|
2000
|
|
|
Saio hauetako dezente erreportajeez hornitzen baziren ere, beste batzuek molde berritzaileak zekartzaten, hala nola: «Bandera horian ura gerriraino», Euskal
|
Herriko
jaien zerrenda ematen zuena. Horri lotua edo, urtebeteren buruan ETBko «Jaiak 96» saioa abiarazi zuten.
|
|
|
Kamioi ireki batean egon arren, guztiak gauzak komentatzen hasi ziren. Taberna batean geundela zirudien,
|
herriko
jaien egun nagusian. Eme bat korrika hurbildu zitzaigun, belarriak zabal zabal zituela...
|
|
|
Urtean zehar ugariak dira Berbetanek antolatzen dituen kultur ekitaldiak.
|
Herriko
jaietan, San Seberinoetan, eurek antolatutako bertso bazkaria, euskal ezkontza eta haurrentzako ekitaldiak antolatzen dituzte. Bestalde, Santa Ageda egunean koplak abesten dituzte, eta Euskal Jaiaren antolaketan Mintzalagun proiektuan parte hartzen dute.
|
|
|
Gaur egun edozein udalek antolatzen du lehiaketa bat
|
herriko
jaietan, basoa edo Urkiolako parke naturala gai bezala hartuta. Hor diru asko mugitzen da.
|
|
|
Irratiaren finantziazioa herritar eta herri elkarteen oinarritu zen. Zehazki, finantziazioaren %50eko portzentaia kirol elkarte, sindikatu eta kultur elkarteen bidez betetzen zen eta gainerakoa udal dirulaguntzei eta
|
herri
jaietan eginiko diru biltzeei esker (Muguruza, 1988). Orain urte batzuk, Herria astekarian (IV, 1), Peio Cedarry ri, irratia kudeatzen duen Oihartzuna elkarteko zuzendariari?
|
|
|
Pittinka pittinka gure harreman hura hasierako komenientziatik urruntzen hasi zen, benetako bihurtzen, eta laster heldu zen momentua zeinetan egiaz disfrutatzen nuen Txemarekin. Jaietara joaten ginen; gustura
|
herriko
jaietan, baina askoz hobeto ingurukoetan edo urrunekoetan, eta zer esanik ez igande aspergarrietan supituan antolatzen ziren guateke ia anakroniko haietan (gure herrian mundu osoan baino hogei urte beranduago deskubritu ziren guatekeak). Ahoz aho hedatzen zen albistea, eta laster betetzen zen jendez eta edariz lonja txikia, atea irekitzeko giltzak nondik irten ziren inork ez zekien arren.
|
|
|
Guraso diktadoreak izatearen komeriak. Baina hala ere baziren urtean zenbait egun, gutxiegi horiek ere baina tira, gaua kasu, edo
|
herriko
jaiak, eta nola ez, inauteriak. Eta munduaren historia osoan ez zen egon hura bezain inauteri garrantzitsurik.
|
|
|
zuri beltzeko bulegoa utzi eta arrotza izango zen nonbaitera abiatzea, izkinako ilehoriarekin enrollatzea opatuko zion inor aurkituko ez zuen mendi partera, gizakiak bertan trumilka Txema aise irentsiko zuen New York, Bombay edo Mexikora. Oroitzera gonbidatzen zuten hormak botatzea geratzen zitzaion, kaleak apurtu, gomuta izpi bat ekartzen zioten oheak, hitzak, eskaparateak, katiluak, portuak, datak, hondartzak, prakak, ondoko
|
herriko
jaiak, abestiak... eta mundu bat eraikitzeko nahikoa ziren bost hizkiak ere erre. Eider, eta berarekin batera unibertso oso bat erre.
|
|
|
Neskame Edurnek ekarri zidan, bere
|
herriko
jaietan erosita. Nik asko estimatu nion, nahiz eta, urte batzuk igaro ondoren, gorrota  tzera ere iritsi.
|
|
|
Inguruko bi bertsolarik dihardute oraingoz kazetari lanetan, Unai Agirrek eta Jexux Mari Irazuk.
|
Herriko
jaien bezperan sortu zen, Sanjoanetan, eta goiz da oraindik nondik nora joango den esateko.
|
|
|
Hiru urte ziren Carrero Blanco garbitu zutela. Ekintza haren aintzan abestiak jotzen zituzten edozein
|
herritako
jaietan. Bazirudien bizi bizirik irauten zuela almirantearen azken moduarekiko pozaldiak.
|
|
|
Bizikleten gurpilekin karrerak egiten genituen, alanbre kakotu batez bultza eginez, Legorretaraino joan etorria, Itsasondotik igaroz.
