|
2001
|
|
|
Etiopia argitaratu zen garaietan testuak sortzen zuen lilura aipatzen zen, baina era berean, testua ulertzeko zailtasunak aipatzen ziren. Nonbait liburuaren aurrean, eta bertan proposaturiko jokamoldearen aurrean, irakurleak, Lumière anaiek eratu zituzten lehen emanaldi haietara hurbilduriko ikusleen moduan aurkitzen ziren, espresamolde berri baten aurrean, bere arau propioak zituen
|
hizkuntza
berri baten aurrean. Ezaguna da zein izan ziren lehen zinemaldi hartan ikusleek izan zituzten jarrerak.
|
|
|
Poetarentzat hitzak direnak, perfumegileentzat lehengaiak dira.
|
Hizkuntza
berri baten ikasketa bezalako prozesua da lehengaien heziketa, baina usaintzen hazten dena. Honekin batera usaina errekonozitu behar da, eta berari izen bat eman behar diogu; ikasketa hori, buruko prozesua?
|
|
|
Aspaldidanik esana dago, eta itxuraz esana, esate baterako, ez dela inor gauza izango gaurko hizkuntza batean, eta gurea gaurko
|
hizkuntza
berrietako bat da, zorionez. Lauda, Sion, Salvatorem zehazkiro emateko neurri berean.
|
|
2002
|
|
|
Dena den, unibertsitateko hezkuntzan, mugaobjektiboak dituen, lehen aipatutako muga politiko kulturalei produkziozientifikorik eza, kontzeptu zientifikoaren gabezia eta hizkuntz hedapenaren eskasia gehituz?
|
hizkuntza
berri baten ezarpenak tratamendu, baliabide eta errekurtso bereziak eskatzen ditu, lan hori egiten dutenak diskriminazio positiboaren bitartez sarituz?.
|
|
2003
|
|
|
|
hizkuntza
berri bat zeureganatzen duzu.
|
|
|
|
hizkuntza
berri bat ikasten duzunetik
|
|
2004
|
|
|
Eta, gauzak hortara, bi irteera gelditzen zaizkio: edo hizkuntza bere betekizunera bihurtzea; ala mintzatzeko betekizuna hobeki betetzen duen
|
hizkuntza
berri bat hiztunek hartzea.
|
|
2005
|
|
|
Zure liburu bakoitza ez ote da
|
hizkuntza
berri bat sortzea bezalakoa?
|
|
|
Berez, Saharako baldintza gogorrak gogortu egiten dira, uztailean eta abuztuan jasateko zailak diren mailetaraino, 50º ko tenperaturan itzalean. Haurrei kultura berri bat,
|
hizkuntza
berri bat, ohitura berri batzuk… ezagutzeko aukera ematea, baldintza normaletan haientzat galarazia, baliabide ekonomiko gutxi baitituzte. Aprobetxa ezazu haurra azterketa medikoen bidez berrikus dadin, eta, horri esker, garapen fisiko osasungarria izateko aukerak areagotu ahal izango dira.
|
|
|
Behar hau ez da inon hizkuntz irakaskuntzan bezain larria" 172 Honengatik ekartzen digu gogora, jada aipatu bezala, hizkuntza ez dela" egiaz irakasten uzten baizik eta bakarrik gogoan esnatzen" 173 eta, honengatik ere, garrantzitsuagoa iruditzen zaio ikaslearen berezko gaitasun linguistikoan zentratzea, eta ez hainbeste metodoen aspektu lexiko gramatikaletan. Ikasleari" ohar" argigarriak eskaini behar zaizkio, honek bere baitan" taktu bat" landu eta garatu ahal dezan, ze, egiaz, ezinezkoa da bestela
|
hizkuntza
berri baten elementu guztien arteko" lotura" antzematea174 Bestela esanda, era honetako gaitasun bati esker bakarrik da gizakia kapaz hizkuntzaren baitako analogiak antzemateko eta beronen" formaren tipo orokor bat" 175 inferitzeko. Azpimarratzekoa da, beti ere, kontzeptu hauek guztiak Humboldten teoria linguistikoaren ideia askoren espresio edo isla direla, hauen artean garrantzitsuena hizkuntza batasun organiko (eta ez mekaniko) bat bezala kontsideratzen duena delarik.
|
|
|
Gainera ezaguna da, egiaz, honako esperientzia hau: baldin eta lehendik hizkuntza gehiago sakon ikasi dituen norbait beste
|
hizkuntza
berri bat ikasten hasten bada, orduan berak errazago ikasiko du hau eta, gainera, honen singulartasunak antzematerakoan ere bide erdia egina izango du jada, ze beronen jabekuntzaren aurretik trebatua du bere taktu linguistikoa.
