|
2000
|
|
|
Ahozko
|
hizkuntzarekin
lotzen dut. Ezagutzen dudan adibide bat, pediatra batena da.
|
|
|
Behinola, Damaskorako bidean, argia ikusi nuen Beñat Sarasola eta Guk taldeko bertze lagunekin topatzean; suerte handia izan zen enetzat. Eskual kantua, kultura eta
|
hizkuntzari
lotua bizi naiz, eta ez dut duda egin sozietate horretan zela ene eginbidea. Bakezko bide zuzena, gure bizimoldeak jarrai dezan.
|
|
|
asimilazio, integrazio eta separaziorako estrategiak. Bigarren ikerketak frogatu duenez, taldearteko harreman gatazkatsuko testuinguruetan, hiru autodefinizio esanahiak partekatuta daude gurasoen jatorriarekin, etxean erabiliriko
|
hizkuntzarekin
lotuta. Gainera hiru esanahi horiek haurrak kokatzen direneko asimilazio, integrazioeta separaziorako estrategietan oinarritzen dira.
|
|
|
Bainabadago kognizioa eta ezagutzari buruz bestelako zenbait teoria ere, zientziagintzapostmodernoan kokatzen direnak. Bereziki
|
hizkuntzarekin
lotzen delako, adibidemoduan, paradigma linguistikoa, izenekoa aipatuko dugu.
|
|
|
Baina esandakoa atzerapen nabarmenarekin Estatu espainiarraren kasuan mendebaldeko Europako Estatu Nazioen eraikitze prozesuen ezaugarri orokorra da. Zein dira Estatu espainiarreko hezkuntza sistemako curriculumaren ezaugarriak curriculum nazional bereziaz hitz egin ahal izateko, hots, curriculum nazional espainiarraz hitz egin ahal izateko270 Lehenik eta behin hizkuntzaz hitz egin behar da; oinarrizko mailan sei ataletatik hiru
|
hizkuntzarekin
lotuta dauden gaiak zehazten dituzte: irakurketa, idazketa eta gramatika.
|
|
2001
|
|
|
Ikusiko dugu gero beste toki batean Osesek hizkuntz eskubidea ama
|
hizkuntzarekin
lotzen duela, eta euskara batua ez duela ama hizkuntzatzat hartzen. Normala da, ho rtaz, euskara eremu euskaldunetara eta euskaldun zaharren multzora mugatzea.
|
|
|
Mikel Azurmendiri ez diot ulertzen ETAk aranismoaareagotu egin duela dioenean. Vctor Manuel Arbeloak artista lana egin du arrazakeria eta xenofobia
|
hizkuntzari
lotu dizkionean. Ez dakit nola.
|
|
2002
|
|
|
Euskal Unibertsitatearen eredua definitzeko alde asko daude eta oraingoan
|
hizkuntzari
lotutakoa jorratu dugu, baina bada besterik ere, hots, Euskal Unibertsitatearen eta euskal kulturaren arteko lotura zein izan litzatekeen aztertzea. Hau hurrengorako.°
|
|
2003
|
|
|
Guztira 787,5 lan-ordu bete zituzten UEUkideek, gehienak hitzaldien bitartez, baina baita mintegietan ere, (62 ordu) eta Praktiken bitartez (176 horietatik 110 antzerki ikastaroan). Ikastarorik arrakastatsuenak, aurreko urteetan bezala,
|
hizkuntzarekin
lotutakoak izan ziren. Denetan buru, AEK k Glotodidaktikari eskainitakoa, aste biak elkartuz gero, 128 lagun batu zirelako berreuskalduntze metodoen inguruan hausnartzeko eta ikasteko.
|
|
|
Denetan buru, AEK k Glotodidaktikari eskainitakoa, aste biak elkartuz gero, 128 lagun batu zirelako berreuskalduntze metodoen inguruan hausnartzeko eta ikasteko.
|
Hizkuntzarekin
lotutako lau ikastaroek UEUra hurbildutako lagunen erdia bildu zuten: Glotodidaktikakoez gain, Linguistikan 95 lagun aritu ziren, 61 izan ziren Alfabetatze Zientifikoan eta 55 Literaturako ikastaroan, 339 lagun guztira.
|
|
|
Ikastaroei dagokienez, 593 ordu eskaini ziren, baina ez zen bete UEUren nahietako bat, hots, klase eredua gainditzea eta mintegi lanei lehentasuna ematea; izan ere, klaseek 510 ordu bete zituzten eta mintegiek 40 baino ez.
|
Hizkuntzarekin
lotutako ikastaroen pisua ere ageri agerian geratu zen. Egindako inkestaren emaitzaren arabera, ikastarorik arrakastatsuena D mailako titulua lortzeko ikastaroa izan zen (139 ikasle), ondoren B mailakoa (68) eta horren atzetik gainerakoak, Linguistika (46), Literatura (42), Ekologia (39), Kimika (30), Algebra (30) eta Fisika (28).
|
|
|
Azken multzo horretan aldaketa esanguratsuak gertatu ziren, jende gehien bildu zuen ikastaroa Glotodidaktika izan baitzen (81 lagun), B titulukoak 75 bildu zituen, Literaturak 42 elkartu zituen eta D titulua eskuratzekoak, aldiz, 11 lagun baino ez zituen erakarri. UEUko bozeramaileek ikastaroen izaera gero eta unibertsitarioagoa azpimarratu arren, nabarmena da
|
hizkuntzarekin
lotutako gaiek zuten pisua UEUn. Baita azken arlo horretan gertatzen zen aldaketa ere, oinarrizko maila gainditzeak ikasleen prestakuntza jasoagoa zela adierazten baitzuen.
