|
2000
|
|
|
Adibidez, bat baserritarra bazen, baserriko kontuak jarriz gero oso ondo moldatuko zen, baina beste gai batzuekin ez zeukan luzitzeko aukerarik. Askotan gaia
|
herriak
berak jartzen du: taberna batean hasten bazara bertsotan, askotan konturatu ere egin gabe jendeak jarriko dizu gaia:
|
|
|
Guk abesten genuen bizi genuen herria, bizi ginen moldean sentitu eta abesten genuen. Herri honetan biziz gero, bakoitzak
|
herrian
bertan bere borroka eraman behar zuen. Gero, bat edo beste preso izatea, taldeko izan edo ez, gauza horiek normaltzat hartzen genituen.
|
|
|
|
Herri
berean hamalau edo hamabortz familia etxeetan itxi zituzten. Izua.
|
|
|
Nolanahi ere, SPRIren Ekonomia Sustatzeko planaren baitan, Berrikuntzarekin eta Nazioarteratzearekin zerikusia duten jardunbide bi bultzatuko dira hemendik aurrera. Plan honen arduradunen aburuz, euskal enpresa batek nazioartera egiten duen heinean sendotu egiten du Euskal
|
Herriko
bere enpresa egitura.
|
|
|
Uda iritsita, naturarekin gozatzeko grina eta beta handiagoak dira. Euskal
|
Herriko
bertako arrainak, hegaztiak eta gainerako animalia exotikoak bisitatzea da aukera bat. Euskal Herriko zoologiko eta aquariumetara hurbildu gara animalioz gozatzeko asmoz.
|
|
|
Kontrarioa bertan behar duzu, eta aurreneko portalean hobe, bestela lo hartzen duzu eta. Txarrena da familiak enfrentatzen direla, bestela ez da txarra
|
herri
berean bi klub edukitzea. Gero Kaikura joan nintzen, eta orduan Michelingo garrak pixka bat bukatu ziren.
|
|
|
Baina alferrik, ez zuen ulertu nahi. Gaineratzen nion esanaz,
|
herriak
bere izate naturalean errespetatzen ez badira, oso normala zela horien aldetik burujabetzaren eskaria. Zeren mundua orotarikoa denez gero, bakoitzak beretik osatzea dela legezkoena, elkarkidetzan biziko bagara.
|
|
|
Gure
|
herriak
bere kultur ondarez duen edukirik garrantzitsuena euskara dela esan beharrik ez dut. Kontu horietan, bakoitzari bere izaera jatorrez datorkiona baita berezkoena eta naturalena.
|
|
|
Beste maila batean, Euskal
|
Herriko
bertako prentsa orokorreko enpresak daude: Gara, Deia, Egunkaria, El Periodico de Alava, Diario de Noticias eta Diario de Navarra argitaratzen dituztenak alegia. Industria honen egitura territoriala dela-eta, enpresahauen merkatuak probintzialak dira nagusiki.
|
|
|
Tartehonetan tenperatura iragarpenak eskaintzen dira. Euskal
|
Herririk
bere baitan erakustenez duen Frantziako mapa baten aurrean esaten ditu aurkezleak azken berbak, tarteariamaiera emateko.
|
|
|
Diario de Navarra Espainiako estatu erreferente geografikoan oinarritzen da.Euskal
|
Herriak
berak edo berau (edozein delarik Euskal Herriaren irakurketapolitiko, administratibo edo kulturala) osatzen duten lurralde historikoek ez duteezelako protagonismo grafikorik egunkari honen orrialdeetan, gogoeta linguistiko kultural komunak oro bazter utzita.
|
|
|
Errepublikaren lur-azala bat da. Euskal
|
Herririk
bere baitan erakusten ezduen Frantziako mapa banaren aurrean jarduten dute FR 2ko eta TF 1ekoesatariek.
|
|
|
Herrialde demarkazio ofizial frantsesek eta espainiarrek zazpiak batametsa kontenplatzen ez duten muga demarkazio administratibo bereziak ezarridizkiete euskal herrialdeei. Euskal Herri osotu grafikorik ez dago mapa frantziar etaespainiar ofizialetan,
|
herriaren
beraren botere aukerarik ezagatik.
|
|
|
Begi bistakoa da, subirano izan nahi duen
|
herriak
bere politika teknozientifikoa erabaki behar duela. Aipatu dugunez, egitura politikoaren eta sistema teknozientifikoaren artean erlazio handia dago.
|
|
|
Bestea, berriz, hizkuntz pizkundean
|
herria
bera interesatu gabe, soluziorik ezdagoela sinetsi eta sinestarazi behar dugu.
