|
2000
|
|
|
Alabaina, euskararekiko konpromisoa ez baita egun bakarreko afera. Laudion ez ezik, Arabako beste
|
herri
askotan ere izan dira kontzertu, hitzaldi, antzezlan eta erakusketak. Besteak beste, Kepa Junkerak, Koldo Zuazok, Kukubiltxok eta Takolo, Pirritx eta Porrotxek hartu dute parte Araba Euskarazeko kultur egitarauan.
|
|
2002
|
|
|
«Arindua geratu da Donostia inguruko ibilia, baina noizkorako igari Tolosako zintzurra? Eta beste
|
erri
askok ere, nondik egin behar dute autobide berria. Ezaguna da irakurleen artean Bilbao Behobia autopistak Zarautzen egiten duen ondamendia.
|
|
2004
|
|
|
Roman konturatu zen jaki gehiago zegoela Tourreko etapa batean Frantziako edozein herritan baino. Eta Frantziako edozein
|
herritan
askoz ere jaki gehiago Gernikako astelehen batean baino.
|
|
2005
|
|
|
15 Beste
|
herri
askotan ere gertatu izan denez, arrantza portu izatetik kirol ontzientzako kai izatera aldatu da.
|
|
|
Izan ere, ekialde urruneko herrialdeetan intsektu mota ugari dago elikagai gisa, besteak beste, saltamonteak, kakalardoak, inurriak, kilkerrak, txitxarroak edo burruntzi larbak, erre, marinatu, gehitu edo oinarrizko beste elikagai batzuekin konbinatzen dutenak, hala nola arrozarekin. Beste
|
herri
askok ere ohitura intsektujalea dute: Australiak, bertako aborigenek oilasko erraldoiko belugak dituzte gustukoen; Mundu Berriak, berriz, intsektu kontsumoa oso zabalduta egon zen kultura indigenen eta lehen kolonizatzaileen artean, eta haien eguneroko dietetan ez ziren falta matxinsaltoak, kilimak, larbak edo polilak.
|
|
2008
|
|
|
Un dia de noviembre oso film zintzoa da, iraultzaren berrikuspena egiten du testigantzetan oinarrituta, historiaren une oso konplexu batean: 70eko hamarkadak atzerakada jasan zuen, ez Latinoamerikan bakarrik, baita beste
|
herri
askotan ere (68ko maiatza ondorengo errepresioa Frantzian, Txinako iraultza kulturala, diktadura ugari…). Garai zailak ziren eta nire filmak sei urte eman zituen atxilotuta, estreinatu gabe, eta zinema mundutik baztertu ninduten, sistemarekin kritikoa izateagatik [Luis Pavon Tamayo Kulturako arduradun zen" bosturteko grisa" deituriko garai hartan].
|
|
2009
|
|
|
Uztailaren18an bertan, aipaturiko Gerra Deia kaleratu baino lehen, Jose Rodriguez Medelguardia zibilen buru nagusia, estatu kolpean parte hartzeko Molaren gonbidapenari uko egin ziolako, bere menpekoek erail zutelarik gerra hasita zegoen. Hurrengo orduetan, errepublikano, sozialista, ezkertiar eta nazionalisten atxiloketakabiatu ziren hiriburuan baita
|
herri
askotan ere. Era berean, esparru politiko horienegoitzez, batzokiak, Casas del Pueblo direlakoak, inprimategiez indarrez jabetuziren matxinatuak, edozein erresistentzia asmorik, errotik deuseztatuz.
|
|
|
Arrasatekoa izan zen euskarari bultzada emateko sorturiko lehen elkartea. Eta beste
|
herri
askotan ere fenomeno bera abiatu zuten urte gutxian.
|
|
|
Bizkaiko Foru Aldundiak larrialdi eta salbamendu zerbitzuak handitu zituen, eta debekatu egin zituen aire zabalean egitekoak ziren ekitaldiak. Gipuzkoako eta Bizkaiko kostaldeko beste
|
herri
askotan ere hartu ziren neurriak: Getarian, Bermeon, Zarautzen, Getxon...
|
|
2011
|
|
|
Hego Euskal Herriko beste hiriburu eta
|
herri
askotan ere jaso zituzten hiru erregeek neska mutilen eskutitzak.
