|
2000
|
|
|
Haurrak hurrupada kendu zion bere plastikozko edalontziari. Paperezko ezpain-zapia luzatu nion aho ingurutik cola arrastoak garbi zitzan, baina
|
hark
ikusi ez zuelakoa egin zuen. Hanburgesa ahora eraman zuen berriz, baita ausiki ederra egin ere.
|
|
2001
|
|
|
Gehiago hurbildu zen leihora. Une
|
hartan
ikusten ez bazuen, ez zuen Marcos egun osoan ikusiko. Izan ere, Romak Marcos esaten zion Abenidan eta estazioan kantatzen zuen hari, Santos edo Felix esan ahal zion bezala, baina Marcos erabaki zuen; eta erabaki zuen, modu berean, Marcosen gurasoak Mateo eta Maria zirela.
|
|
2002
|
|
|
Hasieran, egia esan, eskale bat zela iruditu zitzaion Sarari, baina ez zuen Karmelerekin hari buruzko iruzkinik egin: Karmelek Anderri bizkarra ematen ziolako eta
|
hura
ikusi ez zuelako, beharbada.
|
|
2005
|
|
|
Leihotik begiratzen du Hemek kalera, erretxin, bere auzoek tesitura barregarri
|
hartan
ikus ez dezaten jainkoari erregutuz, segidan bere buruari gogorarazteko, jainkoarengan ez duela gehiegi sinesten. Baina ipurzuria agerian sentituz gero, ez ote dago dena justifikatuta, baita jainkoarengan sinestea ere?
|
|
2008
|
|
|
Azken irudia ikusteko etxera ekarri gintuen hegazkinera itzuli behar dugu, ia hutsik zihoan hegazkin hartara. Azken irudi
|
hura
ikusteko ez dugu hegazkineko leihatilatik kanpora begiratu behar, ezpada barrura, eta aurrekoak ez bezala, ez dagokio paisaia bati, ezpada nire buruari. Hegazkinaren azken eserlekuetan eseri nintzen eta pare bat ordu eskaini nion Txinara egindako bidaiari buruzko azken zutabea idazteari, etxetik bertatik bidaliko nuen azken kronika hura.
|
|
2009
|
|
|
Epaileak beste zehetasun bat hartu du kontuan urruntzeko agindua baztertzeko: Emaztea hil eta gero, gizonezkoak bere seme alaben bila joatea eskatu ziola bere arrebari, drama
|
hura
ikus ez zezaten.
|
|
|
...ldetu, aurrera egin zuen; gero, etxean sartu eta Reginaren gelarantz abiatu zen; bidean, baina, beste neskame bat ikusi zuen. Noemi?, gertatutakoaren berri eman ziona; ondoren, Rakel neskamearen gelara joan zen, gela hura ez zen, halere, Rakelena, senar emazteen gelatik hurbil zegoèn beste gela bat baizik, hara berregokitu baitzuten neskamea?, non baitzetzan haurra, bere sehaskan; eta Ernestinak,
|
hura
ikusi ez beste, begiak zerura altxatu, ahapeka hitz ulertezin batzuk ahoskatu, urte batzuk aurrerago Gabinori aitortuko zionez, bizitza osoan behin egin zuen birao, eta orduantxe izan zen: eskerrak ematen dizkizut, Jauna, bai, baina madarikatu ere egin behar zaitut; gaur madarikatu egiten zaitut, batez ere??, eta hasperenka hasi zen.
|
|
|
Anai arrebak era
|
hartan
ikusi ez beste, goiko hortzez horzkatu zuen Maria Bibianak beheko ezpainpeko azalgunea, keinu etsi batean, halako eran, non, segidan. Gabinok mutu segitzen zuen, hitzik gabeko burbuilan sartuta, antza?, besoak zabaldu eta begirada eskarizko bat luzatu baitzien ondoan zituèn anaiei, keinu harekin zera adierazi nahi balie bezala, begien aurrean gertatzen ari zena permititu behar ote zuten.... Teofilo Mariak, ordainean, ezker eskuin mugitu zuen burua, eta Damasok berdin.