|
|
|
Gure nazio hizkuntzaberriro Euskal Herriaren mintzabide eta oinarri bihurtuko bada, beraz, bi gauza lortubehar ditugu; eta lorpen horretan laguntzekotan sortu da eskuetan duzun aldizkarihau: Bata, hizkuntzaren alorreko fenomenoak ahalik eta ongienik ezagutzea(...) Bestea, berriz, hizkuntz pizkundean
|
herria
bera interesatu gabe, soluziorik ez dagoelasinetsi eta sinesterazi behar dugu. (...) Herriak ez badu nahi, herriak ez badu nazio hizkuntzaren arazoa bere gain hartzen, jai dago?
|
|
|
XX. mende erditsuan, euskal hizkuntza, kultura eta
|
herria
bera azken hatsetan zeudelazirudienean, gazte ameslari batzuk errebelatu egin ziren, agintearen kontra, historiarenmartxaren kontra, gure izatearen heriotza sinatua bide zuen patuaren kontra. Baldintzaobjektibo guztien aurkako matxinada zen hura, garaitzeko inongo aukerarik ez zuena.
|
|
|
engainatu gintuen kargurik gorena bereganatu, eta herriaren alde azkeneraino lan egingo zuela hitz eman zuenean, zertarako eta bekadun teenager batekin lardaxkan ibiltzeko; eta engainatu gaitu hori bere herriaren aurrean solemneki ukatu duenean. Gure herriak ez du merezi enbustekerian dabilen presidenterik, gure
|
herriak
bere hitzari eutsiko dion presidentea behar du, gero barkamen eske lotsagarri eta atxikopalatua ibiltzeko beharrik izango ez duena alegia adierazi du kasik" Gure Aita" otoizten den abiadarekin, baina ahots sendoz, eta herri tribunaleko kide guztioi banan banan eta tinko begiratzen zigula. Presidente batek, garbitzaileek, taxistek edo irakasleek ez dituzten pribilegioak gozatzen ditu, eta neurri berekoa izan behar du herritarrekiko duen exigentzia.
|
|
2001
|
|
|
" Or dagoz or ari dira, egunaz lan egin eta iñularretan ikasten diardutenak. Or, buruausterik gabeko lanaz errezago bizi zitezkeelarik, aurrak ezitzeko lana beren gain artu dutenak, gure
|
erriak
berari dagokion irakaslerik ez daukalako. Or, lantoki eraketak berritu nahiz, diruari uko egin diotenek eta dirutan beren buruak saldu ez dituztenek.
|
|
|
Iazko urtearen erdialdean Leintz Gatzagako Ekomuseoa ireki zen,
|
herriari
bere izena eta izaera eman dizkion bizibide honen aztarnak berreskuratu eta etorkizuneko belaunaldiei erakusteko asmoz. Erakundeen eta, batez ere, herriko jendearen laguntzaz altxatutako museoan bisitariari herriko historiaren berri emateaz gain, gatza egiteko prozesua azaltzen zaio.
|
|
|
Euskal Herrian sindikatu abertzaleek iritzi ezberdinak azaldudituzte. ELAk nolabaiteko atxikimendua eman zion UGTk egindako greba orokorrerako deialdiari eta, aldiz, LAB sindikatuak, erreforma honen aurka egonik, nahiago du erreformaren aurkako mugimendua Euskal
|
Herritik
bertatik planteatzea, helburu nagusi gisa lan harremanetarako euskal esparrua aldarrikatuz.
|
|
|
Oso latza izan zen, inbasioa lehertzean
|
herria
bera ez baitzegoen horri aurre egiteko antolatua: inbasioa gertatu baino hilabete lehenago, gaur errege den Espainiako Juan Carlos printzea Espainiako tropak lasaitzen aritu zen, esanez ez zela ezer gertatuko, zurrumurruak besterik ez zirela... bere ageriko zurikeriatan.
|
|
|
Jatorriz Narrondo eta Urola ibaiek bat egiten duten lekuaren inguruan sortua, azken hau itsasoratu baino ehundaka metro batzuk lehenago alegia, Zumaiak bi alde behintzat nahikoa ezberdin erakusten ditu. Horrela, Urolaren bokalearen ezkerraldean alde zaharra eta
|
herria
beraren zatirik handiena kokatzen den bitartean, eskumaldea inguru naturalak betetzen du ia osorik, Santiago hondartza eta itsaspadurak hain zuzen. Giza eta natur elementu edo alde bi hauek Zumaiaren izaeran eragiten dute, baina tamalez, bietako bat (padura) desagertzear egon daiteke, bertan kirol portua egiteagatik.
|
|
|
Horra hor bada, hiri arrantzale honen garrantzia historian zehar (Bizkaiko buru izan zen 1602a arte). Halere, Erdi Aroan, banderizoen gerrak eta suteak medio,
|
herria
bera kolokan jarri zen.
