|
2000
|
|
|
Halaber, baraualdiak aurrera egin ahala euskararen eguneroko gorabeheretan sartu ginen eta urtarrilaren 7rako deitu genuen Mintegian, Plangintza Estrategikoa eta
|
Herri
Mugimenduentzako Erronkak izeneko beste idazki bat plazaratu genuen. Era berean, baraualdi osoan, saguzarra joan etorrian ibiltzen den bezala, gai ugari mahaigaineratzen zitzaizkigun, eta honen ondorioz erabaki genuen euskalgintza osoak parte hartuko lukeen kongresua proposatzea.
|
|
|
ATTAC Frantziako estatu mailan zergen eremuan borrokan ari den talde bat da. Talde honek iniziatiba hartu zuen Ipar Euskal
|
Herriko
mugimenduak gonbitatuz, ezker abertzalearen mugimenduak barne. Hastapeneko bilkuretan 25 talde bildu zituen kontra gailurra eratzeko.
|
|
|
Eskubide honekiko traba baino mugimendu abertzalearekiko oztopoak jarri dituzte alta. Ipar Euskal
|
Herriko
mugimendu abertzalea bakarrik balitz gure aldarrikapenak onartuko zituztela erran dute. CGT, FSU eta SUD sindikatuek eskuak lotuak dituzte Parisen.
|
|
|
Euskal Herrian bizi den egoera da funtsean onartzen ez dutena. Bazekiten hasieratik Euskal
|
Herriko
mugimendu abertzaleosoak parte hartuko zuela. Zer nahi gisaz ere, nahiago izan dute plataforma uztea eta beren bidetik segitzea.
|
|
|
ETAren zerbitzura eta honen laguntzarako lan egitearen akusazio generikoa da aipatzen den proba bakarra. Batzuk isilpean mantendu nahi dutenaz informatzeagatik, eta Espainiako eta Frantziako estatuek ezkutatu nahi dutena mundu zabalari azaltzeagatik edo Euskal Herriko
|
herri
mugimenduetan inplikatzeagatik besteak. Eta guztiak, menpekotasunean bizi nahi ez dutelako eta euskaldunak gure orain eta geroaren jabe izango garen Euskal Herria aske eta subirano baten alde egiten dutelako.
|
|
|
Urte batzutan landu izan den politika agortzen ari dira, eta ezinbestean
|
herri
mugimenduko espresio autoantolatu eta egituratuak eta administrazioaren arteko elkarlana egituratzea helburu garrantzizkoa da. Elkarteak 13 urte pasatu behar izan ditu lanean administrazioarekin adostasun minimo batzuk hitzartzera heldu aurretik.
|
|
|
Argi dagoena da 90eko hamarkada hasieran administrazioarekin genuena baino askoz harreman hobea dela gaur duguna. 80ko hamarkadan
|
herri
mugimenduek, nahiz eta desegituratuta izan, oso dinamika indartsua zuten eta ez zitzaion inolako garrantziarik eman, edo alderantziz, desegitea zen helburua. Administrazioak erakundetze prozesuari bakarrik eskaini zion arreta eta laguntza, eta hor aurrez aurreko borroka bat hasi zuen herri mugimenduekiko.
|
|
|
80ko hamarkadan herri mugimenduek, nahiz eta desegituratuta izan, oso dinamika indartsua zuten eta ez zitzaion inolako garrantziarik eman, edo alderantziz, desegitea zen helburua. Administrazioak erakundetze prozesuari bakarrik eskaini zion arreta eta laguntza, eta hor aurrez aurreko borroka bat hasi zuen
|
herri
mugimenduekiko. 90eko hamarkadaren hasieran lehen esandako bikoiztasunaren fenomenoa egon zen.
|
|
|
Ezaguna da Txillardegiren espiritu kritiko zorrotza, politika orokorrean bezala soziolinguistikan eta glotopolitikan. Eta euskararen aldeko
|
herri
mugimenduko zenbait iritzieta jokabide salatu eta astintzen badu, areago kritikatzen du alderdi politikoen zenbaitjokabide eta erakunde publiko batzuen politika, bera funtsean herri mugimenduarenaldetik jarrita dagoenez.
|
|
|
Euskararen aldeko
|
herri
mugimenduko erakunde eta lagunen artean jarrera ezberdinakazaldu izan dira azken urteotan hizkuntzaren berreskurapenaren eta normalkuntzarenlan eta ahaleginaren autonomiaz eta izaera politikoaz. Pentsaera ezberdinen arabera, iritzi emateak eta eztabaidak, kritikak eta kontra kritikak ez dira gutxi izan.
