Testuinguruan

Bilaketa

dist.

non

lema/forma

nola

bilaketa

kategoria

Iragazkiak

Mota/Gaia

Euskalkia

Itzulpena

Erregistroa

Ordena

Formularioa garbitu

Emaitzak: 26.889

2004
	‎Ostera isildu eta pentsakor geratu zen. Nire aldetik, egingo nizkion galderak, zergatik	zioen hura, zein ziren Balantzategiko gauza arraroak, baina ez nintzen ezpainak mugitzera animatu. zegoen hainbeste galdera egitea, ez zen serioa.
	‎zegoen hainbeste galdera egitea, ez zen serioa. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎Ordea, nahiz nire nahia La Vacheri galdera onak egitea izan, ez nion usainik ere hartzen berak	esandakoari , eta isiltzea beste erremediorik ez neukan. Eta, hain zuzen, ia ordubete egon nintzen isilik eta lore kanposantuko hiru gurutzeei begira:
	‎Barrutik ari zitzaidan Setatsua— Ni ere pentsatzen egon naiz, eta zera erabaki dut: La Vache itsusi honek harrigarria egin zaidan zerbait	esan duela lehenago. Balantzategi paradisua dela behientzat, hemen behiek ez daukatela ez lanik, ez diziplinarik eta ez ezer, eta batzuetan banketeak ere ematen dizkietela... holako kontuak esan ditu.
	‎La Vache itsusi honek harrigarria egin zaidan zerbait esan duela lehenago. Balantzategi paradisua dela behientzat, hemen behiek ez daukatela ez lanik, ez diziplinarik eta ez ezer, eta batzuetan banketeak ere ematen dizkietela... holako kontuak	esan ditu. Eta, pentsatzen jarrita, ez al da hori bitxia?
	‎Nahiz eta ordu hartan, munduan neraman denbora gutxiarekin, diskoak zer ziren jakin ez, poz batean abiatu nintzen bere atzetik. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎Eta burua?,	esango dit norbaitek. Zer gertatzen zen zure buruarekin?
	‎Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak. Era berean, gogoratu egiten nuen biok kanposantu ttikian edukitako hizketaldia, eta gerra kontu haiekin jarraitu egin genukeela	esaten nion neure buruari, baina batzuetan goizegi eta besteetan beranduegi iruditzen zitzaidan arazo haietaz arduratzeko, eta hurrengo egunerako uzten nuen dena. Esaera zaharrak dioen bezala:
	‎Era berean, gogoratu egiten nuen biok kanposantu ttikian edukitako hizketaldia, eta gerra kontu haiekin jarraitu egin genukeela esaten nion neure buruari, baina batzuetan goizegi eta besteetan beranduegi iruditzen zitzaidan arazo haietaz arduratzeko, eta hurrengo egunerako uzten nuen dena. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎Ez, ni ere ez nintzen errotako sorora heltzen, eta lagunik gabe gelditzeko arriskuan nengoen. Benetako laguna galtzeko arriskuan,	esan nahi dut, zeren La Vache ez eta beste behiak, behi makalak, ez bainituen sekula lagun izan; adiskide, belazekide edo ganbelakide bai, baina lagun ez.
	‎konpainia apur bat egin ziezaion zeukala Genovevak morroi. Hala ematen zuela,	diot , eta oso ondo esana dago, zeren morroi zaharrak ustekabe bat emango baitzigun behi guztioi, baita La Vacheri ere. Etxe hartako arrarotasunetako bat zen Bizkarroker.
	‎Aipatuko dira arrarotasunak garaia heltzen denean. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎Bere agur batek poza ematen zigun egun osorako; bizkarrean txapaka eginez gero, berriz, saltoka hasteko gogoa. Eta gertatu zen andre sendo eta justu hark bere ondora deitu ninduela behin,	esanez :
	‎Nahikoa izan zen esaldi hura ni, munduko behirik zoriontsuena sentituz, erabat bere mendean jartzeko. Gaurko egunetik begiratuz, zer	esango dugu, ez zela horrenbesterako, antzematen zela bolada hartan euli burua neukala. Baina, jakina, garai bakoitzak berea du, eta konformatu beharra dago.