|
Herriko
jaietan txirrindulari lasterketa izaten zen, txapel okerrek zaindutako karrera. Espaloiak jendez beteta zeuden txirrindulariak ikusi nahian, eta neuk ere zerbait ikusi nahi.
|
|
|
Herri txikia da Sanchonuño, edo txikia zen behintzat. 1958 inguruan txaranga kontratatzen zuten
|
herriko
jaietarako, eta meza nagusian ere txarangak jotzen zuen organoaren faltan. Mierarena zen hango industria nagusia, pinuei urratuak eginez lurrezko ontzitxoetan biltzen den erretxina alegia.
|
|
2001
|
|
|
Kirol honen hazia ordea, euskaldunek norgehiagokarako duten afizioak erein zuen. Euskaldunek badute postura egiteko ohitura handia,
|
herriko
jaiak direla-eta, pilota partidaren nahiz edozein norgehiagokaren aitzakian. Badira baserririk gabe geldituak eta emaztea eskaini izan dutenak.
|
|
|
Horrexegatik, bada, sorbaldakoen kontu hori. Eta horrexegatik Â, mozorroak Irakasle Eskolako jaialdietan, orrazkera  alda  ketak astean birritan, antzerki saiotxoak
|
herriko
jaietan eta asmo handiegiekin datozen mutilengandik  ihesaldiak une orotan. Â
|
|
|
Izan ere, aitak berrogeigarren hamarkadan  egin baitu planto: Erregea baino gazteagoa dela dio, non dauden bere jaiegunetako zapatak,
|
herriko
jaiak hasi direla eta Ernioko andregaia zain daukala.
|
|
|
Gero, berriro ere, hara eta hona begira hasten da, non dauden bere zapatak,
|
herriko
jaiak hasi direla eta Ernioko andregaia zain daukala.
|
|
|
Ez uste, horrenbestez, beti galtzaile ginenik. Aspaldidanik zetorren
|
herriko
jaietan (Madalen egunean bertan, oker ez banabil) cross country luzea egiteko ohitura: hor ikusi ditugu, besteak beste," Lairon" eta" Zorrotz" lasterka, zein lehenago eta zein beranduago.
|
|
|
|
herriko
jaien azken gauaz oroitu nintzen
|
|
2002
|
|
|
" Kasu askotan esan daiteke erromeria baino dantza egiteko guneak direla gaur egungoak, jada ez baitira jai horiek mendian egiten". Hirietan,
|
herritako
jaietan, ospakizun berezietan... Oraindik bada hauspoa mugimenduan jartzeko aukera.
|
|
|
Gure
|
erriko
jai bitzuen egitarau bakoitzak ditugu esku artian. " Tantobale" idazliak jai iragarki oneik euzkeraz eta albuan erdelitzulpena dabela argitaratuak izan dirala esan eban.
|
|
|
Ori dala ta,
|
erriko
jaiak, Sanantoliñak, ez dabe poz larregirik artu aurten. Dirua urri ibiltea, illuntasunaren pare da kaialde euskaldunetan.
|
|
|
–
|
Herriko
jaietan, jai bai/ ez.
|
|
|
Bigarren ikastunitatean ohiturak, jaiak eta sineskeriak ditugu hizpide:
|
herrietako
jaiak, etxeko ohiturak, zenbait lanbideren deskribapenak, hemendik kanpokohainbat ohitura zahar, garai bateko eta gaurko ohituren arteko aldea, sineskeriak...). Hizkuntza ezaupideei dagokienez, unitate honetan ohiturak eta bizimoduaaitzakitzat hartuta, konparazioa eta kontrastea lantzen dira batik bat, betiere iraganekoak abiapuntu hartuta.
|
|
|
Beraz, autokudeaketa bilatzen dute, eta horretarako erabiltzen dituzten diru iturriak askotarikoak izaten dira:
|
herriko
jaietan antolaturiko txosnak; kontzertuak eta jaiak; kamiseten, pegatinen, pizgailuen eta beste material batzuen salmentak eta bazkideen kuotak.
|
|
|
Harri Aroko hizkuntza hau harri artean, eta ez nanoteknologiak eskaintzen dizkigun marrazki miresgarri horien artean, mintzatzekoa baitzen: gehienez ere
|
herrietako
jaietan, bestetan, musean aritzen ginenean edo norbait esneketara edo urketara bidaltzen genuenean, halako uneetarako bakarrik gorde genuen altxor preziatu gisa. Eta herrietan ere nahiko lan:
|
|
|
– Gutxi falta da
|
herriko
jaietarako, eta jantzi merkeen lehiaketarako ari gara. Iaz hirugarren saria irabazi genuen, eta aurten lehenaren bila goaz.