|
|
|
Otsagiko elizaren atzealdetik (antzinako bidetik) edo herriaren sarreran igotzen den errepidetik,
|
herria
bera eta haran osoa mendean hartzen dituen mendixkan kokatua, santuario ospetsua dugu.
|
|
|
ETAk herriaren jabe eta egia bakarraren adierazle gisa agertu nahi du, baina eskema hori aldatzen ez duen bitartean jai dauka. Herriak ETAri bizkarra eman dio dagoeneko, eta
|
herria
bere inguruan dabilen aukera politikoari bizkarra ematen ari zaio gero eta nabarmenago.
|
|
|
No podía faltar. HARI. Bidea. Al hilo. HARTZ. Oso/ a. HERKIDE.
|
Herri
berekoa. HIL ZELA. Hil zenetik.
|
|
|
Komunitate kristauaren ereduari jarraituzeraikitako herrian ez dago, ordea, lekurik gizabanakoarentzat, indibidualismoarentzat. Txomin Agirreren eleberrietako pertsonaiak ez dira komunitateorganiko baten zati osagarriak baizik, eta komunitatearen bizi arau eta moralaridesegokia deritzon pertsonaia
|
herriak
berak kanporatzen du, birus bat bailitzen (ikus Egurbide indianoa Kresalan). Gizartea etengabeko gatazkak egituratzen etaaldarazten duen bezala, komunitatea bere batasunak eta egonkortasunak definitzendute.
|
|
|
Bi prezio gehiketa horien aurrean, populazioak bere bizitza estandarri merkataritza ondasunen inportazio gehigarri baten bidez soilik euts diezaioke; eta horrek, bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzen dien neurrian, H herrialdeak kanpo zor berri bat bereganatzen duela esan nahi du. Azkenik, zorpeko
|
herriak
bere kanpo zorraren zerbitzuaren bidez sufritzen duen galera kanpo monetan gastatzen da efektiboki.
|
|
|
Horrela, A ren ordainketa erreala zorpeko
|
herriak
bere esportazioen truke eskuratzen duen, materia, edo substantzia finantzarioa da, ez monetarioa.
|
|
|
Zuzeneko lagapenaren oinarria da untxi ekoizle txikiek haragi freskoaren kantitate mugatuak eskaintzea haien ustiapenetik gertuen dauden merkatu txiki edo noizbehinkako merkatuetan edo xehekari bati, azken kontsumitzaileari zuzenean saltzeko. Xehekariak ekoizlearen
|
herri
berean edo inguruko herri batean egin behar du lan. Ez da aukera hori eskaintzen kalez kaleko salmentarako, posta bidezko salmentarako eta, xehekariari dagokionez, merkatu bateko salmentarako.
|
|
|
Eta itsaso horren ostertz urrun izenik gabean igarriko duzu zure sortetxera bidea, han azken azkenean ogia eta kafesnea, eta lixiba isiltasuna eskaileretan, eta han jarraituko du zure
|
herriak
bere erresistentzia egoskorra.
|
|
|
Ez genukeen sekula, ardurarik izan bagenu, utzi behar gizaldien eta belaunaldien arteko borroka heldu den punturaino hel zedin. Elkarrekin bizi behar dugu, zenbait urtetan behintzat,
|
herri
berean bizi behar dugu, guztiok, nork batera, nork bestera, maite dugun herrian.
|
|
|
eta behartsurik behartsuenak, ene begietan, neure herrikoak dira eta neure
|
herria
bera. Bestetarikakoak ez zaizkit ahazten, gizon bainaiz euskaldun baino lehen, baina neureak datoz aurrenik.
|
|
|
Azken buruan, nik ezetz uste dut. Kultur alorrean zerbait sortzen duen
|
herriak
beretzat eta besterentzat sortzen du eta, orobat, besterentzat sortzen ez duenak ez du beretzat ere sortzen. Eta ezinbestean, besteri eman nahi eza dela medio, besteren mirabe eta mendeko bihurtuko da bai sail horretan eta bai bestetan.
|
|
|
Horren ondorioz, Nafarroako Gobernuak, epe laburrera zein luzera, onartu du euskara ez dela euskaldunen hizkuntza bakarrik, Nafarroako hizkuntzetako bat ere badela. Europako Batasun osoan ez dago
|
herririk
bere hizkuntzapropioa ren aurka legislatzen duenik edo herritarren hizkuntz eskubideak murrizteko neurriak hartzen dituenik: Na fa rroa da kasu bakarra Europako Batasun osoan. Normalean Estatu guztiek neurriak hartzen dituzte elebitasun edo eleaniztasuna indartzeko, baina ez kontrakoa egiteko.
