Testuinguruan

Bilaketa

dist.

non

lema/forma

nola

bilaketa

kategoria

Iragazkiak

Mota/Gaia

Euskalkia

Itzulpena

Erregistroa

Ordena

Formularioa garbitu

Emaitzak: 18.022

2006
	‎unibertsitate mailako soziolinguistika irakaskuntza eta ikerkuntza nolakoak ditugun jakin beharra, nahiz eta zenbaki honetan irakaskuntza landuko den. Horretarako, Euskal Herrian ditugun unibertsitateetara eta unibertsitate mailako bestelako irakaskuntzetara	ere joan gara nolako egoera dagoen jasotzeko asmoarekin; zenbaki honetan lortutakoa adierazten dugu.
	‎Soziolinguistikaren Oinarri eta Hastapenak, eta Ukitutako Hizkuntzen Soziolinguistika izenekoak, denak irakasle batek emanak. (Aipa daitezke beste bi irakasgai	ere , Filologia titulazioan, soziolinguistikan (modu zabalean ulertuta) sartzen direnak: Hizkuntzalaritza Aplikatua eta Psikolinguistika izenekoak; hauek ere hautazkoak dira). soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 19
	‎(Aipa daitezke beste bi irakasgai ere, Filologia titulazioan, soziolinguistikan (modu zabalean ulertuta) sartzen direnak: Hizkuntzalaritza Aplikatua eta Psikolinguistika izenekoak; hauek	ere hautazkoak dira). soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 19
	‎3) Bizkaiko campusean	ere egoera antzekoa da, irakasgai bakarra (hautazkoa) dagoelako lizentziatura mailan, Gizarte eta Komunikazio Zientzien titulazioan: Hizkuntza Komunitateak eta Gatazka Linguistikoak izenekoa.
	‎• Mondragon Unibertsitatean (MU), Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatean, Hizkuntzen Departamentua dago eta bertan txertatzen dira soziolinguistikarekin lotzen diren irakasgaiak, berriz	ere soziolinguistika bere zabaltasunean ulertuz:
	‎Euskalduntzea eta Alfabetatzea, Hizkuntzen Irakaskuntzarako Oinarri Psikopedagokoak, Eleaniztasuna: Oinarrizko Kontzeptualizazioa, Soziolinguistika Hastapenak, eta Hizkuntzaren eta Hizkuntzen Aniztasuna izeneko bost irakasgai daude, derrigorrezkoak diruditenak. b) Hizkuntzen Psikopedagogia izeneko ibilbidean	ere : Diskurtso Teoriak, Diskurtso Teoriak eta Hizkuntzaren Didaktika, Hizkuntzaren Eskurapena:
	‎Diskurtso Teoriak, Diskurtso Teoriak eta Hizkuntzaren Didaktika, Hizkuntzaren Eskurapena: Ahozkoa eta Idatzizkoa, Irakaskuntza Eleanitza, Euskal Herriko Egoera Soziolinguistikoa, Hizkuntzen Didaktikarako Metodologia eta Lanabesak, eta Testu Generoen Karakterizazioa izeneko beste zazpi irakasgai, hauek	ere derrigorrezkoak. c) Hizkuntzen Kudeaketan Aditu titulazioan, lizentziatura mailakoa izan gabe, zenbait kreditu bete daitezke, derrigorrezkoak batzuk eta hautazkoak beste batzuk.
	‎• Udako Euskal Unibertsitatean (UEU), berez unibertsitate mailako titulaziorik ez da ematen, baina bai zenbait kreditu osagarri lortzeko gorago aipatutako unibertsitateetako titulazioetako baliagarriak diren ikastaroak, unibertsitate mailakoak kontsideratzen direlako, baita soziolinguistikarekin lotzen direnak	ere . Duen antolaketa malguarengatik, urtero (edo ia urtero) irakaskuntza mota ezberdinak eskain ditzakete, edo ikastaroen aztergaiak aldatu; zenbait ikastaro beste erakunde batzuekin batera elkarlanean eskaintzen dituzte, gizartean sumatzen diren premiazko beharrei erantzun nahian.
	‎Duen antolaketa malguarengatik, urtero (edo ia urtero) irakaskuntza mota ezberdinak eskain ditzakete, edo ikastaroen aztergaiak aldatu; zenbait ikastaro beste erakunde batzuekin batera elkarlanean eskaintzen dituzte, gizartean sumatzen diren premiazko beharrei erantzun nahian. Horrela, gaur egun (2006an), 26 sailen artean, Soziolinguistika eta Glotodidaktika izenekoak	ere badaude. Soziolinguistika sailean:
	‎2) Badira bestelako ikastaroak	ere : profesionalen etengabeko prestakuntza bideratzeko, Soziolinguistika Irakasteko Teknika eta Estrategia izeneko ikastaroa dago (20 ordukoa).
	‎• Renoko Unibertsitateko Center for Basque Studies erakundean	ere eman ohi dira euskal soziolinguistikarekin lotutako ikastaroak.
	‎Hauek denak garrantzitsuak dira, baina zenbakia irakaskuntzari buruzkoa denez, artikulu guztietan ez dira jaso irakaskuntzatik kanpo egiten diren horiek, eskatu ez zitzaielako. Hala	ere , merezi du jasotzen diren aipamenak kontuan hartzeak, aberatsak diren neurrian.
	‎• Unibertsitate mailakoa den Masterra	ere badago, Soziolinguistika arloa lantzeko, Hizkuntza Plangintza Ikastaroa (HIZNET) izenekoa: UPV/EHUko Soziologia 2 saila, Eusko Ikaskuntzako Asmoz erakundea, Soziolinguistika Klusterra, UEU eta Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza erakundeen artean antolatzen da, 26 irakasgairen eskaintza emanez (290 ordu, horien artean 200 ordu bete beharreko) 33 irakaslerekin:
	‎Makroak eta mikroak; eta Euskararen komunikazioa. Moduluka	ere ikas daiteke.
	‎3) Pribatu bereziak, UEU eta HIZNET. Hauen artean	ere ezberdintasun handiak daude: a) UPV/EHUn, unibertsitate nagusiena (handiena, titulazio gehien duena, zabalduena hiru campusetan, eta abar) eta publikoa izanik, bertan aurkitzea espero zitekeen soziolinguistika arloa� ren presentzia nagusiena, baina hain justu alderantziz gertatzen da; b) pribatu arrunten artean ere:
