|
2000
|
|
|
Espainiarentzat munduko inperiorik handiena eduki zuen errege hark berak zuzenean ez noski. Baina oroi errege Felipe II.aren historiagile bezala kronikari izan zen Esteban Garibai, eta mondragoar hark Treviñori buruz bildu zituenak, nortasunez eta garaiagatik badutelako bere garrantzia; baina egia da inori ez diodala irakurri kronikari
|
hark
zer zioen.
|
|
|
Egundoko bazkaria egin nuen, arkumea eta guzti. Jatun ona izan naiz beti, eta sasoi
|
hartan
zer esanik ez. Hala bazkalduta, Santa Klarara joan eta siesta egitea pentsatu nuen.
|
|
2002
|
|
|
Rikardo agertu zenean, ez berak atera zuen gaia, ez inork egin zion galderarik bahiketaz. Julianek berehala ulertu zuen, mututasun
|
hark
zer esan nahi zuen: " Gaurkoa egun arrunta duk, ez duk ezer berezirik gertatu, eta, guri dagokigunez, behintzat, ez duk sekuestrorik izan".
|
|
2003
|
|
|
Azkenean Unaxek burua orri gainetik altxatu eta berari begiratu zion. Bibiot,
|
hark
zer esango zain zegoen.
|
|
2004
|
|
|
Bagdadeko emirra, eklipse bat ikusirik, itsu batengana joan zen zeruetako zeinu
|
hark
zer esan nahi ote zuen galdetzera. Burdinazko hegazti harrapariak agertuko zirela zeruan, hori iragarri zioan itsuak:
|
|
|
" Ostia;
|
hark
zer esango du, ba?"
|
|
2005
|
|
|
Ez zegoen argiegia izan beharrik gutun
|
hark
zer zioen jakiteko.
|
|
2006
|
|
|
Orain ikusiko bazenu osaba
|
hura
zer esango zenioke?
|
|
|
–Salamancakoa zen apaizarenak esaten zizkiguna. Ama kirioak airean ibiltzen zen
|
hark
zer esango, eskuak burutik gora dantzan. Benetako trikimailuak egin behar izaten zituen gu neska harekin bakarrik ez uzteagatik.
|
|
|
Lotsatuta, urduri, beheko auzora joan nintzen bizikletan ibiltzen jarraitzera. Nik uste dut berak ere nahi zuela nire adiskide egin, baina nik izua nion
|
haren aurrean
zer esan eta zer egin jakin gabe gelditzeari.
|
|
2007
|
|
|
Peppermint berdearen olatuaren gainean susmatu ditut haren umorea bera eta humoreak eurak. Politikari gaitzesgarrien iseka eta narda mendatan kulunkan.Bohemiako beira gardenaz egindako burbuilaren baitan irudikatzen dut Itxaro, ekisartze zoragarri gorri horietako baten baitan urtzen, Larrunetik so eta beha, bezperako ttakunkideak zer esango,
|
hark
zer esateko.
|
|
2009
|
|
|
–Baina Kristo lagun duzu, eta hosto erorien baitan egiten du Kristoren bihotzak taupaka, lagundu zion arrebak: izeba Ernestinaren irakaspenek ere bazuten esaldi
|
hartan
zer esanik, ausaz.
|
|
|
ez zuen tutik ere ulertu, baina ederki ulertu zuen ulertu beharrekoa? jakin ere, bai baitzekien keinuak hitzak baino hitzago gerta zitezkeela aldian aldian, kasu
|
hartan
zer esanik ez: aitari baietz esan behar ziola, alegia, ondorio arazotsurik nahi ez bazuen, eta orduan bi aldiz esan zion baietz, hitzez eta buruaz.
|
|
|
Gonzalez oso ongi ari da defendatzen, eta konfiantza du. Nik partidari erritmoa ematen badiot,
|
hark
zer esanik ez. Boleaz eta ezkerrez asko ematen dio pilotari.
|
|
|
Gabinok –burbuilatik kanpo zegoen jada– ez zuen tutik ere ulertu, baina ederki ulertu zuen ulertu beharrekoa... jakin ere, bai baitzekien keinuak hitzak baino hitzago gerta zitezkeela aldian aldian, kasu
|
hartan
zer esanik ez: aitari baietz esan behar ziola, alegia, ondorio arazotsurik nahi ez bazuen, eta orduan bi aldiz esan zion baietz, hitzez eta buruaz.
|
|
|
–Baina Kristo lagun duzu, eta hosto erorien baitan egiten du Kristoren bihotzak taupaka –lagundu zion arrebak: izeba Ernestinaren irakaspenek ere bazuten esaldi
|
hartan
zer esanik, ausaz.
