|
2000
|
|
|
Gaur egun, batuak dagoeneko bere lekua hartu du, eta bere zeregina ez du inork zalantzan jartzen. Euskalkiak
|
ere
hizkuntz normalizazio prozesuan bere lekua duela esaten da. Zein da, beraz, euskalkiaren garrantzia eta funtzioa euskararen normalizazio prozesuan?
|
|
|
" Irakasle handien eredutik aldentzen hasi dira (oraingo artistak); sentiberagoak dira hizkuntza unibertsalizatuaren aurrean, eta ez dute arima edo euskal nortasuna adierazteko hainbesteko grina(...) Oraingo gazteak askoz
|
ere
hizkuntza unibertsal eta esperantistagoak bereganatzen ari dira".
|
|
|
Nire kezkak mugiturik, giza eskubideen inguruari buruzko lan honetan Euskal Herriko semeen emaitzak eskaintzeaz gainera, bidezko zait berriz
|
ere
hizkuntzaz arduraturik heldu den urteari begira zuzentasuna gogoratzea. Izan ere, Europako Batasunaren Batzordeak. Hizkuntzen Urtea?
|
|
|
Bere sarreretan behin baino gehiagotan aipatu eta erabili izan ditu Txillardegikeuskararen inguruan egindako inkesta soziologikoak, eta horien premia eta funtsezkobalioa nabarmendu izan ditu. Horregatik, poza agertzen du Iparraldean egindakoerroldan
|
ere
hizkuntzaren ezagutza eta erabilerari buruzko galdera sartu dutelako: –Azkenean, berandu bada ere, galdera linguistiko bat erantsiko omen dute Iparraldekoinkestetan?
|
|
|
eraikitzen dira. Berriz
|
ere
hizkuntza beharrezkoa agertzen da, gutxienez bi faktore hauen arteko elkarreraginkortasuna bideratzerakoan.5) Orain arte aipatutako teoriak zientziagintza modernoan kokatzen dira. Bainabadago kognizioa eta ezagutzari buruz bestelako zenbait teoria ere, zientziagintzapostmodernoan kokatzen direnak.
|
|
|
Baina bakoitzarekin errealitatearen ezaugarri batzuk jasotzen dira; batzuetan, beraien artean gatazka kognitiboak sortzen dira, errakuntzaketa horrelakoak, adibidez, paradoxekin gertatzen den moduan. Berriz
|
ere
hizkuntza dago honen guztiaren oinarrian. Horregatik da, agian, hizkuntzan bertan ereabstrakzio maila ezberdineko estrukturak izatea, edo lexikoan abstrakzio mailaezberdineko adierazpenak egotea; zentzu hauetan uler daitezke gaur egungolinguistikan, hizkuntzaren filosofian edo psikosoziolinguistikan, adibidez, sortudiren zenbait teoria.
|
|
|
izenekoparadigman, kognizioari buruz norbanako portaerazko historia edo esperientziabezala bakarrik mintza daiteke, portaerak kanpoan dauden estimuluei buruzkoerantzunak bezala ulertuz; horregatik, kognizioa norbanakotik kanpo gelditzenden zerbait da, nahiz eta norbanakoengan eragin zuzena izan. Baina hizkuntzazkoportaerak dauden neurrian eta, gainera, portaera mota hauek kuantitatiboki etakualitatiboki garrantzitsuenak direlako, teoria honen oinarrian
|
ere
hizkuntza dago.Teoria honetako irudia honako hau izan daiteke: Norbanakoek jasotzen dute ezagutza ^ Kanpoan dagoen errealitatearen aldetik.
|
|
|
Begira nolazirriborratu digun orduko euskaltzaleen gogo giroa: . Euskaltzale gehiegiri entzutenzaio gaur berean
|
ere
hizkuntzaren kakoa < olerkian> (sic) datzala, eta ez < politikan> (< politika> hitza ematean, mespretxua darie; eta bistan da: Euskadi, ko erresumarenaldeko burrukari deritzate < politika... >).
|
|
|
Nafarroan eta Araban, PP UPN alderdiak nagusi diren eremuetan, eskandaluzkoak diren erabakiak hartzen ari dira euskararen erabileraren aurka, berriz
|
ere
hizkuntza eta kultura politikagintzaren bidez kriminalizatuz. Hizkuntz Politikako Idazkaritza Nagusia desaktibatu, euskararen alorrean 0 mailako hizkuntz eskakizuna ezartzeko asmoa proposatu, eta euskarazko komunikabideei laguntzak ukatzea eta, oro har, Gasteizko Udalak, Nafarroako Gobernuak eta beste hainbat erakundek hartu dituzten neurrien asmoa hizkuntz komunitate elebakarra sortzea da, espainieraz moldatuko dena.
|
|
2001
|
|
|
Oraingoaren ezaugarri batzuk dira: 1) diziplinarteko ikuspegia jarraitzen dela, ikusmira diziplinanitza gaindituta, batez
|
ere
hizkuntzarekiko soziologia eta psikologia sozialaren ikuspegiak integratuz; modu horretan, elkarrekikotasuna indartzenda; 2) aldagai mota nagusiak bereizterakoan, batez ere mota hauek azpimarratzea: a) objektiboki gizartean gertatzen den ukipen egoerari buruzkoak; b) objektibokigertatzen diren aldagaiak gizabanakoek nola barneratzen dituzten, edo sozializazioarekin lotzen direnak; c) sozializazio... aplikazio maila zabalenetatik hasita maila partikularrentzako bideari jarraituz ulertzea; 4) modu horretan, gizabanakoen portaerak, aplikazio maila partikularrena kontsideratuz?, beste aldagai moten artekoondorioak izango dira, hala portaerak testuingurualki ematen diren prozesuen arteko eta bitarteko emaitzak bezala ulertuz, psikologian eta psikologia sozialeanohikoa den bezala; 5) portaeren artean sartzen dira, ez bakarrik 2Hren jabekuntza, baita 2Hren erabilera, edo hizkuntzaren eta kulturaren arteko portaerak ere; 6) feedback moduko bukle bat irekitzen da, gizabanakoaren portaeratik hasi eta prozesu psikosozialeranzko bidea jarraituz, hala, bilakaerak eta aldakuntzak esplikatzeko ere bidea irekiz; 7) prozesu psikosozialen artean, identifikazio sozialari, edoidentitate etnolinguistikoari, erdigunetasun berezia ematen zaio, prozesu horrekziurtatuko duelako gorago aipatu den aldagai mota guztien elkarrekikotasuna.
