|
2001
|
|
|
Horrek nabarmen eragin diezaioke elikadura ohiturei, lehenengo urteetan konformatzen hasten baitira. Haurtzaindegi eta ikastetxeetako jantokietan zerbitzatzen diren menuek
|
ere
eragin nabarmena dute haurraren elikaduran, nutrizio eta osasun egoeran. Garrantzi handia du, bere eguneroko dietaren zati garrantzitsu bat baita, astean bost egunetan errepikatzen dena, urtean aste askotan.
|
|
2002
|
|
|
Bestalde, jakina denez klimaren eta basoaren arteko harremana oso estua da. Hala, egiten duen eguraldiak zuhaitzaren hazkundean, eta, beraz, eraztunen lodieran
|
ere
eragin nabarmena izaten du. Horregatik dendrokronologiak eraikitzen dituen erreferentzia kurbak edo kronologiak oso baliagarriak dira lurralde batean historian izan diren ziklo eta gora-behera klimatikoak ezagutzeko, eta baita berauen iraupena, garrantzia eta maiztasuna ere.
|
|
2003
|
|
|
Alde batetik, eragin zuzena du ekonomia jardueraren emaitzan, BEGari egiten dion ekarpenaren bitartez. Bestetik, zeharka
|
ere
eragin nabarmenak ditu ekonomiaren bilakaeran, atzerritik eskuratzen diren ondasunak ordaintzeko beharrezkoakdiren dibisak berak lortzen dituelako batik bat, horretan ere herrialdeen artean desberdintasun handiak izan arren.
|
|
2006
|
|
|
Afrikako hegoaldeko beste herrialde batzuetan, ordea, pobreen jakitzat hartzen dira. Herrialde garatuetan, ordea, erosotasunaz gain, prezioak
|
ere
eragin nabarmena du. Fruta askok prezio altuak dituzte, oilasko haragiarenak edo hestebete eta postre prestatu askorenak baino garestiagoak izan daitezkeenak.
|
|
2007
|
|
|
P2P edo peer to peer sareen bidez musika partekatzea ohiko bihurtu da geroztik, eta hainbat polemika eta lege arazo izan dira horren harira. Musikaren industrian
|
ere
eragin nabarmena izan du.
|
|
|
Erronka larria dietarentzat, beraz. Hala
|
ere
eragin nabarmena izan du, sintomak %50 arindu dira.
|
|
2011
|
|
|
Haurtzaroan umea gizartean, batik bat, familiaren baitan egon da. Familiaz gain, gaur egungo bizimodu modernoan, telebistak eta lehen mailako irakaskuntzak
|
ere
eragin nabarmena izan ohi dute etapa honetan. Hauen bidez haurrak inguruan dituenen ohiturak, rolak, jarrerak eta balioak bereganatzen ditu.
|
|
2012
|
|
|
Orain arte Espainiatik abiaturiko immigrazioaz aritu gara, hori izan baita, ezbairikgabe, momentuz Hego Euskal Herrian ondorio sakonenak izan dituena, eta euskalnazionalismoan
|
ere
eragin nabarmenena izan duena. Ipar Euskal Herrian, aipatudugunez, eztabaida beste esparru batzuetan garatu zen, eta azterketa propioa beharduela uste dugu.
|
|
|
Baina, kasu gehienetan, nahiko konponbide erraza du. Douglas Institutuko estudioko zuzendari Reut Gruber ek dioenez, “eguneroko bizitzan gertatzen diren aldaketa txikiek
|
ere
eragin nabarmena izan dezakete”. Hauek dira aditu horren aldaketak:
|
|
2013
|
|
|
Mundu guztiari eragiten diote, baina gazte promiskuoak. Baina GIB kasuak ere erregistratu dira unibertsitatekoak, prestakuntza sendoarekin, eta osasun langileak, ezin dutela alegatu nola prebenitzen den ez dakitenik», dio Caylàk. GIBak eragindako infekzioek berriro
|
ere
eragin nabarmena dute babesik gabeko sexu harremanak dituzten gizon homosexualen artean. ASPBko Epidemiologiako arduradunaren arabera, «hauek ere ikusi dira:
|
|
|
low cost topaketa horiek errazten dituzte. GIBaren bidezko infekzioak berriz
|
ere
eragin nabarmena dute gizonezko homosexualak izan sexu harremanak babesik gabe. «Ia beterano guztiek ikusi zuten hiesaren lagun bat hiltzen 80ko edo 90eko hamarkadan, baina, orain, oso eraginkorra den tratamendu antirretrobiralari esker, gazte batek ere ez du ikusi (gizarte garatu batean) lagun bat hiltzen arrazoi horregatik.