|
|
2006
|
|
|
Gaztelania horretan izpiritu gaztelauaren itxikeria guztia hezurmamitzen da," de tal modo ha encarnado en la lengua el empecatado dogmatismo de la casta que apenas se puede decir nada en ella sin convertirlo en dogma al punto(...). Una lengua de conquistadores y de teólogos dogmatizantes, hecha para mandar y para afirmar autoritariamente" 349 Inperioko Unibertsitate gorenaren Errektoregotik, Unamuno-k, euskaldun, katalan, galegoak eta Latinoamerikako herri guztiak bere deiari jarraika dituela, Inperio berri bat fundatu gura du,
|
hizkuntza
berri bat. Ordea, denek ez dituzte partekatzen Salamancako maisuaren entusiasmo hispano ekumenistak.
|
|
|
Eskolako eremuan
|
hizkuntza
berri bat ikasten denean, berdinen arteko komunikazio egoeratan eta area desberdinetako curriculum edukien ikaskuntzan erabiliz ikasten da. Horregatik, B eta ereduen eskaintzak guztientzako irekita egon behar du, eta, bereziki, bi hizkuntzak eskolan soilik ikasi ahal izango dituztenentzat.
|
|
|
Etorkinen euskararen ikaskuntza irakaskuntza prozesuetan murgildu bezain laster ohartu ginen argitu beharrean geundela
|
hizkuntza
berri baten ikaste irakaste prozesuen gorabeheretan nolako antolaketa, bideratze eta lantze motak behar ziren.
|
|
2007
|
|
|
Enpresetan komunikazioaz arduratzen garenok diskurtso berri bat garatubehar dugu,
|
hizkuntza
berri bat asmatu behar dugu; gizarteari batere konplexurikgabe esan behar diogu enpresaren lehenengo egitekoa dirua irabaztea dela, eta horiez dela bekatua. Enpresak dirurik irabazten ez badu, ezin ditu kalitatezko lanpostuak sortu, eta gizarteak kalitatezko lanpostuak eskatzen dizkio.
|
|
|
|
Hizkuntza
berri batean sartzea, katedral ezezagun batean barruratzea bezala ei da. Frantziatik partituz hain zuzen, hizkuntza bakoitza den mundu ikuskeraren doktrina XVIII. mendean Europan jada arrunta zela segurtatzen dute U. Rickenek939, I. Werlen ek940 Parisen Zientzia eta Arteen Institutu Nazionalak konkurtsoa deitatu duenean zeinuen eragina ideien gainean zedarritzeko (hizkuntzaren eragina pentsamenduan), Berlingo Zientzien Akademian aurreko hamarkadetan erabilitako eztabaida eta konkurtsoen jarraipen artekogabean baino ez dihardu.
|
|
2008
|
|
|
Kasu batzuetan zaila da ingurukoekin euskaraz hitz egitea, lotsa galtzea... gainkarga eta guzti sortu daiteke. Horregatik,
|
hizkuntza
berri bat hitz egiteko garaian, beldurrak kontrolatu egin behar ditugu.Tituluen homologazioak metodologia aldatuko al du. Kasu batzuetan bai, ikasle guztiek ez baitira tituluaren bila etortzen. Horregatik, ikasturteko plangintza egiten dugunean, ikasleak hartzen ditugu kontutan.
|
|
|
Hizlariaren ustez, Sarrionandiaren helburua hizkera berritzea da, eta hori oso gutxitan gertatzen da. «Horregatik aipatzen du Gabriel Arestirekin eta Bernardo Atxagaren Etiopia lanarekin ikusi zuela orduan poesia,
|
hizkuntza
berri baten gardentasunarekin».
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntzaren ikaskuntzak norberaren gizarte testuinguruarekin du zerikusia.
|
Hizkuntza
berri bat ikasteko interesa estuki lotuta dago hizkuntza
|
|
|
Ni ez naiz inoiz atzerriratuen komunitate baten kidea izan eta, lan egingo banuen, azkar ikasi beharra neukan hizkuntza.
|
Hizkuntza
berri bat hitz egiteak ematen duen askatasuna gogoko nuen, eta hain bihurtu nintzen hiztun «jatorra» non lagun minek erne ibiltzeko adierazi behar izan zidaten. Izan ere, bolada batez «Me cago en la leche» eta horrelako esamolde koloretsuak barra barra erabiltzen nituen.
|
|
2010
|
|
|
antzerkia, performanceak, dantzak eta beste. Flakuttek
|
hizkuntza
berri bat asmatzeko UTTri eman dio UTTentzat guztiz ezezaguna zen arlo elektronikoan sartzeko bidea, eta proiektu finko batean jarraitzeko UTT inprobisaziotik idazketara bidaiatzera behartu du.
|
|
|
Dena den,
|
hizkuntza
berri bat sisteman erabat txertatzeak aurrekontu dezentea eskatzen du eta hemen sortu da dagoeneko lehen korapiloa. Katalunian eta Valentzian (75 bulego) badago masa kritikoa gastua justifikatzeko katalanez bulegoetako eskaintza, on line kanala eta informazio korporatiboa biderazteko.