|
|
2003
|
|
|
Firaren hasieran kaleko ikuskizunak izaten ziren bakarrik. Tarrega
|
herriko
jai egunarekin bat eginik, festa giroa sortzea, jendea antzerkira hurbiltzea eta konpainia eta programatzaileen arteko harremanak sustatzea zuen helburu. Denborarekin aretoko antzezlanak ekartzen hasi ziren Tarregako Antzerki Feriara eta merkatu izaerak garrantzia handiagoa hartu zuen.
|
|
|
Ezin hobeto ibiltzen ginen. Joaten ginen
|
herrietako
jaiak ere gogoratzen ditut.
|
|
|
baserritarra bezela kaletarra, kontuan artu bearko ditu. Kalte egingo lioke, beraz, gure
|
erriaren
jai oni, basarritarren tankera itxiegian jarraituko ba lu.
|
|
|
Gaur bazter guztiak dagoz beti automobilez eta jendea beti dabil prisekin. Orduan ezegoan ia automobilik kaleetan geldituta eta beti egoten zan prisa gabeko jendea edozertarako." (107 or.) bere
|
herriko
jaiak San Bartolomeak eta San Markosak direla. Idazleak ahalegin berezia egin behar izan zuen, nolanahi ere," Irakurleari" sarreran dioskunez, azpieuskalki hori modu koherente batez transkribatzen, ez baitzen berarena.
|
|
|
Gaurkoa: Azkenengo gure gerra ostean, ixilaldi luze ta triste baten ondoren, bizkortu zan nozbait bertsolaritza, ta nahinon batez be,
|
herri
jaietan, hor dabiz bertsolariak, batetik bestera. Hiru lau Txapelketa be egin dira, lehenengo probintzi bakotxaren barruan, eta gero Euskal Herri osoko onenen artean (azkenengo txapelketan 83 bertsolarik parte hartu eben, guztira!)
|
|
|
|
Herriko
jaiak zirela eta, hainbat neskak puxika batzuk puzteko eskatu zioten mutil bati, ondoren jai giroan askatzeko.
|
|
|
Eguerdiko ordu biak inguru ziren, eta gure ama hori Zaharretakora joan zen. Inazia Imaz Iraola izena du, 87 urte ditu, bakarrik bizi da, eta
|
herriko
jai egun hartan etxean ezer prestatzen ez hastearren, hara joan zen zerbait bazkaltzera; kazuela txikiren bat jatea zen haren asmoa. Libre zegoen mahai batean jarri zen, alabak lagunduta.
|
|
|
Eta, hala, igande hartan, elizan Salbea kantatu ondoren, don Justiniano udaletxeko balkoira igo zen,
|
herriko
jaiei hasiera emateko asmotan. Hego haize zoragarria zebilen, zerua oskarbi, hodei batzuk han hemenka, arrosa koloreko.
|
|
|
" Laijeetan bere, sarri beraariz imiñi oi ditubee neskatillaak mutillenen erdijan", elkarri oraka eta musuka ibiltzeko aukera  emanez, eta arrisku bera omen dago alaba edo otseina karobira edo lantegietara bidaliz gero. Baina batez ere dantzaldietan eta
|
herriko
jaietan gertatzen dira era guztietako bekatuak, laster ikusteko aukera izango dugun bezala.
|
|
|
lehen aipatu dugun su metaforikoa su fisiko bihurtua, eta iluntasunaren babesean! Pulpitutik, Zabalak herriko alkatea sala  tzen du arrazoi komertzialak direla medio festa horiek baimentzeagatik, eta
|
herriko
jaiak galarazteko deia egiten dio: " Orregaitic neure biotz guztiric escatuten deutset Justiciaco Jaun prestuai, arren galdu daguiezala errico fiestaac.
|
|
|
Galdera egiteko astirik eman gabe lepoan zekarren zapia kendu eta edateko zerbait eskatu zidan. Eguerdia zenez, eta
|
herriko
jaiaren eguna ere bazenez, ardo zuria atera nion.
|
|
|
|
Herriko
jaiak dira, eta gaiteiroak
|
|
2004
|
|
|
San Migel elizaraino igo gaitezke, bertatik Leitzako ikusmira hurbilaz gozatzeko. Barruan San Tiburtzio gurtzen da, hemengo patroia,
|
herriko
jaiak bere omenez ospatzen direlarik abuztuaren 11n.
|
|
|
Erromeriek alderdi ludikoa galdu dute. Lehen, zenbait herritan igandero egiten ziren erromeriak baina egun hirietan,
|
herriko
jaietan, ospakizun berezietan egiten dira erromeriak. Aian, Ariesterrazun, pilariketan hasi eta sanjuanak bitarte izaten dira, orain dela 76 urtez gero.
