|
2000
|
|
|
" Zure abizena euskalduna da, bazenekien? Bada,
|
herri
hartako inguruan euskara nagusi zen Nafarroa independentea zenean". Hortaz, Iruñeko historia herrikoiari eutsi diola gaineratzen badugu, a zer nolako interesa pizten zaigun!
|
|
|
lan etabizi. Independentzia berri berri hatzemana eta lortua zuen
|
herri
hark kolonialismofrantziarraren hatzaparretatik eta, ondorioz, komenigarri iruditu zitzaigun han ezartzeagure herriaren alde ekiteko.
|
|
|
Eta han, bailararen oinetan, eliza baten dorrea ikusi nuen. Gero beheraxeago jaitsi eta hildako
|
herri
hura aurkitu nuen.
|
|
|
Errepidea eta autoa oso atzean utzi nituen, eta suposatu nuen udaberrian hura guztia urez beteta egongo zela, baita ni nengoen tokia ere.
|
Herri
hartara heltzeko berrehun bat metro geratzen zitzaizkidan, baina ordurako argi ikus nitzakeen etxe guztietako horma eta leihoak; eta askoz ere urrunago, abuztuko beroak eta ortuen egarriak hurrupatuta, urtegiko lau tantak.
|
|
|
Herrira iristerakoan astiro paseatu nintzen, imajinatuz nolakoa izango zen izenik gabeko
|
herri
haren garai bateko bizitza: haurren jolasak, txutxu mutxuak, inbidiak, ganaduaren ibilerak, jaiak, auzokideen arteko gorrotoak.
|
|
|
Buzo urdin bat eta udako zapatilak eman zizkiguten, ez barruko arroparik ez galtzerdirik. Egin kontu negu gorria zela, sekulako hotza egiten duela Manchako basa
|
herri
hartan, berehala izozten direla patioko putzu zulotxoak. Halaxe geratu ginen denok urte amaiera hartan:
|
|
|
Handik gutxira berriz, kasernako leherketa hura izan zuan eta... hi orduantsu atzeman hinduten ala?"; Xanek baiezkoa egin zuen;" ba, beharbada jakingo ez duana duk, Henrik egun haiek, edo aste haiek, ez zakiat, herritxo batean eman zituela, hemendik ez urruti. Eta, leherketa izan zen egun hartan,
|
herri
hartako ostatuan zela, ostalariari (nire ezaguna dena, nik hau berak esanda zakiat) esan ziola, tipo bat han bazterretan ostuka ikusi zuela; bere kusan ote zebilen; eta gure etxeko telefonoa eman zioan, edozer gertatzera guri abisu emateko"; apur batean isildu egin zen, gero jaiki egin zen eta: " egon hadi pixka batean", esan zuen.
|
|
2001
|
|
|
Zein izan zen
|
herri
hark eman zizun lehen inpresioa?
|
|
|
Noski.
|
Herri
hura den bezalakoa da, nahi baduzu hartu edo bestela utzi dagoen bezala, baina nor da nor haiei esateko zer den egin behar dutena. Baziren gauza batzuk nik ulertzen ez nituenak, edo niretzat zentzurik ez zutenak, baina ez nintzen horretan sartzen eta kito.
|
|
|
Egonalditik egonaldira alde handia dago: 15 egunetik hiru hilabete bitarte igaro dute
|
herri
hartan, baina epe hauek egunetik egunera luzatzen ari dira, eskabideak eta NAEL erakundeak geroz eta ugariago direlako.
|
|
|
Pietro Selettirekin humanitateak ikasi zituen, eta Ferdinando Prevosi Bussetoko kapera maisuarekin harmonia eta kontrapuntua. Bazen
|
herri
hartan elkarte filarmoniko txiki bat eta Antonio Barezzi merkatari aberatsa zen elkarte horretako burua. Flauta jole amorratua izaki, asko lagundu zion Verdi gaztetxoari zaletasuna sortzen, eta musika lantzen.
|
|
|
Paseatzen. Beste behin baino ez nuen
|
herri
hura ikusi, bederatzi urterekin, gurasoak hil aurretik. Eta leku bakarra neukan gogoan:
|
|
|
Kaiondotik iparraldera han zegoen beti itsasoa, zelai hondozorurik gabea, bere iluntasunean, bere zurrumurruan, bere gesal usainean, bere amildegi arrainekin, bere kalatxoriekin, bere enbarkazio bertoko eta arrotzekin. Hantxe bizi zen Goio, bazterreko
|
herri
hartan, Kalaportun, eta arratsean txalupa batzuetako bonbillak ikusten zituen, han eta harantzago, munduaren bihotz ilunaren taupadengatik osatzen ziren olatuen arabera dirdiraka.