|
|
|
Espainolak hona heldu zirenean, bazuan hemen Moctezuma izeneko buruzagi handi bat. Lur eremu zabalen jabe zuan eta inguruko beste
|
herri
askok ere hari ordaintzen zizkiotean zergak. Zerga astunak, gainera:
|
|
2012
|
|
|
Eskola txikien itxieran beste
|
herri
askotan ere eragin zituen bezala protestak, Arrañek guraso elkartearen sorrera ekarri zuen. Joseph Senarrarekin Paristik boluntario bezala etorri eta bertan gelditua zen Anne Godement (berez Mercerau, Frantzian emakumeak senarraren deitura hartzen du) izendatu zuten irakasle.
|
|
|
Iberian bizi izan diren beste
|
herri
askok ere utzi dituzte beren arrastoa, hala nola iberoek eta zeltiberoek. Haien hondarren artean badira herrixkak (Ullastret Gironan, Numantzia Sorian...), eta eskulturak, Elx eko Dama (Madrilgo museo arkeologikoan dago) eta Guisandoko Zezenak (El Tiemblo, Ávila).
|
|
|
Abaniko saltzailea etorri zenetik
|
herrian
askoz ere haize gehiago zebilela, bai, baina herritarrak ez ziren horretaz konturatu, eta monumentu bat egin zioten plazaren erdian.
|
|
2014
|
|
|
Populazioa zahartzen ari da, eta Bizkaiko
|
herri
asko ere ez dira horren salbuespena. Horren lekuko da, esterako, Trapagarango populazioaren ia erdia 50 urtetik gorakoa dela, Xabier Cuellar alkateak azaldu duenez.
|
|
|
Aurreko ataleko mapari begiratu eta taldeekin arteko ehunka igurtzi bultza daitezke, eta horrela sortutako txinparta horietatik su koxkorrak sortuko lirateke. Zumaian hori eragiteko bi berogailu nagusi ikusten ditut, gainerakoak gutxietsi gabe, beste...
|
herri
askotan ere motor izan daitezkeenak: herri ekimeneko hedabideak (Baleike kultur elkartearenak) eta Zumaiako Bertso Eskola.
|
|
2015
|
|
|
EH Bilduko Joseba Asiron da Iruineako auzapez berria. Lizarran, Tafallan, Tuteran eta bertze
|
herri
askotan ere kargu gorenak hartu dituzte euskal alderdiek. " Udal tsunamia", idatzia izan denez, gozagarria zenbaitentzat, mingotsa bertze batzurentzat.
|
|
2017
|
|
|
Orioko haurrek neguan jolastu dezaten azpiegitura egoki bat egitea nahi dugu". Guraso taldearen esanetan, Orion eskatzen ari diren parke estalia ez da" ezohiko" zerbait," inguruko
|
herri
askotan ere mota horretako proiektuak egiten ari baitira".
|
|
|
Azken urteotan, baina, sareko kide ez diren Gipuzkoako
|
herri
askotan ere jabetze eskolak edota antzeko egitasmoak sortu eta kudeatu dituzte, hala nola Zarautzen, Tolosan, Errenterian, Pasaian, Zumaian, Azkoitian eta Donostian.
|
|
2018
|
|
|
Oraikoan, Akelarre elkarteko hogoita hamar bat dantzari eta musikari dira Hego Ameriketarat joan direnak bi asterentzat. Mar del Plata hiriko euskaldunen ganat, beren euskalastea baitute keinka huntan, bainan harat geroz beste
|
herri
askotarat ere agertzekoak dira, han gaindi ainitz tokitan baitira euskal taldeak, euskarari eta euskal ohidureri atxikiak... Dei bat luzatua da diru laguntza galdez gastuen arintzeko gisan, hori Interneten bitartez bainan hortarako mintza ditake ere elkarteko arduradunekin.
|
|
|
bertze
|
herri
askotan ere hala da, Ipar Euskal Herri huntan ostatu biziki guti dagolarik euskarazko hedabideeri atea idekia dienik.
|
|
|
«Hori ez al da botere harremanen adibide? Gizonezkoen pribilegioen adibide garbia da hori».Herrietan ere, plantoDonostian ez ezik, Gipuzkoako beste
|
herri
askotan ere jarraipen zabala izan dute Martxoaren 8ko mobilizazioek. Hainbat herritan antolatu zituzten greba feministarekin eta emakumeen nazioarteko egunarekin lotutako ekinbideak.
|
|
2019
|
|
|
Gaur egun, baserri bat eta baseliza daude bertan. 1268ko
|
herria
askoz ere lehenagokoa izango zen eta bere izenak iradokiko luke, jatorrian sarabe zenaren inguruan garatu eta bilduko zela, apika, Sarabe herria.
