|
2000
|
|
|
euskara hutseko telebista, astekaria eta zerbitzu telematikoetarako sare bat sortzea, horretarako Euskaltelek laster jarriko duen zuntz optikoa baliatuz.
|
Herri
bakoitzak bere kabuz burutzea baino, nahiago izan dute egitasmoa eskualde mailara hedatzea. Gaur egun herri mailako hiru telebista ari dira lanean eskualde honetan:
|
|
|
Izan ere dantza generikoa da, Europa osoan zabaldua, tokian tokiko berezitasunak dituena: Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta
|
herri
bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan, baina herri bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan, baina
|
herri
bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
JAIO barik dagoen Anboto telebistan eskualdeko informazioa landu gura dugu,
|
herri
bakoitzaren nortasuna eta hurreko albisteak islatzeko asmoa daukagu, euskara hutsean, gure hizkuntzari esparru berriak eta modernoak irabaztea komeni zaiolako, biziko bada. ETBren osagarri izan gura dugu, nazio mailako telebistak eta eskualdekoek bat eginez, euskarazko audiobisualen sare indartsu eta bizia osa genezakeelako.
|
|
|
Orain oso desberdina da; orain pilota eramaten da
|
herri
bakoitzera. Lehen 4 frontoi zeuden eta jendea haietara joaten zen.
|
|
|
Lehen 4 frontoi zeuden eta jendea haietara joaten zen. Orain aldrebes egiten da, pilota
|
herri
bakoitzera eramaten da. Hori ongi egina dago pilota akitzen ari baitzen, eta umeek aurrera segitzeko hori inportantea da.
|
|
|
Bailara gehiena kableatuta dagoenean ekingo diogu kablez emititzeari". Hain zuzen, hitzarmena dute Euskaltelekin berauen plataforman sartzeko,"
|
herri
bakoitzean Euskaltelek kate bat libre utzi behar dio Udalari, bere programazioa eskaini dezan". Kable bidezko irudia eta soinua askoz hobeak dira euskarri analogikoan baino, bideo galera oso txikia baita.
|
|
|
Urtuella eta Udarbe. " hurbil, Bizkaian daudelako biak; urrun, etengabeko aldakuntzek bien arteko zubi iragangaitza eraikiz joango delako." (Egan 48) Honela,
|
herri
bakoitzaren egoera zerbaiten adierazle litzateke: " Udarbe dugu tradizioa eta euskaltasuna adierazten dituen nekazal herria.
|
|
|
Gaiok berak esaten zuenez,. Zuzenbidea, legez eta usadioz hornituriko herri guztietan, alde batetik berena delarik, aldiz gizaki ororena da. Horregatik,
|
herri
bakoitzean beretzat emana, propioa da, eta zuzenbide zibila deritza, hiriaren zuzenbidea balitz bezala. Alabaina, arrazoi naturalak gizaki ororen artean sorturikoa, herri guztiek berdin betetzen dutena, jendeen zuzenbidea da, hots, nazio guztientzako zuzenbidea?.
|
|
|
Bi hitzaldi eman zituen 1918 urtean, La liga de naciones y el problema vasco izenburupean eta Eibarren bertan V. Fernández tipografian inprimatuak izan ziren. Han agertu zuen
|
herri
bakoitza bere etorkizunaren jabe izan beharra. Aldi berean federakuntzaren premia, foruen galerak utzitako lekua betearazteko.
|
|
|
Beste hizkuntzak ukatu gabe errespetatuz, eta aldi berean gurea errespetaraziz. Europar jatorrak izateko ere
|
herri
bakoitzak beretiko izaeran oinarriturik lortu behar du. Hor da Europaren pluraltasuna, Europa guztiok osatzen dugunez gero.
|
|
|
sortu behar da, nazioarteko moneta espazio ekonomiko berezia sor dadin. Bitartean,
|
herri
bakoitzak badu bere aukera (ikus beheko bibliografia atalean, Schmitt, Cencini, Tobar eta Galarza).
|
|
|
Herrietako barne arazoak nola konpondu,
|
herri
bakoitzeko jendeak erantzunbeharreko galdera da beti. Besteen etxean atzerritar garenoi begirale lanak dagozkigu, agian baita iritzi emailearenak ere, baina inoiz ez epailearenak.
|
|
|
Izan ere, mendiek etaharanek haizeen norabidea zehazten eta markatzen dute sarritan. EHHAn lau haize mota garden itaundudiren arren
|
herri
bakoitzean moldatu behar izan dugu bere egoerara, nahiz beti ez den norabide zehatzzehatza lortu, beharbada ez dagoelako.