|
|
|
Bazen
|
herri
hartan gizon bat jantzi bitxien bilduma egiten zuena, gero saltzeko: azkarrago ibiltzeko abarkak, gorputzeko azala zuritzen zuen atorra, andre gosea asetzeko galtzak, haurdun gelditzeko kamisa, zorriak hiltzeko kapusaia Â, eztarria garbitzeko koilarea, ilea luzatzeko lazoa...
|
|
|
|
Herri
hartako dendariaren alabak seme bat izan zuen. Eta seme horrek beste alaba bat.
|
|
2002
|
|
|
Istorio rural eta (oraingoz) zaharrak kontatu arren ni ez naiz kostunbrista. Ez zaizkit ekanduak, ohiturak interesatzen, pertsonak baizik, eta pertsona horien portaera nolakoa den, baina pikardiak, apustuak eta horrelakoak, Azkueren Euskal
|
Herri
haren alderdi humanoa (ez kostunbrista) nolakoa zen imajinatzeko. Nire belaunaldia horrelakoa da, kontradiktorioa.
|
|
|
Oihanik ba al da zuen
|
Herri
haretan?
|
|
|
Izan ere, nire herriko lagunak edota ikastolakoak ez ziren behin ere enteratuko hari kontatzerakoan izan zezakeen erreakzioa, zena zela. Horrez gain, nik ez nuen
|
herri
hartara bueltatzeko inongo asmorik. Hortaz, azkeneko egunean kontatuko nion; bai, ziur nengoen.
|
|
|
Baina ez pentsa gu ginela
|
herri
hartako zorritsu bakarra.
|
|
|
Dioni eta Sonia bizi ziren herriko lagun batzuk eta Sara ez bezala, Emmanuel ez baitzegoen gonbidatuen zerrendan. Egia esan, asto baten gainean pasaeran zihoan Emmanuel, Lanjarondik –non bisitatu baitzuen lagun zahar bat– mendiaren bestaldean zegoen herrira,
|
herri
hartan baitzuen Emmanuelen komunitateak bizilekua, Dioni eta Soniarena ere izan zena, aldi batez, harik eta handik bereiztea erabaki zuten arte. Etxerako bidean zihoan, bada, Emmanuel, Dioni eta Soniarenean ere geldialditxo bat egitea ebatzi zuenean.
|
|
|
Beste gauza batzuen artean, hartatik zetorren Emmanuel Lanjarondik: Alpujarretako
|
herri
hartan kontaktu bat baitzuen, belarrez eta heroinaz hornitzen zuena. Hazi batzuk ere bazekartzan, perito agrikolaren eskariz, astoaren arbaldetan, baratzeetan ereiteko asmoz.
|
|
|
Herri garbia eta lasaia zela onartu behar dut, baina, era berean, nahikoa aspergarria ere bazela gaineratzen badut, ez dut gezurrik esaten. Jatetxe pare bat eta MacDonalds kenduta, ezer gutxi zegoen
|
herri
hartan ostiral gaua pasatu ahal izateko. Zinema bazegoen, bai, baina Independence day edo El jorobado de Notre Dame ikusteari uko egin nion, ikusi gabe ere, bai bainekien gabonetan pelikula horiekin matraka ederra emango zigutela.
|
|
|
Haren izenarekin lotu ohi da, nahikoa uste zabaldua baita hori, nahiz eta sorreran haren anaia Samuelen asmakuntza izan zen. 1806an Errusian eraiki zen Panoptiko baten arduraduna izan zen Samuel Bentham, eta honen oinarriak" ozta ozta lurraren gainaldera sortzen" ikusi zituen,
|
herri
hura utzi aurretik2; bestalde, Jeremy Benthamek ez zuen sekula Panoptiko bat ikusi, nahiz eta sarritan haren filosofiaren adierazpen zehaztzat jotzen den.
|
|
|
Lagunarteko gehienak furgoneta uztera prestatu ziren jaikita. Baten bat harritu egin zen Joselu ere zutitzen ikusteaz, eta galdegin ondoren jakin izan zuen aitarekin lotua zela berton,
|
herrira
hark eroango zuen eta. Atorraren ertzaz sikatuta sartu zuen garaikurra zaku handian.
|
|
2003
|
|
|
Anartean, paisaia hitzak eta Pasaia herriak errimatzen dutela gogoratu diogu Koldori. Paisaia nahiz pasaia hitzen gainean jardun dugu: «Niretzat paisaia ez dago lotua Pasaiarekin, Altzarekin baizik, ni sortu nintzen
|
herri
harekin. Nik Pasaia pertsonekin daukat lotua, lehen lagunekin, oso inguru berezian.