|
|
|
Zientzian mundu berriak bilatzen saiatzen diren zientzialariek, aurkikuntza berrien atzetik dabiltzan zientzialariek, nonbait,
|
hizkuntza
berri baten jabe ere izan behar dute, metaforatik, poesien baliabideetatik oso gertu dagoena. Hizkuntza sortzaileak izan behar ote dute, ordea?
|
|
|
Jende heldu batek
|
hizkuntza
berri bat ikasteko bi eredu nagusi baditu. Edo ikaskuntza akademikoa, eskolan edo autoikaskuntzaz, zuzeneko esperientziaren bidez, lanean, karrikan, eguneroko bizian.
|
|
|
Bigarren hizkuntzaren edo
|
hizkuntza
berri baten ikaskuntzan hainbat faktorek eragina dute: ikaslearen ezaugarri pertsonalak, motibazio maila, ikaslearen hizkuntza horri buruzko jarrera eta ezagutza?
|
|
|
– Erantzuna zaila da, ez baita erraz erraitea zer den
|
hizkuntza
berri bat menperatzea. Inkesta soziolinguistikoetan hiru maila badira:
|
|
|
Motibazio linguistikoa edo hizkuntzei buruzko interesa ahulena da bi multzoetan. Motibazio hau interes intelektual bat da eta
|
hizkuntza
berri bati interesatzeko hizkuntza hau menperatu behar da, literatura eta beste. Ikaslea borrokan ari da hizkuntzaren zailtasunak gainditzeko.
|
|
|
Hizkuntza bat osatzen duten fonema berdintsuak erraz nahasten dira ez bagaude hauei aurre azalduak eta oso zailak dira ezberdintzen. Oinarrizko ikerketatik ezagutza eta estrategiak ekar ditzakegu, adibidearekin jarraitzeko,
|
hizkuntza
berri baten ikaskuntza ahalik eta modu eraginkorrenean egiteko. Horrelako adibideak gai askotan aurki ditzakegu; erradiologo edo kardiologo adituak, gaitz zehatzak ezberdintzeko gai dira, erradiografiak ikusiz edo bihotz taupadak entzunez, adituak ez direnak orban ala soinu hutsak hautematen ditugun bitartean.
|
|
|
Emaitzarik onenak haurrei zuzendutako ekintzen kasuan lortzen dira, txikitatik ez senti daitezen horrelako jardueretatik kanpo, ahozko hizkuntza indartzeko eta irakurketa sustatzeko. Era berean, azpitituluak onurak dakarzkie hizkuntza bat hobetu edo
|
hizkuntza
berri bat ikasi nahi duten entzuleei, “irakurtzeko gaitasuna, ortografia eta hiztegia hobetzen ditu”, dio Fiapasek.
|
|
|
Itzulpen hutsak ezin du hizkuntza batetik besterako aldea gainditu —ezberdintasun historiko kulturalak ez dira baliokideak—, eta, horrexegatik,
|
hizkuntza
berri bat ikasteak ikuspuntu berri bat eskuratzea dakar. Horren lekuko dira, ere, Kanten haritik Cassirerrek idatzitako hitzok:
|
|
|
Azkena" elkarmenpekotasun linguistikoaren printzipioa" da, zeinen arabera —eta Arnauren hitzetan—" ikasleek hizkuntzekiko independentea den azpiko gaitasun komun bat duten, zein hizkuntza batean garatzen bada ere, egiaz, bestean ere aplikatzen den" 283 Transferentzia hori teorian bi noranzkotakoa da, bai, baina egia da berori errazago gertatzen dela hizkuntza gutxitu batetik hizkuntza nagusi batera alderantziz baino284 Printzipio horietaz gain, bestela, hizkuntz irakaskuntzaren jarduerak nahitaez hartu behar ditu kontuan bestelako" kuestio psikopedagogikoak": azken batean, psikolinguistika ez da gai dena azaltzeko, eta, zentzu horretan, Cummins bera ere" pedagogia elkarreragilearen" garrantziaz mintzo da, zein egiaz" hizkuntzaren beraren oinarrizko funtzio esanahitsu eta komunikatibotik abiatzen den" 285 Kontua da hizkuntza berez jarduera dela —giza jarduera— eta, horrexegatik,
|
hizkuntza
berri bat irakasteko modurik onena berorren edukizko erabilera aktiboa bultzatzea dela, hain zuzen, horrela bakarrik delako posible hizkuntza horrekiko ikaslearen barruko motibazioa piztea. Horren haritik, eta psikopedagogiari zuzenean begira, zera dio Arnauk:
|
|
|
Ikasgeletako ikasleek sortzetiko ahalmena dute
|
hizkuntza
berri batez jabetzeko, ikasgelako komunikazioan esku hartuz. Komunikazio naturala eskaintzen ez duen irakaskuntzak ikasleari input asko kentzen dizkio eta jabetza galarazten du309.
