|
2000
|
|
|
Egiazki, bakerik nahi baldin badugu, guztiok elkar errespetatu beharra dugu, naturalezak eman diguna bizirik iraunarazteko eskubidea emanaz eta laguntzak eskainiz. Eta horretarako legezkoena da epaitegietan bakoitzak bere burua ondoen defendatu ahal izateko egokien zaion
|
hizkuntzaz
baliatzea.
|
|
2001
|
|
|
EIZIEko zuzendari Koldo Bigurik adierazi digunez, gazteentzat nahikoa eskaintza zabala zegoen lehendik, baina helduagoek ez zuten aukera hori eta irakurle euskaldunek gaztelaniaz edo beste
|
hizkuntzez
baliatu behar zuten «munduko literaturaren altxorrak» ezagutu ahal izateko. «Horrez gain, ordu ra arte argitaratzen ziren literatura itzuliaren aleak askotan nahikoa badaezpadakoak ziren kalitate aldetik», azaldu digu Bigurik.
|
|
|
Baina objektuak ere engainagarriak suertatzen dira, beraiek izendatzeko
|
hizkuntzaz
baliatu behar garenean batik bat. Irtenbide bakarra:
|
|
|
Era berean, ARGIA dugu nobelan zehar denborarekin lotuta azaltzen zaigun sinboloa. Pertsonaia
|
hizkuntzaz
balia ezin daitekeen bezala, ARGIA ere ez du lagungarri denboraren iragaiteaz jabetzeko. Nobelan behin eta berriro esango denez, narratzailea kokaturik dagoen espazioan suma daitekeen argia oso intentsoa eta zuria da (13.or., 15.or), hots oro (kariloiaren hotsak) irensten dituena (16.or., 18.or.).
|
|
|
Laburrago esan, bat batean ulergaitza zirudiena guztiz erraza gertatzen da harremanak luzatu ahala. Eragozpena, ordea, ulertezina baino areago, aski da maiz âzenbaitek ikusi nahi ez badu ereâ hiztunak aldamenean batua eta finkatua duten beste
|
hizkuntzaz
balia daitezen.
|
|
2003
|
|
|
|
Hizkuntzak
baliatzen diren neurrian eskuratu ohi dira, hartara, hizkuntza zeinahi delarik, jakintza arloen testuinguruan lantzekoak dira guzti guztiak, ez modu bakartuan. Halaber, hizkuntzak, eurak guztiak, hiztun taldeentzako, ideia, nahi eta esperientziak pertsonen artean trukatzeko bitarteko soil ez direnez eta, beste osagai batzuen artean, hiztun komunitateei loturiko kulturen erakusle edo adierazpen sinboliko ere direnez, hamarkada luzeetan eskuratutako eskuduntzak, eskola giroan, gure kultura hedatzeko eta indartzeko ez dugula baliatu onartu beharrean gaude, beraz, eginkizun daukagu eta erantzukizuna geurea da bete betean, ez Madrilena ez eta Parisena.
|
|
2004
|
|
|
Zein hizkuntza erabiltzen eta erabil arazten da mundu hortan? Zenbat jende behartzen da nazio guzian barrena agintaritzaren
|
hizkuntzaz
baliatzera. Erants horri administrazio guzia:
|
|
|
a) gizartearen ekimenik (eraginik) gabe ezin jabe gaitezke mintzamenaz ez arrazoimenaz, hartarako genetikoki aurre programatuak izan bagara ere; b) baina aldi berean gure ekimenik gabe indargabe gertatuko litzateke gizartea (guraso eta senideetarik hasita) hizkuntza eta arrazoibidea irakasteko orduan, azken hamarkadetako ikerketek frogatu duten bezala. Hartara, gizakia ez da, zehatz mintzatzera," hizkuntza/ arrazoimena duen" izaki bat,
|
hizkuntza
baliatzen, egiten eta sortzen duen izakia baizik. Ildo beretik, halaber, gizakia jarduten eta jokatzen (obratzen) duen izaki bat dugu.
|
|
2005
|
|
|
Euskara eta haren kultur ondarea bereizi ditugun hamarkada hauetan, gure hizkuntzaren eta kulturaren arteko etena nola berreskuratu dezakegu? Gazte belaunaldiek ez dute haien gurasoen edo irakasleen antzera hitz egin nahi, eta hizkuntzaren zuzentasunaren zuzentasunaz, nazkatu ditugu, euskararekiko grina are gehiago apalduz,
|
hizkuntza
baliatzeko behar duten askatasuna murriztuz. Zein erregistro eta zertarako?
|
|
2007
|
|
|
2006ko datuek erakusten dute, Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Zuberoako biztanleriaren %4, 6ak euskara erabiltzen duela, adin taldeen arabera ezberdintasunak egon arren. Izan ere, haurren %4, 8ak Axularren
|
hizkuntza
baliatzen badu bere eguneroko bizian, soilik gazteen %3, 6ak kalean erabiltzen du. Proportzioa zertxobait handiagoa da helduen tartean (%4) eta, batez ere adinduen mailan (%7, 6).
