|
2001
|
|
|
Gero internoen gelako leihotik begiratu nuen Kalaportu, eta enparantzako mamuak gogoratu nituen. Zintzilik eta hormari eutsirik etenik gabe erorbeldurrez zegoen
|
hura
batez ere. Eta sudur handi ahorik gabeko gizakia, eta hitz egiteko gauza egundo izango ez zen izakia.
|
|
2002
|
|
|
XVI. mendeko amaieratik aurrera, ordea, aldaketa sakonak gertatu ziren.Ikertzaile askok jardun dute orduko itsas ekonomiak jasandako zailtasunengorakadaz edo krisiaz. Esaten da, halaber, krisialdi
|
hark
batez ere Hego EuskalHerriari eragin ziola; Ipar Euskal Herrian, aldiz, itsas ekonomiaren eta batez ere, balea eta bakailao arrantzaren gorakada handia gertatu zela XVII. mendean. Krisialdiaren arrazoiak azaltzean, historialariek honako hauek aipatzen dituzte, besteak beste:
|
|
|
Lizardiren euskara, izan ere, ene jakituriatik koska bat gorago geratzen zen –koska bat baino gehiago ere bai–, eta horregatik, beharbada, malda gora egin zitzaidan. Bigarren irakurraldia egin nuenean, ordea, Leirek lau urte berriak zituela, nola sartu zitzaidan hezur muinetaraino, poema
|
hura
batez ere, gabon bezperan hildako bere seme Xabiertxori eskainia! Guztia baitzen hitzez emandako fresko hartan hunkigarri, bai aita penatuaren penazko sentimendua, bai gaia bera, eta bai bilbearen osagaiak ere:
|
|
2003
|
|
|
Paristik itzuli zenean, maisu tituluarekin, eta, are gehiago, don Anxelmo hil eta Patxik postu berria bereganatu zuenean, herritarrak don Frantzisko deitzen hasi zitzaizkion. Patxiri, baina, hura arrotz egiten zitzaion," don"
|
hura
batez ere, halako suertez, non honela mintzatu baitzitzaien ikasleei, maisu kargua hartu eta handik egun gutxitara:
|
|
2005
|
|
|
Lauaxetak berriz, lehenbizi Unamunori egindako alegiazko elkarrizketa argitaratu zuen, beste nazioetan ere era horretako elkarrizketak boladan zeudela eta, hain zuzen bilbotarraren idazletasuna eta batez ere haren poeta izateko ezintasuna gutxiesteko, eta ondotik Mussolinirena,
|
hura
batez ere goratzeko:
|
|
2006
|
|
|
Adelak eragin handia du berarengan, eta Adela PCkoa da. Bestalde, bere inguruan dabilen jendea dago bailaran eta, garai
|
hartan
batez ere ORT zen nagusi, gero beste batzuk ere bai, eta inguru horrek ere eragina du bere ikuspegian. Ezker abertzalea nolabait ezkutuago bezala agertzen da egoera horretan, baina badu presentzia indartsua, Joxe Mariren kasuan.
|
|
|
Familiako giroa izugarria izan zen osaba bahituta egon zendenboran. Euskal Herrian gure bizitza pribatuan politika nola sartzen zen ikusita, garai
|
hartan
batez ere, harrigarria iruditzen zait euskal gatazkaz gehiago etalehenago ez idatzi izana. Oso ondo iruditzen zait gai hori literaturan erabili nahi ezduen jendea egotea, noski, ulertu iezadazue, baina harrigarria iruditzen zait gaiaberez gure orrialdeetara lehenago eta maizago ez sartzea.
|
|
2007
|
|
|
Gainerako hirurek beste zeregin batzuetatik ateratzen dute soldata. Beste
|
hari
batek ere lotzen ditu Imanol ez besteak: musikan aritutakoak dira, eta zenbait kasutan badabiltza oraindik.