|
|
|
plazak zituèn bankuetako batean, bankuko izkina batean? emakume gazte
|
hura
ikusi ez zuen, bada, begiak urmaelean zituela!; gauza haiek, baina, nobeletan eta pelikuletan bakarrik gertatzen ziren!; Domingok, gainera, saihetsetik ikusten zuen emakumea, primeran ikusten ere, hura bere aldeko izkinan eserita zegoelako; harantzago, banku berean, atso zahar bat zegoen, emakume gaztearekin zerikusirik ez zuena, antza, ez batak eta ez besteak ez baitzioten elkarri hitz egiten ez begiratzen; eguzkiak, bestalde, sonbreiruan jotzen zuen emakumea, halako eran, non, sonbreiruak proiektatzen zuen itzalaren ondorioz, aurpegia bi zatitan banatuta azaltzen baitzitzaion:
|
|
|
Damaso izan zen, anai arrebetatik, fisikoki, afektatuena, Teofilo Maria jarrera
|
hartan
ikusi ez beste, eskua xafla goriaren gainean, begiak itxi baitzituen, ikusten ari zèn ikuskizunak, ikuskizunetik asko baitzuen eszenak, beharbada, eta teatrotik ere zerbait?
|
|
|
Arestian esan bezala, oraingo hau aurreko pieza batetik sortu zen. Hori dela eta, ni damu naiz orduko
|
hura
ikusi ez izanaz, zeren eta, askotan, jatorrizko proposamen soil eta laburrak eraginkorragoak baitira beraien luzapenak baino.
|
|
|
...zuen; gero, etxean sartu eta Reginaren gelarantz abiatu zen; bidean, baina, beste neskame bat ikusi zuen –Noemi–, gertatutakoaren berri eman ziona; ondoren, Rakel neskamearen gelara joan zen –gela hura ez zen, halere, Rakelena, senar emazteen gelatik hurbil zegoèn beste gela bat baizik, hara berregokitu baitzuten neskamea–, non baitzetzan haurra, bere sehaskan; eta Ernestinak,
|
hura
ikusi ez beste, begiak zerura altxatu, ahapeka hitz ulertezin batzuk ahoskatu –urte batzuk aurrerago Gabinori aitortuko zionez, bizitza osoan behin egin zuen birao, eta orduantxe izan zen: eskerrak ematen dizkizut, Jauna, bai, baina madarikatu ere egin behar zaitut; gaur madarikatu egiten zaitut, batez ere... –, eta hasperenka hasi zen.
|
|
|
Neska mutilen iruzkinek barre txikiak eragin zizkioten Domingori, eta horregatik ere, menturaz –horregatik ere bai–, inoiz baino animatuago sentitu zen; barne ahots baten presentzia ere igarri zuen orduan, berak ere probatu behar zuela eta probatu behar zuela... baita probatu ere, handik segundo gutxira!; jolas bat zen –ongitxo zekien Domingok hori–, baina, halere, urduri bezala zegoen, tentazioan erori eta kanario zaintzaileari txartel baten eske joan zitzaionean; gero, zaintzaileak kaiolako atea ireki, kanarioak bere egitekoa egin, Domingok zaintzailearen eskuetatik txartela jaso, hari ordaindu, eta, lauzpabost segundora, mezua irakurtzeari ekin zion: ...ula ahaztuko ez dituzunak..."; irakurri ez beste, paseoan ikusi zuèn emakumezko gazte sonbreirudunaz oroitu zen; baina ezustekoa –benetakoa–, handik hogei bat minutura izan zuen, plaza hartatik ez oso urruti zegoèn beste plaza batera joan zenean, non urmael bat baitzegoen, zisne eta ahate batzuekin... plazak zituèn bankuetako batean –bankuko izkina batean– emakume gazte
|
hura
ikusi ez zuen, bada, begiak urmaelean zituela!; gauza haiek, baina, nobeletan eta pelikuletan bakarrik gertatzen ziren!; Domingok, gainera, saihetsetik ikusten zuen emakumea, primeran ikusten ere, hura bere aldeko izkinan eserita zegoelako; harantzago –banku berean– atso zahar bat zegoen, emakume gaztearekin zerikusirik ez zuena, antza, ez batak eta ez besteak ez baitzioten elkarri hitz... goikoa –sudur betinguruak– gerizpean, eta behekoa –ezpain kokotsak– argitan; baina, argiaren eta itzalaren eremuak bereizten zituèn lerroa garbia zen arren, haien artean ez zegoen hausturarik, eta bai jarraipen bat, ez fisikoa baina bai beste era batekoa –jarraipen metafisiko bat, beharbada–, bi eremuak misterioaren haloak bildu balitu bezala; Domingok ikusten zuèn fotogramak, beraz, gehiago