|
|
|
Ordubete edo zan,
|
herri
hura lehenbiziko aldiz igaro zala, eta gero herri berbera berriz, eta gero berriz, eta ostera ere, alde biko erloju berbera, burdina eta kristalezko txabola berbera, betiko elektrizidade tresnekin mukurru. Etziran ikusten ondo herrien izenak eta pentsa ziteken lehengoxeak zirala.
|
|
|
Hortik aurrera ez zekien ezer. Kontua da bost egun eman zituela Romanen koinatuak
|
herri
hartan eta hori baino ez zuela gogoratzen. Sakristia eta Tabucchi entziklopedia baino ez zituen gogoratzen.
|
|
|
Muturreko aurkaratzea dago, hortaz,
|
herri
hark utzi zizkigun legeen ekitatearen eta ahalmen basati horren artean. Horrek erakusten du, besterik gabe, justiziaren iturburuak arrotzak zitzaizkiola, justizia bera ezagun izan arren; bada, gogor eraso zion lege basatien bidez printzipio horien espirituari.
|
|
|
Makur hori, alabaina, ez da bide bakarra erakusteko
|
herri
hura printzipiook ezagutzetik urrun zegoela; bestelako frogak ere nabarmentzen dira haren filosofoek gizartearen hasierari eman zioten ikuskeran, gizarte honen oinarria berorietan baitatza. Gizakien arteko batasuna baliabide gisa antzatetsi beharrean, iruditu zitzaien gizaki horiek oihanetan bizi zirela, hezitzeke, lotura eta komunikaziorik gabe, eurotariko bat gizartean bizi zitezkeela konturatu arte.
|
|
|
–Eta horrela egin bazuten, gero zer dela eta ez zuten
|
herrian
haren hutsa nabarmendu. Ze galdetu egin dut, lehen esan dudan moduan kontu handiz, herrian egun haietan inor hil ote zen, eta Carril hori baino ez zela hil esan didate.
|
|
2004
|
|
|
Lan asko egin genuen. Hara ailegatu ginenean,
|
herri
hartan, urik ez zegoen, etxerik ez, eskolarik ez... eta hiru urtean hori dena egin genuen...
|
|
|
Horregatik, Espainiako errepresiotik ihes egin zuten beste euskaldun asko bezala Venezuelak hartu zintuenean, euskaldun eta venezuelar eredugarria izan zinen. Zeure idatzietan erakutsi zenuen
|
herri
harekiko identifikazio sakona, batik bat lagun xumeenenganakoa. Eta, jakina, indigenenganakoa, zeinek nazionalista eta demokrata onaren sintonia aurkitzen baitzuten zugan; zeure kulturaren eta besteenen geroaz kezkatua ageri zatzaizkien.
|
|
|
Jaiotza inskripzioan atzerriko jatorriabileran nagusitu den forman. duen abizenaren gizonezko edo emakumezko forma jasoko da, jatorrizko herrian horren aldaera onartzen bada; arduradunarentzat aldaera hori ezaguna ez bada, Espainian dagoen kontsulak,
|
herri
hartan Espainiak duen kontsulak edo hura ezagutzen duen notario espainiarrak egindako lekukotzaren bidezbek abizen horiek finkatuko dituzte era egiaztatuko da. Espainiarren seme ala
|
|
|
Egitatea edo agiria atzerriko zuzenbideari egokitzeko, arduradunarentzat zuzenbide hori ezezaguna bada, egokitze hori egiaztatuko da, Espainian dagoen kontsulak,
|
herri
hartan Espainiak duen kontsulak edo zuzenbide hori dakien notario espainiarrak egindako lekukotzaren bidez.
|
|
|
Liszten piano kontzertuaren nota malenkoniatsuak jabetu ziren egongelako isilaz. Eta nik ezin nuen ulertu nola hainbeste sufritu zuen
|
herri
hark gerra irrikatzen ahal zuen.
|
|
|
Adibide gisa, Ekuadorko shuars indiarrek ez zuten inoiz onartu filmatuak izatearena20 Jendeak etsaien buruak txikitzen zituztela uste izan arren, inork gutxik zekien ezer
|
herri
haren gainerako ohiturez, antolaketaz edo estetikaz. Aitzitik, beren balizko ezaugarrien artean bakarra baitzuten gogoko (buruak txikitzearena, alegia).
|
|
|
Azken horren buruan, berriz, bide sendo eta zabala abiatzen zen, herri bateraino zihoana. Non gertatu han ostatu,
|
herri
hartan bertan gelditzea erabaki nuen. Ez noski bere plaza edo kale nagusian, baizik eta erreka bazter goxo batean.