|
|
|
Hirurogeita hamarreko" garai politiko berriak hizkuntza politika berria zekarren derrigorrez. Gatazkaren alde garrantzizko bat
|
hizkuntzarekin
lotuta baitzegoen Euskal Herrian; hizkuntza politika berria âelebitasunaâ deitzen da33". Deitu bai, baina deitu besterik ez.
|
|
|
Esaten da: " kultur ezarpena, hizkun  tzaren edo osagai etnikoen ezarpena baino harago doa, ez delako gelditzen hizkuntzak berezko duen mundu ikuskeraren ezarpenean, ez eta
|
hizkuntzari
loturiko elkartasun eta bereizgarritasun irizpideen izenean37". Baliteke... eta, horrela, nora goaz euskaldunak?
|
|
|
Honela, argitu eta delimitatu euskalgintzaren esparrua, lurraldea, hizkuntza eta hiztunen komunitatean oinarriturik; Euskal Herria kontzeptu linguistikotik ikusi. Egitekoek
|
hizkuntzari
lotuak izan behar dute, ahalik eta eranskin gutxienekin. Edo gauza bera dena, euskalgintza lan arlo autonomo gisa hartu.
|
|
2004
|
|
|
Lehenbizikoak, hizkuntzari berari baino, Bilbon ia guztiz galduta dagoen bizimoduari begiratzen dio, euskara tresna dela. CDan, aldiz,
|
hizkuntzari
lotuta, kontu gramatikalak eta beste bildu ditu Gamindek.
|
|
|
hots mordoa, soiñu segida, fonetikari dagokiona; eta adierazkia, adierazten dana, semantikari dagokiona. Ba ditu, beti,
|
hizkuntzak
loturik, hots bat eta ideia bat: ba ditu" signifiant" eta" signifié" alderdiak; nik hemen" adieraz hotsa" eta" adierazkia" deituko ditudanak.
|
|
2005
|
|
|
Euskarari egozten zaizkion ahaideen artean iberiera ez dela aparteko kasu bat erakutsi nahi izan dugu, beste hainbaten artean bat gehiago baino. Euskara edozein
|
hizkuntzarekin
lotzeko saiakera arruntak izan dira eta egun ere badira1.
|
|
|
Produktu bat lehenengoz zein hizkuntzatan ezagutzen den, eragin handia duela onartzendute ikasleek. Lehenengo hizkuntzan ezagutzen den produktua, oroimen onarekin gorde ohi dute;" galera" —hautematekotan— produktu bera bigarren hizkuntzan entzunondo ren gertatzen da, eta bigarren
|
hizkuntzari
lotuta egon ohi da (kontuan hartu gabe zein hizkuntza den kaltetua; bigarrena izate hutsagatik baizik):
|
|
|
Nafarroan gaizki eta Iparraldean oso gaizki. Hemen ere politika
|
hizkuntzari
lotua dago, munduko bazter guztietan bezala. Gure probintziotan euskarak Gobernuaren laguntza du.
|
|
|
Azpisailen barruan liburu gehien historia biografiak biltzen du, bertan sartzen direlarik herrietako historiak edo istorioak, pertsonaien bizitzak edo biografiak, Euskal Herri edo garai bateko historia, etab. Liburu mota honi etnologia eta
|
hizkuntzarekin
loturikoak erantsiz gero, %40tik gora berak hartzen du. Beste hiru bloke bereiz genitzake horrezgainera, bata arte edo edertia rena, beste bat administratiboa, eta hiruga rrena unibertsitate liburua, hauetako bakoitza %20 inguruko pisuarekin.
|
|
2006
|
|
|
|
Hizkuntzari
lotutako kontsumoan zentratuz, nolakoa da euskarazko produktuena?
|
|
|
Euskadira joan nahi zuen bisitan, eta dena ikusi: lantegiak, industria, kultur erakundeak,
|
hizkuntzarekin
loturiko mundua... Gernikako Juntetxea ere ikusi nahi zuen, bere arbasoek foruen zina egin zutelako bertan, balio sinboliko handia zuelako.
|
|
|
Etorkizunarekiko kezka.
|
Hizkuntzari
loturik. Euskarari.
|
|
|
|
Hizkuntzarekin
loturiko elementu historikorik ere ez da falta; nabarmenena, Linear B taulatxoetako hizkuntza eredua erabiltzea metrikan56:
|
|
|
Jatekoak ontzietan zerbitzatzen ari zen emakume mexikarrak, Rosak, irri zabal batez egin zidan agur.
|
Hizkuntzak
lotzen ote gintuen, ala yankien aldean diferenteak izatearen kontzientzia ote zen, tratu ona geneukan mexikarrek eta guk euskaldunok.
|
|
2007
|
|
|
II. milurtekoan Asiatik etorriak izango lirateke euskaldunak, eta hala ekarriko zuten hizkuntza ere, beste ekandu eta lanbide batzuekin batera. Baina egia izatera ere, kaukasiar
|
hizkuntzekin
lotzen duen senidetasun horrek antzina antzinakoa luke izan, Neolito aurrekoa gutxienez.
