|
2017
|
|
|
" Jende guztiak hitz egiten zuen bere ontasunari buruz eta lurralde hartako Printzeak haren berri izan zuenean, astean behin,
|
herriaren
kanpoaldean zuen jardinean ibiltzeko baimena eman zion. Jardina ederra zen eta umeak ezin ziren bertan sartu, beraz, ohore handia zen Bertharentzat."
|
|
|
Berthak beldur ikaragarria zuen eta bere buruari esan zion: " Hain ona izango ez banintz, orain
|
herrian
egongo nintzateke arriskutik kanpo". Nolanahi ere, mirtoaren usain gogorrak ez zion aukerarik ematen otsoari Bertharen gordelekua deskubritzeko, eta gainera, sasitza hain zen zarratua, ezen denbora luzez inguruan bueltaka ibilita ere, ez bailuke inondik inora neskatoaren arrastorik ikusiko.
|
|
|
" Hau bai bitxia" esan zuen ornitologia irakasleak," Neguan enarak, otrotanto!". Eta fenomeno antinatural honi buruzko artikulu luze bezain ulergaitza idatzi zuen
|
herriko
gazetan.
|
|
|
" Enaratxo, maitea" esan zion Printzeak," benetan ederra da kontatzen didazuna, baina nahiago dut gizon emakumeek sufritzen dutena ezagutzea. Egintzazu hegaz
|
herri
gainetik eta kontaidazu ikusten duzuna".
|
|
|
aberatsak ikusi zituen euren jauregietan, eta eskekoak aberatsen ateetan. Ume gosetiak ikusi zituen
|
herriko
kale gorrienetan hotza pasatzen. Ume bi ikusi zituen bata bestearen ondoan elkarri beroa ematen.
|
|
|
Hurrengo goizean, egunero lez,
|
Herriko
Nagusien Kontseilua batu zen Plaza inguruan. Kontseilu-buruak, abesbatzako korifeoa bailitzan, estatuari begiratu eta hauxe esan zuen:
|
|
|
Kasualki, inguruan zebilen Udaletxeko idazkariak, papertxo baten apuntatu zuen
|
Herriko
Nagusien kontseilu-buruak esandakoa.
|
|
|
Halaxe, behera bota zuten Printze Zoriontsuaren estatua, eta fundidu egin zuten. Orduan, kontseilu-buruak,
|
Herriko
Nagusien Kontseilua deitu zuen hurrengo egunerako, estatua zaharretik lortutako metalarekin zer egin zezaketen erabakitzeko. Eta hauxe okurritu zitzaion:
|
|
|
Eta halaxe bizi nintzen, eta halaxe hil nintzen. Eta orain, hemendik goitik,
|
herriaren
miseria guztiak ikusten ditut. Bihotza berunezkoa badut ere, negar egiten dut".
|
|
|
Orduan, enarak Printzearen errubia hartu eta
|
herriko
teilatu gainetik igaro zen harik eta txabola tristera heldu zen arte. Umeak kalenturarekin jarraitzen zuen, eta ama, nekearen nekez, lo zegoen.
|
|
|
Zure helmugara eramango zaituen trenaren zain.
|
Herri
hartara zoaz, zure oroitzapenak besterik gordetzen ez dituen herri hartara. Sortu zinen tokira.
|
|
|
Zure helmugara eramango zaituen trenaren zain. Herri hartara zoaz, zure oroitzapenak besterik gordetzen ez dituen
|
herri
hartara. Sortu zinen tokira.
|
|
|
Kolore gorriko lazoak jartzen zizkidan beti nire ile artean kateaturik. Igande haiek, nire
|
herriko
igandeak. Nire herrian egon nahi nuke orain ere, txikitan jolastu ohi nuen patioari begira.
|
|
|
Igande haiek, nire herriko igandeak. Nire
|
herrian
egon nahi nuke orain ere, txikitan jolastu ohi nuen patioari begira. Txikitan jolastu ohi nuen zinburuetan.
