|
2000
|
|
|
Joxerra Fachado aktoreak txikitan euskaraz besterik ez zekien, baina guztiz ahaztu zuen
|
hizkuntza
, eta 16 urterekin hasi zen berreskuratzen.
|
|
|
|
Hizkuntza
bat ikasten ari garenean normala da hainbatetan arazotxoak aurkitzea: hitz bat nola esaten den ez jakitea, ondokoek ulertzen ez duten zerbait esatea, hitz egiten digunari ondo ez ulertzea, desanimatzea....
|
|
|
José Ramón Fachado Donostiako Zurriola ikastolan antzerkia irakasten aritzen da gaztetxoei. Txikitan euskaraz besterik ez zekien, baina guztiz ahaztu zuen
|
hizkuntza
, eta 16 urterekin hasi zen berreskuratzen. Liburuak, fitxak... izan zituen baliabide.
|
|
2001
|
|
|
Hala dio Andoni Esparzak erreportaje hau egiteko baliatu dugun Bertizko Jaurerria (Bidasoa Ikerketa Zentroaren Koadernoak, 3 zenbakia) liburuak: ' Ziga kultura handiko gizona zen, eta gaztelania eta euskaraz gain, bertze
|
hizkuntza
batzuk ere bazekizkien: haren liburutegian badira liburu franko frantsesez, ingelesez eta alemanez'.
|
|
2005
|
|
|
Hori du bere ezaugarrietako bat: marrazkien izenburuak jartzeko orduan une horretan bizi den herriko
|
hizkuntza
erabiltzen duela. Euskaraz, Tillac ek egina jartzen du, eta badu koadro bat Tillak sinatua.
|
|
|
Argazkilaria da, artista kontzeptuala, pintorea eta titiriteroa. Bost
|
hizkuntza
dakizki: euskara, ingelesa, frantsesa, errusiera eta alemana.
|
|
2009
|
|
|
1971n Zeruko Argia n hasi zen lanean eta 1977tik duela bi urte arte Deia egunkarian idatzi du. Berari zor dizkiogu, besteak beste, Deiadarrak, Gaztetxo, Ezkontza bidean eta Xalbador obrak, azken hau Eusko Jaurlaritzako
|
Hizkuntza
Politikarako Sailburuordetzaren Bidegileak bildumaren baitan. Izan ere, hogei urte bete ditu Bidegileak izeneko bildumak.
|
|
2010
|
|
|
1948tik 1990era Hegoafrikan apartheida izan zen erregimen sozio-politikoa, zuriek agindutako gobernuak ezarritakoa. Afrikaans
|
hizkuntzan
" arraza bereizketa" esan nahi du apartheid eta garai hartan, biztanle gehienak beltzak izan arren, gutxiengoa osatzen zuten zurien esku zegoen agintea eta giza eskubideen murrizketa larria pairatu behar izan zuten hegoafrikar beltzek.
|
|
2011
|
|
|
H. Hona etortzean bi
|
hizkuntzekin
egin zenuen topo, gaztelania eta euskara. Gaur egun biak zein baino zein hobeto menperatzen dituzu.
|
|
|
Gaur egun biak zein baino zein hobeto menperatzen dituzu. Baina, nola egin zenien aurre bi
|
hizkuntzei
–Zein eskuratu zenuen aurrena, zein geroago eta zer ibilbide bataren eta besteareneskuratzean?
|
|
|
Horregatik, Gernikako lagunei itzultzeko eskatzen nien eta horrela, pixkana pixkana, doinua jasotzen hasi nintzen. Doktoradutza tesia egitera etorri nintzenean, banekien bolara baterako hemen biziko nintzela eta hemengo
|
hizkuntza
ere ikasi nahi nuela. Orduan, HABEko euskaltegian ikastaro trinko horietako bat egiten hasi nintzen.
|
|
|
Hasieran euskara ezagutzen ez duenak, ikasten hasten denean, ez daukalako heldulekurik. Hau da, nahiz eta ezagutu ingelesa, alemana edota gainontzeko
|
hizkuntza
asko ezagutu, ni gogoratzen naiz aurreneko asteetan euskaltegiko klase haietan elkarrizketa labur bat entzuteko eta bikotekidearekin errepikatzeko kasete bat jartzen zigutenean, badakizu: ' kaixo, zer moduz, ni Ludger naiz' eta horrelako gauzak, hemengo jendeak hori jada entzunda zeukanez, ez zeukan inongo arazorik esaldi hura errepikatzeko.
|
|
|
Nik, ordea, nola ez nekien non hasten zen hitz bat eta non bukatzen zen hurrengoa, benetan tontoa bezala sentitzen nintzen klasean, ez bainintzen gauza izaten ezta esaldi bakar bat errepikatzeko ere. Hala ere, irakasleei galdera pila bat eginez, pixkanaka pixkanaka, euskararen egitura nireganatu nuen eta gainontzeko
|
hizkuntza
guztietan gertatzen den bezala, hori egiten denean, hau da, barneko egitura horren logika barneratzen denean, hortik aurrera euskararen ikasketa normala izan zen.