|
|
|
Dantek Beatrizen ohoreetan minberaki agertu infernuko zirkuluak saltoan trebeskatu eta orroaz alde egin! Bego ondikotz Alighieri gaixoa, eta aitor nezala hondarrean mendiko ikusgarrietan bermatuz, behialako tribuburuaren hitzek, suaren itzalpean, gure
|
herrian
berean arrotz, indiano, aborigen, yanomani eta tuaregen pareko moldatzen gintuztela: ez genuen beste aterabiderik.
|
|
2002
|
|
|
Bidasoa gaineko zubia iparrerantz igaro eta berehala eskumara eginez Biriatu herri politerantz igoko gara, handik 3 km.ra. Herritxo hau Bidasoaren gaineko balkoi natural batean dago,
|
herria
bera begiratoki pribilejiatua bihurtuz. Bertako pilotaleku, Herriko Etxe, ostatu, eliza hilerri, etxeek... osotasunean hartuz oso leku atsegina bihurtzen dute.
|
|
|
Ikusgarritasunaren bilatze honetan, telebistarako egiten diren spotek, adibidez,
|
herri
bereko luzemetraiek izan ohi ez dituzten medioak izaten dituzte, hauetan punta puntako teknikoek lan egiteaz gain. Esperanza Luffiegok, Sarobe zine eskolako koordinatzaileak, publizitate lanek izaten dituzten aurrekontuak izugarriak izaten direla dio, spotak inpaktua lortzeko asmoarekin egiten baitira maiz.
|
|
|
Beraz, Imozko guziak, Muskitz eta Eraso izan ezik. Oihana
|
herrian
berean hasten dena Etxaleku; Oskotz soroz inguratua; Zarrantz bere 6 etxeekin.
|
|
|
Bostehundik gora orrialdeko eleberri luzea da, 1998an Kritika Saria lortu zuena. Estatu Batuetatik Euskal
|
Herrira
bertako lurra, biztanleak eta ohiturak ezagutzera etorritako gazte baten istorioa kontatzen zaigu. Erdi euskaldun, erdi iparramerikar, protagonista hunkitu egiten du trantsizio garaian gure herrian bizi zen giro sozio-politiko nahasiak.
|
|
|
Martin, El Llanoko petrolio konpainiako bere lankideekin batera, Parigua oihan amazonikoan zenbait lagun hil dituen tigre bat ehizatzera ateratzen da (ik. L. Sepúlvedaren El viejo que leía novelas de amor), eta Martintxo semeak, berriz, azkenaldian alemaniarrek Larresoro okupatu izanaren lekuko,
|
herriko
bere lagunekin batera, tanke alemaniar bat" ehizatzea" erabakitzen du, lagunartean" tigre" esaten dioten tankea" ehizatzea".
|
|
|
Albistari batek itaune aixe eginbarri dau: errietako alkateak, noiz izango ete dira
|
erriak
berak izentauak?
|
|
|
Estatuak (eta zer esanik ez,
|
herriak
berak) merkatu zabaletan daude sartuta. Merkatuak estatuaren eremuan funtzionatzen zuen garaia joan da; orain estatuak daude merkatu zabalen eremuen menpe, estatuak eurak dira merkatu globalaren arabera funtzionatzera kondenaturik daudenak.
|
|
|
Duela gutxi merkurio ihes bat detektatu zen
|
herri
berean agertu da isurketa.
|
|
|
egoera txarrean dauden elikagaiak intoxikatzea, jendaurrean jarri gabeko prezioen zerrenda, faktura osatugabeak, etab. Arau orokor gisa, ez da inoiz maionesarik edo arrautzarik kontsumitu behar etxetik kanpo. Intoxikazioa gertatzen bada eta
|
herri
berean bizi bada, erreklamazioa KIUBean aurkeztu behar da. Aurretik erreklamazio orria eskatu behar da establezimenduan eta datu guztiekin bete.
|
|
|
Ospitale desberdinetan ingresatuta zeuden lau pertsona. Legionellak kaltetutako lau pertsonetako bat 61 urteko gizona da, eta, agerraldi berri honen ondorioz, jaio zen 87 urteko adinekoa bizi zen
|
herri
berean bizi zen. Herritar hori joan den astelehenean hasi zen sintomak adierazten, eta, handik bi egunera, Bartzelonako Gurutze Gorriaren ospitalean sartu zen.
|
|
|
Arrazoi bat edo beste, bere laguna zen. Espainiak bere Franco zuen bere Negrin bere Ramiro de Maeztu bere plaza nagusiak bere argindarrik gabeko
|
herriak
bere kanpandorreetako erlojuen itzalak arratsaldeko lauretan. Baita mendeari bizkarra emateko modu berezia ere.