|
|
|
epe motzerako motibazioarekin lotzen delarik. Epe motzerakomotibazio honek neurri txikiagoan baldintzatzen du arrakasta 2Hren jabekuntzan.Hala ere, orientazio instrumentala integratiboa baino indartsuagoa izan daiteke, batez
|
ere
hizkuntza arrotzen ikaskuntzan. Ondorio horretara iritsi ziren Gardner etaLambert Filipinetan ingeles ikasleak aztertu zituztenean.
|
|
|
Aldagai psikosozialen artean, identitate etnolinguistikoarena da garrantzitsuena, hori delako euskararen erabilera gehien baldintzatzen duena. Aldagaipsikosozial ezberdinak batera gutxitan erabili badira
|
ere
hizkuntz portaerak, edozuzenean erabilerak, aztertzeko, dauden aurrekariekin konparatuz esan daiteke, horietan lortutako identitatearen nagusitasunaren emaitza baieztatzen duela, bailiteratura psikosozialaren tradizioan agertzen dena (Clement eta Noels, 1996; Azurmendi, Romay eta Valencia, 1996), baita euskararen ikerketen tradizioan (Ros, Azurmendi, Bourhis eta Garcia, 1999) agertzen dena....
|
|
|
Eta bizi garen mundu narras honetan aho batezko iritzien batasunik ikusiko ez dugunez gero, ez du inork menderen mendetan deus aldatzeko baimenik izango. Bestela esan, guztiok bagara hizkuntzaren jabe, ez da inortxo
|
ere
hizkuntzaren jabe. Hizkuntza bera da, soil soilik, bere eskuko eta bere buruaren jabe; damurik, hizkuntzak ez du ahorik mintzatzeko, ez eskurik deus aldatzeko.
|
|
2002
|
|
|
Lan intelektualaren eta esku-lanaren arteko muga bera
|
ere
hizkuntzak ahalbidetu du: «nirea duk, aginduak ematekoa; hirea, ostera, men egin eta nik agindutakoa betetzea», behin baino gehiagotan entzun den leloa da.
|
|
|
Nire irakasle batek, amerikarra bera, zioen hizkuntza bat galtzea Louvreko museoan lehergailu batek eztanda egitea bezalatsu dela. Eta nola museoek ez duten bereizten margolanetako kolorea baizik, hizkuntzetan
|
ere
hizkuntzaren kolorea bakarrik bereizi genuke, ez ideologiarena. Eta barkatu, berdin balio du honek euskararekin nahiz gaztelaniarekin, Bidasoaz alde honetan bizi garenon kasuan bederen, biak baititugu gureak, ez dezagun gure burua engaina hemen balizko ametsekin, nola dituzten biak bereak euskara eta frantsesa Iparraldean bizi diren euskaldunek.
|
|
|
Izan ere, Unibertsitate bilakatzeko onespena Kontseilu honi dagokio eta organo honek, normalki, oztopo ugari ipintzen du, are gehiago publikoa ez baldin bada. Eta ez dut pentsatu nahi ere zer nolako eragozpenak egongo diren hizkuntza nagusia euskara izango delako, nahiz ingelesa
|
ere
hizkuntza arrunta izan lukeen, garaiok eskatzen duten legez. Beraz, ez da lan makala izango onespen hau lortzea, Espainia rekiko harremanak honetan dirauten bitartean.
|
|
2003
|
|
|
Beste arlo batzuetan, berriz, bestela da kontua: batez
|
ere
hizkuntza idatziarekin lotura duten arloetan. Lan munduan ere, gaztelania da nagusi lan harremanetan, nahiz eta lankideen artean euskaraz egin.
|
|
|
Edota Ez Nire Etxe Atzeko Baratzean? Ez da itzulpen erreza, batez
|
ere
hizkuntzaren aldeetikoa edota suposatzen duen mundu ikusmena kontutan hartzen badugu (Juaristi, 2.001a), Europakourbanizazio ereduarekin ere ez da ondo ezkontzen izen hori.
|
|
|
“Donepeziloa eraginkorra izan zen paziente guztientzat, eta horietako seitan hobekuntza nabarmena izan zen”, zehaztu du Berthierrek. Neurologoak dioenez, gaixoek hizketa menderatzean izan zuten aurrerapenak eragin positiboa izan zuen, batez
|
ere
hizkuntza espontaneoan, hitzak ulertu, errepikatu eta izendatzean. Kontuan hartu beharreko beste faktore bat da ez zela albo ondoriorik hauteman gai aktiboa eman zitzaien pertsonen artean.
|
|
|
Euskaltegiak ez ziren salbuespena izan eta beraiek
|
ere
hizkuntza ikastearen garrantzia baino ez zuten ia azpimarratzen; praxian ez, bederen. Erabilera bultzatzeko premia ezagutu arren, ez zuten horren aldeko apustu ausartik eta sendorik egiten.
|
|
|
Bulegoko Batzar Nagusiak UPNko gobernuaren politikaren aurkako erabakia hartu zuen urtarrilean Belfasten egindako bileran. Breziga rrek kritikatu zituen atzerapausoak, eta EBk onartutako oinarrizko eskubideen itunak hain zuzen
|
ere
hizkuntza aniztasuna azpimarratzen duela gogoratu zuen. Hizkuntza eskubideak ere aldarrikatu zituen, eta euren garrantziaz" inolako dudarik ez litzatekeela egon behar" esan zuen.
|
|
|
Aizpun, del Burgo, Gurrea eta enparauek, hala ere, inoiz ez zuten nahikoa indar izan hain zuzen
|
ere
hizkuntzaren zabalkundea —xumea nahi bada, gezurrezkoa nahi bada— galarazteko. Azken urteotako egoera politikoak, ordea —Parlamentuan oposizio eraginkorrik gabe, bortizkeria ren presentzia itogarri eta oronahaslea... —, haizea Miguel Sanz eta bere taldekideen aldeko jarri du.
|
|
|
Ez da, dudarik ez dena, behar edo nahi dugun guztia, eta akaso ezta ahal dugun guztia ere. Baina makina bat jende ari da euskararen aldeko lanean eta borrokan bere aletxoa jartzen eta horrek, hain zuzen, euskaldunon hizkuntza komunitateak izan duen berezko bizitasunarekin batera, eta ez kasualitateak edo zerutik etorritako laguntzak, eragin du euskara XXI. mendearen hasieran oraindik
|
ere
hizkuntza bizia izatea.
|
|
|
Baina, egia da
|
ere
hizkuntz eredu bakoitzaren inguruan garatzen diren nazio pertzepzioak nahiko ezberdinak direla.