|
|
|
Bildung kontzeptua, bestela, XVIII. eta XIX. mendeetako alemaniar humanismoan eraberritzen da, hain zuzen Humboldt bezalako pentsalariek hura" gizakiaren gaitasun guztien garapen orohartzaile" 32 gisa zehazten dutenean. ...egun —eta garapen pertsonaletik gertuago dagoen— Bildung horrek, bere baitan," hezkuntza" bezala itzultzen dugun —eta integrazio sozialetik gertuago dagoen— Erziehung delakoa biltzen duela33 Horren haritik, eta alemaniar tradizioan bereziki," pedagogia" (Padagogik)" hezkuntza zientzien" (Erziehungswissenschaften) marko orokor bezala agertzen zaigu,
|
hura
batez ere" giza formazioaz" eta hori batez ere" hezkuntzaz" arduratzen diren heinean34 Azken batean pertsona —beti" helburu" eta ez" bitarteko" dena— humanizazio prozesu ororen abiapuntua eta helmuga da. Horregatik esan dezakegu, Gudjonsekin batera, Bildung delakoak ez duela batere gaurkotasunik galdu:
|
|
2008
|
|
|
Konfiantza hartuz joan arau, azken urte
|
hartan
batez ere?, ordura arte gordeak izan zituztèn sekretuak elkarri erakusteari ekin zioten, baita bi gizonek oroimenaren urik arree netan ezkutatzen zituztenak ere: batzuk, zehaztasun handiz gogoratuak; baina baita denborak, ahanzturak?
|
|
|
Etxean zeudèn bi anaiek, baina, Ismaelek eta Honoratok. Nazario Dobaingo labe garaian zegoen ordurako, lanean, etorkizun oparo bat konkistatzeko prest?, ez zioten bezperako jarduna aipatu ere egiten, eta hark mintzen zuen, antza?
|
hark
batez ere. Beñardo:
|
|
2009
|
|
|
Fantasmen betiko istorioa entzun ez beste, eta izen
|
hura
batez ere. Fantasmaria?, deskarga elektriko batek astindu zuen Teofilo Mariaren nerbio sistema; hala, bada, bazirudien ezen, baldintza berezietan, hitza ere hatz bihur zitekeela, gorputz arimen hainbat zirkuitutako etengailua aktibatzeko gai, bizi indarraren zirkuitukoa, kasu, halaxe sentitu baitzen Teofilo Maria deblauki, haren suzko begiradak ez zuen beste argibide baterako tarterik eskaintzen?...
|
|
|
JOANA: Bai, plasta zikin
|
hura
batez ere!
|
|
|
Fantasmen betiko istorioa entzun ez beste, eta izen
|
hura
batez ere –Fantasmaria–, deskarga elektriko batek astindu zuen Teofilo Mariaren nerbio sistema; hala, bada, bazirudien ezen, baldintza berezietan, hitza ere hatz bihur zitekeela, gorputz arimen hainbat zirkuitutako etengailua aktibatzeko gai, bizi indarraren zirkuitukoa, kasu, halaxe sentitu baitzen Teofilo Maria deblauki –haren suzko begiradak ez zuen beste argibide baterako tarte...
|
|
2010
|
|
|
isildu zen ama, isildu ziren jaun kalonjea eta aita? eta isildu zen izeba Ernestina?
|
hura
batez ere!?, haren hitza gehien behar genuenean, Benjamin Mariaren auzia bideratzeko eta zentzurik gabeko historia hura zentzuaren arrastoan sartzeko; zergatik isildu zen izeba, berak eta bere autoritate moralak gu salba gintzaketèn mementoan doi?; hura ere lotsa ote zen, bada??
|
|
|
geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean, eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok?, zorrotz begiratu zigun, sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion?, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala, kondenazko epaia, alegia?: ...derako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia burutik ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi denbora ote zeuden, bada, bata Helenarena eta bestea nirea, bakoitzak bere autonomia zuena, noiznahi har baitzezakeen bakoitzak bere bidea?; biok bat ginen, bai, baina bi ginen une
|
hartan
batez ere, gizonaren epaiak gure harremanak kolpetik zapuztu balitu bezala; batasunaren bitasun hura ote zen gure etorkizuneko desadostasun balizkoen sorburu??