|
|
|
euskaltasuna ez da politikan, ez erlijioan edo ekonomian zehaztu eta zertuden ezer. Euskaltasuna
|
hizkuntzari
loturik joan den identitate eta identifikazioaizan da. Horrek eman dio indarra, bere ahulean eman ere:
|
|
|
Jakina denez, hizkuntzari erabat lotuta dago pentsamendua; hizkuntzaren ezaupideak berak bideratzen du pertsonak pentsatu ahal izatea, pentsamendua egituratzea eta hura plazaratzea. Iritziaren eta pentsamenduaren munduan, argudioen sorkuntzan eta sozializazioan, lan tresna egokiak eskaintzen dizkie gizarteari oro har eta kazetariari berari bereziki
|
hizkuntzari
lotutako logikak.
|
|
|
Piaget-i kritikoki jarraiki1386, Vygotsky k pentsamenduaren eta hizkuntzaren arteko loturaren baialaezko planteamendu estatiko hori prozesuen azterketarekin ekiditen du. Pentsamendua, ez nahitaez
|
hizkuntzari
lotua dago, eta ez beti harengandik aske. Hizkuntza, pentsamendua ez dira errealitate egonekoak, bilakaerakoak baino:
|
|
|
Hala eta guztiz ere hizkuntzek herri leinu hazkorrekin eta haiei itsatsirik izan behar dute hozituak, haien izpiritu berekitasunetik, honek baitie ezarri hainbat muga. Ez da hitz joko hutsala, hizkuntza [kasu hemen singular eta pluralaren bereizkuntzari!] bere berezko ekintzan bere baitatik bakarrik eta jainkotiarki libre jariatzen aurkeztea, ordea
|
hizkuntzak
lotuak eta menpekoak nazioei, horienak baitira berak. Izan ere orduan sartzen dira muga jakinetan.
|
|
|
Humboldt-en hizkuntzaren filosofian orain ez daukagu bere zabalera osoan saiatu beharrik, adituagoek azaldua digute hori180, gure artean ere181; hertsikiago pentsamendua eta
|
hizkuntza
lotzen dituen arazoko tesi irtenenak, edo gure artean eztabaida politikorako bide eman izan dutenak, gogoratzera mugatuko gara hemen, beti ere filosofiaren barruan.
|
|
|
Adituek argitu dutenez, nahiz eta bizi kalitate txar batek berdin baldintzatzen duen nazionalen osasuna eta etorkinena, azken hori gaixotu egiten da hainbat arazori aurre eginez: bizileku egoera irregularra, arrisku handiko lan baldintzak, gatazka eremuetako bizikidetza, osasun zerbitzuak eskuratzeko zailtasunak, informazio eta hezkuntza falta (analfabetismo indizea ez da batere baztergarria) edo
|
hizkuntzarekin
lotutako komunikazio arazoak. Etorkinen osasun laguntza mugatua da, besteak beste, kultura generoen arteko desberdintasunengatik eta hizkuntza arazoengatik.
|
|
|
Bi ordu horietan mota guztietako ariketak lantzen dira. Gramatika ariketak egiten dira; Berria eta aldizkari ezberdinetako artikuluak lantzen dira; hiztegia aberasten da sinonimo eta bestelakoen bidez;
|
hizkuntzarekin
loturiko jolasak ere egiten dira modu atseginean ikasteko; idazmena lantzeko truko ezberdinak lantzen ditugu... Zalantzak dituenari, zer esango zenioke. Agurtzane Sarasola.
|
|
|
Legeak
|
hizkuntzei
lotuta ezartzen dituen betebeharrak modu negoziatuan eta gizartearekin bat eginda erabakitzen ez badira, diglosia sortzen da. Diglosia hizkuntzen estatusari lotuta dagoen gizarte arazoa izaten da.
|
|
|
gure hizkuntz politika kudeatzeko erak ezberdinak izan daitezke, bai, baina zaila da euskararen normalizazioaren zentzua kolokan jartzea, hain zuzen erabat normala delako batek bere hizkuntzan bizi nahi izatea eta bigarren mailako bezala tratatua izan nahi ez izatea. Ez dugu ahaztu behar, baina, euskalduntze bidean jarri nahi dugun beste hori ez dela hutsetik hasten —berau bere jatorrizko
|
hizkuntzarekiko
lotua dago jada—, eta, horrenbestez, bere eskubide pertsonalak kontuan hartu dira ere euskararen inguruko eskubideak aldarrikatzerakoan. Horregatik, bada, euskararen normalizazio prozesua, neurri handi batean, belaunaldi mailako prozesu gisa ulertu behar da, non euskararen aldeko" presioa" —diskriminazio positiboa— eta" erakarpena" —lotura afektiboa— elkarrekin uztartu diren.
|
|
2008
|
|
|
• 44
|
hizkuntzarekin
lotuta (itzultzaileak, zuzentzaileak, hiztegiak...)
|
|
|
http://aholab.ehu.es/tts/tts_en.html web gunean. Dena dela, bada teknologiarekin bainoago
|
hizkuntzarekin
lotutako kontu bat, konpondu beharrekoa: makinek euskaraz hitz egingo badute, azentuazioari eta transkripzio fonetikoari dagozkien arau eta gomendioak eman behar dira euskara estandarrean, zeren, nahi eta nahi ez, prosodia batean txertatu behar baitira makinak ebaki beharreko hitzak.