|
|
|
Eraikinez beteriko leku batera heldu ginen. Hori izango zen
|
herria
seguruenik, horri buruz entzunda nuen, baina ez nuen inoiz ikusi, bizi osoan ez nintzelako menditik mugitu. Herria, gizakiak bizi zireneko, eraikinez beteriko lekua omen zen eta hala zirudien, jende mordoa baitzegoen leku guztietatik eta eraikin piloa ere bai.
|
|
|
inork ez zekien zehazki nongoa zen; inongoa baldin bazen. Hartaz zekiten bakarra, oso urrutiko
|
herri
batekoa zela, eta duela hogeita hamar urte, Moërgellera ailegatu baino lehenago, gaileta fabrika batean egin zuela lan. Besterik ez.
|
|
|
Begirada hark zerbait esan nahi zuen, zerbait garrantzitsua. Hamabost urte zeramatzaten Maialenek eta bere amak
|
herri
hartan eta inoiz ez zion Maialenek horrelako begiradarik zuzendu. Begirada hura berezia zen, hain berezia azken bi orduetan Balben geldiarazi zuela.
|
|
|
Puskasi txikitako oroitzapenak etorri zitzaizkion burura.
|
Herriko
lagunekin elurretan jolasten ikusi zuen bere burua, irrifartsu, korrikan alde batetik bestera lagunei elur bolak botatzen.Orduak egoten ziren arropa lodien babesean fikziozko gauetan. Eta gero etxera bueltatzen ziren, beheko suaren berotasunera.
|
|
|
Normala da Dubiok lanetik irten eta berehala etxerako gogorik ez edukitzea. Izan ere, bertara ailegatzeko aldapa itzela igo behar baitzuen;
|
herritik
auzora 80 eskailera, ondoren bidezidor bat, eta gero beste 65 eskailerako propina; hori guztia, igogailurik gabeko zazpigarren solairuan aurkitzen zen etxe zulo ziztrin eta ospel batetan sartzeko. Ezkonge zen Dubio.
|
|
|
1942ko otsaila zen ijitoa
|
herrian
sartu zenean. Inork ez zekien nondik agertu zen.
|
|
|
Inork ez zekien nondik agertu zen. Berria bolo bolo zabaldu zen
|
herrian
eta apaiza berehala joan zitzaion babesa ematera. Gizon isila zen ijitoa, herritarrekin asko erlazionatzen ez zena.
|
|
|
Gizon isila zen ijitoa, herritarrekin asko erlazionatzen ez zena. Horrek, eta ijito izanda
|
herrian
bakarrik agertzeak misterio puntu bat ematen zion.. Herritar askok mesfidati begiratzen zioten, ez baitzitzaien normala iruditzen kanpotar bat besterik gabe beraien herrian bizitzea.
|
|
|
Horrek, eta ijito izanda herrian bakarrik agertzeak misterio puntu bat ematen zion.. Herritar askok mesfidati begiratzen zioten, ez baitzitzaien normala iruditzen kanpotar bat besterik gabe beraien
|
herrian
bizitzea. Jendea kexuka joan zen apaizarengana, beltzaran begi urdin ezezagun hark ez zuela herrira gauza onik ekarriko esanez, baina apaizak lasai egoteko esaten zien, pertsona ona zela eta ez zuela arazorik sortuko.
|
|
|
Herritar askok mesfidati begiratzen zioten, ez baitzitzaien normala iruditzen kanpotar bat besterik gabe beraien herrian bizitzea. Jendea kexuka joan zen apaizarengana, beltzaran begi urdin ezezagun hark ez zuela
|
herrira
gauza onik ekarriko esanez, baina apaizak lasai egoteko esaten zien, pertsona ona zela eta ez zuela arazorik sortuko.
|
|
|
Apaizaren babespean zegoen eta zurgin ofizioa ikasi zuen Puskasekin. Egunak eta asteak pasatu ahala
|
herriko
jendeak kasu gutxiago egiten zion ijitoari eta hau etorri aurreko bizitza egiten jarraitu zuten jatorri ezezaguneko pertsona hura herrian ez balego bezala. Ijitoa bakardadean bizi zen, baina zoriontsua zen non lo egin bazeukalako.