|
|
|
Bigarren hizkuntzaren fenomenoak, horrela, ikerketa esparru zabala osatzen du, bai, baina guk jarraian horren inguruko bi kontu bakarrik aipatuko ditugu. Batetik," bi hizkuntzen aldi bereko jabekuntza" kontsideratuko dugu, alegia, haur batek —adituen arabera—
|
hizkuntza
berri bat hiru urte bete aurretik eskuratzen dueneko jabekuntza237 Kasu horretan" elebidun goiztiarraz" hitz egiten dugu, horra iristeko haurrak —honela Siguan eta Vila238— hiru fase igaro behar dituelarik. Lehenengoan —2 urtera arte—, haurrak" ez ditu bi lexikoak bereizten eta, ondorioz, hizkuntza bateko zein besteko hitzak osotasun bezala erabiltzen ditu" 239 Bigarren fasean —2 urte bitartean—, haurrak atzematen du" zeinuaren arbitrariotasuna" eta, horrela, bereizten ditu ere bi hizkuntzen" lexikoak", baina ez euren" arau morfo sintaktikoak" 240 Aldiz, hirugarrenean —3 urtetik aurrera—, haurrak" desberdintzen ditu bi kodeak, bai lexikalki bai morfo sintaktikoki", exijitzen du" pertsona bat—hizkuntza bat" printzipioa eta" lehen hizkuntza bezalako egiazko elebidun" bihurtzen da241 Bestetik," bigarren hizkuntza baten jabekuntza ikaskuntza" aipatuko dugu, hau da, haur batek —adituen arabera— beste hizkuntza bat hiru urte bete ondoren bereganatzen duenekoa242 Oraingoan, berriz," elebidun berantiarraz" mintzo gara, zeinen garapenari buruz —eta berriz ere Siguan eta Vilaren laguntzarekin243— ohar batzuk bakarrik eskainiko ditugun.
|
|
|
|
Hizkuntza
Berri bat mintzatuko du.
|
|
|
|
Hizkuntza
berri bat ikasteko arrazoi ugari daude, Hiromi Yoshidaren irudiko. Japoniarra da jaiotzez, eta han bizi da egun. Hizkuntzalaritza ikasten ari zela ekin zion euskara ikasteari.
|
|
|
Suomiera ere oso hizkuntza berezia da, eta arrazoi horrexegatik erakarri ninduen euskarak. Hala ere, aitortu duenez,
|
hizkuntza
berri bat ikasteko motibazio bat baino gehiago izan daitezke. Lanttok aitortu duenez, Atlheticen zalea zelako hasi zen, besteak beste, euskara ikasten.
|
|
2011
|
|
|
Garuna trebatu eta erabili egin behar da, etengabe; eta horretarako, erronka berriak jarri behar dizkiogu geure buruari. Musika tresna bat jotzen edo
|
hizkuntza
berriren bat ikastea, esaterako; edo poemak edo bakoitzaren gustuen arabera interesgarriak izan daitezkeen gauzak buruz ikastea.. Gizartekoiagoak izan.
|
|
|
–Hebreeraren arrakastaren arrazoiak, beraz, ideologikoak dira gehienbat: populu batek herri berri bat eraikitzeko nahia eta nahi horretarako
|
hizkuntza
berri bat ezinbestekoa zen, ghettoz eta zapalketaz beteriko iraganarekin hautsiko bazen?. Xabier Zabaltza,. Juduen hizkuntza inoiz hilik egon ote zen??, Argia,.
|
|
|
142) erantzuna honako hau da: «Argi dago bost urteotako eguneroko praktikarekin, egunkari digitalen kalitateanabarmenki hobetu dela, baina gehiago egin da sarera paperean lortutako kalitatemaila eramateko; hau da,, edukien sareratzea? hobetzeko esfortzu handiagoa eginda, kanal berriaren aukeretara gehiago egokitzen den
|
hizkuntza
berri bat bilatzekobaino».
|
|
|
Skutnabb Kangasek dioen bezala, ordea,
|
hizkuntza
berri bat ikasteak ez du berez lehen hizkuntzaren kaltetan izan behar. Munduan zehar erkidego minoritario askok eta askok hizkuntza handiak ikasi behar izan dituzte, eta era berean, euren hizkuntzak gorde ere egin dituzte.
|
|
|
Polok dio biztanle gehienak Aglauraren izenarekin hazten den hirian bizi direla, eta ez dutela ikusten lurretik sortzen den beste Aglaura hori; eta bigarren Aglaura hori deskribatzeko hitzik ez dagoenez, oroitzapenetatik at geratzen dela, ahaztu eta galduta. Bilbok oraindik aukera du
|
hizkuntza
berri bat aurkitzeko, Aglaurak ez bezala, bere edertasunaren erretorikan galdu aurretik.
|
|
|
Ikuspuntu horretatik arazo bat agertzen zaigu:
|
hizkuntza
berri bat ikasteak bestearen ahaztea ote dakarren. Hots, batean irabazten dena bestearen kontura ote den.
|
|
2012
|
|
|
Aspaldidanik esana dago, eta itxuraz esana, esate baterako, eztela iñor gauza izango gaurko izkuntza batean, eta gurea gaurko
|
izkuntza
berrietako bat da, zorionez. Lauda, Sion, Salvatorem zeazkiro emateko neurri berean.