|
|
2004
|
|
|
Izaeratik abiatzen den hizkuntzaren inguruko diskurtsoa derrigor esentzialista behar duela, izaeratik abiarazten baita, eta diskurtso horrek zera bilatuko luke: denok
|
ere
hizkuntzaren auzia modu existentzial batez gure gain hartzea, eta nik neuk jada ez dakit hori hain erraza ote den gaur egun, hainbat arrazoi direla medio, eta baita ere »eta hori da liburuaren tesi txikia» funtsean iruditzen zaidalako hizkuntza esperientzia, batez ere esperientzia estetikoa dela. Baita aipatu ditudan beste esperientziak ere, baina batez ere esperientzia estetikoa da.
|
|
|
Eta abantaila bailitzan aurkezten zaigun arren, mundu guztiarekiko lotura edo elkarrengandik hurbilago egotea ahaltzen duela esanaz, kultur aniztasunarekin egiten du talka, atzean kulturaren uniformizazioa besterik ez duelako: pentsamendu bakarra, pentsatzeko hizkuntza bakarra, eta hortaz mundua ezagutarazteko
|
ere
hizkuntza bakarra. " Nik behin irakurri nuen globalizazioa 3 M handien mundua dela:
|
|
|
Lotura horren argigarri dator, nik uste, Wittgenstein-en gidaritzapean datorkigun ekarpen berria: ezagumenaren mugarriak
|
ere
hizkuntzaren eremuan sustraituak daudela, alegia, eta errealitatearen izaria bera ere ezkutatu egiten zaigula hizkuntzatik haratago abiatu orduko. Horiek horrela, barrenak agintzen digu galdera hau egitea:
|
|
|
Hizkuntzaren mugez mugaturik bizi gara, beraz. Hizkuntzaren integrazio ahalmena aipatu digu arestian Amezagak, giza komunikazioaren gainerako sistemetan
|
ere
hizkuntzaren esku hartzea arras ohargarria delako. Hizkuntzaren eragin eta oihartzun hori, bestalde, berez mintzairaren presentzia formalik ez duten arte adierazpenetan ere ohargarria izan liteke:
|
|
|
Nitasunaren eta gutasunaren arteko galbahe izate horrek, tarteko zubigintza horrek, nor beraren subjektutasuna eraikitzeko erabilia izan denez, ez du oso urrun ibili behar inoren mundu mental eta ideologikotik. Inoren mentalitatea onduko bada, izan ere, hizkuntzaren esku hartzea noraezekoa da eta, halaber, inoren sistema ideologikoa osatuko bada, talde erreferentziak eta balioak
|
ere
hizkuntza jakin baten arragoan goritu behar. Beraz, nola itzuri dakioke giza subjektutasunari hizkuntzaren bitartekotza bere ideologiazko osaeran?
|
|
|
Hori ulertuko nuke nik Mendigurenen goiko iritzi horretan. Haatik, hizkuntzaren erabilera ezin da gizarte organo bakartu baten irudira planteatu; besteak beste, ustezko beregaintasun hori ez dagoelako gizarte komunikazioaren sare orokor eta nagusitik at. Gorputzaren organo guztiak odolaren zain sareetan txertatuak dauden bezalatsu, familia bezalako esparru pribatuak
|
ere
hizkuntzazko komunikazio sareetan estekatuak baitaude gizartearen bizitzan.
|
|
|
Esan nahi da koofizialtasunak berdintasuna dakarrela, hizkuntzen arteko berdintasun juridikoa alegia; eta hori horrela izanik, hizkuntzen arteko menpekotasunezko harremanak gainditzeko bitartekotzat jo dezakegu. Zuzenbidearen begietan hizkuntza guztiek behar lukete izan beren biziraupenerako bermea; izan
|
ere
hizkuntza guztiak baitira berdinak?. 279
|
|
|
Hezkuntza Sailak zehaztu du, nolanahi ere, zerbitzu honen asmoa ez dela akademia tradizionalak ordezkatzea, ezta eskola partikularrak ematea ere, “une jakin batean sortzen den eta aurrera egitea eragozten duen arazo zehatz bat konpontzea baino ez da”. Hizkuntzak Hezkuntza atari honek
|
ere
hizkuntza ikastaroak eskainiko ditu, baina ordaindu egin dira. Oraindik ez da zehaztu zein izango den prezioa, baina Hezkuntzak oso txikia izango dela dio.
|
|
|
Ideiak adierazteko tresna dira itzak. Beraz, zorrotzago jakin danok itzen adiera, baliosago
|
ere
izkuntza. Au ala da zalantzarik gabe.
|
|
|
Sail hau
|
ere
hizkuntza bakoitzak bere gisara antolatu eta banatu du, ahaidetasunaren eremuan; berriz ere, azterketa logikorik ez dagoelako.
|
|
|
" Ziurtzat eman diteke hizkuntza baten barne moldea, eta hizkuntza hori erabiltzen duten hiztunen multzo pentsakera, instituzioak, eta teknikazko bere zibilizazioa, alkarri loturik daudela" (Perrot, La Linguistique, 127). Iritzi berbera ematen du Lévi Strauss’ek
|
ere
Hizkuntza eta Kultura alderatzean, hura hunen sostengua dala esatean (ikus Anthropologie Structurale, 78).
|
|
|
Hizkuntza bakoitzak kulturaren arabera eratzen ditu gizonaren moldeak eta kategoriak. Alabaiña molde eta kategoria horien bidez mintzo gera; mintzatu ez ezik, naturaleza aztertu
|
ere
hizkuntzaren hausnarpide horietxen bidez egiten dugu, fenomenu edo lotura hau edo hura erreparatuz ala alde batera utziz. Gure pentsakera osoa, hortaz, hizkuntzaren arrago horietan urtzen da, eta gero hormatzen edo gogortzen; eta munduko gure ezaguera horietxek oiñarri diralarik eraikitzen dugu".
|
|
|
Azaldutako eran eta neurrian, beraz, hizkuntzak ematen du pentsakera berezitasun hori. Baiñan era berean
|
ere
hizkuntzak ematen du aberkide sentikera: nik" herrikide tasun" deitu dudana.
|
|
|
Nun? Beti zapaldurik galtzen ari dan hizkuntza baten alorrean; ez sekulan
|
ere
hizkuntzazko desberdintasuna ezabatu dan eskualdeetan. Abertzale gehiago dago Bizkaia’n Jaka’n baiño, nik uste...
|
|
|
Euskaltzale gehiegiri entzuten zaio gaur berean
|
ere
hizkuntzaren kakoa" olerkian" (sic) datzala, eta ez" politikan"(" politika" hitza ematean, mespretxua darie; eta bistan da: Euskadi’ko erresumaren aldeko burrukari deritzate" politika...").
