|
2010
|
|
|
Hizkuntza gutxituen problematikaren inguruan aritzen diren adituak askotan aipatzen dituzte aldagai ekonomikoak haien jardunean, hala nola hizkuntzen erabilera sektore ekonomiko desberdinen arabera (enpresa industrialetan, zerbitzuen alorrean...), hizkuntzen sustapenari bideratutako baliabideak, hizkuntza batean edo bestean ekoiztutako ondasunen balioa, eta abar. Azken urteetan argitaratutako artikuluen analisia eginda ikusten da nagusitu den gaia izan dela gutxiengo linguistikoek jasaten duten deskriminazioa hizkuntza dela-eta, batez
|
ere
lan merkatuan, baina baita ere hezkuntza arloan, osasun zerbitzuetan, eta abar. Baina teoria ekonomikoak, bere gordintasunean, zer dio hizkuntza gutxituei buruz?
|
|
|
Adierazle honek ere kritika batzuk jaso ditu, batez
|
ere
lan merkatuan eta gizartean egoerarik onenean dauden emakumezkoen baldintzak aztertzen dituelako.Era berean, lan merkatutik kanpoko dimentsioak, autonomia fisikoa edota tokikoerakundeetako parte hartzea ere oinarrizko aldeak dira genero desberdintasunaarakatu ahal izateko. Nahiz eta arazo horiek garrantzitsuak diren, herrialdeaskotako datuak jakinarazten dizkigu adierazle honek eta, horrela, emakumezkoeta gizonezkoen egoera erlatiboa argitzen du eta nazioarteko zein denboranzeharreko alderaketak ahalbidetzen ditu.
|
|
2011
|
|
|
Espainiako Lan Ministerioak argitara eman zituen iraileko emaitzak eta 2.388 pertsona gehiago inskribatu ziren langabeziaren zerrendan. Zerbitzuetako behin behineko kontratuek uda sasoian sortzen duten desoreka garaia igaro ondoren, errealitateak gogor astindu du beste behin
|
ere
lan merkatua, eta azkenaldiko murrizketa sozialek langabeziaren igoeran zerikusi handia dutela onartu behar izan dute arduradun politikoek. 2008ko abuztuan, krisia lehertu baino pixka bat lehenago, 107.000 langabetu zeuden lau lurraldeetan; hiru urte geroago 184.524 euskal herritar daude lanik gabe.
|
|
|
Estrategiaren xedea da ezgaitasuna duten pertsona guztiek beren eskubide guztiak izan ditzaten laguntzea, bai gizarte osoak, bai ezgaitasuna duten pertsonek berek ere, pertsona horiek ekonomian eta bizitza sozialean egiten duten ekarpenaren onura osoa izan dezaten. Osasunak azaldu zuen testuak neurri estrategiko batzuk definitzen dituela, batez
|
ere
lan merkatuan, hezkuntzan eta pobrezian eta gizarte bazterketan oinarritutako zeregin eta jarduera tenporalizatuetan gauzatzen direnak. Bi aldi daude:
|
|
2013
|
|
|
Pertsona bat lanik gabe geratzen denean, berriz
|
ere
lan merkatuan sartzen saiatu behar du lehenbailehen, berdin du zer arlotan, zer herritan eta zer egoeratan, baldin eta diru sarreraren bat lortzeko modua ematen badio.
|
|
|
Une jakin batetik aurrera, kideetako batek (normalean, emakumeak) lana utzi eta Alzheimerra duen aita edo ama zaintzen lan egitera behartzen du. Prozesu horrek, azken fasera iritsi arte eta pazientearen heriotzara iritsi arte, hamarkada bat iraun dezake, eta, ondoren, hamar urtez bere zainketetan iraulita egon ondoren, familiako zaintzailea berriz
|
ere
lan merkatuan sar daiteke. Alzheimer gaixoek zaintzeari lotutako gastua, batez beste, 30.000 euro da gaixo eta familia unitate bakoitzeko urtean, eta urteko 24.000 milioi euro urtean, Estatuan, hau da, Estatuko Bpgren% 2,26 Diru hori gaixotasunaren osasun gastuak ordaintzeko erabiltzen da, gutxienekoak baitira, eta, prezio horrekin alderatzen bada, etxebizitza egokitzeko, zaintzaile profesionalak kontratatzeko edo lanari uko egiteko obrak egin behar dira kaltetutako etxebizitzentzat.
|
|
2016
|
|
|
Are gehiago, portaera indibidualarekin loturiko ongizate zerbitzuak sendotzen badira, onuradunen oniritzia ziurtatzeko, Estatuaren indarra eta kontrola indartuko da, baita onura horiek kentzeko mehatxuak biderkatu ere. Estatuak portaera indibidualean duen influentzia handitzen da, batez
|
ere
lan merkatuari dagokionez (Dingledey, 2005).
|
|
2017
|
|
|
–Begiratu behar da nolako baldintzak dituen enpleguak?. Enplegu normalizatua izan da historikoki elkartearen aldarrikapena, urritasunak dituztenak
|
ere
lan merkatu arruntean aritzea. –Alabaina, politika publikoak babesturiko enplegua sustatzera bideratu izan dira, eta krisiarekin joera hori areagotu besterik ez da egin.
|
|
2019
|
|
|
Aldiz, erantzukizun hori hartzen duen aitak justifikatu eta argudiatu egin behar du bere erabakia. Itziar Alonso Arbiol ek, Amatasuna eta aitatasuna, proposamen berriak (2006, UEU) liburuaren egileak, haurren zaintzara dedikatzen den aitak jendartearen begietara ukitu positiboa badaukala dio; aita jatorra da. Baina egunerokoan, eta batez
|
ere
lan merkatuari lotuta, haurrak zaintzeko lana uztea ez da serioa, ez zaio balio positiborik aurkitzen. Etorkizunerako proiektuak dituen gizonak ibilbide profesionalean etenaldia egitea ez da batere erraz ulertzen; haurren zaintza oztopoa da eta ez dator bat bere rolarekin.
|