|
|
|
Apaizaren babespean zegoen eta zurgin ofizioa ikasi zuen Puskasekin. Egunak eta asteak pasatu ahala herriko jendeak kasu gutxiago egiten zion ijitoari eta hau etorri aurreko bizitza egiten jarraitu zuten jatorri ezezaguneko pertsona hura
|
herrian
ez balego bezala. Ijitoa bakardadean bizi zen, baina zoriontsua zen non lo egin bazeukalako.
|
|
|
Tenperatura asko jaitsi zen eta hodeiak elkarren kontra metatu ziren. Eguerdian hasi ziren lehen elur malutak
|
herriko
lurretan erortzen. Elur malutak goitik behera, gauerarte jarraitu zuten herria zuritzen haurren gozamenerako.
|
|
|
Eguerdian hasi ziren lehen elur malutak herriko lurretan erortzen. Elur malutak goitik behera, gauerarte jarraitu zuten
|
herria
zuritzen haurren gozamenerako. Zortzi egun iraun zuen elur jasa hark eta hogei zentimetroko sakonera zegoen elurretan.
|
|
|
Hurrengo egunean ordea aurreko egunetako eguraldia errepikatu zen; gaueko hamarrak arte hodeiak, hotza eta elurra, eta horrela jarraitu zuen hurrengo egunetan ere. Hirurogei zentimetroko elur geruza zegoen
|
herri
guztian zehar eta eguzkia irten arte ezinezkoa zen egoera hari aurre egitea. Aste bete igaro zenean zurrumurru bat zabaldu zen herritarren artean:
|
|
|
Aste bete igaro zenean zurrumurru bat zabaldu zen herritarren artean:
|
herriak
maldizio bat zeukala eta ijitoa zela maldizio haren erruduna. Zortzigarren egunean egoera aldatu ez zela ikusi zutenean herritar guztiak apaizaren etxera joan ziren eskuetan aizkorak, aitzurrak, segak eta harriak zituztela.
|
|
|
Ijitoa ez zen
|
herrira
sekula itzuli eta elurteak beste aste bete iraun zuen, baina elurtea gelditu zenean herritarrek maldizioa hautsi zutelako izan zela uste izan zuten.
|
|
|
Puskas bere pentsamenduetatik bueltatu zenean jendea eliza barrutik atarirantz irteten ari zen.
|
Herriko
lagunak agurtu eta Sabinoren alargunari doluminak ematera joan zen Puskas. Ondoren Tomasekin elkartu zen.
|
|
|
Hogei urte pasatu eta gero ere lotsa sentitzen zuen Puskasek. Bere
|
herriaz
ez, herritarrez. Herria zoragarria zen.
|
|
|
Zenbat aldiz jolastu ote zuen kale zahar haietan, zenbat arrankari harrapatu ote zituen erreka hartako ur gardenetan eta zenbat aldiz igo ote zen mendi eder haietara. Ez,
|
herriak
ez zeukan kulparik. Gertakari hura ordea ezin zuen ahaztu.
|
|
|
Hala ere Puskasek herritarrei ez zien inoiz ezer aurpegiratu, ezta bere lagunei ere. Hura zen bere
|
herria
eta ez zeukan nora jo. Herritarrekin eta lagunekin ondo konpontzea beste aukerarik ez zuen.
|
|
|
Gorputza berotzeko barrara hurbildu eta bi baso erdi eskatu zizkioten Maialeni. Tragoak eskuetan hartu eta
|
herriko
jendeari begira geratu ziren. Zenbat aldiz errepikatu zen eszena hura azken urteetan?
|
|
|
Seigarren eguna zen elurra egiten zuela. Egun asko ziren, baina dagoeneko
|
herrian
ohituta zeuden. Tabernan oraindik jende asko zegoen eta kanpoko hotza ez zen barrura sartzen, tabernako atea zabaltzen zenean izan ezik.
