|
2001
|
|
|
Bailarak oraindik zenbait hutsune ageri ditu ekonomikoki, hala nola erosketak egitera inguruko
|
herrietara
joan behar izaten dela, baina orokorrean Lea ibarrak iraultza handia ezagutu duela esan genezake, hau da, bere etorkizuna inoiz baino argiago ikustea, baina aldi berean bere izaera eta nortasuna gordetzea ahalbidetu izan dion bilakaera sakona alegia. Orain leatarrek euskal herritar eta kanpotar guztiak beren berpizkundearen lekuko izatera gonbidatu nahi dituzte, bide batez turismoaz baliatuz bertako bazter lasai eta ederretaz goza dezaten
|
|
2003
|
|
|
Haren ostean egundoko misioa eman zidaten. Bisitariak aipatu zidan
|
herrira
joan behar nuen. Barkatuko didazue herriaren izena ez aipatzea.
|
|
2005
|
|
|
Etsamina lortu bezain laster, leku bat hitz emana zitzaion kantonamenduko hiriburuan sortzear zegoen haurtzaindegian. Martinaren lagun mina zen Elisek informatika jorratzen zerraikan eta, hirukotea osatzearren, Josyk garbitzaile enpresa batean kausitu zuen hondarrean behin behineko lana; egunero
|
herritik
joan behar zuen berrogeita hamar kilometrotara. Hargatik, etxean muin kurruska eta senarra Etxarritik itzultzen zela beha egoteari bide aspergarri hura nahiago zuen.
|
|
2008
|
|
|
Helbidea hildakoaren NANean agertzen zen helbidearekin edo errolda ziurtagiri batekin egiaztatzen da. Espainian bizilekurik izan ez badu, bizi izan den
|
herrira
joan behar du, eta, bizi izan bada, herrialdetik kanpo, kontu korronteen edo ondasunen zatirik garrantzitsuena duen tokira. Notarioak agiri hauek eskatuko dizkio familiari:
|
|
|
Izan ere, laukotea osatzen duten kideak Galiziako musika tradizionala berreskuratze aldera lan handia egindakoak dira. «Galiziako doinuen errepertorio bat izan nahi baduzu, grabagailua hartu eta herriz
|
herri
joan behar zara, ez baitago dokumentazio hori biltzen duen zentrorik. Xuntak ez du horretan indarrik xahutzen; hala ere, folklore elkarte eta musika taldeen ahaleginari esker, ondare handia berreskuratzen ari gara», esan du Perezek.
|
|
2009
|
|
|
Baina egun baten gure Apartxuk eskutitz edo karta bat hartu eban herriko alkateak botata. Eta karta haretan herriratze bat agintzen jakon,
|
herrira
joan behar ebala; bere kumetxuen barri emotera edo. Bihozmin handia hartu eban Apartxuk karta hau heldu jakonean.
|
|
|
Maiatzean sortu zena Frantzian estudianteen artean, Seminarioan bertan ari zen sortzen: " Hemen ikasten dugunak ez du ezertarako balio"," guk behar dugu jendearekin hartu emanean egon"," guk langileriarekin egon behar dugu"," guk euskal
|
herrietara
joan behar dugu"...
|
|
2010
|
|
|
berde bat ikusi zuela esaten zuen, eta nik, nola haren defentsan ari bainintzen, halaxe esan nion aitari: . Zoriontsu naizenean globo urdinak azaltzen zaizkit niri, eta zepelin berdeak amonari, eta??; amonak
|
herrira
joan behar zuela, alegia, zoriontsu izatekotan!; eta aitak etsi, eta amona Ursula bere zepelin berdearen atzetik joan zen egun batean;. Nik ere gustura lagunduko nizuke, amona, baina izeba Ernestinarekin batuketak eta kenketak ikasten ari naiz, eta?, esan nion; eta amonak:
|
|
|
Biharamun goizean, Ur gaixoari bere patua jakinarazi zioten: ura berriro berreskuratu arte
|
herritik
joan behar zuela. Urrun, ahal bezain urrun, berekin gauza bakar bat eramanez.