|
|
|
Ez zenekiela ezetz esaten erantsi zuen baten batek. Gogoan daukat institutura zure tutorearekin berba egitera joan nintzen behingo
|
hartan
zer esan zidan. Urte haietan ez zen ohikoa gurasoak institutura hurbiltzea.
|
|
|
Amorrazioz azaldu nion hitzetik hortzera zerabilen" Jainkoak egunon!"
|
hark
zer esan nahi zuen. Amorrazioz azaldu nion, ordura arte hortz artean isildua neukana.
|
|
2010
|
|
|
Bonba bat izan zen hitzaldi hura, eta ez nolanahikoa?!, gaur egun ere ongi entzun baitaitezke eztandaren oihartzunak? 1986an gaude!?, XX. mende hasiera
|
hartan
zer esanik ez? 1910ean, 1920an, 1930ean??, are gehiago batzokietan?
|
|
|
Gerhard, baina, mintzatzen zitzaidan politikaz. Baita xake partidetan ere, azken bolada
|
hartan
zer esanik ez. Ekialdeko frontean soldadu aleman eta errusiarren arteko adiskidetze espontaneoez mintzatzen zitzaidan, adibidez:
|
|
|
Bibi fundamentuzko neska zen, eta bere fundamentuarekin kutsatu ninduen, harrigarria ere bada-eta zeinen debozio handiarekin entzuten nuen sendategiko kapilauak ematen zigùn meza, baita Jauna hartu ere?!; oi, nola biltzen nituen, bai, eskuak bihotzaren parean, eta nola zabaltzen nituen begiak tarteka, gora begira jartzeko, eskaintza osoan? ebakuntza egunaren bezperan egin nuèn jaunartze
|
hartan
zer esanik ez: nire birika eskaintzen dizut, Jauna, eta eskaintzen diot munduari, munduak arnasa har dezan; eskaintzen diet gurasoei, izeba Ernestinari?
|
|
|
Bibi fundamentuzko neska zen, eta bere fundamentuarekin kutsatu ninduen, harrigarria ere bada-eta zeinen debozio handiarekin entzuten nuen sendategiko kapilauak ematen zigùn meza, baita Jauna hartu ere...!; oi, nola biltzen nituen, bai, eskuak bihotzaren parean, eta nola zabaltzen nituen begiak tarteka, gora begira jartzeko, eskaintza osoan... ebakuntza egunaren bezperan egin nuèn jaunartze
|
hartan
zer esanik ez: nire birika eskaintzen dizut, Jauna, eta eskaintzen diot munduari, munduak arnasa har dezan; eskaintzen diet gurasoei, izeba Ernestinari... eta amona Ursulari, goian bego; eskaintzen diet anai arrebei... baita Feliperi ere:
|
|
|
Bonba bat izan zen hitzaldi hura, eta ez nolanahikoa...!, gaur egun ere ongi entzun baitaitezke eztandaren oihartzunak —1986an gaude! —, XX. mende hasiera
|
hartan
zer esanik ez —1910ean, 1920an, 1930ean... —, are gehiago batzokietan...
|
|
|
Gerhard, baina, mintzatzen zitzaidan politikaz. Baita xake partidetan ere, azken bolada
|
hartan
zer esanik ez. Ekialdeko frontean soldadu aleman eta errusiarren arteko adiskidetze espontaneoez mintzatzen zitzaidan, adibidez:
|
|
2011
|
|
|
Guk bagenekien bakarrik hastapenetan geundela; lan zaila, benetako erronka aurrerago etorriko zela. Hau da, lortutako informazio
|
hark
zer esan nahi zuen jakitea zen eta da benetako lana. Izan ere, mezu bat entzuten dugu, baina ez dugu hitz bat bera ere ulertzen.
|
|
|
Niretzat hori oso zaila da; lortzen baduzu, eta ateratzen bada, oso ederra. Askotan esan izan didate," poema
|
hartan
zer esan nahi huen?", eta nik ez dut jakin izan azaltzen. Nik bakarrik dakit zer esan nuen eta batzuetan zer esan nahi nuen azal dezakedan arren, beste batzuetan ezin dut.