|
|
|
" Ez da sortu eta asmatuco ere euscaldunentzako oslancai edo instrumento pozgarriagorik, nola diraden danboliña eta txilibitua" dio Iztueta Zaldibiko koreografoak. Alardeak, kalejirak, goizeko dianak... gozatzeko zein esnatzeko entzungai ditugu gure
|
herriko
jai askotan.
|
|
|
Eta gauza bera gertatuko litzateke santuen zerrenda osatzera joko bagenu: Esteban, Lorentzo, Tiburtzio, Nikolas, Andra Mari, Salbatore... santuak eta
|
herriko
jai nagusiak, denak bat. Herri gutxi izango dira gurean bezala nahasten direnak egutegi kristaua eta festaren liturgia.
|
|
|
70eko eta 80ko hamarkadetan
|
herrietako
jaiek jauzi nabarmena egin zuten. Ordura arte festen nondik norakoa nagusiki eliza erakundeen eta botere politikoen esku egon bazen ere, poliki poliki, kultur, gizarte eta herri mugimenduek gero eta indar handiagoa hartu zuten festen antolakuntzan.
|
|
|
|
Herriko
jaien izaera aldatuz joan da denborarekin. Herri askotan udako jaiak kanpotarrak erakartzeko amutzat erabiltzen dituzte udal askok.
|
|
|
Bultzatzaileen arabera, manifestua Euskal
|
Herriko
jaien gainean dagokeen mehatxuen hausnarketa da. Horrez gain," jaia bizia eta gizartea askea, osasuntsua eta sortzailea" izateko proposamenak egiten ditu.
|
|
|
|
Herriko
jaiak eguenean, hilak 15, hasiko dira
|
|
|
Dena prest dago
|
herriko
jaietarako. Eguenean, hilak 15, hasiko dira Antzuolako jaiak eta domekan, hilak 18, bukatuko dira.
|
|
|
Eskerrak emoten deutsuedaz, herrian bizi diran zomorro, mamu eta pizti askoren borondate inposatzaileari aurre egin deutsazuelako. Pizti horreek ahor ibilten jakuz, jai batzordean parte hartu barik euren indarra ezarri gurean,
|
herriari
jaietan hau edo beste galazo behar dala lau haizeetara botatzen dabela. Horren aurrean zeuen gestino demokratikoa (demokrazia, berba polita mamutzarren ahoetan) pizti horreen indarra baino sendoagoa dala erakutsi dozue.
|
|
|
Eskerrak emoteko beste hainbat arrazoi bere egon leike, baina lar luzatu barik honako hau esanez amaitu gura dot: Eskerrik asko egindako behar guztiagaitik, eta ia inguruko
|
herrietako
jai batzorde askok zeuen bidetik segitzen daben. Animo, eta jaietan bere euskeraz bizitzen eta jolasten segitu daigun.
|
|
|
Santa Isabel egunean izan zen –uztailaren 2an–,
|
herriko
jaietan, zeinetara auzotar ugari bildu baitzen, baserritar asko ere bai, harri apustua ikustera edo bertsolariak entzutera. Lanez gainezka geunden, eta ni ere hantxe nengoen, etxekoei laguntzen.
|
|
|
Euskal herritarkulturaren kontserbadoretze honen adibide argi bat dugu
|
herrietako
jaien ereduan sartu edo bultzatu nahi dituzten aldaketak. Lehendik dakigu Donostiako Semana Grandea oso instituzionalizatu eta kontserbadorea dela, eta Odon Elortzak eta bere zinegotziek, sozialista deitura izan arren, nahiko jai eredu eskuindarraezartzen dutela, hiritarra ikusle geldoaren paperean ezarriz.
|
|
|
Baina naturala izan daitekeen prozesua areagotu nahi izaten dela ematen du sarritan. Hor dugu, esaterako, zenbait agintariren aldetik
|
herrietako
jaiak (herri jaiak diren neurrian) zapuzteko ahalegina, eta Euskal Herri osoko jaibatzorde, talde eta kolektiboek zapuzketa nahiari aurre egiteko ekimena sortu behar izan dute.
|
|
|
Baina naturala izan daitekeen prozesua areagotu nahi izaten dela ematen du sarritan. Hor dugu, esaterako, zenbait agintariren aldetik herrietako jaiak(
|
herri
jaiak diren neurrian) zapuzteko ahalegina, eta Euskal Herri osoko jaibatzorde, talde eta kolektiboek zapuzketa nahiari aurre egiteko ekimena sortu behar izan dute.
|
|
|
Hori dela eta, tradizionalki asko izan dira, baliabideen urritasunagatik hain zuzen ere, noizean behin eta bakarrik eguneko tarte batzuetan emititzen zuten telebista lokalak. Baina hedapen eremua zabaltzera jo duten bezala, emisio ordutegia luzatuz ere joan dira, eta gaur egun, telebista lokal gehienak emisio iraunkorrekoak eta maiztasun handikoak dira, Nafar Erriberakokanalen salbuespenarekin, zeinek
|
herriko
jaietan, gabonetan ala hauteskunde garaietan bakarrik emititzen baitute (Buñuel, Funes, Arguedas ala Fustiñana).