|
|
|
Sarrera horietan Txillardegik agertu dituen ideia nagusi eta gehien erabiliak bildu etaaztertu ditu Paulo Agirrebaltzategik, zortzi gaitara ekarriz eta bakoitzari buruzko iritziaknabarmenduz: 1 Euskara eta Euskal Herria (horien bereizi ezina), 2 Euskararennormalkuntza, arazo soziala (norbanakoen jarreretatik harantzago), 3 Soziolinguistikarenpremia (beharrezkoa, euskararen normalkuntza zentzuz aurrera eramateko), 4 Euskararen aldeko
|
herri
mugimendu jantzia (mugimenduaren eginkizuna, eta militanteek arazosoziolinguistikoen jabe izan beharra), 5 Beste Herrien esperientziak ezagutu beharra (etahorietatik ikasi, euskararen normalkuntza egoki gidatzeko), 6 Diglosia eta elebitasunaren aurka (kontzeptu horien analisi kritikoa euskararen normalkuntzari dagokionez), 7.Euskararen normalkuntza, arazo politikoa (euskararen aldeko ahalegin eta... alde positiboak eta negatiboak (horien egitekoa, euskarari buruzko horien politikapraktikoaren balioztapena, aldekoa eta kontrakoa).
|
|
|
EUSKARAREN ALDEKO
|
HERRI
MUGIMENDU JANTZIA
|
|
|
Euskararen aldeko
|
herri
mugimenduaren ezinbestekoaz ez du Txillardegik inoizzalantzarik izan; eta horixe eratzen, antolatzen eta bultzatzen saiatu da. Jakin besterikez dago, EHEren sorreran Txillardegi egon zela eragile eta, ideologo?
|
|
|
Jakin besterikez dago, EHEren sorreran Txillardegi egon zela eragile eta, ideologo? nagusietako, etaEKBren sorreran ere partaidetza bizia eta erabakigarria izan zuela7 Beti egon da euskararenaldeko
|
herri
mugimenduan buru belarri inplikatuta. Horren izenean kritikatu du, baita ere, erakunde publikoen zenbait jokabide politiko, mugimendu hori makaltzera datorrena:. Harrokeriak puztutako erraldoikerien truke ekimen herrikoi apalak suntsitu nahia, zinez, sinetsi ezina da?
|
|
|
Eta badirudi euskararen aldeko
|
herri
mugimenduaren oparotasunari buruz baikordela Txillardegi, eta benetan harrigarria, pozgarria!, gertatzen zaiola:
|
|
|
–Zer esangodugu Euskal Herrian Euskaraz erakundeaz, edo Abokatu Euskaldunen Elkarteaz, edota Kilometroak jendetsuez (jadanik 23 urtetan ospatuak), edo Arrasateko A.E.D.harrigarriaz, edo beste anitzez? Kanpotarrak harritu egiten dira gure
|
Herri
Mugimenduaren indarra ezagutzean (eta bertakook ere, egia aitortzekotan, ez gutxiago!). Mirari dirudi. Zinez?
|
|
|
|
Herri
mugimenduaren ezinbestekoa aldarrikatzearekin batera, ordea, horrek hizkuntzako fenomeno sozialez ondo jabetu behar duela nabarmentzen du. Horienazterketa soziolinguistiko serio eta zientifikoaren premia, besteren artean, euskararenaldeko herri mugimenduak berak du, hain zuzen, Txillardegiren ustez.
|
|
|
Herri mugimenduaren ezinbestekoa aldarrikatzearekin batera, ordea, horrek hizkuntzako fenomeno sozialez ondo jabetu behar duela nabarmentzen du. Horienazterketa soziolinguistiko serio eta zientifikoaren premia, besteren artean, euskararenaldeko
|
herri
mugimenduak berak du, hain zuzen, Txillardegiren ustez. Horretaraxeetorri zen, besteren artean, BAT Soziolinguistika Aldizkariaren sorrera bera, lehenzenbaki hartan aitortzen zigunez.
|
|
|
Horretaraxeetorri zen, besteren artean, BAT Soziolinguistika Aldizkariaren sorrera bera, lehenzenbaki hartan aitortzen zigunez. ?...
|
herri
mugimenduen zuzperketa guztiz dapremiatsua (Quebec-en eta Vlaander en ikusi den bezala); eta, alderantziz, herrimugimenduen ahulezia edo zafraketa (Irlanda, Bretainia) guztiz kaltegarria. Bainaherri mugimendu horrek jakin egin behar du, ahalik eta ongienik nola eskolatu etajantzi.
|
|
|
Horregatik, eta berak
|
herri
mugimendu horretan izan duen inplikazio bizitikjartzen du bere kritika ere, prestaketa soziolinguistikorik ezean ipintzen duenean hainbihotzeko duen EHE elkartearen krisietako baten azalpena, Txepetx en iritziarekin bateginez: –E.H.E.en kasua ere ukitzen du Txepetx ek; hasierako bultzaldi esperantzagarrihura gogoratuz; baita ere gero jasan zuen beherakada ezaguna, eta berau soziolinguistika teoria sendo baten eskasiari leporatuz (hein batez egia izan daitekeena, zalantzarikgabe)?