|
|
|
Bada, zepelinarekin berdin gertatzen zitzaion, amonari beti ateratzen baitzitzaion" zelepin"; eta amonak ametsetan" zelepin" berde bat ikusi zuela esaten zuen, eta nik, nola haren defentsan ari bainintzen, halaxe esan nion aitari: " Zoriontsu naizenean globo urdinak azaltzen zaizkit niri, eta zepelin berdeak amonari, eta..."; amonak
|
herrira
joan behar zuela, alegia, zoriontsu izatekotan!; eta aitak etsi, eta amona Ursula bere zepelin berdearen atzetik joan zen egun batean;" Nik ere gustura lagunduko nizuke, amona, baina izeba Ernestinarekin batuketak eta kenketak ikasten ari naiz, eta..." esan nion; eta amonak: " Zatoz uda partean... ea zu zatozenerako deabruzko hitz hori ikasten dudan"; eta jolasean bezala, gehitu zuen:
|
|
|
Neskak hitz beste egin zuen: "
|
Herrira
joan behar al duzue orain. Jostundegian ari naiz lanean eta kamioian eramaten banauzue, alde ederra.
|
|
|
" Zer da, amañi? Ez al du
|
herrira
joan behar xaribaria ikustera?". Oso amañi —amona— polita zen.
|
|
2011
|
|
|
Autotik poltsa bana eskuetan jaitsi eta, etxe aurrean nintzenean, familia errumaniarrarekin egin nuen topo; umeak aurrean eta gurasoak atzetik, oinez abiatu ziren errepidean behera, herrirantz. Atari aurrean Irene zegoen, lehenengo solairuan bizi zen emakumea, zapatengatik igarri nion
|
herrira
joan behar zuela, baina une hartan han zegoen, zigarro bat erretzen, geldi.
|
|
|
Gorbeiako sai zuria! Askotan esan diat Euskal
|
Herrira
joan behar duala, ene senideei ene berri eman eta, bide batez, hura nolakoa den ezagutzera. Otxandiora, ene jaioterrira joango bahintz, laster ikusiko huke egia edo ipuina den elurrarena.
|
|
2012
|
|
|
Azken urteetan, 1996tik aurrera bereziki, egoera horri buelta eman nahian, herri horietan etxebizitzak eraikitzeari ekin zitzaion, lehen unean bertako seme alabek bertan jarrai zezaten bizitzen, beste
|
herrietara
joan behar izan gabe. Gerora, urbanizazio horrek, besteak beste, immigrazioa ekarri du herri horietara.
|
|
2013
|
|
|
Herrira heldu bezain laster Wickham bera elkartu zitzaien, eta, izekoarenera lagundu zielarik, han izan zuten denek parada gizonaren dolu damuak eta mundu guztiaren kezkak luze eta zabal adierazteko. Edonola ere,
|
herritik
joan beharra berez sortu zela aitortu zion berariaz Wickhamek Elizabethi.
|
|
|
Kanpoan bezain hotz dago etxe barrua, zoritxarrez. Mirabeak
|
herrira
joan behar izan du aitaren hiletara, eta han ez dago inor berarentzako sua piztuko duenik. Lanari ekin dio, beraz.
|
|
2014
|
|
|
Gainera, adierazi du haritza" euskal nortasuna" irudikatzen duen arbola dela eta era berean" baserriak" ere gogora ekartzen dituela zuhaitzak. Ez da ahaztu behar Xenpelar baserritarrak
|
herrira
joan behar izan zuela sosak atera eta bizimodua irabazteko.
|
|
|
Umeak ziren gehienak. Ume zen Iñaki Murua Arregi zarauztarra amari
|
herritik
joan behar zuela esan ziotenean; Zarauzko Udalak jasotako testigantza batean daude haren bizipenak: «Amak 10 eta 8 urtekoak, ni eta Kepa anaia?
|
|
2015
|
|
|
Astebururo saio bat edo bi izango da, eta hor noa kotxe zaharra hartuta, grabagailua motxila berdean sartuta, gehienetan biharamunak dakarren belarri artean iltzaturik. Eta ez dakit nik zein
|
herritara
joan behar, hango bertso eskola euskaltegi euskara taldek antolatu duen bertso afaria grabatzera. Eta handik goizeko ordu bietan irten –dena ondo badoa goizeko hiruretan neure herrira itzultzeko.