	‎—Zergatik	diozu hori. La Vache qui Rit ez da harroa —atera nintzen ni orduan.
	‎—Emaiguzu denda zuen lorategian jartzeko baimena, Soeur, ikara ematen digu hor kanpoko zelai batean jartzeak. Hemengo murru hauen babesean seguruago sentituko gara —esan	zioten Pauline Bernardetteri.
	‎Arazoa zen komentuko legeek galarazi egiten dutela edozein kanpotarren sarrera, zeren gure komentua itxia baita, klausurakoa. Eta hain zuzen ere, horixe izan zen Pauline Bernardettek sei neska mutil haiei	esan ziena.
	‎Pauline Bernardettek duda egin zuen. Buruak ezetz	esaten zion, ezin zituela desobeditu komentuko erregelak, eta gainera ez zela hainbesterako, inguruetan ez zegoela hainbeste mendi, Altzuruku bera ere ez zela urruti gelditzen; baina bere bihotz guztiek, bere hamar txintxarriek, kontrakoa esaten zioten, babesa emateko mesede eskean etorritako jende hari.
	‎Pauline Bernardettek duda egin zuen. Buruak ezetz esaten zion, ezin zituela desobeditu komentuko erregelak, eta gainera ez zela hainbesterako, inguruetan ez zegoela hainbeste mendi, Altzuruku bera ere ez zela urruti gelditzen; baina bere bihotz guztiek, bere hamar txintxarriek, kontrakoa	esaten zioten, babesa emateko mesede eskean etorritako jende hari.
	‎" Mo, heldu da beste hezur pare bat hausteko ordua",	esan nion neure buruari. Pauline Bernardette hala tratatzea ezin zen ametitu.
	‎Makurtu nuen burua, aurreratu nituen adarrak, eta besoa hautsi nion bi lekutatik. Jakina, tartean pasa ziren gauza gehiago ere, entzun ziren lorategi hartan nireak ez ziren makina bat marru, baina denak	esatea ez du merezi.
	‎Nire aldetik, ikusi mugimendu hura eta pizten hasi nintzen, nire euli buruak eragindako ergeltasunetik ateratzen. La Vachek gerrari buruz	esandakoa etorri zitzaidan gogora; eta errotan biltzen zen Antiaju Berderen talde hura, eta behioi ematen zizkiguten banketeena.
	‎La Vachek ez zuen gure tratabidearekin jarraitzeko asmorik erakusten. Ukuilura sartu nintzenean, begiratu ere ez zidan egin, edo hobeto	esateko , begiratu egin zidan baina bere ohizko mezuarekin:
	‎Baina, jakina, ordu hartan guk behiok ia ez genuen jaki kanpotarrik ezagutzen, eta pentsua gauza berria iruditzen zitzaigun. Lau gurpilen gainean ibiltzen zen Chevrolet hura bezain berria, bide batez	esanda , zeren motorrak ere arraroak baitziren gure haranean. La Vachek aipatzen zuen abioi erori harena, eta kitto, beste motor arrastorik ez inguruetan.
	‎Ahal dela gauza naturala jan behar da, zeren osterantzean hondatu egin baitaiteke gure estomagoetako bat. Eta benetan	esaten dizut, bere estomagoetako bat hondatzen duen behiak bere bizitzaren zati bat ere hondatzen du. Naturala, lagun, ahal dela gauza naturala jan behar da.
	‎Baina itxoin beharra zegoen arratsaldea abaildu eta gaua etorri arte. Gauak	esango zidan egia. Gauak —ilargiarekin edo izarrekin egiten duen bezalaxe— kanporatu egiten du egunak isilpean edukitakoa.
	‎Bai, zaldi pausoak ziren. Nahi duena	esango du Setatsuak, ez dutela ondo lo egiten eta beste, baina pauso kontuan ez daukate parekorik. Beraiek bezalako ibiltaririk ez dago munduan.
	‎Zaldiak, bospasei, beharbada zazpi, ukuilu atarian gelditu ziren, eta ondorenean beste pauso batzuk sumatu nituen, gizonenak. Edo zehatzago	esanda , gizon gazte eta zailduenak. Ia ez zuten orporik jartzen lurrean.
	‎Hondar artean, belar edo ur izpirik gabe, berdamenaren gozotasunik gabe, behiak sufritu egingo du, eta maiz, eguzkiak ankerki jotzen duenetan eta, atzera egin eta ukuiluratzeko gogoz erotuko da. Baina benetakoa izan nahi duen behi horrek, eta ez behi ustel edo makal, ez	dio etsipenari amore emango; aurrera jarraituko du desertua zeharkatu eta mendi hezeak, baso itzaltsuak, begietan har ditzan arte. Orduan, poetaren esana gogoratuz, halaxe deklaratuko du:
	‎Beste aldera, ordea, La Vacherekin edukitako harremana erasana zegoen, eta denbora eman behar zitzaion zauriari. Ezin nintzen errota inguruetara joan eta bere aurrean jarri,	esanez : " Hara, hemen naun, ez dun ezer gertatu.
	‎Ezer ere ez, hala iruditzen zitzaidan orduan.	Esatea libre bada, zoriontsu nintzen. Esaera zaharrak dioen bezala:
	‎Esatea libre bada, zoriontsu nintzen. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎—Orain libreak gara —atera zen La Vache suspertuki, bere zauri eta nekeak ahaztuz— Esnatuko gara bihar goizean, eta gure inguruan biderik ez dagoela ikusiko dugu. Eta biderik ez badago, horrek	esan nahi du nahi adina bide daukagula. Zergatik ez gara bihar harako gailur hartara joaten?
	‎Mendi mendian zeregin gutxi izaten da. Ukuiluko behi batek	esango lukeen bezala, han ez dago ezer, han ezinezkoa da entretenitzea, leku aspergarria da. Eta, zergatik ez, beharbada egia da ukuiluko behiek mendi mendiari buruz esaten dutena.
	‎Ukuiluko behi batek esango lukeen bezala, han ez dago ezer, han ezinezkoa da entretenitzea, leku aspergarria da. Eta, zergatik ez, beharbada egia da ukuiluko behiek mendi mendiari buruz	esaten dutena. Gauza gutxi dago goialdeetan, eta bertan bizitzea zotz batekin sua egitea bezalakoxe lana da.
	‎Eta beti bisitak, eta beti behi berriak, toki eta nazio guztietakoak, eta abar eta abar. Hitz batean	esateko , zotzak ez ezik egur puskak eta enborrak dauzkate ukuiluko behiek bizitzaren sua pizteko. Baina, hauxe da galdera, su hori zotzekin egindako ttikia baino hobea izaten al da beti?
	‎Beharbada asperkerian eroriko nintzen, ukuiluko behi makalengandik bereizi nintzenean bezala. Baina,	esandakoa , han zegoela La Vache, ez nengoela bakarrik. Poetak esan zuen bezala:
	‎Baina, esandakoa, han zegoela La Vache, ez nengoela bakarrik. Poetak	esan zuen bezala: j’avais une copine.
	‎Ez nekien, eta oraindik ere ez dakit. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎Baina, kontuz, geldi nadin, noan egia guztia	esatera . Ez dezadan nire barruko Setatsuak bezain zuri hitz egin; azkenaldi honetan maizegi egiten dudan gauza, bide batez aitortuta.
	‎Bere barruan borroka handi bat zeukan, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka hori mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde egin baso itxira"	esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion orain. Ordea bere buruak ezetz esaten zion, bera behia zela eta behi segi behar zuela.
	‎Bere barruan borroka handi bat zeukan, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka hori mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde egin baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera"	esaten zion orain. Ordea bere buruak ezetz esaten zion, bera behia zela eta behi segi behar zuela.
	‎Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde egin baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion orain. Ordea bere buruak ezetz	esaten zion, bera behia zela eta behi segi behar zuela.
	‎—Eta zer! —ekin zidan bat batean La Vachek haserre— Zer inporta	dio behi makalei pasatakoak! Ondo merezia dute guztia!
	‎Ordurako, hamaika eta bat paseak nizkion, gehiegi. Behi makalengatik	esaten zuena pitokeria zen.
	‎—Ene lagun on ona —esan zidan harkaitz zuloan bizpahiru aste neramatzanean. Ordurako urtuta zeuden negu hartako azken elurrak— Barka ezazu	esatea , baina aukeran sentituegia zara, belar ziri batek ere zauria egingo lizuke. Erotu zen zeharo zure lehengo lagun hura, eta harrezkero hementxe zaude, txoko honetan kuxkurtuta.