|
|
|
Berdin hitzean adigaia eta hotsa: bata bestearekiko erlazioan dira direna, ezin izango lirateke bestela berak; baina, azken funtsean, biak batezinak dira beren naturaz212; eta, hitzak kontzeptua (izpiritua) preso bezala baitauka, etenbako teinkan biziko dira, beti elkarrekin borrokan, borroka horretantxe ere izpirituak
|
hizkuntzaz
baliatu duela213 Horregatik, kontzeptuaren eta hotsaren batasuna hitzean fakto bat da eztabaidaezina, eta
|
|
|
San Agustin en arabera, horrek horrela izateko arrazoia gizon emakumearen natura bikoitz eta aingeru eta abere bitartekoan datza: aingeruek bata bestearen pentsamendua artez artez ispilatzen/ ezagutzen dute, «espekulazio izpiritualez» (ez duten gorputzaren artekotzarik gabe); abereek euren afekzio edo pasioak gorputzeko egintzen bidez adierazten dituzte eta ulertzen dute elkar; gizakia, bere natura bikoitzaren arabera, aberetar eta izpirituala aldi berean,
|
hizkuntzaz
baliatzen da, alde batetik hots material sentigarria dena, bestetik eduki razional baten adierazlea («rationale vero in quantum aliquid significare videtur ad placitum») 45 Ohartu behar dena metodoa da arrazoiketa honetan, nola hizkuntzaren
|
|
|
2006ko datuek erakusten dute, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako biztanleriaren %4, 6k euskara erabiltzen duela, adin taldeen arabera ezberdintasunak egon arren. Izan ere, haurren %4, 8k Axularren
|
hizkuntza
baliatzen badu bere eguneroko bizian, soilik gazteen %3, 6k kalean erabiltzen dute. Proportzioa zertxobait handiagoa da helduen tartean (%4) eta, batez ere, adinduen mailan (%7, 6).
|
|
|
esan dezakegu, batez ere gizarte zientziei begira, gizakia ezin dela bere errealitate historikoan ezagutu bere hizkuntza aztertu gabe, alegia, gizabanakoak eta gizataldeak nahitaez behar direla izan kontsideratuak euren hizkuntzekiko harremanean. Aipatzekoa da ere, bereziki giza zientziei begira, gizakiari ezin zaiola bere proiekzio idealerantz bultzatu hizkuntzatik at, hau da, gizabanakoei eta gizataldeei euren garapen prozesuan laguntzeko ezinbestekoa dela euren
|
hizkuntzez
baliatzea. Kontua da, finean, hizkuntzaren gaitasuna ez dela gizakiaren bestelako gaitasunen pareko bat, baizik eta gizakiaren izaera eta garapena bere gizatasunean osatzen duen gaitasuna, eta horrexegatik da hizkuntza —aditzera eman bezala— diziplinarteko aztergai nagusi bat.
|
|
|
Bazen mila faktore. Iparraldean eta Hegoaldean, eta horietarik bat, euskaldunak bere
|
hizkuntza
baliatzeko partez, nahiago zuela hizkuntzaz negar egin. Malkoak anitzetan aditz trinkoak baino eraginkorragoak ziren, biktima planta nagusi zen mundu honetan.
|
|
2008
|
|
|
Lekuko daukagu ere Etxahunek asmatu zuen lehen bertsua Miñau eta Eihartxe deritzan olerkian (pastoral irringarri ttipi idurikoa), bost
|
hizkuntza
baliatzen zituela:
|
|
|
Atso agureak beren hizkuntzan mintzatzerik ez, beren kolkoak adierazi nahi eta ezinean balizko medikuak ulertzen ere ez duelako. Gizon emakume larriak beren
|
hizkuntza
baliatu nahi eta ezinean, pareko ertzain edo udaltzainak ez dakielako eta, are, inor hari euskaraz zuzentzea iraintzat har lezakeelakoan. Euskaraz bizi nahi dut esanez bizi dena, itotzeko zorian da edo babesgunera, indioaren erreserbara bizitzera joatera beharturik.
|
|
|
Azken finean, lehen hamabi kopla hauek Erdi Aroko sermoiaren egitura erakusten dute, zehazki, herri sermoiarena11 Herri sermoia, bai, baina ez ho rregatik eragin eruditurik gabea. Herri sermoia herri
|
hizkuntzaz
baliatzen den neurrian; izan ere, latinaren erabilera, hizkuntza landuaren erabilera izen burura mugatu eta, herri hizkuntza batean dihardu: euskaldun elebakarrek ulertzen duten hizkuntza bakarrean; alegia, euskaldun gehienak ulertzen duten hizkuntza bakarrean.
|
|
|
katalana k Hego Kataluniakoak dira bereziki; manush ek jatorri germaniarra dute; sinti ak italiarrak; yenish ak Europa iparraldekoak; eta erromano ak eslaviarrak. «Guztiak Frantziako lurralderen batean bizi gara, eta haurrek frantsesa darabilte eskolan, baina kanpalekuan gure
|
hizkuntzak
baliatzen jarraitzen dugu», esan du ahizparekin manushez mintzo den emazteak. Bazkaltzeko tenorea gerturatu ahala, bisitariak sukaldeetako usain goxoa senti dezake.