|
|
|
6 Kontuan hartzekoa da emaitza honetan Nafarroako kable bidezko telebisten kopuru altuak duen eragin handia, haien emisioa oso xumea denean kopuruei dagokienez —batzuk
|
herriko
jaietan bakarrik emititzen dute—.
|
|
|
Telebista lokalen tipologia oso zabala da: estatu mailan funtzionatzen ari diren mila telebista lokal inguru daude, batzuek besteek baino programazio kalitate maila hobea dute, batzuek eguneko 24 orduetan emititzen dute, besteek urtean egun bakarrean(
|
herriko
jaiak direnean bakarrik, alegia). Araudi egoki batek tipologia aberastasun hori ere aintzat hartu luke.
|
|
2005
|
|
|
Belarriak gozatu, gorputza astindu nahiz musikariekin batera kantatzeko aukera mordoa izango da abuztuan Euskal Herrian.
|
Herrietako
jaietako kontzertuez gain, jaialdi ugari izango baita. Musika klasikoa entzun nahi duenak Donostiako 66 Musika Hamabostaldian izango du paradarik, abuztuaren 4tik irailaren 3ra arte.
|
|
|
«Jaialdietatik kanpo, urtean zehar kontzertu gutxi egoten da.
|
Herriko
jaietan, esaterako, zaila da blues kontzertu bat egotea». Arima beltza dutenek Elgoibarko taldearen kontzertuetako ateak, behintzat, zabalik dauzkate.
|
|
|
Horrela, Alardearen antolaketarekin duten lotura agerian uzten den unean, biudalak pasatuko dira nondik eta emakumeek Alardean soldadu gisa parte hartzekoeskubidea dutela aldarrikatzea
|
herriko
jaietan tokirik ez duen eskubide batez aritzea dela adieraztetik, nora eta bi Alardeak ekimen pribatuen fruitu direla, hau da, pertsona partikularrak antolatu dituztela aldarrikatzera edo justifikatu nahi izatera; bai betikoek eta bai bi udalek Alardeen antolaketaren historian zerikusirik izan ezbalute bezala jokatuz hemendik aurrera.
|
|
|
Horrela, aldaketarako lehen urrats bezala, bi udalek Alardea antolatzeari ukoegingo diote. Bi
|
herrietako
jaietako ekitaldi nagusiaren antolaketa esku pribatuetanutziko dute, elkarte pribatuei betidanik publikoa izan den Alardea bahitzeko aukeraemanez eta, horrela, herriaren ondasun kulturala pribatizatuz. Guztiona den ondarekulturala pribatizatzen utziko dute bi udalek eta era berean diskriminazioa herrikokaleetan lege bihurtzen.
|
|
|
izenburupean antolatutako ekimenaren barnean burutu ziren. Eta ekimenaren izenburua bera ikuspegi juridiko batetik aztertzen badugu, agerian geratzen da jada ez dutela Alardea herriak eta, hiritarren ordezkari gisa, udalak
|
herriko
jai egitarauko ekitaldi nagusi bezala hiritarrentzat antolatutakofestatzat hartu nahi, baizik eta partikularrek antolatutako ospakizun pribatutzat.Debatea esparru publikotik ateratzea izango dute helburu, Alardeen antolaketatikudalen parte hartzea baztertuz eta Alardeak hiritar soilek, beren gustuen arabera, antolatutako festa direlako irudia zabaltzeko asmoz. Guztion ondarea beharkolukeen Alardearen antolaketa pertsona pribatuen kontrolpean utziz, diskriminatzenjarraitu ahal izateko.
|
|
|
Halaber, une horretatik aurrera hartuko diren neurrien artean, bi udalek kaleratzen dituzten
|
herriko
jai egitarauetatik Alardearen ospakizunari buruzko erreferentzia oro ezabatzea izango da bat, eta bestea, bi udalek onartzen dituzten udalaurrekontuetatik Alardeen antolaketa gastuei aurre egiteko partidak. Horrela, udalek Alardeekin zerikusirik ez dutela zabaldu nahiko dute.
|
|
|
Urtero urtero autorik gabeko egunak ospatu egiten dituzte instituzioek, politikoki zuzena den mezua zabaltzen dute eta dirutza bat gastatu ere bai, baina herritarrok ez dugu aldaketarik ikusten. Pare bat egunetako esperientzia laburrek ez dute urte osoan zehar jarraipenik eta urtero urtero “esperientzia” eta aisialdi ekitaldi berdin berdinak burutzen dira,
|
herriko
jaietarako edo urteroko txirrindulari lasterketa baterako kaleak ixten direnean bezalaxe.