|
|
|
• Ondorio moduan eragiten duten ezaugarrien artean —aukerazkoak direlako pertsonarentzat, hipotesi moduan behintzat— garrantzitsuenak honakoak dira: 1)
|
hizkuntzarekin
lotzen den ezaugarria, unibertsitateko ikasketen hizkuntza aukera, alegia, eta 2) ezaugarri politikoa eta ideologikoa.
|
|
|
eskola askotan liburuaren etxeko irakurketara mugatzen da literaturaren lekua; beste batzuetan, teoria baino ez zaie irakasten ikasleei, liburuen irakurketarik agindu gabe. Horrekin lotuta, literaturaren bazterketa indartu baino ez du egiten Euskal Autonomia Erkidegoko Unibertsitaterako hautaprobak; izan ere, azterketa horretan
|
hizkuntzarekin
lotutako edukiak bakarrik neurtzen dira. Ikasleen euskara maila kaskarra ere literatura baztertzeko beste arrazoi bat da irakasleen esanetan; ikasleek euskararekiko duten ezagutza faltak beharrezko egiten du irakasgaia hizkuntzaedukien arabera antolatzea, literatura bigarren lekuan utziz.
|
|
|
Bada beste gauza aipagarri bat,
|
hizkuntzari
lotua. Anaia edo arreba nagusiek, guk umeok ez ulertzeko hizkera berezia erabilten eben, guk ulertzerik nahi ez eben euren arteko sekretu bat ahotan erabilenean; ahuntz erdera zan hizkera hori.
|
|
|
Eta ez gara ohartzen euskara ez dela gugandik aparte dagoen zerbait. Euskara salbatuta dago; gramatika eta
|
hizkuntzari
lotutako bestelako sistemak liburuetan jasota daude. Hemendik 1.000 urtera inor bizi bada planeta honetan (duda handiak ditut), euskara aztertu du.
|
|
|
Hemen huts egiten hasi garela uste dut. Kontzientzia badago, baina ez dakit zenbateraino dagoen
|
hizkuntzarekin
lotuta. Behar bada, badaukagu egoera larriei aurre egiteko kontzientzia, baina egunerokotasunean galdu egiten da.
|
|
2009
|
|
|
Nola itzuli' Just do it' esamoldea? Mezu kulturala osatu du,
|
hizkuntzari
lotua, hobeto esan, batzuetan hizkuntzari iltzatua".
|
|
|
printzipio hori inplizituki sartuta ote dagoen. Erantzunak baiezkoa dirudi, izan ere oso urruti joan gabe, tipifikatzeko borondate itxirik ez dagoela ikus baitaiteke Konstituzioko 14 artikuluan beste baldintza edo zirkunstantzia pertsonal edo sozialak aipatzen direnean, zeintzuk logikoki
|
hizkuntzari
lotuta egon daitezkeen Konstituzioko 10.2 artikuluaren eragin zuzena dela-eta. Aipatu artikuluak, jakina denez, funtsezko eskubideei buruzko arauak alor horretan eman diren eta Espainiak berretsi dituen nazioarteko akordioen arabera interpretatuko direla dio.
|
|
|
Esperientzia pilotuan 2 urteko umeen gurasoak harrapatu nahi izan ditugu eskolaren bitartez, pentsatzen dugulako guraso horiek oso sentiberak direla une horretan eta prest egongo direla hainbat gauzatarako. Gainera, koherente izateko, ezin dugu ahaztu,
|
hizkuntzarekin
lotutako kezkekin batera, garai horretan gurasoek kezka berezia dutela hobeto nola hezi asmatzearekin. Ildo horretatik, gidak interesgune horri ere erantzun behar ziola iruditzen zitzaigun, eta hizkuntza kontuak bigarren maila batean uztea erabaki genuen —itxuraz, behintzat.
|
|
|
Izan ere, erabiltzaileak erabiltzen duen hizkuntza ulertu behar du gailuak, eta horrez gain, bueltatu beharreko informazioa ere hizkuntza batean edo bestean eman behar dio erabiltzaileari gailuak. Horregatik, pertsonen eta gailuen arteko komunikazioan
|
hizkuntzarekin
lotuta sor daitezkeen arazoak konpondu ahal izateko, hizkuntza teknologiak hartzen dituzte oinarri adituek.
|
|
|
Bestalde,
|
hizkuntzarekin
lotutako arazo asko ditugu. Edozer gauza esateko modu asko dago, eta ordenagailuentzat oso zaila da ulertzea bi esaldi ezberdinek ideia bera adierazten dutela.
|
|
|
Hizkuntzaren kreazioa poesia da; eta poesiaren kreazioak, beste kreazio hura aurresuposatzen du: hizkuntza egina, poetak desegiteko bezala;
|
hizkuntza
lotua, askatzeko bezala; normalizatua, norma apurtzeko. Bitorianok UBMeko esperientzia gogoratzen du, baina problema hori presente zegoen jada Elorri n:
|
|
|
Naturaltasuna bilatzea batetik, artifizioz mozorrotzea bestetik? Bai, gure lana da
|
hizkuntzari
lotzen zaizkion sastraka, orbel eta lokatzak seinalatu eta kentzea; baina gure lana da, halaber, urrutirago eramango gaituzten bideak saiatzea ere.
|
|
|
|
Hizkuntzari
lotuta bide berri bat ireki zuen Euskaltzaindiak, Siadeco eta Jakinen elkarlanarekin:
|
|
|
Hizkuntza arteko material lexikografikoak eta gramatikazkoak onura handiko tresnak dira, eta Akademiek, duten izaeragatik eta itzalagatik? bere erantzukizun bezala hartu behar dituzte, horrela, gure
|
hizkuntzak
lotzen dituzten elkarguneak zehaztuz eta bilatuz, eta denona den kultura altxorrean parte hartuz.