|
|
|
|
Hizkuntza
eta kultura
|
|
|
H. Kultur eta
|
hizkuntza
aniztasunaz zein iritzi duzu. Nola bizi izan duzu?
|
|
|
L. M.
|
Hizkuntza
guztiak komunikatzeko tresna bat baino dezente gehiago dira. Ez nuke esango, ordea, hizkuntza bat erabat kultura bat denik, nahiz eta hizkuntza kultura baten osagai oso garrantzitsua den.
|
|
|
L. M. Hizkuntza guztiak komunikatzeko tresna bat baino dezente gehiago dira. Ez nuke esango, ordea,
|
hizkuntza
bat erabat kultura bat denik, nahiz eta hizkuntza kultura baten osagai oso garrantzitsua den. Ni konturatu nintzen euskara ikasten hasi nintzenean, eta baita jada euskaldundu eta gero ere, euskara jakiteak hemengo kulturaren ate asko zabaldu zizkidala, segur aski gaztelaniaz arituta irekiko ez zirenak.
|
|
|
L. M. Hizkuntza guztiak komunikatzeko tresna bat baino dezente gehiago dira. Ez nuke esango, ordea, hizkuntza bat erabat kultura bat denik, nahiz eta
|
hizkuntza
kultura baten osagai oso garrantzitsua den. Ni konturatu nintzen euskara ikasten hasi nintzenean, eta baita jada euskaldundu eta gero ere, euskara jakiteak hemengo kulturaren ate asko zabaldu zizkidala, segur aski gaztelaniaz arituta irekiko ez zirenak.
|
|
|
Aldiz A eta eredutik datozenek bestelako ikasketetara jotzen dute. Euskara herri xehearen
|
hizkuntza
izatetik elitearena izatera aldatuko dela iruditzen al zaizu?
|
|
|
Esaterako, joan den astean, euskaraz egindako tesi baten epaimahaian izan nintzen. Epaimahaikide guztiak euskaldunak ziren eta tesiaren prozedura oso osoa euskaraz egin genuen eta inongo arazorik gabe, beste edozein
|
hizkuntzatan
bezala.
|
|
|
Gainera, nik gaztelaniarekin ez neukan inolako arazorik. Baina mugitzen hasi nintzen, eta herriak bisitatzen, kostaldekoak batez ere, eta taberna batean sartzean konturatu nintzen beste herri batean nengoela,
|
hizkuntza
, janzkera... Orduan hasi zitzaidan barruan zerbait mugitzen, eta Ekuadorretik itzultzean oso garbi neukan ikasi egin behar nuela.
|
|
|
Giro berezi bat dago hemen bizi zarela sentitzeko. Gero, irakaslea naizenez, ikasteko aukera eman zidaten, hiru urtez, eta
|
hizkuntza
eskakizuna lortu bezain pronto Goierrira bidali ninduten, klase guztiak euskaraz ematera. Hasiera oso gogorra izan zen, baina ikasleek asko lagundu zidaten.
|
|
|
Hainbat sorterritatik gugana gerturatu direnak artatzen dituzten profesionalek badakite zein konplikatua den pertsona horiekin ondo eta bermez komunikatzea, elkarri ulertzea. Badakite
|
hizkuntzaren
mugak gainditzea ez dela erraza. Eta horientzat guztientzat aurkitu du irtenbidea Osakidetzak.
|
|
|
Sanitarioaren eta pazientearen arteko komunikazioa hobetu egin du itzulpen zerbitzu berriak, erraztu egin du sanitarioaren lana eta diagnostiko zehatzagoak egiteko aukera eskaintzen die profesionalei. Aplikazio erabilerraza Dualiaren aplikazioa erabiltzea oso erraza da; 51
|
hizkuntza
menderatzen dituen itzultzaile sarea eskaintzen du, eta hizkuntzak ezarri ditzakeen mugak gainditzeko aukera ematen die erabiltzaileei." Sanitario batek pazientea ulertzeko arazoak dituenean, sakelako telefono baten bidez harremanetan jar daiteke Dualiaren plataformarekin, eta mikrofono zein entzungailu banarekin pazienteak eta sanitarioak bakoitzak berea itzultzaileak bitartekaritza eskaini... Ia bi mila erabiltzaile ditu plataformak, eta horien artean dira Osakidetzako erabiltzaileak.
|
|
|
Sanitarioaren eta pazientearen arteko komunikazioa hobetu egin du itzulpen zerbitzu berriak, erraztu egin du sanitarioaren lana eta diagnostiko zehatzagoak egiteko aukera eskaintzen die profesionalei. Aplikazio erabilerraza Dualiaren aplikazioa erabiltzea oso erraza da; 51 hizkuntza menderatzen dituen itzultzaile sarea eskaintzen du, eta
|
hizkuntzak
ezarri ditzakeen mugak gainditzeko aukera ematen die erabiltzaileei." Sanitario batek pazientea ulertzeko arazoak dituenean, sakelako telefono baten bidez harremanetan jar daiteke Dualiaren plataformarekin, eta mikrofono zein entzungailu banarekin pazienteak eta sanitarioak bakoitzak berea itzultzaileak bitartekaritza eskaini eta berehala elkar ulertzeko aukera ematen die", adierazi dig... Ia bi mila erabiltzaile ditu plataformak, eta horien artean dira Osakidetzako erabiltzaileak.