|
|
|
Ikus II. 1722 GORRITINE ETA MALKORRA EZKONTZA KONTRATUAN kapituluan ere aipatua. Nik uste, behin bordak eraki eta artalurrak martxan jarrixe ondoan, hark ere bere nekeak bazituela ikustean, ondasun iturri haien mantenuak zekarren eskulan zakarra maizterrei utzi eta, errenta truke, erdia beregana zezaketela ikusi zutelakotz;
|
herrian
askoz ere guriago biziz, kasik kolpe zorririk jo gabe, eta askotan gainera, herriko landako alor pusketen lan pizarrak ere maizter bordariei eraginez. Eta ez bedi ahaztu, jarrera aldaketa honek, berarekin ekarri zuela ondotik segidan, ardiborden sorrera ere.
|
|
|
5. Goizuetan eta Nafarroako mendi aldeko beste
|
herri
askotan ere halaxe bizi direla bordariak beren herriko etxeen jabe izateak ematen dien bezindade eskubiderik eta obligaziorik deusetan galdu gabe.
|
|
2020
|
|
|
Beste euskal hiri eta
|
herri
askotan ere beste horrenbeste gertatzen da, jakina, ez dugu ezer berririk jakinarazi. Baina, idatziz jasota gera dadila hau:
|
|
|
Baiona, Maule, Donibane Lohizune (Lapurdi), Ziburu (Lapurdi), Hendaia (Lapurdi), Donapaleu (Nafarroa Beherea), Itsasu (Lapurdi) eta Hazparne (Lapurdi). Beste
|
herri
askotan ere egongo dira kazetariak, tokian tokian gertatzen denaren berri emateko.
|
|
2022
|
|
|
Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan eginen dituzte protestak, datozen astelehenetan. Udan egin bezala,
|
herri
askotan ere mobilizazioak eginen dira. Jesus Maria Soubies, Euskal Herriko Pentsiodunen elkarteko kideak adierazi duenez," molde guzietako mehatxu eta zorigaitzekin hasiko dugu ikasturte berria:
|
|
|
30 urtean, 5.000 donostiarrek hartu dute parte Mintzalagunen. Euskal Herriko beste
|
herri
askotara ere zabaldu da proiektua, eta, iazko ikasturtean, 6.150 pertsona inguru aritu ziren aurrez aurreko saioetan; eta beste mila inguruk sareko aukera baliatu zuten.
|
|
|
Newroz, Nawruz, Norooz, Nowruz... modu askotara deitzen zaio egun horri Eurasiako eremu zabal horretan; new horretan hizkuntza europarretako berri hitza nabari da argi, eta egun esan gura du bigarren silabak. Egun berria da Newroz, urtearen hasiera, eguberria, eta bai, indoeuropar jatorria dauka, irandar herrietakoa zehazki –kurduak, persiarrak, balutxak, tajikak eta abar– Haien auzo, inoiz etsai eta sarritan auzo izan diren turkiar
|
herri
askok ere egutegiko egun garrantzitsuentzat daukate Newroz: Asia Erdialdean eta Azerbaijanen, esaterako.
|
|
2023
|
|
|
Iruñekoaz gain, beste
|
herri
askotan ere gertatu ziren desmasiak eta lapurretak erabateko inpunitatearekin. Ondoren, errepresio ekonomiko hori guztia instituzionalizatu egin zuen erregimenak, dekretuen, batzordeen eta 1939an horretarako propio kaleratutako Erantzukizun Politikoen Legearen bidez. Josu Chueca historialariak 2015ean ARGIAn idatzi zuen bezala (2.445 zk.), duela gutxi arte" eskuraezinak" genituen artxibo eta dokumentuak ireki dira orain, lege horren eragina norainokoa zen jakiteko baliagarriak:
|
|
|
Akitaniarren eta baskoien artean agertu dira halakoak, baita Sorian ere (Espainia). Beste
|
herri
askotan ere gertatu zen gauza bera; etruskoak, adibidez, garai bertsuan, elebidun bilakatu ziren erromatarren mendean, latina ikasi beharrez, eta halako inskripzioetan etruskoa eta latina erabili zituzten nahasian; harik eta etruskoa galdu zen arte. Iberiera eta beste hizkuntza asko galdu ziren.
|
|
|
bederatzi Gipuzkoan (Arrasate, Azpeitia, Donostia, Eibar, Errenteria, Hernani, Urola Garaia, Zarautz eta Zumaia), sei Bizkaian (Arrigorriaga, Balmaseda, Basauri, Durango, Ermua eta Ondarroa), bat Araban (Gasteiz) eta beste bat Nafarroan (Iruñea). Baina, beste
|
herri
askotan ere abian jarri dira sortzeko prozesuak.
|