|
|
|
ez gara
|
herri
bereko,
|
|
2003
|
|
|
Ez, guk errealitatea ikusten dugu eta gaur egungo Euskal Herria ez dugu gustuko, bere herri eskubideak ez zaizkiolako onartzen. Guk sinesten dugu Euskal Herria existitzen dela eta beste edozein
|
herri
bere eskubide guztiekin bizi den bezala, guk ere eskubide guztiak izan nahi ditugu.
|
|
|
Kalearen bestaldean Ostatua dago, fabrika bisitatzen zuten kanpoko pertsonalitateentzat hotel partikular bezala asmatua. Santa Krutz kaletik segituz, Kapera aurkituko dugu, honen jarraian Buen Pastor ikastetxea eta azkenik Legazpi
|
herria
bera, hemen eliza, udala eta Bikuña jauregi ederrarekin. Jauregia XVII. mendeko oinplano karratuko oinetxea da.
|
|
|
Militarren adierazpenetan arakatuz gero, Vincent Brooke jeneral amerikarrak irabaziko luke hipokrisiaren saria: " Inork ez zuen aurreikusi Irakeko aberastasunak irakiar
|
herriak
berak ebatsiko zuenik".
|
|
|
Beharbada, alaia zer den birdefinitu beharra dago. Maiakovskik poesia alaia egiten zuen eta Errusiako
|
herria
bere atzetik eraman zuen, alaitasunean. Baina, alaia edo alaitasuna, gauza xumea da, pribatua, pertsonala, helaraz ezina askotan.
|
|
|
Geroztik, makina bat lekutik jaso dute eskaera berbera: Asturiasetik, Burgosetik, Palentziatik, Galiziatik… eta baita Euskal
|
Herritik
bertatik ere.
|
|
|
Iñaki Egañak oso garbi dauka: " Normalean salaketak
|
herrian
bertan eginak ziren. Adibidez, Tolosako bat atxilotzen bazuten, haren salataria Tolosan bertan bizi zen.
|
|
|
Ez gaurko agintariak, ez gaurko agintarien aurka dagozanak, ezin leie Eleizea euren alderdira ekarri eta euren menpeko egin: Eleizeak barik,
|
Herriak
berak ebatzi ta aukeratu behar dau, askatasunez, berak gura dauana, berak ondoen deritxona.
|
|
|
Hara: batzuk asko be asko zabaldu dira; esaterako,
|
herriak
berak eskuetan erabili behar dituanak (Meza Santua): Bizkaian bakarrik, 100.000 liburutik gora egin eta zabaldu dira horretarikoak.
|
|
|
Herri herriaren euskal gogoa, euskal kontzientzia. Herriari beronen nortasuna begien aurrean jarri, euskal
|
herriak
bere ondasunik ederrenak aintzat hartu eta maite izan egizan; eta, ezeren lotsa ta bildur barik, harrotasunez, ondasunok jagoten eta zabaltzen ahalegindu eitean.
|
|
|
Ikasketak, hitzaldiak, alkarrizketak, antzerkitxuak..., dan danak erdera hutsean. Urte bi egin nituan Artean, eta,
|
herrian
bertan euskeraz egiten bazan be, gure artera ez zan euskal usain handirik heltzen. Beste gai batzuen artean, hizkuntzak euken lehen tokia gure ikasgaietan:
|
|
|
Morgan abade nintzala egin neban. Beste liburutxo bi badaukadaz,
|
herri
beratan nintzala urten ebenak: Autortu... zer dala ta?
|
|
|
Baina hau be autortu behar: XVIIIgarren mendearen azken aldirarte, herri jakintza hori
|
herriak
berak baino ez eban aintzat hartzen; gizon" landuak" kulturadunak" huskeritzat" eta" itsusitzat" euki eroen herri jakintza hori. Orduan, baina, ingles batzuk hasi ziran herri jakintza osoa aintzat hartzen; gero, alemanak be bai eta, apurka apurka, beste herrialde guztiak.
|
|
|
Pernando Amezketarrarena(). Gizon xelebre hau benetariko bertsolaria be bazan (hor dozu, hori ikusteko, A. Zavalaren Pernando Amezketarra Bertsolari, Auspoa, 54 zk.); gero, gure
|
herriak
bereak eta inorenak batez be, gauza zorrotz eta barregarriak ezarri deutsoz Pernandori. Aldi horretakoak izan ziran Zabala ta Txabalategi, lehentxuago aitaturikoak.
|
|
|
40 urtetik beherakoak dozuz onenetariko asko. Ta
|
herriak
berak be zaletasun handia agertzen dau hondino: ezaugarririk ederrena hor dogu Anoetako betekadetan, Txapelketa bat ospatzen dan bakotxean.
