|
2001
|
|
|
Mitxelena guztiz bat letorke âbere testuetan guztiz bat datorâ maiz erabili izan dudan Heinrich Böll en esaldi batekin: " Bizilegezko
|
herri
batean hizkuntza bizilegezko bat bilatzen saiatzea da nire eginkizuna". Hiz  kuntzalaritza eta euskal literaturari buruzko ikuspegia; euskara batuaren aldeko apustua; eztabaida soziolinguistikoaren plazan parte eraginkorra hartu izana...
|
|
2002
|
|
|
Lehendabizi, eskola liburuak. Gure artean azken urteotan ikastolaren alde eginikako borroka ezaguturik, ez dugu denbora gehiago galdu behar
|
herri
baten hizkuntza eta kultura aurrera eramateko, eskola dela biderik aproposenetako bat azpimarkatu nahiz. Eskola, ikastola, erakunde errespetagarria da (baina ez dezagula ahaztu, errespetua eskatu ez baino irabazi egin behar dela, luzaro iraun dezan nahi badugu).
|
|
2004
|
|
|
X. ALBIZU. Euskalduntasunaz ari bagara, bada, nik ez dut ezagutzen
|
herri
bat hizkuntzarik gabe. Euskal Herriak bere hizkuntza galtzen badu, ez da Euskal Herririk izango.
|
|
|
|
Herri
baten hizkuntza nortasuna gordetzeko eta sustraitzeko nekez aurkituko dugu masa hedabide bat baino tresna indartsuagorik. Masa hedabide hauei esker hizkuntzak hedapen eta ezarpen nabarmena izango du etxezulorik zuloenean ere.
|
|
|
Hizkuntzen aldaketak berez piskanaka gertatzen dira, eta etnien arteko politikazko mugak baiño iraunkorrago. Denbora luzea behar izaten da
|
herri
bati hizkuntza aldarazteko. Irunberri’n eta Gares’en milla urtez entzun dira euskera eta españera; eta Brussel’en berdin frantsesera eta neerlandera.
|
|
2007
|
|
|
Berdin hizkuntza: ez da gogamen autokontzientearen produktua (hizkuntza ez da izpirituak halakoxea pentsatu eta eginiko zerbait, bere gogara beste bat asmatu ahal izango lukeena), eta bai, arraza bezalaxe, naturaren emari naturala, izpiritua (burujabetu izan) baino lehenagokoa; beraz, historiaren aurrekoa508 Historian kontuzkoa ez da hortaz
|
herri
baten hizkuntza bera (prehistorikoa), baizik herri gogo hark hizkuntzarekin egiten/ ematen duena herrien kontzertu historikoan (poesia, etab., oroz gain filosofia). Volksgeista, aurrenik, naturala da; hein horretan, historiaren baldintza, ez bera historiagina, ezpada izpirituak (objektiboak) edo historiak tresna gisa baliatzen duena, eta baliatu eta gero horrek berak gainditu beharrekoa.
|
|
|
Egiaz, Jainkoak munduko hizkuntza guztiak ontzat dauzkan eran, hala lituzke Printzeak ere bere herrietako hizkuntza ezberdinak, ez ontzat eman soilik, ezpada baita ohoratu ere? 453 Ez du onartzen hizkuntza bakarraren inposaketa progresoagatik, herri atzeratuen instrukzioagatik, harremanen lastertzeagatik, efikaziagatik justifikatu nahi izatea. Herri baten kultura ona ez da lasterrezkoa; are, ez laster eta ez astiro ahal da
|
herri
bati hizkuntza arrotz baten bidez kultura inposatu; nazioaren lur gainean eta hizkuntzan bakarrik hazten da ganoraz kultura. –Anything is preferable to a system which imposes the ideal of one culture on another and arranges, adjusts, makes for uniform «physiognomies», as opposed to a condition which is «natural», in a state of «creative disorder», where alone individuality and freedom live and grow.
|
|
|
Labur: hizkuntza bat herri bat da, eta
|
herri
bat hizkuntza bat da (ez dena lehentiarki adiera politikoan ulertu behar, nahiz eta kontsidero politikoa ere ezin duen ez merezi gero). Hizkuntza bat biziera bat da, bizitzaren misterio eta konplexutasun guztiagaz; hizkuntza bat indibiduo bat da, indibiduoaren nortasunarekin, bera gelditu gabe eraikiz doana.