|
|
|
Eta, mailuarekin batek, borrarekin besteak, harri buxi batekin ondokoak, haik orok joiten zizuen pertza, behin eta berriz, jo hemen pertza, eta jo han pertza. Pentsa noradinokoak ziratekeezun kolpu haik egiten zituzuen hots eta durrunda, non
|
herri
hartan eta kolpuek iraun zizien hirur egunetan, ez baitzen lo egiten ahal. Ihurk ere ez zizun egun haietan lorik egin, ezta enperadoreak berak ere.
|
|
|
Etxean nola sartu zen begira gelditu zen, zerbait ongi ez zegoelako gogoeta buruan jirabira. " Bai, beti bezala zen hango legea" haserretuko zitzaion Marcki," bai erantzun nion Iruñean erosketak egitetik etorriko banintz bezala, bai urtetan eta urtetan
|
herri
hartan elkar agurtzen dutenek bezala, bai itzultzea, herrira itzultzea garrantzia duen bakarra balitz bezala, bai kanpoan ikusi, bizi eta sufritutakoak batere inportantziarik ez balu bezala".
|
|
|
" Orduan ohartu nintzen" aitortuko zion Marcki," min haustura eta hondamendi haren ondoren, euskaldun patu gogorra,
|
herri
hura eta kate guztiak atzean utzi nitueneko ustea hausten ari zitzaidala portzelanazko ilusio bat bezala. Zuk ez dakizu nolakoak ziren gure amaren Zer egin didazu haiek".
|
|
|
Histerikoa, eginen zion arrapostu Marckek, hori egiten bazuen amak, gehienak bezala, histeriko bat baino ez. Ez, esanen zion Bazterrek, edo bai, baina baita ere ni bezain preso
|
herri
hartan.
|
|
|
Berehala ohartu nintzen Mirenek nirekin nahi zuela zer edo zer, beharbada niregana hurbiltzeko azkartasuna, edo dena utzi eta braust batean nola gerturatu zitzaidan. Ez ginen ia gu baino gelditzen; barreak egin genituen, nahiz eta hurrengo egunean
|
herri
hartan bizitzea erraza ez zitzaigula izan behar susmatu, goizeko bostak izanik, oraindik pertsianen atzetik kukuka egon zitezkeenak zio. Nik ez dakit zer den Iraultza baina, orduan, Iraultza egiten ari ginela uste genuen, uste baino gehiago, sentitu egiten genuen.
|
|
2005
|
|
|
|
Herri
hartan sekula klaserik handiena eduki duen emakumeak irribarre bat eskaini zidan eta, ezer gehitu gabe, taberna utzi zuen.
|
|
|
Israeldarrei, bide beretik, betebeharra kendu zaie, errituena gutxienez, Itun berria aldarrikatu ostean. Argi esan zaio hori apostoluen printzeari, Eginak 10, 15 Bestetik ere argi dago,
|
herri
hark, hiria suntsitzearen ondoan eta berreraikitzeko itxaropenik gabeko saminduran, herri izatea ere galdu zuen.
|
|
|
Hamaika urte arte eskolara joan nintzen, zenbatzen eta leitzen ikasteko.
|
Herri
hartako errientak eta apezak nahi zuten kolegioan jarrai nezan, baina Prudentziok ez zuen sosik aski eta eskualdeko arotz baten lantegira igorri ninduen, mutil. Jakin ezazue zaldi ferratzen ez dudala parerik!
|
|
|
Kakueneko astaina bilo luzea, hala deitzen zuten apalestea airean,
|
herri
hartan emazteek ez baitzuten ez irakurtzen ez eta kiroletan betarik galtzen, jendetza bilduan ezagutzen zituenak agurtuz iragan zen; eskua altxatuz Jessica eskolako lagun ohia zoriondu zuen. Ez zen gelditu aldion ahurrean zeraman ur botilaren betetzeko.
|
|
|
Zu lehorrekoa zara, zuk ez dakizu, hala hobe ta, zer den emakume gazteak beltzez ikustea hiru eta lau hankagorrirekin arrain eskean deskargan, gizonik zailduena ere mareatzen duen puta anker horrek senarra kendu diolako. Zinez esaten dizut, kapitain jauna, gerra honek baino baja gehiago egin izan dituela ipar beltzak
|
herri
hartan. Herri xumea, zintzoa, eta lan du sinesteak, baina eliza xume bat ere ez zeukan Trintxerpek, lau eta bost kilometro egin behar izaten genituen igandeetan moja batzuen kapera hotz eta txiroan meza entzuteko.