|
|
|
hauxe dozu gure bertsolaritzaren doerik harrigarrienetarikoa: Euskal Herri osokoa, ta
|
herriak
berak be aintzat hartzen dauana. Bertsoak zelan edo halan betetea ez da ezer (hori ez da hain gatxa be, L. Mitxelenak dinoskunez:
|
|
|
Milaka ta milaka ale, hainbat argitalpenetan. Behingoan ikasi zituan buruz
|
herriak
bere erantzunak, eta zati batzuk kantuz be jarri ziran: gaur be behin baino sarriago entzuten da itzulpen" zahar" hau gure eleizetan, abotsetara kantatzen diran meza batzuetan.
|
|
|
ez legek, ez moralek, ez fedek, ez onek, ez txarrek.
|
Herriak
berak dirau, bere hildako guztien gainetik, bere zoritxar, bere patu gaiztoaren gainetik. Bere askatasunaren gainetik.
|
|
|
Torrealdairen ustez, Korsikan, Okzitanian, Katalunian eta Euskal Herrian antolatzen ziren udako unibertsitateek antzeko zenbait ezaugarri zituzten, nahiz eta askotan ezaugarri horiek asmotan eta manifestuetan azaldu, programetan baino gehiago. Udako Unibertsitateak elite bati zuzendu ordez, herritar orori zuzentzen ziren, jakintzaren hierarkia apurtu nahi baitzuten; herri hizkuntzan burutzen ziren eta
|
herria
bere osotasunean hartzen zen, geografiaren, kulturaren, ekonomiaren, nahiz ikuspegi politiko administratiboaren aldetik; behetik gora eraiki nahi ziren; unibertsitateak salataria eta errebindikatzailea izan behar zuen eta, hortaz, ez zen harritzekoa bere bultzatzaileak abertzale ezkertiarrak izatea. Udako Unibertsitate horiek, azkenik, urte osokoak izan nahi zuten.
|
|
|
Garai hartan armeniar gehienak Turkian bizi ziren, hiru bat milioi. Berlinen egin zituen ikasketak eta herriz
|
herri
bertako musika biltzeaz gainera ehunka lan idatzi zituen, munduko orkestra filarmoniko handietan ezagunak direnak. 1915ean, ordea, armeniarren aurkako sarraskiari ekin zion Turkiak.
|
|
|
Gauez bakarrik aterako da pixka bat egurastera. Amak eta
|
herriko
bere adiskide min batek bakarrik ezagutzen dute egia. Guztiek erbestean galdua edo gerran hila dela uste dute.
|
|
|
Izan ere, zertaz hitz egiten du jendeak tabernetan, futbolaz ez bada? Burgesiak mila trikimailu asmatzen baititu,
|
herria
bere menpe izateko, eta futbola ez duk, ez, inuzenteena. Ondorioz, futbola eta iraultza kontraesanean zeudek, eta nik iraultzaren alde egin diat.
|
|
|
Iraultza zuriaren oroigarria apurturik, Patxiren gorputza sutan: hura izan zen Azpilgo
|
herriak
bere ibilbide ilunean behar zuen argia, Patxi eskuzabalak eskainia, berak maite maite zuen ilunsenti hego haizetsu zoragarri haietako batean.
|
|
|
benetan katoliko on bihurtu nahi bazen, apaizen eginbeharra goitik beheraino egokitu behar zen; beren ospe morala garbitu, bizitza aszetikoa eta eredugarria eramanarazi, eta tradiziozko unibertso magikotik aldenarazi behar ziren. Sotana jantzi eta beren eliztarren
|
herri
berean bizitzera behartu zituzten. Horrela, ohelagunak zituzten apaizak, apaiz mozkorrak, ehiztariak, indarzaleak, eta abar urritzen joan ziren, pixkana pixkana, XVII eta XVIII. mendeetan zehar.
|
|
|
Bere bihotzaren bila ari den odola da gurea. Gure
|
herria
bere hizkuntzaren bila dabil, bazeukan eta ez dauka; nahiz ba omen dauzkan: baten faltan, hiru edo lau.
|
|
|
Eta hiri bat osotasun emozionala da16". Gorputza dela ematen du hiriak; baita
|
herriak
berak ere, edozeinek.
|
|
|
Beraz, abiapuntu konplikatu baten  aurrean gaude: zeren pertsona guztiak ez gara berdinak, herri guztiak ez gara berdinak, eta
|
herri
bereko pertsona guztiak ez gara berdinak. Denak gara berdinak, desberdinak gara eta.
|
|
2004
|
|
|
Gramatikaren bitartez euskara ikasi egiten dela frogatu zuen. Zentzu honetan aitzindaria izan zen,
|
herriarekiko
bere sentimenduak erakutsi zituen, herriak euskararik gabe ez zuela izaterik zioen; hizkuntza galtzen denean herriaren arimaren puska bat galtzen dela zioen. Kontzientzia hori oso sartua zeukan eta hizkuntzaren balio historikoak eta bere esanahiak lotu zituen.
|
|
|
Thimphuko dzonga ikusgarria da, baina Punakhakoa are ikusgarriagoa. Batik bat
|
herria
bera baino handiagoa delako dzonga. 1955era arte Bhutanek bi hiriburu zituen, udakoa Thimphu eta negukoa, berriz, Punakha.
|
|
|
Trongsako Dzonga ere ikusgarria da. Hau ere
|
herria
bera baino handiagoa eta herrira iritsi baino askoz lehenago ikus daiteke, dzongaren teilatu horia oso deigarria baita. Dena den, Trongsan ez genuen denbora askorik egin.