	‎Zergatik ez nintzen zaldi? Edo katu, edo batzuetan beleak inguratzen zitzaizkidan, eta halaxe	esaten nion neure buruari, zergatik ez bele, beleek gaizki kantatzen dute baina begira nola dakiten hegan. Eta ea non dagoen hegan dakien behirik.
	‎—Behia da animalia sakratu hori —jarraitu zuen ondoren— Go	esaten digute, eta sazerdotearen maila berbera daukagu gizartean. Kalean behi bat etzaten bada, ez du inork altxako, ez dio inork kentzeko esango, baizik eta zain geldituko dira denak harik eta behiak altxatzea erabakitzen duen arte.
	‎—Behia da animalia sakratu hori —jarraitu zuen ondoren— Go esaten digute, eta sazerdotearen maila berbera daukagu gizartean. Kalean behi bat etzaten bada, ez du inork altxako, ez	dio inork kentzeko esango, baizik eta zain geldituko dira denak harik eta behiak altxatzea erabakitzen duen arte. Eta bitarte horretan guztian, jendeak ukitu egiten du behi hori, eta gero bere eskua kopetara eraman errespetu seinaletzat.
	‎—Behia da animalia sakratu hori —jarraitu zuen ondoren— Go esaten digute, eta sazerdotearen maila berbera daukagu gizartean. Kalean behi bat etzaten bada, ez du inork altxako, ez dio inork kentzeko	esango , baizik eta zain geldituko dira denak harik eta behiak altxatzea erabakitzen duen arte. Eta bitarte horretan guztian, jendeak ukitu egiten du behi hori, eta gero bere eskua kopetara eraman errespetu seinaletzat.
	‎—Etzazu	esan .
	‎—Bada	esan egiten dizut. Eta gerra orduantxe bukatu zela ere bai.
	‎Nora? Hori	esatea zailagoa zen. Balantzategira behintzat ez, aldatuegia zegoen nire sorleku hura.
	‎" Mendian behera abiatuko naiz, eta gero gerokoak",	esan nion neure buruari, eta bidatzurrez betetako parajeetaraino jaitsi nintzen. Orduan, bidatzur haietako bati jarraituz, beste bidatzur lodiago bat aurkitu nuen, eta horren hurrena are eta lodiagoa zen beste bat.
	‎Pentsamendu haiek alde batera utziz, gizonak kantatzen zuen tokira abiatu nintzen, eta bi etxe elkarren ondoan zeuden tontor batera iritsi. Bi etxe haietako baten balkoipean zegoen gizona, eta halaxe	zioen doinu bizi bizian:
	‎Hori bai, aldatu egin zuen kanta. Balkoipean jarri eta, behin ere baino adore gehiagorekin, halaxe	esaten zion itzalari:
	‎neska polit eta moztaka bat, oso segalari onaren itxura zeukana. Beste hitz batzuetan	esateko , Pauline Bernardette.
	‎—Egia. Poetak	esan zuen bezala, ni ez naiz hemengoa.
	‎Gehiago	esatera ez zen ausartu, baina ulertu egin nion. Eta hala pentsatu nuen neure artean:
	‎Baina, mundu honetako gauza gehienak bezalaxe, ilusioa zen nire hasierako asmo hura. Zeren, nahiz asko saiatu, lumak ez baitaki goldearen moduan aurreratzen, ez baitu memoriaren lurra xuxen eta zehazki harrotzen, baizik eta desordenan, baldarki,	esan behar direnak hondoratuz eta esan behar ez direnak argitara ekarriz. Memoria hauetan, nire bizitzaren materia azaltzen ote da?
	‎Baina, mundu honetako gauza gehienak bezalaxe, ilusioa zen nire hasierako asmo hura. Zeren, nahiz asko saiatu, lumak ez baitaki goldearen moduan aurreratzen, ez baitu memoriaren lurra xuxen eta zehazki harrotzen, baizik eta desordenan, baldarki, esan behar direnak hondoratuz eta	esan behar ez direnak argitara ekarriz. Memoria hauetan, nire bizitzaren materia azaltzen ote da?
	‎Baina ez gara sagar, ez gaude inoiz heldu eta osatu, eta, adarretik erortzean, gurekin izaten dugu berdetasunaren lotsa. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎	Esan nezake beste modu batera ere: Denboraren Gurpila geratzen denean, Sekretuen Gurpilak jarraitu egiten du jiraka eta erantzunak emanez.