|
|
2006
|
|
|
Gorago aipatu dugunez, Arestiren Harri eta
|
herri
harekiko intertestualitatejolasa zabaltzen duen poema honek nazioaren kontzeptuaren inguruan gogoetaegitera gonbidatzen gaitu. Azken buruan, herri legez bizi dugun desintegrazioaplanteatzen da bertan:
|
|
|
hotza. Hamaika bider esan ziguten
|
herri
hartako biztanleek hotza zela hura neguan, eta orduantxe hasi ginen nabaritzen zer zen egiazko hotza, hatz mintzetatik hasi eta hezur muinetaraino sartzen zitzaizuna. Hala, manta banatan bilduta joaten ginen elizara, eta hura gainetik kendu gabe aritzen ginen lanean; bera irudi batekin, ni bestearekin.
|
|
|
Geroztik, uharte erraldoiaren esplorazioetan aritu zen Knud, eta 1910 urtean inuiten kolonia txiki bat aurkitu zuen ipar mendebaldean. Faktoria bat sortu bertan –ehizarako eta salerosketarako herri bat–, eta Thule izena jarri zion
|
herri
hari, Goethek idatzitako Thuleko erregea baladaren ohoretan. Inuiten ezpainetan, ordea, Qaannaaq zen herri hura –izen palindromiko ezin ederragoko herria–, eta izen horrekin jarraitzen du gaur egun ere.
|
|
|
Faktoria bat sortu bertan –ehizarako eta salerosketarako herri bat–, eta Thule izena jarri zion herri hari, Goethek idatzitako Thuleko erregea baladaren ohoretan. Inuiten ezpainetan, ordea, Qaannaaq zen
|
herri
hura –izen palindromiko ezin ederragoko herria–, eta izen horrekin jarraitzen du gaur egun ere. Uhartean iparralderantz goien kokatutako hiria da Qaannaaq –badira Qaannaaq baino iparralderago dauden herri txikiagoak, baina ez dute haren garrantzirik:
|
|
|
Maltzurkeriarik gabeko eskua eskatzen zuten biek kartak partitzeko, baina zein zen maltzurkeriarik gabeko eskua itsaslapur eta beltz tratularien
|
herri
hartan. Zeinek emango zituen kartak etxeko ugazabaren edo kanpoko tratulariaren haserreak piztu gabe?
|
|
|
Hotsa olioa bezala zabaldu zen. Teknikaria autoa utzi eta oin bat lur gainean jartzerako, jendea etxeetatik eta arkupeetatik ateratzen hasi zen, inork usteko ez zuen kopuruan, bestela kasik abandonatua zirudien
|
herri
hartan. Teknikaria, lehengo ustekabea garaiturik, harrera batzordea, Pepe Isbert buru zuela, noiz azalduko jarri zen.
|
|
|
Teknikariak esan zuen ez zela beharrezkoa, eta autora itzuli zen. Ardo bat edo zerbait jan nahi ote zuen eskaini zioten, tabernarik ere ez zeukan
|
herri
hartan. Teknikariak ukatu egin zuen.
|
|
2007
|
|
|
nafar euskaldunekin; aizkolari gipuzkoar euskaldunekin eta oilar poni ahari... dantzan zerabiltzan euskaldun arabartu batekin eta han bildu ziren herritar taldetxoarekin nire hizkuntzan aritu nintzen. Ez zitzaidan buruan kabitzen
|
herri
hartan jaialdi hura subkontrata bidez ekarri izana. Ez zegoen bada esataririk bertan kanpora bila joan beharrik gabe!
|
|
|
Baina euskarak, euskal kulturak eta euskal bizimoduak indarrean iraun dute gaurdaino herri horretan. Ez zen behar adinako indarrekoa haien eragina, hau da, orduko denboran munduko herrialderik eta kulturarik indartsuenak zituen
|
herri
harena, euskal kultura eta euskal hizkuntza ezabatzeko handik.
|
|
|
Adibidez, proiektu hartan, greziar jatorriko Italiako herri baten etnobotanika aztertu zuten, beste batzuen artean. Besteak beste, tradizionalki erabiltzen zituzten sendabelarrak eta landare jangarriak identifikatu zituzten; eta erabileraren tradizioa noizkoa zen jakiteko (gutxi gorabehera bada ere),
|
herri
hark landareei ematen zizkien izenak Greziako hainbat herritan ematen zizkietenekin alderatu zituzten. Batzuk bat zetozen.
|
|
|
Ondorioa: landare haiek oso aspalditik erabiltzen ziren, gutxienez,
|
herri
hura Greziaren parte zenetik.