|
|
|
Izan ere, denak berdin jarraitzen du, ezer ez da aldatu. Goikoek, mintzo dudan hizkuntza, nire
|
herria
, nire izate osoa, maite dudan hura zanpatzen duten artean, ezer egin ezinak sortzen didan inpotentzian murgiltzen naiz. Eta honen inguruan pentsatzean, eta tristurazko sentipen horren ondorioz, begietako kobazuloetatik, ur gaziko tanta ikusezinak ateratzen zaizkidala nabari dut.
|
|
|
Hauetaz gain beste asko ere bidean daude. Gudak aurrera jarraitzen du eta
|
herriko
gazte eta gizon asko fronteetara eraman dituzte. Ni ez noa.
|
|
|
Bertan poltsa ireki zuen kolore pixka bat sartzen uzteko asmoz. Ondoren, soka batekin lotu eta
|
herrirantz
abiatu zen lehen eroritako tximistak baino arinago. Ardiak ere bere atzetik zihoazen, mantu zuri bat bera harrapatu nahian joango balitz bezala.
|
|
|
Logelako leihotik
|
herriko
sarrera ikus zitekeen. Ilargi beteak nahiko argitasun ematen zuen herriari begira jartzeko.
|
|
|
Logelako leihotik herriko sarrera ikus zitekeen. Ilargi beteak nahiko argitasun ematen zuen
|
herriari
begira jartzeko. Aurreko egunetan elurra sortu zuten hodeiak alde egin zuten.
|
|
|
Elurte handiak izan ziren azken egun haietakoak, eta bide gehienetan elurra ikus zitekeen.
|
Herrira
sartzeko bidea ere hala zegoen. Zaila zen herrira iristea.
|
|
|
Herrira sartzeko bidea ere hala zegoen. Zaila zen
|
herrira
iristea. Nahiko apartatuta zegoen.
|
|
|
Bere
|
herriari
begira, Puskasek bazekien goizerarte egon zuela han; nekatuta, lo egin ezinik eta pentsamendu zaharrak ahaztu nahian. Horregatik sukaldera joan eta kafea prestatu zuen txapa zaharrean berotuta.
|
|
|
eserlekuak, lurra, plaza erdiko gereziondoa... Zuritasun haren ertzean, plazaren albo batean kokatuta zegoen Balbe,
|
herriko
taberna. Hitzordua baino lehen heldu zen Puskas Balbera, baina kanpoan hotzez itxaroten egon beharrean barrura sartzea erabaki zuen.
|
|
|
Poltsikotik txanpon bat atera eta ardoa eskatu zion Maialeni, Balbeko tabernari gazteari. Bera zen
|
herrian
gelditzen zen gazte bakarra. Besteak hirira joan ziren herria abandonatuz.
|
|
|
Bera zen herrian gelditzen zen gazte bakarra. Besteak hirira joan ziren
|
herria
abandonatuz. Maialen berez ez zen herrikoa, hamabost urte lehenago joan zen bere amarekin herri hartara.
|
|
|
Besteak hirira joan ziren herria abandonatuz. Maialen berez ez zen
|
herrikoa
, hamabost urte lehenago joan zen bere amarekin herri hartara. Eskatutako ardoa ateratzean, Puskasek, kontu handiz hartu eta mahai baten eseri zen lagunak noiz etorriko zain.
|
|
|
Besteak hirira joan ziren herria abandonatuz. Maialen berez ez zen herrikoa, hamabost urte lehenago joan zen bere amarekin
|
herri
hartara. Eskatutako ardoa ateratzean, Puskasek, kontu handiz hartu eta mahai baten eseri zen lagunak noiz etorriko zain.
|
|
|
Txikia baina atsegina. Hormetan argazki zahar ugari ikus zitezkeen;
|
herriko
apaiz zenarena, 42ko elurtearena, taberna egon aurretik bertan zegoen gereziondo zaharrarena eta herrian esanguratsuak ziren beste hainbat herritar eta tokirena. Hiruzpalau egurrezko mahai ere bazeuden.
|
|
|
Txikia baina atsegina. Hormetan argazki zahar ugari ikus zitezkeen; herriko apaiz zenarena, 42ko elurtearena, taberna egon aurretik bertan zegoen gereziondo zaharrarena eta
|
herrian
esanguratsuak ziren beste hainbat herritar eta tokirena. Hiruzpalau egurrezko mahai ere bazeuden.