|
|
2012
|
|
|
Hona
|
hark
zer dioen, bada: berorren portaerak
|
|
|
Esaldi honen ezusteko tunpakoaz, berunezko bala bat zilarrezko erretilu batean bezala bere pentsamenduaren gainera erortzean, Emmak ikaraz burua altxatu zuen,
|
hark
zer esan nahi ote zuen sumatzearren; eta elkarri so egin zioten isilean, elkar ikusteaz ia txunditurik, hain baitzeuden beren kontzientziaz elkarrengandik urrun. Charlesek gizon hordi baten begirada uherraz so egiten zion, aldi berean entzunez, soraio, hankamoztuaren azken garrasiak zeinak jarraikako modulaziotan herrestatzen baitziren, sakada zorrotzez etenik, lepo egiten ari zaizkion piztiaren baten urruneko alarauaren gisa.
|
|
|
Bagdadeko emirra, eklipse bat ikusirik, itsu batengana joan zuan zeruetako zeinu
|
hark
zer esan nahi ote zuen galdetzera. Miken itxurako burdinazko hegazti harrapari beltz beltzak agertuko zirela zeruan, hori iragarri zioan itsuak:
|
|
2013
|
|
|
Ohean etzanda jarraitu dut leihotik kanpora begira, nahiko zurtuta, ordu batzuk lehenagoko zerrenda irakurtze
|
hark
zer esan nahi zuen ulertu ezinik.
|
|
|
Albertinak ere etengabe animatzen zuen, jakina, eguen goiz
|
hartan
zer esanik ez: –Zelan esango dio Pankraxik ezetz hi lako pago lerden zuzen bati?
|
|
|
Albertinak ere etengabe animatzen zuen, jakina, eguen goiz
|
hartan
zer esanik ez: " Zelan esango dio Pankraxik ezetz hi lako pago lerden zuzen bati?
|
|
2014
|
|
|
da. 2) Fichteri arrazismoa eta pangermanismoa suposatzeko beste kausa bat, beharbada gaur gureak bai, baina Fichterenak ez ziren kategoriekin hura uler, hobe gaitzulertzean datza; erabat ignoratuz, a) haren hizkuntzaren filosofia guztia, hizkuntza alemanaren balorazioa bereziki, eta
|
harentzat
zer esan gura duen zehazki alemanak, herri jatorrizkoa, izateak(. Urvolk?); ezjakinez, halaber, b) hark zer ulertzen duen mehazki, deutsch?
|
|
|
Geroxeago, biak ala biak Mikel Strogoffen ondoan eserita jarririk, bostekoa eman zioten eta zain gelditu ziren
|
hark
zer esango.
|
|
|
Denbora
|
hartan
zer zioten euskaldunek berek. Gauza guti.
|
|
|
Aitak protesta egin zuen arren, Maitek bost zatitan banatu zuen geratzen zena. Xabik sekulako ahalegina egin behar izan zuen begira sentitzen zituen aitaren begiei jaramon ez egiteko, baina bazekien begirada
|
hark
zer esan nahi zuen, eta ez zuen begiratu nahi. Nahiago zuen tortilla jan.
|
|
2015
|
|
|
Karimek berehala ekin zion bereari, zerbait egin behar genuela eta zerbait egin behar genuelaka. Bai, ni izututa nengoen, burua inoiz baino nahasiago, eta ez nintzen usain erremin
|
hark
zer esan nahi zuen asmatzeko gauza. Baina ni ere, parke hartan, zirkulu haren parte nintzen.
|
|
|
Txikia zen; estu estu inprimatua; babes orrian, Camek bazekien, afari batean aitak hamabost libera gastatu zituela zeukan idatzita; ardoa, hainbeste; eskupekoa, hainbeste; txukun zegoen batuketa eginda orriaren behealdean. Baina poltsikoan egoteagatik ertzak biribilduta zeuzkan liburu
|
hark
zer zioen, ez jakin. Ez zekiten aita zertan ari zen pentsatzen.
|
|
|
–Aitari aipatuko diot, ea
|
hark
zer dioen, jarraitu du amak, etxeko gizonaren erantzunaren beldur dela ondo jakinik ere. Ezagun du tentsioa alabaren aurpegian, eta eskua oratu dio, berotasun pixka bat emateko.
|
|
|
Negarrez etxeratu nintzen eta aitari kontatu nion gertatutakoa. Sekula ez genuen jakingo karta
|
hartan
zer esaten zuen. Dena dela, aitak hurrengo egunean ere eskolara bidali ninduen, eta oraingoan Doña Patroziniok gure auzokide Jon Lopategiri esan zion gure aitari esateko eskola ez dela bakoitzak nahi duenean joan eta nahi ez duenean ez, taberna bezala, sartu irteneko tokia, eta, beraz, gehiago ez joateko eskola hartara.