|
|
|
Eduk, hala ere, gero eta gogo gutxiago hara joateko. Nik ez dakit
|
herri
hartan norekin ibili ez ote zeukan, bere lehengusuekin gaizki konpontzen zen edo zer, kontua da, uda hastearekin batean, marmarka ibiltzen zela urtero, hara joan beharra zela eta ez zela. –Kaka zahar bat duk herri hori?
|
|
|
Meinecke k familiako irudi honen bidez konparatzen ditu biak, beharbada oso elegantea ez (matxismo disimulatu gabekoa ageri du), baina bai plastikoa. Herder historian interesatzen duena herriak dira (ez Estatuak), eta
|
herrietan
hura interesatzen duena, kultura: Volksgeista ama bat bezala pentsatzen da, familian benerazioz maitatua, kulturaren alor guztiak haren haurrak dira.
|
|
|
Arrazoia zuen, eta egin beharrekoa egin genuen. Campinga,
|
herri
hura atzean utzi. Atzean utzi gure laguna eta Québec.
|
|
|
Paula saiatu zen konbentzitzen Madrilera ikasle joan baino lehen.
|
Herri
hura txiki geratuko zitzaiola esaten zion, eta hirira joan beharra zuela kultur giroa gertu gertutik biziko bazuen. Hura harengan emandako aldaketaren aurretik gertatu zen.
|
|
|
Alta, edonon zuberotarra edo Zuberoako dantzen nahiz kantoreen soinuak aditzean, bihotzean zimiko bat nabaritzen nuen. Ekialdearen nostalgiak sutzen ninduen, jakin arren ez nintzela nehoiz
|
herri
hartakoa izaten ausartu. Neure balizko ausardia ez zen barkatuko ere.
|
|
|
Apezpikutegitik manuak etorri ziren eta apez gaztea desagertu zen erabat, apez xaharrak ez baitzuen hain malerus iduri bere lagunak holako hutsa eginik. Azken batean, hamabost urtez berak buru eman zuen
|
herri
hartan eta ez zuen laguntza baten beharrik, bereziki hainbeste ahuleziaz hornitua zen apez gazte jilufri baten ganik. Bixtan dena, koralak sofritu zuen eta kasik gelditu ere, bainan ene arrebak bere lekua berriz hartu zuen eta eliza guzian berriz ezagun ziren" te deum" eta beste litaniak, hauek gure apez xaharra loriatzen baizuten, bere beharri tutek ez bazuten ere deus ezagutzen musika mailan, bederen igandetako oilaskoaren berri izanen zuela berriz handik goiti.
|
|
|
Jadanik guttik segitzen zuten igandetako ofizioa, eta nabari zen mezarat heldu ziren bakarrak, erlijionez beste arrangurarekin heldu zirela, hala nola, beren buruaren erakusteko edo gero mus baten egiteko hitzordua elizan zutelakotz, edo beharbada ere, famaren lotsaz. Horregatik zuten, apezpikutegian, deliberatu Santesteban apez gaztea
|
herri
hartara igortzea, pentsatuz bere gaztetasunaren gatik gauzak berraldatuko zirela eta elizatiarrak bereskuratuko zituela.
|
|
2008
|
|
|
Australiako Gobernuak jendez bete gura izan zuen
|
herri
hura. Jendea behar zuen.
|
|
|
Horra, bada, pasarteren batzuk: " Behin ere ez dut ahaztuko Euskal Herriko agintariek gonbit eginik
|
herri
hartan izan naizen bi aldietan jaso dudan maitasuna. Lehenengo aldiz, 2006ko urrian, lehen Eusko Jaurlaritzaren 70 urteurrenaren ospakizunetan.
|
|
|
Elizak indar izugarria zuèn
|
herri
hartan jai handia zen Korpusekoa, eta elizkizunak ere halakoak izan ziren, hotsandikoak: loreak eta loreak, meza kantatua, prozesioa?
|
|
|
Biharamunean, hoteleko gizonari galdetu genion ea Angus MacLeod izeneko gizonik ezagutzen zuen. Erantzun zigun Angus MacLeod edozein izan zitekeela
|
herri
hartan, ohikoa zela izena eta ohikoagoa abizena. Zuzen zebilen, gasolindegia. MacLeod?
|
|
|
ETAk Azpeitian Inazio Uria AHTko lanetan ari den Altuna y Uria enpresako buruetako bat hil ostean etorri dira Iñaki Errazkin (ezker abertzaleko)
|
herri
hartako alkatetzatik kentzeko ahaleginak. Udalak desegiteko, legea aldatu behar dela eta hala egingo duela iragarri du PSOEk.
|
|
|
Elizak indar izugarria zuèn
|
herri
hartan jai handia zen Korpusekoa, eta elizkizunak ere halakoak izan ziren, hotsandikoak: loreak eta loreak, meza kantatua, prozesioa...