|
|
|
Sentsazio hori ahaztuta izaten da. Horrez gain,
|
hizkuntza
berri bat ikasteak ere ez du parekorik. Txarrena gizarte honek dituen kontraesanak bizitzea, zentsura, txinatarrak oso materialista bilakatu direla urteotan?
|
|
|
Ios eta Android proposamenek
|
hizkuntza
berri bat ikasten edo ikaskuntza hobetzen laguntzen dute
|
|
2013
|
|
|
Hark utzi ziola mailua. «Idazle ofizioaren hastapenetan nenbilela berak eskaini zidan
|
hizkuntza
berri baten giltza». Harridura du gogoan:
|
|
|
Aski da, esaterako, Hasier Etxeberriak Anjel Lertxundiri eginiko elkarrizketa irakurtzea, haren gaztaroko euskal giroan euskara batuaren inguruan batu zirenen identitatea, gudaostean euskararen mundua patrimonializatua zuen abertzaletasun tradizionalaren eta Elizaren aurkakotasunean eraiki zela. 1969an Batasunaren Kutxa izeneko manifestuaren sinatzaileek
|
hizkuntza
berri baten beharra aldarrikatzen zuten, jarrera monopolizatzaile eta euskararen unibertso murriztailearen aurkako jarrera hartuz (Etxeberria, 2002: 186).
|
|
|
Brainglas ak Forvo, lankidetza proiektua Duela bost urte jaio zen Donostian, hitzak hainbat hizkuntzatan nola ahoskatzen diren erakusten duten audioklipak aurkitzeko. Gaur egun, Forvo gutxi gorabehera bi milioi hitz esan dira 300 hizkuntza baino gehiagotan. Horrela, erabiltzaileek hitz bat beren hizkuntzan edo beste batzuetan zuzen esaten ikas dezakete, oso praktikoa
|
hizkuntza
berri bat ikasten ari direnentzat. ‘Time’ aldizkariak Forvo sartu du 2013ko 50 orrialde onenetako batean Zerbitzuaren erabilgarritasunari esker, Time aldizkariak honela sartu du Forvo:
|
|
|
Baina edozein zantzurekin ezin da ildo bat asmatu, halako gai potoloan. Euskararen corpusaren zati handi bat kendu eta balizko fonema arkaikoetatik
|
hizkuntza
berri bat asmatzen saiatzea bezala da apur bat.
|
|
2014
|
|
|
Ez, ni neu oso gazte joan nintzen Ingalaterrara, eta bertan bizi izan nintzen ia hiru urtez. Adin aproposa nuen
|
hizkuntza
berri bat ikasteko. Gainera, nire lanbideagatik maila hori mantentzen lagundu dit.
|
|
|
nazioaren definizio itxitik, teorikoki? irekira pasa zen (arrazaz aldatzea ezinezkoa baita; ez, ordea,
|
hizkuntza
berri bat ikastea). Horrek aukera berriak ireki zizkion euskal nazionalismoari, baita etorkinei beraiei ere.
|
|
|
Gainera, batzuek beste hizkuntza batean testu inprimatuak interpretatzeko aukera ematen dute, hala nola ohar seinaleak, negozio kartelak edo jatetxeen menuak. Horiek guztiak oso erabilgarriak izan daitezke
|
hizkuntza
berri bat ikasten dugunean, atzerriko egunkari bat irakurtzen dugunean edo gurea ez den beste herrialde batera joaten garenean. Artikulu honek hauek nabarmentzen ditu:
|
|
|
Aitak txinatar jatetxe bat du bertan. Hasieran, Winkyri gogorra egingo zaio
|
hizkuntza
berri bat ikastea eta lagunak egitea. Behin batean, eskolan egun gogor samarra igaro ondoren, Winkyk pottoka eder batekin egiten du topo". Sarrera: 3 euro, egunean bertan.Antolatzailea: Usurbilgo Udala.Laguntzailea: Ziortza.
|
|
2015
|
|
|
Poesia
|
hizkuntza
berri baten aurrean gaude, zalantzarik gabe; elisio eta inguru mingurutasunez josiriko poesi estilo ausart baten aurrean. Gaurgaurkoz, ez dira gauzak itzalik gabeko" egia" oso bezela agertu nahi, horretan sinplekeria edo dogmakerien tranpa legoken zalantzaz.
|
|
|
Besteak beste, euskara berreskuratzeko ahaleginetan egindako akatsak aipatzen ditu Uriagerekak artikulu horretan, eta, guztien gainetik, honako hau azpimarratzen du: kaltegarria izan daiteke langile helduak
|
hizkuntza
berri bat ikastera behartzea, hizkuntza berri baten ikasketa prozesua norberaren genetikarekin, hormonekin eta garapen biologikoarekin loturik baitago, periodo kritikoarekin alegia. Alabaina, periodo kritiko hori desberdina izan daiteke pertsona batetik bestera, eta, ondorioz, bidegabekoa izan daiteke eskakizuna.