|
|
|
|
Herri
bakoitzak historiaren bilakaeran bildu du bere osasun jakintza. Beste kulturetatik jasotakoa edo gurean sortua, inportanteena gurean ongi antolatua izatea da, gureosasun baliabideak ongi aprobetxatuz.
|
|
|
egiten duen Espainia. Ez dago Suitzako eredu konfederala (ez federala) jarraitu nahi lukeen Espainiarik, non
|
Herri
bakoitza burujabebailitzateke.
|
|
|
Kodifikazioan bertan gerta daiteke zarata, beste mezuekiko konnotazioetan, testuinguruan,
|
herri
bakoitzak egiten duen hitz erabileran, mezuaren gehiegizko abiadan, kontzeptu konplexu eta zail bat azaltzeko denbora ezean, kontzeptu gehiegi izatean edo aukeraturiko soinuen kalitate txarrean.
|
|
|
Izan ere, Nafarroaz eta katolikotasunaz aritu zen apeza, eta Nafarroak izan zuen suerteaz, noiz eta Fernando Katolikoak erresuma bereganatu baitzuen eta Jainkoaren erresuma are handiagorako irabazi; eta erran zuen: "
|
Herri
bakoitzak du bere salbatzailea, eta, hala, Fernando Katolikoa izan zen Jainkoak nafarroi igorri zigun salbatzailea, Na farroa protestantismoaren atzaparretarik libratzeko eta zerurako bidean jartzeko".
|
|
|
Eta koroatxo haiei beha, gutiziatzen egoiten nintzen noiz itsatsiko ote zitzaion haietarik bat buru gainerat, elizako sainduen iduriei bezala... Eta, nola
|
herri
bakoitzak, kongregazione edo kofradia bakoitzak, baita ofizio bakoitzeko gremioak ere, nork bere patroina duen — Urbiainek santa Klara, frantziskotarrek san Frantzisko, eta jostunek santa Luzia—, hala bururatzen zitzaidan halakoetan ezen abokatu ona izan zezaketela olagizonek zeruan, baldin aitona Nikolas patrointzat hartzen bazuten.
|
|
|
|
Herri
bakoitzaren ondasun higiezinak, usu, euren biztanleek eduki ohi dituzte. Orain arte, Estatu gehienek izan dituzte lege batzuk, horien xedea atzerritarrek bertako lurrak eskuratzetik aldentzea zela, jabearen izateak ematen baitie horiei zinezko balioa; aberastasun mota hori, beren beregi dagokio Estatu bakoitzari.
|
|
|
Orduan da dibortziorako ahalmena debekatua edo utzia, kasuan kasu, hala
|
herri
bakoitzak dituen ohitura eta ideietara, nola andrazkoei eman behar zaien askatasun luze edo laburraren iritzira; hala senarrak nagusigo handiagoa edo txikiagoa izatera, nola etxeko gobernua hertsitu edo zabaltzeko interesetara; hala ogasunen berdintasunera, nola ondasun banaketa larregikoa saihesteko gogoetara.
|
|
|
Herriak ezin elkarrekin bizi zuzenbidearen aginpidean baino;
|
herri
bakoitzaren kideak, gizabanako izan eta Zuzenbidearen menekoak dira; herritar diren aldetik, ostera, legepekoak.
|
|
|
|
Herri
bakoitzean, subiranoa nor izan eta horren borondatearen adierazpen ospetsua da legea, guztion onurako den objektu bati buruzkoa.
|
|
2001
|
|
|
|
Herri
bakoitzeko literatura ezberdina da?
|
|
|
Honez gain, egileak toki edo
|
herri
bakoitzean aurki ditzakegun monumenturik interesgarrienen zerrenda zein zerbitzurik garrantzitsuenen berri ematen digu, hala nola, turismo bulego, osasun zentru, ostatu edo jatetxeen berri. Eta, nola ez, gidaliburua batez ere ibilbidea bizikletaz egin nahi dutenei begira idatzi denez, txirrindularitzaren inguruko informazioa.
|
|
|
Garai hartan ordea, heldutasun eta gaitasun eza gailendu zen eta ez zen deus mamitzerik izan. Eta, gaurdaino,
|
herri
bakoitzak bere bideari ekin dio.