|
|
2009
|
|
|
Malaysian hasi zen nire borroka ere. Independentzia egunean egon nintzen, eta han ikusi nuen zeinen zoriontsua zen 1958tik Erresuma Batutik libre zen
|
herri
hura. Guk inoiz ez dugu ospatzen Txinako eguna, arrotza zaigu eta Malaysiako independentzia egunean negar egin nuen.
|
|
|
Ez zitekeen. Azken afariko mirariak gertatzen ziren
|
herri
hartan.
|
|
|
bidaiatzea ere bada: " Geltokiko agurearen antzera, mendeak eta mendeak, zain egon denaren tristura nabari zen
|
herri
haretan". Haretan?
|
|
|
Gurean ote Jon? Ez dut nahi Haizeak jotzen zuen
|
herri
hartako agure bilakatzea nahi. Ez bilakatzea nahi, ez bilakatu nahi ere.
|
|
|
Gizon bildurgarriagorik ez eben sekula ezagutu Don Paulinoren herritarrak. Nork esan inguruetako
|
herrietan
harek egindako lapurreta eta gaiztakeriak. Baina batez be ibiltariakaz zan bihozbakoa.
|
|
|
Eta gure Ana Mari Kontzek ez eukan bakerik, harik eta otzarakada guztia saldu arte. Hamaika bider jo ebazan berak, otzaratxua buruan erabilela,
|
herri
haretako etxe ateak. Eta hamaikatxu diru boltsilloratu be bai joan etorri haretan!
|
|
|
|
Herri
haretan bazan aberats bat negozio askoko gizona. Don Luzio eritxan.
|
|
|
Eta ez, gero, buruak emon bakarrik!
|
Herri
haretako eleizean egon bazinie, hantxe ikusi ahal zeinkien Txinpas belauniko eta zintzo zintzo, Ixidro soinulariak autortzea egitetik noiz urtengo.
|
|
|
Ezta, ezta ezergaitik be!
|
Herri
haretako plazeak hartu eban itxurea! Peru arrapaladan etxerantza, esku biakaz besiguari oratzen eutsala!
|
|
|
Baina beluko meza aurretxuan batez be ikustekoak
|
herri
haretako bideak: baetorren jentetan eleizara!
|
|
|
Moañak (Galizia)
|
herri
hartako estropadaren XXVII. ekitaldia hartuko du asteburu honetan. Bi estropada jokatuko dira herri berean, larunbatean bata, igandean bestea, eta San Miguel Ligako ontziek Galizian egingo duten azken geltokia izango da.
|
|
|
Ardura onartzen dut, Kubako iraultzaren komandante burua bakarra den uste osoarekin. Fidel Fidel da, ordezkaezina; baina
|
herriak
haren lanari jarraipena eman behar dio, fisikoki falta denean ere, adierazi zuen Raul Castrok iazko martxoaren 24an, Kubako Batzar Nagusian. Orduan izendatu zuten uharteko presidente 614 diputatuetatik 597k; Fidel Castrok berriz aukeratua izateari uko egin eta bost egunera.
|
|
|
Barañainen harrera beroa jaso zuen Korrikak, eta zer esanik ez Berriozarren. Dantzariak, zanpantzarrak, talogileak... era guztietako jendeak eraman zuen lekukoa
|
herri
hartan. Herri irteeran, ordea, espero gabeko traba izan zuen Korrikak.
|
|
|
Larragan, berriz, Ahaztuak elkarteak. 1936ko gerran 46 lagun fusilatu zituzten
|
herri
hartan; tartean 14 urteko neskato bat. Aita defendatzeagatik bortxatu eta hil zuten neskato hura.
|
|
|
Oteitzan (Nafarroa), herriko haurrak atera ziren kalera korrika egitera, gehien bat.
|
Herri
hartako haurrek ez dute euskaraz ikasteko aukerarik. Herrigunearen sarrerako pintaketa batek salatzen du hori:
|
|
|
Eskola handitu zuen, errepideak hobetu, argindarra jarri. Hasieran pozik zeuden
|
herrian
haren adorearekin. Baina gutxika gutxika jendea gaizki esaka hasi zen.
|
|
|
Rakocevicek beti eraman behar izan du bizkar gain jokalari berekoiaren zama, taldearen onura baino gehiago berea lortzen saiatzen dela aurrena, eta, egiari zor, bai Pamesan eta bai Real Madrilen itxura hori eman zuen. Une erabakigarrietan ezkutatu egiten dela dioten kritikek mintzen dute gehien serbiarra,
|
herri
hartako jokalariak ezkutatzen ez direlako baitira ezagunak. Bidezkoak al dira kritikak horiek?