|
|
|
Batzuk gomendioen alde daude eta horri lehentasuna ematen diote (momentuz gehiengoa dago talde honetan); eta beste batzuek diote gomendioak jarraitzea ez dela hain garrantzitsua eta eraginkorra, errealitatea dela aldatu behar dena eta horren ondorioz hizkuntza aldatuko dela denboraren poderioz. Guk uste dugu bi arloak landu behar direla, prentsan eta agiri ofizialetan batez ere gomendioak praktikan jarri behar direla eta egunerokoan
|
ere
hizkuntza zaindu behar dugula, pentsaera eta jarrera ahaztu gabe, jakina.
|
|
2005
|
|
|
Baikor zaude herriari begira, baikor
|
ere
hizkuntzari begira. Baina berriki izan da eredukoen eta eredukoen hizkuntza gaitasuna oso dudan eman duen datu bat.
|
|
|
Behatokiko zuzendariak, Paul Bilbaok adierazi duenez, Frantziako Estatua hizkuntz minorizatuekiko tolerantea dela esan izana da, azken hamar urteetan egin duen politika gero eta murriztaileagoa eta jakobinoagoa izan baita. Frantziako Estatuak politika egokia ez duela egiten salatu du Behatokiak eta hori
|
ere
hizkuntz politika aurrera eramateko modu bat dela. Herritarrek Behatokiari bidalitako salaketen artean daude Hiru Saretak (Seaska, Euskal Haziak, Biga Bai) egindakoa eta SNCF Frantziako tren konpainiari, Postari eta Justizia alorrari egindakoak.
|
|
|
Azkenik, ahalik eta ikasle gehienek euskaraz jarduteko ahalik eta erraztasun handiena izatea baldin badugu xede, bestelakoak zertan gutxietsi gabe, dudarik ez dago eskola ingurumena
|
ere
hizkuntzaren erabilera areagotzeko neurriez eta dinamizazio ekimenez osatu behar dela.
|
|
|
Batetik izaera juridikodun lan ugari idatzi ditu65 (horietaz ez dugu ezer esateko hemen). Iberiar gaiei buruzko (batez
|
ere
hizkuntza eta zuzenbidea landuz) bost obra66 idatzi ditu. Hemen landu eta kritikatu duguna bere azken lana da:
|
|
|
Irakasleek onartzen dute testuliburuari lehentasuna ematen diotela ikasleek liburutegietan aurki ditzaketen beste informazio iturri batzuei baino. Baina batez
|
ere
hizkuntza eta literatura liburuak, gizarte zientziak, geografia eta historia, natur zientziak eta atzerriko hizkuntzak kontsultatzen dituztenak. Egoera arintzeko, txostenaren egileek derrigorrezko irakurketa denbora iradokitzen dute Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikasle guztientzat, arlo eta irakasgai guztietan.
|
|
|
Bazekien norbere ama hiz kuntzan esaten eta entzuten ez diren albisteak ñabardura ezberdinez janzten direla; handiagoak diruditela, eta, normalean, egiatan diren baino larriagoak. Bazekien baita
|
ere
hizkuntzaren ulermen falta, erantzukizunei muzin egiteko estakuru ezin hobea bilaka zitekeela. Erantzukizun eta maitasun ororen intentsitatea leundu egiten dela zeharo, eta urruntasunak dena barkarazten edo ulertarazten duela.
|
|
|
Kultur nazionalak dira, funtsean, kultur ezaugarri komunak, batez
|
ere
hizkuntza, partekatzen dituzten komunitateko kideen arteko elkarrekintzari zimendua eman diotenak; horrela, komunitate etnikoak eta hauen nazionalismoak indarturik ageri dira.
|
|
|
2 Euskarak
|
ere
hizkuntza ofizialaren maila izanen du Nafarroako eskualde euskaldunetan. Foru lege batek eskualde horiek zehaztu, euskararen erabilera ofiziala arautu eta Estatuko Legeria orokorra abiapuntutzat harturik, hizkuntza horren irakaskuntza antolatuko du.
|
|
|
Erabatekoa, gainera. Lehenago eta orain
|
ere
hizkuntza nazio guztietan politikari lotua ibili da eta dabil. Nazio bakoitza bere hizkuntzari laguntzen saiatzen da agindu politikoen bidez. Irakur itzazu Espainiako Konstituzioaren aurreneko artikuluak.
|
|
|
Gizakia izaki linguistikoa dela adierazterakoan, ez dugu bakarrik esaten hizkuntzak orokorrean eragina duenik gizatasunean, baizik eta baita
|
ere
hizkuntza bakoitzak eragin zuzena duela giza-talde eta gizabanako bakoitzaren mundua antzemateko eran. Honela, bere hizkuntzalaritzaren ikertzaile ezagunak diren H. Gipper eta P. Schmitter ek —L. Weisgerber gogoratuz—" munduaren irudi linguistiko" batez hitz egiten dute:
|
|
|
Hizkuntzaren inguruan biratzen duten Humboldten estudio antropologiko pedagogikoek, arestian esandakoaren haritik, hizkuntz hezkuntzari eta hizkuntzen irakaskuntzari buruzko printzipio didaktikoez pentsatzeko aukera ematen digute. Hasieratik aitortu beharrekoa da, hala ere, bere asmoa ez dela hainbeste hizkuntz eskoletarako estrategia metodologikoak lantzea eta eskaintzea, baizik eta batez
|
ere
hizkuntz eskola horien izateko arrazoia eta zentzua aztertzea. Beste batzuk izango dira, ondorengoak eta jarraitzaileak, hizkuntzari buruzko haren teoria hizkuntz irakaskuntzaren praktikara eramaten saiatuko direnak, alegia, haren hizkuntz kontzepzioarekin bat datozen eskuliburu didaktikoak idatziko dituztenak138 Gure aldetik, ordea, ez gara gehiegi sartuko era honetako aspektu praktiko edo didaktikoetan eta, hark egindakoari jarraituz, hizkuntza ezberdinen ikas irakaskuntzaren sakoneko arrazoiaz eta azkeneko zentzuaz arituko gara jarraian.