	‎Barrutik hitz egiten didan Setatsu hori, zein ahots da zehazki? Zeren, nahiz Bernardettek Bidani behi zahar hark	esaten zidan gauza bera esan, hots, mintzo hori nire Aingeru Guardakoarena dela, niri ezinezkoa egiten baitzait holakorik sinistea. Batzuetan pentsatzen dut ni neroni naizela, eta bi ahots ditudala, barrukoa eta kanpokoa.
	‎Barrutik hitz egiten didan Setatsu hori, zein ahots da zehazki? Zeren, nahiz Bernardettek Bidani behi zahar hark esaten zidan gauza bera	esan , hots, mintzo hori nire Aingeru Guardakoarena dela, niri ezinezkoa egiten baitzait holakorik sinistea. Batzuetan pentsatzen dut ni neroni naizela, eta bi ahots ditudala, barrukoa eta kanpokoa.
	‎—Bai, egia da —aitortu nuen, eta gogoratzeak berarekin dituen nekeak aipatu nizkion gero. Nire memoriok ez dutela egia guztia	esaten , eta horretaz gainera kezka eta galdera besterik ez didatela sortzen— Horregatik nabil erorixea —bukatu nuen.
	‎—Bada, hemen arazoa da gogoratzeko agindu zidala barruko ahotsak, bizitutako guztia errepasatzeko. " Urtetan aurrera zaude eta bada garaia",	esan zidan barrukoak. " Bada memoriak idazteko garaia", esan zidan.
	‎" Urtetan aurrera zaude eta bada garaia", esan zidan barrukoak. " Bada memoriak idazteko garaia",	esan zidan. Eta aurren aurrena ez, baina aspaldi honetan oso konturatuta nabil.
	‎Eta gaur arte. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎Zergatik ez naizen nire jaiotetxe Balantzategira itzultzen. Pauline Bernardettek	esaten dizkidanak. Nire lehen kolpea, jaiotza 31
	‎—Eta	esaten duzun beste kontu hori, katu izan nahiko zenukeela, ez dakit bada, lagun, ez dakit bada. Ni ez naiz nor katuen bizimoduan sartzeko, baina niri iruditzen zait asko sufritzen dutela eta oso gaizki konpontzen direla elkarrekin, batez ere otsailean eta abuztuan.
	‎Eta gero, badakizu, asko ibiltzen dira teilatuetatik eta hori ezin daiteke serioa izan.	Esandakoa , ni ez naiz nor katuei buruz aritzeko, baina aukeran, nahiago dut behi izan. Besterik ez bada ere, lau hankak lurrean dituela ibiltzen da behia beti.
	‎—Zaldiak badu dohainik, lagun, ez dut	esaten ezetzik. Gauza handia da, batzuetan gu baino handiagoa ere bai.
	‎Eta korri ere, ondo korritzen du. Ezin da ezetzik	esan . Baina, guztiarekin, egia onartu beharra dago:
	‎Eta hori akats handia da, nire ustez. Izan ere, gure bizitzaren parte handi bat lotan pasa beharra daukagu, eta lo txarra	esatea bizitza txarra esatea da. Gaua gaizki pasatzen duenak eguna ere ez du ondo pasako.
	‎Eta hori akats handia da, nire ustez. Izan ere, gure bizitzaren parte handi bat lotan pasa beharra daukagu, eta lo txarra esatea bizitza txarra	esatea da. Gaua gaizki pasatzen duenak eguna ere ez du ondo pasako.
	‎Ordea, ez zen zuzen zuzen hala gertatu, zeren nik uste ez nuena jarri baitzitzaidan aurrean, edo zehatzago	esateko , nik neure bizitza guztian ezagutu dudan pertsonarik etsaiena: Antiaju Berde izeneko hura.
	‎Ez nion ezer ulertzen. Bistakoa zen hizketan ari zela, oso ahots zakarrez gainera, baina taxurik ez nion hartzen, ezinezkoa zitzaidan zer	esaten ari zen jakitea. Zeharo harrituta nengoen, zer ote zen hura, zergatik ez ote nion gizon hari Setatsuari bezala ulertzen.
	‎Halatan, torrea bere hortan utzirik, jendea oro, saldoka, nor bere mintzaje berriarekin, mundurat buruz partitu zen. Gu uskaldunok, Pirinio bortura	dino heldu ginen.
	‎Baina horren ordez harat honat hasi zen komentuko lorategian, begi zabalik orduan ere, eta gutxienez ordu erdia pasa zuen modu hartan. Gero	esan zuen:
	‎Zeren, jakina, zer gertatzen zen Jainkoak hizkuntzak nahastu eta bakoitzari berea eman zionean? Bada, batek" pasa egidak pala"	esaten ziola besteari, eta honek aitzurra pasatzen ziola. Eta alderantziz.
	‎Eta hitz horiek	esanez , hartu sega eta Pirinioko malda goi goi batera abiatu zen, niretzako frantziberderik goxoena moztera.
	‎Nolanahi ere,	esan dut, moja ttikia eta bion arteko kontuak oso geroko kontuak dira; ez Antiaju Berde ezagutu nuen garaikoak. Orduan ia ez nekien ezer, ezta hizkuntza asko zirenik ere.
	‎—atera zen orduan Antiaju Berde. Ahoa okertuz, zerbait itsusia	esaten zion lurrean eroria zegoen hortzaundiari, eta bastoi bat astintzen zuen airean. Bastoia larruzkoa zen, puntaz aurrera eztena zeukana.
	‎—Ezbairik gabe, lagun on ona —adierazi zidan Setatsuak— Zaldia asko sufritzeko jaioa da. Lehenago	esan dizudana: ez du ondo lo egiten gauaz, eta edozein lekutan txusta egiteko premia izaten du.
	‎Karral!	esan zuen Antiaju Berdek bere onetik aterata. Larruzko bastoia lurrean sartuta utziz, zaldiagana jo eta zorro batean sartuta zeukan fusila ateratzen hasi zen.
	‎Burua, berriz, handiegia zuen, oso kopeta zabalekoa. Kolorez,	esan dut lehenago ere, ni bezalakoxea zen: beltza.
	‎—Lagun on ona —entzun nuen orduan— Egidazu promesa bat. Ukuilura erretiratuko zarela zure lagun horri agur	esanda . Esaiozu agur edukazio guztiarekin eta zoaz lo goxoa egitera.
	‎Ukuilura erretiratuko zarela zure lagun horri agur esanda.	Esaiozu agur edukazio guztiarekin eta zoaz lo goxoa egitera. Gainera, ezagutu egin behar dituzu Balantzategiko beste behiak.
	‎Arnasa estutzen zitzaidan. Esaera zaharrak	dioen bezala :
	‎—Beraz, zer	esaten didazu. Gaur errotako horri hautsitako hezurra zure aurrenekoa dela?
	‎Nire barruko ahotsak ez du behi batena ematen. Beti gauza berdinak	esaten dizkit, borroka kontuak beti: " Jo horri, sartu adarra hari", eta antzekoak.
	‎" Jo horri, sartu adarra hari", eta antzekoak. Eta ukuilutik alde egiteko ere	esaten dit: " Alde hortik basora!
	‎Baina, berriro ere, bere burua beste norabaitera joan zitzaion, eta isildu egin zen— Oso jende gaiztoa, errotako jende hori —hasi zen gero, buruan zein pentsamendu zerabiltzan erakutsiz— Gaiztoak hortzaundiak, eta askozaz ere gaiztoagoa beste zahar hori, antiaju berdeekikoa. Nire barruko ahotsak berak, den borrokazalearekin, zahar horrengandik apartatzeko	esaten dit. Hortik atera kontuak.
	‎Bada, ez dakit. Horregatik nengoen aldaparen goiko aldean errota zaintzen eta han	esaten ari zirenak entzuten. Baina Eztenasek oso gauza gutxi kontatzen die hortzaundiei.
	‎Hasiera batean, ederki eman genituen kolpeak, nik asko eta La Vachek gehiago, eta hogeita hamar hezur hautsitako behia naizela	esan ahal badut gaur egun, harrotasun hau festa hari zor diot batez ere. Ordea, herritar asko ziren, mila eta gehiago ziren, eta ezparak bezala inguratzen ziren guregana, etengabe, zikin, mingarri.
	‎Hasiera batean, ederki eman genituen kolpeak, nik asko eta La Vachek gehiago, eta hogeita hamar hezur hautsitako behia naizela esan ahal badut gaur egun, harrotasun hau festa hari zor	diot batez ere. Ordea, herritar asko ziren, mila eta gehiago ziren, eta ezparak bezala inguratzen ziren guregana, etengabe, zikin, mingarri.
	‎—Lasai, gauean ere izango duk aukera —erantzun	zioten mutilek gu ukuilurantz bultzatuz.
	‎Bai, ondo portatu zen aldi hartan Setatsua. Eta hori	esan dudala, beste gauza bat aitortzea ere gustatuko litzaidake. Eta aitortu egingo dut.
	‎Setatsuak oso sakonetik hartu zuen arnasa, edo hori iruditu zitzaidan behintzat niri. Hauxe	esan zuen gero:

Emaitza gehiago eskuratzen...

Aldaerak

Lehen forma

esan	11.501 (75,71)
esaten	3.513 (23,13)
dio	1.810 (11,92)
esango	933 (6,14)
esanda	694 (4,57)
esateko	679 (4,47)
zioen	561 (3,69)
Esan	456 (3,00)
diot	383 (2,52)
diote	379 (2,49)
esatea	353 (2,32)
esanez	345 (2,27)
zioten	322 (2,12)
dioenez	247 (1,63)
esanen	240 (1,58)
esanik	190 (1,25)
diogu	180 (1,18)
diozu	171 (1,13)
dioen bezala	170 (1,12)
dioen	167 (1,10)
esatera	167 (1,10)
esandakoa	159 (1,05)
Esaten	152 (1,00)
esandako	135 (0,89)
diotenez	117 (0,77)
dioena	102 (0,67)
esandakoak	100 (0,66)
zioenez	100 (0,66)
diosku	86 (0,57)
dion	82 (0,54)
esatean	82 (0,54)
dioten	81 (0,53)
esatearren	72 (0,47)
Esango	69 (0,45)
esaterako	59 (0,39)
zioena	47 (0,31)
ziok	44 (0,29)
Diotenez	43 (0,28)
diok	43 (0,28)
diotso	43 (0,28)
diogun	41 (0,27)
ziotela	40 (0,26)
zioen bezala	37 (0,24)
diost	36 (0,24)
diotela	30 (0,20)
Esadazu	29 (0,19)
badio	29 (0,19)
diotena	29 (0,19)
dioenean	28 (0,18)
esadazu	27 (0,18)
baitio	26 (0,17)
dioskunez	26 (0,17)
esandakoaren	26 (0,17)
esateagatik	26 (0,17)
esaterakoan	24 (0,16)
diozue	23 (0,15)
ziotenez	22 (0,14)
Esanen	21 (0,14)
dioguna	21 (0,14)
diogunean	21 (0,14)
diotenak	21 (0,14)
esanaz	21 (0,14)
esandakoari	20 (0,13)
diogula	19 (0,13)
dioten bezala	19 (0,13)
diozun	19 (0,13)
esan arren	19 (0,13)
zioat	19 (0,13)
esandakoaz	17 (0,11)
esanez gero	16 (0,11)
ziotsan	16 (0,11)
diodan	15 (0,10)
diodanean	15 (0,10)
nioen	15 (0,10)
zioela	15 (0,10)
diosala	14 (0,09)
esan ondoren	14 (0,09)
Dioenez	13 (0,09)
Esandako	13 (0,09)
badiogu	13 (0,09)
esaiozu	13 (0,09)
badiozu	12 (0,08)
diodala	12 (0,08)
esateak	12 (0,08)
Dio	11 (0,07)
Diote	11 (0,07)
Esatea	11 (0,07)
baitiote	11 (0,07)
baitzioten	11 (0,07)
dioela	11 (0,07)
diotsut	11 (0,07)
esandakoan	11 (0,07)
Esaiozu	10 (0,07)
Esandakoa	10 (0,07)
esaidazu	10 (0,07)
zioskun	10 (0,07)
ziotenak	10 (0,07)
diotenean	9 (0,06)
diotsuet	9 (0,06)
esaiezu	9 (0,06)