|
|
|
Horrelako kasuetan, sanitarioak eramaten du aparatua, baserri edo landa auzoetara. Guztira 150 telefono edo aplikaziorako aparatu daude Osakidetzako sarean, eta orain arteko esperientzia oso ona izaten ari da,"
|
hizkuntza
mugak gainditzeko aukera eskaini baitie gehienetan sanitarioei; hortaz, Osakidetzako profesionalek eskainitako zerbitzua hobea izan da, ezbairik gabe". Itzultzaile espezialistak Arlo zientifikoan eta teknologikoan adituak diren, edo gutxienez arlo horietan ondo jantzita dauden itzultzaileak eskaintzen ditu Dualia enpresaren zerbitzuak.
|
|
|
" Bost urteko esperientzia dugu osasun arloan Madrilen, Andaluzian, Katalunian, etab. eta guretzat oso garrantzitsua da itzultzaileek erabiltzen duten terminologia. Medikuntza arloko
|
hizkuntza
ulertzea ezinbestekoa da itzultzailearentzat, izan ere, pazienteari berak azaldu behar dio zein arazo duen", adierazi digute Txusek eta Igorrek. Kalitatezko eskaintza egitea ezinbestekoa dela ondo baino hobeto dakite, eta argitu digute orain arteko esperientzia oso ona izaten ari dela Euskadiko osasun zentroetan.
|
|
|
Euskal Herrian Euskaraz elkartea sortu berria izanik, euskaltegietako irakasleen kezka nagusia zen Iruñeko euskaldun berriak eta euskaldun zaharrak biltzeko txoko bat izatea. " Batzar irekiak izan ziren eta berrehun lagun inguru hurbiltzen ginen,
|
hizkuntz
eskolakoak, AEK koak, Euskal Herrian Euskaraz elkartekoak, Gau Eskoletakoak... Kontzientzia handia zegoen, eta euskara trinkotzea nahi genuen", azaldu digu Juanja Iturraldek, Zaldiko Maldikoko sortzaileetako batek.
|
|
|
Lehendabizikoan, aterpetxean topatutako erromesekin harreman ona izan zuen. Ilunabarrean, nork bere izena eta jatorria aurkezteaz gain, bere
|
hizkuntzan
abestu omen zuen. –Herri txiki hori eta momentu hori ez ditut inoiz ahaztuko?, aitortu digu.
|
|
|
Gainera, nik gaztelaniarekin ez neukan inolako arazorik. Baina mugitzen hasi nintzen, eta herriak bisitatzen, kostaldekoak batez ere, eta taberna batean sartzean konturatu nintzen beste herri batean nengoela,
|
hizkuntza
, janzkera... Orduan hasi zitzaidan barruan zerbait mugitzen, eta Ekuadorretik itzultzean oso garbi neukan ikasi egin behar nuela.
|
|
|
Giro berezi bat dago hemen bizi zarela sentitzeko. Gero, irakaslea naizenez, ikasteko aukera eman zidaten, hiru urtez, eta
|
hizkuntza
eskakizuna lortu bezain pronto Goierrira bidali ninduten, klase guztiak euskaraz ematera. Hasiera oso gogorra izan zen, baina ikasleek asko lagundu zidaten.
|
|
2012
|
|
|
Aldizkaria euskara ikasleentzat ere bada, baina ez dugu ariketa didaktikorik jarri.
|
Hizkuntza
aldetik zailtasunen bat duten testuetan, edo terminologia aldetik zailak izan daitezkeenetan laguntza tresna batzuk baliatu ditugu. Baina ez dugu baztertzen beste baliabide batzuk lantzea.
|
|
|
Hortik abiatuta, beste pauso bat eman nahi genuen, askoz material osatuago eta erakargarriagoarekin. Euskara ikasten ari denari gaur egun beste edozein
|
hizkuntzatan
eskaintzen den materialaren antzekoa eskaintzeko, hain zuzen ere.
|
|
|
Hori egiteko aukera eskaintzen zaio, eta ikasleak parte hartze aktiboa du ikas prozesuan. Ikaslearengan behar bat sortzen da eta behar horrek darama
|
hizkuntza
erabiltzera eta ikastera. Horrek ikaslea motibatuta egotea ekartzen al du?
|
|
|
I.E: Printzipioz nork bere kasa ikasi nahi duen orori, hasi berriei; baina gero, jakina, erabilgarria da euskaltegietan, ikastetxeetan,
|
hizkuntz
eskola ofizialetan?, eta jakin badakigu hainbatetan erabiltzen ari direla. Nola erabili irakasleak erabakiko du.