|
|
|
Honen inguruan azaldu behar dugun lehen ideiak, Humboldtek behin eta berriz aipatzen duenak, hizkuntz fenomenoaren eskutik datorren" situazioen aniztasunarekin" eta honek gizabanakoaren formaziorako duen esanahiarekin du zerikusia. Baldin eta onartzen badugu hizkuntzak orokorrean edo, hobe, hizkuntza partikular bakoitzak gizakiaren eta munduaren arteko bitartekari lana egiten duela, orduan onartu egin dugu
|
ere
hizkuntz gertakariek egoera ezberdinen aurrean jartzen dutela pertsona behin eta berriz. " Hizkuntza, nazioaren eta iraganaren ekintza den heinean, gizakiari arrotza zaion zerbait da" eta, zentzu honetan," gizaki hau hizkuntza horri lotuta" agertzen zaigu; aldi berean, ordea," gizaki honek berak aberastua, indartua eta suspertua ikusten du bere burua, hain zuzen, hizkuntza hartan bere aurreko belaunaldiek jarritako guztiagatik" 139 Produkzio linguistiko guztiak kontestu espazio tenporal jakin batean emandako gertakari historikoak dira eta, beraiei esker eta aldi berean, gizabanakoek —bakoitzak bere erara— iraganeko hainbat bizipen jasotzen eta gaurkotzen dituzte.
|
|
|
Honengatik hark, batetik, ezinbestekotzat du" aniztasun linguistikoa, kulturarentzako oztopo kaltegarri bezala, eta hizkuntzen ikaskuntza, hezkuntzarako beharrezko gaitz bezala" 162 ikusten duen hizkuntzaren kontzepzio oro alboratzea. Modu berdinean, bestetik, beharrezkoa iruditzen zaio
|
ere
hizkuntza" bitarteko huts" bezala kontsideratzeko joera duten interpretazio guztiak gainditzea, alegia, hizkuntza" berau hitz egiten duen nazioak edo honen idazleek elkar ulertzeko bakarrik erabiltzen duten artekari soil bezala" ulertzen dutenak163 Azken batean, hizkuntzak, gizakiarenganako bere barne loturagatik edo, berezkoa du esanahi antropologikoa eta, bere" izaera n... Honengatik, gogoz eta askotan azpimarratzen du berak" hizkuntza ezberdinak", egiaz," ez direla gauza baten hainbat deitura, baizik eta gauza beraren ikuskera ezberdinak" 164 Hizkuntza batetik besterako aldea ez da bakarrik nominala edo formala, baizik eta baita eduki mailakoa edo kualitatiboa ere:
|
|
|
Bestela ere aintzakotzat hartu beharrekoa da, giza-naturaren unibertsalitateagatik edo, ikaslea gai dela
|
ere
hizkuntza ezberdinen artean arau eta analogia komunak antzemateko eta, hain zuzen honengatik, egokiagoa dirudi hauek bakarka baino elkarrekin ikastea178 Azken finean," ikaskuntza linguistikoa errazteari" buruzko kontsiderazio hauek guztiek, abian jarri nahi duen hizkuntz estudioaren helburu praktikoa azaltzeaz gain, lagundu egiten digute ere bere hizkuntzaren jatorrizko eta sakoneko kon...
|
|
|
gure autorea, batetik, estrukturalismoaren eta generatibismoaren tradizioarekin (F. Saussure, L. Bloomfield, N. Chomsky...) lotu daiteke, ze, ezberdintasunak ezberdintasun, berak
|
ere
hizkuntzaren ikerketa sinkronikoaren beharraz hitz egiten du. Chomskyk, adibidez, haren" hizkuntzaren barne forma" 182 kontzeptua funtsezkotzat jotzen du eta, eztabaidagarria bada ere, bere hizkuntz teoria propioaren oinarrietako bat bezala hartzen du183 Hura, bestetik, linguistika antropologikoaren edo erlatibismo linguistikoaren tradizioarekin (K.
|
|
|
Vossler, E. Sapir, B. L. Whorf) lotuta agertzen zaigu, eta baita egungo sozio-linguistikarekin eta antropo linguistikarekin ere. ...aiteke186 Humboldt, azken batean, pertsonalitate bat da hizkuntzalaritzan; zentzu honetan, E. Coseriuk" linguistika orokorraren sortzaile" bezala kontsideratzen du eta H. Gipper ek, gainera," ikerketa linguistiko modernoari bide berriak adierazi zizkion hura" bezala187 Hizkuntz kontzepzioari emandako" biraketa kopernikar" haren ondorioak, bigarrenik, antzeman daitezke
|
ere
hizkuntzaren filosofian eta pentsamendu hermeneutikoan: M. Heideggerrek, adibidez, Kawi hizkuntzari buruzko haren" Sarrera"() goraipatzen du eta baita bere hizkuntz estudio propioen abiapuntu bezala hartzen188 Antzeko zerbait gertatzen da H. G. Gadamerrekin ere, zeinek hizkuntzaren naturaltasuna —hark bezala— hizkuntzen aniztasunaren perspektibatik behatzeko beharra ikusten duen189 Gure autorearen hizkuntz ideiek, bestela, badute ere jarraipenik K. O.
|
|
|
aurrenik esan beharra dago, M. Belinchon ek egiten duen bezala, garrantzitsua dela oso berak" hitz egitearen eta pentsatzearen" arteko loturaz esaten duena, ze, honen eraginez edo, posible izango da lehenengo aldiz" psikologizazio bat sartzea hizkuntzaren kontzeptualizazioan" 194 Hizkuntz portaera eta giza portaera ezin dira banandu, eta, hain zuzen hau agerian jartzeagatik, gure autoreak parte hartze zuzena du egungo linguistikaren eta psikologiaren sorreran eta garapenean. Antzeko zerbait esan dezakegu
|
ere
hizkuntzaren psikopedagogiari buruz, ze, R. Titonek aitortzen duen bezala," oraindik ere aztertzear dago Humboldten hizkuntz kontzeptuaren aberastasuna", zeinek" hizkuntz gaitasunari" eta ez" hizkuntz produktuari" garrantzia ematen dion195 Zentzu honetan aipatzekoa da, baita ere, bere zenbait ideiak badutela ere zeharkako jarraipenik L. S. Vygotsky rengan, hau da, ikerketa eremu honetan hain garrantzitsua den ikertzaile batengan196 Era zehatzago batean, azkenik, gure autorea egungo hizkuntzen ikas irakaskuntzan nabarmentzen den planteamendu funtzional komunikatiboaren aitzindari bezala kontsidera dezakegu:
|
|
2006
|
|
|
Baina transmisioak gertakari zaila jarraitzen du izaten: zaila definitzeko eta ulertzeko; zaila baita
|
ere
hizkuntz plangintzaren ikuspuntutik eragiteko. Familia gune konplexua dugu, gero eta aldakorragoa gainera.
|
|
|
2 Gatazka diglosikoen dinamika soziolinguistikoen azterketa. Alor honek historia eta hizkuntzen erabileran eragina duten irudi, jarrera eta iritziak kontutan hartzen ditu, batez
|
ere
hizkuntzen arteko harremanak gatazkatsuak direlarik eta indar harremanak daudelarik.