zuen irrealetik errealetik baino; une hartan, gainera, fotogramaren bazterretik urmaeleko zisne bat eta bizpahiru ahate agertu ziren, lerro lerroan zeudenak eta emakume gaztearen norabidean zihoazenak, misterioari misterioa erantsiz; edo hala iruditu zitzaion Domingori, txartelean idatzitako esaldiaren eta begien aurrean zuèn irudiaren arteko kointzidentziak eta bat egiteak bultzaturik edo; Domingo, ondorioz, istant haren magian harrapatuta zegoen, gertatuak kasualitatea baino gehiago behar baitzuen, itxuraz, patuak edo Probidentziak bideratutako zerbait, agidanez; hargatik begitandu zitzaion emakume gazte hura, beharbada, polita ez ezik, ederra ere; edertasun hura begiesten zegoela, baina –atso zaharra bankutik orduantxe altxatu zelako edo–, bihotzak jauzi egin zion; Domingok –beste alor batzuetan bere zalantzak izan zitzakeenak– bazekien, bai, zergatik egin zion jauzi:
|
|
|
Damaso izan zen, anai arrebetatik, fisikoki, afektatuena, Teofilo Maria jarrera
|
hartan
ikusi ez beste –eskua xafla goriaren gainean– begiak itxi baitzituen, ikusten ari zèn ikuskizunak –ikuskizunetik asko baitzuen eszenak, beharbada, eta teatrotik ere zerbait– kalterik egin ez ziezaion edo, nerbio sistemaren erantzun automatiko batean: kaltea, baina, egina zegoen, Damasok ikusi zuena ikusi baitzuen, eta irudia buruan itsatsia geratu baitzitzaion; Damasok, beraz, ikusi berri zuèn irudiaren erasoa sentitu zuen, begietatik hezur muinetaraino hedatutako erreakzio batean, hezur muinetan nabaritu baitzuen, ongi nabaritu ere, begietan segundo batez pilatutako energia negatibo guztia, halako eran, non hezurrak bat batean ahuldu, hautsi eta berak –Damasok– barnealdera eta bere baitara erortzen ariko balitz bezala sentitu baitzuen –bizkar ohi baino konkorragoa zuenak halako zerbait aditzera ematen zuen behinik behin–, etxe bat barnealdera eroriko litzatekeen moduan, zurezko habeak eta gapirioak pipiatu eta zuhirindu bezain laster; gero, baina, adimenak gidatutako kontraerasoan, indignazioa eta sumina piztu zitzaizkion, harik eta indignazioak hitz bakarreko pentsamendu baten forma hartu zuen arte, berehalako batean:
|
|
|
Anai arrebak era
|
hartan
ikusi ez beste, goiko hortzez horzkatu zuen Maria Bibianak beheko ezpainpeko azalgunea, keinu etsi batean, halako eran, non, segidan –Gabinok mutu segitzen zuen, hitzik gabeko burbuilan sartuta, antza–, besoak zabaldu eta begirada eskarizko bat luzatu baitzien ondoan zituèn anaiei, keinu harekin zera adierazi nahi balie bezala, begien aurrean gertatzen ari zena permititu behar ote zute... Teofilo Mariak, ordainean, ezker eskuin mugitu zuen burua, eta Damasok berdin.
|
|
2010
|
|
|
Badugu beraz galtzak bete lan, han eta hemen egitekorik ez da falta. Herriok izan gaitezen behingoagatik geure buruaren jabe eta besteekiko erantzule, begira dezagun aurrera, ikusten dugun
|
hura
ikusten ez dugula ziurtatu arte, besarkada bat saharar herri borrokalariari, ikusi arte!
|
|
|
Atzean utzi dut Teofilo Maria? baina Teofilo Mariaz ere hitz egin nahi nuke berriro,
|
hura
ikusi ez nuen arren Bibi eta biok Susana enetik alde egin genuenetik. Haren hiletetara ere ez nintzen joan, egia esan, hortik atera kontuak.
|
|
|
Atzean utzi dut Teofilo Maria... baina Teofilo Mariaz ere hitz egin nahi nuke berriro,
|
hura
ikusi ez nuen arren Bibi eta biok Susana enetik alde egin genuenetik. Haren hiletetara ere ez nintzen joan, egia esan, hortik atera kontuak.
|
|
|
Eta aurpegia estali zuen eskuekin izugarrikeria
|
hura
ikusten ez jarraitzeko.
|
|
|
Egia eta ez kontsolamendu ahula eta ezertarako on ez dena. Soilik arima ilun duenak eta
|
HURA
ikusten ez duenak kontsolamendua eska lezake. Baina zuek, bihotzak beteak dituzuenak, mintzatzen zarete eta ekintzen bidez bizia dirdiratzen duzuenek elkarri eman eskuak!