|
|
|
Izan ere, egia erdia esango nizuke, baldin eta esango ez banizu, halaber, ama era hartan ikusten nuenean, bere larritasun
|
hartan
batez ere, b b b b b b?, sentimendu erabateko bat gailentzen zitzaidala, menderatu ezin nuèn ezintasun existentzialaren labanak. Herioren labanak??
|
|
|
desados ez behintzat; izan ere, Pagoagako esperientzia aroma bati lotu banio, arrosarenari lotuko nioke, Ama Birjinaren inguruan ohikoak baitziren arrosak eta arrosa petalo euriak; garbitasunaren aroma ere bazen hura, Ama Birjinarena zen heinean; aitaren lantegira egin izan nituèn bisitaldi bakanetan, ordea, lehenengoa hamar hamaika urte nituela?, guztia hain zikin eta hain guztiz bestelakoa iruditu zitzaidan, non giroa eta airea bera ere ia jasanezinak egin baitzitzaizkidan: usain txar
|
hura
batez ere, sudur mintzei itsasten zitzaiena; ez zen usain ustel bat, gorotzari edo simaurrari darienaren parekoa, aitortu ere, aitortu behar dizut atsegin dudala, gezurra badirudi ere, gorotz simaurren usaina: amona Ursularen ipuinetara edo baserriaren irudi idilikora naramalako ote???, herdoilaren eta olio errearen usainen artekoa baizik, zoko eta izerdi usainetik ere zerbait zuena; ez zen olatu bortitz baten antzera sartzen zèn usaina, ez inor atzera botatzeko modukoa, baina bai presentzia jarraitu eta desatsegin bat bezalakoa; langileak, berriz, bulegoetakoak salbu, hain itsusi ikusten nituen, infernuko estanpa batetik atera ote zituzten, bada??, non berezko ezinikusi bat eragiten baitzidaten, zuri bezala, Damaso!?, baita beldurraren atarian jartzen ere; nola ez, bada, haietako batzuk (anarkistak eta komunistak bereziki) etsaitzat eta deabruaren jarraitzailetzat bazituen aitak!; aldi berean, baina, nola egon zitekeen Domingo jendaila haren alde, apo eta sugegorri pozoitsuen alde??; egia da batzuetan ebanjelioko hitzak etortzen zitzaizkidala, baztertuen aldekoak, azkenak aurren eta aurrenak azken, baina egia da, halaber, oin punten gainean pasatzen nintzela hitz haien gainean?; nire defentsa mekanismo psikikoek izango zuten hartan zerikusirik, nire beldurra, nire nazka eta nire ezinikusia ezkutatzeko ahaleginean, nire ezinikusi hura, bide batez, berezko zerbait ote zen, edo langileei nièn inbidiatik ote zetorkidan, haiek egiten zutèn lan gogorra egiteko gai ez nintzelako, hain nintzen haiekin konparatuta ahula eta erkina??, baita errudun usteak bazter uzteko ere, kontzientzia erdi anestesiatuak noiznahi eta nolanahi aurkitzen baititu zuribideak, kontraesan benetakoak itxurazko bihurtzen dituztenak:
|
|
|
Aitak, hala ere, arrazoi zuen, kolonia eraikitzen hasi aurretik ez baitzuten nolanahiko lana, fabrikako langile gizatxar zitalen garbiketa egiten; hemen, baina, mea culpa bat aitortu beharrean nago, garbiketa harekin ados bainengoen, ados edo... desados ez behintzat; izan ere, Pagoagako esperientzia aroma bati lotu banio, arrosarenari lotuko nioke, Ama Birjinaren inguruan ohikoak baitziren arrosak eta arrosa petalo euriak; garbitasunaren aroma ere bazen hura, Ama Birjinarena zen heinean; aitaren lantegira egin izan nituèn bisitaldi bakanetan, ordea —lehenengoa hamar hamaika urte nituela—, guztia hain zikin eta hain guztiz bestelakoa iruditu zitzaidan, non giroa eta airea bera ere ia jasanezinak egin baitzitzaizkidan: usain txar
