean, Nazarioren begietatik, bere koinata Bittorik erakusten zuen, itxurari zegokionez, betarterik aldatuena –izan zitekeen Bittori emakume sutsua zelako, bere burua (monarkiko ezagun baten alaba zen) antikomunistatzat zuena, halako eran, non koinatuaren hitzek sutu egin baitzuten, edo izan zitekeen borondatezko ahalegin bat egin zuelako, Domingok eragindako goragalea neutralizatu ziona, arnasaren erritmoa egokitu ondoren–, arestian hain zurbil ikusi zuena ikusi ez zuen, bada, Nazariok geroxeago musu gorri! Hala izango zen,
|
haren
ahotik oihu bat irten baitzen istant hartan, asaskalditik ere asko zuena, oihuak barne korapilo bat askatu balio bezala:
|
|
|
–Zeeer?! –esan zion amak, monosilabo
|
hura
ahotik atera zitzaiòn lehen garra balu bezala, barruan piztu berri zitzaiòn sutetik zetorkiona.
|
|
|
" Oilaskoak jan ditugu, eta orain oilandak falta: ni Lucienne eta Jeanetterekin joango naiz, eta hi Brigitterekin, batekin aski izango duk-eta, hasteko", Domingok kolpe bortitz bat nabaritu zuen bihotzean –zer besterik nabari zezakeen, bada! –,
|
hura
ahotik ihesi atera balitzaio bezala, bat batean haur jaioberri babesgabe bat bezala sentitzen zela, biluzik, artean biluzik ez zegoen arren; eta gero ere, Brigittek gelara eraman zuenean, kandela bat eskuan –gela txiki merke bat zen, apaingarririk gabekoa, hormetako karea altxatua eta arropa zintzilikatzeko lau kako zituena, hormetako batean sartuak–, antzeko zerbait gertatu zitzaion, a... Domingoren begiratzeko modua, baina, ez zen begiratzeko modu aktibo bat –ez zituen begiak hara eta hona mugitzen, hona eta hara–, pasiboa baizik, bere begien eta begiek ikusten zutèn –ikusten ez zutèn? – ikuskariaren artean pentsamendu bat tartekatu balitzaio bezala, memento hartan bizitzea zegokiona zinez bizitzea eragozten ziona eta blokeatzen:
|
|
|
Reginak hartaz ohartu behar zuen, esanahiz betetako isilune haren ondotik Ernestinak burua makurtu baitzuen, keinu ia hautemanezin batean; Ernestinak burua makurtu ahala, baina, atzera egin zuen Reginak, damu aitorpena
|
haren
ahoan:
|
|
|
Adak ere irri bihurri bat egin zuen, adostasun baten isla izan zitekeena, nahiz eta, jarraian, zuhurtasuna mintzatu zen
|
haren
ahotik:
|
|
|
...ik bueltan, denbora asko daramagu txortan egin gabe, ez duzu nirekin lo egiten, barrabilak haziz lehertzear dauzkat, ibai bat lehertu zait, Ganges oso bat, ezin dizut utzi biraoka jarrai dezazun halako une sakratu batean, eztarria gogorrago estutu dizut, ez zaizu jada biraorik irteten, ez nauzu madarikatzen, ez duzu nire ama iraintzen, nire aita laidotzen, bera ez zen pederasta, arima garbia zuen,
|
haren
ahotik ez zen irteten lohikeriarik zuretik bezala, eztarria estutu behar izan dizut naturaren indarrarekin, Sara, iraintzen jarrai ez dezazun, irribarre egin duzu, elurra zure betseinetan, berriro eztitu zara, otzandu, losintxatu, eta elurrak herrialde berri bat marraztu dizu begietan, horra gure zain daukagun paradisua, Sara, segi arnasten, Sara, zergatik ez duzu arnasarik, segi irribarrez, begi...
|
|
|
Hizketan hasi zait. Kanila ireki berri batetik bezala ateratzen dira hitzak
|
haren
ahotik. Olibondoa oso egur gogorra omen da.
|