|
|
|
Besteak beste, euskara berreskuratzeko ahaleginetan egindako akatsak aipatzen ditu Uriagerekak artikulu horretan, eta, guztien gainetik, honako hau azpimarratzen du: kaltegarria izan daiteke langile helduak hizkuntza berri bat ikastera behartzea,
|
hizkuntza
berri baten ikasketa prozesua norberaren genetikarekin, hormonekin eta garapen biologikoarekin loturik baitago, periodo kritikoarekin alegia. Alabaina, periodo kritiko hori desberdina izan daiteke pertsona batetik bestera, eta, ondorioz, bidegabekoa izan daiteke eskakizuna.
|
|
|
Kultur erabilera hori areagotu ahala, ordea, hizkuntzaren gramatika esparruaz landa barneratuko da ikaslea, eta ezarianezarian hizkuntzaren esparru naturaletan sartu eta berezko ezagutza erdietsiko du. Berezko ezagutza horri esker, akabuan, hiztun berriak bere ingurua interpretatu eta inguru horri (dela jendeari, dela eguneroko kontuei) erantzunak emateko tresna baliagarria eskuratuko du
|
hizkuntza
berriarekin batera; horrek, bistan denez, ikaskuntza prozesuan aurrera jarraitzeko beharrezko duen berezko motibazioa sendotuko du berarengan, eta berezko motibazio horrek hizkuntza lantzen segitzeko gogoa (kultur motibazioa) areagotuko du, bidenabar zirkuituko zirkulazio egokia bermatuta. Horra, berriro, zirkulua itxirik.
|
|
|
banan banan eta berak ezagutzen duen doinuan txertatuta. Niri esperientziak irakatsi dit
|
hizkuntza
berri bat ikasteko askoz efikazagoa dela hitzak melodia batean sartuta irakastea eta ez banan banan doinua asmatzea ikaslearen esku utzita.
|
|
|
. Garapen bidean dauden herrialdeetan, ezgaitasuna duten haurren %90 baino gehiago ez da eskolara joaten; ezgaitasuna duten heldu analfabetoen kasuan, berriz, tasa hori ez da %3ra iristen, eta ezgaitasuna duten emakumeen kasuan %1era jaisten da. Munduko herrialde askotan, ezgaitasuna duten pertsonek jarrera negatiboak izaten dituzte beren familien eta komunitateen aldetik, eta, sarritan, hezkuntza sistemek ez dituzte kontuan hartzen. Pertsona migratzaileak Migratzaile populazioek aurre egin behar diote
|
hizkuntza
berri bat erabiltzeak dakarren erronkari, eta, batzuetan, beste idazketa bat, ingurune berrian bizi eta produktiboak izan nahi duten ikasi behar dutena. Kalifikatutako eta trebatutako langileak nekez egoten dira beren jatorrizko herrialdeetan zuten maila sozioekonomikoari eusteko moduan, alfabetatze gaitasun berriak eskuratzeko aukerarik ematen ez bazaie.
|
|
|
Hala, enpresa munduko sasifilosofia batekin zipriztindutako salmenta plan hura ikuskizun bihurtu zuten.
|
Hizkuntza
berri batekin igurtzi zuten egitasmoa. Kontzeptu berriak ahoskatzen zituzten, eta guztiaren gurua Enrique Goñi zen:
|
|
2016
|
|
|
Ur madarikatu hura paretetatik beherantz isurtzen hasi zitzaien, ur errekatxo sotil batzuk eginik, eta haiek zekazkien hezetasuna gero eta trabagarriagoa egin zitzaien, hala baitzioen, eta ur jariotsu haiek sua betiko itzali ziela ere, noiz xortaka ura gainean erortzen zelako, noiz ur haritxoak azpitik bideratzen zirelako ere. IZ soinu madarikatu hark bere baitan behetik sartu zitzaiola esan zien eta belarritik ahora pasatu zitzaienean,
|
hizkuntza
berri bat asmatu zutela oroitzen zen ere. Biziki hunkituta zagerien osatu zituzten lehen hitzak adierazten hasi zenean, hala nola, Iz, niz, hiz, izan, bizi, isur, izor, izotz, izerdi, iztil, izar, izen, itz, isil, ziztu eta beste hainbeste.
|
|
|
Kids&Us metodoarekin, urtebetetik aurrerako haurtxoak
|
hizkuntza
berri baten giroan sartzen dira erabat, murrizketarik gabe, baina beren adinari egokitutako egoera eta testuinguruekin. Horrela, oso txikitatik umeek daukaten ikasteko ahalmen osoa balia daiteke.
|
|
|
Aurrena, hori ezinbestekoa zen, hirira maizago joaten hasiko zen, edo hobeto, apartamentu bat alokatuko zuen Bartzelonako erdialdean, berak bakarrik edo bestela Guiomarrekin, hori ikusi egin zen. Eta behin Bartzelonan, zergatik ez, berreskuratu egingo zuen bere benetako izena, eta alde batera utzi, azkenez, Carlos ezizen hura, Sabinoren ikastaroetatik zekarrena eta, bere familiagandik apartatuz geroztik, izen bakar zitzaiona; eta bigarren lana, zinera berriro joaten hastea izango zuen; eta ondoren, beharbada, katalana ikasteari ekingo zion, zeren
|
hizkuntza
berri baten bitartez xamurragoa izango baitzitzaion giro eta jende berriak ezagutzea. Gainera, bizimodu berriarekin lehenbailehen hasi behar zuen, Jon eta Joneren arazoa konpondu bezain laster...