|
|
|
Ez emakume bertsolaririk ez dela egon, baizik eta emakume bertsolari horiek ezin izan dutela plazara atera, zirkunstantzia sozial eta ohitura sozialengatik. Orduan
|
herriko
plazan edo festan kantatu izan dutenak beti gizonezkoak izan dira. Eta gaur egun, edo orain gutxitik hona emakumeok hasi gara berriz plazara ateratzen.
|
|
|
Nire saioa hasten da galtzerdi beltzak jasten ditudanean, ez dakit zergatik, maniatikoa naiz hortan. bertsotara joan behar badet behintzat galtzerdi beltzak behar izaten ditut, etxean petralaldi momentu bakarrak izaten ditudala, bertsotara joateko momentuan jazten ari naizenean edo, baina hori gainditu eta etxetik irten eta
|
herriko
irteerako taberna batean kafe bat hartu eta rosli txiki bat piztu eta ya mentalki jartzen naiz lanerako.
|
|
|
Badago elkartasun bat, eta badago talde kontzientzia bat, eta nik uste dut batzen gaituena dela, gauza asko dira, batetik
|
herriz
herri eta astez aste eta urtez urte elkarrekin gabiltzala, plazetan, eta azken batean bertsolaritza elkarlanezko jardun bat da, nahiz eta indibiduala ere baden, baina jardun kolektibo bat da. Eta gu kasik gure lagunekin baino gehiago egoten gara gure bertsokideekin, beraz azkenean gure lagunik minenak gure bertsokideak bihurtzen dira, eta urte guztian elkarrekin gaude, urtetan.
|
|
|
Badago elkartasun bat, eta badago talde kontzientzia bat, eta nik uste dut batzen gaituena dela, gauza asko dira, batetik herriz
|
herri
eta astez aste eta urtez urte elkarrekin gabiltzala, plazetan, eta azken batean bertsolaritza elkarlanezko jardun bat da, nahiz eta indibiduala ere baden, baina jardun kolektibo bat da. Eta gu kasik gure lagunekin baino gehiago egoten gara gure bertsokideekin, beraz azkenean gure lagunik minenak gure bertsokideak bihurtzen dira, eta urte guztian elkarrekin gaude, urtetan.
|
|
|
Alegia, gure helburua ez dela bertsotan egitea bakarrik, gure helburua ez dela txapel bat irabaztea, txapelketaren funtzioa eta hor dauden bertsolariena hortik harago doan zerbait da. Eta bertsolaritzarekin berarekin dauka zerikusia, bertsolaritza suspertzearekin, indartzearekin, euskararekin dauka zerikusia, gure
|
herrian
egiten den euskarazko jardun handiena da seguruena txapelketako finala, eta benetan badaukagu holakoen beharra, zeren eta zoritxarrez ba ez daukagu euskarazko eta indartsu den jardun askorik, eta hor ari garen bertsolariok badaukagu funtzio haragoko bat betetzen ari garenaren ideia.
|
|
|
Funtzio nahi bada hizkuntzari lotua,
|
herriari
lotua, nahiz eta herria esatea pixka bat anbiguoa den, baina bai, Euskal Herriari lotua. Herrialde guztietako jendea biltzen da, eta bertsolariak ere halatsu, herrialde ezberdinetatik biltzen gara, euskarazko jardun bat da, sortzailea da, baikorra da, badaukagu horretan, eta lur hori lantzen aritzeko kontzientzia, beraz ez da karrera indibidual bat, edo ez hori bakarrik.
|
|
|
Funtzio nahi bada hizkuntzari lotua, herriari lotua, nahiz eta
|
herria
esatea pixka bat anbiguoa den, baina bai, Euskal Herriari lotua. Herrialde guztietako jendea biltzen da, eta bertsolariak ere halatsu, herrialde ezberdinetatik biltzen gara, euskarazko jardun bat da, sortzailea da, baikorra da, badaukagu horretan, eta lur hori lantzen aritzeko kontzientzia, beraz ez da karrera indibidual bat, edo ez hori bakarrik.