|
|
|
Momentu batez pentsatu, eta kabinatik irten eta Telefonicako lokutorio batera joan nintzen. Handik lasaiago egin nuen dei, eta laneko kontu bategatik egun batzuk Donostian pasatu behar nituela esan nion hotelekoari,
|
herritik
joan behar nintzela hara, eta garajeko promoziokoa primeran zetorkidala komentatu nion, iluntzean iritsiko nintzela. Hotelekoak, egia esan behar badut, ez zien kasu handirik egin nire azalpenei, eta nire kezka beharbada lekuz kanpokoa zela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Hala ere Ez duzu
|
herrira
joan behar?
|
|
|
Hortarik maingu gelditurik" Patimotxa" izen ordez deitzen zuten. Haurrek eskolatzeko Conception
|
herrira
joan behar zuten, bi egun zaldiz, Lota herrian gaua pasatuz eta Bio Bio erreka ontziz kurutzatuz. Hoinbeste euskaldunen artean sortetxeko ohidurek jarraitzen zuten.
|
|
2016
|
|
|
Hiriei maiz egozten zaie grisak direla, eta ez da harritzekoa. Hirietako eraikin gehienak grisak izan ohi dira; etxe koloretsuak ikusteko,
|
herrietara
joan behar izaten da, salbuespen gutxi batzuk kenduta. Baina Bilboko erdiguneko kaosetik hamar minutura, Iralako auzo lasaian, besteekin alderatuta oso desberdinak diren bi kale daude.
|
|
|
Orduan, bizimodua herrian egiten zen. Eskola hementxe genuen, eta orain umeek eskolara
|
herritik kanpo
joan behar izaten dute. Herri txikientzako etorkizun beltza dago.
|
|
|
Sarrerako gela handi hura berak behintzat horrela gogoratzen zuen txikitatik, aitari eskutik helduta zaintzailearen bulegora joaten zenetik. Fabrika zaharraren ondoan zegoen zaintzailearen etxean jaio eta hazitakoa zen, orduan zaintzaileak bere etxea izaten baitzuen, baina gero, lantegia saldu eta enpresa birmoldatu zutenean, bota egin zuten etxe hura, eta aita semeek
|
herrira
joan behar izan zuten pisu batean bizitzera. Mutil koskorra zenean gustatu egiten zitzaion halleko bazter batean egotea, handik pasatzen ziren gizonei begira, batez ere nagusiarekin batera etortzen ziren gizon dotore haiei.
|
|
|
Handik aste batzuetara,
|
herrira
joan behar izan nuen. Arreba gaztearen bigarren semearen bataiorako deitu ninduten.
|
|
|
Etxearen garrantzia guraso zaharren jardunean, ez hainbeste Begoñak bere alabarekin izaten zituen hizketaldietan, beharbada etxetik goiz samar atera eta haren oroitzapena lausoturik zeukalako; hegazkinean doan emakumeak, berriz, bi kontinenteen arteko itsaso zabalaren gainean hegan, oinak non edo non pausatzeko desira izan du betidanik, nonbaitekoa izateko nahia, hango edo hemengoa den jakiteko beharra, ez erabat hemengo ez guztiz hango sentitu ezinaren arantza. ...ean zein bestean joan beharra duzu, alde eginarazi dizute zeurea zenuen lurretik, eta harekiko harreman gazi gozo bat izango duzu beti horrez geroztik, batzuetan gozoagoa, besteetan gaziagoa, eta lurralde berrian hobetoxeago edo okerxeago moldaturik ere, beti izango zara arrotza, inoiz ez zara guztiz bertako izango, bertakoen moduan barre egingo eta bertakoekin negar egingo, horixe izaten da beren
|
herritik
joan behar izan dutenen patua, eta ezin esango dugu lerrootan beste hainbat tokitan zabalago eta xeheago azaldurik dagoena. Diferentea da haien seme alaben kasua, ordea:
|
|
|
nagusiak nahi zuen Eguberri gauaz ere lanean ar gintezen. Gure aldetik esplikatu genion ez ginela lanera joanen, zeren eta Gipuzkoako Itsasondo
|
herrira
joan beharrak baikinen. Han antolatua zuten kantaldian parte hartuko zutela hitzemana zuten Manex, Beñat eta Joanesek.