	‎Hauen artean ere ezberdintasun handiak daude: a) UPV/EHUn, unibertsitate nagusiena (handiena, titulazio gehien duena, zabalduena hiru campusetan, eta abar) eta publikoa izanik, bertan aurkitzea espero zitekeen soziolinguistika arloa� ren presentzia nagusiena, baina hain justu alderantziz gertatzen da; b) pribatu arrunten artean	ere : zaharrena den unibertsitatean (DU) dago eskaintzarik txikiena, eta berria den unibertsitatean berriz (MU) eskaintza nahiko aberatsa aurkitzen da; c) pribatu bereziak dira (UEU, HIZNET) aberatsenak, nahiz eta bereziak izan eta ez arruntak, euskalgintzako erakunde sozialen artean araututakoak, nahiko paradoxikoa dirudiena gure euskal testuingurutik kanpo.
	‎bi hizkuntzen arteko ukipenaren aztergaia, hain zuzen, soziolinguistika eta antzeko arloak (psikolinguistika, hizkuntzaren gizarte psikologia, hizkuntzaren psikopedagogia, „.) landuz. Egia da irakaskuntzan bi hizkuntza eredu irekita dituela, euskarazkoa eta erdarazkoa, baita euskarazko materialak sortzen ekiten duela	ere ; baina nahikoa al da hori. Soziolinguistikari ez al litzaioke eman leku egokiagorik?
	‎2) MU unibertsitatea	ere nahiko paradoxiko azaltzen da, baina kontrako zentzuan oraingoan: nahiz eta unibertsitate txikia eta berria izan, eta pribatua, soziolinguistikari leku aberatsa ematen dio.
	‎baldintza kaskarrenetan jakin izan duelako modu nahiko aberatsean soziolinguistika arloa lantzen, zenbait unibertsitari eta aditu inplikatuz. Antzera esan daiteke HIZNET egitasmoaz	ere .
	‎Egoera honek erakusten du, besteak beste: a) euskararen normalizazio bidean (baita eleaniztun bihurtze prozesuan	ere ), ezinbestekoa zaigula, oraingoz behintzat, instituzio ofizialak eta erakunde sozialak biak normalizazio bidean eragiteko, baita unibertsitate munduan ere; b) egungo egoera hau egoera nahiko extraordinarioa dela, egoera nahiko anormal batean gaudela, egoera normalean nahikoa izan lukeelako bide bakarrak. Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin.
	‎Egoera honek erakusten du, besteak beste: a) euskararen normalizazio bidean (baita eleaniztun bihurtze prozesuan ere), ezinbestekoa zaigula, oraingoz behintzat, instituzio ofizialak eta erakunde sozialak biak normalizazio bidean eragiteko, baita unibertsitate munduan	ere ; b) egungo egoera hau egoera nahiko extraordinarioa dela, egoera nahiko anormal batean gaudela, egoera normalean nahikoa izan lukeelako bide bakarrak. Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin.
	‎a) euskararen normalizazio bidean (baita eleaniztun bihurtze prozesuan ere), ezinbestekoa zaigula, oraingoz behintzat, instituzio ofizialak eta erakunde sozialak biak normalizazio bidean eragiteko, baita unibertsitate munduan ere; b) egungo egoera hau egoera nahiko extraordinarioa dela, egoera nahiko anormal batean gaudela, egoera normalean nahikoa izan lukeelako bide bakarrak. Artikuluetan jaso diren ebaluaketak	ere , gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin. Hala bada ere, gerora begira zer espero daitekeen ikustea, eta zer lortu nahi den ikustea ere, epe motzean eta luzean, da garrantzitsuena, baina hau beste baterako utziko dut.
	‎Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin. Hala bada	ere , gerora begira zer espero daitekeen ikustea, eta zer lortu nahi den ikustea ere, epe motzean eta luzean, da garrantzitsuena, baina hau beste baterako utziko dut.
	‎Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin. Hala bada ere, gerora begira zer espero daitekeen ikustea, eta zer lortu nahi den ikustea	ere , epe motzean eta luzean, da garrantzitsuena, baina hau beste baterako utziko dut.
	‎1) arautu gabeko irakaskuntza: mintegiak, jardunaldiak, masterrak eta graduondokoak, eta doktoretza ikastaroak (azken hauek	ere atal honetan sartzen ditu artikuluaren egileak).
	‎2) Araututako irakaskuntza, unibertsitateko titulazio arruntetan sartzen dena (1 edo 2 zikloetan), bai soziolinguistika orokorra (modu zabalean ulertuz) eta baita katalanaren soziolinguistika	ere , bai derrigorrezkoak direnean eta baita hautazkoak direnean ere; interesgarria da unibertsitate bakoitzean dagoenaren internet helbidea adieraztea, kasu bakoitzeko informazio osoa jasotzeko bidea errazten digulako.
	‎2) Araututako irakaskuntza, unibertsitateko titulazio arruntetan sartzen dena (1 edo 2 zikloetan), bai soziolinguistika orokorra (modu zabalean ulertuz) eta baita katalanaren soziolinguistika ere, bai derrigorrezkoak direnean eta baita hautazkoak direnean	ere ; interesgarria da unibertsitate bakoitzean dagoenaren internet helbidea adieraztea, kasu bakoitzeko informazio osoa jasotzeko bidea errazten digulako.
	‎3) Derrigorrezko bigarren hezkuntzan	ere saio batzuk egin dira, eta gehiago egiteko aukerak ere ba omen dira, oraindik gehienbat soziolinguistika eta katalanaren soziolinguistika materialak argitaratzea izan bada ere lortu dutena.