|
|
2009
|
|
|
Zein da elebidun baten motibazioa euskara erabiltzeko, bi
|
hizkuntzak
baliatzen ahal dituelarik. Erantzuna nortasun kolektiboan bilatu behar da.
|
|
|
Zein da elebidun baten motibazioa euskara erabiltzeko, bi
|
hizkuntzak
baliatzen ahal dituelarik. Erantzuna nortasun kolektiboan bilatu behar da.
|
|
|
Bestalde, Arantza Haranburu Behatokiko teknikariak gogoratu du azken zortzi urteetan egindako diagnosi guztietan Ertzaintza beti izan dela puntu beltz bat. Azken urteetan hainbat kasu larri bideratu behar izan ditugu, hainbatetan herritarrek alboko kalte ondorioak pairatu behar izan dituztelako berezko
|
hizkuntza
baliatu nahi izateagatik, eta lan deialdi honek egoera hori betikotu baino ez du egingo adierazi du.
|
|
|
Emakumea artisautza kooperatibora eta gizarte harremanetara dedikatu izanda, eta solasaldirako trebatu da. Emakumea bere seme alabak haztera eta hezteradedikatu da, eta horretan
|
hizkuntza
baliatu behar izan du. Mutilen nagusitasuna, berriz, ikusmen bidezko hautematean, hautemate espazialean eta hizkuntzazkoa ezden entzumen diskriminazioan zentratu da.
|
|
|
Kazetarien lan tresna hizkuntza da; zientzialariena, ere bai.
|
Hizkuntzaz
baliatzen dira zientzialariak aurkikuntzen berri emateko. Talde biek, ordea, ez dutehizkuntza bera erabiltzen.
|
|
|
Bingen Zupiriak ere uste du ETBren asmoa (hasiera hasieratik gainera) bi
|
hizkuntzak
baliatzea izan zela (komunikazio pertsonala, 2009ko urria) 79, eta gauza bera pentsarazten dute Torrealdaik bildutako lekukotzek ere (1985).
|
|
|
Alta, Konstituzioak argiki dio frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra, eta, ondorioz, gainerateko hizkuntzetan mintzatu nahi duten pertsonen hizkuntza eskubideak urratzen ditu. . Frantziarentzat frantsesa ez den edozein hizkuntza ez da ezer, frantsesa ez den berezko
|
hizkuntza
baliatu nahi duten herritarrak ez dira ezer?.
|
|
|
Baketik eta Tau Fundazioak sustatutako proposamena da, zertarako eta kontinentean lanean ari diren hemengo eta kanpoko elkarteen artean sare bat eratzeko; informazioa, baliabideak eta asmoak partekatu ahal izateko sarea. Afrikandugu hitza eratzeko euskara eta swahili
|
hizkuntzak
baliatu dituzte; Afrikan anai bat dugu da esanahia.
|
|
|
aldarrikatzen dutenek beste inork ez du ukatu ohi gatazkaren existentzia. Gatazka ez da, ordea, hizkuntzen artekoa,
|
hizkuntzez
baliatzen direnen artekoa baizik. Baina gatazka nola konpondu nahi dugu?
|
|
|
Bada, gainera, beste ondorio bat ere: erabiliz ikasten da hizkuntza, erabiltzearen poderioan lortzen du hiztunak
|
hizkuntzaz
baliatzerakoan behar duen segurtasuna. Gogoratu Sarako erretoreak argiro esandakoa:
|
|
|
Eta, jakina, galdera guzti guztiak hitzaren bidez formulatuak zeuden. Eskultorea izanagatik ere,
|
hizkuntza
baliatu behar galderok formulatzeko. Eta Txillidaren eskulturak ikusterakoan bururatzen zaizkigun galderak ere hizkuntzaren bidez formulatzen ditugu.