|
|
|
Geratzen bazara Ezin dut, gizakien
|
herrira
joan behar dut.
|
|
|
Bagheerak esan zuen gizakien
|
herrira
joan behar nuela.
|
|
|
Erraldoien
|
Herrira
joan behar dugu.
|
|
2017
|
|
|
30 herrik parte hartu zuten, eta beren oihal pusketa osatu. Ondoren, beren puska hartu eta hurrengo
|
herrira
joan behar zuten, piezak elkarri josteko. Horixe da EMMren beste ikurra, elkartasunaren ohazala.
|
|
|
Ematen ditugun edukien inguruan etengabeko kezka dago, zorroztasuna mantendu eta denei ahotsa emateko. Ez dute sekula esango, baina urriaren 1ean bozkatu ez zuen jendea edo Pineda
|
herritik
joan behar izan zuten polizien familiak elkarrizketatu genituen, bi adibide jartzearren. Alde guztiei ahotsa ematen saiatzen gara etengabe, eta lana ongi egiten ari garenaren sentsazioa daukagu, nahiz eta badakigun ez diotela gure aurka tiro egiteari utziko, gezurrean oinarritzen baitira.
|
|
|
Herri handietan bizi direnentzat herri txikiak asteburua pasatzeko leku ederrak dira. Bertan jaio ginenok, ostera, edozein gauza behar dugun aldiro, alboko
|
herrira
joan behar dugu autoan; baita gutun zertifikatuen bila ere postaria etorri denean ez bagara etxean egon. Trenbide pasaerak beste guztienak egin eta gero egiten dizkigute, farmazia egun batzuetan bakarrik irekitzen dute, medikuak ordutegi estua du, herri askotan ez dago eskolarik, ogia non erosi ez daukagu, eta, orain, BBK k Bizkaiko herri txikietako bulegoak itxi nahi ditu.
|
|
|
|
herritik
joan behar duzula esan dizut
|
|
|
Erdi Kaleko M.G.A. bizilaguna (Azkoitia, 1936) “gazteen alde” dago: “Nik askoz nahiago dut parranda herrian izatea, gazteek
|
herritik
joan beharrik izan ez dezaten”.
|
|
2018
|
|
|
Noski baietz, bai. Nik
|
herritik kanpo
joan behar izan nuen honetan jarduteko, eta Zarautzen jende askok ezagutzen nau, batez ere, malekoian monozikloarekin atzera eta aurrera ibiltzen nintzelako. Orain zirkuko beste diziplina batzutan ere aritzen naiz, beraz, badaukat gogoa jendeak hori ikus dezan.
|
|
|
" Sentsibilizazio eta ikusgarritasunaz haratago", integrazioan lagundu nahi dute. " Gainerako herritarrok Zumaian aisialdiarako aukera dugu, baina aniztasun funtzionala dutenek askotan
|
herritik kanpo
joan behar dute beste elkartetara".
|
|
|
Baina kasu huts egiten bazuten eta harriak uztak suntsitzen bazituen! Anitzetan gertatuz geroz
|
herritik
joan behar zuen apezak.
|
|
2019
|
|
|
—Celso deika aritu zaizu, eta azkenean niri eman dit albistea esan zion brigadak. Eliseo, zure
|
herrira
joan beharra daukazu lehenbailehen. Telegrama bat bidali du hango apaizak, zure aita hilzorian dagoela.
|
|
2020
|
|
|
Gure herrietan, ordea, komunikabideetatik aparte ez da bataila dialektiko hori ikusten, jendeak bere gorputzean sentitu baitu kutsadura. Gurasoak kezkatuta ibili dira ea haurrek parkean lasai jolas dezaketen, haurdun dauden emakumeak ea
|
herritik
joan behar diren, kirola ea lasai egin daitekeen... Adibide gisa, urtegira dagoen 5 kilometroko bidean jende asko ibiltzen zen oinez lehen, orain ez dabil inor.
|
|
|
«Kontua ez da egoteagatik egotea», adierazi zuen. Kazetari batek galdetu zion ea ez ote duen sentitu Bizkaiko
|
herrira
joateko beharrik. Hori dela eta, biktimen senideenganako enpatia falta leporatu diote lehendakariari.