|
|
|
Bai, gizaki modernoak, baina Neanderthalgoak Foxp2 gene bera omen daukate, txinpantzeak ez bezala. Gene hori mintzamenarekin eta
|
hizkuntzarekin
lotuta dago. Paaboren ustez, ez dago arrazoirik Neanderthalgo gizakiak guk bezala hitz egiteko gaitasunik ez zuela pentsatzeko.
|
|
|
Euskal Herriko garapen identitario eta hizkuntza garapenaren esperientzia munduko beste jatorrizko herriekin konpartitzeko asmoarekin. Hala,
|
hizkuntzarekin
lotutako salaketa eraman dute New Yorkera. Alarma pizten saiatu dira, iruditzen zaielako foro horretan identitateaz asko hitz egiten dela baina hizkuntzaren galbideari buruzko gogoeta seriorik ez dela entzuten.
|
|
|
Euskal Herriko garapen identitario eta hizkuntza garapenaren esperientzia munduko beste jatorrizko herriekin konpartitzeko asmoarekin.
|
Hizkuntzarekin
lotu salaketa egin zuten han.
|
|
|
Hau da: kanta katalanetan ez dira lurraldetasunari eta
|
hizkuntzari
lotutako hainbeste elementu sinboliko agertzen, norberaren nazio nortasuna sendotzen laguntzen eta auzokoetatik bereiztera bultzatzen dutenak.
|
|
|
Bada, hori da gehien hurbiltzen denetako bat. LluÃs Llachen" Darrere les muntanyes" izeneko kanta adibide on bat da lurraldearekin eta
|
hizkuntzarekin
lotutako kontuak azaltzeko orduan erabiltzen den estilo metaforikoago horrena. " Ãtaca" da beste bat, nazioaren eta lurraldearen arteko harremanari buruzko ereserki bilakatu zena bere garaian âLur Agindua iristeko ahalegineanâ, eta klasiko bihurtuta txertatu memoria kolektiboan.
|
|
|
Mugimendu kultural hori nagusitu baino pixka bat geroago, erromantizismoaren bikaintasun neurriduna tokian tokiko folklorea aztertzen eta kodetzen hasi zen,
|
hizkuntzari
lotuta zeuden praktika musikalei halako duintasun bat eman nahirik. Musika bandak, abesbatzak eta orkestrak nonahi sortzen hasi ziren.
|
|
|
Erlatibismo linguistikoaren ikuspegitik, Descartesek idatzitako Cogito ergo sum famatuari hizkuntza gehituko litzaioke; horrela, pentsatzen dut, beraz izan banaiz bihurtzen da hizkuntza batez pentsatzen dut, beraz izan banaiz, nire ezaugarri propioekin, ezaugarri horiek oinarriz
|
hizkuntzarekin
lotuta daudela. Nire berezitasuna hizkuntza da, eta hizkuntza horrek gainera talde batekin lotzen nau, nire hizkuntza komunitatearekin, hortik pangermanismoaren indarra.
|
|
|
Baina hizkuntza guztien kosmobisioa ezberdina bada, galdera bat sortzen zaigu: Descartesen
|
hizkuntzari
lotutako kosmobisioak bultzatzen du filosofoa pentsatzera... Ergo, beharbada, hizkuntza guztietan eta kosmobisio guztietan ez dago pentsatzera bultzatzen duen bizi larritasunik...
|
|
2010
|
|
|
' Sortir de larmari lingüístic liburuaren inguruko hitzaldia emango du gaur, Donostian. Euskaraz bizi ahal izateko jokabide gida da;
|
hizkuntzari
lotutako egoera deserosoei nola aurre egin azaltzen du.
|
|
|
Aipamen bibliografiko hauekin bukatzeko, aipatu nahi dugu Ekonomi Eskola desberdinen arteko eztabaida zaharrek beren isla badutela ere
|
hizkuntzarekin
lotutako teoria ekonomikoaren ekarpenetan, eta horren adibide, ikuspuntu neoliberalen, sozialdemokrata eta marxisten arteko arlo honetara iritsi direla ere. Ikus, esaterako, M. Lavoie ren (1982) kritika A. Breton eta P. Mieszkowski ren (1977) lanari:
|
|
|
Komunikazio trebetasunak da lehenengo mailako materia eta 6 ECTS ditu. Bertan sei tutoreren ardurapean
|
hizkuntzarekin
lotutako hainbat eduki eta trebetasun lantzen dira euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. Materia honen helburua da Huhezi ko hizkuntza plangintzako xedeak lortzeko motorra piztea.
|
|
|
Zeintzuk dira euskara eta gaztelaniaren konpetentziak txertatzeko lehenetsi diren edukiak? Etorkizuneko irakasle izango diren neurrian, gure ikasleek
|
hizkuntzarekin
lotutako hainbat gaitan jantzita egon behar dutela deritzogu. Euren bizitza profesional zein pertsonalean hizkuntzarekin lotutako hainbat erabaki —batzuetan kontzienteki, beste batzuetan oharkabean— hartu dituzte:
|
|
|
Etorkizuneko irakasle izango diren neurrian, gure ikasleek hizkuntzarekin lotutako hainbat gaitan jantzita egon behar dutela deritzogu. Euren bizitza profesional zein pertsonalean
|
hizkuntzarekin
lotutako hainbat erabaki —batzuetan kontzienteki, beste batzuetan oharkabean— hartu dituzte: ikasle bati euskara batuan edota euskalkian hitz egin, neska bati printzesa eta mutikoari txapeldun deitu ala ez, etorri berri den haurrari jatorrizko hizkuntzan hitz egin ala euskaraz jardun lehen egunetik, guraso bilerak zein hizkuntzatan egin, etab. Erabaki horiek hartzeko irizpideak eta hausnarketa gunea eskaini nahi ditu materiak.