|
|
|
taldeak deituta, gazte koadriletakoekin herenegun Sindikatu Zaharrean egindako bileran. Gutxieneko kontuak zehaztuta eta antolatuta zabalduko da Gaztetxea
|
herriko
jaiak gertu direlako, baina irailean ekitaldi handiago batekin irekiko dutela erabaki dute.
|
|
|
Burura zetozkidanak oroitzapen xumeak ziren, baina oso gozoak: institutuan lehenbizikoz ikusi nuenean, esate baterako, Rosasi fotokopia batzuk eskatzen;
|
herriko
jaietan Hondartxo auzoan, noriatik gertu, irribarre luze bat eskaini zidanean; institutuan, presoen sakabanaketagatik gose greba egin genuenean, hark nirearen ondoan ipini zuen eta, gau hartan bertan, baraua apurtuz, patata frijitu pakete bat jan genuen bion artean. Sekulako tripako mina izan nuen gero!
|
|
2006
|
|
|
Barruan Andra Maria Madalenaren bi eskultura daude. Berriena
|
herriko
jaietako prozesioetan ikus daiteke uztailaren 22an, Madalena egunean, eta uztailaren 25ean, Santiago egunean. Madalena kalean ahaztu ezin dugun beste eraikin bat Xenpelar bertsolariaren sorlekua da.
|
|
|
Bost izan ziren guztira. Denak
|
herriko
jaietan. Urkiolan ekainaren 13an Jose Alberdi mañariarra izan zen txapeldun, Mungian ekainaren 28an Juan Ormaetxea, Bermeon ekainaren 29an Deunoro Sardui, Markinan uztailaren 18an Jon Azpillaga eta Zeanurin abuztuaren 15ean Basilio Pujana.
|
|
|
Eguna bero beroa izan arren, herritar zein kanpotarrik asko batu ziran idi probak ikusteko
|
herriko
jaietako egun nagusian. Eguerdiko idi probek eta arratsaldeko pelota partidek beteten ebezan jaiak.
|
|
|
Uda partean albistak urriagoak izan arren, beti egoan zeozer kolkoan hausnartzeko:
|
herrietako
jaien barriak, su etenaren ika mikak, Libanoko sarraskiak, Errusiako ekonomiaren gainbehera. Une batez Krutchev en irudi harroa mahai gogorrari ukabilka pasau jakon burutik.
|
|
|
Baina sustatzaileek diote tokiko korporazio gehienek ez dutela betebehar hori betetzen, eta ez dutela etorkizunean ere egingo. “Enkante publikoan saldu dituzte terrenoak,
|
herriko
jaiak edo zezenketak bezalako gastuak finantzatzeko, gizarte intereseko ekintzak zirela aldeztuz”, adierazi dute. Garapen berri bakoitzean lurzoruaren %25 (autonomiek gero ehuneko hori igo dezakete) etxebizitza babestuetara bideratzeko derrigortasunari dagokionez, Apcek esan du horrek segurtasun juridikorik eza sortuko diela Murtzia edo Errioxa bezalako portzentaje txikiagoak erabiltzen dituzten erkidegoetan diharduten enpresaburuei.
|
|
|
Zutitu eta egun bereziren baterako gordeta zeukan botila ardoa atera du.
|
Herriko
jaietan edo ospakizun handietan erabiltzen duen baxeratik koparik ederrena ere bai. Bere denbora behar izan du ardo botila irekitzeko.
|
|
|
Laster
|
herrietako
jaiak hasiko dira eta, egon naiz pentsatzen, nola nik ere lana utzi nahiko nukeen, ba, hori, zerbait egin genezakeela elkarrekin.
|
|
2007
|
|
|
Hipotesi hau asmo onekoa da, baina ez da errealista, Europa ez doalako aurrera. Estatuak jaun eta jabe dira eta Estatua ez duen
|
herriak
jai du.
|
|
|
Triki poteoa lehenengo aldiz egingo dute. “Goizean umeei zuzendutako ekitaldiak soilik antolatu ohi dira, eta aurten
|
herriari
jai giroa ematea erabaki dugu. Izan ere, ekitaldi guztiak edo gehienak landan egiten dituzte, eta jaiak eremu horretatik atera, eta herriko txoko guztietara ailegatzea nahi duguâ€.
|
|
|
Baina, halako batean hil zen Franko, hain justu 1975eko azaroaren 20an, gu oraindik gizon usteko umemoko ginela, eta hurrengo urteetan,
|
herrietako
jaiei dagokionez, egoera guztiz aldatu zen. Gure belaunaldikoek, urte zoragarriak bizitzeko aukera izan genuen.