|
|
|
Iparraldeari dagokionez, bistan da euskal
|
herri
mugimenduak irrati sare garrantzitsua eratu zuela 80ko hamarkadan. Urte haietan eta neurri handi batez Iparraldeko euskaltzale, apez eta Eliza euskaldunari esker, erantzuna eman zitzaion herritar askok eskatzen zuten euskarazko informazioa jasotzeko irritsari.
|
|
2001
|
|
|
Datorren asterako, ekainaren 25etik 27ra, 2001eko Europako Ekonomiaren Garapenari buruzko Konferentzia zegoen iragarrita Bartzelonan, Munduko Bankuak antolaturik. Azkenerako, bilera bertan behera utzi beharrean gertatu dira, globalizazioaren aurkako
|
herri
mugimendu gehiagoren iragarpenen ondorioz. Baina, zer dago bizi izan genuenoi, 1968ko maiatzean Frantzian izandako mugimendua gogorarazten digun nazioarteko mugimendu honen atzean?
|
|
|
Hala, honako hauek ditugu, besteak beste: INPEG, Globalizazio Ekonomikoaren aurkako Ekimena; Nekazaritza Ildoa, Euskal Herriko EHNE nekazarien sindikatua kide delarik; Jubileo 2000, kanpo zorra indargabetzearen aldeko taldeek osaturik; ATTAC, Frantziako
|
herri
mugimenduak biltzen dituen taldea; MME Kontrolatzeko Hiritarren Koordinadora, taldeak bilduz; Talde Ekologistak, bertako kide izanik Greenpeace eta Earth Firts
|
|
|
Bertsolaritza, euskal kanta berria, Ikastolak, komunikabideak eta euskal argitalpenak, 1960ko hamarkadan, euskal gizartean sustraiak sendo botata zeuzkaten kultur gertakariak ziren, eta frankismoa suntsitzen saiatu bazen ere, ezzuen lortu. Alfabetatze eta euskalduntzearen hezkuntza gertakaria, funtsean,
|
herri
mugimendu baten ondorio da.
|
|
|
Odriozolak (1990) ere ideia berbera aipatzen du. Nola definitzen da euskararen aldeko
|
herri
mugimendua. Autore horren ustez, euskalgintza, mailahonetan behintzat, euskararen aldeko jarrera ideologia batetik erne eta hedatu da, eta bere sorrera hazkundeetan era askotako euskaltzaleak aritu izandira (euskaldunak, erdaldun euskarazaleak, elebidun pasiboak...).
|
|
|
AEK
|
herri
mugimenduak 1978an hasi zituen bere lehen harremanak Gasteizko Euskal Kontseiluarekin instituzionaltzera iristeko bideak urratzeko asmoz.AEK k aurkeztutako alternatibak, ordea, ez zuen aldeko erantzunik jaso, eta 1981eanAdministrazioak Helduen Alfabetatze Berreuskalduntze Erakundea (HABE) organismoa sortu zuen, praktikan AEKren plataforma paraleloa eta alternatiboabilakatuz.
|
|
|
Europan, batik bat. Bateratu behar da, hala eta guztiz ere, lan hori,
|
herri
mugimendutik sor daitekeena rekin. Eta hori da benetan planteatu behar dena.
|
|
2002
|
|
|
Dogma horiek desobedientziaren definizioa baldintzatzen baitute. Aurrekarien ekarpenak eta
|
herri
mugimenduarenak bilduz joan behar dugu espazio bat sortzeko eta desobedientzia definitzen joateko. Gaur egun ez dago erakunde bat, ez teorizatzaile aitzindari bat.
|
|
|
Horrela hasi nintzen euskara ikasten, eta arrazoi zuen, nortasuna aurkitu nuen, aberastu egin ninduen jatorrizko hizkuntza ikasteak. Eta
|
herriko
mugimendu askotan sartu nintzen, baina ez denetan. Gauza gehiegitan ez da sartu behar, deskantsatu ere egin behar da.
|
|
|
Nire ustez gazte berri asko bide horretan barna joateko prest dago, hala ere, beste hainbat borroka armatuaren bidea saiatzeko gisan ere badago. Herri honen legezko eskaerei ezezko borobil bat ematen zaiela ikusirik,
|
herri
mugimenduaren aldetiko erantzun bortitzik gabe ezin dela aitzina egin pentsatzen du gazte askok, oraino ere erantzun eraginkor bakarra borroka armatuaren bidez baino ez dela burutzen ahal uste du askok.
|
|
|
Laburtzeko, hortaz, aipagarria da Euskal
|
Herriko
mugimendu ekologistakmunduko gizateriaren etorkizuna baino gehiago, tokian tokiko arazo zehatzak hartudituela nagusiki aintzat, kultura antidesarrollistak bultzatuta eta, neurri handibatean, pentsamolde eta jokamolde abertzaleak gidatuta. Gainera, oraintsu artebehinik behin, ez du apenas izan administrazioarekin harreman aberasgarririk, batez ere administrazioak berak elkarrizketa eta eztabaida publikorako tartehandirik eskaini ez duelako.