|
|
|
Badihardugu Elkarteak Deba bailaran berezko diren hitzak eta esapideak erabiltzea nahi du, igelari" ugarixoa" esatea, edota elkartearen izenak dioen legez, euskara batuan" ari izan" erabiltzen den lekuan badihardut edota badihardugu erabiltzea. Euskalkia baita,
|
herri
bakoitzaren nortasunaren islada eta aldi berean euskaldunok desberdintzen eta batzen gaituena
|
|
|
Halere, elementu batzuk (dorrea XVIII.ekoa) beranduago burutu ziren. Udaletxean Gipuzkoako Batzar Orokorrak bildu ziren, eta horren ondorioz, gela batean
|
herri
bakoitzari zegokion jesarlekuak gordetzen dira. XVIII. mendekoa, arkupe eta armarria ditu.
|
|
|
|
Herri
bakoitzean surf mota bat egiten al da?
|
|
|
KEPA: Nabaritzen da
|
herri
bakoitzeko olatuak nolakoak diren: haitzetakoak edo hareetakoak.
|
|
|
Australiarrek esaterako, surf indartsuagoa eta dotoreagoa dute.
|
Herri
bakoitzean surf kultura bat sortu da: normalean herri horretako figura mitikoek sortu dute eredua edo eskola.
|
|
|
Azken hamaika hilabeteetan bailarako biztanleek «Goienkaria» jaso dute astero, baita
|
herri
bakoitzean bertako aldizkaria ere (maiztasun ezberdineko aldizkariak egon dira oraino: astekariak, hamabostekariak...).
|
|
|
|
Herri
bakoitzak bere legea zeukan; ondorioz epaituaren jatorri etnikoarenarabera (erromatarra, germaniarra), lege baten menpe edo bestearen menpe epaituaizaten zen. Kondeen tribunala mallus a zen:
|
|
|
Nazioarteko ordainketen ordena berriak ahalbidetu egin dio herrialde bakoitzari, gainerako munduari bere etxeko baliabideen kopuru positibo gehiegizkoak eman beharra geldieraztea. Hemen proposatuko den planak irabazi netoa ekarriko luke, eta hori
|
herri
bakoitzak bere zorra behin soilik zerbitzatzeko posibletasunetik etorriko litzateke (hau da, bere kanpo zorra efektiboki gutxitzeko posibletasunetik, bera zerbitzatzen duenean).
|
|
2002
|
|
|
Abantailak, desabantailak eta zeuden aukerak aztertu ondoren Ecograsek bilketa sistema berria martxan jarri zuen. Furgoneta bat eramaten dute
|
herri
bakoitzera eta jendeak eramaten dituen erabilitako olio ontziak banan bana jasotzen dituzte. Modu honetara bilketa kontrolatzen dute.
|
|
|
Hizkuntza hegemoniko bakarra euskara izan da ahozko kulturan.
|
Herri
bakoitzak bere hizkuntza du munduan, neurri batean prozesu natural eta etniko kultural baten ondorioz. Erdarak, ordea, prozesu politiko baten ondorioz bihurtu dira hemengo hizkuntzak, baina ez prozesu demokratiko baten ondorioz.
|
|
|
Halaber, herridesberdinetan lortutako mozkinak aberriratzeko arau trabatzailerik gabe daudegaur egun enpresa transnazionalak; aitzitik, atzerriko kapitalaren ezarpenari araurik ipintzekotan, inbertsiorako erraztasunak bideratzeko edo laguntzak eskaintzekoizaten da. Ondorioz, enpresa handien produkzio estrategia ekonomia eremu desberdinetan kokatzean datza,
|
herri
bakoitzak eskaintzen dituen tokian tokiko hobarizehatzez jabetzeko. Estrategia horiek hedatu eta orokortu egin direnez, mundu mailako jarduera produktiboaren integrazio gehikorra ekarri dute eta, horrekinbatera, herrialdeetako espezializazio produktiboaren areagotzea.
|
|
|
Ez zen zigorzalea. Herrizherri bertoko plazagizonek asanbladak antolatu behar zituztelazioen,
|
herri
bakoitzak bere pobreei laguntza emateko.
|
|
|
Beraz, era guztietako herrietara heltzen da, 100 biztanle eskas dituzten herrietara eta ia 20.000 biztanle dituztenetara. Herri handiek nahiz txikiek irratia berena dela senti dezaten, ahalegin berezia egiten dute eguneroko programazioan,
|
herri
bakoitzari bere tartea eskainiz. Horretarako aukera desberdinak jorratzen dira:
|
|
|
Horretarako aukera desberdinak jorratzen dira: hala nola,
|
herri
bakoitzean bertako pertsona bat izatea berriemale gisa, herri bakoitzeko taldeek eta elkarteek arratsaldeko programazioan parte hartzea, langileen lekukoa hartuta.
|
|
|
Horretarako aukera desberdinak jorratzen dira: hala nola, herri bakoitzean bertako pertsona bat izatea berriemale gisa,
|
herri
bakoitzeko taldeek eta elkarteek arratsaldeko programazioan parte hartzea, langileen lekukoa hartuta.