|
|
2010
|
|
|
tradizioa errotik ezagutzea eta hizkuntzari ahalik eta zehaztasun handiena ematea, zer ere baita asmoa eta haren araberako tresnak baliatzea. Susmoa daukat gaur egun estandarizatutako hizkuntz ereduak sobera mugatzen dituela gure aukerak, sobera traba eta beldur barreiatzen dituela
|
hizkuntza
baliatzen dugun guztion artean eta, nolabait, gehiegi egiten diogula muzin gure aurrekoek menderen mende eraiki duten literatur tradizio eta ondare prosodikoari. Aski da behako bat ematea gure idazle klasikoen lanari ohartzeko hiru ardatzen inguruan eraikitzen zutela beren estiloa:
|
|
|
klasiko eta eliz gurasoetara datorrela, argudio bera jasoko du haiengandik ere: guztiek egin zuten lan beren ama
|
hizkuntzaz
baliatuta: oroitzapen historiko horiek gogorarazi ostean, Malon etxaide gaztelaniaren XVi. mendeko errealitatera itzuliko da. hizkuntzaren corpuseko baliabideez eta berauen erabilpen zuzenaz hitz egiten digu gure autoreak. hizkuntza gaztelauan mintzatzaileengandik jasotakoagatik mintzaira horren ekarpen eta sormena ezagutzen ditu, eta liburuan bertan burutu duen idazketa lanaren emaitza baliotsua dela sinesten du. horregatik dio kritikari horiek hobe luketela, funtsik gabeko marmario hutsaletan ibili partez, berek ere idazketa zereginari ekitea, noraino hel daitezkeen ikus dezaten:
|
|
|
hizkuntza bakarra merkeago ateratzen baitzaio enpresari, ingelesa izanik neoliberalisten ideologo eta enpresaburu nagusien jatorrizko hizkuntza. Gainera, momentuko inperioaren hizkuntza da, eta bere
|
hizkuntza
baliatu nahi du bere boterea ziurtatzeko, babesteko, bultzatzeko eta bere kosmobisioa inposatzeko. Hori ez da gauza berria eta ingelesaren aurretik beste batzuk egon dira:
|
|
|
Bazeuden euskaldunen lurraldeak Calahorrako elizbarrutiaren barnean ere. Eliza katolikoak predikuetan eta otoitzetan herri
|
hizkuntzak
baliatzea erabaki zuelarik, Calahorrako apezpikuak agindua betetzen saiatu ziren. Logroñon 1601ean egindako bileran, garbi utzi zuten doktrinak Euskaraz argitaratzeko beharra, are gehiago, euskalkiak kontuan hartuz:
|
|
2011
|
|
|
Istorioan egia bat bilatzen duelako. . Ez litzaidake gustatuko
|
hizkuntza
baliatzea ez onerako ez txarrerako; ez negarti agertzeko, baina ezta aldarrikapena egiteko edo diskriminazio positiboa bultzatzeko ere. Euskal zinemari egin diezaiokegun mesederik handiena munduko beste zinemagintzekin alderatzea da, ez hizkuntza aldetik, kalitate aldetik baizik.
|
|
|
Nazioarteko hizkuntzak, botere hizkuntzak, ez daude herritarren esku. Horrela, gizarte maila apaleko herritar xeheak jatorrizko mintzairetan bizi diren bitartean, goi mailakoak nazioarteko
|
hizkuntzez
baliatzen dira beren aginte mailari eusteko.
|
|
|
–Inperioa erretiratzen denean, bertan uzten du bere hizkuntza, okupatzaile ikusezin, gas alienatzaile. Iragaiten dira urteak iragaiten dira mendeak, eta munduan bortxaz ezarri
|
hizkuntza
baliatzen du metropoliak inperialismo berrirako?. Autopsiarako frogak, 2010, Susa, 145 or.
|
|
|
Elkarren osagarriak ere izan litezke, ordea, eta hala gura luke Machadok. Hasteko, poetak ezin du
|
hizkuntzaz
baliatu baino; razionalitateaz baliatu baino, hortaz. Poesia egituratu ere razionalki egiten du.
|
|
|
Horregatik,
|
hizkuntzaz
baliatuz ere, hizkuntzaren kontra dihardu poetak.
|
|
2012
|
|
|
Urtxintxa Eskolaren \' Titiriteroen ipuinak\' bildumak balio ugariri egiten die keinu. Horretarako, letrak, ilustrazioak, brailea eta zeinu
|
hizkuntza
baliatu dituzte. Sortze lanetan talde handia izan da, tartean, Durangaldeko hiru gazte
|
|
|
Urtxintxa Eskolaren ‘Titiriteroen ipuinak’ bildumak balio ugariri egiten die keinu. Horretarako, letrak, ilustrazioak, brailea eta zeinu
|
hizkuntza
baliatu dituzte. Sortze lanetan talde handia izan da, tartean, Durangaldeko hiru gazte.
|
|
|
Eta hirugarren aldagaia motibazioa da, gure
|
hizkuntza
baliatzeko motibazioa, alegia. Arlo honetan, batzuetan kale egiten dugulakoan nago.
|
|
2013
|
|
|
Muga horiek gainditzeko, artikuluak lau proposamen egiten ditu. Euskal literaturaren historiak postnazionala izan behar du, bi literaturen historia baita, klase subalternoen literaturarena, zeina oro har ahozkoa eta euskaraz gauzatua den, eta, eliteko klaseena, zeinek beti estatu
|
hizkuntzak
baliatu dituzten. Era berean euskal literaturaren historiak biopolitikoa behar luke bilakatu.
|
|
|
Honek batez ere gauza bat esan nahi du, eta, argien ikus daiteke literatur historia jardunaldi hauek helburu duten mendeetan (XVI XVIII), hain zuzen, nahiz eta arazoa XXI. menderaino hedatzen den. Euskal literaturaren historia bi literaturen historia da, klase subalternoen literaturarena, zeina oro har ahozkoa eta euskaraz gauzatua den, eta, eliteko klaseena, zeinek beti estatu
|
hizkuntzak
baliatu dituzten: erromantze nafarra, gaztelera, frantsesa, latina, ingelesa, eta abar.
|
|
|
Uste dut, horretan egin genituzkeela gure apustuak... indarrak biderkatzen, noranahiko informazio sarea sortuz. Euskaratik eta euskaraz, ahal den neurrian.... eta gainontzeko
|
hizkuntzak
baliatu nazioarterako, internazionalizazio estrategia egoki batekin. Posible da.