|
|
|
Momentuz, A1 mailarekin ari gara lanean, baina horren atzetik etorriko dira A2, B1, B2 eta C1 Europako erreferentziazko mailaketari jarraitu diogu. Beste
|
hizkuntzen
parean jarri nahi izan dugu gure metodoa. Erabilera da euskararen egoeraren gakoa eta zuen abiapuntua, ezta?
|
|
|
Tàpiesek asmatutako
|
hizkuntza
berri hau ikur, urratu, hizki eta ustekabeko ezaugarriek osatzen dute. Esate baterako, koadro askotan margotzen du gurutzearen zeinua, baina bere esanahiak ez du zerikusirik kristautasunarekin.
|
|
|
Babelium Project EHUko Grupo Hipermedia y Multimedia ikerkuntza taldeak abiarazitako ekimen berritzailea da. Hainbat
|
hizkuntzatan
batez ere, euskaraz eta ingelesez ahozkotasuna eta ulermena lantzeko webgunea programatu dute, bideoak erreminta nagusi dituena.
|
|
|
Guk eta jende askok duen arazo bati erantzuteko jaio zen.
|
Hizkuntza
bat ikasten ari zarenean irakurtzea eta idaztea lor dezakezu, baina hitz egitea eta ahozkotasuna lantzea zailagoa da. Gu informatikariak garenez, arazo hori gainditzeko irtenbide bat programatzea erabaki genuen.
|
|
|
Zuk zeure burua entzutea ere oso garrantzitsua da; askotan, batez ere atzerriko
|
hizkuntza
batean ari bazara, ez duzulako zeure buruari entzuten hitz egiten ari zarela. Gainera, jende askok aukera gutxi du ikasten ari den hizkuntza praktikatzeko.
|
|
|
Zuk zeure burua entzutea ere oso garrantzitsua da; askotan, batez ere atzerriko hizkuntza batean ari bazara, ez duzulako zeure buruari entzuten hitz egiten ari zarela. Gainera, jende askok aukera gutxi du ikasten ari den
|
hizkuntza
praktikatzeko.
|
|
|
Horregatik, irakasle batzuek eskatu ziguten modu pribatu batean ikusgai izatea. Horrelako kasuetan erabaki genuen Babelium Project eko kodea eta zerbitzaria hartzea, eta zerbitzari pribatu bat egitea euskaltegi eta
|
hizkuntza
akademietarako. Azken aukera horretan irakasleak bakarrik ikusiko ditu bideoak edo horrek erabakitzen badu publikoa izatea, bertako ikasleentzat izango da bakarrik.
|
|
|
Inko: Europan badago marko bat materiala
|
hizkuntza
maila eta konpetentzien arabera sailkatzen duena. Eta guk horren araberako mailaketa egin nahi dugu bertan kargatutako bideo guztietan.
|
|
|
Ingelesezko bideoak ere baditugu, EHUko eta Nafarroako Unibertsitateko irakasle batzuek ere parte hartu dutelako. Edozein
|
hizkuntzatako
bideoak igo daitezke. Inko:
|
|
|
Inko: Hasieran, bideoen
|
hizkuntza
euskarara eta ingelesera mugatu genuen, baina egin ditugun aurkezpenen ondorioz, jende askok eskatu digu beste hizkuntza batzuetan ere egiteko aukera eskaintzeko; hortaz, ateak zabalik uztea erabaki dugu. Badu ekimenak web 2.0 ren filosofia:
|
|
|
Inko: Hasieran, bideoen hizkuntza euskarara eta ingelesera mugatu genuen, baina egin ditugun aurkezpenen ondorioz, jende askok eskatu digu beste
|
hizkuntza
batzuetan ere egiteko aukera eskaintzeko; hortaz, ateak zabalik uztea erabaki dugu. Badu ekimenak web 2.0 ren filosofia:
|
|
|
Horregatik, software librean utzi dugu, zabaltzeko eta beste batzuen ekarpenekin handiagoa egin dadin.
|
Hizkuntza
, kodea, dokumentazioa, grafikoak, elkarlanean biribildutako proiektu bat.
|
|
|
Juanan: Euskararen alorrean gure proiektua ahalik eta gehien ezagutaraztea, euskaltegiekin elkarlana gehiago lantzea eta ahalik eta
|
hizkuntza
gehien batzea. Horiek hizkuntzari lotuta.
|
|
|
Euskararen alorrean gure proiektua ahalik eta gehien ezagutaraztea, euskaltegiekin elkarlana gehiago lantzea eta ahalik eta hizkuntza gehien batzea. Horiek
|
hizkuntzari
lotuta. Teknikari dagokionez, berriz, sakelako telefonoek erabili ahal izateko Babelium en bertsio bat diseinatzen ari gara eta dagoeneko prest daukagu prototipoa.