	‎3) Derrigorrezko bigarren hezkuntzan ere saio batzuk egin dira, eta gehiago egiteko aukerak	ere ba omen dira, oraindik gehienbat soziolinguistika eta katalanaren soziolinguistika materialak argitaratzea izan bada ere lortu dutena.
	‎3) Derrigorrezko bigarren hezkuntzan ere saio batzuk egin dira, eta gehiago egiteko aukerak ere ba omen dira, oraindik gehienbat soziolinguistika eta katalanaren soziolinguistika materialak argitaratzea izan bada	ere lortu dutena.
	‎a) antzekotasun batzuk, adibidez, inplikatuta daudelako soziolinguistika arloarekin: unibertsitate publikoak eta pribatuak, 1 eta 2 mailako titulazioak, bai derrigorrezko eta baita hautazko irakasgaien bitartez, eta abar. b) Baita ezberdintasun batzuk	ere : unibertsitateko irakaskuntza arruntaz gain, euskal testuinguruan irakaskuntza berezia ere badagoelako (agian, euskal testuinguruan egoera extraordinarioagoan edo anormalagoan gaudelako, soziolinguistikoki, kataluniar testuinguruan daudena baino).
	‎unibertsitate publikoak eta pribatuak, 1 eta 2 mailako titulazioak, bai derrigorrezko eta baita hautazko irakasgaien bitartez, eta abar. b) Baita ezberdintasun batzuk ere: unibertsitateko irakaskuntza arruntaz gain, euskal testuinguruan irakaskuntza berezia	ere badagoelako (agian, euskal testuinguruan egoera extraordinarioagoan edo anormalagoan gaudelako, soziolinguistikoki, kataluniar testuinguruan daudena baino). Kataluniar testuinguruan soziolinguistika gehienbat Filologia titulazioarekin lotzen da, baina euskal testuinguruan baita, eta agian gehiago, Soziologia titulazioarekin ere. c) Erdi antzekoa eta erdi ezberdina da derrigorrezko bigarren hezkuntzan soziolinguistikaren irakasgaia sartzea:
	‎unibertsitateko irakaskuntza arruntaz gain, euskal testuinguruan irakaskuntza berezia ere badagoelako (agian, euskal testuinguruan egoera extraordinarioagoan edo anormalagoan gaudelako, soziolinguistikoki, kataluniar testuinguruan daudena baino). Kataluniar testuinguruan soziolinguistika gehienbat Filologia titulazioarekin lotzen da, baina euskal testuinguruan baita, eta agian gehiago, Soziologia titulazioarekin	ere . c) Erdi antzekoa eta erdi ezberdina da derrigorrezko bigarren hezkuntzan soziolinguistikaren irakasgaia sartzea: kataluniar te jadanik hasita daude, eta euskal te eztabaida behintzat jadanik irekia dago, dikatzen ari den euskal kurrikulumaren barruan sartuz.
	‎kataluniar te jadanik hasita daude, eta euskal te eztabaida behintzat jadanik irekia dago, dikatzen ari den euskal kurrikulumaren barruan sartuz. Gure testuinguruan beti zaigu interesgarria kataluniar testuinguruan gauzak nola ematen eta bilakatzen diren ikustea; baita zenbakiaren aztergai honekiko	ere .
	‎Gurean atalaren bukaeran sartzen dugu zorionak emateko azpiatala	ere : JAKIN aldizkariari, Ikastolen Elkarteen Federakuntzari, eta J.A. Fishman soziolinguistari.
	‎hainbat tradizio disziplinarren arteko lotura egiten dakiena, bertan sortzen diren ibilbide eta ikuspegi anitzak osagarri moduan lantzen dituena, teorikoa eta aplikatua dena, unibertsaltasuna eta lekukotasuna maneiatzen dakiena, eta abar. Hauetako azpimarratze asko jaso dira aldizkari honetan, neurri batean bada	ere , bere historian zehar. Aldizkariaren bilakaeran parte hartu dutenen artean daude unibertsitate munduarekin lotzen diren ezagutzak eta adituak, bai irakaskuntzarekin eta bai ikerkuntzarekin gauzatzen direnak, baita gauzatu nahi direnak ere; horregatik, unibertsitatearen eta unibertsitarien inplikazioa lortzea beharrezkoa ikusten dugu modu egokienean aurrera egin ahal izateko.
	‎Hauetako azpimarratze asko jaso dira aldizkari honetan, neurri batean bada ere, bere historian zehar. Aldizkariaren bilakaeran parte hartu dutenen artean daude unibertsitate munduarekin lotzen diren ezagutzak eta adituak, bai irakaskuntzarekin eta bai ikerkuntzarekin gauzatzen direnak, baita gauzatu nahi direnak	ere ; horregatik, unibertsitatearen eta unibertsitarien inplikazioa lortzea beharrezkoa ikusten dugu modu egokienean aurrera egin ahal izateko. Horrela sortu da zenbaki honen aztergai monografikoaren beharra:
	‎Gure ustez, iker adar honen agerpena oso txikia da, eta baita ezegonkorra	ere , ez da-eta berez derrigorrezko irakasgaia eta esleitzen zaizkion kredituak (6 kreditu) oso gutxi dira-eta, Filologietan eta
	‎Lizentziaturaren egungo ikasketetan irakasgaia hautazkoa da, Doktorego Programetan, batetik Hizkuntzalaritzakoan eta bestetik Hizkuntzalaritza Aplikatukoan, irakasten diren ikastaroak (3na kreditu Doktorego Pro� grama bietan) oinarrizkoak izan arren. Gure ustez, iker adar honen agerpena oso txikia da, eta baita ezegonkorra	ere , ez da-eta berez derrigorrezko irakasgaia eta esleitzen zaizkion kredituak (6 kreditu) oso gutxi dira-eta, Filologietan eta Itzulpengintza eta Interpretaritzan Lizentziatu titulua lortzeko egin behar diren beste irakasgai batzuekin konparatzen badugu behintzat.