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntza transferentziarekin aurrera eginez, indarrean dagoen termino bat aipatu behar da: Translaguaging. Termino hau, 1994an Williams-ek zabaldu zuen
|
hizkuntza
berri baten ikasketaprozesuan gertatzen dena azaltzeko. Williams-ek (1994,1996), translanguaging?
|
|
|
Eta itzultzaileak zera bilatzen du: jatorrizko gertaera komunikatiboa berritzea, mezu berbera komunikatuz
|
hizkuntza
berri batean jasotzaile berriei, kultura testuinguru erabat desberdinean aurkitzen diren hartzaile berriei. Ez da, beraz, hizkuntza batetik beste batera zeozer (testua) lekualdatze eta pasatze hutsa.
|
|
2018
|
|
|
Ikertzaile ezberdinen arabera, haurtzarotik gaztarorako saltoan, hizkuntza praktiketan aldaketa nabarmenak ematen dira: hizkera aldaketa,
|
hizkuntz
berri bat geureganatzea, erregistro aldaketak... Hizkuntzapraktiken aldaketa honi, Joan Pujolar hizkuntzalari katalanak" hizkuntza mudantza1" edo katalanerako" mudes lingüistiques" izena eman zion (Pujolar, Gonzalez, Font, & Martinez, 2014:
|
|
|
Gehitu du horrek etengabeko gatazka sortu duela gizateriaren historian, arlo askotara zabaldu dela, eta, hala, gizartean beti egon izan direla «kontakizun hegemonikoa ezarri nahi duen botere bat, eta kontakizun alternatiboak sortzen zituen erresistentzia bat».Poesia, berriz, «hirugarren pauso bat» dela uste du Aristik: «Gerla horretaz landa,
|
hizkuntza
berri bat dakar, arketipoak sortzen ditu, erreferente ezberdinak, paradigmak, gauzak esateko beste modu bat, eta esateko moduak hausteko bideak ere bai. Eta, batez ere, sintesia praktikatzen du poesiak».
|
|
|
Hiru mila urtez bere oinetan errepublikako batzarrak biltzen zituen haritz agurgarria egotzirik izan da. Zuhaitz iberiarra zutik zegoen tokian, agotek,
|
hizkuntza
berri batean, barbaroena baizik izaten ahal ez den inskripzio hau idatzi dute: HEMEN GERNIKA IZAN ZEN! Egia ote da. Sobera egia, jaun lapurtarra.
|
|
2019
|
|
|
Beldurtu zen. Gaztelania ikasi, eta gero, berriro
|
hizkuntza
berri bat. Lehen urtea zaila izan da, haurrei konfiantza gutxitu baitzitzaien, gaztelania soilik zekitelako.
|
|
|
Bigarren egoera da neandertalek elkarrekintza txikia izan zutela gurekin, eta, izan zutenean, gure hizkuntza hartu zutela. Hirugarrengoan,
|
hizkuntza
berri bat jaioko litzateke bien arteko elkarreraginetik, baina hori ere baztergarria iruditu zaie.
|
|
|
Denboran zeharreko hizkuntzen aldaketa prozesuen mugako egoerak honako hauek dira: hizkuntzaren desagerpena edo
|
hizkuntza
berri baten sorrera.
|
|
2020
|
|
|
Eta bikotekide horren seme alabekin. Herrialde berri batean, hezkuntza sistema berri batean, batzuetan ikasturtearen erdi erdian iritsita, ikaskide berriekin,
|
hizkuntza
berri batean edo bitan... pentsa. Oso zaila da halako egoera batera egokitzea.
|
|
|
Astindu elektrikoak, rock zaratatsuak, tokia egin zien aire pausatuagoei.
|
Hizkuntza
berri bat zekarren disko hark.
|
|
|
Motibazioa sustatzeko, hizkuntzak erakargarria izan behar du; hizkuntza baten ikaskuntza prozesua soziala dela adierazten dute ikerketek (Brunner, J.; Vygotsky, L.) eta beraz, erabiltzeko gogoa, beharra eta aukerak sortu behar dira. Agertoki horretan egingo du pertsona batek
|
hizkuntza
berri bat ikasteko esfortzua. Osagai emozional bat ere badauka (Moskowitz, G.; Goleman, J.; Gardner, H.; Krashen, S.) eta euskal herritarron ardura eta konpromisoa dira gure hizkuntza eta kulturarekiko maitasuna eta atxikimendua erakustea.