|
|
|
Nola gertakari berak
|
herri
bakoitzean duen trataera informatiboaren azterketa hala ekoizpen mediatiko berak herri desberdinetan duen eraginaren analisia ditu helburu masa komunikazioaren azterketa erkatzaileak.
|
|
|
Honetan datza erronka: gutariko gizabanako bakoitzak, gutariko talde bakoitzak, gutariko
|
herri
bakoitzak munduaren interpretazio subjektiboa eta pertsonalizatua garatzean, mundu global batean diharduela eta besteen balio eta signifikazio sistemekin batera bizi behar duela kontuan izatean. Gero eta interkomunikatuago dagoen mundu honetan, ez dago ahazterik mundu materialaren globalizazioa; era berean, globalizazioak ez du nahitaez ezarri behar identitate desberdinen arteko berdinketa zoroa.
|
|
|
Dike horretan, 6.000 biztanle inguruko herria eta 1.500 biztanle inguruko Sant Esteve herria hornitu behar ditu. Diketik atera ondoren, hornidura bi kanaletan banatzen da,
|
herri
bakoitzerako bat. Horietako bakoitzean ura edateko ur bihurtzeko instalazio automatiko bat dago.
|
|
2003
|
|
|
Halaber, Donostian, Arrasaten, Deustun, Elgoibarren, Elorrion, Ermuan, Getxon, Irunen, Lasarten, Errenteria Oreretan, Ortuellan eta Pasaian eskaintzen da programa.
|
Herri
bakoitzean programak izen ezberdina badu ere funtsean metodologia bera erabiltzen dute.
|
|
|
Erantzukizunik handiena bigarren mailako liderrengan dago,
|
herri
bakoitzeko erreferentziazko pertsonengan, lagunartean diotena xede politiko bilakatu behar dute eta. Espainiar trantsizioan Suarezek esan omen zuena dute helburu:
|
|
|
Bertsozale Elkartearen datuen arabera, 35 bertso eskola daude, baina gehiago ere izango dira erregistratu gabe daudenak.
|
Herri
bakoitzean nortasun propioa du bertsolaritzak, bertso eskolek eta pertsona klabeek bakoitzak bere herrian egiten duten lanari esker. Xenpelar Dokumentazio Zentruko Haitzondo datu basearen arabera, 600dik gora dira Gipuzkoako eragileak (bertsolari, irakasle, gai jartzaile, epaile, antolatzaileak...).
|
|
|
Harresiek bi metro eta erdiko zabalera zuten, harriz eta lurrez eginak, eta gainaldean zurezko egitura bat eransten zioten; horretaz gain, lubaki eta lubanarroz osaturiko defentsa lerroak ere egiten zituzten bertako biztanleek, asko kostata dudarik gabe, itxitura hauek oso handiak eta ikusgarriak baitziren kasu batzuetan. Harresia defentsarako elementu bat zen, baina baliteke lur eremua mugatzeko edo
|
herri
bakoitzaren boterea handitzeko eraikia izatea.
|
|
|
Diseinu aldetik ezberdina al da zein herritarako sortu?
|
Herri
bakoitzak badu estilo propioa?
|
|
|
Neure indar guztiakaz dinotsuet, barriro be: bai
|
herri
bakotxaren barruan, bai nazino artean, danentzat baina, batez be, gazteentzat lana aurkitu nahi badogu, herritar guztien eta nazino guztien alkartasuna behar da:
|
|
|
Jesusen Barri Onak eta Jesusen Eleizeak
|
Herri
bakotxa bera dan letxe hartu behar dabe, herri horren balio ta aberastasun guztiak aintzat hartu, garbitu, aurrera eroan... Gure Euskal Herriak, herri lez, baditu bere bereak direan gauza batzuk:
|
|
|
Vatikanoko II. Kontzilioak handik urte gitxira emon eban mezea
|
herri
bakotxari bere hizkuntzan esateko baimena. Baina Kontzilio horren aurretik, Euskal Herrian, ez dakit beste inon emon zanik euskeraz mezea, Arrazolan baino lehenago.
|
|
|
Egia da, bai. Vatikanoko II. Kontzilioaren eraginez, Eleizeak bere liturgia
|
herri
bakotxaren berbetara bihurtzea erabagi eban. Ez zan dana goizerik gauera egin, astiro eta mailaka baino.
|
|
|
Gobernu mota bakoitzaren argiak eta itzalak, bai eta desbideraketak, hots, Tirania, Oligarkia eta Demagogia eztabaidatu ondoan, hiru eredu nagusien batuketaren hautua egiten zuen Zizeronek.