|
|
2008
|
|
|
Eskualdeko zein Euskal Herriko beste hainbat txokotako argazkilari askorentzako erreferentzia izan da udaro Zaldibarren Ilargi argazki taldeak antolatzen duen argazki rallya. Udarekin,
|
herriko
jaiekin batera, goizean hasi eta eguerdira arte, herriko kaleak betetzen dituzte argazkilariek, eta San Andres jaiekin bat eginda ospatzen dute gero ondoko irudian jaso duguna bezalako sari banaketa. Aurtengoa, berezi berezia izan da Ilargi argazki taldekoentzat, mende laurdena bete dutelako halako hitzorduari hutsik egin barik eta sostengu garrantzitsua lortuz.
|
|
|
Herriko tabernek laguntasuna eskainiko dute, aurten,
|
herriko
jaietan. Azken urteetan ez dute parte hartu izan; hala ere, aurten eskaera luzatu die Udalak eta ondo hartu dute.
|
|
|
Herriko tabernek laguntasuna eskainiko dute, aurten,
|
herriko
jaietan. Azken urteetan ez dute parte hartu izan; hala ere, aurten eskaera luzatu die Udalak eta ondo hartu dute.
|
|
|
Hala azaldu du herriko alkate Gontzal Sarrigoitiak: “Urteetan frontoian antolatzen ziren
|
herriko
jaiak. Azken urteetan, baina, plazan izaten dira ekitaldiak, oro har.
|
|
|
herriko erretore etorri berriarekin izan zutèn auzia, honek, frai Bartolome Santa Teresaren eskolakoa nonbait? dantza mota guztiak debekatu zituenean, baita dantza askatua ere?
|
herriko
jaietako eta inguruko erromeria guztietako dantza, alegia?, bekatu mortala zelakoan. Erretoreak igande bateko meza nagusiko sermoi batean egin zuen predikua, Regina, hamahiru bat urte zituen orduan?
|
|
|
Erretoreak igande bateko meza nagusiko sermoi batean egin zuen predikua, Regina, hamahiru bat urte zituen orduan? sutan jarri zuena, hain zen dantzazale sutsua,
|
herriko
jaiak noiz iritsiko zain egoten zena, herriko plazan arin arinari eta fandangoari ekiteko. Eta etxeratutakoan, mezatik irtenda gero lagunarteko bizpahiru neska lagunekin asaskatu ondoren?, gaia atera zen, jakina.
|
|
|
Elizara goizeko zazpietan joaten ziren,, goizeko zazpietarako mezetara joatea ez genuen atsegin, goizegi izaten zen guretzat. Baina eskertu ere egiten genuen horren goiz jaiki izana, batez ere
|
herriko
jaietan, hamaiketako mezara joanez gero eliza kanpoan buruhandiak izaten ziren-eta umeen zain. Eta ni oso beldur nintzen buruhandiekin?.
|
|
|
Egunik alaiena zalantzarik gabe abuztuaren hamabosta izaten zen, Ama Birjinaren eguna.
|
Herriko
jaiak izaten ziren eta egun horretan betetzen zituen urteak Ricardo Bastidak. Herriko haur guztiak joaten ziren haien txaletera, Ricardok goxokiak banatzen zituen-eta haurren artean.
|
|
|
Ez da egokia, eta ez,, euskara batuaren kausagatik bakarrik, Bizkaiko herri euskaldunetako haur txikienekin sistematikoki kilimak, > keta, > ronpatu> eta kausitu> bezalako hitzak era biltzea, bertoko kili kiliak, > zati, > okertu> edo aurkitu> ezagunagoen ordez. Euskara batuaren aitzakiaz, ez toki horretako ez inongo den euskalgaiztoaz egindako kartel aldrebesak jartzea ere astakeria galanta da, edo Gipuzkoako
|
herriko
jaietako progra mak agian zuberotarrek hobeki ulertuko luketen euskaraz idaztea, eta gisa honetako ganorabakokeriak.
|
|
|
Beste era bateko berria irakurri dugu apirilaren hasierako Eskualdunan29; izan ere, Anton Abadia euskaltzale jakintsu eta mezenas handiak Goienetxe auzapezari idatzi zion, urte horretako euskal jaiak Donibane Lohizunen antolatzeko. Astekariaren arabera, artean datak zehazteke zeuden, baina, edozelan ere
|
herriko
jaien ostetik egingo ziren, hau da, ekainaren 24aren ostetik.