|
hura
batez ere, sudur mintzei itsasten zitzaiena; ez zen usain ustel bat, gorotzari edo simaurrari darienaren parekoa —aitortu ere, aitortu behar dizut atsegin dudala, gezurra badirudi ere, gorotz simaurren usaina: amona Ursularen ipuinetara edo baserriaren irudi idilikora naramalako ote...? —, herdoilaren eta olio errearen usainen artekoa baizik, zoko eta izerdi usainetik ere zerbait zuena; ez zen olatu bortitz baten antzera sartzen zèn usaina, ez inor atzera botatzeko modukoa, baina bai presentzia jarraitu eta desatsegin bat bezalakoa; langileak, berriz, bulegoetakoak salbu, hain itsusi ikusten nituen —infernuko estanpa batetik atera ote zituzten, bada? —, non berezko ezinikusi bat eragiten baitzidaten —zuri bezala, Damaso! —, baita beldurraren atarian jartzen ere; nola ez, bada, haietako batzuk (anarkistak eta komunistak bereziki) etsaitzat eta deabruaren jarraitzailetzat bazituen aitak!; aldi berean, baina, nola egon zitekeen Domingo jendaila haren alde, apo eta sugegorri pozoitsuen alde...?; egia da batzuetan ebanjelioko hitzak etortzen zitzaizkidala, baztertuen aldekoak, azkenak aurren eta aurrenak azken, baina egia da, halaber, oin punten gainean pasatzen nintzela hitz haien gainean...; nire defentsa mekanismo psikikoek izango zuten hartan zerikusirik, nire beldurra, nire nazka eta nire ezinikusia ezkutatzeko ahaleginean —nire ezinikusi hura, bide batez, berezko zerbait ote zen, edo langileei nièn inbidiatik ote zetorkidan, haiek egiten zutèn lan gogorra egiteko gai ez nintzelako, hain nintzen haiekin konparatuta ahula eta erkina? —, baita errudun usteak bazter uzteko ere, kontzientzia erdi anestesiatuak noiznahi eta nolanahi aurkitzen baititu zuribideak, kontraesan benetakoak itxurazko bihurtzen dituztenak:
|
|
|
Ea harrapatzen dugun..." esan zidan bat batean, tximeletaren atzetik abiatzen zela, barre algaren artean, eta ni haren atzetik, harik eta gizon baten ezusteko presentziak —ez dakit zergatik, baina, oroitzen dudan bakoitzean, beti hartzen diot sakristau itxura... jakin dakidan arren hori esatea eta ezer ez esatea elkarren parekoak direla— geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean —eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok—, zorrotz begiratu zigun —sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion—, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala —kondenazko epaia, alegia—: ...derako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia burutik ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi denbora ote zeuden, bada, bata Helenarena eta bestea nirea, bakoitzak bere autonomia zuena, noiznahi har baitzezakeen bakoitzak bere bidea?; biok bat ginen, bai, baina bi ginen une
|
hartan
batez ere, gizonaren epaiak gure harremanak kolpetik zapuztu balitu bezala; batasunaren bitasun hura ote zen gure etorkizuneko desadostasun balizkoen sorburu...?