|
|
|
Azken urteetako beste joera nabarmen bat gai bakarra jorratzen duten alderdien sorrera da, hala nola
|
herri
mugimenduen bertsio antolatuena (berdeak...), edoezarritako alderdi politikoekiko eta sistema politikoen funtzionamenduarekikomesfidantza abiapuntu izan duten taldeena. Eskuineko nahiz ezkerreko mugimendu politiko horiek eragina dute ezarritako alderdi politikoetan.
|
|
|
Alegia, gizarteaeragile bihurtu behar dugu prozesu horretan. Horretarako, egokia litzatekebarruti nazionalaren planteamendua unibertsitateko eta gizarteko eragileezberdinei (alderdi politikoak, enpresak, sindikatuak,
|
herri
mugimenduak...) iritsaraztea eta horrekiko posizionamendu bat lortzea; helburuaahalik eta babes gehien jasotzea izanik, betiere.
|
|
|
Hurbiltasuna sortzea[...] lekuan lekuko komunitateen egiazko autonomia bermatzeko eta pertsonen eta naturaren arteko harremanak era zuzenez eta iraunkorrez errespetatzeko. [...] Garapenaren eta aurrerapenaren ideologiari kritika zorrotza egin behar zaio[...] Baieztapen honek, gainera, bat egiten du mundu osoan, hainbat
|
herri
mugimenduk, garapenaren aurrean hainbat sentimenduk, ideiak eta jarrerak banatuz, egiten ari diren gisa bereko borrokekin. Aurrean dugun aukera, informazioa, mobilizazioa, gizarte eztabaida, kontzientziazioa eta borrokari bultzada bat ematea da.
|
|
|
gazteek, emakumeek, auzokoek, nazioalistek, etorkinek, homosexualek, intsumisoek...; beste komunikabide ofizialetan baztertuak dauden minoriek alegia. Boris Vian ek dioen moduan,
|
herri
mugimendu horiek ere beren mintzaira propioa garatzeko aukera dute komunikabide askeetan, diskurtso ofizialetik urrun14 Horretarako, behar beharrezkotzat jotzen zuen Vian ek talde horien diskurtsoen azalpen zuzena, bitartekaririk gabea.
|
|
|
Emisoren eta
|
herri
mugimenduen arteko loturak ezarri ditu irrati askeen arteko aniztasuna eta ezberdintasuna, kontzeptu beraren barruan kolektibo ezberdinek bultzaturiko iniziatibak biltzen baitziren. Hala nola, irrati aske batzuk une edo garai batean irauteko jaio dira, edo protesta baten inguruan, jarraitutasunik nahi izan gabe; beste batzuk auzo edo herri baten interesei lotuta; badaude ere, kultura alternatiboaren euskarria edo adierazbidea izatea helburu zutenak, eta, beraz, tendentzia batekin lotuta daude; edota hizkuntza minorizatuaren bozgorailua direnak.
|
|
|
|
Herri
mugimenduen irratia izan nahi dugu, gauzak komunikabide ofizialek esaten dutenaren modu ezberdinez kontatuz. Estatuak bere irratietan ematen duen ikuspegiari bira eman nahi diogu.
|
|
|
–Miguel Angel Hernández: «Hala Bedik
|
herri
mugimenduena izan nahi du?, Argia, 1374, 61.
|
|
|
Horren ondoren, kalez kaleko kanpaina burutu zuten, udazkenetik aurrera emanaldi erregularrak hasteko. TBIren asmoa Bilbon ari ziren
|
herri
mugimenduekin lan egitea zen. Horregatik, zenbait talderekin harremanetan jarri eta irratsaioak egiteko aukera eman zieten arduradunek:
|
|
|
|
Herri
mugimenduen irratia izan nahi dugu, gauzak komunikabide ofizialek esaten dutenaren modu ezberdinez kontatuz. Estatuak bere irratietan ematen duen ikuspegiari bira eman nahi diogu.
|
|
|
–Miguel Angel Hernández: «Hala Bedik
|
herri
mugimenduena izan nahi du?, Argia, 1374, 61.
|
|
|
Horrela, Tas Tas kontrainformazio agentzia sortu zuten Euban egindako beste asanblada batean. Irratiek berek landutako informazioa eta
|
herri
mugimenduek helarazten zizkioten deialdiak, eta oharrak banatzen zituen agentzia horrek irrati askeen artean, bakoitzak bere aldetik zabal zitzaten. Lan egiteko era honako hau zen:
|
|
|
Carlos Egia eta Javier Bayon en iritziz, irrati askeen krisialdia ez da isolaturik ulertu behar, baizik eta 1980ko hamarkadaren amaieran eta 1990ekoaren hasieran
|
herri
mugimenduetan suertatu zen krisialdiaren barruan kokatu behar da. Hori nabariagoa izan zen irratien kasuan, emisorak funtzionatzen hasi eta jarraitzeko pertsona askoren elkarlanaz gain, finantzabide eta bitarteko indartsuak behar zituztelako, beste ekimenetan baino handiagoak.