|
|
|
Etorkizuneko irakasle izango diren neurrian, gure ikasleek
|
hizkuntzarekin
lotutako hainbat gaitan jantzita egon behar dutela deritzogu. Euren bizitza profesional zein pertsonalean hizkuntzarekin lotutako hainbat erabaki hartu dituzte.
|
|
|
Etorkizuneko irakasle izango diren neurrian, gure ikasleek hizkuntzarekin lotutako hainbat gaitan jantzita egon behar dutela deritzogu. Euren bizitza profesional zein pertsonalean
|
hizkuntzarekin
lotutako hainbat erabaki hartu dituzte.
|
|
|
1.3 euskararen erronkak XXi. mendearen hasierako nafarroan euskara kuantitatiboki hizkuntza ttipia da, gutxienezko hiztun masa kritikoa behar du ziurtatua eta horretarako bere hazibide nagusiak izan direnak sendotuak eta, aukera balitz, unibertsal bihurtuak lituzke. kuantitatiboki hazteko bide horiek euskarazko eskolatzea eta helduen euskalduntzea izan dira. (1) hezkuntzari dagokionez, sistema publikoko d ereduari eragiten dioten muga geografikoak aipatu ditugu eta ohartaraztekoa da hezkuntza departamentua bulkatzen ari den til ereduaren hedapenaren inguruan dagoen kezka, oraindik ez baitakigu ikasleen euskalduntzean zer emaitza emanen duen. eskolatzeak
|
hizkuntzari
lotutako zeregin funtsezkoak ditu, hala bertako hizkuntz (ar) en ezagutza orokortzeko nola atzerriko hizkuntzen ikastea ahalbidetzeko. bi helburu horiek uztargarriak dira eta administrazioak biekiko arduratsu jokatu luke. (2) helduen euskalduntzeari dagokionez, nafarroako gobernuak ez du esparru estrategikotzat jo:
|
|
|
c) Maila indibidualean, ikaslearen hizkuntza ezaugarrietan, bere euskarazko erraztasun erlatiboa da jolaslekuko erabilerari ongien egokitzen zaiona. Erraztasun erlatiboa, bestalde, lehen
|
hizkuntzari
lotua dago aski neurri handian. Ikaslearen idatzizko gaitasuna, berriz, bere eskola errendimenduari eta gela barruan euskara erabiltzeko ohiturari lotua dago.
|
|
|
Eta soka luzea izan zuen euskarari buruzko eztabaidak, deskalifikazioetaraino iritsiz. Euskara batuaren kontrakoek, esaterako, Euskaranto deitzen zioten euskara batuari, mespretxuz, euskara mota hura esperanto
|
hizkuntzarekin
lotzen baitzuten. Eta euskara batuak ezarri zuen h a, aldiz,, marxistatzat?
|
|
|
Hizkuntza plangintzek hizkuntzaren estatusa aldatzea lortu nahi dutenean, berez, gizarte arau horiek aldatu nahi dituzte, eta horretarako ezinbestekoa da jarreretan eragitea. Euskara baserritarren, umeen eta txakurren hizkuntzatzat hartzen bada gizarte batean eta hizkuntza hori erabilera formaletara hedatu nahi bada,
|
hizkuntzari
lotuta dauden jarrera eta irudikapen horiek aldatu behar dira.
|
|
|
gizakia eta hizkuntza, antropologia eta linguistika, sakonki lotuta daudela esaten dugun unetik, bada, posible bakarrik ez baizik eta behar beharrezkoa da ere hizkuntzaren inguruko hausnarketa psikologiko eta psikopedagogiko sakona burutzea. Azken batean, giza portaera eta giza
|
hizkuntza
loturik daude, eta, horrexegatik, nahitaez aitortu behar zaio dimentsio psikologikoa hizkuntzari berari eta berorren irakaskuntzari. Honela mintzo da Titone:
|
|
|
Araban gehien gehiengoak ez daki euskaraz, eta horregatik ez dira euskaldunak? Ondo geundeke gure arrazaren espiritua
|
hizkuntzari
loturik balego!". 887
|
|
2011
|
|
|
Ikerketa esparrua oso zehatza da: neurozientzia kognitiboa, eta gainera
|
hizkuntzari
lotua. Lau ikerketa lerro dituzte:
|
|
|
"... Garabide Elkartean ere, egiten den kooperaziorako bidean paradigma hau oso garatuta dago. Kultura eta
|
hizkuntza
lotuz oso ondo ulertzen da". hausnarketa hori, bestalde, ez da soilik maila teoriko edo diskurtsiboan planteatzen ari; aitzitik, hizkuntza ekologiaren diskurtso teorikoa hedatzeko eta praktikan aplikatzeko hausnarketak eta hainbat ekinbide ere bideratzen ari dira. horrela, ezagutzaren zabalkundearen eta formazioaren arloan aipatzen dira hIzNeT5 graduondokoa, ‘hizkuntza garapen iraunkorr...