|
|
2011
|
|
|
—Jesukristori ere mendi gailur
|
hartatik
ikusten ez zena eskainiz gero, orduan bai, orduan lanak emango zizkion deabruak. Baina mendi batetik ikusten zen apurrarengatik arima galtzea ere.
|
|
2012
|
|
|
Madame Bovaryk burua jiratu zuen, bere baitatik jalgitzen sentitzen zuen irribarre jarkiezina ezpainetan
|
hark
ikus ez zezan.
|
|
2013
|
|
|
Pedrok, beraz, neskei begiratzen zien aldika, orain bati eta gero beste norbaiti, baina guatekeko beste neska
|
hura
ikusi ez beste. Pedrok egoera berezi batean sentitu behar zuen bere burua, piztu eta poztuta, baita adoretuta eta gailurtuta ere, edonoren begiradari eusteko lain?, harengan gelditu zitzaizkion begiak iltzatuta. Bereak ez ezik, baina, mutil askoren begiak erakartzen zituen ile horiak, berandu gabe konprobatuko zuen Pedrok xehetasun hori?, guatekera sartu berri zèn oilandak oilategiko oilasko ugari aztoratu balitu bezala.
|
|
|
Pedrok, beraz, neskei begiratzen zien aldika, orain bati eta gero beste norbaiti, baina guatekeko beste neska
|
hura
ikusi ez beste –Pedrok egoera berezi batean sentitu behar zuen bere burua, piztu eta poztuta, baita adoretuta eta gailurtuta ere, edonoren begiradari eusteko lain–, harengan gelditu zitzaizkion begiak iltzatuta. Bereak ez ezik, baina, mutil askoren begiak erakartzen zituen ile horiak –berandu gabe konprobatuko zuen Pedrok xehetasun hori–, guatekera sartu berri zèn oilandak oilategiko oilasko ugari aztoratu balitu bezala.
|
|
2014
|
|
|
Santiago Bernabeu ikusi diat. Eta sentitu zuen
|
hura
ikusi aurretik ez zeukan zerbait zeukala orain, besteei kontatzeko modukoa.
|
|
2017
|
|
|
Sinetsi egin nion. Maitearen aurpegia ez ezik, Andoniren eskuak ere sentitu egin nituen, eta itsu
|
hark
ikusten ez zuena ikusarazi zidan. “Zuri eskerrak sinistu det ni gizon osoa naizela”.
|
|
2018
|
|
|
Zokondo guztiei begira nagoela, zerbaiten hutsunea igarri dut. Bat batean pena galanta hartu dut, etzanda egoten zen katu ilenpo zorrizto
|
hura
ikusi ez dudanean, hordirik egon den Timu agure buru berdearen oinpean. Nire ametsean agurea, gorputza botata zegoen arrantza hotsean lotan, mimenezko kulunkaulkian.
|
|
2019
|
|
|
Azken irudia ikusteko etxera ekarri gintuen hegazkinera itzuli behar dugu, ia hutsik zihoan hegazkin hartara. Azken irudi
|
hura
ikusteko ez dugu hegazkineko leihatilatik kanpora begiratu behar, ezpada barrura, eta aurrekoak ez bezala, ez dagokio paisaia bati, ezpada nire buruari. Hegazkinaren azken eserlekuetan eseri nintzen eta pare bat ordu eskaini nion Txinara egindako bidaiari buruzko azken zutabea idazteari, etxetik bertatik bidaliko nuen azken kronika hura.
|
|
|
Mendiko sakonune
|
hartan
ikusitakoa ez zaie berehalakoan ahantziko soldadu haiei!
|
|
|
Haurrak ikastolan ziren, bata lizeoan eta bestea kolegioan. Behar zuen Pantxika abisatu, bere lagun mina, joan zedin bi nerabeak biltzera, anabasa
|
hura
ikus ez zezaten.
|
|
2020
|
|
|
Nahikoa higatua eta maiztua zegoen, gainera. Baina lokutorioko ordenagailuko pantailan ikusitako irudia buruan iltzatua nuen, eskuetan neukan paper
|
hartan
ikus ez zitezkeen xehetasun guztiak gogoan inprimatuta gelditzeraino.
|
|
|
Medikuak arretaz begiratu dio argazkiari, ondo baitaki
|
hura
ikusteko ez duela beste aukerarik izango. Beharbada, hantxe bertan akabatzeko erregutu luke.
|
|
2021
|
|
|
–Zergatik ateratzen zara balkoira,
|
hura
ikusteko ez bada? –galdetu du Eñautek.
|