|
|
|
Milurteko berriaren atarian, berriz, herri iniziatibak bultzaturiko emisorak ugaritu dira. Krisialditik jakinduria biltzen ikasi duten
|
herri
mugimenduak, iraganeko akatsak berriz ez gertatzeko asmotan tinko direla, komunikabide berriak sortuz joan dira 1990eko hamarkadaren erdialdetik hona. Mota askotakoak dira emisora horiek kudeaketari dagokionez:
|
|
|
– Era berean, irrati askeen asmo komuna
|
herri
mugimenduetako sektoreak ordezkatzea zen bezala, sortu berriek euskara eta euskal eremu komunikatiboa sortzeko ideiak batzen ditu, aipatu bezala desberdintasunak dituzten arren. Badaude euskara hizpide bakarra ez dutenak ere, baina horiek ere euskalduntzearen alde agertu dira, gutxienez oinarrietan.
|
|
|
Horretan, irratiez gain, Joxemi Zumalabe Fundazioak parte hartu zuen, koordinazio lanak egiteko bere burua eskainiz. Hortik aurrera, eginkizun garrantzitsua izan zuen
|
herri
mugimenduak egitasmoa antolatzeko orduan. Era berean, irrati desberdinen, erradiografia?
|
|
|
Hego Euskal
|
Herriko
Mugimenduko irratiak RNE katean sartzeko prozesua:
|
|
|
Bestalde, Baliko Johannesburgeko (Indonesia) CMDSren prestaketa eztabaidek porrot egin zuten joan den ekainaren hasieran, eta, horren ondorioz, erakunde zibilek protestak eskalatzeko beldurra sortu zen, akordio nabarmenik ez zegoelako frustratuta. Lurrik Gabeko
|
Herrien
Mugimendua (MPST) bezalako erakundeek jendetza jendetsua iragarri dute Garapen Iraunkorrari buruzko Munduko Goi bileraren kostuagatik. Talde horrek dioenez, «ezin ditu alde batera utzi lekualdatuen interesak, ez eta lurrik, goserik, pobrerik eta lanik gabe daudenik ere».
|
|
2003
|
|
|
Ingurumen gaietan aditua, gestioen kontsultarako enpresa bat zuzentzen du Donostian. Euskal
|
Herriko
mugimendu eta talde ekologisten inguruan aritzen da. Boy Scout izandakoa gazte gazte zelarik.
|
|
|
Instituzio eta
|
herri
mugimenduen arteko harremanak nolakoa behar luke?
|
|
|
Brundtland Txostena argitaratu eta bost urte igaro ondoren, Rio de Janeironnazioarteko diplomaziak zein
|
herri
mugimendu berriek eragindako bilkura ekologikorik handiena egin zen. Lurraren Goi bileran, NBEren batzar batean inoiz egonden gobernarien kopuru altuena bildu zen Lurraren Gutuna, Agenda XXI eta Klima, Biodibertistatea eta Basoen Iraupenerako akordioak sinatzeko.
|
|
|
Zubiaga, M (1995): . Euskal
|
Herriko
mugimendu ekologistaren ingurune politikoa?, in I. Barcena, P Ibarra eta M. Zubiaga, Nacionalismo y Ecologia, Loslibros de la catarata, Madril.
|
|
|
Hiru mahai inguru antolatu ziren: . Marxismoa eta euskal politika?,. ASK eta
|
herri
mugimenduak, eta, komunikabideak?.
|
|
|
1983an Ponencia KAS ek ASKren (Abertzale Sozialista Komiteak) funtzioa argitu zuen: arlo ezberdinetako
|
herri
mugimenduko taldeen arteko koordinazioa. Testuaren arabera, ezker abertzalearen planteamenduetatik hurbil zeuden mugimendu horien artean ditugu Amnistiaren Aldeko Batzordeak, Komite Antinuklearrak, Auzo elkarteak, Euskal Herrian Euskaraz, AEK eta abar, UEUren aipamenik egin gabe19 Hiru urte geroago, 1986ko azaroan ASK k egindako Asanblada Nazionalak bere. Oinarri ideologikoak?
|
|
|
onartu zituen. Horien arabera,
|
herri
mugimenduen artean bi eratakoak bereizi behar ziren, ENAMen dinamikan integratu gabeko taldeak eta integratutakoak. Azken horien artean zeuden Amnistiaren Aldeko Batzordeak eta euskararen inguruko taldeak.
|
|
|
Erakunde ofizialen eta
|
herri
mugimenduen arteko leizearen ondorioak esanguratsuak izan ziren: «mugimendu sozial euskaltzalearen, ghetizazio?