|
|
|
Sentsazio hori ahaztuta izaten da. Horrez gain,
|
hizkuntza
berri bat ikasteak ere ez du parekorik. Txarrena gizarte honek dituen kontraesanak bizitzea, zentsura, txinatarrak oso materialista bilakatu direla urteotan?
|
|
|
Hiru urte. Batzuek diote euskara oso
|
hizkuntza
zaila dela. Zuek zer uste duzue?
|
|
|
Audio gidak zenbait
|
hizkuntzatan
Loizagan batutako auto bakoitzak istorio berezi bat izango du gordeta seguru asko. Horietako batzuk ezagutzen dira eta beste batzuk oraindik ez.
|
|
|
Oharrak beldurgarriak ziren. 1990 urtean hasi zen amak utzitako paperak aztertzen, eta ikusita bertan zegoena, erabaki zuen argitaratzea, lehendabizi Frantzian, 2004an liburu salduena bilakatuz, eta gero mundu zabalean,
|
hizkuntza
garrantzitsuenetara itzulia izan delarik: Suite française. Suite française Irène Némirovsky idazlearen eskuizkribu galdua argitaratu zenean, izugarrizko zalaparta sortu zen Frantziako eta Europako argitaletxeetan.
|
|
|
Beaucoup d' exemplaires. AMA
|
HIZKUNTZA
. Lengua materna. Langue maternelle.
|
|
|
Andereño frantziar bat izan zuen irakasle, oso irakasle ona. Beraz, ama
|
hizkuntza
frantsesa zuela esan daiteke. Udan amak Kosta Urdineko edo Miarritzeko hotel handios batean ostatu hartzen zuen bitartean, eta aita Europan negoziotan eta inguruko kasinorik gehientsuenetan zebilen bitartean, berak eta neskame morroiek ostatu xumeetara joan beharra zeukaten.
|
|
|
Euskal Herrian oraindik ez da bertako Crowdfunding plataformarik sortu, baina bertako zenbait eragilek Kataluniako Verkami aukeratu izan dute. Are gehiago, Fermin Muguruzak ekoiztutako Zuloak dokumentalaren harira, Verkamik euskara ere ezarri du plataformaren
|
hizkuntza
ofizialen artean. Kataluniako plataformak esku artean dituen Euskal Herriko proiektuak honako hauek dira:
|
|
|
Boterok arteaz ikuspegi berezia du. Bere
|
hizkuntza
artistikoa oso pertsonala da. Bai koadroetan eta bai eskulturetan, bolumenaren garrantzia azpimarratzen du.
|
|
|
Irudi hauek, lehen begirada batean, burlatiak ematen dute, baina bere helburua ez da barrea edo irribarre gozoa eragitea, bizitzako zenbait jokabide salatzea baizik. Ironiaz betetako
|
hizkuntza
honek batzuetan gai gogorrak irudikatzeko balio du. Irakeko. Abu Ghraib?
|
|
|
Euskaraz sortu dut dena, baina ez da euskara irakasteko balio duen webgune bat, Internet sarean ariketak egiteko tresna bat baizik. Materiala edozein
|
hizkuntzatan
egin daiteke eta euskarak ematen dituen deklinabide arazo horiek material sortzaileek izan behar dituzte kontuan, aplikazioak ez du lan berezirik egiten horrekin guztiarekin. Beraz, euskaraz edo gaztelaniaz, ingelesez bezalaxe egin daiteke lan.
|
|
2013
|
|
|
Maramara taldeak urteak daramatza
|
hizkuntza
zerbitzuak lantzen eta, batez ere, euskararekin lanean. Hala, Mintzalagun formulan oinarrituta, iaz Mintzanet.net sortu zuten, Donostiako Udalaren Euskara Zerbitzuak babestutako ekimena.
|
|
|
Hainbat ezin dira teoria seriotzat hartu. Esaterako, euskara eta
|
hizkuntza
kaukasikoen arteko ustezko ahaidetasuna, edo euskara eta bereberraren artekoa.
|
|
|
Euskaldun kopuruak ez du apenas aurrera egin; eta Ipar Euskal Herrian, zoritxarrez, galtzen segitzen dugu. Eta Euskadiko hiru lurraldeei dagokionez, euskararen erabiltzaileen kopuruak gora egiten du, baina gehienetan bigarren
|
hizkuntza
moduan. Hori ere kontuan hartzeko datua da.
|
|
|
Ea horrek zer eragin dakarren! Euskara genetikoki isolatutako
|
hizkuntza
izateak eragina izan dezake hizkuntza ez desagertzeko. I.I. Euskararen iraupenaren arrazoien artean noizbait aipatu izan da isolamendu genetikoak eta egituren aldetik dituen berezitasunek lagundu egin dutela, baina ezin da konprobatu.
|
|
|
Ea horrek zer eragin dakarren! Euskara genetikoki isolatutako hizkuntza izateak eragina izan dezake
|
hizkuntza
ez desagertzeko. I.I. Euskararen iraupenaren arrazoien artean noizbait aipatu izan da isolamendu genetikoak eta egituren aldetik dituen berezitasunek lagundu egin dutela, baina ezin da konprobatu.