|
Herri
bakoitzaren ohiturei egokitzekotan hala ere estatuaren egitura.
|
|
|
Artisauek prestatutako elikagaiak oraindik ere badaude. Egoera ez da duela mende pare bat bezalakoa,
|
herri
bakoitzean artisauak (okinak, gozogileak, gaztagileak, urdaitegiak, sagardogileak, besteak beste) eta bertako produktuak biztanleek kontsumitzen zituztenean. Elikagai sektoreko industrializazio prozesua mehatxua izan zen, oraindik ere, artisauentzat.
|
|
|
Orain dela urte bi, astekari ez ziren gure ibarreko aldizkariak astekari bihurtzeko ahalegina egin genuen. Horrela,
|
herri
bakoitzeko informazioa gutxienez astean behin ateratzea lortu genuen. Orain, beste pausu bat eman eta astelehenetan ere kalean izango gara.
|
|
|
Faltsifikatzen zaio, esan zuen Luvinok, erabiliko duen galtzontzilo tipoa, esate baterako. Izan ere,
|
herri
bakoitzean galtzontzilo diferenteak saltzen dira. Eta galtzontzilo tipoak eragin handia dauka pertsonaren nortasunean.
|
|
|
Baina hiria mundua bezain handia da herritar batentzat. Eta Oskarrek labirintoa deitzen zion bost kale baino gehiago zituen
|
herri
bakoitzari. Gu geunden lekutik begiratuta, dozena erdi bidegurutze ikusten ziren, eta bidegurutze bakoitza beste dozena erditan banatzen zen, eta haiek beste sei zatitan.
|
|
|
dantza eta beste tentaldietatik aldendu, eta bizitza espirituala landu. Horregatik, Palacios (Calatayud eta garaiko beste predikari asko bezala) gogotik ahalegintzen zen misionatzen zuen
|
herri
bakoitzean nesken  tzat maistra bat kontrata zezaten. Harrigarria iruditzen zi  tzaion, gainera, zein erraz ikasten zuten neskek irakurtzen.
|
|
|
Calatayud bera izan zen Espainian Bihotz Santuko Kongregazioen zabaltzaile sutsuena; 1733tik aurrera horietako kongregazio bana sortu zuen misioa egiten zuen
|
herri
bakoitzean. Probabilismotik eta nasaitasun moraletik urrun zebilen, benetan, gure jesuita.
|
|
|
Aldiz, gizarte isuriari dagokionez, halaxe dio: " kultura
|
herri
bakoitzaren espirituaren bizitza da, herrienfo rma mentisa" (1981.1.12).
|
|
|
31 Azkenean ere, azpimarratu behar da lege naturalen gai honetan, badirela halako batzuk, legeria guztiek eite horretakoak direla hartuagatik ere, zabalkunde eta erabilera bera ez dutenak. Ez dago
|
herri
bakoitzaren legea aipatu edo uko egin beharrik jakiteko zuzenbide naturalekoa dela neba arrebak eta alboko senideak oinordekoak izatea ondorengorik ez aurrekorik ez direnean; baina eskubide hori desberdin ikusten da toki diferenteetan. Erresuma honen probintzietan, esaterako, ohitura araubide non izan eta bertan odolbidezko oinordekoen eskubidea lege naturalpekoa ikusten da; bide horretatik, ohitura horiek ez dute bestelako oinordekorik aitortzen; areago, leku batzuetan ondasun zati zabalago edo urriagoa gordetzen da eurentzat; ohitura horietan guztietan xedaezineko jarauntsia esaten zaio horri; beraz, ezin xeda daiteke haien kaltetan, gainerako ondasunetan baino.
|
|
|
Jendeen zuzenbidearen barruan sartzen ziren herri guztiei aplikatzeko moduko erregelak, hala nola, kontratuei buruzkoak, nazio guztiek onartzen baitute horien erabilera. Eta, azkenez, zuzenbide zibilak
|
herri
bakoitzeko legeak bakarrik barneratzen ditu, kontratuak eta, herri guztietan erabili arren, jendeen zuzenbidean sartzen ziren beste gaiak kanpoan utzita.
|
|
|
Zuzenbide zibilaren inguruan izan behar den ideiari helduta, hauxe aipatu behar da: gure artean, zuzenbide horren barruan ez dira bakarrik sartzen hiri edo
|
herri
bakoitzaren legeak, eta kontrara, kontzeptu hori ez zaie zabaldu behar gizabanakoek eztabaida ditzaketen negozio guztiei. Izatez, bereizketa nabaria egiten dugu zuzenbide zibilaren eta kanonikoaren artean, berebat, ohitura eta ordenantzen artean.