|
|
|
Adierazlea eta adiera, zentzu zorrotzean, signifikatzean sortzen dira eta ez dute signifikatze praktiketatik kanpo izaterik. Praktikari begiratu behar diogu eta" honek edo
|
hark
zer esan nahi duen" galdetu beharrean," hau edo hura aditzen dugunean zer aditzen dugun" galdetu genuke. Zer aditzen dugun, esate baterako, euskara aditzen dugunean.
|
|
2016
|
|
|
Gure arretari eustea baldin bazen Miroren asmoa, bazekien, bai, nola eutsi! Denok geunden adi,
|
hark
zer esango, gauza berri gehiago entzuteko irrikaz.
|
|
|
Aurkikuntza
|
hura
Zer esango dizuet, ba, nik Eta Ez duzue sinetsiko baina bera pisukide bila zebilen eta ni ere bai!
|
|
2018
|
|
|
Irakurri egin nion. Bukatu nuenean, ondo bat edo gaizki bat jasotzeko premia gorriz nengoen, baina
|
hark
zer esango, eta: hain gauza dibertigarria izanik, serio serio irakurri duzu.
|
|
|
Zintzilikatu egingo niokeen telefonoa, baina ez dut halakorik egin behar inola, beste aldekoa bere onera etorri arte behintzat, haren sentipenak ezereztatzea izango bailitzateke hori, ondorio are txarragoak izan ditzakeena. Ez nuen telefonoa utzi, beraz, baina isilik geratu nintzen, agure
|
hari
zer esan edo nola kontsolatu ez nekiela. Gaurko irratsaioa entzuna izan banu, edo artista hori lehenagotik ezagutu izan banu, ahots alai eta pinpirinaz esan nion:
|
|
2019
|
|
|
Jendeak ez zuen arnasarik ere hartzen. Guztiak
|
hark
zer esango arretaz entzuten. Ez zitzaion axola zenbat denbora pasa zen.
|
|
|
Coralinek ohe azpian begiratu zuen arratoirik ote zegoen, baina han ez zegoen ezertxo ere. Txabusina eta zapatilak erantzi, ohera sartu, eta loak hartu zuen, katuak desafioaren kontu
|
harekin
zer esan nahi izan ote zion pentsatzeko ia astirik gabe.
|
|
2020
|
|
|
Mantso mantso nindoan, presarik gabe ia, lurrera begira, botei, urrats batek bestea zekarrela erreparatuz. Tipo
|
hari
zer esan behar nion neurtzen nuen horrela, zer eta nola, neure burua eta mihia bridatu nituelako. Aukera baliatu behar nuelako, bakarra baino ez bainuen izango.
|
|
2021
|
|
|
Gaur egun, telebistaren menera bizi gara:
|
hark
zer esan, guk hura egin. Eta modari tiraka.
|
|
2022
|
|
|
Haur eskolan gaizki begiratzen zioten, bai beste amek, bai irakasleek eta baita aitona amonek ere. Iharak bazekien
|
haren bizkar
zer esaten zuten: nola zen posible etxean egonda haurrak haur eskolara egun osoz bidaltzea?" gutxienez bazkalaurretik jasoko balitu"?; ze ama klase zen haurren zaintza baino gehiago axola zitzaiona inork entendituko ez zuen erakusketa bat prestatzea; haurrekin egon baino nahiago zuena bakardadean lanean aritu.
|
|
|
Halakoxeak ziren. Bazen han bat, Madre Maria Jose, euskara zoragarri entenditzen zuena, eta niri behin okurritu beste batekin euskaraz hitz egitea, eta moja
|
hark
zer esango eta" ezin da!". Nik erantzun nion:
|
|
|
Ana ez da bere lekutik mugitu, andre
|
hark
zer esango zain. Andreak barre egin du, untxi batek egingo lukeena untxiek barrerik egingo balute.
|
|
2023
|
|
|
Ohiko egonarriz entzun zizkidan kontatutakoak, bizkarra tente, begirada lehor. " Bizitzak behar du bueltaren bat, tarteka"," Ibaiak ibai izaten jarraitzen du beti"; ez nuen ulertu azken
|
harekin
zer esan nahi zidan; mehatxua edo abisua, zer ote zen. Ez zidan, noski, begiradak laguntzarik eman.
|
|
|
Ventum seminabunt et turbinem metent
|
hark
zer esan nahi zuen argitzea falta zitzaion.
|
|
|
“Aurreko eguneko afari batean hain zuzen ere azaldu zigun lagun batek gero eta gehiago aspertzen zela antzerkian, eta ni une
|
hartan
zer esan jakin gabe geratu nintzen. Hurrengo batean, ostera, badakit zer gomendatuko diodan:
|