|
|
|
X.Z. Oso teoria interesgarria da. Tobarrek eta Mitxelenak ere esaten zuten erromatarrak etorri zirenean
|
hizkuntza
gehienak indoeuroparrak zirela eta latinak asimilatu egin zituela, latinaren antzekoak zirelako. Baina latinak ez zituen hizkuntza indoeuroparrak bakarrik desagerrarazi, iberikoa ere bai.
|
|
|
Tobarrek eta Mitxelenak ere esaten zuten erromatarrak etorri zirenean hizkuntza gehienak indoeuroparrak zirela eta latinak asimilatu egin zituela, latinaren antzekoak zirelako. Baina latinak ez zituen
|
hizkuntza
indoeuroparrak bakarrik desagerrarazi, iberikoa ere bai. Oso interesgarria da, baina ezin dugu ontzat eman.
|
|
|
Orain arte kontatu izan digutenaren kontrakoa. Euskarak beste
|
hizkuntzetatik
mailegu asko hartu ditu, ezta. I.I. Bai.
|
|
|
I.I. Bai. Ea ikerlan sendoak egiten diren etorkizunean, askotan esan delako euskararen lexikoaren %35 (beste batzuek diote %50) kanpotik datorrela,
|
hizkuntza
erromantzeetatik eta garai batean latinetik. Lexikoa da, azken finean, hizkuntzaren azala eta azal hori aldatzea nahiko erraza izaten da, baina hizkuntzaren parte gramatikalak eragin estrukturalak hartzen duenean esan nahi du kontaktua oso hedatua eta sakona dela.
|
|
|
Ea ikerlan sendoak egiten diren etorkizunean, askotan esan delako euskararen lexikoaren %35 (beste batzuek diote %50) kanpotik datorrela, hizkuntza erromantzeetatik eta garai batean latinetik. Lexikoa da, azken finean,
|
hizkuntzaren
azala eta azal hori aldatzea nahiko erraza izaten da, baina hizkuntzaren parte gramatikalak eragin estrukturalak hartzen duenean esan nahi du kontaktua oso hedatua eta sakona dela. Hor ditugu, esaterako, aditzen, tu atzizkia latinetik hartua, elementu gramatikalak, sintaxian ere gauza asko?
|
|
|
Ea ikerlan sendoak egiten diren etorkizunean, askotan esan delako euskararen lexikoaren %35 (beste batzuek diote %50) kanpotik datorrela, hizkuntza erromantzeetatik eta garai batean latinetik. Lexikoa da, azken finean, hizkuntzaren azala eta azal hori aldatzea nahiko erraza izaten da, baina
|
hizkuntzaren
parte gramatikalak eragin estrukturalak hartzen duenean esan nahi du kontaktua oso hedatua eta sakona dela. Hor ditugu, esaterako, aditzen, tu atzizkia latinetik hartua, elementu gramatikalak, sintaxian ere gauza asko?
|
|
|
Halako liburua egiteak sortaraziko zizkizueten galdera gehiago, ikertzeko gogo handiagoa? X.Z. Mitxelenak esaten zuen euskararen gaineko misterio nagusia ez zegokiola jatorriari, baizik eta iraupenari; eta apaltasunez aitortu behar dut oraindik ez dugula ulertzen zergatik iraun zuen euskarak inguruko
|
hizkuntza
guztiak desagertu zirenean. Erantzun koherente eta bakarra falta zaigu.
|
|
|
morfologiaren kasuan, izaera ergatiboa edo morfosintaxia; aditzaren morfologian, komunztadura pluripertsonala? Munduan ez da euskara
|
hizkuntza
isolatu bakarra, baina Europan ez da halako besterik; are gutxiagoa halako ezaugarriak dituenik. Segidan duzu Euskararen historia laburra liburuxka, PDF formatuan eskura, helbide honetan.
|
|
|
gure partetik, baina gero lana bai. Bai, baina gero zuzenketak izan ziren, behin eta berriro, behin eta berriro eta gero, kontuan hartu hiru
|
hizkuntzatan
dagoela idatzia. I.B. Bai, bai, bai?
|
|
|
I.B. Bai, bai, bai? X.Z. Eta betikoa, orduan, klaro,
|
hizkuntza
bat zuzentzen den heinean, beste hizkuntzetan bururatzen zitzaizkigun zenbait gauza, ez. Eta hor ibili ginen, ez?
|
|
|
I.B. Bai, bai, bai? X.Z. Eta betikoa, orduan, klaro, hizkuntza bat zuzentzen den heinean, beste
|
hizkuntzetan
bururatzen zitzaizkigun zenbait gauza, ez. Eta hor ibili ginen, ez?