	‎Honetan, aztertzekoa da 1981eko 40, 60 bitarteko multzoaren bilakaerak. Oso argi antzeman daiteke aurreneko urte horretan euskaldungoan multzo horrek zuen pisua, tontor itxura hartzen duen lerromakur hori; era berean oso argi beha daiteke	ere nola multzo horrek bereari eutsiz, batetik, eragin erlatiboa galdu duen gazteenen mesederako eta, bestetik, desagertze zorian dagoen zaharrenen multzoa irentsia izateko. Azken honek, zaharrenen multzoak, oraindik oso proportzio esanguratsua agertzen du, baina, tamalez, adinaren poderioz ez du gizartean behar adinako eraginik.
	‎V. Taulari berriro helduz lerroz lerroko irakurketa eginez badirudi euskaldunen kopurua handitu egiten dela adin talde gehienetan. Izatez horrela da batez	ere adin talde gazteenetan.
	‎Hala	ere horrelako irakurketa egiterakoan belaunaldi edo mordo ezberdinen arteko erkaketak egiten ari gara. Adin talde edo mordo bakoitzaren azterketari lotuz gero gauzak bestelakoak izan daitezke.
	‎Taulan 1981, 1986 eta 1991ko euskaldunak, hurrenez hurren, dagokien urteko euskaldungo osoaren% 65,06,% 68,81 eta% 58,71 dira. Nolanahi	ere euskaldunen gehiengoa kasu guztietan. Eskuin aldeko zutabeetan, aztertzen ari garen tarteetako irabazi/ galerak agertzen dira; 81 epealdian, galdutako euskaldunak, adin tarte zaharrenetan ematen dira, 50 urteetatikaurrera, 2.587 hiztun, eta multzo horrekiko erlatiboki kopuru txikia da eta, hiztun galerak zio naturalak (heriotzak,...) eragindakoak direla pentsatzera eramanez.
	‎Ondorengo bost urteetan (86) helduei dagokienez, aldaketa kualitatibo sakona soma daiteke. Aurrenik aitor dezagun bost urte hauetan euskaldungoa	ere hazi dela, 28.583 hiztun gehiago hain zuzen, baina hazkunde horren banaketa bestelakoa dela da. Helduen artean, 1986an 16 eta 64 urte zituztenen artean, galerak dira nagusi.
	‎Helduen artean, 1986an 16 eta 64 urte zituztenen artean, galerak dira nagusi. Irabazitakoak 1991 baino ez dira eta guztiak adin tarterik gazteenetakoak, galdutakoak, berriz, 14.685 Hau da, aurreneko epealdian helduen euskalduntzeak irabazitako euskaldunetatik% 34’15a ekarri bazuen	ere , bigarren epealdian/ 91irabazitako 28.583 hiztunetatik helduen euskalduntzeak% 6’97a (1991 heldu euskaldun berri) baino ez du azaltzen. Zer gertatu da?
	‎Zer gertatu da? Gu	ere helduen artean izandako euskaldun galerak ikusita harritu egin gara, benetan ulergaitza baita horrenbeste galera azaltzea zio demografikoen eraginez soilik. Nola ote 1986ko 20 eta 64 urte bitarteko 288.860 euskaldunetatik% 5’08a 1991 urterako galtzea?
	‎Ikergai interesgarria. Nolanahi	ere helduen euskalduntzeak berreuskalduntze prozesuan indarra galdu duela oso nabarmena da.
	‎Ariketa labur bat egiten badugu agian hobeto ikus genezake; demagun 81 urteak bitartean euskaldun ikasiak, 22.551, helduen euskalduntzearen ondoriozuzena direla. Demagun	ere hurrengo epealdian 86 16 eta 64 urte bitarteko biztanleria ez dela aldatu, eta egia da ez dela gehiegi aldatu. Orduan
	‎Hizkuntzen arteko ukipen egoera, egoera aldakor bezala hartzen da; horren bilakaerak ez du, halabeharrez, norabide bakarra. Euskararen berreskurapen prozesuan behatutako aurrerapausoak ukaezinak badira	ere , galerak eta atzerako joerak datuetan bertan antzeman daitezke. Horiek bere osotasunean azterturik datozen urteotako aldaketak zein nolakoak izan daitezkeen adieraz diezagukete.
	‎Euskal Herrian gaudela esatean batzuekEuskalAutonomi Elkarteaz ari garela pentsa dezakete, bainaE uskararen Herrian gaudela esatean edonork ulertzen du zertaz ari garen. Hizkuntzek mugak jartzen dituzte, zentzu hertsian esanahia (esangura) mugatu egiten baitute, edo beste ikuspegitik, zehaztu	ere . Horrela egun Euskal herrietan edozein hiritar euskalduna da, Euskararen herrietan, ostera ez; euskalduna euskara duena baita.
	‎Gure gaurko gizarte merkatu honetan salgai orori jatorrizko izendapena ezarri beharzaio, jakin beharbaitugu nongoazer den, kalitatea tarteko omen. Dagoeneko ez gaitu harritzen eusko labelak; izan	ere izugarrizko lorpena izanik guk geuk eskuragai guztiei labela bilatzen baitiegu. Gure mendiko abelgorriak, ardoak, barazkiak eta arte-lanak merkatura orduko labela behar dute nonbait; labelik ez duenak ez du piperrik ere saltzen, edo, saltzekotan oso susmagarritzat hartu ohi da.
	‎Dagoeneko ez gaitu harritzen eusko labelak; izan ere izugarrizko lorpena izanik guk geuk eskuragai guztiei labela bilatzen baitiegu. Gure mendiko abelgorriak, ardoak, barazkiak eta arte-lanak merkatura orduko labela behar dute nonbait; labelik ez duenak ez du piperrik	ere saltzen, edo, saltzekotan oso susmagarritzat hartu ohi da.
	‎Dena den label guztiak ez dira guztion gustokoak, esaterako euskarak eta euskal kulturak ez dute labelik, horren dira sakratuak eta handiak non adjektiborik ez duten merezi	ere . Beste hizkuntza eta kulturekin nahasian bizitzeko lehia gorrian jarrita dago euskara.
	‎Jakina da 1981 urtean aurrenen, 1986an gero eta 1991n atzenen Euskal Herriko zenbait lurraldetan euskarari buruzko hainbait itaun edo galdera egin izan direla. Euskal Autonomi Elkartean 1981ean euskararen ezaguerari buruzko 4 item sartu ziren, ulermena, mintzamena, irakurmena eta idazmenari buruzkoak hain zuzen	ere . Hurrengo Udal Erroldan Nafarroara hedatu zen eta EAEn ama hizkuntzari (Jatorrizko hizkuntza alegia) buruzko galdera berri bat sartu zuten; eta azkeneko Zentsuan (1991) beste bat etxean erabiltzen den hizkuntza deitutakoa, gazteleraz honela galdetzen da:
	‎Informazio zuzena eta zehatza izatea, denok dakigunez, erabakiak hartzeko ezinbestekoa baita. Hori egia bada	ere ez dituzte hizkuntz arazoa duten herrialde guztietan hiztunen erroldak edo zentsuak burutzen; Belgika adibidez. Beste batzuetan mende bat baino gehiago Zentsu eta Udal erroldetan hizkuntzari buruz galdezka aritu dira, Gales kasurako.
	‎Zentsuak eta Udal Erroldak gutxi bailiran Inkestak	ere egiten dira antzerako helburuekin omen. Horrela berez anitza eta konplexua den gizarte errealitatea kategoria zehatzetara ekarrita manipulagarriagoa delako.
	‎Horrela berez anitza eta konplexua den gizarte errealitatea kategoria zehatzetara ekarrita manipulagarriagoa delako. Hizkuntz politikarako hori izaten dugu abiapuntua hain zuzen	ere . Agian hizkuntz politika baino, kasu honetan behintzat, politika demolinguistikoa esan genuke.
	‎Aztertuz gero eman daitezkeen erantzunen konbinatoria hutsa dela antzeman daiteke, baina 81 kategoria posibleetatik (gehienak esanahigabekoak) bakarrik zazpi onetsi dira. Hori da, hain zuzen	ere , bildutako informazioarekin egiten den lehenbiziko galbahea, zer gertatzen da esandako zazpi kategoria horien arabera erantzuten ez dutenekin. Pertsona asko ez badira ere, gure ustez, estatistikoki talde esanguratsua izan daiteke, adibidez ez litzateke horren arraroa hiztun batek ondo hitz egin eta nekez ulertzen duela erantzutea; tankera horretako erantzunak sailkaezinak dira emandako tipologian.
	‎Hori da, hain zuzen ere, bildutako informazioarekin egiten den lehenbiziko galbahea, zer gertatzen da esandako zazpi kategoria horien arabera erantzuten ez dutenekin? Pertsona asko ez badira	ere , gure ustez, estatistikoki talde esanguratsua izan daiteke, adibidez ez litzateke horren arraroa hiztun batek ondo hitz egin eta nekez ulertzen duela erantzutea; tankera horretako erantzunak sailkaezinak dira emandako tipologian. Are gehiago, populazio osoko neurketa izanik erantzun batzuk beste batzuk baino probableagoak dira eta hori probabilitate legeen arabera jakingarria da.
	‎Beste jatorrizko hizkuntzetako hiztunak izanagatik baztertu dugu hori lantzea; izan	ere , amaigabeko tipologian sartuko ginateke, batetik, eta bestetik, ez da estatistikoki esanguratsua.
	‎Honen arabera ezer gutxi egin bada	ere orain artean, itaunetatik erator daitekeen sailkapena honako hau da: Euskal hiztuna: etxean maizen euskara erabiltzen dutenak (etxeko euskaldunak) Hiztun elebiduna:
	‎Kasu honetan, lehen egin bezala, beste hizkuntzarena, estatistikoki esanguratsua ez delako baztertzen dugu, inor aspertu nahi ez dugulako hain zuzen	ere .
	‎Sailkapen berri honi atxikiz geureari lotuko gatzaizkio berriro	ere . Zazpi ezagueraren arabera aurrenen, hiru jatorrizko hizkuntzaren arabera eta beste hiru etxeko maizeneko hizkuntzaren arabera, guztiak batera ekarriz, zenbat hiztun mota desberdin atera daiteke?
	‎Tipologia estatistikoari atxikiturik, behingoz badugu behintzat gutxienezko hiztunen sailkapena, 39 hain zuzen	ere , baina ez da hemen amaitzen, orain hiztun mota horiek udalerri jakin batean nola banatzen diren aztertzen badugu, orduan udalerrien sailkapen bat (edo hamaika) egin dezakegu.
	‎EUSTATek emandako datuak baino ez baditugu aztertzen	ere , EAEko euskaldungoa Euskal Herri osoan duen pisu demografikoa jakinda bertan antzemandako joerak, oro har, baliagarriak direlakoan gaude. Gure datu iturriak, beraz, zuzenak izan dira, 1981, 1986 eta 1991ko Zentsu/ Udal Erroldetatik atereak hain zuzen ere.
	‎EUSTATek emandako datuak baino ez baditugu aztertzen ere, EAEko euskaldungoa Euskal Herri osoan duen pisu demografikoa jakinda bertan antzemandako joerak, oro har, baliagarriak direlakoan gaude. Gure datu iturriak, beraz, zuzenak izan dira, 1981, 1986 eta 1991ko Zentsu/ Udal Erroldetatik atereak hain zuzen	ere . Azterketa demolinguistikorako bigarren mailako hiztun tipologia erabiltzen dugu, euskaldunak, ia euskaldunak eta erdaldunak alegia.
	‎Hau guztia, aldaketa demografikoak aztertzeak, euskararen berreskurapenerako funtsezkoa dela soziolinguista guztiek aitortzen dute. Era berean jakina da	ere euskararen berreskurapena ezin izan daitekeela berezko prozesua. Berezko prozesu bezala planteatu ezkero euskararenak urte gutxitan egina du eta, hori da, hain zuzen ere, Euskal Herriko zenbait lurraldetan gertatzen hasia dena (Zuberoan,...).
	‎Era berean jakina da ere euskararen berreskurapena ezin izan daitekeela berezko prozesua. Berezko prozesu bezala planteatu ezkero euskararenak urte gutxitan egina du eta, hori da, hain zuzen	ere , Euskal Herriko zenbait lurraldetan gertatzen hasia dena (Zuberoan,...). Euskarari eustekotan iharduera gidatua edota herri mugimendu sendoa behar dugu; gure ustez biak dira ezinbestekoak.