|
|
|
Esanen dut eraso guztiek izaera politikoa izan dutela. Erabili duten helburua euskararen alde bizirik dagoen
|
herri
mugimendua ahultzea izan da.
|
|
|
Ohikoa izaten jarraitzen du alderdi zein sindikatu horietako batzuen egoitzetara deitu eta telefono hartzaileak gazteleraz hitz egitera behartzea, baita ikastola batzuetan ere. Zer esanik ez lan hizkuntzari buruz,
|
herri
mugimendu abertzaleetan, hainbat ikastoletan, Euskara Zerbitzuko funtzionario askoren artean gaztelania da lan hizkuntza, edo euska ñol kontzientza zuritzailea batzuetan, aurrerakoi itxura negargarrikoa gehienetan.
|
|
|
Joxemi Zumalaberi publikoan entzundako azken hitzak gogoratuz amaitu nahi dut artikulu hau, badaezpada: " ’Euskaldunon Egunkaria’k egunen batean ahaztu egiten badu euskararen aldeko
|
herri
mugimendutik sortu zela, bereak egin du, oinarri hura baita oraingo eta geroko garantia bakarra". Egunkari berria egin behar baldin bada, ez dadila, gutxienez, hilda jaio (Gara, martxoak 10).
|
|
2004
|
|
|
Segidan Auto determinazioaren aldeko
|
herri
mugimendua antolatu behar da. Ez batasunean eraikita, bateratasunean baizik.
|
|
|
Aldarrikapenen eta kultur ekimen alternatiboentzako lekua ere izan ohi dira. Oro har, hainbat kolektiboren eta
|
herri
mugimenduren espazioa osatzen dute eta diru iturri garrantzitsuak izan dira urteetan isunak eta fidantzak ordaintzen hasi ziren arte.
|
|
|
70eko eta 80ko hamarkadetan herrietako jaiek jauzi nabarmena egin zuten. Ordura arte festen nondik norakoa nagusiki eliza erakundeen eta botere politikoen esku egon bazen ere, poliki poliki, kultur, gizarte eta
|
herri
mugimenduek gero eta indar handiagoa hartu zuten festen antolakuntzan. Lehenengo txosnen, rock kontzertuen, aldarrikapenen eta herritarren esku hartze zuzenagoen garaia zen.
|
|
|
«Gobernuak fintzen ari dira krisi bakoitza pasa arte itxaroteko artea, eta bitartean erresistentzi mugimenduak galdu egin dira krisiak produzitzeko hariari tiraka, krisiak teleikusleen neurrira kontsumo errazagoko formatoetan nola fabrikatu bilaka. Badirudi ganorazko edozein
|
herri
mugimenduk, edozein gai inportantek, publizitatez hornitutako globoa behar duela, airetik bere marka eta helburua iragartzen dituen globo bana».
|
|
|
Luzea bezain gihartsua dugu aipua, bere pentsamendu zorrotzari zegokion eran: . Bi joera ezberdin ikus daitezke gure
|
herriaren
mugimendu abertzalean, bata politikoa, bestea kulturala. Lehenengoak, Euskal Herria errealitate politiko bezala ikusten du batez ere.
|
|
|
Gatozen ostera
|
herri
mugimenduaren hari muturra hartzera. Oraindik ere errezeloak jandako bikotea osatzen dute aginte erakundeek eta herri ekimenak.
|
|
|
Baina zilegi bekit, traba eta oztopo askoren isla gisa, Joxemi Zumalabe zenaren eleok hemen landatzea: . Gasteizko Gobernuak
|
herri
mugimenduek sor dezaketen presioaren aurka jokatu du, eta zer esanik ez nafarrak. Izugarrizko beldurra agertu dute herri mugimenduek agertu zitzaketen iniziatiben aurrean, eta behin eta berriz herri iniziatibei esker sortutako alternatibak zapuzten saiatu dira.
|
|
|
–Gasteizko Gobernuak herri mugimenduek sor dezaketen presioaren aurka jokatu du, eta zer esanik ez nafarrak. Izugarrizko beldurra agertu dute
|
herri
mugimenduek agertu zitzaketen iniziatiben aurrean, eta behin eta berriz herri iniziatibei esker sortutako alternatibak zapuzten saiatu dira. (...) Diskurtso mailan herri mugimenduen eta instituzioen arteko kolaborazio beharra aitatu dute baina unea iritsi denean beren unean uneko interes politikoen pean harrapatuak agertu dira?. 404
|
|
|
Izugarrizko beldurra agertu dute herri mugimenduek agertu zitzaketen iniziatiben aurrean, eta behin eta berriz herri iniziatibei esker sortutako alternatibak zapuzten saiatu dira. (...) Diskurtso mailan
|
herri
mugimenduen eta instituzioen arteko kolaborazio beharra aitatu dute baina unea iritsi denean beren unean uneko interes politikoen pean harrapatuak agertu dira?. 404
|
|
|
Euskararen borroka:
|
herri
mogimenduak organizatzeko ordua, Argia, 1988/5/29.