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, dena delako gizakiaren sozializazioan taxutzen den nortasun sozialean eta nazionalean ageri zaizkigun osagaiak ez leudeke modu horizontalean egituratuak, modu hierarkiko eta hegemonikoan baino. Giza eta nazio kulturen arteko hartu emanak munduan dauden bezala egonda, gure
|
herrian
bertan euskaltasunak eta gainerako bi tasunek nolako lotura mota duten ikusita, ezin pentsatuko dugu hangoa eta hemengoa eta horkoa izatea aski denik. Argiago ikusiko dugu ordea beste tankera honetara aurkeztuta:
|
|
|
Barnekoan, berriz, corpusaren garapen bideak daude jokoan, horretarako eta hartarako behar dituen baliabide komunikatiboen zer nolakoa. Azken gaizto egin nahi ez duen hizkuntza
|
herriak
bere hizkuntzari bi maila horietako garapen egokitzapena opa ez badio, esku artean darabilen auziari ez dio oraindik giltzarri erabakigarririk atzeman. Eta Larrañagaren iragarpen mezuak, alde horretatik, hobe beharrez zuzen iritzitako jarrera xalo eta koitadu askoren gogoeta inarrosi nahi du inondik ere.
|
|
|
lurralde bat, historia bat, hizkuntza bat, kultura bat... eta, oro har, besterengandik bereizten duen bere buruari buruzko irudi eta autobaiespen jakin bat. Orain jakin dut indarkeriak batzen dituela munduko
|
herriak
beren baitan, zer diren eta zer izan nahi duten erabakitzeko orduan. Nik ez dut, jakina, sekula gutxietsi indarraren eta indarkeriaren eragina gizarte eta nazio egituraketaren historian, historiaren irakaspenak hor daude ikasi nahi dituenarentzat.
|
|
|
c. Herrian bilduriko aurrezkiaren zati garrantzitsua
|
herrira
bertara bideratzea.
|
|
|
Horrela egin ez zutenak, erabat ahaztu ditu edo ahaztuko ditu historiak eta
|
herriak
berak denbora aurrera doan heinean. Gudari izandakoak, herriagatik bizia eman zutenak, lurpean nonbait galdurik dauden milaka arimak nola ahazten diren kezkatu gintuzke gehiago eta ez besteak.
|
|
|
Hori egia izanagatik ere, ba dago kanpoan zer ikasirik, gure hizkuntzaren egoera eta
|
herriaren
beraren egoera, zenbait aldetatik bederen, leku askotan gertatu bait dira.
|
|
|
Egoera hori konpontzea bideratuko lukeen oharra ere egiten du: gerra hastearen erabakia ezin da erregearen eskuetan utzi, baizik eta
|
herriak
berak hartu behar du erabakia, hau baita gerra egin eta bere ondorio latz guztiak jasaten dituena.
|
|
|
Poesia bu rruka baten elea dela zioen eta berea hala da. Olerki ugari iraultzarako deiak dira, proklamak, euskal semeak zuti eta kalera irten daitezen, lanari lot dakizkion eta
|
herria
bere gain har dezaten. Ikus, besteak beste:
|
|
|
Gaztaroa eta frantziskotar bokazioa Eliza giro zaharkitu batean bizi izan zuen, ikus pentsamolde ezkor eta dominante baten pean. Apaizturik eta Euskal Herrira itzulirik, ordea, berehala espiritu kritikoa iratzarri zitzaion; orduan hasi zen bere
|
herria
bere osotasunean eta desberdintasunean ezagutzen. Barruan zeraman euskal herritartasuna askatu eta indartu zitzaion.
|
|
|
Alderantziz, nekez aurkituko da Hego Euskal Herrian telebista lokalik ikusten ez den herririk. Ez ordea, jakina,
|
herriko
bertako telebista, beste nonbaitekoa baizik. Hain zuzen ere, azken urteotan telebista lokal askok hedapen eremua zabaltzera jo dute gero eta indar handiagoarekin.