	‎Euskararen berreskurapen prozesua kualitatiboki hizkuntz funtzioen berreskurapenari lot badakioke	ere , prozesuaren norabideaz askoz ere esanguratsuagoak dira alderdi demolinguistikoak. Hiztun kopuruen aldakortasuna eta hiztun
	‎Euskararen berreskurapen prozesua kualitatiboki hizkuntz funtzioen berreskurapenari lot badakioke ere, prozesuaren norabideaz askoz	ere esanguratsuagoak dira alderdi demolinguistikoak. Hiztun kopuruen aldakortasuna eta hiztun
	‎" Euskaldunen elebiduntze goiztiarrak ezkor eragiten du euskararen erabileran" multzo horien ezaugarri soziodemografikoak dira, besteak beste, bilakaera horren deskribatzailerik adierazgarrienak. Nolanahi	ere , gure hizkuntzen arteko ukipen egoera honetan zenbatzen diren hiztun bakarrak euskaldunak izanik, biztanleria binakatu egiten da, hots, bi hiztun multzotan banatu. Gure kasuan hirugarren multzoa izanagatik, ia euskaldunak, horrek hizkuntzen arteko mugimendua baino ez du adierazten.
	‎Dena den gertaera hori, III. Taulan beha daitekeena, puztuta dago ia euskaldunak, beti gazteak, erdaldungotik atereak izanik, azken hiztun talde horri batezbesteko adina nabarmenki igo arazten diotelako. Aipatutako hau aztertzen dugun prozesuaren beste ezaugarri bat baino ez bada	ere , gure ustez oso kontutan hartu beharrekoa da. Hala ere lan honetarako adinari lotutako beste alderdi batzuk gehiago interesatzen zaizkigu.
	‎Aipatutako hau aztertzen dugun prozesuaren beste ezaugarri bat baino ez bada ere, gure ustez oso kontutan hartu beharrekoa da. Hala	ere lan honetarako adinari lotutako beste alderdi batzuk gehiago interesatzen zaizkigu.
	‎Aurrera begira, euskara normalizatu ahala, partzialki alfabetatu eta alfabetatu gabekoen multzoak txikiagotuko dira, gazteenetan horrela ikusten da. Izan	ere erdaldunak euskalduntzearekin batera alfabetatzen baitira, baita jatorrizko euskaldunak euskal eskolaren bidetik ere.
	‎Aurrera begira, euskara normalizatu ahala, partzialki alfabetatu eta alfabetatu gabekoen multzoak txikiagotuko dira, gazteenetan horrela ikusten da. Izan ere erdaldunak euskalduntzearekin batera alfabetatzen baitira, baita jatorrizko euskaldunak euskal eskolaren bidetik	ere .
	‎Honek ez du adierazten hiztun jakin batek zenbatetan egiten duen euskaraz, baizik eta adin taldekoen artean ehuneko zenbatek aitortzen duen euskaraz egiten duela. Dena den, lehen bezala honetan	ere euskaldungoa bitan bana daiteke. Batetik 35 urtetik beherakoak, hauen artean erabilera tasa% 75ekoa baino txikiagoa izanik eta, bestetik, 35 urtetik gorakoak euskararekiko atxikimendu handienekoak hain zuzen ere.
	‎Dena den, lehen bezala honetan ere euskaldungoa bitan bana daiteke. Batetik 35 urtetik beherakoak, hauen artean erabilera tasa% 75ekoa baino txikiagoa izanik eta, bestetik, 35 urtetik gorakoak euskararekiko atxikimendu handienekoak hain zuzen	ere .
	‎" Okerrena, ez da eredu desberdinetan lor daitezkeen emaitzak. Izan	ere
	‎Euskaldunenelebiduntzegoiztiarrak negatiboki eragiten du euskararen erabileran. Izan	ere ez daukagu inolako arrazoirik euskararekiko atxikimendua gazteengan helduengan baino txikiagoa dela azaltzeko. Hiztun mota ezberdinak izateak azalduko luke, neurri batean behintzat, behatutako ezberdintasuna.
	‎Aurreko ekuazioan, hain zuzen	ere behin oinarriak ezarrita, orain hazkuntzaren osagaien azterketari lotuko gatzaizkio. Has gaitezen 1981 epealditik:
	‎" Aurreneko epealdian helduen euskalduntzeak irabazitako euskaldunetatik %34’15a ekarri bazuen	ere , bigarren epealdian/ 91irabazitako 28.583 hiztunetatik helduen euskalduntzeak %6’97a (1991 heldu euskaldun berri) baino ez du azaltzen"
	‎Aurreko bi ekuazioen arteko urratsan Xi ren batukariak desagertzen direlarik gainontzeko batukinak adin tarteen arabera berrantolatu ditugu. Egindako deskonposaketa eginda	ere are xeheago egin daitekelakoan gaude. Batetik bereiz dezagun edozein biztanleriari, euskaldungoari ere, dagokion berezko hazkuntza.
	‎Egindako deskonposaketa eginda ere are xeheago egin daitekelakoan gaude. Batetik bereiz dezagun edozein biztanleriari, euskaldungoari	ere , dagokion berezko hazkuntza. Bestetik X1, gure kasuan 1981eko 2 urte bitarteko euskaldunak, bi multzotan bana genitzake, 1986 urtean 7 urte bitartekoak ziratekeenak eta gainontzekoak, 1986an 16 urte bitartekoak ziratekeenak alegia.
	‎euskaldungoaren berezko hazkuntza eta hezkuntza elebidunari dagozkion bi faktoreak hurrenez hurren. Hurrena adin talde zaharrenetan ematen den hazkuntza; izan	ere urte jakin batean 65 urte bitartekoak (X12) direnak handik bost urtetara 70 urte baino gehiagokoak (Y13) izan behar baitute. Eta azkenik, arestian aipatu dugun helduen euskalduntzeak ekarritakoa, lehen azaldu duguna hain zuzen ere.
	‎Hurrena adin talde zaharrenetan ematen den hazkuntza; izan ere urte jakin batean 65 urte bitartekoak (X12) direnak handik bost urtetara 70 urte baino gehiagokoak (Y13) izan behar baitute. Eta azkenik, arestian aipatu dugun helduen euskalduntzeak ekarritakoa, lehen azaldu duguna hain zuzen	ere .