|
|
2010
|
|
|
Noordegraaf ek, bere artikuluan, bitan banatzen du Europako hizkuntzalaritzaren tradizioak XX. mende hasieran, bata, humboldtiarra, energeia hitzaren inguruan antolatzen dena (hots, hizkuntza energeia gisa) eta bestea, Saussure-ri segituz sistema hitzaren inguruan antolatzen dena; bigarrena argi eta garbi nagusitzeak esplikatzen du, hein baten, hizkuntzalari humboldtiarrek pairatu duten marginazioa eta ahanztura; halaber, Humboldten asmo antropologikoak (jakina denez, harentzat hizkuntzalaritza antropologiaren atal bat zen funtsean) esplikatzen du primeran Uhlenbeck bezalako ikerle batek hizkuntza baten ikerketa herri baten manifestazio kulturalen osotasun banaezinaren baitan kokatu nahi izatea: oin beltzera, lehenengo eta behin,
|
herri
baten hizkuntza da, hots, osotasun baten zati bat. Hortik Amerikara egin zituen bi bisitetan tribu horretako kideekin izandako bizipenak eta haien kontakizuna, Mary Eggermont Molenaarrek artikulu batean (eta orain komentatzeko astirik ez dugun liburu berezi batean, Montana 1911 a professor and his wife among the Blackfeet, 2005) hain ederki berpiztua.
|
|
|
Aipa dezagun, hori ezaugarritzeko, J. Grimmen honako definizioa: "
|
Herri
bat hizkuntza bera hitz egiten duten gizakien esentzia da". Definizio horrek, egiaz, jada XVI. mendean du hastapena, baina geroztik behin eta berriz izan ditu aldaera berriak eta, horrela, indartuta iritsi zaigu gaurdaino.
|
|
|
Berdin da, erakusten ari natzaizu
|
Herri
batek hizkuntzan bertan —haren moldagarritasunean— eduki dezakeela aurrera egiteko aukera zein kontrakoa.
|
|
2011
|
|
|
Irrati nobela batzuk gaelikoz egiten ere hasi dira. 2012 urtean gaelikoaren erabilerari buruzko inkesta baten datuak emango dituzte, eta datu onak espero dira.Zer garrantzia dute
|
herri
batean hizkuntza propioan egiten diren irrati publikoak. Berebiziko garrantzia dute; batetik, hizkuntza bat nortasun sozial eta pertsonal bat eraikitzeko plataforma delako. Hedabideak ezinbestekoak dira hizkuntza horri indarra emateko.
|
|
|
Agian hezkuntza sisteman integratuta egon litzateke hori, ez soziolinguistika asignatura modura, ez, gehiago beste zentzu batean. pertsona bakoitzak gauza batzuk pentsatu behar ditu, informazio bat eduki behar du, informazio hori tratatu behar du, gauza batzuk egitea erabaki behar du. esate baterako, euskaltegira doazen euskara ikasleekin izan ohi dugun kezka izan ohi da ez dizkiegula hainbat gai ezagutzera eman. Berak ere ez ditu inoiz planteatu, eta momentuz bere jarrera euskara ikastea da, diren arrazoiak direla, baina ez daki zehazki zer den euskara, nolako erabilera duen, ez eta
|
herri
batean hizkuntza elkarbizitza dela ere.
|
|
|
–Baina erabat ziur nago,
|
herri
batek hizkuntza jakin bati dion loturari erantzun nahi zaionean, azalpen erabat instrumentalak ez direla nahikoa eta egin litzaiokeela aipamen bat herri horrek bere hizkuntzarekiko duen lotura emozionalari?. Josep R.
|
|
2012
|
|
|
Hona hemen funtsean dagoen argudio ezkutua:
|
herri
batek hizkuntza propio eta berezi bat behar du, nazio bezala existitu nahi badu behintzat, eta hizkuntz bizitasunaren garantiatzat literatura bernakulo bat ere. Honelako literatura batean, soberaz daude itzulpenak (Pott 1978e:
|
|
2014
|
|
|
herri askok menderatzaileen hizkuntza hartu du (espainolek, galiarrek), beste kasu batzuetan menderatzaileak hartu du menderatuarena, hau landuagoa bazen. . Ce n, est pas au langage que l, on reconnaît encore, de nos jours, en Normandie, les descendants des Scandinaves, ou, dans nos ports du midi, les petits fils des Hellènes? 1050
|
Herri
baten hizkuntzak ez du derrigor haren jatorrizko arraza edo izaera adierazten.