Argitaratzailea

Konbinazioak (2 lema)

esan nahi	1.124 (7,40)
esan bezala	425 (2,80)
esan behar	397 (2,61)
esan ez	365 (2,40)
esan ezan	348 (2,29)
esan gabe	231 (1,52)
esan ohi	135 (0,89)
esan omen	117 (0,77)
esan bera	114 (0,75)
esan ari	83 (0,55)
esan ere	79 (0,52)
esan hori	62 (0,41)
esan ni	59 (0,39)
esan guzti	55 (0,36)
esan hitz	52 (0,34)
esan ukan	52 (0,34)
esan egin	46 (0,30)
esan esan	41 (0,27)
esan moduan	39 (0,26)
esan modu	38 (0,25)
esan zer	38 (0,25)
esan ahal	36 (0,24)
esan den	36 (0,24)
esan hasi	36 (0,24)
esan ote	35 (0,23)
esan gauza	33 (0,22)
esan inor	32 (0,21)
esan beste	29 (0,19)
esan ezin	29 (0,19)
esan gu	29 (0,19)
esan hura	29 (0,19)
esan etorri	26 (0,17)
esan al	25 (0,16)
esan ezer	25 (0,16)
esan egia	23 (0,15)
esan elkar	23 (0,15)
esan jakin	23 (0,15)
esan zu	22 (0,14)
esan egon	21 (0,14)
esan bat	20 (0,13)
esan euskal	20 (0,13)
esan entzun	19 (0,13)
esan baino	18 (0,12)
esan beharrean	18 (0,12)
esan ausartu	17 (0,11)
esan batzuk	17 (0,11)
esan berri	17 (0,11)
esan nola	17 (0,11)
esan beharreko	16 (0,11)
esan beldur	16 (0,11)
esan bi	16 (0,11)
esan haiek	16 (0,11)
esan kasu	16 (0,11)
esan lege	16 (0,11)
esan orain	16 (0,11)
esan aita	15 (0,10)
esan aurre	15 (0,10)
esan gizon	15 (0,10)
esan izen	15 (0,10)
esan joan	15 (0,10)
esan barik	14 (0,09)
esan berriz	14 (0,09)
esan erabili	14 (0,09)
esan hi	14 (0,09)
esan jende	14 (0,09)
esan zein	14 (0,09)
esan zerbait	14 (0,09)
esan eskatu	13 (0,09)
esan euskara	13 (0,09)
esan urte	13 (0,09)
esan baina	12 (0,08)
esan balio	12 (0,08)
esan egun	12 (0,08)
esan eman	12 (0,08)
esan esaldi	12 (0,08)
esan herri	12 (0,08)
esan liburu	12 (0,08)
esan orduan	12 (0,08)
esan azken	11 (0,07)
esan behintzat	11 (0,07)
esan esaera	11 (0,07)
esan etxe	11 (0,07)
esan gezur	11 (0,07)

Konbinazioak (3 lema)

Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu	"katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren	"katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu*	"katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu*	"katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu	"ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu	"ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi	"katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia	"katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi	"katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia	"katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi*	"katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi \| asko	"bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* \| !asko*	"bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi\|asko\|gutxi\|txiki	"bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj	"proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj	"proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi\|asko + m:adi	"bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg	"proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA

adb	adberbioa
adi	aditza
adilok	aditz-lokuzioa
adj	adjektiboa
det	determinatzailea
ior	izenordaina
izearr	izen arrunta
izepib	pertsona-izena
izelib	leku-izena
izeizb	erakunde-izena
lbt	laburtzapena
lotjnt	juntagailua
lotlok	lokailua
esr	esaera
esk	esklamazioa
prt	partikula
ono	onomatopeia
tit	titulua

KASUA

abs	absolutiboa
abl	ablatiboa
ala	adlatiboa
ban	banatzailea
dat	datiboa
des	destinatiboa
erg	ergatiboa
abz	hurbiltze-adlatiboa
ine	inesiboa
ins	instrumentala
gel	leku-genitiboa
mot	motibatiboa
abu	muga-adlatiboa
par	partitiboa
psp	postposizioa
pro	prolatiboa
soz	soziatiboa

MUGATASUNA/NUMEROA

mg	mugagabea
ms	mugatu singularra
mp	mugatu plurala
mph	mugatu plural hurbila

ADITZ MOTA

da	da
du	du
dio	dio
zaio	zaio
da-du	da-du
du-zaio	du-zaio
dio-zaio	dio-zaio
da-zaio	da-zaio
du-dio	du-dio
da-zaio-du	da-zaio-du
da-zaio-du-dio	da-zaio-du-dio