|
|
|
Eta ez gizona aurrez aurre izatearen beldur nintzelako, bulego haietara agertzea berez zelako samina baino. Gureek ebakuaturiko
|
herri
bakoitzak bere bulegoa zuen, eta zenbat bulego, ebakuaturiko beste hainbeste herri.
|
|
2004
|
|
|
Horregatik, pasaitarrentzat interesgarria oso bada ere, liburuaren interesa haratago doa. Antzeko zerbait egin zitekeen Euskal Herriko
|
herri
bakoitzean. Garai bakoitzean sortzen den informazioa gure herria etengabe idazten ari den historia luzearen katebegiak baino ez dira, Historia zerbait idazten den unetik sortzen dela ikasi baitugu beti.
|
|
|
Zer egin herri bat osatzeko?, galdetu du Jean Baptistek.
|
Herri
bakoitzak baditu bere berezitasunak. Badugu denona den eremu bat:
|
|
|
Bederatzi eta hamaika urteko bi neskato zeramatzan bere segizioan eta horiexek erabakitzen zuten nor zen sorgina eta nor ez. Horretarako
|
herri
bakoitzeko susmagarriei ezkerreko begia begiratzen zieten. Sorginak ziren, niniaren gainaldean zapo oin baten orbana zutenak.
|
|
|
Justizia Ministerioak,
|
herri
bakoitzaren inguruabarrak kontuan hartuta, neurri egokiak hartu edo sustatuko ditu, eta, bereziki:
|
|
|
Ñabarduraz jositako mundua nahi genuke, mundua berez horrelakoa izan delako, eta mundu ñabar horretan Euskal Herria. Esana dugu, baina berriz esango dugu, munduko
|
herri
bakoitzak ezin diola muzin egin bere nortasunaz hornitzeko eta janzteko daukan oinarrizko giza eskubideari. Horrekin batera, orobat, honako xehetasun hau erantsi dugu zegokion tokian:
|
|
|
(...) Kultura berezi baten agerbidea da hizkuntza.
|
Herri
bakoitzak duen berezko izaeraren eta osakeraren agerpen. Euskal Herriak bere kondairan milaka urteren buruan euskaran ezarri ditu bere nortasunaren alderdirik nabarmenenak.
|
|
|
zerk bihurtzen duen nazionala izatea diskurtso historiko bat eta zer den historia nazionala. Munduan zehar nazioaren eraikuntzarako bidean tresna bat izan da
|
herri
bakoitzaren historia. Bide horretatik ibiltzeak bere arriskuak dauzka:
|
|
|
Gerra luzatzen ari zenez armada kinten bidez erreklutatzen hasi zen. Hola armadak alkateei agindu zien,
|
herri
bakoitzeko, kintoak, biltzeko eta Iruñera bidaltzeko.
|
|
|
Herri batetik bestera saillaren banaketa aukerazko hori aldatzen dan ezkero,
|
herri
bakoitzak koloreen fenomenua bere modura ikusten duela esan diteke. Euskaldunok eta juduek, esate baterako, ez dugu berdin aztertu (eta izendatu) koloreen sailla.
|
|
|
Albert Dauzat frantsesak ere, hortixek aurkitu uste du hizkuntzen indarraren kakoa: " Piskanaka,
|
herri
bakoitzak egiazko bere multzo pentsakera bat mamitzen du" (La Philosophie du Langage, 44). Eta aurrerago hunela mintzo da:
|
|
|
Marcel Cohen marxistaren ustez: "
|
Herri
bakoitzak Logikatzat dauka bere hizkuntzaren joskera edo sintaxiak idarokitzen dion logika". Eta Masson Oursel’ek:
|
|
|
Horregatik bideoa gero eta erabiliagoa ari da izaten, oso praktikoa baita, nahiz eta ohiko zinemagintzak (Super, 16mm edo, arraroagoa dena, 35mm, kasu) guztiz alboratu ez24 Aipatu bezala, teknikak helbideak dira helburu baterako: ezagutza beste nonbaitetik lapurtua eta erakarria izanbeha rrean,
|
herri
bakoitzaren auto ezaguera lortzea, zinemaren begiradaz lagundurik baina kultura jakin batetik ekoiztuta betiere. Kamera, beraz, ez da kanpotik ekarri eta kokatu behar izango den zerbait (Dersu Uzala n bezalakoa), eguneroko bizitzan bertakoek erabiliko duten zerbait baizik (honetan bideoaren balio praktikoa handia da oso).