|
|
|
Euskarazkoa zuzentzen eta orduan erdarazko testuan zuzenketak sartzen genituen. Ingelesezkoa zuzentzen, orduan beste bi
|
hizkuntzetan
zuzenketak sartzen genituen. Ivan Igartua. Nik uste dut baiezkoa eman eta argitaratu arte urte eta erdi?
|
|
|
Era berean, eten digitala gainditzen ere lagundu behar diete ezagutza falta dutenei edota, bizi dugun krisi egoeragatik, ordenagailua erosteko dirurik ez daukatenei. Lana bilatzeko eta
|
hizkuntzak
lantzeko ere leku aproposa dela aipatu digu Arantxa Urkiak. Lantzen dituzten beste proiektu asko ere berritzen ari dira; adibidez, irakurketa klubek arrakasta handia izan dute Donostian eta, hemendik aurrera, irakurketa klub digitalak ere antolatzen hasteko asmoa dute Internet bidez. «Aurrenekoa Fernando Morilloren eskutik izango da».
|
|
|
Pluraltasun honetan, kulturen arteko giltza euskara dela ere argi dute herri ekimen honetan, eta horrela jakinarazi zuten adierazpenean: . Euskara euskaldunon
|
hizkuntza
izan da eta da gure historian zehar hiritarren artean partekatu dugun identitatearen adierazpen gorena; gure aniztasunean elkartu eta Herri egiten gaituen lokarria da; gizadiaren ondare da hizkuntza, eta kultura eta identitate aniztasun horri Euskal Herriak ematen dion jatorrizko mundu ikuskera desberdindua?. Atxikimenduak biltzen Ekimen hau gure herriko gizarte eragile zein erakunde ororen parte hartzeari irekita dago.
|
|
|
Pluraltasun honetan, kulturen arteko giltza euskara dela ere argi dute herri ekimen honetan, eta horrela jakinarazi zuten adierazpenean: . Euskara euskaldunon hizkuntza izan da eta da gure historian zehar hiritarren artean partekatu dugun identitatearen adierazpen gorena; gure aniztasunean elkartu eta Herri egiten gaituen lokarria da; gizadiaren ondare da
|
hizkuntza
, eta kultura eta identitate aniztasun horri Euskal Herriak ematen dion jatorrizko mundu ikuskera desberdindua?. Atxikimenduak biltzen Ekimen hau gure herriko gizarte eragile zein erakunde ororen parte hartzeari irekita dago.
|
|
|
Bai, aniztasun kultural eta linguistiko guztien artean zubiak eraiki behar dira, guztiak batu behar dira eta kohesiorako elementu gisa euskara planteatzen dugu. Ia mundu osoko jendea bizi da egun Euskal Herrian eta hori guztia euskarak batu behar du, aukera berdintasuna bermatzeko, batetik, eta
|
hizkuntzaren
sostengurako, bestetik. Denek euskara erabiltzea da, hain zuzen ere, gure abiapuntua.
|
|
|
Oso gogorra da emakumeak zure ondoan izatea, adibidez, hizkuntza sexista. Zenbat molestatzen die asanbleatan, emakumezkoak erderaz hitz egiten dugunean
|
hizkuntza
ez sexista erabiltzea? –Todos?
|
|
|
Eta hori oso gogorra da. Oso gogorra da emakumeak zure ondoan izatea, adibidez,
|
hizkuntza
sexista. Zenbat molestatzen die asanbleatan, emakumezkoak erderaz hitz egiten dugunean hizkuntza ez sexista erabiltzea?
|
|
|
Uste dut hori oso tristea dela, gaur egun posible delako gauzak egitea. Adibidez, orain dela urte batzuk, zuzenbidea euskaraz egitea zaila zen,
|
hizkuntza
juridikoa konplexua zen eta menderatu egin behar zen, baina orain, urtero urtero EHUtik karrera euskara hutsean ikasten duten 20 ikasle ateratzen dira. Pentsa, beraz, zenbat profesional dagoen gaur egun zuzenbidean euskara hutsean aritzeko gaitasun osoa dutenak.
|
|
|
Ordutik asko ikasi dut, baina beste era batera:
|
hizkuntza
juridikoari buruzko ikastaroak egin ditut, fakultatean eskolak euskaraz eman ditut, irratian, egunkarietan, telebistan, euskaraz aritu naiz.
|
|
|
Pixkanaka gauza asko egin ditut euskaraz eta, gaur egun, euskarak presentzia handia du nire bizitzan. Gure etxean, euskara da gure
|
hizkuntza
. Hutsunerik handiena, esan dudan bezala, nire lana da, justizia.
|
|
|
Hau ere, ñabardura bat egin nahiko nuke. Alde batetik, normalean jendeak etxean jasotzen dituen jakinarazpenak eta horrela datoz bi
|
hizkuntzatan
, itzulita daude, euskaratuta daude, baina hori automatiko egiten da, badago batzorde bat eta itzultzen dira horrelako jakinarazpen arruntak eta hori hor gelditzen da. Eta gero egiten den prozesu osoa normalean egiten da gaztelaniaz.