|
|
|
Txapelketako finaleko biharamunean komunikabide guztiek hitz egiten dute txapelketari buruz, baita komunikabide erdaldunek ere. Eta
|
herri
honetan daukagun panorama sozio linguistikoa ikusita, erdaldun askok eta askok, euskarazko munduaren berri izateko modu bakarrenetako da. Eta gainera euskarazko munduaren berri inbidia emateko modu batean, modu erakargarri, indartsu, pozgarri, eta baikor batean.
|
|
|
Irudi ezberdinak" rewind" efektua ipinita. Euria atzeraka, ibaia atzeraka, pausoak hondartzan atzeraka, bertsolariak ibiltzen atzeraka, euskal
|
herriko
paisaia atzeraka, karramarroa atzeraka, San francisco hiria atzeraka.
|
|
|
Artxiboko irudien montajea ikusiko dugu. Euskal
|
herrian
egin diren pelikula ezberdinekin montaje bat.
|
|
|
Nik uste dut baita ere ikusi behar dela
|
herri
berezi batean gaudela. Nolabait esango nuke arazo existentzial bat daukan hizkuntza komunitate bateko partaide garela, askotan euskal arazoa ere ikusten da gatazka armatu moduan, edo gatazka politiko moduan, baina nik uste dut geure arazoaren azkeneko muina arazo existentzial kolektibo bat dela, gure euskaltasuna edo gure izaera kultural hau izan edo ez izaneko kinka horretan gaudela.
|
|
|
Euskal
|
herriko
paraje berde batetik igarotzen ari da kamara. Ondoren, San Francisco hiritik igarotzen ikusten dugu kamara.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen
|
herri
xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun
|
herri
xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat,
|
herriaren
ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere. Politikoa ere baietz esango nuke, baldin eta hizkuntza eta ikuspegi soziala eta hoiek politikan sartzen direlako.
|
|
|
Uste dut behar dugula pixka bat hori ere, denok gizaki bezala, baina euskaldunok ere bai, mirestea, hau da, eredugarriak diren sortzaileak hor daudela, eta hizkuntzaren gaitasuna eta artearen gaitasuna gorenera edo behintzat gu baino gorago eraman dezaketen pertsonak badaudela ikustea, behar du
|
herri
batek. Eta nik uste bertsolariek hori sinbolizatzen dutela.
|
|
|
|
HERRI
TXIKIA. KANPOA.
|
|
|
|
Herri
txiki bateko bertso saio batera iritxi dira bertsolariak. Batzuk elkarrekin besteak bakarrik, denak kotxean.
|
|
|
Asko jantzi, jende askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria
|
herriz
herri dabil, jende asko ezagutzen du, entzun egin behar du, jendeari, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei, jendeari, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere bai, kultura arlotik jantzi egin behar duela, gero zerbait eman ahal izateko.
|
|
|
Asko jantzi, jende askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria herriz
|
herri
dabil, jende asko ezagutzen du, entzun egin behar du, jendeari, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei, jendeari, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere bai, kultura arlotik jantzi egin behar duela, gero zerbait eman ahal izateko.
|
|
|
ondar ale bat
|
herritzat
|
|
|
Euskaldunak Pirineoen alde bietan saltoka eta dantzan bizi diren
|
herria
dela idatzi zuen Volterrek XVIII. mendean. Eta oraindik ere badira dantzan jarraitzen dutenak.
|
|
|
Nik uste, gaur egungo kultur inperioen eta mundu globalizatuaren egoera honetan euskara nekez txertatzen dela. Eta euskararen desafioa dela beste hizkuntza minorizatu askoren desafioa,
|
herri
indigenen desafioa eta beste paradigma ekologikoago baten desafioa. Hor dago.
|
|
|
Libanoko mendietan galdutako
|
herri
txiki batian bizitu izan zan gazte bat bertsoa improbisatzaile izan nahi zuna. Laguntza eske herri hortan bizi zen maisu zahar jakintsu batengana jun tzan.
