|
2002
|
|
|
Leioako Erizaintza Eskolan irakasle euskaldunen kopurua hain txikia izanda, komunikazioa batez
|
ere
erdaraz egiten da zentroan. Donostiako Erizaintza Eskolakezaugarri bereziak ditu.
|
|
2004
|
|
|
Anega erdiko zorroak anegarik ezin hartu. Horregaitik, lehenago bezala, orain
|
ere
erdaraz egiten du Don Julianek ametsetan.
|
|
2007
|
|
|
Euskararekikoa eta euskal munduarekikoa batzuen tema izan da beti. Orain dela 50 urte Arantzazun
|
ere
erdaraz egiten zen!
|
|
2010
|
|
|
Iruñera joan, eta hangoak erdaraz ari dira nagusiki. Are gehiago, horietako askok euskaraz hitzik ez dakitenez, zerorrek
|
ere
erdaraz egin behar diezu, eta arraro samar egiten zaizu. Ez dugu exajeratuko, eta ez dugu arroztasun hori neurriz kanpo hanpatuko.
|
|
|
Mintzaldatze kontu hori ez da tentazio hutsean gelditzen: egin
|
ere
erdaraz egiten da sarri, halako situazioetan.
|
|
|
Ordu arte apezen esku zegoen elizako doktrinaren irakaskuntza irakasleak hasi ziren egiten, horrela hau
|
ere
erdaraz egitera pasatu zen gehienetan, herriren bat eskola eta doktrina bereizten saiatu bazen ere; Garaioan (N) adibidez, 1807an, maisu bila zebiltzalarik, doktrina emateko Euskara ezagutzeko beharra aldarrikatu zuten, gainerakoa erdaraz ematen bazuen ere: "... cuando quedase vacante la maestrta sepondran carteles en los pueblos del Valle y tambien en Ochagava, Jaurrieta y Escaroz, advirtiendose que es preciso el idioma vascongado, en el que se enseñara la Doctrina Cristiana".
|
|
|
1901ean, Nafarroako gobernadoreak eskoletan Euskara erabiltzea debekatu zuen, hala egiten zela jakin zuelarik. 1902an Madrileko Hezkuntza ministroak doktrina
|
ere
erdaraz egitera behartu zituen irakasleak. Iparraldean, 1903an, Paueko prefetak gauza bera debekatu zien apezei, soldata kentzeko mehatxupean; Ororen eskolak (ikus 31) desagertu ondoren, gelditzen zen euskal oinarrizko ikasketa bakarra zen.
|
|
2011
|
|
|
Horrela, langileak euskalduntzeko ahalegina egin eta gero, erdaldun peto petoak horien arduradun izendatuta, erabat erdaraz funtzionatzera eramaten ditu egoera honek. Eta noski, administrazio horren kanporako proiekzioa
|
ere
erdaraz egingo da, normalean hedabideetan arituko direnak, beste erakunde eta enpresa batzuekin batzartuko direnak eta erakundearen izenean han eta hemen agerraldiak egingo dituztenak kargu politikoak baitira. –Euskaraz jakite hutsak ez dakar erabilera, noski, baina ezinbesteko baldintza da, eta gaurkoan gaitasunean bakarrik zentratuko gara?. Hemen posible da hiri bateko alkatea edo gobernu bateko presidentea edo lehendakaria izatea bertako hizkuntzak ezagutu gabe, bertako biztanleen hizkuntzak ezagutu gabe, herritarrari bere hizkuntzan hitz egiteko gaitasunik izan gabe.
|
|
2013
|
|
|
Historia berezia da. Bilbon jaioa naiz, baina nire familiak ez zekien euskaraz eta ikasketak
|
ere
erdaraz egin nituen. Euskaraz aritzeko gogo asko baina gaitasun gutxi nuen.
|
|
2015
|
|
|
Lehenengo urteetan ez zuten koadrilarik izan, lanpetuegi zeudelako, baina hitz egiten zutenean erdaraz egiten zuten gehienbat. Euskaldunak zeudenean
|
ere
erdaraz egiten zuten, beti zegoelako erdaldunen bat inguruan.