|
|
|
Baina urrutirago begiratu behar da, eta euskararen etorkizunerako onuragarria ote den begiratu. Euskañoldunek" euskararen erreserbisten" pelotoia benetan osatzen baldin badute, eta berreskurapenaren une kritikoan euskaldunen multzoa indartzera eta osatzera iristen badira, akaso egunen batean aitortuko dugu hizkera berezi eta fama txarreko hori
|
ere
hizkuntzaren historian mugarri bat izan dela.
|
|
|
Hizkuntza nagusi gaztelania eta frantsesa dituen Euskararen Herrian bizi gara. Euskararen auzo hizkuntzak sukaldeko hizkuntza bihurtu zitzaizkigun aspaldi, eta sukaldeko leihotik kanpora begiratzeko
|
ere
hizkuntza horien beharra izaten dugu. Baita etxe barruan ibiltzeko ere, egia aitortzera.
|
|
|
literatura eta eskola, literatura eta euskaraz ikastea. Idazketaren arloan ez bezala, harreraren arloan euskal literatura oraindik
|
ere
hizkuntzaren menpean dago, ez du autonomia lortu.
|
|
|
1998tik aurrera, proiektuaren arduradunarentzako eta parte hartzen duten irakasleentzako derrigorrezkoa da formazio ikastaroetara joatea. 2002, 2003 eta 2004ko ebazpenek aurrekoetatik desberdintasunak ekarri dituzte, batez
|
ere
hizkuntza eskakizunari eta eskolak ematen dituen etapari dagokionez. Hau da, LHko eta DBHko lehen ziklokoek parte har dezakete, baina 2 HE (Hizkuntza Eskakizuna) izan ezean.
|
|
2007
|
|
|
Bestalde, eskolaz kanpo ere, sortu dira, bereziki zona ez euskaldunetan, aisialdirako talde euskaldun erakargarriak, begirale trebeekin, eskolatik kanpoko jardueretara
|
ere
hizkuntza heda dadin eta kalean ere poliki poliki euskal giroa txertatzen joan dadin.
|
|
|
Hauekin harremanetan sentituko dira euskaldun ikasleak arlo ezberdinetan. Beraz, euskal hiztunak
|
ere
hizkuntz politikaren alde aktibatzea funtsezkoa izango da.
|
|
|
Latinak eta erromantzeek euskaran izan duten eragina ageria da eta ukatzerik ez dago, baina ha ta guzti
|
ere
hizkuntzaren funtsezko egiturek bere hartan diraute: adjektiboa izenaren ondoren doa (etxe zuri); mugatzaileak atzizki bidez markatzen dira (etxe zuri a); erlazio markak orobat (etxe an).
|
|
|
" 9.art. Euskarak
|
ere
hizkuntza ofizial maila izango du Nafarroako eskualde euskaldunetan.
|
|
|
Badira beste era bateko loturak
|
ere
hizkuntzen artean: jatorriz diferenteak izanik, luzaroan elkarren auzo izan eta harreman estua izan dutenak.
|
|
|
Segur aski, ez da azkena izango. Izan ere, beste hizkuntzetan
|
ere
hizkuntza teknologietarako gero eta corpus handiagoak behar dira, eta horretarako Internet erabiltzeko joera nabarmen areagotzen ari da.
|
|
|
jantziak, jendetasun manerak eta jestuak; edo har daitezke halakotzat ohiturak, mitoak, etab.; edo literatura (konparatu literatura ingelesa eta frantsesa), filosofia, kultura; edo har liteke hizkuntza. Batez
|
ere
hizkuntza.
|
|
|
Jakin behar da garaiko intelektualeria eta unibertsitate alemanetako jendea jatorriz kalerri edo burgotar txikerra baino ez zela, irudi sozialean marjinazioko multzo probintziano hutsa (Printzeek intelektual frantses eta italiarrak biltzen zituzten beren saloietan): profesoreak, oso gaizki ordainduak, gosea eta miseria gorrian bizi ohi zirela268; estudianteak, etorki apalenetakoak ekonomikoki; idazleak, judu herrariak, tipo erdi zoro, erdi abentureroak269 Goethe-k (berak Mezenas bat lortuko du!), Schiller-ek, mingoski salatu dute behin eta berriro goi klaseen utzikeria hizkuntza eta literatura alemanarekiko270; eta beste hainbestetan harrotu dira, hala
|
ere
hizkuntza eta literatura alemanak. Augustorik eta Medicirik gabe, eta Erret Akademia arauemailerik ere gabe?, intelektual herritar ezeukien ahaleginaz bakarrik duelako bere burua modernizatu eta goi mailaraino altxatu271. Gure nazioko estatu gora eskolatuek literaturarik batere ez dute, herriak ordea, gizaseme arruntak badu bat?, idazten du A. W. Schlegel-ek 1802an272 Oraindik 1854an, horrezkero bai, ideia hauen politizazioa zentzu nazionalistan martxan dagoenean?, J. Grimm-ek bi anaien hiztegi aleman handiaren hitzaurrean honela salatzen du/ harrotzen da:
|
|
|
Egia izatekotan horrek esan nahi dugizarte identitate kolektibo bakoitzari hizkuntza bat dagokiola. Eta hizkuntza batbaino gehiago daudenean
|
ere
hizkuntza hegemonikoa izango dela herri edo nazioidentitatea oinarritzen duena; besteen egitekoak ez du identitate soziala eta kulturalasortzeko gaitasunik erakutsiko. Horixe da gainera egungo elebitasunean euskararenegoera:
|
|
|
«Biraketa linguistikoaren» protagonistatzat eman genezake. Mundua hizkuntzan topatzen dugu; eta gu geu
|
ere
hizkuntzan gaude, edo gara.
|
|
|
da. Baina Humboldt-ek Kant-en ikerketa metodoari jarraitzen dio, analitikoa, «kritikoa» esanahi grekoan, ebaki eta banaketaria; Davidson gogamenezkoaren holismotik hasten da (Humboldt
|
ere
hizkuntzaren hastearen eztabaidan haren holismotik bezala): pentsatzea, agiantzatzea, itxarotea, asmo izatea, etab., elkar galdatzen dutenak dira, elkarren menpekoak.
|
|
|
karaktere determinatu batekin»745 Diferentzia guztiekin
|
ere
hizkuntzak bere karaktere propioa dizu, nazioaren karakterea.