|
|
|
–Oso
|
hizkuntza
interesgarria iruditu zait betidanik; horrez gain, Erriberan ez dago aukera handirik ikasi edo mintzatzeko. Ez dut ulertzen Nafarroan jendeak gure hizkuntza errefusatzea; horregatik, duela hiru urte ikasten hastea erabaki nuen.
|
|
|
–Oso hizkuntza interesgarria iruditu zait betidanik; horrez gain, Erriberan ez dago aukera handirik ikasi edo mintzatzeko. Ez dut ulertzen Nafarroan jendeak gure
|
hizkuntza
errefusatzea; horregatik, duela hiru urte ikasten hastea erabaki nuen. Oso gustura nago euskara ikasten, hizkuntza handi hau ezagutzen dut eta espero dut, egunen batean, euskaraz mintzatzea?.
|
|
|
Ez dut ulertzen Nafarroan jendeak gure hizkuntza errefusatzea; horregatik, duela hiru urte ikasten hastea erabaki nuen. Oso gustura nago euskara ikasten,
|
hizkuntza
handi hau ezagutzen dut eta espero dut, egunen batean, euskaraz mintzatzea?.
|
|
|
–Txikitan nire etxean gaztelania
|
hizkuntza
bakarra izan zen eta eskolan beste hizkuntza batzuk ikasi nituen. Ondoren, kanpora joan nintzen urte batzuk, alemana eta ingelesa ikastera.
|
|
|
–Txikitan nire etxean gaztelania hizkuntza bakarra izan zen eta eskolan beste
|
hizkuntza
batzuk ikasi nituen. Ondoren, kanpora joan nintzen urte batzuk, alemana eta ingelesa ikastera.
|
|
|
Ondoren, kanpora joan nintzen urte batzuk, alemana eta ingelesa ikastera. Itzuli eta gero konturatu nintzen
|
hizkuntza
irakaslea izanik ere, ezin nuela hemengo hizkuntzaz hitz egin. Horrexegatik erabaki nuen euskara ikastea.
|
|
|
Ondoren, kanpora joan nintzen urte batzuk, alemana eta ingelesa ikastera. Itzuli eta gero konturatu nintzen hizkuntza irakaslea izanik ere, ezin nuela hemengo
|
hizkuntzaz
hitz egin. Horrexegatik erabaki nuen euskara ikastea.
|
|
|
Eskualde horretan, gaztelania da
|
hizkuntza
nagusia eta, ofizialki, bakarra. Euskarak ez du ofizialtasunik Nafarroako Erriberan, 1985ean, Euskararen Legeak Nafarroa hiru hizkuntza eremutan banatu zuenetik.
|
|
|
Eskualde horretan, gaztelania da hizkuntza nagusia eta, ofizialki, bakarra. Euskarak ez du ofizialtasunik Nafarroako Erriberan, 1985ean, Euskararen Legeak Nafarroa hiru
|
hizkuntza
eremutan banatu zuenetik. Beraz, erriberatarrek ez dute aukerarik ikastetxe publikoetan euskara ikasteko, eta Administrazioan ere ez dute euskara erabiltzeko eskubiderik.
|
|
|
Gehienetan ez omen dira euskaltegira motibazio pragmatikoengatik joaten; hau da,, ez dute lanerako edo harremanak egiteko behar?. Horien motibazioa bestelakoa da,, sentimenduei lotutakoa, gure herriko
|
hizkuntza
delako ikasten baitute?.
|
|
|
Nola ez, ideala urtebete ematea litzateke, bertan lanean edo? Gazte jendeak egiten du hori, ikasturte bat edo kanpoan eman ikasten,
|
hizkuntza
ikaste aldera. Informazio gehiago:
|
|
|
Segidan ikusgai duzun bideoan, Iñaki Alkortak berak azalduko digu zer den
|
Hizkuntz
trukaketak izeneko programa.
|
|
|
IÑAKI ALKORTA. Beno hasteko, hori, nik uste dut, hori, komentatu behar dela nondik sortzen den ideia, ezta? Eta beno, nik hori, betidanik esan dut hori, gustatu zaizkit
|
hizkuntzak
, eta jendea eta. Eta orduan hasi nintzen, ingelesa ikasten ari nintzen, baina betidanik izan dut frantsesarekin beste?
|
|
|
Orduan produktu desberdinak edo ditugu, ahalik eta jenderik gehienera iristeko. Eta azkena, atera berri dugun proiektua edo programa da
|
hizkuntza
trukearena, eta hasieran aprobetxatuz Iparraldea hemen gertu dagoela, aprobetxatu nahi genuen hemengo jendeari aukera eman frantsesa ikasteko, eta Iparraldeko jendeari, jakinda beraien interesa ere hemen egonda, euskararekiko dagoen harremana eta, ba aukera eman hemengo giro euskaldun batean murgiltzeko aukera ematea. Eta beno hortik dator hizkuntza trukeen programa hau, euskara eta frantsesa maila hobetzeko.
|