|
|
|
gidatu,
|
hizkuntza
berri bat hitz egin edo
|
|
2021
|
|
|
" Mira que te digo una cosa".
|
Hizkuntza
berri bat da niretzat.
|
|
|
Batzuetan erditzen ari den andre bat dirudi, beste batzuetan negarrez ari den jaioberria.
|
Hizkuntza
berri batean zuzentzen zaio tarteka amari. Atearen zirrikitutik begira nago, eguzkiak argitzen du ohe handi zuria, bertan atrapatuta dagoen arraina da aita, uretatik atera berria, arnasa hartzeko borrokan, buztankadak ematen aireari.
|
|
|
Bai, Euskaldunek ezagutu dugu etorkin guzien sofrikarioa: sos gabezia, beren nagusien mespretxua, etxearen eta herriaren uztea, ainitz aldiz betikotz,
|
hizkuntza
berri baten ikasteko beharra. Zenbait historialarik kondatu dituzte nola etorkin batzuek beren burua urkatu zuten, ezin sofrituz bakardadea edo bakartasuna.
|
|
|
Izan ere, tradiziodun emakume poeten faltan, lehen ahotsa izango da Lasa. Poema horretan,
|
hizkuntza
berri baten beharra aldarrikatzen du. Gisa berean da aipagarri Arantxa Urretabizkaiaren poesia ere, eta biak izango dira nolabait aztergai dugun Miren Agur Meaberen aitzindariak.
|
|
2022
|
|
|
Zibilizazio hau gainditua izanen da. Horregatik,
|
hizkuntza
berri bat behar dugu, Ebanjelioan oinarritua. Orain, Eliza osoak hartu behar du parte hizkera berri hunen ezarpenean:
|
|
|
Horrez gain, estilo kontua ere izan daiteke: poesiak gauzak beste modu batean esateko aukera ematen du, hizkuntza bera zalantzan jarriz, eta belaunaldi berriek
|
hizkuntza
berri baten beharra dutela uste dut. Zentzu horretan, poesia malguagoa da, aukera gehiago zabaltzen ditu.
|
|
|
Lanttoren esanetan (2018), hiztunen paradigma berria hizkuntza gutxitua biziberritzeko testuinguruetatik garatu da nagusiki, eta, beraz, hiztun berriak hizkuntza gutxituetako hiztun ‘berreskuratutzat’ hartzen dira maiz. Hiztun berriak, ordea, hizkuntza berriaren hiztunak izateaz gain, lehen hizkuntza erabiltzen jarraitzen dute
|
hizkuntza
berriarekin batera, eta, kasu gehienetan, bi hizkuntza edo gehiago beren eguneroko bizitzan dauden ingurune soziolinguistikoetan bizi dira.
|
|
|
Desorientazio eta itsasbehera momentu baten aurreko erantzunak dira. 2011n hasitako ziklo politiko transnazionalak, besteak beste plazen okupazioak ezaugarrituak, 2014tik aurrera beste forma bat hartu zuen, antolakunde berriekin,
|
hizkuntza
berri batekin... Baina ziklo amaiera moduko bat egon zen, esperotako emaitzak eta aldaketak ez zirelako lortu.
|
|
|
...buztanaren gainera, ikusten duzu nola naizen neu onena, zure alaba bakarra, eta gero korrika eta presaka joan ahal izango zara zeure jainkoaren aurrean belaunikatzera, ni barka nazan eskatzera, bere alde neure burua hilko dudala esatera, proba hauxe jarriko dio aitari, sendotua atera dadin, indartsu agertu dadin eta bere zeru hori irabazi dezan, makina bat gauza egin genituzke Daniellek eta biok,
|
hizkuntza
berri bat sortu, guk biok beste inork hitz egingo ez lukeena, esan behar duguna esatera mugatuko lirateken hitzez, zauriezinak egingo gintuzkeen hitz sekretuz eginiko hizkuntza, kito gurasoak, kitto bezeroak, kito gure ekosistema aztoratu lezakeen zernahi, eta maitasun berarekin maitatuko ez gintuzkeen zeinahi gizon ukatuko genuke, arreta eta laztanak bioi hein berean emango ez lizkigukeena, bula...
|
|
2023
|
|
|
Ez da kontakizun posible bakarra, baina bertsio alternatibo bat izan liteke, geuretzat
|
hizkuntza
berri bat eraikitzen hasteko.
|
|
|
Nola pentsatuko dugu horretaz?
|
Hizkuntza
berri bat behar dugu.
|
|
|
Berriro diot: uste dut hobe dela
|
hizkuntza
berri bat topatzea, ideia zaharrarekin bueltaka ibili ordez.
|
|
|
Nolakoa da
|
hizkuntza
berri bat zerotik ikastea. Lehenik, Youtuben bideoak ikusten eta oinarrizko hitzak apuntatzen hasi nintzen; agurra, zenbakiak... Hitz errazenak.
|