|
|
|
Euskal Nazioak euskalduna izan behar duelakoan gaude,
|
Herri
bati hizkuntza bat baitagokio. (?).
|
|
2015
|
|
|
Hona hemen funtsean dagoen argudio ezkutua:
|
herri
batek hizkuntza propio eta berezi bat behar du, nazio bezala existitu nahi badu behintzat, eta hizkuntz bizitasunaren garantiatzat literatura bernakulo bat ere. Honelako literatura batean, soberaz daude itzulpenak.
|
|
2016
|
|
|
–Hona hemen funtsean dagoen argudio ezkutua:
|
herri
batek hizkuntza propio eta berezi bat behar du, nazio bezala existitu nahi badu behintzat, eta hizkuntz bizitasunaren garantiatzat literatura bernakulo bat ere. Honelako literatura batean, soberaz daude itzulpenak?
|
|
2018
|
|
|
Aspaldian Eurasian zabaldu eta nagusitu zen hizkuntza familia bateko oinordeko bakarra Europan. Hizkuntza indoeuropar hedazaleek inguraturik ia 3000 urtez bizirik irautea asmatu duen tradizio militar edo hedazalerik gabeko
|
herri
baten hizkuntza. (...)
|
|
2019
|
|
|
Berhain,
|
herri
baten hizkuntza maitatzen eztenetan edo bere erabiltzea gutitzen den guztietan’ hunela egiten duen herriak’ bere persuntarzunaren konszientza galtzen ari dela erran dezakegu. Hizkuntza’ sentimendu nazionalearen thermometera da.
|
|
|
Jakilearen traumatismoa euskal hiztun komunitate osoarena da,
|
herri
bati hizkuntza bortxaz extipartzen ari zaion heinean.
|
|
|
Bestela, plazer ukatua da. haatik, ez dezagun uka, masturbazioa trantsitorioa izan badaiteke ere, ganorazko bizitza sexualerako partaideak beharrezkoak dira. eta horretan dago koska, mixel etxekoparrek (2017) Berriako elkarrizketan zioen gisan, balizko hiztun partaide horiek desagertzen ari baitira: " tsunami bat izan da 25 urtez. harritzekoa. ene adinekoen artean, hamarretarik zortzi edo bederatzik euskara badakite. eta oraingoen artean, hamarretarik batek". horiek hola, Jakilearen traumatismoa euskal hiztun komunitate osoarena da,
|
herri
bati hizkuntza bortxaz extipartzen ari zaion heinean. hortik abiaturik, diagnosi horrekin eta erresilientziari esker oinazearen nondik norakoak ulertu eta gero, minaren aringarriak sorkuntzatik bilatu egin behar zaizkio autoestimua eta duintasuna goratuz, kulpabilizazioa eta lotsa uxatuz. haatik, jakin, aringarri horiek beren mugak badituztela komunitate eria traumatismoa pairatzen ari den une ho...
|
|
2021
|
|
|
1. a:
|
Herri
baten hizkuntza zergatik da garrantzitsua. Zergatik antropologiarentzat?
|
|
2022
|
|
|
|
Herri
bat hizkuntza bat! Gustüko züan arraprua ikurra bezala hartüz, Ziberou ko Egünaria, eta Hiztegi Ttipia Euskara Batua Zuberera hontü züan eta Sü Aziakoeki argialatü zütüen.
|
|
|
Ez da nobedadea. Baina
|
herri
bat hizkuntza errekuperatzen ahalegintzen ari denean, nola eska daiteke ordu berak banatzea hizkuntza bakoitzari. Nire identitatea euskaraz eraiki nahi dut, beste guztiak ongi etorriak baino ez dira.
|
|
|
Funtsean, elebitasun soziala ez da inon betetzen:
|
herri
batean hizkuntza asko erabil daitezke, baina gizarteak azkenean hizkuntza bakarrean funtzionatzen du. Hizkuntza gatazka terminoak ez gaitu ikaratu behar, zeren bada gatazka bat:
|
|
2023
|
|
|
taldea, komunitatea, Herria garelako. Euskara
|
herri
baten hizkuntza da, eta Korrikan batasun sentimendua hauspotu nahi dugu, elkarrekin etorkizunean aitzina egiteko energia kolektiboa, alegia.
|