|
|
|
Ildo honetatik, eta egungo kulturan, argi dago herri txiki askotan zinemagintzak duen behar bezalako garrantzirik ez zaiola eman gurean. Eremu honetan, deskolonizazioaren bidetik jorratutakoak gehiago jo du erabilera politiko ideologikohutsaren aldetik tokian tokiko berezko kulturen adierazpideak eguneratzera baino18 Izan ere,
|
herri
bakoitzak bere garapen kulturalari ekin behar badio ere, kanpotik hartutako moderniaren ekarpenak aipatutako berezko garapen horren arabera eskuratu lituzke era askean, kultura gutxituei hitza ebatsi dieten bezala, irudia ere lapurtu baitiote. Menperatze prozedurak, gailendutako herrien mintzoa eta irudikapena birmoldatu ostean, faltseaturiko hitza eta irudia kontsumiarazten du beste alternatibarik eman gabe.
|
|
2005
|
|
|
Kidetzako presidentearen esanetan, oso famili epaile gutxi daude, gehienek ez dute prestakuntza espezializaturik. Federazioaren eskarietako bat 40.000 biztanleko edo gehiagoko
|
herri
bakoitzean famili epaitegia eratzea da. Epailearen lana azkartzeko kasu bakoitza aztertuko duten talde psikosozialen laguntza ere beharrezko ikusten dute Kidetzan, epailearen lana errazteaz gain erabaki egokiagoak hartzeko tresna izango baitira.
|
|
|
Gehiago entzun zezaten nahi genuen, sentsibilitate handiagoa izan zezaten. Sentsibilitate ezberdinak zeudela erakutsi nahi genien,
|
herri
bakoitzeko hizkuntza eta ohiturak errepestatu zitzaten eta ondoren, guzti harekin nahi zutena egin zezaten. Inteligentzia unibertsal bihurtu nahi genuen, mundu hobea bilatzera bultzatu.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, inolaz ere, soziolinguistikoki bestelako ezaugarriak dituzten giza taldeei (etorkinak adibidez) ez zaienik malgutasunez, eredu berean, tratamendu egokia eman behar. Ikastetxe bakoitzak, gehiago esanda,
|
herri
bakoitzak, giza talde bakoitzak, izan behar du bere hezkuntza proiektua. Hezkuntza proiektu horri erantzun behar dio ikastetxearen antolamendu guztiak.
|
|
|
Iduri zuen Paulo VI.a beste bide batetatik zoala Roy kardenaleari 1971an idatzi zion gutunean14: "
|
herri
bakoitzeko egoera desberdinari bere aterabidea". Bainan Paulo VI.a joan da eta bulegokrazia hor dago sekulan baino indartsuago, egiaren jabe dela, sekulan baino segurrago.
|
|
|
Denak herri handienera deitu? Meza aldizka eman
|
herri
bakoitzean? 141 Bakoitzak bere ber erabakitzen du bere xokoan. Erabakia hartu aitzin, nork daki Frantziako 2.750 elizatan apezik gabeko otoitza egiten zela jadanik 1997an.
|
|
|
Ez dut behin ere misionest zuri bat entzun hautu horren kritikatzen. Elizaren betiko erakaspena da,
|
herri
bakoitzak behar dituela eman bere apez, serora eta apezpikuak. Kanpotik sartu misionesten lema da Jondoni Joani Batistarena:
|
|
|
Eskuarki udalak erabakitzen du
|
herri
bakoitzean zenbat taxi baimen ematen den eta zer tarifa ezarriko den, baita ere funtzionamendua arautzeko eta zerbitzuaren kalitatea bermatzeko beste alderdi batzuk ere.
|
|
|
Garrantzitsua da
|
herri
bakoitzak bere historiaren memoria izatea. Eta gu bezala, munduko artzain asko saiatzen dira euren aspaldiko tradizioei eusten.
|
|
|
Historikoki,
|
herri
bakoitzeko biztanleriak gorroto sentipena sentitzen zuen ondoko Alardearengatik. Gaur egun emakumearen gatazka sortu zenetik gauzak asko aldatu dira eta, bi herrienarteko batasuna nabaria da.
|
|
|
Domekako bazkarian elkarte bat, komisio bat, sortu gura dute datozen urtetako ospakizunak antolatzeko. Asmoa da
|
herri
bakoitzeko Arantxa bat edo bi sartzea komisio horretan. Helburuak dira, batetik, ahalik eta Arantxa gehien batzea eta bestetik, hurrengo antolaketak erraztea.