|
|
|
Handik hilabete bira, uztailaren hasieran irakurriko dugu 1892ko
|
herriko
jaiak bereziki distiranteak izan zirela, bai eguraldiaren aldetik eta bai jendetzaren aldetik31 Nolanahi den, Serbiako Natalia erreginaren bisitaldia da jaien kronikan azpimarratuta dagoena. Izatez, Natalia Kesko() errege bihurtuko zen Serbiako printze batekin esposatu zen 1875ean, eta baita dibortziatu 1888an32 Kontua da 1891n atzerriratu egin zela, eta Parisen, Londresen eta bai Bidarten ere bizi izan zela hurrengo urteetan, eta sarritxotan aurkituko dugu aipatuta Eskualdunako orrialdeetan.
|
|
|
Eskola horretako gela eta korridoreetan «bizipoza» sentituko zen, eta haurren lehen etapei eskainiko zitzaien garrantzi handiena. Guraso eta herritar orok eskolako ateak zabalik izango zituzten, eta inguruko
|
herrietako
jaietan parte hartuko zukeen. Zientzia eta gizarte gaiak lotuta erakutsiko zituzten, eta kantuak sarri entzungo zituzten, baita musika orduetatik at ere.
|
|
|
|
Herrietako
jaiak alaitzen aritzen dira txarangak Euskal Herri osoan zehar, goizetik hasi eta ordu txikiak arte aritzen dira giroa berotzen. Txarangaren atzetik saltoka eta dantzan aritzea gustatzen zaio hainbati; beste batzuei pasatzen direnean jotzen duten musikaz gozatzea besterik ez.
|
|
|
Abesti zaharrak ahaztu gabe berriak ikasi ditu. Horri esker oraindik ere, edozein
|
herritako
jaiak alaitzeko gai dira. Jose Antonio Oiarbide Pasai Txarangako kidearen arabera, gaur egun ezagutzen den Pasai Txaranga garai bateko txarangaren garapenaren ondorioa da.
|
|
|
Oiarbideren iritziz, oraindik ere txarangek
|
herrietako
jaiak alaitzen jarraitzen dute, bai zahar eta bai gazte. Nahiz eta Gipuzkoan musika eskoletan gazte asko dauden, gero kalean jotzera gazte gutxi animatzen direla uste du.
|
|
|
Uda garaian ez da festarik falta izaten, eta Erlo telebistak eskualdeko
|
herrietako
jaien jarraipena egingo du. «Azpeitian hilaren 30ean San Inazio festei hasiera emango dien txupinazioa botako dute, eta guk saio berezia egingo dugu zuzenean udaletxetik».
|
|
|
Gaur hasiko dira
|
herriko
jaiak. Ekitaldi oso ezberdinekin josi dituzte, eta bakoitzak bere plazera izanen du
|
|
|
Lau egunez, bestaz josiak izanen dira orenak, karrikak eta Zuberoako hiriburua. Jendeak, zuri eta gorriz jantziak,
|
herriko
jaiak ospatzeko, eta kanpotiarrekin partekatzeko. Ekitaldi oso ezberdinekin antolatu dute egitaraua, bakoitzak bere plazera aurki dezan karrika xokoan ala plazaren erdian.
|
|
|
Udako programazioan, ordea, ez da faltako Goierriko hainbat
|
herritako
jaien inguruko informazioa. «Gure kamerek Goierriko hainbat txoko bisitatuko ditzute, herriko festetan izan ohi den giroa jaso asmoz».
|
|
|
Izan ere, ez nau batere ukitzen euskarazko bertsioak, adierazkorragoa iruditzen zait gaztelerazko jatorrizkoa (bere eskasean). Iragarkiko giroarekin egokiago ikusten dut «edonoren nahiak, baloi eta toallak» leloa, adibidez,
|
herritako
jaietara iristen diren tonbolak iradoki ditzakeelako. Baina, asteburuko gabiltzanez, «edonoren nahiak, jaiak eta jaiak» leloa, hobe.
|
|
|
Barakaldoko karmenak ekuatorera iritsi dira. Gaurkoa bosgarren jai eguna duten arren, ez dirudi barakaldarrek etxean geratzeko asmoa dutenik;
|
herriko
jaiak urtean behin izaten dira eta egitaraua haur, gazte zein zaharren nahiak asetzeko modukoa da.
|
|
|
|
Herriko
jai guztietan beti antolatu behar diran ekintzak dagoz. Urtero urtero egin diralako, eta herritarrek halan eskatzen dabelako.
|
|
|
Oizmendi telebistak ez du gaur egun Internet bidez emititzen. Egitasmo honetan zortzi langile ari dira lanean eta udan Tokiko elkartearen bidez hainbat
|
herritako
jaiak zein kirol emankizunak ari dira trukatzen.
|
|
|
Ermuko Santio jaiei ez zaie askorik geratzen jada bukatzeko. Uztailaren erdian hasi zen festetako egitaraua, nahiz eta santioak 24tik aurrera ospatu; bihar bukatuko da,
|
herriko
jaiei amaiera emanez.
|