|
|
|
Haren xedea garai, toki eta mota guztietako euskal hitz ondarea biltzea da. Menderik mende eta euskalkietan zehar euskaldunak nolako
|
hizkuntzaz
baliatu diren ahalik eta osokien eta zehatzen azaltzeko helburua du hiztegi honek.
|
|
|
Ildo beretik birformulatu egiten du ikasleek esandako hori (11)= Is that mine?; zer egin behar da? zalantza dutenean ikasleek euskarara jotzen dutela antzeman daiteke (12)=, baina irakaslea testuinguru estralinguistikoaz baliatzen da (13) berriro azaltzen dio zein den gauzatu beharreko ataza eta aurrera jarraitzen du ez hitzezko
|
hizkuntza
baliatuz. Irakasleak esanahia argitzera bideratutako keinuak erabiltzen ditu ikasleak zalantzan jarriz eta era berean, ikasleek zalantzak azaleratzen dituzte, (14)= baina hau bakarrik egin behar da?, irakasleak zalantza horiek argitzen dituen hein berean baina erantzuna eman gabe (15).
|
|
2014
|
|
|
Frantsesaren ondoan kanpoko
|
hizkuntzak
baliatzen ditu; euskararik, aldiz, ez. Kontseilu Orokorrak urte guzian argitaratu 64 aldizkarietan artikulu bakarra agertu da euskaraz, eta beren webgunea osoki frantsesez da.
|
|
|
Hizkuntza diskurtso identitarioak, ordea, quechuadunengan ez du biderik egin. Euskaldunek,
|
hizkuntza
baliatu izan dugu askotan berariazko nortasuna zedarritzeko; euskararekiko aldekotasun hori instrumentala izan da, kasu batzuetan. Euskarak abertzaletasunaren babes sutsua izan du denbora luzez, eta, alderantziz ere, abertzaletasunak hizkuntzaren ikurra baliatu du.
|
|
|
ofizialak diren bietan (euskara eta gaztelania, edo frantsesa?), eta mundu mailan nazioarteko komunikaziorako balioko duen beste hizkuntza batean (edo bitan). Erran liteke ereduen sistemak balio izan duela sistema elebakar batetik (gaztelaniaz edo frantsesez ari zena funtsean) sistema elebidun batera igarotzeko (euskara espainola edo euskara frantsesa, bi
|
hizkuntzak
baliatuz ohiko eskola jardunean). Gaur egun planteatzen da igarobidea sistema elebidun batetik sistema eleaniztun batera, hasierako egoera gisa hizkuntza anitz izanen dituena, eta helburu mailan, berriz, lortu nahiko duena komunikazio konpetentzia garatzea hiru edo lau hizkuntzatan, nahitaezko eskolatzearen garaian.
|
|
|
Haren xedea garai, toki eta mota guztietako euskal hitz ondarea biltzea da. Menderik mende eta euskalkietan zehar euskaldunak nolako
|
hizkuntzaz
baliatu diren ahalik eta osokien eta zehatzen azaltzeko helburua du hiztegi honek. 2013an, OEHren hirugarren argitaraldi elektronikoa aurkeztu zuen Euskaltzaindiak.
|
|
|
Gizakiaren portaera arauek gidatzen dutenean, berehalako ondorioek gutxiago kontrolatzen dute, eta ez dago unean uneko desiren menpe. Baina AGNHa dutenek gabeziak dituzte barne
|
hizkuntza
baliatzeko eta arauen bidez beren portaera gidatzeko. Horregatik hitz egiten dute gehiago:
|
|
2015
|
|
|
Giza hizkuntzak baditu hainbat ezaugarri eta bereizgarri; esaterako, arbitrariotasuna, segmentu diskretuen erabilera, segmentuak konbinatzeko erak, erregela multzoen erabilera, unibertsal semantikoak, iraganari erreferentzia egiteko gaitasuna, ezezkoak erabiltzeko eta galderak egiteko ahalmena, mugagabetasuna erabiltzeko gaitasuna... Giza
|
hizkuntzaz
baliatzeko, behar beharrezkoa da bizitzan zehar bildutako hizkuntza gaitasunak erabiltzea; horregatik, norberaren ahalmen linguistikoa biologiak eta hornidura genetikoak mugatzen duela uste da, neurri batean behintzat. Oro har, hizkuntza gaitasunak bi multzotan sailkatu ohi dira:
|
|
|
Behin hori guzti hori argituta, Baltzaren esanetan, kultura baten
|
hizkuntzak
baliatzen duen gogaldeari errepara diezaiokegu, gizatalde horren gaineko ezagutza izateko, haren jakituria, sinesmen eta usteen berri izateko. Baltzak indoeuroparrei heltzen die, haien mitologiari, eta irudi sinbolikorik nagusiena Aita Jainkoa dela adierazten du.
|
|
|
Askotan elebitasuna jartzen da normalizazio prozesuaren helburu bezala. Hau da, jendeak bi hizkuntzak ezagutzea eta baita ere bi
|
hizkuntzak
baliatzeko gaitasuna izatea. Nire ustez, horrela planteatutako helburu honek, inflexio puntu batera eraman gaitzake baina bi hizkuntzakerabiltzeko gaitasuna izanik, zergatik erabiliko dugu euskara eta ez gaztelania?