|
|
|
UKBERRIk, berriz, jakin ahal izan du Erandion, Leioan eta Areetan ez dela arazorik izan, eta Itzubaltzeta/ Erromon EAEko Hautes Batzordeari kontsultak egin ostean EHAKren kideei beren kamisetak erabiltzen utzi dietela Hautes Batzordeko ordezkariek. Nabarmentzekoa da
|
herri
bakoitzean elastikoak ezberdinak direla. Bestalde, Carlos Iturgaitz eurodiputatuak Areetan bozkatu du goizeko 11:00etan komunikabide ugariren aurrean, baina ez da aurreko hauteskunde batzuetan bezala istilurik sortu.
|
|
|
Tokian Tokiko Agenda delakoa izan liteke, gure ustez, ezinbesteko dugun gizarte antolamendu berri horren lehen hazia, agenda horrek batera begiratzen baitie tokian tokikoari eta globaltasunari, pertsona eta
|
herri
bakoitzaren bereizgarriak kontuan hartzen dituelarik. Garapen Iraunkorrerako tresna egokia da Agenda, tokian tokiko arazoei kudeaketa administratibo horizontelen eta herritarren parte hartzearen bidez egiten baitie aurre.
|
|
|
Dena onartzen dela esan liteke, autodeterminazioa ezik. Garbi garbi egon arren,
|
herri
bakoitzak berak erabaki behar duela bere etorkizuna, ez kanpotik bortxaturik.
|
|
|
Hartara esan daiteke antzeko erregelak ere sortu direla, ez bakarrik giza erkidego batzuentzat, ezpada erkidego orokorrarentzat. Horixe da Jendeen arteko zuzenbidea, zuzenbide naturaletik bereizten duguna; zuzenbidearen zati hori isildu zuen Karneadesek, hark zuzenbide osoa banatzen baitu naturalaren eta
|
herri
bakoitzaren zibilaren artean. Horrenbestez, herrien artean dagoen zuzenbidea aztertu aurretik —berak gerrak eta bertan eskuraturiko gauzak ikertzen baititu—, zuzenbide hori aipatu behar zuen.
|
|
|
Baldin eta
|
herri
bakoitzean belaunaldi bakoitzak jasotzen duen eragin eratzailean pentsatzen bada, eta zehazki bere hizkuntzak mendeetan zehar bildutako esperientzia guztien eraginean pentsatzen bada, orduan garbi ikusten da ze punturaino den ahula banakoaren indarra hizkuntzaren boterearen aurrean.111
|
|
2006
|
|
|
Aragoiko, Okzitaniako, Herrialde Katalanetako eta Euskal Herriko kantu eta dantzarik adierazgarrienak,
|
herri
bakoitzetik 15 partitura, jaso ditu Euskal Herriko Trikitixa Elkarteak Pirines. Pirineus.
|
|
|
Euskal lurralde bakoitza edo
|
herri
bakoitza zehatzago ezagutu nahi duenak www.gaindegia.org helbidean topatuko ditu datu gehiago.
|
|
|
Garazin ikusi besterik ez dago, gazteek arazo handiak dituzte etxebizitza eskuratzeko.
|
Herri
bakoitzak bere PLU (Hirigintza Tokiko Plana) dauka eta laborariok gero eta arazo gehiago dugu Herriko Etxeetan. Gero eta nekezago ari gara, euskara gero eta gutxiagoa mintzatzen da.
|
|
|
Iruñean, Tuteran eta Tafallan. Dena den, azken urteetan jaso duten kexen gorakada ikusita, beraien helburua Nafarroako
|
herri
bakoitzean kontsumitzaileentzako bulego bana zabaltzea da. Udalekin harremanetan jarri dira, eta orain arte 42 bulego zabaltzea lortu dute.
|
|
|
Ekonomiaren mundializazioak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrien agerpenak joera hori areagotu dute, hartu emanak ugalduz eta elkar ezagutza hobetuz. Hala ere, bi faktorek trukaketa horiek mugatu dituzte, batetik, hizkuntzaren oztopoak zeren artikulu eta liburu frango inglesez eta, maila txikiago batean, frantsesez idatziak daude eta, bestetik,
|
herri
bakoitzean nagusi diren iritzi, ohitura eta erreferentziak, nahiko ezberdinak izateaz gain, egonkorrak dira.❚
|
|
|
Hamazazpigarren eskakizunean fuera de barreras etxe berririk ez egitea aipatzen da. Hau da,
|
herri
bakoitzean abereen irteera oztopatzen zuten hesiak (Martínez Díez, 1972: 68).
|
|
|
Atal honetan, gainera,
|
herri
bakoitzaren azalpen txiki bat egin litzateke: non dauden, haien ezaugarriak, bilakaera eta historia330.
|