|
|
|
Izan ere, historiaren alorrean bada oso esaldi on bat: beren historia ezagutzen ez duten
|
herriak
hura errepikatzera kondenatuak daude. Zorionez, kasu honetan ez da hala izango.
|
|
|
Bere antzezpen kementsuengatik, egitura zirkular/ zatikatuarengatik eta gaiaren tratamenduarengatik, Mi mu, equita oso noizean behin aurkitzen den harribitxi eszeniko haietariko bat da, eta are gehiago kontuan izanda jende gazte gazteak sortu zuela eta proiektua
|
herri
hartako fenomeno kultural itzela bihurtu dela, bai gazteen bai helduen artean.
|
|
|
Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Arartekoak iaz, adingabeentzako zentro batean aurkitu zuen egoera jarri du adibide gisa: hamabost lagunentzako lekuan ia 50 zeuden;
|
herri
hartako Udalak ez zien erroldatzen utzi gehienei; gehienez ere, zentroan bi hilabete egon baldin balitezke ere, batzuek urte erdia zeramaten bertan... Neurri batzuk hartzea oso erraza litzatekeela adierazi du Aierbek:
|
|
|
Ondoren, etxea garbitu eta Orondritzera (Nafarroa) eraman zuen gorpua.
|
Herri
hartako bizilagunek aurkitu zuten hilotza, plastikozko poltsetan bilduta eta hatz bat moztuta. Hilketaren erantzule zela aitortu zion Yllanesek lagun bati.
|
|
|
Egun haietan, jakintsu askok
|
herri
haren gaitz endemiko hura amaitu zela iragarri zuten. Ipotx asko ere hura sinetsiz, gizatxar haienganako konfiantza itsua izan zuten, baina gehienek tristeziaz eta amorruz ikusten zuten lege berri hura mendeetako mendekotasuna luzatzeko beste amarru bat baino ez zela.
|
|
|
Jazarrien zerrendak ugaldu zirelarik, herri txiki hartako kaleak eta plazak errepresaliatu haien irudi eta oroigarriez bete ziren. Edozelan ere, gizatxarrek behin eta berriz ukatzen zuten
|
herri
hartan inor zapaldurik zegoenik, eta biktima haiek borrero bihurtu guran hedabide kanpaina erraldoia eta gerra zikina zabaldu zuten. Demokrazia kolokan zegoela sinetsaraziz, gobernu autonomoan zeuden ipotx askoren kolaborazioa eskatu zuten, bai eta lortu ere.
|
|
|
Ez dirudi, ordea, hala izango denik. Donetsk-ek Ukrainako Ligan jokatzen du, eta
|
herri
hartako talde sendoena da. Lau partida jokatu ditu orain arte, eta laurak irabazi.
|
|
|
Herri esanguratsua da Altsasu ezker abertzalearentzat. 1977an Altsasuko Mahaia sortu zuten bost alderdik,
|
herri
hartan. Eta, urtebete geroago, Herri Batasuna sortu zuten mahai hartako lau alderdik.
|
|
|
Perun bilatu dut herri txiki bat, Azpeitia izena zuena. Han esaten dutenez, kaperako jabe hura Peruko
|
herri
hartan izan zen eta berak jarri zion izena herriari. Antza denez, basamortu inguruko herria zen; 30 bat lagun elkartu eta Gobernuaren baimenarekin ura sartu zuten.
|
|
|
Eta Babel hartan bere mintzoa eta nortasuna galtzeko zorian zegoen komunitateak mintzo xume hartan Jainkoaren salbazio promesa gordetzen zela aitortzen zuen astero; eta mintzo xume hartan, Jainkoaren ahots entzunezina gorpuzten eta munduratzen zela. Horrela, Jainkoaren ahotsa entzunez eta harekin egindako aliantza aitortuz, erbestean zegoen
|
herri
hark bere identitatea eta biziraupen itxaropena berreskuratzen zituen.
|
|
|
Garrasika libratu zen eta, bat batean, deus gehiagorik eskatzen ez bailuen, bizkarrez bihurtu zitzaion, mutur. Une zehatz hartan Sigmak bazekien ez zuela segurtatu, hutsean ibili zela, batez ere
|
herri
hura abandonatu zuenean, autoan Springsteenen Reno entzutean: alabaina gertatutakoa ez ziezaiokeen Lamdari konta.
|
|
2010
|
|
|
Garai hartan, biribila izan ordez, guztiz arteza zen ludia, eta ez zitzaion ortzi mugarik ezagutzen planetari.
|
Herri
hartan, erreka bakarrari zerion ura, metal ur gozo askoa. Baina, ur horrek ez zekien norantz abiatu.
|