|
|
|
Nolanahi ere, filosofia hegeliar historiazalearen aplikazioak eremu marxistatik haratago ere zabaldu izan dira, beste korronte politikoetan
|
ere
eragin nabarmena dutelarik. Hori bai, bakoitzak bere xede eta prozesuak ongi bereizi ditu.
|
|
2014
|
|
|
Bereziki, Loiolaren inguruak izan du bisitarien igoera nabarmenena: hor Inaziotar bideak eta Aita Santua jesulaguna izateak
|
ere
eragin nabarmena izan dute.
|
|
2016
|
|
|
Plataforma aukeratu. Ez da gauza bera ordenagailurako jokoa eta mugikorrerako jokoa eta, generoaren kasuan bezala, plataformaren hautaketak
|
ere
eragin nabarmena du garatzen den moduan. Ordenagailu jokoa, oro har, teklatuaren eta saguaren bidez kontrolatzen da; smartphone edo tableta batean, berriz, kontrola ukimenekoa da.
|
|
2017
|
|
|
Bestalde, emakumeek eta gizon beltzek leku jakin bat betetzen zuten nazioarteko lan banaketan, Amerikaren kolonizazioaren, esklaboen salerosketaren eta sorgin ehizaren bidez sortutako lan banaketan, hain zuzen. Horrek
|
ere
eragin nabarmena izan zuen emakumeen eta gizon beltzen, sorginen eta deabruen, gehiegizko sexualizazioan.
|
|
2018
|
|
|
Irudia: Thought Katalogoa Eraldaketa digitalak
|
ere
eragin nabarmena izan du hezkuntzan. Ikasgela klasikoak eta noranzko bakarreko irakasgaiak gero eta gehiago dira iraganaren parte.
|
|
|
Azkorte baseliza parean elkartu ziren, ondoko talde argazkia atera eta proiektuaren gaineko xehetasunak ezagutzeko.5, 4 kilometroko lineaGoi tentsioko linea berriaren eta erraustegiaren aurkakoa ere izan zen noski mendi martxan. " Izan ere, erraustegiak kalte egiten die pertsonen osasunari eta ingurumenari, birziklatzearen eta ekonomia zirkularraren bidean aurrera egitea oztopatzen du, eta sekulako zuloa egiten du gaurko zein biharko gipuzkoarren poltsikoan". Goi tentsioko lineak
|
ere
eragin nabarmena izango du ingurumenean. " Linea osoan, bataz besteko 40 metroko zabaleran, zuhaitzak moztu egingo dira, eta ezin izango da berririk landatu", zehaztu zuten Erraustegiaren Aurkako Mugimendutik. Proiektua zertan den ere zehaztu zuten.
|
|
2019
|
|
|
2 Irudiko erregelek argi adierazten dute, Grezian eGobernuaren erabilerarekin lotura gehien duten faktoreenartean aurreko kasuan bezala Interneten erostea ageri da, baina Greziaren kasuan badirudi faktore demografikobatek, ikasketa mailak,
|
ere
eragin nabarmena duela. Salbuespenak salbuespen, Interneten erosteko ohiturarik ezdutenek (INTER_ EROS= 1) edo/ eta ikasketa maila baxua edo ertaina dutenek (IK_ MAILA= 1/ 2), ez dute eGobernua erabiltzeko joerarik (EGE= 0) eta horien artean, beti ez bada ere, 25 urtetik behera izateak (ADINA= 2) edo/ etaInterneten erabileraren maiztasun txikia izateak (INT_ E_ M= 1/ 2) ere eragina du.
|
|
2020
|
|
|
Baina arrazoi biologikoek ez ezik, sozialek
|
ere
eragin nabarmena dute gaitzaren larritasunean. Nahikoa da ostiraleko BERRIA egunkariak zekarren datu bat gogoratzea, horretaz jabetzeko:
|
|
|
ereduko kirola egitasmoan colaborative approach (Lamarre 2013: 13) edo" hurbilpen kolaboratibo" aren alde egin dugu eta pozik gaude lortutako emaitzekin, besteak beste prozesuak gazteengan ez ezik, ikerlariongan
|
ere
eragin nabarmena izan duelako. Ikerketa esparrua partekatu dugu eta neurri batean ikerlari gisa dugun agentzia ere bai.
|
|
2021
|
|
|
Krisiak lan arloan
|
ere
eragin nabarmena izan du. ELA sindikatuko kidea da Jone Bengoetxea, eta azaldu du egoera hau «sistema patriarkal, kapitalista eta arrazista batean oinarritzen den krisi sistematiko bat» dela, eta «genero arrakalak» eremu guztietan zabaltzen dituela.