|
|
|
Askotan elebitasuna jartzen da normalizazio prozesuaren helburu bezala. Hau da, jendeak bi hizkuntzak ezagutzea eta baita ere bi
|
hizkuntzak
baliatzeko gaitasuna izatea. Nire ustez, horrela planteatutako helburu honek, inflexio puntu batera eraman gaitzake baina bi hizkuntzakerabiltzeko gaitasuna izanik, zergatik erabiliko dugu euskara eta ez gaztelania?
|
|
|
Eta gero, administrazio jarduerei begira, EuskararenLegeak egin zuena izan zen erregimen orokor bat ezarri, eta erregimen berezi bat. Erregimen orokorhori, nolabait sistema orokorra izango litzateke, bi
|
hizkuntzak
baliatzea, bi hizkuntzen erabilera elkartua, bi zutabeetako sistema. Beraz, administrazioak berez bi hizkuntzak baliatu behar ditu, parte hartzen duen norbanakoak gaztelania edo euskararen alde egiten badu, administrazioa horretaraegokitu litzateke.
|
|
|
Erregimen orokorhori, nolabait sistema orokorra izango litzateke, bi hizkuntzak baliatzea, bi hizkuntzen erabilera elkartua, bi zutabeetako sistema. Beraz, administrazioak berez bi
|
hizkuntzak
baliatu behar ditu, parte hartzen duen norbanakoak gaztelania edo euskararen alde egiten badu, administrazioa horretaraegokitu litzateke. Baina erregimen berezi bat ere ezarri zuen, eta zen euskara hutsezkojarduerari bide ematen ziona.
|
|
|
Euskararen Legeari ere erreferentzia bat egiten dio hor azkenean, baina horrek ere niri zalantzabatzuk sortzen dizkit. Euskararen Legeak eskatzen duena bi
|
hizkuntzak
baliatu behar ditugula da, bihizkuntzak elkarrekin. Beraz, zerrendatutako dokumentuok ezik udalek bi hizkuntzak baliatu behardituzte gainerako gauza guztiak egiteko?
|
|
|
Euskararen Legeak eskatzen duena bi hizkuntzak baliatu behar ditugula da, bihizkuntzak elkarrekin. Beraz, zerrendatutako dokumentuok ezik udalek bi
|
hizkuntzak
baliatu behardituzte gainerako gauza guztiak egiteko. Hori ere argitu litzateke.
|
|
|
jartzenduela letrero batean eta udal batek diru laguntza deialdi bat egiten duela hari begira. Legeak bi
|
hizkuntzak
baliatu behar dituela esaten du, beraz, nolabait diruz lagundu dezakeen kartel bakarra zeinda,. Farmacia Farmazia, jartzen duena, edo. Farmazia Botica?.
|
|
|
Lege proiektu honek nolabaiteko aurrerapauso txiki bat ekartzen du, hain zuzen, euskarazkoadministrazio jarduerak legezko bihurtzen ditu. Orain arte ez dira legezkoak izan EuskararenLegearen arabera bi
|
hizkuntza
baliatu behar zirelako. Orain euskeraz egiten diren gauzakbehintzat legezkoak izango dira.
|
|
|
Proiektuak udalerri euskaldunei euskaraz funtzionatu ahal izateko gutxieneko babesa ematendio. Orain arte, legedia aplikatuz bi
|
hizkuntzak
baliatu behar zituzten, behintzat orain hizkuntzabat bakarra erabiltzerik izango da. Horrek ere badu bere buelta, eta akaso gaztelania hutsez erefuntzionatu ahal izango dela da.
|
|
|
Erreportajeek denboran luzeago irauten dute, eta bitarteko eta baliabide gehiago dituzte, teknikoak nahiz giza baliabideak?, berehalako beste genero batzuen aldean, albistea edo kronika?: «, erreportajea genero transmedia da, gai bakarrean hainbat
|
hizkuntza
baliatzen baititu, azkenburuko narratiba osatzen duten hainbat plataformetatik abiatuta» (Porto Reno eta Flores, 2012: 80).
|
|
|
RAFAM herri elkargoko elkartean barne da haurtzain talde hau eta ondorioz haurrentzat antolatuak diren ikusgarrietan, ateraldietan eta biltzarretan parte hartzen dute Amañoek beren haurrekin. Elkarteko kideek, galdearen arau, bi
|
hizkuntza
baliatzen dituzte. Bertzalde haur zaintzale hauek elgarren artean biltzarreak antolatzen dituzte, bakotxak bere ikusmoldea bertzeenarekin partikatzeko gogoarekin.