|
|
|
Jakina, Euskal Herriari euskara hutsezko irakaskuntza egitasmoaren eredua opa izateko, oinarrizko baldintza batzuk bete behar dira. Besteak beste, ikastolen
|
herri
mugimenduan nabari zitekeen baldintza osagai hau: Euskal Herria euskararen herria izan denez, euskal eskolak euskararen hezkuntza eredua erein behar du oroz gain.
|
|
|
Hau doblatu da molde berezi batez Iparraldean euskararen defentsa, zabalkunde eta pizkundearekin?. Kultur etxeak eta
|
herri
mugimenduak Iparraldean,. Euskal kultura?, IPES, 31.
|
|
|
Garai hartan gatazka sozial asko bizi zen Txilen, sindikatuek ere
|
herri
mugimendu bortitza sortu zuten, eta ikasleen eta intelektualen laguntza handia izan zen. Giro hartan, Ranguneko (Birmania) kontsul ad honorem izendatu zuten.
|
|
|
Aitak, gainera, ezkertiartzat zuen bere burua. Eta
|
herri
mugimenduetako kideak hurbiltzen zitzaizkionean, ea baimenik ematen zien kartelen bat edo beste jartzeko, dudarik gabe ematen zien, hartan kontsekuentea izan zen.
|
|
|
Udazkeneko berriak izan dira hauek. baina gure panorama nolabait astindu duten bestelako berri txarragoak ere baditugu. Nazioarteko ordenak eragina dauka gurea bezalako herri txikietan, eta
|
herri
mugimenduek antolatzen dituzten ekimenetan ere islatzen da hori. Nazioarteko ekimena da Indymedia.
|
|
2005
|
|
|
Bertso eskolak egonkortzeak eta kalitatezko eskolak emateak eskatuko duen lanak profesionalizazioa planteatu du.
|
Herri
mugimendua eta lan profesionala uztartzeak ekartzen dituen kontraesanak ere mahaigaineratu dira. Bestalde, bertso eskoletan ez da formula berria profesionalizazioarena.
|
|
|
Horrelako inkestekin gertatu ohi den bezala egoeraren argazki interesgarria agertzearekin batera, galde eta eztabaida franko pizten dira, baita geroari buruzko politikak definitzeko pista batzuk irekitzen ere. Euskararen alorrean ari diren
|
herri
mugimenduek nahiz erakunde publikoek atzemanen dituzte emaitza hauetan beren jarduera definitu eta bideratzeko ildoak.
|
|
|
Eurohiriak barnebilduko dituen zenbait azpiegituren aurkako taldeak eratzen joan dira azken urteotan, ez omen dira eztabaidan integratuak sentitzen. Zuk nola baloratzen duzu instituzioen eta
|
herri
mugimenduen arteko harremana?
|
|
|
Nik prozedura parte hartzaileak ditut gustuko, horiek baitira demokrazian parte hartzeko modu egokienak.
|
Herri
mugimenduek hiriko prozesuaren erabaki garrantzitsu guztietan parte hartu behar dute, nik ez dut zalantzarik. Zehazpen bat egin behar dut ordea:
|
|
|
|
Herri
mugimenduak eta komunikazio prozesua Azkargorta, A. eta Xamardo, N., Uztaro 3, 77
|
|
|
Mundurat zerbitzariak doako ostatzea eskaintzen die
|
herri
mugimenduei
|
|
|
Gobelab Getxoko HackLabi, Leioako eta beste campusetako Presoen Aldeko Taldeei eta Algortako Olokausto eta Nun musika taldeei ostatu ematen dien Mundurat zerbitzari alternatibo berrituak doako ostatatzea eskaintzen die hala nahi duten
|
herri
mugimendu zein musika talde alternatiboei. Gaur egun, argi eta garbi dago Internet medio komunikatibo eraginkorrenetakoa dela:
|
|
|
|
Herri
mugimendu euskaltzaleen artekoadostasun zabala eta, era berean, berauen etaAdministrazioa ren arteko elkarrekintza osagarria
|
|
2006
|
|
|
Inperialismoa baztertzeko aldarria egiten du, eta bilgune alternatiboak proposatzen ditu, «globalizazio solidarioa eraikitzeko». Orain artekoan, behin izan ezik, Brasilen egin ditu bilerak Davoseko Foroaren egun beretan, eta Euskal
|
Herriko
mugimendu herrikoiek ere beti hartu dute parte. Salbuespeneko urtea 2003a izan zen:
|
|
|
90eko hamarkadaren inguruan gainbehera joan eta gutxienekoetara iritsi ondoren, mugimendu feminista eraberritu bat dator aurrekoaren segidan. Emakumeon eskubideen lorpen eta betearaztearen aldeko olatua sortzen ari da Euskal
|
Herriko
mugimendu feministan eta eragile aurrerakoien barnean; harreman hierarkikoetan oinarritzen ez den jendarte berri baten eraikuntzan murgiltzen ari gara.