|
|
|
Hartara, hizkuntzari orpoz orpo loturik dagoen estatus kulturala eta soziala auzipean jartzen badiote, botereari darizkion orroak ez dira nolanahikoak izango.
|
Hizkuntzari
loturik dauden inplikazio sozialak eta politikoak, kulturalak eta nazionalak, orduan jartzen dira borborka boterearen buru bihotzetan.
|
|
|
–Nahiz eta bizitza biziki maite gizakiek, are bizikiago maite dute bizitza modu duinean bizitzea ahalbideratzen duen hura?. Zure hizkuntza ukatzen badizute, zure bizitza ukatzen dizute, zure bizitzaren duintasuna zure
|
hizkuntzarekin
lotuta dagoelako. Hizkuntzaren ukapena bizitzaren ukapena izan daiteke.
|
|
|
Amin Maalouf idazlearen ustez gizakia eta
|
hizkuntza
lotzen dituen zilbor hestea etetea baino gauza mingarriago gutxi dago bizitzan. Lotura hori eteten baldin bada, erarik suntsigarrienean erasaten dio hiztunaren nortasun sistemari.
|
|
|
sarri asko umetan ama hizkuntzan berba egiteagatik zigortu izana dago.
|
Hizkuntzei
lotutako trauma ugari daude, eta horrek, nolabait, hizkuntzarekiko jarrera baldintzatzen du?. Carme Junyent,. Hizkuntza nagusien laguntzarik gabe, gutxituek jai dugu?, Egunkaria,.
|
|
|
Bestalde,
|
hizkuntzari
lotutako beste kontu bat bazen, gaiarena. Kultur gaiak lantzeko, kultur lexikoa zen, eta nola eman kultur hitzak euskaraz?
|
|
|
Euskal elkarte eta erakundeei dagokienez, atal honetan bi motakoak berezi ditugu: alde batetik,
|
hizkuntzarekin
lotutakoak, eta bestetik, Euskal Unibertsitatearen aldarrikapenarekin zerikusia dutenak edota euskarazko irakaskuntza unibertsitarioaren prestaketa lanen ardura hartu zutenak (UEU, Elhuyar eta UZEI). Planteatutako banaketa ez da guztiz biribila, Euskaltzaindiak, esate baterako, euskal unibertsitate barruti bakarraren alde ekimen bat aurrera eraman zuelako 1977an.
|
|
|
Akademiak eskariari eranskin bat gehitu zion zehatzago eta zabalago azalduz barrutiaren eskariaren gaineko bere aldeko jarrera. Funtsean, Euskaltzaindiak barrutia
|
hizkuntzarekin
lotzen zuen, bai irakaskuntzaren bitartez bideratutako hizkuntzaren normalizazio prozesuarekin, bai euskal eremuko ikasketa eta ikerkuntzarekin ere. Lehenengoari dagokionez, Euskaltzaindiak argi zekusan, Valladolid edo Zaragozako unibertsitateei lotutako Euskal Herriko ikastetxe unibertsitarioetan oso zaila zela irakasle euskaldunak formatzea385 edo euskal hizkuntzaren Pedagogia eta Didaktika garatzea386, euskararen eremu linguistikoa ez zelako heltzen Gaztela edota Aragoira.
|
|
|
Beste modu batera esanda, Euskara Batuaren alde zeudenak hizkuntzaren modernizazio eta kultur transmisiorako tresna bihurtzearen alde zeuden.
|
Hizkuntzarekin
lotutako ideia hauek berebiziko garrantzia zuten euskararen goi mailako erabileran, zientzia zein jakintzaren esparruan euskararen erabilera aurreikusten zutelako, eta beraz funtsezkoak izan ziren Komunitate Zientifiko Euskalduna eratzeko. Horregatik, euskararen batasuna eta komunitate zientifikoaren sorrera elkarri lotzen zaizkio.
|
|
|
|
Hizkuntzari
lotutako aldagaia, berriz, hizkuntzen arteko distantzia linguistikoarena da. Cenozen arabera, familia bereko eta kontaktuan egon diren hizkuntzak ikastea errazagoa izan daiteke.
|
|
|
Desiraren Grafoan nia eta bestearen irudia bereizten ditu Lacan-ek. Ispiluko irudiarekiko harremanak
|
hizkuntzari
lotuak daude. Baina, haurrak ez du amak esandakoa ulertzen; hizkuntzaren bestetasuna edo arroztasuna gauza nabaria da haur txikiarentzat; haurrari esanahiak ezarri egiten zaizkio.
|
|
2012
|
|
|
Kultura sustatzen hasi ginen Bartzelonan, hizkuntzaren irakaskuntza, hitzaldiak… askotariko kultur ekitaldiak antolatzen jardun dugu. Azken bi urteak, berriz,
|
hizkuntzari
lotu gatzaizkio erabat. Heldu egin gara gu ere!
|
|
|
Adibidez, ikusi ahal izan da haurrak egotea euskara erabiltzearekin lotura zuzena duen faktore bat dela. Baina, emaitzak azaltzeko, beharrezkoa da, berriro ere, datu horiek beste ikerketa sakon batzuekin osatzea, eta aztertzea zein diren dagozkien
|
hizkuntzekin
lotutako balio sinbolikoak, hizkuntza aukeraketa eragiten duten arauak eta sortzen ari den hizkuntza merkatuari buruzko ikerketak. Garrantzitsua da ez jotzea intuiziora neurketak ematen dizkigun ehunekoak azaltzeko.