|
|
|
Izan ere, egia erdia esango nizuke, baldin eta esango ez banizu, halaber, ama era hartan ikusten nuenean —bere larritasun
|
hartan
batez ere, b b b b b b... — sentimendu erabateko bat gailentzen zitzaidala, menderatu ezin nuèn ezintasun existentzialaren labanak —Herioren labanak? — erraiak erdibituko balizkit bezala... nire gorputza amarenaren jarraipena iduri. Madame de Sevignék ongi adierazi zuen orain esan nahi dizudana, harena beste kasu bat den arren, noiz eta bere alabari esan baitzion:
|
|
|
Familiako giroa izugarria izan zen osaba bahituta egon zen denboran. Euskal Herrian gure bizitza pribatuan politika nola sartzen zen ikusita, garai
|
hartan
batez ere, harrigarria iruditzen zait euskal gatazkaz gehiago eta lehenago ez idatzi izana.
|
|
2013
|
|
|
Gainerakoan, Abdel Haqqek beti oroituko zuen Omarren etxean egin zuèn egonaldia: egun
|
hura
batez ere, lagunaren familiak bere ohorez egin zuèn jaialdikoa, despedida gisa.
|
|
|
Gainerakoan, Abdel Haqqek beti oroituko zuen Omarren etxean egin zuèn egonaldia: egun
|
hura
batez ere, lagunaren familiak bere ohorez egin zuèn jaialdikoa, despedida gisa.
|
|
2014
|
|
|
Hori da Metrokoadroka konpainiaren lan berriaren abiapuntua. «Erabat harrapatuta dagoen pertsonaia bat da antzezlanaren ageriko hari nagusia», azaldu du Oier Guillan idazleak, «baina bada ezkutuago doan beste
|
hari
bat ere, pertsonaiaren azpian testuarekin borrokan igarri dezakegun aktorearena». Javi Barandiaran da aktore hori.
|
|
|
Hori bazekien Peter Planek, baita Pipermanek ere, baina biek ere bazekiten, halaber, Beñat eta bere txakurra, azken aldi
|
hartan
batez ere, turistendako atrakzio berezi bat zirela, gauzak zeuden bezala ezinbertzean onartzen zutena, biek ala biek baitzekiten, halaber, oreka bat bilatu behar zutela Beñat bezalako jende arriskutsuaren eta hiriaren segurtasunaren artean.
|
|
2015
|
|
|
–Egun
|
hartan
batez ere bi gai geneuzkan aztertzeko: Aberri Egunari buruzko manifestua, eta Lege Sindikal berria.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde," Ministerio de Educación" eko inspektorearen bisita izaten zen noizean behin... Ikastola
|
hura
batez ere gurasoen ahalegin handi batek atera zuen aurrera. Orduko beraien kezkak ere ikusi dira.
|
|
2017
|
|
|
Inozentziaz beteriko ele, hitz eta mundu hura, mundu inperfektu
|
hura
batez ere maite dut, errealitatea baino gehiago, nik eraikitako mundu perfektuak baino are gehiago.
|
|
|
Zeren ez da bide bat baizik, eta bat hura ere guztia da mehar, malkar, buruz gora, haragiaren kontra eta desgogara. Eta guztien buruan, ez da bide
|
hartan
bat ere errebelatu behar eta ez inora makurtu eta ez aldaratu: agindu guztiak behar dira konplitu.
|
|
|
Beti Jainkoaren lana eginez jarraitu behar dinat, zeren berak egiten duena jendea seinalatzen dun, jendea aukeratu besterik ez din Berak egiten eta nik haiengan Haren hira deskargatu beharrra zeukanat. Eta segeretu bat esango dinat, Rose, hainbat eta hainbat aldiz ez negon
|
Harekin
bat ere ados. Baina ezin ezer esan horretaz.
|
|
|
Bestalde," Ministerio de Educación" eko inspektorearen bisita izaten zen noizean behin... Ikastola
|
hura
batez ere gurasoen ahalegin handi batek atera zuen aurrera. Orduko beraien kezkak ere ikusi dira.
|
|
2018
|
|
|
Batek dio Olabe bertso kantari aritu zela euskaraz. Bertze batek, denok pozik zebiltzala, Olabe
|
hura
batez ere, euskaraz kopletan kantari. Hirugarren lekukoa ez zebilen festa egiten bertzeekin, baina karrikatik Olaberi kantuan entzun zion, hark euskarazko bertsoak paratzeko zaletasuna baitzuen.