|
|
|
Libanoko mendietan galdutako herri txiki batian bizitu izan zan gazte bat bertsoa improbisatzaile izan nahi zuna. Laguntza eske
|
herri
hortan bizi zen maisu zahar jakintsu batengana jun tzan. Maisua, bertso improbisatzaile on bat izan nahiko nuke, zer da egin behar dudana?
|
|
|
Maisuak hala erantzun zion: zoaz mendi atzekaldean dagoen
|
herrira
eta hango bertso guztiak ikasi itzazu. Ta denborarik galdu gabe, gure gaztea abiatu zan bideetan, ibili eta ibili, luze ibili.
|
|
|
Mendiak zeharkatu, mendien ustekaldean, itsas ertzian, herriya. Herritikan gertu zegola, haizeak ekarri zizkion
|
herri
hartatikan lehenengo bertsoak. Eta herria zeharkatzen zijoanian, harrietan, harri pausoetan, idatziak bertsoak.
|
|
|
Herritikan gertu zegola, haizeak ekarri zizkion herri hartatikan lehenengo bertsoak. Eta
|
herria
zeharkatzen zijoanian, harrietan, harri pausoetan, idatziak bertsoak. Zeharkatu zuen herriya eta iriki zan noiz bait hondartzara, eta han, parez pare itsasoa, eta itsaso olatuetan, olatuak osatutako lerroetan, etengabe, bertsoak.
|
|
|
Eta gure gazteak zer egin, haiek den denak ikasten hasi zen, bertsoz bertso, errimaz errima, zazpi urte egin arte. Eta dan danak ikasi zituenian, atzera berriro bere
|
herrira
itzuli zan. Eta zuzen zuzen, maisu jakintsuaren etxera jun, eta han aurkitu zuen patiuan, magnolio zuhaitzaren azpian, isilik, otoitzian.
|
|
|
Alde batetik, berdea eta bestetik hirietako grisa. Eta Euskal
|
herrian
askotan ematen den bien arteko lotura hori, kontraste hori, hau da, lehen terminoan baratza bat edo zerbait oso berdea eta atzean hiria, edo alrebes, lehen terminoan edifizio moderno bat eta atzean berdea.
|
|
|
Eta hori ez da noski gratuitoa eta zorizkoa, hori ondo egindako lan baten ondorioa da. Eta hor Bertsozale Elkarteak hainbeste urtean egin duen bertsoa sustatzeko lan baten ondorio,
|
herriz
herri Euskal Herriko bertso eskoletatik egiten den lanaren ondorio, eta gero komunikabideetan, edo komunikazioan egiten den lanaren ondorio. Baita ere bertsogintzak berak eskaintzen duenagatik.
|
|
|
Eta hori ez da noski gratuitoa eta zorizkoa, hori ondo egindako lan baten ondorioa da. Eta hor Bertsozale Elkarteak hainbeste urtean egin duen bertsoa sustatzeko lan baten ondorio, herriz
|
herri
Euskal Herriko bertso eskoletatik egiten den lanaren ondorio, eta gero komunikabideetan, edo komunikazioan egiten den lanaren ondorio. Baita ere bertsogintzak berak eskaintzen duenagatik.
|
|
|
Eta hori ez da noski gratuitoa eta zorizkoa, hori ondo egindako lan baten ondorioa da. Eta hor Bertsozale Elkarteak hainbeste urtean egin duen bertsoa sustatzeko lan baten ondorio, herriz herri Euskal
|
Herriko
bertso eskoletatik egiten den lanaren ondorio, eta gero komunikabideetan, edo komunikazioan egiten den lanaren ondorio. Baita ere bertsogintzak berak eskaintzen duenagatik.
|
|
|
Eta kultur proiektu horri jarraitzea izan da, azken 22 urtetako lana. Euskal
|
Herri
osorako kultur proiektu bat zeinen helburu nagusia den bertsolaritzaren geroa, guk momentuoro erabakitzen dugun bezela ziurtatzea. Eta nik uste dut dexenteko arrakasta izan degula bide hortan.
|
|
|
Euskal
|
herriko
paisaje natural berde bat ikusten ari gara mugimenduan kotxe batetik hartuta. Ixilean.