|
|
|
Antzeko egoera deskriba genezake arnasgune gehienetan. Urbanizazio berri horrek hizkuntzen jarduera moldaeran eragindako aldaketaz gain, edota
|
hizkuntzari
lotuta, aldaketa sozikultural sakona ekarri du. Etnokultura oso baten aldaketa, hain zuzen.
|
|
|
Munstro geografiko adierazpen okerra hauteman eta handik 400 milisegundora erreakzionatzen du garunak erroreaz ohartzean. Aldiz, munstro ederra oximoronaren kasuan, adierazpena entzun eta handik 500 milisegundora hautematen da jarduera garunaren aurrealdeko ezkerraldean; alde hori da gizakiak beste edozein espeziek baino garatuagoa duen garunaren alde bat,
|
hizkuntzarekin
lotzen den aldea, hain zuzen ere. Pleonasmoaren kasuan, munstro ikaragarria, ikusi zen jarduera adierazpen neutroaren kasukoa baino handiagoa zela, baina oximoronaren kasukoa baino txikiagoa.
|
|
|
Euskararen alorrean gure proiektua ahalik eta gehien ezagutaraztea, euskaltegiekin elkarlana gehiago lantzea eta ahalik eta hizkuntza gehien batzea. Horiek
|
hizkuntzari
lotuta. Teknikari dagokionez, berriz, sakelako telefonoek erabili ahal izateko Babelium en bertsio bat diseinatzen ari gara eta dagoeneko prest daukagu prototipoa.
|
|
|
1970eko eta 80ko hamarkadetan, aitzitik, euskalherritartasunari buruzko eztabaidak indarra hartu zuen, aktore politikoen kasuan, bederen. Baina, gaur egun, immigrazioa beste arlo batzuetan da hausnarketa iturri, batez ere gai sozialei lotuta eta, bigarren maila batean, gure alorretik gertuago, hezkuntzari edota
|
hizkuntzari
lotuta.
|
|
|
Baina ez esentzialki. Hots,
|
hizkuntzara
lotuta gaude, bainaaske gara haren barrenean eta han bakarrik izan gaitezke aske. Gizakiak sortu egitenbaitu hizkuntza, hizkera?
|
|
|
Baina ez esentzialki. Hots,
|
hizkuntzara
lotuta gaude, bainaaske gara haren barrenean eta han bakarrik izan gaitezke aske. Gizakiak sortu egitenbaitu hizkuntza, hizkera?
|
|
2013
|
|
|
|
Hizkuntzarekin
loturiko elementuak modu egokian integratzen dituzten eredu teorikoei dagokionez, ikuspegi integratzaile egokia eskaintzen du gure ustez Bartzelonako Unibertsitateko (UB) zenbait ikerlarik hezkuntza arloko soziolinguistikaren ikerketan (Sociolingü� stica Educativa) baliatzen duten ereduak: hizkuntzaren piramidea esaten diote eredu horri (Piràmide de la llengua).
|
|
|
(15) — Bai, bai nik adibidez lotzen dut euskaldun izatea lehenengo ideia da Euskal Herrian bizitzea, baina gero
|
hizkuntzarekin
lotzen dut gehiago adibidez euskaldun berria deitzea edo. Nik adibidez ez dakit euskaldun berria naiz edo ez, ze euskara ez dut ama hizkuntza bezala eta euskalduna sentitzen naiz Euskal Herrian bizitzen naizelako bakarrik, baino..., hizkuntzarekiko ez dut lotura handia.
|
|
|
Egia esan, txikitatik gustatu izan zait hitz gurutzatuak egitea. Prestakuntzaz, ingeniaria naiz, baina beti atsegin izan ditut
|
hizkuntzari
lotutako gauzak. Hasiera batean soilik gaztelaniaz egiten nituen.
|
|
|
Indar handiagoa hartu dutelako erdarek, estatuek horiek lehenetsi dituztelako. Ez dira oraingoak
|
hizkuntzari
lotutako gorabeherak. Liburuan, Erdi Aroan kokatu dute hizkuntz eskubideen aldeko borrokaren hastapena.
|
|
|
Osasuna opa diet guztiei. Baina zerbitzuaren kalitatea
|
hizkuntzari
lotua dago, eta erabiltzaileen hizkuntza erregistratu behar da nahitaez. Suitzan esaterako, eleaniztasuna normaltasunez kudeatzen duten herrian (beste estatuen esku sartzerik gabe), hiritarren ama hizkuntza erroldan jasotzen da 1860tik.
|
|
|
Ez zen denetan berdin agertzen, ez zuen motibazio zehatz bat, baina Frantziaren eraikuntzan nolabaiteko eragina ukan zuen. Argi da lehenbiziko arrazoia edo faktorea
|
hizkuntzari
lotua zela, hots, hizkuntza «nazionalaren» parean «eskualde» hizkuntzaren babesteko dinamikari. Baina zertarako babestu?
|
|
|
Euskararen aldeko jarreran ez zegoen Euskal Herriaren kontzientzia politikorik; horrelakorik ez zen inoiz agertu. Philippe Vigier ek ere dio lehenbiziko erregionalismoak
|
hizkuntzari
lotutakoak izan zirela, XIX. mendean, hala nola eskualde hizkuntzaren defentsa egin zutela, «nazio hizkuntzaren parean».
|