|
|
|
Humboldt-ek hizkuntzaren forma ideal bat a priori zuindua suposatzen du (hizkuntzaren zereginak: munduaren ezagutza bideratzea, elkarren komunikazioa, etab., beteginkorkien gauzatzeko artezena), eta nola
|
ere
hizkuntzak forma ideal horri gehiago ala gutxiago
|
|
|
Giza ezagutza beti subjektiboa da: lehenik, subjektiboa delako nolabait adimena bera; baina batez
|
ere
hizkuntza, eta ezagutza, ez delako adimenarena soilik obra.
|
|
|
Egiaz, itzultzen gara 1793ko Humboldt-en izkribura «Über das Studium des Alterthums, und des griechischen insbesondere»150, eta ezin dugu goitik behera harri eta zur gelditu baino, erabateko absentziarekin kontsiderorik txikiena
|
ere
hizkuntzaren balio zentralaz. Karaktere grekoa ikertzen da, izpiritu grekoaren manifestazioak arakatzen dira erlijioan, artean, politikan, filosofian, poesian, testu grekoen itzulpenak artamendatzen ere dira?
|
|
|
Gizakia ez da hain behartia, erantzuten die Humboldt-ek «hizkuntzari buruz oldoztea dagoen aburu faltsuenetako» bi hauei?, eta elkarren sorospenerako hots artikulatubakoak aski ziratekeen. Bere hastapenean
|
ere
hizkuntza zeharo gizatiarra da eta zertakorik gabe hedatzen da halabeharrezko hautemapen sentigarrietako nahiz barne lanketako gauza guztietara. Basatiak omendakoetan ere, haiek hurbilago egon bailukete halako natur abelera batetik, haien hizkuntzek premiaren gainetik gainezkatzen duen espresioen betetasuna eta dibertsitatea erakusten dute.
|
|
|
Hauek baliatu egiten dira hartaz, jakin gabe nola beraiek eratu dituzten haiek. Hala eta guztiz
|
ere
hizkuntzek herri leinu hazkorrekin eta haiei itsatsirik izan behar dute hozituak, haien izpiritu berekitasunetik, honek baitie ezarri hainbat muga. Ez da hitz joko hutsala, hizkuntza [kasu hemen singular eta pluralaren bereizkuntzari!] bere berezko ekintzan bere baitatik bakarrik eta jainkotiarki libre jariatzen aurkeztea, ordea hizkuntzak lotuak eta menpekoak nazioei, horienak baitira berak.
|
|
|
nazio batzuk nahikoa lokabeak diren eta euren baitan ez duten batasun gehiagorik, gogamenak ideia batean biltzeko loturarik ematen ez dien beste ideia batzuek baino, hala
|
ere
hizkuntzaren helburu nagusi den komunikazioaren komenentzietarako egiten dira beti»87.
|
|
|
Hau ezin zitekeen gerta, baldin espezie horiek naturaren astiroko sorkari balira, eta ez gogamenak, komunikazio premiak kontuan izanda, izena jartzeko egin eta abstraituriko bildumak. Gure legeetako hitzek, hots huts ez direnek, nekez aurkituko dute ordaina inondik
|
ere
hizkuntza urriak ez diren espainieran edo italieran eta askoz zailago itzuli ahal izanen lirateke Karibear edo Westoe mintzairetara. Eta erromatarren versura edo juduen corban hitzek ez dute ordainik beste hizkuntzetan, eta hau argi dago arestian aipaturiko arrazoiengatik.
|
|
|
karaktere indibiduala, edozeinek ohartu ahal dizu, baina Turgot ek azpimarratzen zuen (Entziklopedian, «Etymologie» artikuluan): onarturik
|
ere
hizkuntza gizarte baten, eta historia bat eta aro baten emaitza dela, hala ere Corneille k eta La Fontaine-k bakoitzak bere bere eran hitz egiten dute421.
|
|
|
Hizkuntzarentzako ikusmolde horrekin dago uztartua Humboldt-ek aitortzen duen jardun lotuaren, beti darion edo geldigabe autokreatzen ari den hizkuntzaren, hizketaren lehentasuna; beraz, sintaxiarena, lexikoa baino lehen, etab. Eta horrekin dago uztartua, azken finean, baita kritika
|
ere
hizkuntzari zeinu soil bezala (hitza adigaiaren zeinu bigarren momentuko edo etiketa konbentzional). Hizkuntza eta pentsamendua, biak organismo (sistema, estruktura) bat bakarra dira.
|
|
|
Txillardegik primeran adierazi du bere pasarte batean: aparte formalki, soziologia mailan
|
ere
hizkuntza unibertso bat da, non baita joan etortzen hiritarra eguna gora eguna behera, hiztunak berton bilduz (klase borrokak eta, ukatu gabe horregatik).
|
|
|
Irakurtzen dugun egunkarian, nobelan, entzuten dugun konferentzia, irrati trasmisio, bertso saio, antzerki, film bakoitzean, hizkuntza ikasten ari gara. Bestetik, geu
|
ere
hizkuntza egiten, sortzen ari gara, mintzatzen edo idazten dugun oro. Hizkuntzan bizi gara, eta hizkuntza, komunitate?
|
|
|
bestera (erlijioagatik, kulturagatik, etab.), eta eremu horretan baino bat etorri handiagoa egoten dela gauza materialen izenetan. Ausaz handiagoa bai, baina zerki materialen izenetan
|
ere
hizkuntzak ez dira osoki bat etorrikoak: grekerak itsasoa esateko pontos, pélagos, als, thalassa zeuzkan; alemanak Meer eta See (nuancetuki ez balioberdinak); badira zuhaitza esateko hitzik ez dutenak, eta errumanierak arbore, copac, pom dauzka esanahi diferentziatuekaz1360 Antzeman daitezke kriterio batzuk, zeintzuk ere diren mundu eraketan jarraitzen, animismoa adb., gizakiaren bere buru proiekzioa naturan:
|
|
|
Hori da hurrengo edozein hausnarketazko pentsamenduren aurretiko eta oinarria. Berau, baina, hausnarketazko pentsamendua («das reflexive Denken»), hizkuntza (ko pentsamendua joan den) baino harago doa, hizkuntzak pentsaturiko gauzak berriro pentsatuz, gauzak berak bermugatuz edo hizkuntzak pentsatuak ez dituen gauzen arteko harremanak bilatuz, horrela gauzen zedarriketa soilaz gaindiko haien jakintza bat antolatzeko1372 Jakintza hori
|
ere
hizkuntzan taxutzen eta ageriratzen da, baina hori jada «hizkera teknikoa» da, errudimentarioa izanik ere (zoologia, botanika, astrologia popularrak); eta berau, berriro, aurretikoa da hausnarketaren jarraipenerako. Baina, funtsezkoa da hori, hausnarketazko pentsamendua eta hizkera teknikoa, hots, «jakintza», unibertsalaren mailan mugitzen dira jada (potentzialki bederen), gauzen analisi objektibo unibertsalki kontrastagarriaren erantzunekoak direnaz bezainbatean.