|
|
2016
|
|
|
Mintzaldaketa eta nahas hizketa gauza bi dira: hiztun talde bat eguneroko jardun arruntean A hizkuntzatik Bra82 pasatzea (eta handik aurrera Bn jardutea) adierazten du batak, luze zabaleko zentzuan (ikus txostenaren aurreko puntua); neurri batean edo bestean A eta B
|
hizkuntzez
baliatzen den hiztun elkarte edo hiztun talde elebidunean83 hainbat hiztunek84 A eta B hizkuntzak (solasaldi, pasarte edo xeheagoko atal bakanetan) naMintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera. Aurrera begirako erronkak – Mikel Zalbide
|
|
|
Bra pasatzea (eta handik aurrera Bn jardutea) adierazten du batak, luzezabaleko zentzuan; neurri batean edo bestean A eta B
|
hizkuntzez
baliatzen den hiztun elkarte edo hiztun talde elebidunean hainbat hiztunek A eta B hizkuntzak (solasaldi, pasarte edo xeheagoko atal bakanetan) nahas mahas erabiltzea esan nahi du besteak. has mahas erabiltzea esan nahi du besteak. Teoriaz aski horniturik85 daude code alternation, code switching, code mixing, code shifting edo styleshifting moduko kontzeptu terminoak86 Aplikazio alorrean, aldiz, ilunago dira kontuak.
|
|
|
Euskaldun, abertzale? asko, euskeraz jakin arren, barra barra ari dira erderaz, behar gorririk gabe; jenoziden
|
hizkuntzaz
baliatuz, jenozidioan parte hartuz. Eror bekie horrelakoei betiereko laidoa!!!
|
|
|
Kritika hori oso onargarria da, dudarik gabe. Nori leporatzen ahal zaion arduraren erratea ez da gure ikerketaren helburua, baina azpimarra daiteke horren kontzientzia zukeela Larzabalek, Portu Xoko antzerkian, hain zuzen portuko giroa islatzen baitu, eta karrikako edo portuko
|
hizkuntza
baliatzen saiatzen baita, eta hau antzerki taldeen bitartez hedatzen zen, Pariseraino, urruñarrak antzerki horrekin Parisera joan baitziren.
|
|
|
Elkar ulertze helburua oso jarraikia izan zela ulertu behar dugu Lafitteren azalpenaren bitartez. Ez baita galdutako
|
hizkuntza
baliatzen, garaikidea baizik, erakutsiz haren aldetik hizkuntzak bizi zituen aldaketak jarraitzen zituela, onartzen ere eta bukatzeko erabiltzen ikusleekiko hurbiltasuna segurtatzeko. Ikuspuntu hori onartua eta baimendua edo, horrekiko oniritzia zegoela euskal letretako adituen aldetik ulertzen dugu ere.
|
|
|
Frantsesarekiko indar harremanaren berri ekarri zuen zenbait artikuluren bitartez, bi hizkuntzaren hurbiltasun eremua erakutsi zuen, zenbait antzerkitan bi
|
hizkuntzak
baliatzen baitira. Bere erronka hautuan datza.
|
|
|
Euskaldunen historia birmoldatuz, taularatuz, euskal nortasunaren aldeko antzerkia sortu zuen. Baztertuak ziren kultura, historia eta
|
hizkuntza
baliatu zituen, berritu zituen, goraipatu. Literatura nagusietatik at, euskal literatura indartu zuen.
|
|
|
Azkueren bi opera horiek ez zuten arrakastarik lortu, beraz R.M. Azkuek alde batera utzi zituen bai antzerkigintza eta bai opera. Azpimarratzekoa da antzerkien idazteko bi
|
hizkuntzak
baliatzen zituela. Euskal Herrian XIX. mendearen bukaeran pizten ari zen tradizioaren aldeko mugimenduan oinarritzen ziren askotan eta hizkuntzaren babesteko azpi helburua zuten.
|
|
|
Hurrengo hilabeteetan eta areto berean Lenago il antzezarazi zuen eta arrakasta oraindik aipatuagoa izan zuen. Ikusten dugun bezala antzerki idazle horiek bi
|
hizkuntza
baliatzen zituzten.
|
|
|
Arribatzen zen leku berri guztietan bertako hiztegia ontzen saiatzen zen, bertaratzen ziren misiolari berri guztiek hango hizkuntza errazago ikasi ahal zezaten. Ez da harritzekoa gertatzen beraz, Estatu Batuetako lehendakariak saritzea Bigarren Mundu Gerran Manilan egindako lanagatik, inguruko horrenbeste
|
hizkuntzez
baliatuz. Halarik ere, amerikarrek Guam irlan izan zuten jokabideari aitziko jarrera sendoa erakutsi izan zion beti, bertako biztanleen ohituren alde.
|
|
|
Idazkeratik, horren idazlea Baigorriko Donostei (San Esteban) elizako Pedro Beltza apeza liteke. Nehork ez baitu hori aztertu orain arte, ez dakigu zergatik Espainiako
|
hizkuntza
baliatzen zuen apezak bere erregistroetan, gaztelerazko izenak emanez bataioetan: Maria, Domingo edo Juan bezala.
|
|
|
◦ Matematika, zientzia eta informatika
|
hizkuntzak
baliatuz, ulertzea eta adieraztea (orientazioaren eta geometriaren arteko lotura).
|
|
|
◦ Artearen eta gorputzaren
|
hizkuntzak
baliatuz ulertzea eta adieraztea.
|
|
2017
|
|
|
Nire iduriko, horiek dira hizkuntzaren geroaren esperantzarik handiena, zeren eta inoiz jakin zuten guerneseyeraz, eta orain burmuinean sartua daukate, azalera ekarri besterik ez dute egin behar. Bestalde,
|
hizkuntza
baliatu nahi dute, lagun eta adiskideen artean. Ez dira ari, besterik gabe,.