|
|
|
Lekua egitea ez da erraza.
|
Herrietara
joan behar zara haiek jakin gabe zer egiten duzun, badakite euskaraz egiten duzula, baina hasten dira eskatzen Paquito el chocolatero jotzeko, eta guk ezetz. Jotzeko Asereje, eta guk ezetz.
|
|
2021
|
|
|
Bizkaiko otzaragileen aurreko belaunaldiek Lezaman eta Mungian jaiotako artisauez ari gara bereziki inguruko mendietan erosten zuten zura; hala ere, gure lekukoen garaian, behar zuten lehengaia lortzeko Gipuzkoako
|
herrietara
joan behar izaten zuten, Azkoitira edo Beasainera, besteak beste. Zortzi eta hamar urte bitarteko basoak erosten zituzten; eta gaztainondoenborretatik sortzen ziren zartak moztu egiten zituzten neguko ilbeheran.
|
|
|
Egin egunkarian egin zituen lehen urratsak Zalduak argazkilari gisa, baina Ipar Euskal
|
Herrira
joan behar izan zuen segidan, 1978an, ETAko kide izateaz akusatuta. Handik Latinoamerikara egin zuen, eta orduan iritsi zen Mexikora.
|
|
2022
|
|
|
Arau horietako zenbait erakutsiko dituzte, bitxiak baitira: " Esaterako, jendea derrigortuta zegoen txakolina kontsumitzera; ezin zen ardoa edan,
|
herritik kanpo
joan behar zuten horretarako. Erregulatu egin zuten kontsumoa, eta txakolina kontsumitzera derrigortu zituzten, ekoizpena erabili ahal izateko".
|
|
|
Kominge eta Konseranseko konderrietan jaurerriz jaurerri eta herriz
|
herri
joan behar duzue gure berri emateko. Agen eta Astarac konderriek ere Tolosako konderriaren presioa jasaten dute, baina ez bertze konderri haietan adina.
|
|
|
Uda hartan, eguraldi bero eta lehor samarra egin zuen Manex bizi zen herrian, eta, beraz, laboreak (garia, garagarra, oloa eta abar) oso ongi ondu ziren uztail bukaerarako. Hala, bada, hil horren amaiera aldean, egun batean, mutikoaren aitak, seme zaharrenarekin, behi pare bat uztarrian lotu, eta, gurdia, galburuz eta lastoz ongi beteta,
|
herrira
joan behar zuen garia jotzera.
|
|
|
Narrazioek, esaldi gutxitan asko esaten dutela aipatzen dute beste solaskide batzuek, eta zenbaitetan oso sinple diruditen bukaera lerroek erakusten dietela hirugarren munduko herrialde garatu gabeetan egun bizi diren egoerak ez daudela geure herrialdean ez hain aspaldian bizi ziren egoeretatik urrunegi. Txirotasuna, hezkuntza falta, haur lana,
|
herritik kanpo
joan beharra... ohikoak zirela geure herrietan geure aitita eta amamen gazte garaian. Azken iritzi hauek beste begirada kritikoagoa ematen diote kontakizunak irakurtzeko eta hartzeko erari, izan delako garai bat non belaunaldi gazteak, seme alabak eta ilobak, bere guraso eta aitita amamen iragan latzetik urrundu baitziren haiek bizi izandako gudako erasoez ezer gutxi jakin gabe.
|
|
2023
|
|
|
Nahikoak eta soberakoak ere. Gari landen ortzi mugatik harago zerbait ote zegoen deskubritzeko, gazteek
|
herritik kanpora
joan behar zuten bestelako lanen baten bila, Madrilera, Suitzara. Migrazio fluxuei emigranteak ekartzen zizkien herriak, betidanik, azken hogeita hamar edo berrogei urteetan behintzat.
|
|
|
Ona baino hobea iruditzen zitzaidan, pentsatzen nuen ez ninduela sekula abandonatuko. Baina foruak kendu zituztela jakin zuenean, Euskal
|
Herrira
joan behar zuela sartu zitzaion buruan, eta ez zegoen besterik. Foruak berriz irabazteko gerra egingo zela uste zuen, eta joan zen horra.
|