|
|
|
Ib., 42 Artikuluan egiten den autore eta argudioen probetxamendua zenbateraino dagoen, hizkuntza ezberdinek «egiazkoa» ezberdinki ebakitzen dutela erakusteko helburu polemikoak xedatua, segidan ematen diren Harris-en arrazoietan, ikusten da (43). Horiek batez
|
ere
hizkuntza eta pentsamenduaren ez identitatea erakusten dutela, ondorioztatuko du berez irakurleak: adibidez, 1) pentsamendu bera, esp. «no sé», fr. «je ne sais pas», ingl.
|
|
|
Oraingo eta lehenagoko hizkuntza denak alde bitan erdibitzeko irizpide gisa, Humboldt-ek erabili ahal uste duen diferentzia da, batzuk hizkuntzaren «printzipio garbitik lege arauzko askatasunean indarrez eta ondoriotsuki garatuak direla» eta besteak ez627 Aurrenekoak, beren eraikuntza antolatzeko metodo flexiboaz diharduten hizkuntzak dira, «hizkuntz eraikuntzaren printzipio garbia» gordetzen ei dutenak: horiek bakarrik lortzen dute ematea hitzari izpirituarentzat nahiz belarriarentzat tinkotasun egokia; eta frasearen atalak, ideien joaira eta loturak eskatzen duen erritmoan, garbi bereiztea628 Baina flexiboetan
|
ere
hizkuntza batzuek barneeta kanpo formaren sintesi harmonikoaren konkistan porrot egiten dute629 Hala ikusten ei da, arabiera eta sanskritoa konparatzen baditugu (izan aditzaren egituretan, adibidez) 630 Txinera ez da flexiboa, ez daki esaldiko osagarriak elkarri josten
|
|
|
J. R. Searle k
|
ere
hizkuntzarik gabeko pentsamendu bat badagoela uste du, eta abereek ere badutela pentsamendua.
|
|
|
hori eragiten ari den sinesmen irmoa da, pentsamendu huts kantiar berba gabekoa gainditu beharrarena, batetik, eta gainditu beharra, bestetik, balioespen tradizionala
|
ere
hizkuntza pentsamenduaren zeinu huts bezala, baizik ere hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko lotkiaren kontzepzio berri baten bila: aparte jadaneko eta ohidanekotik, «orientazio propio bat hizkuntza ikerketan» proposatzen du Humboldt ek174.
|
|
|
hori eragiten ari den sinesmen irmoa da, pentsamendu huts kantiar berba gabekoa gainditu beharrarena, batetik, eta gainditu beharra, bestetik, balioespen tradizionala ere hizkuntza pentsamenduaren zeinu huts bezala, baizik
|
ere
hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko lotkiaren kontzepzio berri baten bila: aparte jadaneko eta ohidanekotik, «orientazio propio bat hizkuntza ikerketan» proposatzen du Humboldt ek174.
|
|
|
Ez bakarrik gauzen mundura: geure baitara
|
ere
hizkuntzan zehar sartzen gara; hizkuntzan zehar ezartzen dugu geure nia, hizkuntzan zehar arriskatzen dugu poetikoki errealitate ezezagunen barnatzea eta kreazioa.
|
|
|
Condillac-en iritzian, ideien genesia bezalaxe, fakultate ezaguketarien genesia ere (oroimena, adimena) sentsazioetatik hara esplikatzen da: gizaki ezagutzailea marmorezko estatua baten pareko da, hasieran pentsatzeko ahalmenik bakoa, sentsazioak eduki ahala, horiek berek elkarketa gero eta konplexuagoak euren artean eragiten dizkiotela, eraldakuntza horien ondorioz, batez
|
ere
hizkuntzari esker, azkenean adimena antolatzen zaiolarik. Funtsean hizkuntzak posibilitatzen du,
|
|
|
Egiteko anbiguoa, zeren eta, alde batetik laguntza substantziala baita pentsamenduarentzat (eta Descartes-ek hizkuntza emango du gizakiaren ezaugarri bereizgarritzat animalia eta makinetatik); beste aldetik, baina, traba gaitza ei da zientziarentzat, hitzen zehazgabetasunak ideiak nahasarazten dituelako. Aldi honetan arrazoimen filosofikoa batez
|
ere
hizkuntzaren kritikoa izan da, «ideia garbi»en alde: arrazoimenak (pentsamendu hutsak) hizkuntzatik mendegabetu egin gura du.
|
|
|
Elementuak ezinbestekoak dira Javarentzat diseinatutako programekin lan egin nahi bada. Agur legendazko moteltasun bati Java
|
ere
hizkuntza ospetsua da hainbat arrazoirengatik web orriak egiteko. Lehenik eta behin, edozein sistema eragiletan funtzionatzeko zuen gaitasunari esker, oso ezaguna egin zen Interneteko lehen garaietan, edozein plataformatatik erabil daitekeen hizkuntza gisa.
|
|
|
EHNE, ELA, ESK, HIRU, LAB eta EILAS. Udal hauteskundeen testuinguruan euskalgintzak azaldutako kezkari erantzun nahi diogu idazki honen bidez, udaletan
|
ere
hizkuntza politika egokia garatu behar dela azpimarratu nahi dugu. Hori dela eta, udalerrietako hizkuntza politika egokirako irizpideak azalduko ditugu.
|
|
|
Hamarkadak dira euskal abertzaleek planteamendu horiek gainditu zituztela eta gaur eskatzen dutena beren nazioaren errekonozimendua dela (sahararrek, palestinarrek, katalanek eta dozenaka herri txikik bezala). Horien artean, jakina, onirizten dituzten elementu kultural propioak garatzeko bermea, batez
|
ere
hizkuntza. Euskal abertzaletasunaren zati bizienak aspaldi egin zituen bakeak Europako tradizio liberal errepublikar marxistekin, pentsamendu horien elementu demokratikoenak barneratuz.
|
|
|
Lankidetza hori sakonduz eta gauzatuz joan da, batez
|
ere
Hizkuntza Politikaren Obragintza Publikoak Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) itxura hartu duenetik, jakinik bere eginkizunetan sartzen direla: 1) euskararen aldeko hizkuntza politika publikoa eta hitzartua osatzea, zehaztea eta obratzea eta 2) behar diren finantza baliabideak bermatzea, bere egitasmoan dauden ekintzak gauzatzeko.
|