|
|
2019
|
|
|
[1] Sapir Whorf-en teoriaren arabera, hizkuntza ez da mugatzen geure eduki mentalak adieraztera, garrantzi handia dauka, halaber, geure pentsatzeko era antolatzeko orduan eta baita errealitatea sumatzeko daukagun moduan ere, munduaz daukagun ikuspegian eraginez. Inguratzen gaituen mundua sailkatzeko
|
hizkuntzak
baliatzen dituen kategoria gramatikalek pentsatzeko, arrazoitzeko eta sumatzeko era zehatz batera mugatzera behartzen gaituzte eta hori lotua dago haurtzaroan zehar murgildurik gauden kulturarekin eta komunikazio testuinguruarekin. Sapir Whorf-en hizkuntzaren teoriak ezartzen duenez, hizkuntza bakoitzak dauzka bere termino eta kontzeptualizazioak beste hizkuntzetan esplikatu ezin daitezkeenak.
|
|
|
Idazle donostiarrak
|
hizkuntzak
baliatzen ditu pertsonaien harremanak zirriborratzeko:
|
|
2020
|
|
|
Jendeari istorioaren aurrean gogoeta egiteko gonbitea ematen zaio, eta ikuskizunean zehar jendea hunketzeko helburua ere badugu. Dialogorik ez dago, baina gorputzaren
|
hizkuntza
baliatuz kontatzen da istorioa. Agertzen diren pertsonaien arteko harremana ez da hitzen bidez adierazten, baizik eta gorputzaren mugimendu eta hizkuntza bidez.
|
|
2021
|
|
|
Euskaltzaindiarentzat aurrerapausoa da Frantziako Asanblea Nazionalak onartu berri duen hizkuntza gutxituen aldeko legea, baina uste du Frantziak zor historikoa duela hiztunen elkarte gutxituekin, luzaroan baztertuak izan baitira euskara, bretoiera, katalana, okzitaniera, korsikera eta bestelako
|
hizkuntzak
baliatzen dituzten herritarrak, Errepublikak berak aitortutako pertsona guztien eskubideen berdintasuna urratuz.
|
|
|
Izan ere, Euskaltzaindiak uste du Frantziak “zor historikoa duela hiztunen elkarte gutxituekin, luzaroan baztertuak izan baitira, euskara, bretoiera, katalana, okzitaniera, korsikera eta bestelako
|
hizkuntzak
baliatzen dituzten herritarrak, Frantziako Errepublikak aitortutako pertsona guztien eskubideen berdintasuna urratuz”. Ondorioz, Akademiak aitortzen du Frantziako Legebiltzarrak onartutako legea urrats garrantzitsua dela, baina uste du ez dela nahikoa “hizkuntza gutxiagotuak normalizatzeko egin beharreko ahaleginean".
|
|
2022
|
|
|
Bazen mila faktore. Iparraldean eta Hegoaldean, eta horietarik bat, euskaldunak bere
|
hizkuntza
baliatzeko partez, nahiago zuela hizkuntzaz negar egin. Malkoak anitzetan aditz trinkoak baino eraginkorragoak ziren, biktima planta nagusi zen mundu honetan.
|
|
|
Kanpotarrek gure bazterrak miresten, baina euskaraz hitz egiten zutenak ez entzun nahi. Gure artean ez genuen gure hizkuntza erabiltzen ahal, ez zekitenek debekatzen bai ziguten ama
|
hizkuntza
baliatzea. Euskara gutxietsia galbidean zen, haurrek ez zuten gehiago etxean ikasten eta eskoletan ez zen erakatsia.
|
|
2023
|
|
|
" frantsesa da errepublikaren hizkuntza". Horren berri ukan bezain laster, Jean Haritschelhar orduko euskaltzainburua eta Pizkundea federakundeko lehendakaria joan zitzaion Lamassoureri erraitera delako emendakina Frantziako bertze
|
hizkuntzen aurka
baliatua izanen zela. Ezetz ihardetsi zion; baizik eta frantsesak ingelesaren uholdeari ihardukitzea zutela bilatzen, ez hizkuntza guttituei kalte egitea.
|
|
|
Ahozko lana zen nagusiki. Ondoren, XII. mendetik goiti, antolaketa testu batekin laguntzen zen, memorizazioa behartzeko agian, edo antolaketa errazteko, eta ez ziren agian testu osoak landuak, zubi gisa ikus daiteke prozesu hori denboran, alegia, ahozkotasunetik tokiko
|
hizkuntza
baliatuz idatzitako testu osora pasatze bat, hizkuntzaren aldetik ere batasun bati buruz joanez. Hizkuntz hitza erabiltzen dugularik frantses hizkuntza izendatzen dugu, noski, estatu osoan frantsesa hedatzeko helburua baitzen.
|
|
|
Azterketen gaiak ongi adierazten du: baxoan debekatzen digute gure
|
hizkuntza
baliatzea. Lizeo publikoetan, praktikan, euskara debekatua da.
|