	‎Dagoeneko hazkuntzaren osagai nagusiak isolatu ditugu baina oraindik	ere gehiago xehe dezakegu, alderdi batetik, gazteenen hazkuntzan, berezko hazkuntza eta hezkuntzari egotz dakiokeena bereiztuz eta helduen euskalduntzeak ekarritako hazkuntzan, irabaziak eta galerak bereiztuz. Oro har, ondorengoak lirateke isolatutako euskaldungoaren hazkuntzaren osagaiak:
	‎Ondorioz berreuskalduntzea bi norabidetako prozesua da. VII. Taulan agertzen den modukoa, hain zuzen	ere , zenbait kasutan hiztunak irabazi (erdaldungoaren bizkar) eta bestetan galdu. Garrantzitsuena, ostera, irabaziak eta galerak non eta nola ematen diren jakitea da.
	‎Hau da, zeinuen arabera berezi ditugu irabazi(+) eta galerak(); bestetik, berezko hazkuntzari dagokiona hutsik utzi dugu, laukitxo horretan hazkuntza beti positiboa baita. Hala	ere 86 urteetan biztanleria hazi baino urritu egin denez ez dugu erabili kasu honetan aurreko 81 epealdirako ezarritako irizpidea. Izan ere, jakin badakigu biztanleriaren orotariko hazkuntza ez datorrela bat ezinbestean jaiotza tasarekin, migrazio mugimenduak izan ohi direla dakigun bezala.
	‎Hala ere 86 urteetan biztanleria hazi baino urritu egin denez ez dugu erabili kasu honetan aurreko 81 epealdirako ezarritako irizpidea. Izan	ere , jakin badakigu biztanleriaren orotariko hazkuntza ez datorrela bat ezinbestean jaiotza tasarekin, migrazio mugimenduak izan ohi direla dakigun bezala. Dena den honen xedea ez da bost urteren buruan jatorrizko euskaldunak zenbat diren jakitea.
	‎Bestalde, egia da kasu askotan legeak ezartzen duena	ere ez dela betetzen. Lege eta arauek, berez, ez dute ezer gauzatzen, joko arauak baino ez baitituzte definitzen.
	‎Badirudi zonalde euskaldunetan eta euskararen aldekoa denean balio dezakeela, aitzitik, gainontzeko kasuetan ez. Azkenik D, benetako eredu euskalduntzailearen, eta honen baliokideak diren ereduen hazkuntza oso aberasgarria da, baina etengabekoa izanik	ere oso motela dela iruditzen zaigu.
	‎Okerrena, ostera, ez da eredu ezberdinetan lor daitezkeen emaitzak, orain artekoak orokorrean hartuta oso baikorrak baitira; okerrena, genion, sistema horretan ezarri den aldakortasuna da. Hau da, orain arte A B D hurrenkerako bilakaera eman bada	ere nork ziurta dezake etorkizunean horrela izango denik. A ereduaren berpiztea egun hipotesi hutsa baino zeozer gehiago denean prozesuaren jarraikortasuna oso hauskorra dela antzeman daiteke.
	‎Neurri batean hori bideratuta dago, gazteengan baitago euskaldun kopururik zabalena eta, aldi berean, proportziorik handiena. Hala	ere ez dugu uste nahikoa denik. Helduen artean eragitea, ahalik eta gehienak euskalduntzea, alfabetatzea eta euskararen aldeko jarrerari goren mailan eustea funtsezkoa baita hizkuntzen arteko asimetriari aurre egin ahal izateko.
	‎Horrela, gazteen artean alfabetatuak direnek besteek baino joera handiagoa erakusten dute euskaraz aritzeko, hiztun garatuagoak direlako. orain artekoak orokorrean hartuta oso baikorrak baitira; okerrena, sistema horretan ezarri den aldakortasuna da. Hau da orain arte A B D hurrenkerako bilakaera eman bada	ere nork ziurta dezake etorkizunean horrela izango denik?"
	‎Aniztasuna administrazio, lege eremu eta zonalde linguistikoei begira. Corpusaren behin betiko batasunaren oinarria, euskara batua, ezarria badago	ere euskararen hizkuntza estatusa udalerriz udalerri, ia zonaldez zonalde, ezberdina baita. Euskal Herri osorako plangintza orokor batek nekez hel liezaioke hizkuntz egoeraren aniztasunari euskarak pairatzen duen hizkuntzen arteko asimetriari aurre egin gabe; batez ere, oinarrizko diseinua irekia denean.
	‎Corpusaren behin betiko batasunaren oinarria, euskara batua, ezarria badago ere euskararen hizkuntza estatusa udalerriz udalerri, ia zonaldez zonalde, ezberdina baita. Euskal Herri osorako plangintza orokor batek nekez hel liezaioke hizkuntz egoeraren aniztasunari euskarak pairatzen duen hizkuntzen arteko asimetriari aurre egin gabe; batez	ere , oinarrizko diseinua irekia denean. Euskal Herrietako lege eta arauek, daudenean, faktore askoren menpe uzten dute prozesuaren norabidea; askoren ahotan dabilen norbanakoaren askatasuna egoeraren aldakortasunaren islada baino ez da.
	‎Gaur egun tesina lanak egitea posible bada	ere , tamalez ikasleek ez dute ikerketa askorik egiten soziolinguistikaren arloan. Bestetik, unibertsitateak onartutako ikerketa lerro bakarra dago eta ez dago ikerketa talderik horretan, irakasle bakarra (ni neu) baino.
	‎Gaur egun soziolinguistikaren arloan dagoen gabeziarik handiena falta da, eta batez	ere ikerkuntzaren arloan. Ikerlari gutxi ari gara arlo honetan, eta gaudenak edo bakarka edo kanpoko taldeekin ari gara lanean.
	‎Titulazio berriak direla eta, gizartearen beharrei erantzuteko, soziolinguistika arloa are gehiago indartzea	ere izan daiteke.
	‎Gaur egun soziolinguistikaren arloan dagoen gabeziarik handiena talde lan falta da, eta batez	ere ikerkuntzaren arloan. Ikerlari gutxi ari gara arlo honetan, eta gaudenak edo bakarka edo kanpoko taldeekin ari gara lanean.