|
|
|
Ametsezkoa iruditzen ari zitzaion Bazterri. Ametsezkoa jendeketaren inguruan borrokara deitzen zuen garrasi hura entzutea, ametsezkoa lau egun komisaldegian pasa izana, ametsezkoa polizia hura, ametsezkoak adiskideak, ametsezkoa
|
herria
bera.
|
|
2005
|
|
|
Kaxildok barne kezka zuen eta bere ahotik ahalegindu zen gizakia mintza zedin. Kaxildok heroi bat aukeratu zuen, gizona edo gizon emakume apala,
|
herrikoa
bere hitzetan, eta heroi hori hura definitzen duten hainbat egoeratan aurkeztuko digu. Ez da berez heroi konfliktiboa, ikuspuntu anitzez konplexua baino, egunerokotasunaren ohiko zenbait jardueratan zelan definitzen den, zelan agertzen den ikustarazten ahaleginduko da.
|
|
|
...registratzailea ezin denean bulegoaz arduratu eta horrek ezin duenean eskatu 549 f) artikuluko lizentzia, berak zuzenean zein enplegatu edo ahaide baten bidez, horren berri emango die Zuzendaritza Nagusiari eta ordezpen zerrendaren arabera ordezpena egin behar duen erregistratzaileari; ordezkoak beste herri bateko Erregistroan diharduenean, telematika edo telegrafia erabiliko dira horretarako, eta
|
herri
berean dagoenean edozein baliabide erabil daiteke. Erregistratzaile hori zuzenean arduratu behar da ezinduta dagoen erregistratzailearen bulegoaz, aldian aldiko erregistratzaile gisa.
|
|
|
Pentsaotedezakeoraindik norbaitek guztizintimoakdirenezedotaseni deeninguruko egoerabatzuezkanpodialektoek orainarteanbezalaberen ezaugarri guztiekin aldaketarik gabeiraun dezaketela? Are
|
herriko
bereko hainbategoeratan, dialektoak ezdugaurgerobalio, hainbat etahainbat errealitatekontzeptual etatekniko geuregogoakeuskalkitik guztizdisoziaturik dakuskielako: kulturaetaohitura kontua bainoezdahau, egiaesanbeharbal dinbada.Berdin berdingertatzen dabestehizkuntzabatzuetan etabereziki gureabezalakohizkuntzatxikiedotaeremuurrikoetan.
|
|
|
Bestetik, herriaren biolentzia zegoen, edo
|
herriak
bere ideiak aldarrikatzeko erabilitako biolentzia. Lehenago aipatu bezala, noraez egoera batean, non jendeak zer gertatuko den ez dakien, egoera biolentoak sortzea errazagoa da, alde batetik eta bestetik.
|
|
|
Orduan egoera horrela planteatu daiteke: estatu bat dago, non frankismo garaitik edo diktadura garai batetik demokrazia garai batera salto egin nahi den, horretarako,
|
herriak
bere aldarrikapenak, kalera, eramaten ditu, baina aldiz, gobernu, demokratiko?
|
|
|
Labaka nahiko goian dagoenez (90 bat metroko heinean bai, Labarganeko Farola baino goraxeago), oso argiro ikusi ahal izan dut Labartza
|
herria
bere osotasunean.
|
|
|
estralurtarra da". Konforme geratu ziren, antza, ni re azalpenarekin, izan ere,
|
herri
berekoak garenez, pentsatu baitzuten ederki ezagutuko nuela. Alabaina, ez da egia, orain arte bederen, ez nuen Gotzon behar beste ezagutzen.
|
|
|
euskaldunak ez zuen ezer egiten ahal botere indartsu baten hegalpetik kanpo, izan eliza, izan notableria, izan edozein alorretako buruzagi; botere indartsu horiek halaber etsai handitzat kontsideratzea maite zuen, beraren balioa biderkatzen ziotelako. Euskalduna ez zen nornahi, buruzagiekin mintzo zen, buruzagien aurka borrokatzen zen eta buruzagi zen bere
|
herrian
berean. Buruzagitza galtzen zuela iruditzen zitzaionean gaiztotzen zen, leizafin.
|
|
|
Desert Inneko kontuarrean bazekien jakin, ez zela nehoiz itzuliko. Balizkoan arrotz higatuko zela Euskal
|
Herriko
bere xokoan. Alta Otsabide maite zuen eta nola!
|
|
|
Otalorak erantzun zion,
|
herri
berekoak ziren biak.
|
|
2006
|
|
|
Familia bidezko transmisioak etxeko gunean al ditu bere mugarriak? Nire iritziz, hori ez da horrela gertatzen, eta horregatik, tesian pertsona, familiak eta hurbileko komunitateak (auzoak,
|
herriak
berak) bat egiten dute. Dimentsio horien arteko aldaketak aztertzen saiatu naiz.
|