|
|
|
Gehienbat garapen neuropsikologikoan eragiten dute. Hala ere, gibelean eta hezurren garapenean
|
ere
eragin nabarmena daukate. Esaterako, hormona tiroideoen maila desegokiek eragin zuzena dute neurogarapenean eta hazkuntza fisikoan; Kretinismo hormona tiroideoen gabeziak eragindako gaixotasun larria izeneko gaixotasuna, adibidez.
|
|
|
Generoak erabat baldintzatzen ditu pairatzen ditugun hainbat bortizkeria egoera, eta, generoaren ondorioz, guztiz partzialak diren diagnostikoak jasotzen ditugu. Baina gure artean saretzeko orduan
|
ere
eragin nabarmena dauka. Nire ustez, feminismoaren barnean ere lan handia dago egiteko aktibismo zoro feminista bat babesteko bidean.
|
|
|
Iaz geroztik, gizartea goitik behera eraldatu du COVID, eta lan arloan
|
ere
eragin nabarmena izan du birusak. Eraldaketa horrek sustatu dituen oinarrizko hitz batzuk jaso dira Telelanaren oinarrizko lexikoan.
|
|
|
Gizartea goitik behera eraldatu du iaz geroztik COVID, eta lan arloan
|
ere
eragin nabarmena izan du birusak. Etxeratze aginduak langile asko behartu zituen lehen aldiz etxetik lan egitera, eta enpresek ere lana antolatzeko molde berrira egokitu behar izan zuten.
|
|
2022
|
|
|
Are gehiago, kontuan hartuta gerra egoera eta lehorte globala, tradizionalki produktuez hornitzen gaituzten eremuei ere eragiten baitiete. Zerealak eta olioa Urik ezak
|
ere
eragin nabarmena izan du lehorreko laboreak kaltetzea, bereziki zerealak. Laborantza defizitarioa da gure herrialdean aspalditik; beraz, inportazioen mende gaude hein handi batean.
|
|
|
Bertako izateak nola boz unibertsala eraikitzen duen. Auzoan ihaute garaian urtero gertatzen denetik landa, jazz inguruko zenbait grabazio busti zituen garai batean (Danny Barkerren My Indian Red), soula gero (Dixie Cupsen Iko Iko), funk betean sartu zen Wild Magnolias tribua bere izenez diskoak kaleratzen hasi zenean; eta gure egunetaraino iritsi da 79rs Gang eta Cha Waren azken garaietako diskoen bidez. Brass band taldeentzat
|
ere
eragin nabarmena izan da tradizio hori, 1996tik aurrera batez ere (TBCren Fiya Wata edo Rebirth Brass Banden Let' s Go Get' Em). Hor dugu, bada, kode lokal zehatzetatik musika erregistratzera eginiko saltoa.
|
|
|
Atmosferaren kutsadurak ere nabarmen eragiten du osasunean, Miquelezen arabera. «Nafarroan kutsadura maila ez da oso handia, baina, Osasunaren Mundu Erakundeak joan den urtean adierazi zuenez, maila txikietan
|
ere
eragin nabarmena dauka osasunean». Hain zuzen, airearen kutsadura neurtu, eta unean uneko egoera ikusgai dauka Nafarroako Gobernuak.
|
|
|
Irabazi asmorik gabeko erakunde horren helburua tokiko komunitateen garapen jasangarria sustatzea da, autoktonoak nahiz ez autoktonoak izan, neurri handi batean baso industriaren mende baitaude. 2009an, Lac Saint Jeaneko Montagnaisen Kontseilua Lac Saint Jeaneko Energia Komunitarioko Sozietatean sartu zen (zeinak garai hartan Domaine du Roy eta Maria Chapdelaine konderriko eskualde udalerriak barne hartzen baitzituen), eta aliantzarako beste ekintza zehatz horrek
|
ere
eragin nabarmena izan zuen lurraldearen antolamenduan eta garapenean. Sozietate horren bitartez, minizentral hidroelektrikoen bi proiektu sortu dira (Val Jalberten eta Mistassini ibaian), Quebeceko Gobernuak 50 megawattetik beherako instalazioetarako energia erosteko bultzatutako programaren esparruan garatuak.
|
|
|
Mundu global honetan, arlo desberdinetan energia, elikadura, hizkuntza... tokiko eskalari erreparatzeko joera handitzen doa, eta joera horrek euskararen prestigioari mesede egin diezaioke. Ikusten ari gara lurraldetasunak gero eta modu ageriagoan eragiten duela hizkuntzen biziberritzean, eta, gainera, lurraldearen kudeaketak ez ezik, zaintza eta demografiak
|
ere
eragin nabarmena dutela hizkuntza gutxituen biziberritzean. Egungo krisi globalean, zaintza, demografia, ekologia, ekonomia, hizkuntza krisiaz eta abarrez ari garen honetan, tokiko eskalak eta subiranotasunaren aldarriak garrantzia hartuko dute.
|