Emaitza gehiago eskuratzen...

Aldaerak

Lehen forma

Argitaratzailea

Konbinazioak (2 lema)

ere ez	412 (2,71)
ere bai	296 (1,95)
ere euskara	214 (1,41)
ere egin	199 (1,31)
ere ukan	157 (1,03)
ere egon	153 (1,01)
ere eragin	115 (0,76)
ere erabili	111 (0,73)
ere kontu	101 (0,66)
ere aipatu	98 (0,65)
ere bada	95 (0,63)
ere hizkuntza	89 (0,59)
ere ikusi	70 (0,46)
ere eman	67 (0,44)
ere oso	61 (0,40)
ere bera	60 (0,39)
ere esan	58 (0,38)
ere jaso	51 (0,34)
ere aztertu	47 (0,31)
ere agertu	45 (0,30)
ere sortu	40 (0,26)
ere aldatu	38 (0,25)
ere eskaini	38 (0,25)
ere ikasi	38 (0,25)
ere gazte	37 (0,24)
ere landu	37 (0,24)
ere asko	36 (0,24)
ere hori	36 (0,24)
ere iritsi	36 (0,24)
ere gu	35 (0,23)
ere hitz	35 (0,23)
ere beste	33 (0,22)
ere gertatu	31 (0,20)
ere gaztelania	30 (0,20)
ere gora	30 (0,20)
ere lan	30 (0,20)
ere hala	29 (0,19)
ere handi	28 (0,18)
ere hartu	28 (0,18)
ere azpimarratu	27 (0,18)
ere bi	27 (0,18)
ere sartu	27 (0,18)
ere beharrezko	26 (0,17)
ere berak	26 (0,17)
ere ezin	26 (0,17)
ere gero	26 (0,17)
ere parte	26 (0,17)
ere antzeko	25 (0,16)
ere argi	24 (0,16)
ere balio	24 (0,16)
ere erdara	24 (0,16)
ere eskola	23 (0,15)
ere euskal	23 (0,15)
ere jakin	23 (0,15)
ere behar	22 (0,14)
ere nabarmendu	22 (0,14)
ere gehiago	21 (0,14)
ere aintzat	20 (0,13)
ere bildu	20 (0,13)
ere garrantzi	20 (0,13)
ere hor	20 (0,13)
ere lotu	20 (0,13)
ere aldaketa	19 (0,13)
ere aritu	19 (0,13)
ere ezinbesteko	19 (0,13)
ere jarri	19 (0,13)
ere azaldu	18 (0,12)
ere ekarri	18 (0,12)
ere hainbat	18 (0,12)
ere heldu	18 (0,12)
ere azken	17 (0,11)
ere baliatu	17 (0,11)
ere erabilera	17 (0,11)
ere erakutsi	17 (0,11)
ere eskatu	17 (0,11)
ere galdetu	17 (0,11)
ere horrela	17 (0,11)
ere zabaldu	17 (0,11)
ere EAE	16 (0,11)
ere ageri	16 (0,11)
ere arnasgune	16 (0,11)
ere bat	16 (0,11)
ere garatu	16 (0,11)
ere garrantzitsu	16 (0,11)
ere halako	16 (0,11)
ere herri	16 (0,11)
ere jardun	16 (0,11)
ere lagundu	16 (0,11)
ere neurtu	16 (0,11)

Konbinazioak (3 lema)

Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu	"katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren	"katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu*	"katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu*	"katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu	"ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu	"ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi	"katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia	"katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi	"katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia	"katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi*	"katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi \| asko	"bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* \| !asko*	"bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi\|asko\|gutxi\|txiki	"bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj	"proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj	"proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi\|asko + m:adi	"bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg	"proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA

adb	adberbioa
adi	aditza
adilok	aditz-lokuzioa
adj	adjektiboa
det	determinatzailea
ior	izenordaina
izearr	izen arrunta
izepib	pertsona-izena
izelib	leku-izena
izeizb	erakunde-izena
lbt	laburtzapena
lotjnt	juntagailua
lotlok	lokailua
esr	esaera
esk	esklamazioa
prt	partikula
ono	onomatopeia
tit	titulua

KASUA

abs	absolutiboa
abl	ablatiboa
ala	adlatiboa
ban	banatzailea
dat	datiboa
des	destinatiboa
erg	ergatiboa
abz	hurbiltze-adlatiboa
ine	inesiboa
ins	instrumentala
gel	leku-genitiboa
mot	motibatiboa
abu	muga-adlatiboa
par	partitiboa
psp	postposizioa
pro	prolatiboa
soz	soziatiboa

MUGATASUNA/NUMEROA

mg	mugagabea
ms	mugatu singularra
mp	mugatu plurala
mph	mugatu plural hurbila

ADITZ MOTA

da	da
du	du
dio	dio
zaio	zaio
da-du	da-du
du-zaio	du-zaio
dio-zaio	dio-zaio
da-zaio	da-zaio
du-dio	du-dio
da-zaio-du	da-zaio-du
da-zaio-du-dio	da-zaio-du-dio

ere	18.012 (118,57)
ERE	7 (0,05)
ErE	2 (0,01)
eRe	1 (0,01)