|
|
|
Alexis Diaz pimenta ikerlari eta narratzaile kubatarrak kubako jardun inprobisatuari buruz digu. Baita euskal
|
herriko
bertsolaritza nola ikusten duen.
|
|
|
Esan ohi da poema omerikoetaz, bere funtzioa zen jakintza modu bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko modu bat, ziren orduko, orduko software ak ziren, ez? orduko, orduko artxiboak eta zentzu horretan, tradizionalki, bertsolariak edo bertsogintzak eta antzeko fenomenoak; koplak eta zera, izan dira
|
herri
bateko gertakizunak, istorioak, e, e, e, moralitateak transmititzeko modu bat eta zentzu horretan izan du paper, paper memoristiko hori, dudarik gabe, bai, bai.
|
|
|
Bertsolari pelikula dokumentala Donostiako 2011 zinemaldiko sekzio ofizialean aurkeztu zen. Ondoren Euskal
|
herria
, Madril eta Bartzelonako areto komertzialetan estreinatu zen, 16.000 ikusle baino gehiagok ikusi zuten pelikula zine aretoetan. Ondoren, herriz herri proiekzio ezberdinak egin ziren gehienetan pelikulako protagonisten solasaldiekin.
|
|
|
Ondoren Euskal herria, Madril eta Bartzelonako areto komertzialetan estreinatu zen, 16.000 ikusle baino gehiagok ikusi zuten pelikula zine aretoetan. Ondoren,
|
herriz
herri proiekzio ezberdinak egin ziren gehienetan pelikulako protagonisten solasaldiekin. Internet bitartez ere pelikula ikusteko aukera zabaldu da filmin plataforma digitalaren bitartez.
|
|
|
Ondoren Euskal herria, Madril eta Bartzelonako areto komertzialetan estreinatu zen, 16.000 ikusle baino gehiagok ikusi zuten pelikula zine aretoetan. Ondoren, herriz
|
herri
proiekzio ezberdinak egin ziren gehienetan pelikulako protagonisten solasaldiekin. Internet bitartez ere pelikula ikusteko aukera zabaldu da filmin plataforma digitalaren bitartez.
|
|
|
Maixuak horrela erantzun omen zio. Joan zaitez mendian bestaldeko
|
herrira
eta ikasi itzazu bertako bertso guztiak.Urte dexente pasa eta gero, gaztea maixuarengana bueltatu zen. maixu, ikasi ditut jada bertso gutziak. Orain zer egin behar dut?
|
|
|
Kalea, jendea,
|
herria
, mundua
|
|
|
jendea,
|
herria
, mundua,
|
|
|
Euskal
|
Herritik
Kataluniara eta Kataluniatik Euskal Herrira lekualdatzeko gurutzatzen den lurraldea. Definizio hori hartuko luke Aragoik hiztegi pertsonalean.
|
|
|
Euskal Herritik Kataluniara eta Kataluniatik Euskal
|
Herrira
lekualdatzeko gurutzatzen den lurraldea. Definizio hori hartuko luke Aragoik hiztegi pertsonalean.
|
|
|
Hori baitu bereizgarri Contek, aragoieraz idazten duela. Alcolea de Cinca
|
herrian
jaioa, 1942an; aragoieraren aztarnak aurki zitezkeen gaztelaniaren lexikoan, forma sintaktikoetan, aditzen konjugazioan. 1880 aldera sortutako aitonak, zahartzean, burua galtzean, aragoiera berreskuratu zuen:
|
|
|
Familiek behiak saldu, etxeak utzi eta Barbastrora alde egin zuten. Urtegiak ez ziren soilik suntsigarriak, energia gero Euskal
|
Herrira
eta Kataluniara eramaten zen. Basotzeak transhumantziarekin bukatu zuen.
|
|
|
" Egia da kontzientzia linguistikoa handitu egin dela hirietan. Baina
|
herrietan
gutxiago hitz egiten da duela berrogei urte baino. Gainera, hiztun berriek ez dute sinesgarritasunik patrimonialen aurrean".
|