|
|
2019
|
|
|
Une hunkigarriak haiek, zinez?! Une
|
hura
batez ere, zeinean Zarrak haurra besoetan hartu eta honela hitz egin baitzion: –Atzo Santanderren sartu nuèn gola hiri eskaini nian, Telmo txiki:
|
|
|
Euskararen enbor bakar eta komuna zaindu behar zen, horrek euskalkien arteko bereizketak urratuko bazituen ere. Euskalkien desberdintasuna aberastasuna izan daiteke hizkuntzarentzat, baina garai
|
hartan
batez ere hizkuntzak zuen ahuleziaren seinale zen?.
|
|
|
Ikaragarri gustatzen zitzaion nola kontatzen zuen Itun Zaharrak Kreazioa. Astearen jatorrizko hurrenkera
|
hura
batez ere, zeren lehenik eta behin ildo jakin bat behar izaten da bideari jarraitzeko; ordena eta kaosa, zerua eta lurra, argia eta iluna, alegia.
|
|
2020
|
|
|
Zer da Linkebeek? Zer zan Eliza zaharraren atzeko bidexka
|
hura
batez ere. Bakardade zulo bat egiazki, antziñako gordaillu bitxi bat, Waterloo eta Brusela' ren arteko hauzo ixil bat, gaur bertan ere aski nekazari eta aski flamendar.
|
|
|
" Haragikeriak ohean, eta aski!". Ez zegoen, ordea, haragikeriarik batere Elsa' ren partetik; etxe
|
hartan
batez ere... Baiñan edertasunaren mundua, baita emakumetan beretan, arrotz zitzaion guztiz Valère' ri, eta haragiaren dei koloregabeaz gain ezerk erakar zezakeanik ez zuen iñundik antzeman.
|
|
|
Beste hizkuntza batzuetan (une
|
hartan
batez ere gaztelera, katalana eta galegoa genituen buruan) prestatzen eta argitaratzen ari ziren gramatiken pareko zerbait egin nahi genuen. Edo, guztiz parekoa ez bazen ere (kontuan izanik baliabideak, gramatika ikerketen tradizioa eta abar ez direla inondik ere pareko) ere, bai, gutxienez, zerbait homologagarria.
|
|
2021
|
|
|
Goizean, on Afranio apezak mezarako latinezko izkribua irakurtzeko eta oroitzeko erran zion. Latina ulertu arren, ez zitzaion ariketa
|
hura
bat ere gustatzen eta zakurrak agertu zirenean ezin eutsiz pergaminoa aldean utzi eta jolas borroka librean hasi ziren. Beltzi mastin txikiagoa eta jostalaria zen eta burutxo, izenaren kontrara, buru eta gorputz handikoa, lasaiagoa eta zaharragoa. mutila eta bi zakurrak zorutik ari ziren bueltaka borroka jolasean, on Afranio apeza agertu eta kristorenak bota zizkion, gixajoari latinezko izkribuaren ikasketa burutu ez zuelako.
|
|
2022
|
|
|
Beste
|
hari
batek ere lotzen du film berria aurrekoarekin, oraingoaren maitasun istorioa ordukoaren ifrentzua izan litekeelako. Phantom Thread eko perbertsiorik eta gogoetarik gabe, dena da arintasuna Licorice Pizza n, nahiz eta harremanetako tentsioa begien bistakoa den, baita deserosoa ere, zinemagilearen lan gehienetan bezala.
|
|
2023
|
|
|
Gogorra izan zen. Biontzat, baina
|
harentzat
batez ere, esango nuke. Aipatu dudan Alexen segurtasun deigarri hura ez zen inondik agertu une hartan.
|
|
|
Aparteko gizon
|
harengan
batez ere bere hitzen ekonomiak harritu ninduen. Apenas hitz egin gabe, dena adierazten zuen.
|