|
|
|
Beraien semeak 8 urterekin iritsi ziren Ataunetik, eta erdara zertxobait ikasita zuten arren, hasieran gaizki pasatu zuten. Gero, ordea, dena erdaraz egiten hasi ziren (kalean eta eskolan) eta berehala hasi ziren etxean
|
ere
erdaraz egiten, baina gurasoek ahaleginak egin zituzten euskara mantentzeko eta orain oso eskertuta omen daude. Gainera, etxean euskaraz egitea debekatua zuen lagun bat etortzen zitzaien praktikatzera eta ikastera.
|
|
|
Alaba hori eskolan hasi denean, emakume hori guraso taldera etortzen denean, normalean berak erdaraz hitz egiten du, eta berarierantzuten zaionean erdaraz egiten da. Horren eraginez, noizbehinka elkarrizketak bestela
|
ere
erdaraz egiten dira, baina oraindik ere euskara erabiltzen da, ez da automatikoki dena erdarara aldatu, inondik inora.
|
|
2016
|
|
|
Litekeena da, beraz, irakurtzerakoan edo idazterakoan nagusiki erdaraz egitea ahozkoan nagusiki euskaraz ari den hainbatek, eta alderantziz. Litekeena da, era berean, etxean nagusiki euskaraz egiten duenak lanean batez
|
ere
erdaraz egitea.
|
|
|
37 Amezketan
|
ere
erdaraz egiten da zenbaitetan: erdal telebista kateak maiz ikusten dira, interneten bietara egiten da, kanpotik (turismoz, merkataritzaz) datozen erdaldunekin erdara hutsean egin behar izaten da, eta abar.
|
|
|
«Harreragile euskaldunen erdiek erdaraz hartzen zituzten. Tutore euskaldun gehienek
|
ere
erdaraz egiten zuten lana». Hori, euskaldunak ziren kasuetan.
|
|
2019
|
|
|
19 zehazkiago esanik, eguneroko jardun arruntean euskaraz egiten duten hiztunen kopuru absolutua eta, batez ere, hiztun talde horien kontzentrazio dentsitateak eta euskaraz egitera bultzatzen duen norma sozialak eragiten duen interakzioa: horiek dira eguneroko jardun arruntean nagusiki euskaraz edo batez
|
ere
erdaraz egitearen giltzarri.
|
|
|
zein erraz aldatzen den hizkuntza kasu batzuetan eta zeinen zaila den beste batzuetan, jende asko ohartu da, demontre, egoera hauetan erdaraz ari naiz? edo, hau txaparekin dator eta hala
|
ere
erdaraz egiten ari da?. Koherentziarik gabeko praktika horiek beste hiztunengan eta ingurukoengan eragin dituzten eztabaidak eta hausnarketak ere etorkizunerako inbertsio bat izan dira.
|
|
2023
|
|
|
Ez ditut garai zaharrak idealizatzen, ongi dakidalako ez dela inoiz erraza izan ikasleak euskarara ekartzea, eta ongi gogoratzen dudalako beti izan dutela ikasleek erdarara jotzeko ohitura. Ezberdintasuna, orain, maiztasuna da, beti entzuten dituzula erdaraz, beti, eta hori gutxi balitz bezala, guri
|
ere
erdaraz egiten digutela da orain nabarmendu beharreko alderik handiena. Ez denek, noski, baina askok eta askok, bai.
|
|
|
Pentsatzen nuen etxeko goxora itzultze moduko bat izango zela, baina hara non ikusi berri dudan dena fantasia hutsa izan dela, ameskeria galanta. Bai, egia esan, asko tristetu naiz ikasleen hizkuntza jokabidea ikusita, erdararekiko joera ia erabatekoa dute, baina hortik areago, beren hizkuntza hautuarekiko halako harrotasun moduko bat erakusten hasi dira, lotsagabekeria handiagoa, guri
|
ere
erdaraz egiten digutela, damu eta ahalge izpirik batere adierazi gabe gure ohartarazpenen aurrean. Kezkatzekoa.
|