|
|
|
Mugitzen zaren lekuen araberakoa da hori. Ni gehiago mugitu naiz etxe okupatuetan, edo beste era bateko
|
herri
mugimenduetan. Bizkaian martxan jarritako Jabekuntza Eskolari inbidia diote adibidez.
|
|
|
J. MUÑOZ. Dena dela azpimarratu behar da
|
herri
mugimendu guztietan egon dela militantzia jaitsiera handia, ez dela feminismoan bakarrik gertatzen.
|
|
|
B. MURUAGA. Mugimendu feminista emakumeen
|
herri
mugimendu gisa sortu zen, eta botereari zenbait gauza eskatu zizkion. Ez dut uste botereak feministak irentsi gaituenik.
|
|
|
Baxenabarren
|
herri
mugimenduak laborari berriak instalatzen lagundu ditu bereziki, elkarte batzuek lau sosekin lagundu dituzte laborariak, baina instituzioen politikak ez du lagundu ez Ipar Euskal Herrian ez Departamenduan.
|
|
|
Bai, baina
|
herri
mugimendua ez bada arraberritzen akitzen da. Herri mugimenduak alimaleko kolpeak jasotzen baditu, ezin du bizi.
|
|
|
Bai, baina herri mugimendua ez bada arraberritzen akitzen da.
|
Herri
mugimenduak alimaleko kolpeak jasotzen baditu, ezin du bizi. Sistemak ez du laguntzen herri mugimendua bizirik irauten eta izaten, alderantziz.
|
|
|
Herri mugimenduak alimaleko kolpeak jasotzen baditu, ezin du bizi. Sistemak ez du laguntzen
|
herri
mugimendua bizirik irauten eta izaten, alderantziz. Zergatik sartzen da polizia Laborantza Ganbaran?
|
|
|
" Euskarari eustekotan iharduera gidatua edota
|
herri
mugimendu sendoa behar dugu; gure ustez biak ezinbestekoak dira"
|
|
|
Berezko prozesu bezala planteatu ezkero euskararenak urte gutxitan egina du eta, hori da, hain zuzen ere, Euskal Herriko zenbait lurraldetan gertatzen hasia dena (Zuberoan,...). Euskarari eustekotan iharduera gidatua edota
|
herri
mugimendu sendoa behar dugu; gure ustez biak dira ezinbestekoak.
|
|
|
Aitor dezagun bada legea eskuetan hartuta oraindik gauza asko lortzeke dagoela. Baina ez dago indarrik legeak ezartzen duena betearazteko, hori legea dagoenean jakina; horrexegatik
|
herri
mugimendua ezinbestekoa da.
|
|
|
Erakundearen helburuak duela 20 urtekoen berdinak al dira, ACSUR Las Segovias sortu zenean edo errealitate berrietara egokituz joan direnean? Fundazio espirituak berbera izaten jarraitzen du, hau da, mugimendu komunitarioen,
|
herri
mugimenduen eta herritarren prozesuei laguntzea eta laguntzea gure gizarteen aldaketa demokratiko eta sozialetan. Hala, nahiz eta nazioarteko egoera asko aldatu den 1986tik hona, gure misio instituzionala berdina da oraindik ere.
|
|
|
N errepidea moldatzeko proposamen bateratua eskatu du
|
herri
mugimenduak
|
|
|
Urriaren 28an Bortzirietako
|
herri
mugimenduetako hautetsiek prentsaurrekoa deitu zuten Etxalarren, N errepideaz solasteko. Historia egin ondotik, eskualdeko talde eta alberdi politiko guzien artean lan egiteko premia azpimarratu zuen Patxiku Irisarrik.
|
|
|
|
Herri
mugimendua osatzen duten taldeek hiru ardatz nagusi zehaztu zituzten: lehenik, Nafarroako Gobernuari konpromisoa aspaldian hartua dutela eta «behingoan hitza bete eta lehenbailehen obrak bukatzea»eskatu diote.
|
|
|
lehenik, Nafarroako Gobernuari konpromisoa aspaldian hartua dutela eta «behingoan hitza bete eta lehenbailehen obrak bukatzea»eskatu diote. «Ekimen alderdikoiak» bultzatzen dituzteneiberriz, «errepidea bultzatzeko
|
herri
mugimendua ez dela gaur goizekoa eta Iruñean eragin nahi badugu, ahalik eta ekimen zabal eta indartsuenak elkarlanean eta modu bateratuan bideratu behar ditugula» erran zieten.
|
|
|
Arratsaldeko atala: “Komunikazio ohitura,
|
herri
mugimenduak eta euskara”:
|